ELECTRAFINA
1997
INHOUD
5
KERNCIJFERS
BESTUUR EN CONTROLE IN 1997
6
6
S TAT U TA I R E B E N O E M I N G E N
7
VE R S L A G V A N D E R A A D V A N B E S T U U R M A R KA N T E F E I T E N VA N 1 9 9 7 E N
7
G E B E U RT E N I S S E N S E D E RT D E A F S LU I T DAT U M
9
R E S U LT A T E N
DIVIDENDBELEID EN DIVIDENDVOORSTEL 1997
9
10
G E R A A M D E WA A R D E
11
ELECTRAFINA OP DE BEURS
T O E PA S S I N G VA N A R T I K E L 6 0 B I S VA N D E G E C O O R D I N E E R D E W E T T E N
12
VA N D E H A N D E L S V E N N O O T S C H A P P E N DEELNEMINGEN
13 14
S U E Z LY O N N A I S E D E S E A U X
16
PE T R O F I N A C L T- U F A
18
GROEP COMETRA
20 22
MONUMENT OIL AND GAS FI B E L P A R
24 27
REKENINGEN PER 31 DECEMBER 1997
28
ECONOMISCHE SYNTHESE
28
SYNTHETISCHE GECONSOLIDEERDE BALANS
E C O N O M I S C H E G E C O N S O L I D E E R D E R E S U LT A T E N GECONSOLIDEERDE REKENING
35 55
NIET-GECONSOLIDEERDE REKENING AANVULLENDE INLICHTINGEN
31
63
B E S LU I T E N VO O R G E S T E L D A A N D E A A N D E E L H O U D E R S TREFWOORDENLIJST
70
71
C O N TA C T P E R S O N E N E N A N T W O O R D KA A R T
*
*
73
*
F I N A N C I E L E KA L E N D E R Jaarvergadering 1998: 26 mei om 15 u Betaling van coupon nr 13: 11 juni 1998 Bekendmaking van het halfjaarlijkse resultaat 1998: eind september Mogelijkheid tot vervroegde terugbetaling van de OTA 4,5% 1996-1999: van 1 tot 20 december 1998 Bekendmaking van het jaarresultaat 1998: eind maart 1999 Jaarvergadering 1999: 25 mei om 15 u * * * In het kader van titel II van het Koninklijk Besluit nr. 185 van 9 juli 1935 heeft de Commissie voor het bank- en financiewezen, op 5 mei 1998, machtiging verleend voor het gebruik van dit jaarverslag als referentiedocument voor ieder openbaar beroep op het spaarwezen door Electrafina via een procedure van gescheiden informatieverstrekking tot het verschijnen van het eerstvolgende jaarverslag. In het kader van die procedure moet dit jaarverslag vergezeld worden van een document over de verrichting, die dan samen het prospectus in de zin van artikel 29 van het Koninklijk Besluit nr. 185 van 9 juli 1935 vormen. Dat prospectus moet overeenkomstig artikel 29ter, § 1, al. 1 van het Koninklijk Besluit nr. 185 van 9 juli 1935 ter goedkeuring aan de Commissie voor het bank- en financiewezen worden voorgelegd.
ELECTRAFINA
JA A RV E R S L A G
AAN DE GEWONE ALGEMENE VE R G A D E R I N G VAN AANDEELHOUDERS VAN DINSDAG 26 MEI 1998
BOEKJAAR 1997
24, MARNIXLAAN 1000 BRUSSEL TEL.: 02/547.23.52 - FAX: 02/547.22.73 H.R. BRUSSEL: 3.902
KERNCIJFERS
90
ELECTRAFINA
2
91
92
93
94
95
96
97
ALGEMENE GEGEVENS
Totaal resultaat en courant resultaat 24.269
Courant resultaat en aandeel in het resultaat van de ondernemingen waarop vermogensmutatie wordt toepast
10.538
8000
8000
7000
7000
6000
6000
5000
5000
4000
4000
3000
3000
2000
93
94
95
Totaal resultaat
96
2000
97
93
94
95
Courant resultaat
Courant resultaat
Eigen vermogen en deelnemingen
Beurskapitalisatie
190000
190000
180000
180000
170000
170000
160000
160000
150000
150000
140000
140000
130000
130000
120000
120000
110000
110000
100000
100000
90000
90000
80000
80000
70000
70000
60000
93
94 Eigen vermogen
95
96
60000
97
Deelnemingen
ELECTRAFINA
3
93
94
96
97
Vermogensmutatie
95
192.663
96
97
GEGEVENS PER AANDEEL
Totaal resultaat en brutodividend
Courant resultaat en brutodividend
724
300
300
250
250
200
200
150
150
100
100
50
93
94
95
96
Totaal resultaat
50
97
93
Brutodividend
94
95
Courant resultaat
96
Brutodividend
Beurskoers en geraamde waarde
Beurskoers en BEL 20
6000
6000
5500
5500
5000
5000
4500
4500
4000
4000
3500
3500
3000
3000
2500
2500
2000
2000
1500
1500
1000
92
93
94
Beurskoers
95
96
1000
97
Geraamde waarde
92
93
94
Beurskoers
ELECTRAFINA
4
97
95
96
97 BEL20
1997
1996
1995
1994
1993
5.962 10.538
6.987 24.269
6.054 5.294
5.430 5.342
4.046 4.194
Permanente middelen Eigen vermogen en OTA
134.223
128.472
77.159
77.745
68.724
Beurskapitalisatie op 31 december (1)
135.460
119.769
91.167
85.209
86.070
Totale geraamde waarde op 31 december
197.776
160.536
114.558
110.176
108.422
160 283
208 724
203 178
193 190
159 165
145,00 108,75 123,25
142,00 106,50 120,70
140,00 105,00 119,00
137,37 102,00 118,98
133,33 99,00 99,12
90,63% 51,24%
68,27% 19,61%
68,97% 78,65%
71,18% 72,30%
83,86% 80,81%
3.410 3.835 3.015 3.433
3.015 3.245 2.650 2.905
3.060 3.135 2.475 2.846
2.860 3.800 2.670 3.281
3.250 3.270 2.030 2.740
4,22%
4,89%
4,92%
4,19%
4,87%
17,81%
3,10%
11,80%
−7,90%
57,21%
4.979
4.041
3.845
3.698
4.094
31,5%
25,4%
20,4%
22,7%
20,6%
37.573.076 2.151.346 37.241.646
37.241.646 2.482.776 33.517.482
29.793.318 − 29.793.318
29.793.318 − 28.138.134
26.482.950 − 25.414.931
ALGEMENE GEGEVENS (in miljoenen F) Geconsolideerd resultaat (deel van de groep) Courant Totaal
GEGEVENS PER AANDEEL (in F) Geconsolideerd resultaat Courant Totaal Dividenden Brutodividend Nettodividend Nettodividend per VVPR-aandeel Pay-out Dividend / courant resultaat Dividend / totaal resultaat Beurskoers op 31 december maximum minimum gemiddelde Brutorendement Dividend / gemiddelde koers Brutojaarreturn Geraamde waarde op 31 december Disagio op 31 december Aantal uitgegeven aandelen Aantal obligaties terugbetaalbaar in aandelen Gewogen gemiddelde aantal aandelen (1) Fully diluted
ELECTRAFINA
5
BESTUUR EN CONTROLE IN 1997
RAAD VAN BESTUUR
Looptijd van het mandaat Voorzitter
BARON FRERE Voorzitter, Gedelegeerd bestuurder van
1996 - 1999
Groep Brussel Lambert Gedelegeerd bestuurder
THIERRY de RUDDER Gedelegeerd bestuur van Groep Brussel Lambert
1997 - 2000
Bestuurders
DIDIER BELLENS Gedelegeerd bestuur van
1996 - 1999
Groep Brussel Lambert GUY DEJOUANY
1995 - 1998
Ere-Voorzitter van de Compagnie Générale des Eaux PAUL DESMARAIS
1996 - 1999
Voorzitter van het Uitvoerend Comité van Power Corporation du Canada JEAN-MARIE MESSIER
1997 - 2000
Voorzitter Directeur Generaal van de Compagnie Générale des Eaux DIDIER PFEIFFER 1996 - 1999 Voorzitter Directeur Generaal van de GAN GILLES SAMYN 1996 - 1999 Gedelegeerd bestuurder van de Nationale Portefeuille Maatschappij Erebestuurders
JACQUES MOULAERT BARON SANTENS JACQUES van der SCHUEREN †
COMMISSARIS-REVISOR DELOITTE & TOUCHE Bedrijfsrevisoren bcv vertegenwoordigd door de heer Claude Pourbaix
STATUTAIRE BENOEMINGEN Het bestuurdersmandaat van de heer Guy Dejouany verstrijkt op het einde van de Algemene Vergadering. Er wordt voorgesteld om dit mandaat voor een termijn van drie jaar te hernieuwen. Het revisorenmandaat van Deloitte & Touche verstrijkt op het einde van de Gewone Algemene Vergadering. Er wordt voorgesteld om dit mandaat voor een nieuwe termijn van drie jaar te hernieuwen. Indien dit voorstel wordt aanvaard, zal de vennootschap Deloitte & Touche worden vertegenwoordigd door de heren Claude Pourbaix en Michel Denayer.
ELECTRAFINA
6
VE R S L A G V A N D E R A A D V A N B E S T U U R
Mevrouwen, Mijne Heren, Wij hebben de eer u hierbij verslag uit te brengen over de activiteiten van Electrafina en u tevens de jaarrekeningen voor te leggen die per 31 december 1997 werden afgesloten.
MARKANTE FEITEN VAN 1997 EN GEBEURTENISSEN SEDERT DE AFSLUITDATUM Audiovisuele sector Op 13 januari 1997 werden de activiteiten van CLT gecombineerd met die van UFA, de audiovisuele dochteronderneming van de Duitse groep Bertelsmann. Hieruit ontstond CLT-UFA, de grootste Europese audiovisuele groep. Audiofina verkocht 16,7% van CLT-UFA voor een bedrag van LUF 32 miljard aan Bertelsmann. Op deze manier bracht ze haar belang terug tot op een gelijke hoogte met Bertelsmann. Deze verkoop leverde Audiofina een belangrijke meerwaarde op, waarin het deel van Electrafina, F 10,0 miljard, in mindering werd gebracht van de goodwill op haar belang in Audiofina. Er wordt aan herinnerd dat Electrafina in de loop van de zomer van 1996 haar audiovisuele pool versterkt had door de aankoop van titels Audiofina en CLMM, waarop een goodwill werd geboekt (deel van de groep) van ongeveer F 26 miljard. Aangezien haar deelneming in Audiofina met de helft zou worden verminderd ten gevolge van de toenadering tot Bertelsmann, die werd aangekondigd in april 1996, heeft Electrafina niet op heel deze goodwill afschrijvingen geboekt en heeft ze, begin 1997, haar deel in de meerwaarde op de verkoop van deze titels in mindering ervan gebracht. In november sloot Electrafina een overeenkomst met de groep Havas. Met deze overeenkomst nam Electrafina 100% van de Compagnie Luxembourgeoise Multi Media (CLMM) over in ruil voor aandelen en OTA van Audiofina. Het belang van Havas in deze laatste onderneming kwam uit op 19,6%. De operatie gebeurde met een disagio van 7,5% op de CLMM-effecten die door Electrafina werden verworven. Met het oog op een vereenvoudiging van haar structuur is Electrafina vervolgens overgegaan tot de ontbinding van CLMM. Ze heeft met GBL een belang van meer dan 50% in Audiofina. De aandelen van Canal+ die Electrafina bezat, werden naar Audiofina overgebracht. Het belang van 3,3% van Audiofina in Havas werd tijdens het eerste kwartaal van 1998 verkocht. Deze verkoop zal een meerwaarde van zowat F 1,5 miljard opleveren, waarvan ongeveer de helft toekomt aan Electrafina. Olie Het percentage dat Electrafina van PetroFina bezit bleef nagenoeg ongewijzigd, doordat de uitoefening van warrants die op hun eindvervaldag kwamen slechts in een minieme verwatering van onze participatie resulteerden.
ELECTRAFINA
7
De oliegroep kende trouwens een zeer gunstig boekjaar. Voor de aandeelhouder wordt dit concreet vertaald in een opnieuw hoger dividend en een grotere visibiliteit van het aandeel als gevolg van zijn introductie op de Beurs van New York. Electrafina heeft gebruik gemaakt van de bijzonder gunstige marktomstandigheden in de Verenigde Staten om haar exploratie/productie-activiteiten in dit land van de hand te doen. Dit gebeurde in twee fasen. In een eerste fase verkocht American Cometra begin 1997 een belangrijke deel van haar activa aan het Amerikaanse beursgenoteerde Lomak Petroleum voor een brutobedrag van $ 400 miljoen, waarvan $ 30 miljoen onder de vorm van effecten. Het overige deel van het oliepatrimonium in de Verenigde Staten werd in de herfst voor zowat $ 130 miljoen verkocht aan Pioneer Natural Resources Cy. Deze onderneming is op de Beurs van New York genoteerd. Pioneer betaalde $ 85 miljoen in cash en het overige deel met 1,6 miljoen van haar aandelen. Deze transacties hadden in 1997 een zeer gunstige invloed op de geconsolideerde rekening van Electrafina. Ze leverden een bijdrage in de nettowinst van zowat F 6,6 miljard. Naast de aandelen Pioneer die Electrafina nu nog in haar portefeuille houdt, heeft deze operatie haar tot op heden een nettothesauriebedrag van bijna $ 270 miljoen opgeleverd. Er staat nog een resterend bedrag van ongeveer $ 20 miljoen open. De Amerikaanse investering zal over haar hele duur een intern rentabiliteitsniveau, na belastingen, van meer dan 17% opgeleverd hebben. Een deel van de thesaurie die deze operaties hebben opgeleverd, werd opnieuw geïnvesteerd om de financiële structuur van Canadian Cometra te versterken en vervolgens om de groei van Monument Oil and Gas, dochtermaatschappij ten belope van 25,6%, te ondersteunen. Dit gebeurde concreet bij de kapitaalverhoging die deze onderneming tijdens de eerste helft van 1998 op de beurs heeft gelanceerd. Collectieve diensten In juni 1997 fusioneerden de Compagnie de Suez en Lyonnaise des Eaux. Uit de fusie ontstond een nieuwe groep van wereldformaat, die zich toespitst op Collectieve Buurtdiensten, genoemd Suez Lyonnaise des Eaux. In de loop van het jaar heeft Electrafina eerst haar belang in Compagnie de Suez verhoogd en vervolgens haar belang in Suez Lyonnaise des Eaux opgetrokken door een investering van F 32,2 miljard. Tegen het einde van het jaar was ze met een belang van 11,2% in het kapitaal en met 9,8% van de stemrechten, de grootste aandeelhouder van deze Belgisch-Franse groep geworden. Sindsdien heeft Electrafina de drempel van 10% van de stemrechten van de vennootschap overschreden. Overige Electrafina heeft onlangs haar belang van 12,7% in Fibelpar aan de vennootschap Frère-Bourgeois verkocht. Deze operatie leverde Electrafina een totale meerwaarde op van F 0,9 miljard.
ELECTRAFINA
8
RESULTATEN Electrafina sloot het boekjaar 1997 af met een geconsolideerd resultaat, deel van de groep, van F 10,5 miljard. Het werd gunstig beïnvloed door de meerwaarden die de groep Cometra heeft gerealiseerd. Het recordresultaat (F 24,3 miljard) dat in 1996 werd neergezet, weerspiegelde de invloed van de verkoop van het belang in Tractebel. Het courante resultaat voor het voorbije jaar van F 6,0 miljard (F 160 per aandeel), ligt 14,7% onder het niveau van 1996 (F 7,0 miljard, F 208 per aandeel). De opnieuw hogere winst van PetroFina en de toevoeging van het “courante” gedeelte van het dividend dat werd uitgekeerd door de vroegere Compagnie de Suez, konden niet opwegen tegen het negatieve resultaat van CLT-UFA en het wegvallen van de bijdragen van Tractebel en American Cometra.
DIVIDENDBELEID EN DIVIDENDVOORSTEL 1997 De opbouw van de courante winst en dus ook de capaciteit om een dividend uit te keren, werden gevoelig gewijzigd met het verdwijnen uit de portefeuille van Electrafina van mature participaties zoals Tractebel of American Cometra, en door de verderzetting van een investeringsbeleid dat gericht is op groei-activa zoals CLT-UFA of de groep Suez Lyonnaise des Eaux. Om een hoger dividend per aandeel te kunnen betalen, moesten we een beroep doen op de voorraad uitzonderlijke meerwaarden die we tijdens de voorbije boekjaren hebben gerealiseerd om de courante winst aan te vullen. De kwaliteit van deze meerwaarden rechtvaardigt evenwel de inspanningen die we leveren om onze aandeelhouders nu een mooie vergoeding te bieden. Op langere termijn zullen we in ons dividendbeleid rekening moeten houden met de toekomstige evolutie van de resultaten van de onderneming, zodat we in het kader van ons streven om een goed financieel beleid te voeren, een bevredigend evenwicht bereiken tussen de courante inkomsten en de vergoeding van het kapitaal. De Raad zal aan de Gewone Algemene Vergadering van 26 mei 1998 voorstellen om het dividend met F 3 op te trekken tot een brutodividend per aandeel van F 145,00. Dat komt neer op: - F 108,75 netto per aandeel - F 123,25 netto per aandeel, aangeboden met een VVPR-strip. Indien dit voorstel wordt aanvaard, zal Electrafina voor het boekjaar 1997, rekening houdend met het hogere aantal aandelen dat recht heeft op een volledig dividend, voor een totaal bedrag van F 5,5 miljard aan dividenden uitkeren, in vergelijking met F 4,8 miljard in 1996. De obligaties terugbetaalbaar in aandelen 4,5% 1996 - 1999 die in december 1997 werden uitgeoefend, zullen vanaf het boekjaar 1998 recht geven op het dividend. Het nettodividend zal vanaf 11 juni 1998 betaalbaar worden gesteld per cheque of per overschrijving voor de aandeelhouders op naam of tegen afgifte van de coupon nr. 13 aan de loketten van de volgende banken: Bank Brussel Lambert Artesia Bank (vroeger Paribas Bank Belgie¨)
ELECTRAFINA
9
GERAAMDE WAARDE Berekend op basis van de beurskoersen voor de genoteerde participaties, bedraagt de geraamde waarde van het aandeel Electrafina per 31 december 1997 F 4.979. Dat komt neer op een stijging van 23% op één jaar. Tussen deze geraamde waarde en de beurskoers van het aandeel van F 3.410 bestaat er een disagio van 31,5%. Uitsplitsing van de totale geraamde waarde 31 december 1997
31 december 1996
Beurskoers
In miljoenen F
% Ger. waarde
13.675 FF 666 1.510
72.546 58.066 48.538 14.273 − 4.566
36,7 29,4 24,5 7,2 − 2,3
TOTAAL VAN DE PORTEFEUILLE 197.989
100,1
PetroFina Suez Lyonnaise des Eaux Audiofina Overige olie-activa Canal+ Overige
−
Nettocashpositie
(213)
Geraamde waarde
197.776
Beurskapitalisatie
135.460
Beurskoers 10.100 FF220,6 * 1.500 FF 1.146
(0,1) 100,0
In miljoenen F
% Ger. waarde
53.571 13.461 45.711 16.973 2.733 5.043
33,4 8,4 28,5 10,6 1,7 3,1
137.492
85,7
23.044
14,3
160.536
100,0
119.769
* koers van het aandeel van Compagnie de Suez
Uitsplitsing van de geraamde waarde per aandeel Electrafina in F
31 december 1997
PetroFina Suez Lyonnaise des Eaux Audiofina Overige olie-activa Overige effecten Liquide middelen Geraamde waarde per aandeel Beurskoers (F) Disagio
1.826 1.462 1.222 359 115 (5)
31 december 1996 1.349 339 1.150 427 196 580
4.979
4.041
3.410 31,5%
3.015 25,4%
ELECTRAFINA
10
Op 30 maart 1998 bedroeg de geraamde waarde van het aandeel Electrafina F 5.475 in verhoging met 10,0% tegenover 31 december 1997. Rekening houdend met een beurskoers van F 4.220 (een verhoging met 24% tegenover eind 1997) bedroeg het disagio 22,9%. Op 30 maart 1998
Suez Lyonnaise des Eaux PetroFina Audiofina Overige olie-activa Overige
Beurskoers
In miljoenen F
FF 889 13.950 1.510
79.172 74.005 48.587 11.509 4.553
36,4 34,0 22,3 5,3 2,1
217.826
100,1
TOTAAL Nettocashpositie
% ger. waarde.
(340)
Totale geraamde waarde
(0,1)
217.486
100,0
De overige olie-activa bestaan in hoofdzaak uit het belang in Monument dat per 31 december 1997 een bedrag vertegenwoordigt van F 9.212 miljoen tegenover F 6.731 miljoen het jaar voordien. Op 30 maart 1998 werd Monument, als gevolg van de lagere beurskoers sinds 31 december 1997, op F 7.599 miljoen gewaardeerd. De andere deelnemingen vertegenwoordigen de Fibelpar-aandelen die op 31 maart 1998 werden verkocht.
ELECTRAFINA OP DE BEURS Het Electrafina-aandeel wordt op de continue markt van de Brusselse Beurs verhandeld. Hierna volgen de voornaamste beursgegevens van de jongste vijf jaar:
Bedrag van de verhandelingen (in miljarden F) Aantal verhandelde aandelen (in duizenden) Gemiddeld aantal aandelen verhandeld per dag Percentage van het kapitaal verhandeld ter beurze
ELECTRAFINA
11
1997 1996
1995
1994
1993
8,0 5,2 2.311 2.060 9.244 8.240 6,2 5,5
3,4 1.199 4.796 4,0
6,7 1.970 7.880 6,6
3,9 1.480 5.920 5,6
TOEPASSING VAN ARTIKEL 60 BIS VAN DE GECOORDINEERDE WETTEN OP DE HANDELSVENNOOTSCHAPPEN Op 31 maart 1998 heeft Electrafina haar volledige participatie in Fibelpar aan FrèreBourgeois verkocht. Met deze verkoop was een bedrag gemoeid van F 4,6 miljard. De voorwaarden en modaliteiten van deze operatie waren identiek aan diegene die deze laatste vennootschap aan andere Belgische ondernemingen had aangeboden voor hun respectievelijke belangen in Fibelpar. Daar artikel 60 bis van de gecoördineerde wetten op de handelsvennootschappen van toepassing was, werd deze verkoop op 31 maart 1998 goedgekeurd door de Raad van Bestuur. Op basis van een verslag dat werd opgesteld door de heren Dejouany, Pfeiffer en Messier, Bestuurders die werden gekozen omwille van hun onafhankelijke positie tegenover de voorgestelde operatie, en op basis van het verslag dat werd opgesteld door een onafhankelijke deskundige, M. Denayer, Bedrijfsrevisor. Deze beide verslagen komen tot de conclusie dat het voorstel van Frère-Bourgeois voor de overname van het belang in Fibelpar «Electrafina de mogelijkheid biedt om haar investering in Fibelpar, een niet-genoteerde en bijgevolg illiquide onderneming, te verkopen en haar thesauriepositie met F 4.553 miljoen te verhogen. De transactieprijs weerspiegelt het resultaat van de vrije onderhandeling met derden. Hij werd op een objectieve manier berekend op basis van de waarde van de activa en een gemiddelde beurskoers voor de genoteerde effecten. Rekening houdend met de waarde van Fibelpar in de boeken van Electrafina, zou deze verkoop dan een totale meerwaarde van F 927 miljoen opleveren. Tot slot dient nog te worden opgemerkt dat met de verkoop van Fibelpar een einde is gekomen aan een kruisparticipatie waardoor Electrafina geen gebruik kon maken van de stemrechten die aan deze aandelen gekoppeld waren. Wij zijn dan ook van oordeel dat deze operatie strookt met het belang van de onderneming en van al haar aandeelhouders en noch rechtstreeks, noch onrechtstreeks, aan een bepaalde aandeelhouder een bevoorrechte vergoeding toekent».
ELECTRAFINA
12
DEELNEMINGEN
Per 31 december 1997 (fully diluted)
Royale Belge
GBL
48,4%
8,0%
Générale des Eaux
22,6%
ELECTRAFINA*
48,5% 22,7%
PetroFina
Audiofina
Suez Lyonnaise des Eaux
11,2%
Fibelpar
12,7%
49,0% 100%
Groep Cometra
25,6%
Monument Oil and Gas
CLT-UFA
3,3%
Havas
1,4%
Canal+
* inclusief de 100% niet-operationele dochtermaatschappijen
Op de volgende pagina’s treft u voor elk van de deelnemingen de volgende gegevens aan: - een organigram met de bezitsstructuur die het bezitspercentage in aandelen weergeeft op 31 december 1997; - een grafiek die het bezitspercentage weergeeft; - een grafiek met het resultaat van de onderneming; - een tabel met kerngegevens waarin de financiële data evenals de operationele gegevens eigen aan elke ondernemingen worden opgenomen. De trefwoordenlijst met de definities van de kernwoorden vindt u op bladzijde 71 De tabellen met de financiële gegevens van de deelnemingen vergen de volgende opmerkingen: behoudens andersluidende vermeldingen zijn de totale bedragen in miljoenen Belgische franken vermeld en de gegevens per aandeel in Belgische franken; de balansgegevens zijn geconsolideerd.
ELECTRAFINA
13
ELECTRAFINA
PETROFINA
AUDIOFINA
SUEZ LYONNAISE DES EAUX
GROEP COMETRA
CLT-UFA
FIBELPAR
11,2%
MONUMENT OIL AND GAS
Bezitspercentage
Resultaat (FF)
12
4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0
10 8 6 4 2 0
93
94
95
96
97
Financie¨le gegevens (in FF) Eigen vermogen Beurskapitalisatie Resultaat Winstuitkering Resultaat per aandeel Dividend per aandeel** Beurskoers Aantal geplaatste aandelen Deelneming van de groep (%)
93
94
95
96 97 Pro forma
1997
1996 Pro forma
49.301 84.073 4.013 2.450
45.400 71.057* 1.981 N.D.
32,3 15,0 666 126.235.772 11,2
15,9 12,0 566* 125.541.972* 6,1
* op 19 juni 1997, datum van de fusie tussen Compagnie de Suez en Lyonnaise des Eaux ** Frans “avoir fiscal” uitgezonderd
Operationele gegevens (in FF) Omzet Brutobedrijfsresultaat (EBITDA) Bedrijfsresultaat Netto courant resultaat (deel van de groep) Geconsolideerde nettoschuldenlast Financie¨le en fysieke investeringen Schuldenratio Rentabiliteit van de groep (EBIT/bedrijfskapitaal) Personeel
ELECTRAFINA
14
1997
1996 Pro forma
190.420 41.669 15.030 3.995 60.400 29.300 53% 11% 174.458
173.214 36.363 12.393 3.438 61.300 N.D. 57% N.D. 169.238
Suez Lyonnaise des Eaux ontstond in juni 1997 uit de fusie van Compagnie de Suez en Lyonnaise des Eaux. De groep heeft verkozen haar verdere ontwikkeling te concentreren rond vier activiteiten die deel uitmaken van de meest fundamentele behoeften van de mens: Energie, Water, Reinheid en Communicatie. Zij streeft ernaar om wereldleider te worden op het vlak van collectieve buurtdiensten. Met een omzet van FF 190 miljard en een beurskapitalisatie van meer dan FF 120 miljard, behoort Suez Lyonnaise des Eaux tot de belangrijkste Europese ondernemingen van haar sector. Sinds de fusie heeft Suez Lyonnaise des Eaux al belangrijke investeringen in haar vier hoofdactiviteiten gerealiseerd en werden niet-strategische activa verkocht. De groep heeft de vereenvoudiging van haar structuren trouwens verder gezet. De groep is aanwezig in meer dan honderd landen. Hij gaat verder door met de internationale ontwikkeling van zijn vier kernactiviteiten. 1997 werd gekenmerkt door: • Belangrijke operaties in de sector van de Energie, vooral door de groep Tractebel, waaronder: overname van een netwerk van gasleidingen in Kazakhstan, exploitatie van elektrische centrales in Thailand, aankoop van twee warmtekrachtkoppelingscentrales in de Verenigde Staten, contract voor de bouw en de exploitatie van een centrale van 350 MW in Luxemburg. • Contracten in de Internationale Wateractiviteiten: Budapest, Cordoba, Djakarta, Ho Chi Minh Stad, Manilla, Medan, Milwaukee, Potsdam, ... De groep staat momenteel in voor de drinkwatervoorziening van meer dan 70 miljoen mensen. • De overname van de Franse en Spaanse activiteiten van Waste Management International en van de activiteiten van VEA, de Braziliaanse nummer 1 in reinheid en vooral de overname van alle activiteiten van Browning Ferris Industries (BFI) buiten Noord-Amerika. Dankzij deze laatste wordt Sita de Europese nummer één en op wereldvlak de nummer drie van de reinheid. Reinheid vertegenwoordigt een investering van FF 8,3 miljard en de omzet stijgt van FF 15 miljard naar FF 20 miljard. • De keuze van de strategie voor de communicatie-activiteiten. Op het moment van de fusie had het Directiecomité te kennen gegeven dat de omvang van de communicatie-activiteiten voor het einde van het jaar zou worden vastgelegd. In dit kader en teneinde de capaciteit van haar netwerken optimaal te benutten, besloot Suez Lyonnaise des Eaux om een multiservice aanbod op de kabel aan te bieden: digitale televisie, toegang tot Internet en telefoondiensten via één enkel netwerk. In het kader van haar concentratiestrategie heeft Suez Lyonnaise des Eaux haar volledige portefeuille schuldvorderingen op vastgoedprofessionelen en haar vastgoedpromotie-activiteiten voor eigen rekening verkocht voor een bedrag van FF 3 miljard. Ze heeft tevens 50% van Factofrance Heller van de hand gedaan. Andere belangrijke verkopen waren 25% van Union Minière voor een bedrag van FF 3,2 miljard, van Accor voor FF 2,2 miljard, van Orion voor FRF 550 miljoen, van 30% van Séphora, van Rougié en van 51% van de handelsactiviteit van de Domaines Cordier. Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan overeenkomsten inzake ISM. Suez Lyonnaise des Eaux vereenvoudigt trouwens haar structuren via het verhogen van haar belangen in het kapitaal van haar dochterondernemingen (overnamebod op Elyo en Degrémont) en via fusies (Tractebel / Powerfin; Suez Industrie / Astorg / Suez Ventures / Société Finance Conseil en van de Banque Monod met de Banque Le Hénin). Met een 10% hogere omzet - waarvan + 30% buiten Frankrijk en België werd gerealiseerd voor de kernactiviteiten werd het jaar 1997 afgesloten met een geconsolideerde nettowinst deel van de groep van FF 4,0 miljard, het dubbel van 1996 (pro forma rekeningen). Het courante nettoresultaat bedroeg FF 4,0 miljard tegenover FF 3,4 miljard per 31 december 1996 (pro forma rekeningen) rekening houdende met een uitzonderlijk resultaat dat tegen 0 lag. Deze resultaten overtreffen de streefcijfers die de groep voor dit jaar had vooropgesteld om tegen het jaar 2001 een verdubbeling van haar courante nettoresultaat per aandeel te kunnen bereiken. De Raad van Bestuur van Suez Lyonnaise des Eaux van 14 april 1998 heeft de rekeningen van de groep onderzocht en heeft beslist om voor het boekjaar 1997 een dividend van FF15 (buiten Frans avoir fiscal) uit te keren.
ELECTRAFINA
15
ELECTRAFINA 22,7%
PETROFINA
AUDIOFINA
SUEZ LYONNAISE DES EAUX
GROEP COMETRA
CLT-UFA
FIBELPAR
MONUMENT OIL AND GAS
Bezitspercentage
Resultaat
25
25000
20
20000
15
15000
10
10000
5
5000
0
93
94
95
96
0
97
93
94
95
96
97
1997
1996
1995
155.915 320.274 22.060 10.773
135.011 233.581 15.948 9.301
123.098 209.760 11.826 8.185
Resultaat per aandeel Brutodividend per aandeel Beurskoers Aantal geplaatste aandelen Deelneming van de groep (%)
945 460 13.675 23.420.432 22,7
686 400 10.100 23.252.863 22,8
509 352 9.070 23.252.451 22,8
Operationele gegevens *
1997
1996
1995
727.031 57.142 43.660
622.145 43.965 33.142
558.724 39.660 29.852
52,2
49,3
50,7
208,9
210,7
204,0
32,9 38.701 1.900 2.170 14.675
31,8 37.293 1.733 2.041 13.588
29,3 36.745 1.674 1.793 13.653
Financie¨le gegevens * Eigen vermogen Beurskapitalisatie Resultaat Winstuitkering
Omzet Cash flow Investeringen Olieproductie (in miljoenen ton) Productie van aardgas (in miljarden kubieke voet) Ruwe olie verwerkt in de raffinaderijen (in miljoenen ton) Verkoop van olieproducten (in duizenden ton) Productie van monomeren (in duizenden ton) Productie van polymeren (in duizenden ton) Personeel
* de boekhoudkundige en financie¨le gegevens zijn volgens de Amerikaanse boekhoudkundige normen herwerkt
ELECTRAFINA
16
PETROFINA PetroFina is een internationale olie- en petrochemische groep met een sterke aanwezigheid in Noord-Europa en het zuidoosten van de Verenigde Staten. Met een totaal personeelsbestand van 14.675 medewerkers, waarvan ongeveer één derde in België, is ze de belangrijkste Belgische industriële groep. Haar olie-activiteiten betreffen zowel exploratie en productie als raffinage en distributie. PetroFina is op wereldvlak trouwens een belangrijk producent van polymeren, meer in het bijzonder van polypropyleen, polyethyleen en polystyreen. In 1997 deed PetroFina een meerdere vondsten in Vietnam. In Angola was de groep betrokken bij een belangrijke nieuwe vondst in blok 17 in de diepe wateren. Zij verwierf er tevens een belang van 30% en de rol van operator in blok 19, eveneens gelegen in de diepe offshoregebieden. Voor velden in de Azerbeidzjaanse offshoreblokken in de Kaspische Zee, werd een eerste exploratiecontract ondertekend. In de Noordzee en in de Verenigde Staten werden verschillende ontwikkelingsprojecten opgestart of verdergezet. Stroomafwaarts werd in de raffinaderij van Antwerpen met de bouw van een aromateneenheid begonnen. Met deze investering van F 4 miljard wil PetroFina haar productie van aromaten -xyleen en benzeen- verhogen en die van benzines terugschroeven. Deze nieuwe eenheid moet het mogelijk maken om het aromatengehalte in benzines tegen het jaar 2000 te verlagen en zo vooruit te lopen op de strengere Europese milieunormen. In januari 1998 tekende de groep een overeenkomst met Electrabel voor de bouw van een warmtekrachtkoppelingsinstallatie op het terrein van Fina Raffinaderij Antwerpen. Deze eenheid zal een elektrisch vermogen van 126 MW en een stoomproductie van 165 ton per uur hebben en zal energie- en kostenbesparend werken. Ze zal het daardoor mogelijk maken om het economische en technische potentieel van de raffinaderij optimaal te benutten. In de chemische sector tekende de groep een overeenkomst met BASF voor de bouw van de grootste naftakraker ter wereld op het terrein van de raffinaderij van Port Arthur. Deze installatie die ethyleen en propyleen zal produceren, verhoogt de industriële integratie van de groep in de Verenigde Staten. Het opstarten van de installatie is gepland voor het jaar 2000. De groep heeft beslist om de polypropyleen productiecapaciteit van haar Amerikaanse fabriek op te voeren tot een productie van 975.000 ton per jaar in het vierde kwartaal van 1998. Een nieuw opgestarte lijn zal dan de productiecapaciteit van de hoge-dichtheidspolyethyleenfabriek van Bayport verdubbelen tot 385.000 ton per jaar. De groep is van plan om in 1998 F 45 miljard te investeren, tegenover F 44 miljard in 1997. Stroomopwaarts zal het belangrijkste deel van dit bedrag worden gebruikt voor exploratie, de geplande of aan de gang zijnde ontwikkelingen onder meer in de Verenigde Staten en in het Britse deel van de Noordzee en voor de voltooiing van het herontwikkelingsplan van Ekofisk. In de stroomafwaartse sector zal er worden geïnvesteerd in de modernisering en de uitbreiding van het Europese netwerk van Fina tankstations. In de chemiesector zal er worden geïnvesteerd in de bouw van een naftakraker in de raffinaderij van Port Arthur in de Verenigde Staten, de aan de gang zijnde uitbreiding van de polypropyleen- en polyethyleenproductie in de Amerikaanse fabrieken van de groep en de debottlenecking van fabrieken in Europa. Voor 1997 tekende PetroFina een geconsolideerd resultaat op van F 22,7 miljard, 37% meer dan in 1996. Het deel van de groep bedraagt op F 22,1 miljard tegenover F 15,9 miljard in 1996. Dit komt neer op een stijging van 39%. De geconsolideerde cash flow van het boekjaar bedraagt F 57 miljard tegenover F 44 miljard in 1996. Het deel van de groep in deze cash flow vertegenwoordigt F 55 miljard tegenover F 42,4 miljard in 1996. De groei van de resultaten van PetroFina wordt in de eerste plaats verklaard door de uitstekende prestatie van de stroomafwaartse activiteiten die werden ondersteund door de kwaliteit van de raffinageactiviteiten, door het groter aantal nieuw opgestarte projecten en de betere marges. De resultaten van de stroomopwaartse sector zijn lichtjes gestegen. Het effect van de met meer dan 9% toegenomen productie en de in vergelijking met 1996 16% hogere dollarkoers, werden geannuleerd door de daling van de prijs van de brentolie met USD 1,56 per vat en door de grotere exploratie-inspanning. De resultaten van de chemiesector zijn lichtjes gedaald. De betere resultaten in Europa en de wereldwijd gestegen verkoop konden niet voldoende opwegen tegen de impact van de gedaalde Amerikaanse marges. De Raad zal aan de Algemene Gewone Vergadering van 8 mei 1998 voorstellen om een brutodividend van F 460 per aandeel uit te keren. In vergelijking met het vorige jaar wordt het dividend met 15% opgetrokken.
ELECTRAFINA
17
ELECTRAFINA 48,5% PETROFINA
SUEZ LYONNAISE DES EAUX
AUDIOFINA 49,0%
GROEP COMETRA
FIBELPAR
CLT-UFA
MONUMENT OIL AND GAS
Transitief bezitspercentage
Resultaat (LUF)
50
4000 3000 2000 1000 0 -1000 -2000 -3000 -4000
40 30 20 10 0
93
94
95
96
97
96
97
1995
19.187 (2.882) −
22.011 3.372 1.461
16.584 3.335 1.437
(149) − 19.305.277 25,2
282 122 13.075.881 46,0
279 120 11.976.352 12,4
1997
1996
1995
114.067 11.730 26.801 4.007
92.766 14.354 25.462 3.437
91.192 17.597 19.349 3.246
Operationele gegevens (in LUF)
ELECTRAFINA
18
95
1996
Eigen vermogen Resultaat Winstuitkering
Omzet Cash flow Investeringen Personeel
94
1997
Financie¨le gegevens (in LUF)
Resultaat per aandeel Brutodividend per aandeel Aantal geplaatste aandelen Transitieve deelneming van de groep (%)
93
1997 was het eerste operationele jaar voor de nieuwe structuur CLT-UFA waaruit op 13 januari de grootste Europese radio- en televisiegroep ontstond. De resultaten die CLT-UFA tijdens dit eerste jaar heeft gerealiseerd, liggen in de lijn van de aangekondigde strategische doelstellingen. Zij verstevigen haar leiderspositie in de sector van de commerciële radio en televisie. CLT-UFA blijft investeren in nieuwe projecten. De groep heeft haar activiteiten in de sectoren van de productie en de verwerving van audiovisuele rechten eveneens verstevigd. Op de Duitse markt staat RTL Television voor het 5de opeenvolgende jaar bovenaan het klassement van de kijkcijfers. Deze zender sloot een overeenkomst met RTL2 om aan deze laatste kwalitatieve programma’s te leveren. De resultaten van VOX verbeterden, zowel op het vlak van de kijkcijfers als op het vlak van de reclame-inkomsten. In 1997 vierden twee televisiezenders van de groep, nl. M6 in Frankrijk en RTL TVI in België, hun 10de verjaardag. Voor het tweede jaar op rij is M6 de enige nationale hertzzender die zijn gemiddelde kijkcijfers berekend over alle Franse gezinnen met 13,2%, RTL TVI zet nog steeds goede prestaties neer en behoudt zijn plaats als grootste televisiezender in het Franstalige landsgedeelte van België. In Nederland resulteerde de in 1996 opgestarte reorganisatie van de structuur van HMG in een versteviging van haar leiderspositie op de Nederlandse markt, dankzij RTL4 en Veronica. RTL5 werd onder een nieuwe vorm weer opgestart na de ombouw van een algemene zender tot een nieuwszender onder de naam RTL5 Nieuws & Weer. RTL bevestigt zijn leiderspositie op de Franse radiomarkt. In 1997 kende RTL2 van zijn kant een zeer positieve evolutie die een verdubbeling van de omzet mogelijk maakte. CLT-UFA is trouwens gestart met een proces om haar activiteiten op de Franse markt dichter bij mekaar te doen aansluiten om zo de synergiemogelijkheden tussen haar drie zenders op deze markt, nl. RTL, RTL2 en Fun Radio, te optimaliseren. Bel RTL realiseerde uitstekende resultaten in het Franstalige landsgedeelte van België. In 1997 werd voor de eerste maal de kaap van meer dan één miljoen luisteraars gehaald. In Duitsland is CLT-UFA via 8 algemene en thematische, nationale en gewestelijke zenders actief. Ook hier was 1997 een succesjaar waarin de zenders 104.6 RTL, Radio Hamburg en Antenne Bayern hun leiderspositie bevestigden. 1997 werd gekenmerkt door het opstarten van een toenaderingsproces tussen de activiteiten van de ketens en de zenders van de groep en hun respectievelijke structuren voor de verkoop van reclametijd, actief onder de naam IP (Information et Publicité) en gegroepeerd onder de vennootschap Havas Intermédiation. CLT-UFA betaalde voor de verwerving van Havas Intermédiation een prijs van FF 860 miljoen. In 1997 zette CLT-UFA haar expansie in de drie strategisch belangrijke sectoren namelijk de verwerving van fictierechten, de verwerving van sportrechten en de productie, verder door. Overeenkomstig haar strategie, bouwt CLT-UFA haar activiteiten in de sector van de betaaltelevisie in Duitsland verder uit via Premiere. Eind 1997 telde deze zender meer dan 1,6 miljoen abonnees. In september 1997 hebben de raden van bestuur van Audiofina en CLT-UFA een fusie-akkoord goedgekeurd tussen Premiere en DF1, het digitale platform van de groep Kirch. Deze fusie moet door de Europese Commissie en door de diverse verantwoordelijke nationale autoriteiten worden goedgekeurd. Op de Franse markt heeft de digitale televisieoperator per satelliet, TPS, zijn eerste exploitatiejaar schitterend afgesloten met 345.000 abonnees. Naast de lancering van nieuwe thematische ketens die haar programmaaanbod aanvullen, heeft TPS het hele jaar door aan de verdere uitbouw van nieuwe exclusieve en onuitgegeven interactieve televisiediensten gewerkt. Begin 1998 verkocht CLT-UFA haar rechtstreeks belang van 20% in TPS aan M6 (5%) en aan Suez Lyonnaise des Eaux (15%). Hierop werd een brutomeerwaarde van LUF 2,2 miljard gerealiseerd. Tijdens het boekjaar 1997 werden talrijke nieuwe operaties opgestart waaronder Channel5 in Groot-Brittannië, RTL 7 in Polen en RTL Klub in Hongarije. Als gevolg van deze belangrijke investeringen, realiseerde CLT-UFA voor 1997, het eerste jaar na de groepering van de activa van CLT en UFA, een geconsolideerd nettoresultaat van LUF - 2,9 miljard tegenover LUF 3,4 miljard in 1996. Dit bedrag lag in de lijn van de verwachtingen. Het boekjaar 1998 zal worden gekenmerkt door de verderzetting van de tendensen die in 1997 werden aangekondigd. Dat zijn enerzijds de verbetering van de rentabiliteit van haar basisactiviteiten (vooral te danken aan de commerciële televisieactiviteiten) en anderzijds de financiële impact van talrijke ontwikkelingen, meer in het bijzonder Premiere. De Raad van Bestuur zal aan de Algemene Vergadering van 19 mei 1998 voorstellen om geen dividend voor het boekjaar 1997 uit te keren tegenover een dividend van LUF 122 per aandeel voor het boekjaar 1996.
ELECTRAFINA
19
ELECTRAFINA
100%
PETROFINA
AUDIOFINA
SUEZ LYONNAISE DES EAUX
GROEP COMETRA
CLT-UFA
FIBELPAR
MONUMENT OIL AND GAS
Bezitspercentage
Resultaat (USD) 195,4
16 14 12 10 8 6 4 2 0
100 80 60 40 20 0
93
94
95
96
97
93
94
95
96
97
1997
1996
1995
152,1 195,4 100,0
151,0 14,0 100,0
137,2 9,1 100,0
Operationele gegevens (in USD)
1997
1996
1995
Opbrengsten van verkopen en andere inkomsten Cash flow Investeringen
30,8 7,2 (397,3)
98,1 51,0 37,3
69,8 46,7 77,1
9,5
23,3
32,3
0,3
0,8 0,5
0,7 0,3
3,8 5,7
16,2 7,2
15,3 5,0
− 217 43
265 42 92
375 42 96
Financie¨le gegevens (in USD) Eigen vermogen Resultaat Deelneming van de groep (%)
Reserves (in miljoenen vaten equivalent) Olieproductie (in miljoenen vaten) Verenigde Staten Canada Gasproductie (in miljoenen kubiek voet) Verenigde Staten Canada Verzamelpipeline voor gas (in miles) Verenigde Staten Canada Personeel
ELECTRAFINA
20
GROEP COMETRA American Cometra en Canadian Cometra zijn actief in het zoeken naar en de productie van olie en gas. Zij doen dat respectievelijk in Texas en in Canada. Rockland Pipeline en haar Canadese dochter Canrock Pipeline zorgen voor de ophaling en de verwerking van het gas dat door de groep of door derden wordt geproduceerd. Zij staan tevens in voor de verkoop in de Verenigde Staten en in Canada van het gas dat door de groep wordt geproduceerd. Het lopende jaar werd gekenmerkt door de verkoop van de Amerikaanse olie-activiteiten, die tijdens het vierde kwartaal van 1997 werd afgerond. Sindsdien is de sluiting van de kantoren van Cometra in Fort Worth ingezet. De desinvestering in de Verenigde Staten stelt de verderzetting van de Canadese activiteiten niet in vraag. Hieraan werden trouwens nieuwe prioritaire ontwikkelingsassen toegekend. Het zwaartepunt van de Noord-Amerikaanse olie-investeringen van de groep ligt voortaan bij onze Canadese dochter, Canadian Cometra. Zij kreeg tijdens het jaar een kapitaalinjectie van CAD 61 miljoen voor de financiering van haar exploratie-productie-activiteiten en haar activiteiten op het vlak van vervoer en verwerking van gas. Naast haar traditionele posities in het midden (Wood River) en het westen (Fourth Creek) van de provincie Alberta, zet Canadian Cometra haar prospectie-inspanningen verder. Zij doet dit enerzijds in een uitgestrekt gebied van 400 km2 in Noord-Dakota (Verenigde Staten), waar nu een eerste put wordt geboord en anderzijds in een groot gebied van 800 km2 in het zuiden van de provincie Saskatchevan. Hier werd onlangs een olielaag ontdekt, waarvan momenteel wordt nagegaan welk economisch belang ze heeft. In haar investeringsbudget voor 1998 wordt de boring van 15 putten voorzien. Het beheer van haar dochteronderneming Canrock gebeurt vandaag vanuit Calgary. Haar activa zijn van een zeer goede kwaliteit en bestaan uit twee goed gelegen en moderne gasverwerkingsfabrieken in het centrum van een transport- en distributienetwerk in het westen van Alberta. Deze verwerken en vervoeren momenteel zowat 56 miljoen kubieke voet/dag. Dit volume zal binnenkort wellicht tot 72 miljoen eenheden worden opgetrokken. De installatie heeft een totale potentiële capaciteit van 94 miljoen kubieke voet/dag. In 1997 leed Canadian Cometra een verlies van CAD 16 miljoen. Dat was meer in het bijzonder te wijten aan de boeking van een uitzonderlijke waardevermindering van CAD 10,5 miljoen op olie-eigendommen als gevolg van de gevoelige daling van de prijzen voor ruwe olie.
ELECTRAFINA
21
ELECTRAFINA
PETROFINA
AUDIOFINA
SUEZ LYONNAISE DES EAUX
GROEP COMETRA
CLT-UFA
FIBELPAR
25,6%
MONUMENT OIL AND GAS
Bezitspercentage
Resultaat (£)
30
20
25
15
20 15
10
10
5
5 0
93
94
95
96
0
97
94
95
96
97
1997
1996
1995
157 588 19,6 −
134 482 12,3 33
161 384 11,8 −
2,80 p. − 84 p. 699.908.276 25,6
1,76 p. 7,5 p. 69 p. 699.229.541 25,7
1,70 p. − 57,5 p. 667.512.373 25,4
1997
1996
1995
89,0 62,2 44,4
52,6 33,5 43,7
31,0 16,7 113,5
84,8 320,6 138,2 8,1 80
34,9 440,4 108,3 5,3 42
39,2 472,0 117,9 2,7 42
Financie¨le gegevens (in £) Eigen vermogen Beurskapitalisatie Resultaat Terugbetaling van kapitaal Resultaat per aandeel Terugbetaling per aandeel Beurskoers Aantal geplaatste aandelen Deelneming van de groep (%)
93
Operationele gegevens (in £) Omzet Cash flow Investeringen Reserves Olie (in miljoenen vaten) Gas (in miljarden (109) kubieke voet) Totaal (in miljoenen vaten olie-equivalent) Productie (in miljoenen vaten olie-equivalent) Personeel
ELECTRAFINA
22
MONUMENT OIL AND GAS
Monument is een zelfstandige Britse onderneming voor olie-exploratie, genoteerd op de Beurs van Londen. Het grootste deel van haar olie- en gasproductie is afkomstig uit de Britse Noordzee. Monument zet daarnaast haar exploratie-activiteiten in Groot-Brittannië, Zuid-Amerika, Noord- Afrika, Centraal- en Zuidoost-Azië verder. Via haar olieprospectie en het dynamische beheer van haar activiteitenportefeuille, streeft Monument ernaar om haar aandeelhouders waarde op lange termijn bieden. Ze heeft zich tot doel gesteld om haar beurskoers jaarlijks gemiddeld met 20% te doen stijgen. Te oordelen naar de evolutie van haar resultaat dat met 60% is gestegen, en het niveau van haar oliereserves dat er met 30% is op vooruitgegaan, een stijging die op zich al 4 maal de jaarproductie vervangt, is Monument in 1997 aan een nieuwe groeifase begonnen en vervolgt haar strategie. De Britse Noordzee blijft één van de pijlers van de groep. Het leeuwendeel van de huidige productie van de onderneming (22.000 BOE/dag) komt uit Liverpool Bay. Ondanks de verdere werkingsproblemen, werd er in deze baai 50% meer ontgonnen dan vorig jaar. Monument gaat door met nieuwe projecten waaronder het veld van Fyne in samenwerking met Halliburton (waar momenteel in één put wordt geboord), en de velden van Andrew en Cyrus in het kader van een partnership met BP. De Kaspische Zee vormt de tweede prioritaire ontwikkelingszone. Monument heeft een belang verworven in het Burenveld in Turkmenistan samen met haar partner Mobil. De eerste ruwe olie van dit veld is net verkocht en er werd een vernieuwende swapovereenkomst met de Iraniërs afgesloten, die een alternatieve exportroute biedt. Momenteel worden onderhandelingen gevoerd voor het toekennen van een licentie voor een groter ontginningsgebied. Monument onderhandelt eveneens over een belang in een veld met een groot potentieel in Azerbaïdjan. Naast deze twee vorige polen, spitst Monument zich ook toe op een aantal zeer doelgerichte opportuniteiten in Algerije (recente ontdekking), Colombia (boringen tegen het einde van het jaar) en Pakistan (putten in aanbouw). Teneinde haar investeringsprogramma en haar expansie te kunnen verderzetten, is Monument in april overgegaan tot een kapitaalverhoging van zowat £ 100 miljoen. De belangrijkste aandeelhouders van de groep, en meer in het bijzonder Electrafina, hebben dit initiatief actief gesteund. Zij hebben al laten weten dat ze voor minstens hun aandeel op deze uitgifte wensen in te schrijven. Begin 1998 werd aan Tim Eggar, gewezen Brits Minister van Energie en bestuurder van de vennootschap, gevraagd de uitvoerende directietaken van Monument op zich te nemen. A. Craven Walker blijft als Voorzitter van de Raad van Bestuur actief betrokken bij de ontwikkeling van de groep. Op het niveau van de resultaten was 1997 een gunstig jaar voor Monument. In vergelijking met het vorige boekjaar steeg de nettowinst voor 1997 met 60% tot £ 19,6 miljoen. De onderneming blijft trouw aan haar financiële beleid en zal dus geen dividend voor het boekjaar 1997 uitkeren.
ELECTRAFINA
23
ELECTRAFINA
PETROFINA
AUDIOFINA
SUEZ LYONNAISE DES EAUX
GROEP COMETRA
CLT-UFA
FIBELPAR
12,7%
MONUMENT OIL AND GAS
Bezitspercentage
Ontvangen dividenden
14
250
12
200
10 8
150
6
100
4
50
2 0
93
94
95
96
0
97
Financie¨le gegevens Eigen vermogen Resultaat Winstuitkering *
94
95
96
97
1997
1996
1995
35.637 4.326 1.652
32.816 2.931 1.652
30.583 995 1.652
12,4 12,7
12,4 12,7
12,4 12,7
Brutodividend per aandeel * Deelneming van de groep (%) * afsluitdatum 30 juni
ELECTRAFINA
24
93
F I B E L PA R
De groep Fibelpar is betrokken bij de strategische akkoorden die werden gesloten tussen de groepen Frère (Frère-Bourgeois, Erbe, Nationale Portefeuillemaatschappij (NPM)) en Desmarais (Power Corporation of Canada, Power Financial Corporation, Power Europe). Met deze akkoorden staan zij in voor de gezamenlijke controle van de groep Pargesa-GBL-Parfinance. Naast Electrafina zijn de andere partners in het kapitaal van Fibelpar: Erbe, tevens de controleaandeelhouder, de Generale Maatschappij van België, de groep Fortis AG, Royale Belge en AXA-UAP. Met 53% van het kapitaal in handen (50% na verwatering) op 31 december 1997, is Fibelpar de controle-aandeelhouder van de NPM. Fibelpar heeft tevens een belang van 38% in Distripar - Belgian Sky Shops, de groep die de taksvrije winkels in de luchthaven van Brussel Nationaal uitbaat. De NPM heeft de medecontrole over Pargesa en bezit daarnaast ook een belang van 6,5% in PetroFina. Zij vervult tevens de rol van professionele aandeelhouder in diversificatie-investeringen zoals de Uitgeverijen Dupuis (stripverhalen), Hélio Charleroi (heliogravure), Transcor (steenkool- en olietrading), ACP (koolzuur) en sinds 1997 ook Suzy (wafels en koekjes) en Ijsboerke (roomijs). Tot slot heeft de NPM ook aanzienlijke belangen in bepaalde andere Europese financiële of industriële groepen (Generale Maatschappij van België, Cobepa, Royale Belge, Elf Aquitaine en Compagnie Générale des Eaux). De winst voor 1997 werd gunstig beïnvloed door de resultaten in kapitaal (F 800 miljoen), afkomstig van de meerwaarden die werden gerealiseerd op de verkoop van de aandelen van Elf Aquitaine, Royale Belge, Cobepa en Espirito Santo Financial Holding, en, op het niveau van het geheel Pargesa - GBL - Parfinance, van belangrijke meerwaarden die werden gerealiseerd op de verkoop van 50% van CLT-UFA en de inbreng van de BBL-aandelen in het openbaar bod tot omruiling van ING. De Algemene Vergadering heeft de betaling van een dividend van F 12,4 per aandeel, onveranderd t.o.v. het vorige boekjaar, beslist.
ELECTRAFINA
25
REKENINGEN PER 31 DECEMBER 1997
ECONOMISCHE SYNTHESE
28
GECONSOLIDEERDE REKENING
35
NIET-GECONSOLIDEERDE REKENING
55
ELECTRAFINA
27
ECONOMISCHE SYNTHESE
SYNTHETISCHE GECONSOLIDEERDE BALANS in miljoenen F Vaste activa Consolidatieverschillen Financie¨le vaste activa Vlottende activa
Eigen vermogen Belangen van derden Voorzieningen en uitgestelde belastingen OTA (quasi eigen vermogen) Schulden Winstverdeling Overige schulden
1996
1997
143.530
133.106 55.181 88.349
26.675 106.431 52.335
26.138
185.441
169.668
127.769 22.095 201 6.454 28.922
121.024 30.146 41 7.448 11.009 4.800 6.209
5.455 23.467 185.441
169.668
Het balanstotaal is met F 15,8 miljard gestegen. De belangrijkste schommelingen in vergelijking met het vorige boekjaar kunnen als volgt worden samengevat (in miljarden F): Aan de actiefzijde: 1. Vaste activa De vaste activa worden uitgesplitst over verschillende deelnemingen zoals in de tabel hieronder: in miljoenen F Suez Lyonnaise des Eaux PetroFina CLMM/Audiofina/CLT-UFA Havas Noordamerikaanse oliedochters Fibelpar Monument Overige effecten (1)
(1) in 1997 wordt Canal+ in geldbeleggingen overgebracht
ELECTRAFINA
28
1997
1996
43.460 43.168 27.203 6.975 5.070 3.626 3.521 83
12.879 41.241 67.753 7.169 4.881 3.626 3.020 2.961
133.106
143.530
De evolutie van de vaste activa worden geanalyseerd vanuit zijn twee invalshoeken: de consolidatieverschillen en de financiële vaste activa. 1.1. Consolidatieverschillen
- 28,5
Deze daling is in hoofdzaak te wijten aan de herstructurering van het belang van Electrafina in CLMM / Audiofina / CLT-UFA. • Aandeel van Electrafina in de meerwaarde Audiofina: - 10,0 In januari 1997 verkocht Audiofina 16,7% van CLT-UFA aan Bertelsmann voor een bedrag van LUF 32 miljard. Het deel van Electrafina in deze meerwaarde werd in mindering gebracht van de goodwill van Electrafina op haar audiovisuele pool. • Omruiling van effecten van Audiofina tegen effecten van CLMM met Havas Verdwijnen van de goodwill van derden (- 16,6) en negatief consolidatieverschil op de omruiling van de effecten met Havas (- 0,7): - 17,3 In november 1997 trok Electrafina haar belang in Compagnie Luxembourgeoise Multi Media op tot 100% in ruil voor de effecten van Audiofina die rechtstreeks in handen waren van Electrafina. Dankzij de gunstige omruilvoorwaarden kon Electrafina haar belang in Audiofina trouwens verhogen zonder enige opleg in contanten. Dit verschil werd eveneens in mindering gebracht van de bestaande goodwill op de deelneming. • Versteviging van het belang in het kapitaal van Audiofina: + 1,2 Tijdens de tweede helft van het jaar heeft Electrafina haar belang in Audiofina opgetrokken via de aankoop van effecten op de beurs. Voorts heeft zij haar OTA Audiofina omgezet in aandelen. Deze operaties leverden een goodwill van F 1,2 miljard op. • Overige: - 2,4 De overige schommelingen vloeien in hoofdzaak voort uit de afschrijvingen van de consolidatieverschillen op de belangen in PetroFina, Audiofina en Monument. 1.2. Financie¨le vaste activa
+ 18,1
• Deelnemingen waarop vermogensmutatie wordt toegepast: - 9,4 - CLT-UFA: impact van de oprichting van CLT-UFA en van de verkoop van effecten aan Bertelsmann: - 13,1 - PetroFina, Cometra et Monument: weerspiegelt de bijdragen in de resultaten van deze vennootschappen in 1997: + 3,7 • Overige ondernemingen: + 27,5 - komt voor het grootste deel overeen met het hoger belang in Suez Lyonnaise des Eaux.
ELECTRAFINA
29
2. Vlottende activa
+ 26,2
Deze schommeling kan in hoofdzaak worden verklaard door de F 31 miljard hogere vlottende activa van Audiofina. Dit bedrag weerspiegelt de thesauriepositie van Audiofina na de verkoop van de CLT-UFA-effecten aan Bertelsmann. Aan de passiefzijde 1. Het eigen vermogen evolueerde als volgt:
+ 6,7
- Stijging van het eigen vermogen als gevolg van de terugbetaling van 331.430 OTA: + 1,0 - Veranderingen op het niveau van de reserves als gevolg van het feit dat de rekeningen van PetroFina aan de US GAAP-normen werden aangepast: - 1,5 - Mutaties van de omrekeningsverschillen: + 2,1 - Resultaat van het boekjaar (deel van de groep): + 10,5 - Voorgestelde winstverdeling: - 5,5 2. Belangen van derden
- 8,0
De verlaging van de belangen van derden is het gevolg van de eliminatie van derden in CLMM, hetzij F 16 miljard. Dit is het gevolg van de operatie met Havas die ertoe leidde dat Electrafina 100% van CLMM bezat. Blijven nog over: de belangen van derden in Audiofina. Deze vermindering wordt echter gecompenseerd door de stijging van het resultaat, deel van derden, hetzij F 8 miljard. 3. OTA
- 1,0
331.430 OTA Electrafina werden eind 1997 vervroegd terugbetaald. 4. Overige schulden
+ 17,3
De evolutie van deze post kan worden verklaard door de bewegingen in de portefeuille, meer in het bijzonder door het optrekken van het belang in Suez Lyonnaise des Eaux.
ELECTRAFINA
30
ECONOMISCHE GECONSOLIDEERDE RESULTATEN Om de analyse van de geconsolideerde resultaten te vergemakkelijken, wordt hiernavolgend slechts het deel van de groep geanalyseerd. Deze voorstelling bevat dus enkel het deel van de groep van Electrafina in Audiofina, zonder de belangen van derden hierin. Deel van de groep, in miljoenen F
1997
1996
Deel in het resultaat van de ondernemingen waarop vermogensmutatie wordt toegepast Dividenden Financie¨le netto-opbrengsten Courante netto-kosten Afschrijvingen en voorzieningen Belastingen
4.467 1.237 543 (165) (13) (107)
6.611 293 227 (129) (3) (12)
Courant resultaat Per aandeel (in F)
5.962 160
6.987 208
Afschrijvingen van de consolidatieverschillen Nettomeerwaarden Uitzonderlijke resultaten
(1.684) 6.291 (31)
(1.299) 18.921 (340)
Totaal resultaat Per aandeel (in F)
10.538 283
24.269 724
37.241.646
33.517.482
Gewogen gemiddelde aantal aandelen
Electrafina heeft het boekjaar 1997 afgesloten met een geconsolideerd resultaat deel van de groep van F 10,5 miljard. Dit resultaat werd gunstig beïnvloed door de meerwaarden die American Cometra heeft gerealiseerd. Dit historisch hoge resultaat ligt evenwel onder het recordniveau van 1996 (F 24,3 miljard), waarin de invloed van de verkoop van Tractebel werd weerspiegeld. Er dient te worden benadrukt dat bij de berekening van het resultaat van Electrafina geen rekening werd gehouden met: - enerzijds de meerwaarde van F 10 miljard die Audiofina op de verkoop van CLT-UFA heeft gerealiseerd en die in mindering van de goodwill werd geboekt; - anderzijds het uitzonderlijke gedeelte van het dividend betaald door de Compagnie de Suez dat in mindering werd gebracht van de boekwaarde van de deelneming van Electrafina in de nieuwe gefuseerde eenheid, Suez Lyonnaise des Eaux. Van 1993 tot 1995 heeft de Compagnie de Suez een gelijk dividend betaald van FF 8,20 par aandeel (zonder fiscale tegoeden). Als gevolg van de verkoop van de Banque Indosuez tijdens het boekjaar 1996 en met het oog op de fusie-absorptie tussen Compagnie de Suez en Lyonnaise des Eaux van juni 1997, heeft Compagnie de Suez beslist een uitzonderlijk dividend uit te keren namelijk het driedubbele van dat betaald over het boekjaar 1995, nl. FF 24,6 per aandeel. Op basis van deze gegevens heeft Electrafina beslist het courante gedeelte van het dividend, F 0,8 miljard (FF 8,20 per aandeel), in resultaat te boeken. Met het resterende gedeelte van F 1,6 miljard, dat van uitzonderlijke aard was, werd reeds rekening gehouden bij de bepaling van de ruilvoet bij de fusie-absorptie en werd bijgevolg door Electrafina geïntegreerd op de boekwaarde van haar participatie in de gefuseerde onderneming.
ELECTRAFINA
31
Het courante resultaat van het voorbije jaar van F 6,0 miljard, ligt 14,7% onder het niveau van het voorafgaande boekjaar (F 7,0 miljard). Deze daling van het courante resultaat vloeit voort uit: 1.
Deel in het resultaat van de ondernemingen waarop de vermogensmutatie wordt toegepast op 31 december in miljoenen F
Resultaat van de vennootschap 1997
PetroFina (2) Tractebel (3) CLT-UFA Monument Cometra (4)
22.060 − (2.882) £ 19,6 $ (4)
Deel van Electrafina 1996
15.948 7.510 3.372 £ 12,3 $ 14
TOTALE BIJDRAGEN VAN DE PARTICIPATIES
% van het resultaat (1)
1997
1996
1997
1996
4.996 − (679) 294 (144)
3.608 1.570 846 153 434
23 24 26 100
23 21 25 26 100
4.467
6.611
(1) bij de berekening van het consolidatiepercentage van de resultaten werd rekening gehouden met de bewegingen van het jaar. Dit getal komt dus niet noodzakelijk overeen met het percentage dat Electrafina op 31 december bezat. (2) PetroFina hanteert sinds 1997 de US GAAP-normen voor de voorstelling van haar rekeningen. Electrafina heeft de cijfers van PetroFina voor de vorige boekjaren niet herwerkt. (3) resultaat per 30 juni 1996 (4) Canadian Cometra vanaf 1997: het resultaat van de groepen American Cometra en Cometra Resources wordt als niet-courant beschouwd omwille van het feit dat hun activa werden verkocht en zij in vereffening zijn.
De lagere bijdrage van de ondernemingen waarop vermogensmutatie werd toegepast, weerspiegelt: - het wegvallen van de bijdrage van Tractebel als gevolg van het feit dat het belang in 1996 werd verkocht - de lagere bijdrage van de resultaten van CLT-UFA - de verkoop van de olie-activa in de Verenigde Staten die in 1997 geen bijdrage meer hebben geleverd tot het courante resultaat - de hogere resultaten van PetroFina - het gestegen resultaat van Monument
(1.570) (1.525) (578) 1.388 141 (2.144)
Hoewel vermogensmutatie werd toegepast op de drie ondernemingen van de groep Cometra, werden de resultaten van American Cometra en Cometra Resources (F 6,6 miljard deel van Electrafina) in 1997 in de economische voorstelling van de geconsolideerde resultaten geherklasseerd als niet-courante resultaten. Dit gebeurde omwille van het feit dat hun activa werden verkocht en de ondernemingen in vereffening zijn. Enkel het resultaat van Canadian Cometra blijft verder deel uitmaken van het courante resultaat.
ELECTRAFINA
32
2.
Dividenden De stijging van de post dividenden is vooral te wijten aan het dividend van Lyonnaise des Eaux (F 0,1 miljard) en aan het dividend van Compagnie de Suez (F 0,8 miljard). Electrafina consolideert inderdaad haar deelneming in Suez Lyonnaise des Eaux niet. Deze draagt dan slechts de bijdrage in het resultaat in 1997 van deze participatie dus beperkt tot het “courante” gedeelte van haar dividend. Van het totale ontvangen bedrag van F 2,5 miljard, komt F 0,9 miljard overeen met het courante gedeelte. Dit gedeelte werd in het resultaat opgenomen. Het resterende gedeelte werd in mindering gebracht van de aanschaffingswaarde van de effecten.
3.
Financie¨le opbrengsten De netto financiële opbrengsten omvatten het aandeel van Electrafina (F 0,5 miljard) in de resultaten van het beheer van de thesaurie die Audiofina verwierf bij de verkoop van haar effecten van CLT-UFA aan Bertelsmann.
4.
Belastingen De hogere fiscale last wordt verklaard door de distributiebelastingen en door de integratie van de fiscale last van Audiofina.
De evolutie van het “niet-courante” gedeelte van het resultaat deel van de groep kan aan de hand van de volgende rubrieken worden geanalyseerd: 1.
Afschrijvingen van de consolidatieverschillen Het tijdens de tweede helft van 1996 opgetrokken belang in Audiofina, wordt in 1997 concreet vertaald in de hogere afschrijvingen van de consolidatieverschillen.
2.
Meerwaarden De nettomeerwaarden komen meer in het bijzonder overeen met de verkoop van de olie-activa in de Verenigde Staten door de groep Cometra (F 6.578 miljoen) en met de waardeverminderingen op de effecten van Havas (F 158 miljoen) en Canal+ (F 124 miljoen) die Audiofina bezit.
ELECTRAFINA
33
GECONSOLIDEERDE REKENING
GECONSOLIDEERDE BALANS
36
GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING
38
NOTEN
40
GECONSOLIDEERDE FINANCIERINGSTABEL
46
TOELICHTING BIJ DE GECONSOLIDEERDE REKENING
47
VERSLAG VAN DE COMMISSARIS-REVISOR
53
GECONSOLIDEERDE CIJFERS VAN DE LAASTE 9 JAAR
54
ELECTRAFINA
35
GECONSOLIDEERDE BALANS
ACTIVA (in miljoenen F)
1997
1996
1995
VASTE ACTIVA
133.106
143.530
79.658
Consolidatieverschillen (NOTA 1) Deel van de groep Deel van derden Materie¨le vaste activa Brutobedrag Afschrijvingen Financie¨le vaste activa Ondernemingen waarop vermogensmutatie wordt toegepast Deelnemingen (NOTA 2) Vorderingen Overige ondernemingen (NOTA 3) Deelnemingen en aandelen
26.675 26.675 − 0 0 0 106.431
55.181 38.581 16.600 0 0 0 88.349
12.636 12.636 − 5.961 9.614 (3.653) 61.061
52.287 52.287 0 54.144 54.144
61.714 61.714 0 26.635 26.635
57.302 56.298 1.004 3.759 3.759
VLOTTENDE ACTIVA
52.335
26.138
5.474
Vorderingen op meer dan één jaar Overige vorderingen Vorderingen op ten hoogste één jaar Handelsvorderingen Overige vorderingen (NOTA 4) Geldbeleggingen (NOTA 5) Liquide middelen Overlopende rekeningen
0 0 21.300 0 21.300 30.489 148 398
0 0 10.382 0 10.382 15.570 21 165
10 10 3.148 705 2.443 2.060 220 36
185.441
169.668
85.132
TOTAAL ACTIVA
ELECTRAFINA
36
PASSIVA (in miljoenen F) EIGEN VERMOGEN (NOTA 6)
1997
1996
1995
127.769
121.024
77.159
Kapitaal Uitgiftepremies Reserves Consolidatieverschillen Omrekeningsverschillen
13.692 86.230 32.243 149 (4.545)
13.571 85.356 28.631 149 (6.683)
BELANGEN VAN DERDEN (NOTA 7)
22.095
30.146
0
201
41
142
SCHULDEN
35.376
18.457
7.831
Schulden op meer dan één jaar (NOTA 8) Niet-achtergestelde obligatieleningen Kredietinstellingen Schulden op ten hoogste één jaar (NOTA 9) Schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen Financie¨le schulden Handelsschulden Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten Overige schulden Voorgestelde uitkering Overlopende rekeningen
9.670 9.670 0 25.632
10.163 10.163 0 8.143
1.706 104 1.602 6.122
9 19.596 12
9 3.097 26
9 1.292 551
111 449 5.455 74
108 103 4.800 151
3 56 4.211 3
185.441
169.668
85.132
VOORZIENINGEN EN UITGESTELDE BELASTINGEN
TOTAAL PASSIVA
ELECTRAFINA
37
10.852 65.730 9.162 359 (8.944)
G E C O N S O L I D E E R D E R E S U LT A T E N R E K E N I N G
KOSTEN (in miljoenen F)
1997
1996
1995
Kosten van schulden (NOTA 10) Andere financie¨le kosten Afschrijvingen van positieve consolidatieverschillen (NOTA 11) Deel van de groep Deel van derden Diensten en diverse goederen Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen Diverse lopende kosten Afschrijvingen op immaterie¨le en materie¨le vaste activa Afschrijvingen en waardeverminderingen op financie¨le vaste activa vlottende activa Voorzieningen voor risico’s en kosten Minderwaarden bij realisatie van materie¨le en immaterie¨le vaste activa van financie¨le vaste activa van vlottende activa Uitzonderlijke kosten Belastingen Belastingen op het resultaat Uitgestelde belastingen en belastinglatenties Deel in het resultaat van de ondernemingen waarop vermogensmutatie wordt toegepast - Verlies (NOTA 14-15) Geconsolideerde winst Deel van de groep Deel van derden
917 477 1.684 1.684 − 118 75 4 5 627 594 33 20 (55) 0 (55) 0 66 157 157 0
504 102 1.576 1.299 277 112 56 2 3 51 29 22 1 43 0 43 0 319 17 17 0
182 70 878 878 − 163 156 2 2 0 0 0 3 30 9 0 21 0 42 46 (4)
1.423 21.115 10.538 10.577
0 26.432 24.269 2.163
0 5.294 5.294 −
TOTAAL
26.633
29.218
6.822
ELECTRAFINA
38
OPBRENGSTEN (in miljoenen F)
1997
1996
1995
Opbrengsten van financie¨le vaste activa Dividenden (NOTA 12) Interesten Opbrengsten van vlottende activa (NOTA 10) Andere financie¨le opbrengsten Opbrengsten uit dienstverlening Andere lopende kosten Terugnemingen van waardeverminderingen op vlottende activa Meerwaarden bij realisatie van materie¨le en immaterie¨le vaste activa van financie¨le vaste activa (NOTA 13) van vlottende activa Uitzonderlijke opbrengsten Deel in het resultaat van de ondernemingen waarop vermogensmutatie wordt toegepast - Winst (NOTA 14-15)
1.363 1.363 0 1.799 602 0 2 13 11.120 0 11.032 88 5
562 381 181 410 204 0 11 1 19.021 0 18.946 75 1
257 214 43 299 34 548 12 4 139 7 117 15 1
11.729
9.008
5.528
TOTAAL
26.633
29.218
6.822
21.115 10.538 10.577 (10.577) (5.083) (5.455)
26.432 24.269 2.163 (2.163) (19.469) (4.800)
5.294 5.294 − − (1.083) (4.211)
WINSTVERDELING Winst van het boekjaar - Deel van de groep - Deel van derden Belangen van derden Overboeking naar of afneming van de reserves Winstverdeling
ELECTRAFINA
39
NOTEN (behoudens andersluidende aanwijzingen in miljoenen F)
De rekeningen van de dochterondernemingen, uitgedrukt in deviezen, werden tegen de slotkoers van het boekjaar omgerekend. Hun resultatenrekeningen werden gewaardeerd aan de hand van de gemiddelde koers van het jaar.
US Dollar Gulden Pond Sterling Canadese dollar 1.
1997
Slotkoers 1996
1995
Gemiddelde koers 1997 1996 1995
36,92 18,30 61,14 25,76
32,01 18,36 54,39 23,36
29,45 18,35 45,68 21,61
35,78 18,33 58,59 25,85
30,96 18,37 48,35 22,70
29,51 18,37 46,56 21,50
CONSOLIDATIEVERSCHILLEN: 26.675 (55.181)
Eind 1997 bedroegen de consolidatieverschillen 26.675. Dat is beduidend minder (- 28.506) dan het vorige boekjaar.
Audiofina / CLMM - groep - derden PetroFina Monument
1997
1996
17.781 0 7.838 1.056
28.666 16.600 8.719 1.196
26.675
55.181
Deze evolutie weerspiegelt de oprichting van CLT-UFA (- 9.990) begin 1997 en de herstructurering van de audiovisuele pool (omruiling met Havas: - 17.256) tijdens de tweede helft van het jaar. Voorts evolueren de consolidatieverschillen ten gevolge van de verwerving van de Audiofina-aandelen tijdens de tweede helft van 1997 en de jaarlijkse afschrijving van de consolidatieverschillen. 2.
DEELNEMINGEN IN DE ONDERNEMINGEN WAAROP DE VERMOGENSMUTATIE WORDT TOEGEPAST: 52.287 (61.714)
PetroFina CLT-UFA Cometra Monument Audiofina Tractebel
1997
1996
1995
35.329 9.422 5.070 2.466 − −
32.523 22.487 4.881 1.823 − −
29.817 − − 1.816 2.953 21.712
52.287
61.714
56.298
De evolutie van de groep Cometra wordt verklaard door de meerwaarden die werden gerealiseerd op de verkoop van de Noordamerikaanse olie-activiteiten. Deze meerwaarden werden gecompenseerd door de kapitaalterugbetalingen.
ELECTRAFINA
40
De stijging van PetroFina is vooral te wijten aan het resultaat van het boekjaar, terwijl de daling in CLT-UFA enerzijds voortkomt uit de oprichting van CLT-UFA, waardoor het belang van Audiofina met de helft is teruggevallen en anderzijds het gevolg is van het verlies dat in 1997 werd opgetekend. 3.
OVERIGE FINANCIELE VASTE ACTIVA: 54.144 (26.635)
De overige financiële vaste activa bestaan in hoofdzaak uit de deelneming in Suez Lyonnaise des Eaux (43.460), Fibelpar (3.626) en Havas (6.975). Deze laatste participatie wordt gehouden door Audiofina. 4.
VORDERINGEN OP TEN HOOGSTE EEN JAAR: 21.300 (10.382)
Dit bedrag is als volgt samengesteld: - terug te vorderen roerende voorheffing van de groep Audiofina van Electrafina
158 1.496 1.654
-
deposito’s bij GBL Coordination Center van de groep Audiofina van Electrafina
5.
7.313 12.328 19.641
GELDBELEGGINGEN: 30.489 (15.570)
Het bedrag wordt uitgesplitst als volgt: Aandelen bij Electrafina Aandelen bij Audiofina
1.106 3.115
Bankdeposito’s bij Audiofina Vastrentende effecten bij Electrafina bij Audiofina
15.846 3.605 6.817 30.489
Een groot deel van de stijging van geldbeleggingen is te danken aan de cash die Audiofina verwierf bij de verkoop van een deel van haar belang in CLT-UFA aan Bertelsmann. De post “ aandelen bij Audiofina” komt overeen met de effecten Canal+ die Electrafina in de loop van 1997 aan haar dochteronderneming heeft overgedragen.
ELECTRAFINA
41
6.
EIGEN VERMOGEN: 127.769 (121.024)
Reconciliatie van het eigen vermogen: Stand per 31 december 1996 Kapitaalverhoging ten gevolge van de vervroegde terugbetaling van 331.430 OTA Mutaties in de reserves Mutaties in de omrekeningsverschillen
121.024 995 (1.471) 2.138
Resultaat per 31 december 1997 Winstverdeling Toestand per 31 december 1997
10.538 (5.455) 127.769
De variatie van de omrekeningsverschillen (2.138) wordt veroorzaakt door de gestegen koers van de Amerikaanse dollar, het Britse pond en de Canadese dollar. Deze verschillen werden geboekt door PetroFina, Monument en de Noordamerikaanse oliedochters. Ze bevat eveneens een negatieve schommeling van 221 die voortvloeit uit de aanpassing van de rekeningen van PetroFina aan de US GAAP-normen. De schommeling van de reserves weerspiegelt het feit dat PetroFina haar rekeningen in 1997 aan de US GAAP-normen heeft aangepast. 7.
BELANGEN VAN DERDEN: 22.095 (30.146)
De daling van de belangen van derden is het resultaat van de verwerving van de belangen van derden van CLMM. Alleen in Audiofina blijven er nog derden bestaan. 8.
SCHULDEN OP MEER DAN EEN JAAR: 9.670 (10.163)
Zij vertegenwoordigen het saldo van: - de in aandelen terugbetaalbare lening Electrafina (OTA 4,5% 1996-1999) - de in aandelen terugbetaalbare lening Audiofina (OTA 5% 1993-1999) - de obligatielening Electrafina (Grands Lacs-Cometra) (1930-2005)
9.
6.454 3.131 85 9.670
SCHULDEN OP TEN HOOGSTE EEN JAAR: 25.632 (8.143)
Deze rubriek bevat meer in het bijzonder: - de winstverdeling van het boekjaar; - de overige schulden, vooral financie¨le. De toename van deze post weerspiegelt de hogere financiële schulden van de ondernemingen van de groep Electrafina. Men mag evenwel niet uit het oog verliezen dat daar aan de actiefzijde ook hogere vorderingen en geldbeleggingen tegenover staan.
ELECTRAFINA
42
10.
OPBRENGSTEN VAN VLOTTENDE ACTIVA / KOSTEN VAN SCHULDEN: 882 (-94)
Opbrengsten van vlottende activa Kosten van schulden
1997
1996
1995
1.799 (917)
410 (504)
299 (182)
882
(94)
117
De stijging wordt vooral verklaard door de resultaten van de thesaurie die de verkoop door Audiofina van een deel van haar CLT-UFA-aandelen aan Bertelsmann heeft opgeleverd. 11.
AFSCHRIJVINGEN VAN CONSOLIDATIEVERSCHILLEN: 1.684 (1.576)
De afschrijving van de consolidatieverschillen wordt als volgt uitgesplitst:
Audiofina PetroFina Monument
1997
1996
1995
935 677 72
814 687 75
153 687 38
1.684
1.576
878
De hogere afschrijving op Audiofina vloeit voort uit het feit dat het belang in deze onderneming in 1996 werd opgetrokken. De afschrijving die daaraan gekoppeld was, werd op een half jaar berekend. Bij de berekening van de afschrijving in 1996 werd trouwens al rekening gehouden met de lagere consolidatieverschillen die de oprichting van CLT-UFA begin 1997 met zich zou meebrengen. Op de consolidatieverschillen op de Audiofina-effecten die tijdens de tweede helft van 1997 werden verworven, werden geen afschrijvingen geboekt. De lichtjes gedaalde afschrijvingen op PetroFina weerspiegelt de lichte verwatering die de groep als gevolg van de uitoefening van de warrants heeft ondergaan. 12.
DIVIDENDEN: 1.363 (381)
Die komen vooral van de vroegere Compagnie de Suez en de vroegere Lyonnaise des Eaux (915), Fibelpar (206), en van aandelen Havas en Canal+ bij Audiofina (230). Hier dient te worden opgemerkt dat enkel het courante gedeelte van het dividend dat door de vroegere Compagnie de Suez werd uitgekeerd, in deze post werd opgenomen. Het resterende gedeelte werd in mindering van de inventariswaarde van de deelneming geboekt. 13.
MEERWAARDEN BIJ REALISATIE VAN FINANCIELE VASTE ACTIVA: 11.032 (18.946)
Deze meerwaarden werden vooral gerealiseerd door Audiofina dat een deel van haar belang in CLT-UFA aan Bertelsmann verkocht. Het deel van de groep (9.989) werd in mindering gebracht van de consolidatieverschillen. Het bedrag bestaat dus enkel uit het deel van derden in deze meerwaarde.
ELECTRAFINA
43
14.
DEEL IN HET RESULTAAT VAN DE ONDERNEMINGEN WAAROP VERMOGENSMUTATIE WORDT TOEGEPAST:
WINST:
11.729 (9.008)
VERLIES:-1.423 (0)
Deze rubriek heeft betrekking op: PetroFina Tractebel Cometra Monument Audiofina CLT-UFA
1997
1996
1995
4.997 − 6.438 294 − (1.423)
3.608 1.570 * 434 153 − 3.243
2.597 2.366 − 141 424 −
10.306
9.008
5.528
* Tractebel heeft tot 30 juni 1996 een bijdrage in het resultaat geleverd
De hogere bijdrage van de groep Cometra weerspiegelt de meerwaarden die zij heeft gerealiseerd bij de verkoop van haar olie-activa in de Verenigde Staten. 15.
SAMENVATTING VAN DE BALANSEN EN RESULTATENREKENINGEN VAN DE OPERATIONELE DOCHTERMAATSCHAPPIJEN *
(geconsolideerde gegevens in miljoenen munteenheden) GROEP COMETRA (USD)
1997
1996
1995
Vaste activa Vlottende activa Totaal activa
84,8 122,5 207,3
213,1 50,5 263,6
201,1 28,3 229,4
Eigen vermogen Langlopende schulden Kortlopende schulden Totaal passiva
152,1 10,6 44,6 207,3
151,0 21,0 91,6 263,6
137,2 23,0 69,2 229,4
Bedrijfsresultaat Financie¨le resultaten en andere Uitzonderlijke resultaten Belastingen Resultaat van het boekjaar
(27,0) 0,8 327,8 (106,2) 195,4
ELECTRAFINA
44
10,8 (4,2) 14,1 (6,7) 14,0
11,7 (1,9) (0,2) (0,5) 9,1
CLT-UFA (LUF)
1997
1996
1995
Vaste activa Vlottende activa Totaal activa
43.948 67.019 110.967
32.306 52.524 84.830
31.101 45.465 76.566
Eigen vermogen (voor winstverdeling) Belangen van derden OTA Voorzieningen Schulden Totaal passiva
19.187 3.267 18 8.253 80.242 110.967
23.472 7.183 18 6.878 47.279 84.830
18.021 6.245 3.319 6.526 42.455 76.566
Bedrijfsopbrengsten Bedrijfskosten Bedrijfsresultaten Financie¨le resultaten en andere Uitzonderlijke resultaten Belastingen Resultaat van het boekjaar Deel van de groep Deel van derden
121.592 (117.504) 4.088 (4.421) 1.415 (3.492) (2.410) (2.882) 472
103.026 (102.522) 504 (2.196) 7.609 (1.469) 4.448 3.372 1.076
100.407 (94.493) 5.914 (884) 1.678 (1.946) 4.762 3.335 1.427
* De jaarrekening van de operationele dochtermaatschappijen kunnen op verzoek bekomen worden op de maatschappelijke zetel van Electrafina
ELECTRAFINA
45
G E C O N S O L I D E E R D E F I N A N C I E R I N G S TA B E L O P B A S I S VA N D E KA S S T R O M E N (in miljoenen F)
In de economische synthese en in de bijlagen bij de geconsolideerde rekening vindt u de commentaren bij de belangrijkste schommelingen 1997
1996
1995
10.538 10.577
24.269 2.163
5.294 0
2.303
1.629
876
160
(101)
(109)
Bruto autofinancieringsmarge
23.578
27.960
6.061
Schommelingen van de vlottende activa Vorderingen op ten hoogste één jaar Overlopende rekeningen Subtotaal
10.918 233 11.151
7.234 129 7.363
(1.561) 16 (1.545)
990 (77) 913
216 148 364
344 (5) 339
13.340
20.961
7.945
(5) (18.676) 0
5.958 (27.317) 10
(983) (1.169) 102
(18.681)
(21.349)
(2.050)
26.822
(44.121)
(356)
Stijging (daling) van het kapitaal en de uitgiftepremies Overige schommelingen van het eigen vermogen Schommelingen van minderheidsbelangen van derden Netto schommelingen van de overige schulden Voorgestelde uitkering
995 667 (18.628) 16.006 (5.455)
22.345 2.051 27.983 10.262 (4.800)
0 (1.669) 0 266 (4.211)
Stijging (daling) van de financieringsthesaurie
(6.415)
57.841
(5.614)
Schommeling van de nettothesaurie
15.066
13.332
(75)
30.657 15.591
15.612 2.280
15.066
13.332
EXPLOITATIEVERRICHTINGEN Nettowinst van de groep Nettowinst derden Netto afschrijvingen en waardeverminderingen Schommelingen van de voorzieningen voor risico’s en kosten (terugnemingen / toevoegingen)
Variatie van de vlottende passiva Schulden op ten hoogste één jaar Overlopende rekeningen Subtotaal Stijging (daling) van de exploitatiethesaurie INVESTERINGSVERRICHTINGEN Netto schommelingen van de materie¨le vaste activa Netto schommelingen van de financie¨le vaste activa Netto schommelingen van de vorderingen op meer dan één jaar Stijging (daling) van de investeringsthesaurie Schommelingen van de consolidatieverschillen FINANCIERINGSVERRICHTINGEN
Cash en met cash gelijkgestelde posities bij het afsluiten van het boekjaar Cash en met cash gelijkgestelde posities bij het open van het boekjaar Netto stijging van de cash en met cash gelijkgestelde posities
ELECTRAFINA
46
2.276 2.351 (75)
TOELICHTING BIJ DE GECONSOLIDEERDE REKENING (in miljoenen F)
I. CRITERIA VOOR DE TOEPASSING VAN DE CONSOLIDATIEMETHODES De integrale consolidatie wordt toegepast op de dochtermaatschappijen van de groep, te weten de ondernemingen waarover de groep in feite of in rechte de controle uitoefent. Volgens deze methode worden alle activa- en passivagegevens, evenals de opbrengsten en kosten van de dochters in de rekeningen van de moedermaatschappij verwerkt. De toepassing van de vermogensmutatie komt in aanmerking voor de geassocieerde ondernemingen, te weten de vennootschappen waarin de groep een beduidende invloed uitoefent. Op de werkmaatschappijen wordt de vermogensmutatie toegepast. Zo geven ze, ter hoogte van de geconsolideerde rekening, een beter inzicht in de activiteit van de groep als financiële holding en in de evenwichten en de resultatenstromen die eigen zijn aan haar beroep. Een passende informatie over de geconsolideerde rekening van de niet-geïntegreerde dochtermaatschappijen wordt als bijlage versterkt. De wederzijdse rekeningen en de verrichtingen onder integraal geconsolideerde ondernemingen worden volledig weggewerkt. Het resultaat geboekt ter gelegenheid van een verkoop van effecten tussen integraal geconsolideerde ondernemingen en ondernemingen waarop de vermogensmutatie wordt toegepast, wordt naar verhouding van het bezitspercentage in deze laatste vennootschap weggewerkt. Het wordt toegewezen aan het consolidatieverschil dat bij ondernemingen waarop vermogensmutatie wordt toegepast aan het licht is gekomen. Herwerkingen vinden alleen plaats als ze werkelijk betekenisvol zijn. Dochtermaatschappijen waarvan het deel van de groep in het eigen vermogen minder dan ECU 5 miljoen bedraagt, worden als onbelangrijk beschouwd en dus ook niet geconsolideerd. Als een van die uitgesloten dochtermaatschappijen het jaar met verlies afsluit, wordt overgegaan tot een waardevermindering die overeenstemt met het evenredige deel van de groep in dat verlies en zulks ten hoogste tot de waarde van die participatie.
II. WAARDERINGSREGELS OPRICHTINGSKOSTEN Deze kosten worden in principe afgeschreven in het boekjaar waarin ze werden gemaakt. CONSOLIDATIEVERSCHILLEN De positieve verschillen bij een integraal geconsolideerde onderneming worden in de mate van het mogelijke toegewezen aan de activa- of passivagegevens van de dochters, voor zover die een boekwaarde hebben die lager is dan de verkoopwaarde. De afschrijving van de verschillen bij ondernemingen waarop de vermogensmutatie wordt toegepast, geschiedt over een periode afhankelijk van de aard en de duur van de investering. Overeenkomstig de gebruiken in België is die duur gelijk aan 20 jaar. Is voor een gegeven deelneming het bedrag van het betrokken verschil onbeduidend, dan mag het in één enkel boekjaar worden afgeschreven. Positieve en negatieve verschillen op eenzelfde dochtermaatschappij heffen elkaar op. FINANCIELE VASTE ACTIVA 1. Deelnemingen Ze worden voor hun aanschaffingsprijs geboekt rekening houdend met eventuele waardecorrecties, maar exclusief de bijkomende kosten die ten laste van de resultatenrekening vallen. Aan het eind van elk boekjaar worden alle deelnemingen en effecten in de portefeuille afzonderlijk gewaardeerd. Dat moet leiden tot een zo bevredigend mogelijke weergave van de positie, rendabiliteit en vooruitzichten van de onderneming waarvan de deelneming of de effecten in bezit zijn. Principieel steunt de waardering van de niet-genoteerde vennootschappen op de vermogenswaarde, met andere woorden het boekhoudkundige nettovermogen gecorrigeerd voor de objectief en voorzichtig geraamde latente meer- of minderwaarden. Voor de genoteerde vennootschappen wordt de slotkoers van het boekjaar in aanmerking genomen. De Raad van Bestuur mag evenwel een ander gebruikelijk criterium kiezen of het gemiddelde van een aantal criteria waaronder de vermogenswaarde. De duurzame minderwaarden geven aanleiding tot waardeverminderingen. Als achteraf de waardering opnieuw boven de verlaagde boekwaarde uitstijgt en die latente meerwaarde is van duurzame aard, wordt een terugneming van de waardeverminderingen geboekt. Er wordt geen enkele latente meerwaarde geboekt. De waarderingsmethode gehanteerd voor een gegeven effect wordt systematisch boekjaar na boekjaar onveranderd aangewend tenzij het verloop van de omstandigheden haar verdere aanwending uitsluit.
ELECTRAFINA
47
2. Vorderingen De waardering van de vorderingen geschiedt tegen de nominale waarde of de aanschaffingsprijs. Er wordt een waardevermindering geboekt in de mate waarin het innen van de vordering als twijfelachtig wordt beschouwd. VOORRADEN Deze worden tegen hun aanschaffingsprijs geboekt, inclusief de bijkomende kosten. Aan het eind van het boekjaar worden de voorraden tegen de laagste waarde van ofwel de aanschaffingsprijs ofwel de verkoopwaarde gewaardeerd. GELDBELEGGINGEN Deze activa worden tegen hun aanschaffingsprijs of de beurskoers gewaardeerd; alleen de laagste van beide wordt in aanmerking genomen. VOORZIENINGEN VOOR RISICO’S EN KOSTEN Elk jaar wijdt de Raad van Bestuur een volledig onderzoek aan de voorheen aangelegde of de nog aan te leggen voorzieningen om de risico’s en kosten te dekken waaraan de onderneming is blootgesteld. Er worden voorzieningen aangelegd om het hoofd te kunnen bieden aan alle risico’s en kosten van de groep. ACTIVA, PASSIVA, KOSTEN EN OPBRENGSTEN IN DEVIEZEN De activa en passiva van de geconsolideerde dochtermaatschappijen, luidende in deviezen, worden in Belgische franken omgerekend aan de hand van de wisselkoers van kracht op de laatste dag van het boekjaar. Een koersverschil dat bij toepassing van dat principe aan het licht komt, wordt als opbrengsten of als kosten van het boekjaar geboekt. Nietgerealiseerde koersverschillen op het eigen vermogen van de geconsolideerde ondernemingen worden niet in de resultatenrekening van het boekjaar opgenomen maar naar de rekening ″Omrekeningsverschillen″ overgeboekt. De opbrengsten- en kostenrubrieken in deviezen worden in Belgische franken omgerekend tegen de gemiddeldekoers van het boekjaar. De verschillen tussen de gemiddeldekoers en de slotkoers van het boekjaar worden in het eigen vermogen in de rubriek ″Omrekeningsverschillen″ opgenomen.
III. INTEGRAAL GECONSOLIDEERDE DOCHTERMAATSCHAPPIJEN Naam en zetel
Aandeel in het kapitaal in het bezit van de geconsolideerde ondernemingen op 31 december (%)
Groep Electrafina American Cometra of Delaware, Fort Worth American Cometra Inc., Fort Worth Canadian Cometra Inc., Calgary Canrock Pipeline Inc., Calgary Cometra Oil & Gas B.V., Amsterdam Cometra Oil & Gas Inc., Fort Worth Cometra Resources Inc., Fort Worth Electrafina Holding B.V., Amsterdam Finance et Participations, Brussel Interenergy Investment Corporation, Luxemburg Rockland Pipeline & Co, Houston Compagnie Luxembourgeoise Multi Media, Luxemburg Groep Audiofina, Luxemburg Fratel A, Luxemburg Audiomedia, Luxemburg
ELECTRAFINA
48
1997
1996
1995
− − − − 100,0 − − 100,0 100,0 100,0 − − 51,5 100,0 100,0
− − − − 100,0 − − 100,0 100,0 100,0 − 60,0 68,2 95,9 −
100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 − − − −
IV.
EVENREDIG GECONSOLIDEERDE DOCHTERMAATSCHAPPIJEN
Naam en zetel
Aandeel in het kapitaal in het bezit van de geconsolideerde ondernemingen per 31 december (%)
Compagnie Luxembourgeoise Multi Media, Luxemburg Nimex Resources Ltd., London CLT-UFA Holding, Luxemburg
1997
1996
1995
− − 50,0
− − −
25,0 66,7 −
V. ONDERNEMINGEN WAAROP DE VERMOGENSMUTATIE WORDT TOEGEPAST Naam en zetel
Aandeel in het kapitaal in het bezit van de geconsolideerde ondernemingen per 31 december (%)
American Cometra of Delaware, Fort Worth Canadian Cometra Inc., Calgary Cometra Resources Inc., Fort Worth CLT-UFA, Luxemburg Audiofina, Luxemburg Monument Oil and Gas, London PetroFina N.V., Brussel Tractebel N.V., Brussel
1997
1996
1995
100,0 100,0 100,0 49,0 − 25,6 22,7 −
100,0 100,0 100,0 97,1 − 25,7 22,8 −
− − − − 12,9 37,8 22,8 20,5
VI. VOORNAAMSTE OVERIGE ONDERNEMINGEN WAARIN DE GECONSOLIDEERDE ONDERNEMINGEN TEN MINSTE 10% BEZITTEN Naam en zetel
Aandeel in het kapitaal in het bezit van de geconsolideerde ondernemingen per 31 december (%)
Fibelpar, Loverval Suez Lyonnaise des Eaux, Parijs
ELECTRAFINA
49
1997
1996
1995
12,7 11,2
12,7 −
12,7 −
VII. STAAT VAN DE FINANCIELE VASTE ACTIVA 1. Deelnemingen waarop de vermogensmutatie wordt toegepast Per einde van het vorige boekjaar Mutaties van het boekjaar ß Aanschaffingen - kapitaalverhogingen ß Overdrachten - terugbetaling van kapitaal ß Wijzigingen in de consolidatiekring ß Resultaat ß Geïnde dividenden ß Omrekeningsverschillen ß Andere bewegingen Subtotaal van de mutaties Per einde van het boekjaar
61.714 1.792 (20.492) 24 10.306 (2.122) 2.492 (1.427) (9.427) 52.287
2. Overige ondernemingen Per einde van het vorige boekjaar Mutaties van het boekjaar ß Aanschaffingen ß Waardeverminderingen ß Overdrachten Subtotaal van de mutaties Per einde van het boekjaar
26.635 30.719 (403) (2.807) 27.509 54.144
VIII. WIJZIGINGEN IN HET EIGEN VERMOGEN
Per einde van het vorige boekjaar Mutaties van het boekjaar ß Kapitaalverhoging ß Omrekeningsverschillen ß Reserves ß Winst van het boekjaar ß Winstverdeling Per einde van het boekjaar
Kapitaal
Uitgiftepremies
Reserves
Consolidatieverschillen
Omrekeningsverschillen
Totaal
13.571
85.356
28.631
149
(6.683)
121.024
121 0 0 0 0 13.692
874 0 0 0 0 86.230
0 0 (1.471) 10.538 (5.455) 32.243
0 0 0 0 0 149
0 2.138 0 0 0 (4.545)
995 2.138 (1.471) 10.538 (5.455) 127.769
ELECTRAFINA
50
IX. STAAT VAN DE CONSOLIDATIEVERSCHILLEN Positieve verschillen Boekwaarde per einde van het vorige boekjaar: Bruto Afschrijvingen
61.761 (6.581)
NETTOBOEKWAARDE PER EINDE VAN HET BOEKJAAR
55.180
Negatieve verschillen
149
MUTATIES VAN HET BOEKJAAR Wijziging in de consolidatiekring Verhoging van het bezitspercentage Vermindering van het bezitspercentage Afschrijvingen Andere bewegingen
(26) 749 (27.456) (1.684) (88)
0 0 0 0 0
SUBTOTAAL VAN DE MUTATIES
(28.505)
0
Boekwaarde per einde van het boekjaar: Bruto Afschrijvingen
34.940 (8.265)
NETTOBOEKWAARDE PER EINDE VAN HET BOEKJAAR
26.675
X. GEMIDDELD PERSONEELSBESTAND VAN DE INTEGRAAL GECONSOLIDEERDE ONDERNEMINGEN:
149
14
XI. EIND 1997 NIET IN DE BALANS OPGENOMEN RECHTEN EN VERPLICHTINGEN Uitgeschreven put en call opties Afgesloten interest-swaps Interest assets swaps Overige
5.340 6.672 14.042 114 26.168
De groep Electrafina maakt op een voorzichtige manier gebruik van afgeleide financiële instrumenten teneinde de rendabiliteit van de kasmiddelen te verhogen. Die verrichtingen worden voor hun notionele waarde op de verbintenissenrekeningen geboekt. Die waarde weerspiegelt geenszins het risico van de lopende verrichtingen. Dat risico stemt overeen met een klein percentage van het notionele bedrag. De gezamenlijkeverrichtingen die in de loop van het boekjaar 1997 hun eindvervaldag hadden bereikt, leidden tot een ruim positief resultaat. Dankzij dat resultaat kon de rendabiliteit van de kasmiddelen aanzienlijk worden verbeterd. Ze hebben vooral betrekking op de Audiofina-groep.
ELECTRAFINA
51
Samenvatting van de waarderingsregels voor afgeleide producten De termijncontracten in deviezen worden, voor zover ze niet bestemd zijn voor een specifieke dekking, gewaardeerd aan de hand van de overeenstemmende koers op de afsluitdatum van de rekeningen. Ten belope van het vastgestelde latente verlies wordt een voorziening voor risico’s en kosten aangelegd. Voor de obligaties aangekocht op termijn wordt een voorziening voor risico’s en kosten aangelegd ten belope van het negatieve verschil tussen enerzijds de koers van de obligaties op termijn op de afsluitdatum en anderzijds hun aankoopprijs op termijn. Voor de obligaties verkocht op termijn en niet door identieke obligaties gedekt, wordt eveneens een voorziening aangelegd ten belope van het negatieve verschil tussen hun verkoopprijs op termijn en hun beurskoers op de afsluitdatum. De aangekochte put- en call-opties worden geherwaardeerd aan de hand van hun koers op de afsluitdatum. Ten belope van het negatieve verschil tussen de slotkoers en hun aankoopkoers wordt een waardevermindering geboekt. De geschreven put- en call-opties maken het voorwerp van eenzelfde analyse uit. Komt er een negatief verschil tussen hun verkoop- en inkoopprijs aan het licht, dan wordt voor het overeenstemmende bedrag een voorziening voor risico’s en kosten aangelegd. De berekening van de marktwaarde van de aangegane swapcontracten kan wijzen op het bestaan van latente verliezen op sommige contracten. In de veronderstelling dat het gaat om contracten die niet bestemd zijn voor het dekken van specifieke verrichtingen maken de latente verliezen het voorwerp uit van een voorziening voor risico’s en kosten. XII. BETREKKINGEN MET VERBONDEN ONDERNEMIMNGEN EN ONDERNEMINGEN WAARMEE EEN DEELNEMINGSVERHOUDING BESTAAT
1. Financie¨le vaste activa ß Deelnemingen 2. Vorderingen ß Op ten hoogste één jaar 3. Schulden ß Op ten hoogste één jaar 4. Financie¨le resultaten ß Opbrengsten uit financie¨le vaste activa ß Opbrengsten uit vlottende activa ß Kosten van schulden
Verbonden ondernemingen
Ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat
3.709
50.435
19.642 19.606 206 529 384
XIII. TOTAAL BEDRAG VAN DE BEZOLDIGINGEN EN RUSTPENSIOENEN TOEGEKEND AAN BESTUURDERS Totaal nettobedrag van de bezoldigingen in het boekjaar aan de bestuurders van de consoliderende vennootschap toegekend uit hoofde van hun functie in deze laatste, in de dochterondernemingen en in de verbonden ondernemingen: Uitzonderlijke voorziening voor pensioenen:
97,8 7,5
ELECTRAFINA
52
V E R S L A G VA N D E C O M M I S S A R I S - R E V I S O R
VERSLAG VAN DE COMMISSARIS-REVISOR AAN DE GEWONE ALGEMENE VERGADERING VAN ELECTRAFINA N.V. OVER DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING AFGESLOTEN OP 31 DECEMBER 1997
Aan de aandeelhouders, Overeenkomstig de wettelijke en statutaire bepalingen brengen wij U verslag uit over de uitvoering van de controleopdracht die ons werd toevertrouwd. Wij hebben de controle uitgevoerd van de geconsolideerde jaarrekening, opgesteld onder de verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur van de vennootschap, over het boekjaar afgesloten op 31 december 1997, met een balanstotaal van F 185.441 miljoen en waarvan de resultatenrekening afsluit met een geconsolideerde winst van het boekjaar, deel van de groep, van F 10.538 miljoen. Wij hebben eveneens de controle van het geconsolideerd jaarverslag uitgevoerd. Verklaring over de jaarrekening zonder voorbehoud Onze controles werden verricht overeenkomstig de normen van het Instituut der Bedrijfsrevisoren. Deze beroepsnormen eisen dat onze controle zo wordt georganiseerd en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de geconsolideerde jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat, rekening houdend met de Belgische wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften. Overeenkomstig deze normen hebben wij rekening gehouden met de administratieve en boekhoudkundige organisatie van de vennootschap, alsook met de procedures van interne controle. De verantwoordelijken van de vennootschap hebben onze vragen naar opheldering of inlichtingen duidelijk beantwoord. Wij hebben op basis van steekproeven de verantwoording onderzocht van de bedragen opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. Wij hebben de waarderingsregels, de betekenisvolle boekhoudkundige ramingen die de onderneming maakte en de voorstelling van de geconsolideerde jaarrekening in haar geheel beoordeeld. Wij zijn van mening dat deze werkzaamheden een redelijke basis vormen voor het uitbrengen van ons oordeel. Naar ons oordeel, geeft de geconsolideerde jaarrekening afgesloten op 31 december 1997 een getrouw beeld van het vermogen, de financiële toestand en de geconsolideerde resultaten, rekening houdend met de wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften en wordt een passende verantwoording gegeven in de toelichting. Bijkomende verklaringen Wij vullen ons verslag aan met de volgende bijkomende verklaringen die niet van aard zijn om de draagwijdte van onze verklaring over de geconsolideerde jaarrekening te wijzigen: • Het jaarverslag over de geconsolideerde jaarrekening bevat de door de wet vereiste inlichtingen en stemt overeen met de geconsolideerde jaarrekening. • In het kader van onze controle van de jaarrekening van Electrafina N.V., hebben wij ons verzekerd dat de onderneming alle wettelijke voorschriften die toepasbaar zijn aan de situaties van tegenstrijdigheid van belangen heeft nageleefd, teneinde de gelijke behandeling van de aandeelhouders te kunnen verzekeren. In ons verslag over de jaarrekeningen van Electrafina N.V. hebben wij, in overeenstemming met de gecoördineerde wetten op de handelsvennootschappen, een specifieke vermelding gemaakt met betrekking tot deze transacties. Brussel, 6 mei 1998 DELOITTE & TOUCHE Bedrijfsrevisoren bcv Vertegenwoordigd door Claude POURBAIX
ELECTRAFINA
53
G E C O N S O L I D E E R D E C I J F E R S VA N D E L AAT S T E 9 JAA R
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
1989
Vaste activa Vlottende activa
133.106 52.335
143.530 26.138
79.658 5.474
78.030 7.192
73.330 4.477
71.498 5.434
69.247 7.136
70.039 5.341
69.419 7.247
Totaal activa
185.441
169.668
85.132
85.222
77.807
76.932
76.383
75.380
76.666
Eigen vermogen Belangen van derden Voorzieningen voor risico’s en kosten Schulden op lange termijn Schulden op korte termijn
127.769 22.095 201 9.670 25.706
121.024 30.146 41 10.163 8.294
77.159 0 142 1.706 6.125
77.745 0 251 112 7.114
68.724 0 216 128 8.739
64.209 0 232 128 12.363
65.651 0 227 3.758 6.747
59.031 0 191 4.387 11.771
62.328 0 136 4.664 9.538
Totaal passiva
185.441
169.668
85.132
85.222
77.807
76.932
76.383
75.380
76.666
RESULTATENREKENING Resultaat van de ondernemingen waarop vermogensmutatie wordt toegepast Financie¨le opbrengsten Terugnemingen en meerwaarden Uitzonderlijke opbrengsten Regularisering van belastingen
11.729 3.766 11.133 5 0
9.008 1.187 19.022 1 0
5.528 1.150 143 1 0
5.327 1.286 392 0 0
4.025 1.058 900 0 0
3.179 1.245 145 0 0
5.266 1.414 476 1 0
6.342 1.392 328 54 5
6.260 1.836 344 116 7
Totaal opbrengsten
26.633
29.218
6.822
7.005
5.983
4.569
7.157
8.121
8.563
1.423 1.394 202
0 606 173
0 252 323
0 373 352
0 587 377
0 673 339
0 889 286
0 950 362
0 1.187 372
592 66 157
95 319 17
33 0 42
10 118 42
3 0 70
(1) 0 117
(5) 180 154
8 74 99
102 515 19
BALANS
Resultaat van de ondernemingen waarop vermogensmutatie wordt toegepast Financie¨le kosten Lopende kosten Waardeverminderingen, voorzieningen en minderwaarden Uitzonderlijke kosten Belastingen Afschrijvingen op de positieve consolidatieverschillen Winst van het boekjaar - deel van de groep - deel van derden
1.684
1.576
878
768
752
736
667
671
514
10.538 10.577
24.269 2.163
5.294 −
5.342 −
4.194 −
2.705 −
4.986 −
5.957 −
5.854 −
Totaal kosten
26.633
29.218
6.822
7.005
5.983
4.569
7.157
8.121
8.563
283 160
724 208
178 203
190 193
165 159
107 130
209 227
266 n.d.
262 n.d.
13 12, 12 barré
11
8, 8 barré
6
5
4
2
1, 1 barré
140,00 −
137,37 68,69
133,33 −
130,00 −
162,67 −
162,67 −
162,67 81,34
WINST PER AANDEEL Totaal Courant NUMMER VAN DE TER BETALING GESTELDE COUPON BRUTODIVIDEND Aandeel Nieuwe aandelen AANTAL UITGEGEVEN AANDELEN AANTAL OBLIGATIES TERUGBETAALBAAR IN AANDELEN GEWOGEN GEMIDDELDE AANTAL AANDELEN
145,00 −
142,00 71
37.573.076 37.241.646 29.793.318 29.793.318 26.482.950 25.414.931 25.403.497 22.388.231 22.379.125 2.151.346
2.482.776
−
−
− 1.068.019
1.079.453
1.152.169 1.161.275
37.241.646 33.517.482 29.793.318 28.138.134 25.414.931 25.403.497 23.859.506 22.379.125 22.379.125
ELECTRAFINA
54
N I E T- G E C O N S O L I D E E R D E R E K E N I N G
NOOT IN VERBAND MET DE NIET-GECONSOLIDEERDE REKENING
57
BALANS
58
RESULTATENREKENING
60
RESULTAATSVERWERKING
61
WINSTVERDELING
62
STAAT VAN SCHULDEN
62
WAARDERINGSREGELS
62
De bijlage tot de niet-geconsolideerde rekening van Electrafina wordt hierna in een verkorte vorm weergegeven. Overeenkomstig de wettelijke bepalingen werden de statutaire jaarrekening, het jaarverslag van de Raad van Bestuur en het verslag van de Commissaris-Revisor bij de Nationale Bank van België neergelegd. De wet van 22 december 1995 met betrekking tot de maatregelen ter uitvoering van het meerjarenplan voor de werkgelegenheid en het Koninklijk Besluit van 4 augustus 1996 in uitvoering van die wet, leggen aan de ondernemingen de verplichting op een ″sociale balans″ op te stellen en bekend te maken. Die balans handelt over de ontwikkeling van de werkgelegenheid in de onderneming, de inspanningen met het oog op de opleiding van het personeel en de weerslag van de onderscheiden maatregelen ten gunste van de werkgelegenheid in de onderneming. De sociale balans is een integraal onderdeel van de jaarrekening van de onderneming. Ze werd eveneens op de Nationale Bank van België neergelegd. Die documenten zijn op verzoek verkrijgbaar bij:
ELECTRAFINA Administratief secretariaat Marnixlaan 24 B - 1000 Brussel (Belgie¨)
De Commissaris-Revisor heeft over de niet-geconsolideerde rekening van Electrafina een attest zonder voorbehoud afgeleverd.
ELECTRAFINA
55
NOOT IN VERBAND MET DE N I E T- G E C O N S O L I D E E R D E R E K E N I N G
Het balanstotaal van Electrafina bedraagt F 167,1 miljard. Langs de actiefzijde stijgen de financiële vaste activa met F 34,7 miljard. Deze stijging werd in hoofdzaak door de volgende operaties veroorzaakt: - Verwerving van de Suez Lyonnaise des Eaux-effecten voor F 32,2 miljard, herwaardering van de Suez-effecten voor F 6,4 miljard naar aanleiding van de omruiling tegen effecten Lyonnaise des Eaux en imputatie van het dividend van Compagnie de Suez op de deelneming voor F 2,4 miljard. Dit brengt de totale toename van het belang in Suez Lyonnaise des Eaux op F 36,2 miljard. - Verwerving van Audiofina-effecten voor F 21,7 miljard en desinvestering van Compagnie Luxembourgeoise Multi Media (CLMM) voor F 18,3 miljard. Deze operaties vloeien voort enerzijds uit de overeenkomst die in november 1997 met de groep Havas werd afgesloten en anderzijds uit de ontbinding van CLMM. - Op de Finpar deelneming wordt een waardevermindering van F 2,3 miljard geboekt. - Herklassering bij Electrafina van de resterende effecten van Cometra Oil & Gas voor F 1,2 miljard. - Terugbetaling van F 2,2 miljard door American Cometra of Delaware in het kader van haar vereffening. - De Canal+-effecten worden aan Audiofina verkocht. Deze effecten hadden een inventariswaarde van F 2,8 miljard. De vlottende activa vertegenwoordigen een bedrag van F 6,6 miljard. Ze bestaan in hoofdzaak uit aandelen en obligaties in de rubriek geldbeleggingen en uit fiscale tegoeden. Langs de passiefzijde stijgt het eigen vermogen met F 0,9 miljard. Het kapitaal en de uitgiftepremies stijgen met F 1 miljard als gevolg van de vervroegde terugbetaling van 331.430 obligaties terugbetaalbaar in aandelen. De schulden op meer dan één jaar bedragen F 6,5 miljard. Dit bedrag heeft vooral betrekking op het saldo van de lening terugbetaalbaar in aandelen (OTA) die in juni 1996 werd uitgegeven. De winst van het boekjaar bedraagt F 5,3 miljard tegenover F 26,6 miljard in 1996. Hij bestaat in de eerste plaats uit F 8,5 miljard aan dividenden, F 8,3 miljard aan gerealiseerde meerwaarden en uit F 11,1 miljard minderwaarden en waardeverminderingen.
ELECTRAFINA
57
BALANS
ACTIVA (in duizenden F)
1997
1996
1995
VASTE ACTIVA
160.470.778
125.752.895
92.908.776
IV. Financie¨le vaste activa A. Verbonden ondernemingen 1. Deelnemingen 2. Vorderingen B. Ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat 1. Deelnemingen C. Overige financie¨le vaste activa 1. Aandelen 2. Vorderingen en borgtochten in contanten
160.470.778 61.701.853 61.701.853 −
125.752.895 60.434.831 59.615.187 819.644
92.908.776 89.283.073 88.377.490 905.583
98.768.924 98.768.924 1 −
49.631.641 49.631.641 15.686.423 15.686.418
3.625.691 3.625.691 12 −
1
5
12
VLOTTENDE ACTIVA
6.611.225
22.418.813
3.463.640
VII. Vorderingen op ten hoogste één jaar A. Handelsvorderingen B. Overige vorderingen VIII. Geldbeleggingen IX. Liquide middelen X. Overlopende rekeningen
1.499.510 117 1.499.393 4.968.383 110.725 32.607
7.964.601 − 7.964.601 14.284.849 4.009 165.354
1.363.457 − 1.363.457 2.060.127 4.832 35.224
167.082.003
148.171.708
96.372.416
TOTAAL
ELECTRAFINA
58
PASSIVA (in duizenden F)
1997
1996
1995
136.541.718
135.682.608
91.521.348
13.692.136 13.692.136 86.229.603 8.221.275 1.369.214 307 307 6.469.940 381.814 28.398.704
13.571.164 13.571.164 85.356.285 4.158.398 1.357.117 307 307 2.419.160 381.814 32.596.761
10.852.524 10.852.524 65.729.941 3.886.534 1.085.253 307 307 2.419.160 381.814 11.052.349
VOORZIENINGEN EN UITGESTELDE BELASTINGEN
21.442
27.769
22.141
VII. Voozieningen voor risico’s en kosten D. Overige risico’s en kosten
21.442 21.442
27.769 27.769
22.141 22.141
SCHULDEN
30.518.843
12.461.331
4.828.927
VIII. Schulden op meer dan één jaar A. Financie¨le schulden 2. Niet-achtergestelde obligatieleningen IX. Schulden op ten hoogste één jaar A. Schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen B. Financie¨le schulden 1. Kredietinstellingen 2. Overige leningen C. Handelsschulden 1. Leveranciers D. Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten 1. Belastingen 2. Bezoldigingen en sociale lasten F. Overige schulden X. Overlopende rekeningen
6.539.215 6.539.215 6.539.215 23.964.947
7.543.079 7.543.079 7.543.079 4.897.820
103.782 103.782 103.782 4.722.938
9.573 18.050.889 32.989 18.017.900 4.954 4.954
9.031 1.489 1.489 − 8.998 8.998
8.520 443.807 7 443.800 1.243 1.243
4.365 294 4.071 5.895.166 14.681
5.754 2.140 3.614 4.872.548 20.432
2.307 − 2.307 4.267.061 2.207
167.082.003
148.171.708
96.372.416
EIGEN VERMOGEN I.
Kapitaal A. Geplaatst kapitaal II. Uitgiftepremies IV. Reserves A. Wettelijke reserve B. Onbeschikbare reserves 2. Andere C. Belastingvrije reserves D. Beschikbare reserves V. Overgedragen winst
TOTAAL
ELECTRAFINA
59
R E S U LT A T E N R E K E N I N G
KOSTEN (in duizenden F) A. B. C. D. E. F.
Kosten van schulden Andere financie¨le kosten Diensten en diverse goederen Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen Diverse lopende kosten Afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, op immaterie¨le en materie¨le vaste activa G. Waardeverminderingen 1. op financie¨le vaste activa 2. op vlottende activa H. Voorzieningen voor risico’s en kosten I. Minderwaarden bij de realisatie 2. van financie¨le vaste activa 3. van vlottende activa J. Uitzonderlijke kosten K. Belastingen L. Winst van het boekjaar TOTAAL M. Overboeking naar de belastingvrije reserves N. Te bestemmen winst van het boekjaar
1997
1996
1995
553.793 169.330 61.884 39.025 345
264.668 211.083 53.876 33.281 170
83.564 69.954 41.648 23.099 173
3.257 2.329.867 2.321.514 8.353 6 8.843.555 8.819.284 24.271 5.174 866 5.319.405
1.354 3.900 − 3.900 467 19.144 − 19.144 188.244 960 26.616.134
1.609 − − − 2.500 127.643 127.643 − − 36.454 4.184.075
17.326.507
27.393.281
4.570.719
6.469.940 1.268.625
− 26.616.134
− 4.184.075
ELECTRAFINA
60
OPBRENGSTEN (in duizenden F)
1997
1996
1995
8.498.558 8.459.419 39.139 321.328 201.135 117 − −
4.075.774 4.033.624 42.150 319.004 118.463 312 − −
4.036.318 3.994.168 42.150 187.064 34.055 364 4.250 4.250
7 8.305.349 − 8.164.884 140.465 13
487 22.879.241 1 22.811.337 67.903 −
106.369 202.299 349 187.264 14.686 −
17.326.507
27.393.281
4.570.719
2.419.160
−
−
A. Opbrengsten uit financie¨le vaste activa 1. dividenden 2. interesten B. Opbrengsten uit vlottende activa C. Andere financie¨le opbrengsten E. Andere lopende opbrengsten G. Terugnemingen van waardeverminderingen 2. op vlottende activa H. Terugnemingen van voorzieningen voor risico’s en kosten I. Meerwaarden bij realisatie 1. van immaterie¨le en materie¨le vaste activa 2. van financie¨le vaste activa 3. van vlottende activa J. Uitzonderlijke opbrengsten
TOTAAL M. Terugnemingen van belastingvrije reserves
R E S U LT A A T V E R W E R K I N G (in duizenden F)
1997
TE BESTEMMEN WINST Resultaat van het boekjaar Terugneming van / overboeking naar de belastingvrije reserves Te bestemmen winst van het boekjaar Overgedragen winst van het vorige boekjaar TOEWIJZING AAN HET EIGEN VERMOGEN Aan de wettelijke reserve OVER TE DRAGEN RESULTAAT Over te dragen winst UIT TE KEREN WINST Vergoeding van het kapitaal Bestuurders
1995
33.865.386 5.319.405
37.668.483 −
15.263.133 −
(4.050.780) 1.268.625 32.596.761 (12.097) 12.097 (28.398.704) 28.398.704 (5.454.585) 5.400.039 54.546
− 26.616.134 11.052.349 (271.864) 271.864 (32.596.761) 32.596.761 (4.799.858) 4.759.483 40.375
− 4.184.075 11.079.058 − − (11.052.349) 11.052.349 (4.210.784) 4.171.065 39.719
ELECTRAFINA
61
1996
WINSTVERDELING Rekening houdend met de overgedragen winst van F 32.596.760.910, bedraagt de te verdelen winst F 33.865.385.499. De Raad van Bestuur zal de volgende winstverdeling voorstellen aan de Jaarvergadering van 26 mei 1998: Vergoeding van het kapitaal aan de 37.241.646 aandelen Bestuurders
5.400.038.670 54.545.845
Toevoegingen aan de wettelijke reserve Over te dragen
12.097.194 28.398.703.790
Het voorgesteld dividendbedrag per aandeel ziet er als volgt uit:
1997 Coupon nr 13
Aandeel Nieuw aandeel + strip Aandeel + strip-VVPR
1996 Coupons nr 12, 12 doorstreept
1995 Coupon nr 11
Bruto
Netto
Bruto
Netto
Bruto
Netto
145,00 − 145,00
108,75 − 123,25
142,00 71,00 142,00
106,50 60,35 120,70
140,00 − 140,00
105,00 − 119,00
S TAAT VA N S C H U L D E N Staat van schulden op meer dan één jaar (inclusief de schulden die binnen het jaar vervallen) (in duizenden F)
1997
31 december 1996
1995
NIET-GEWAARBORGDE SCHULDEN Niet-achtergestelde obligatieleningen
6.548.789
7.552.110
112.302
TOTAAL
6.548.789
7.552.110
112.302
WA A R D E R I N G S R E G E L S De waarderingsregels zijn dezelfde als deze van toepassing voor de geconsolideerde rekening, met uitzondering van: - de activa en passiva uitgedrukt in deviezen, waar enkel de omrekeningsverschillen op de vorderingen en schulden op ten hoogste één jaar in resultaat worden genomen; - de opbrengsten en kosten die voortvloeien uit deviezenverrichtingen die worden omgerekend in Belgische franken aan de koers van de dag van de verrichting; - de bepalingen die enkel van toepassing zijn op de geconsolideerde rekening, zoals voorzien door de Koninklijke Besluiten van 6 maart 1990 en 25 november 1991.
ELECTRAFINA
62
AA N V U L L E N D E I N L I C H T I N G E N
I. A.
ALGEMENE INFORMATIE IDENTIFICATIE
1. Naam Electrafina 2. Zetel van de vennootschap Marnixlaan 24 - 1000 Brussel De maatschappelijke zetel kan worden verplaatst door een eenvoudige beslissing van de Raad van Bestuur. 3. Rechtsvorm In de vorm van een Belgische naamloze vennootschap opgericht op 4 januari 1902 bij akte van Meester Edouard Van Halteren, notaris in Brussel, bekendgemaakt in de Bijlagen tot het Belgisch Staatsblad van 10 januari 1902 onder het nummer 176. De statuten werden meermaals gewijzigd en voor de laatste keer bij akte van 29 december 1997, bekendgemaakt in de Bijlagen tot het Belgisch Staatsblad van 28 januari 1998 onder de nummers 980128-182 en 183. 4. Handelsregister De Vennootschap is ingeschreven in het Handelsregister van Brussel onder het nummer 3902. 5. Duur De Vennootschap is opgericht voor onbepaalde duur. 6. Doel van de vennootschap Overeenkomstig artikel 2 van de statuten, heeft de Vennootschap tot doel: - voor zichzelf of voor rekening van derden alle onroerende, financiële verrichtingen en portefeuillebeheer uit te voeren; ze mag daartoe ondernemingen of instellingen oprichten, daarin participaties nemen, alle verrichtingen inzake financiering, consignatie, lening, verpanding of deposito uitvoeren; - ze mag voor rekening van ondernemingen of instellingen waarin ze rechtstreeks of onrechtstreeks een deelneming bezit, of voor rekening van derden alle studies verrichten en technische, juridische, boekhoudkundige, financiële, commerciële, administratieve of beheersbijstand verlenen; - ze mag voor zichzelf of voor rekening van derden alle vervoer- en doorvoeractiviteiten verzekeren. Ze mag door middel van inbreng of fusie een belang nemen in alle bestaande of nog op te richten ondernemingen of instellingen met een doel dat gelijkaardig, analoog of verwant is aan het hare of dat van aard is haar enig voordeel te bezorgen met het oog op de verwezenlijking van haar eigen doel. 7. Plaatsen waar de documenten die voor het publiek toegankelijk zijn ter inzage liggen De gecoördineerde statuten van de Vennootschap liggen ter inzage op de Griffie van de Brusselse Rechtbank van Koophandel en op de zetel van de Vennootschap. De jaarrekening wordt neergelegd op de Nationale Bank van België. De beslissingen inzake benoeming of afzetting van leden van de organen van de Vennootschap worden in de Bijlagen tot het Belgisch Staatsblad bekendgemaakt.
ELECTRAFINA
63
De financiële berichten met betrekking tot de Vennootschap worden in de financiële pers en in de informatiekranten gepubliceerd. De overige documenten, toegankelijk voor het publiek en opgenomen in het prospectus, liggen ter inzage op de zetel van de Vennootschap. De jaarverslagen van de Vennootschap worden aan iedere aandeelhouder op naam toegestuurd evenals aan de personen die om de toezending van die verslagen hebben gevraagd. Ze zijn eveneens zonder kosten verkrijgbaar op de zetel van de Vennootschap. B.
MAATSCHAPPELIJKE KAPITAAL
1. Geplaatst kapitaal Op 31 december 1997 bedroeg het volgestorte maatschappelijke kapitaal F 13.692.135.813, verdeeld in 37.573.076 volgestorte aandelen zonder vermelding van nominale waarde. Vertegenwoordiging van het kapitaal: Aantal aandelen - Aandelen op naam of aan toonder Op naam Aan toonder
29.191.660 8.381.416
Alle aandelen die het maatschappelijke kapitaal vertegenwoordigen, hebben dezelfde rechten, met uitzondering van de 331.430 aandelen die in december 1997 voortvloeiden uit de vervroegde terugbetaling van 331.430 obligaties terugbetaalbaar in aandelen (uitgegeven in juni 1996). De rechten van deze nieuwe aandelen gaan pas in op 1 januari 1998. Overeenkomstig artikel 28 van de statuten geeft elk aandeel recht op één stem. Electrafina heeft geen enkele andere categorie aandelen, zoals niet-stemgerechtigde of bevoorrechte sociale aandelen, uitgegeven. 2. Toegestaan kapitaal - Recht van voorkeur bij kapitaalverhoging De Buitengewone Algemene Vergadering van 28 mei 1996 heeft voor een periode van 5 jaar, hetzij tot 24 juni 2001, de machtiging vernieuwd die aan de Raad van Bestuur werd verleend met het oog op: - de verhoging van het kapitaal in één of meerdere keren ten belope van F 5 miljard; - de beslissing tot uitgifte, in één of meerdere keren, van obligaties converteerbaar in aandelen of van inschrijvingsrechten ten belope van een zodanig maximumbedrag dat het bedrag van de kapitaalverhogingen die uit de uitoefening van de conversie- of inschrijvingsrechten, al dan niet aan die obligaties gehecht, kunnen voortvloeien de limiet van het nog resterende toegestane kapitaal niet overschrijdt. Zowel in het ene als in het andere geval is de Raad van Bestuur gemachtigd, in het belang van de vennootschap, het recht van voorkeur bij inschrijving voorbehouden aan de aandeelhouders te beperken of op te heffen mits daarbij de wettelijke voorwaarden worden nageleefd. Die machtiging die voor de eerste keer werd verleend in 1987 en vernieuwd op 25 mei 1993 en 28 mei 1996. Op 31 december 1997 heeft de Raad van Bestuur nog geen gebruik gemaakt van de machtiging die hem werd verleend. Het toegestane kapitaal bedraagt dus nog steeds F 5 miljard.
ELECTRAFINA
64
3. Evolutie van het kapitaal sinds 1 januari 1995 Data 01.01.1995 27.06.1996 29.12.1997
Modaliteiten van de verrichting Stand op die datum Kapitaalverhoging Vervroegde terugbetaling van 331.430 OTA *
Kapitaal in F
Aantal aandelen
10.852.524.143 2.718.639.720 120.971.950
29.793.318 7.448.328 331.430
13.692.135.813
37.573.076
* van de 2.482.776 OTA uitgegeven op 27 juni 1996, 2.151.346 OTA blijven in omloop op 31 december 1997
C. STAAT VAN HET KAPITAAL Stuctuur van het aandeelhoudersschap zoals blijkt uit de aangiften gedaan tot en met 31 maart 1998 in toepassing van artikel 1 van de wet van 2 maart 1989 met betrekking tot de publikatie van belangrijke deelnemingen op datum van deze aangifte. Het controle-organigram van Electrafina per 31 december 1997 is opgenomen onder punt E. Aandeelhouderschap
Groep Brussel Lambert N.V. Marnixlaan 24, 1000 Brussel GBL Finance Rue de Namur 1, L - 2211 Luxemburg Pensioenfonds GBL Marnixlaan 24, 1000 Brussel Subtotaal Distripar (ex-Agespar) Marnixlan 24, 1000 Brussel Belgian Sky Shops Marnixlaan 24, 1000 Brussel Subtotaal Royale Belge N.V. Vorstlaan 25, 1170 Brussel Royale Belge 1994 N.V. Vorstlaan 25, 1170 Brussel L’Ardenne Prévoyante S.A. Avenue des Démineurs 5, 4970 Stavelot Subtotaal Totaal GBL, Royale Belge en verbonden ondernemingen Compagnie Générale des Eaux Avenue de Friedland 42, F - 75380 Parijs Olympiade SA J. Gossiauxlaan 13, 1160 Brussel Totaal Compagnie Générale des Eaux en verbonden ondernemingen Compagnie Financière de Paribas Rue d’Antin 5, F - 75002 Parijs
Aantal aandelen in bezit
%
Aantal OTA in bezit
%
Totaal
%
Datum van de aangifte
18.901.223
50,31
0
0,00
18.901.223
47,58
19.01.1998
0
0,00
1.005.972
46,76
1.005.972
2,53
19.01.1998
1.731 18.902.954
0,00 50,31
0 1.005.972
0,00 46,76
1.731 19.908.926
0,00 50,11
19.01.1998
0
0,00
0
0,00
0
0,00
19.01.1998
136.101 136.101
0,36 0,36
0 0
0,00 0,00
136.101 136.101
0,34 0,34
19.01.1998
2.095.688
5,58
139.712
6,49
2.235.400
5,63
19.01.1998
891.263
2,37
55.133
2,56
946.396
2,38
19.01.1998
379 2.987.330
0,00 7,95
25 194.870
0,00 9,06
404 3.182.200
0,00 8,01
19.01.1998
22.026.385
58,62
1.200.842
55,82
23.227.227
58,47
2.671.151
7,11
447.934
20,82
3.119.085
7,85
31.03.1998
6.565.000
17,47
0
0,00
6.565.000
16,53
31.03.1998
9.236.151
24,58
447.934
20,82
9.684.085
1.443.636
3,88
535.416
21,57
1.979.052
ELECTRAFINA
65
31.03.1998 4,98
27.05.1997
D. AANDEELHOUDERS IN HET BEZIT VAN TEN MINSTE 5% VAN HET KAPITAAL OP 31 DECEMBER 1997 Aandelen Vennootschappen
Aantal
GBL Royale Belge Compagnie Générale des Eaux Overige TOTAAL
OTA %
Totaal
Aantal
%
Aantal
%
18.198.381 2.987.330 8.563.345 7.824.020
48,44 7,95 22,79 20,82
1.005.972 194.870 400.000 550.504
46,76 9,06 18,59 25,59
19.204.253 3.182.200 8.963.345 8.374.524
48,35 8,01 22,56 21,08
37.573.076
100,00
2.151.346
100,00
39.724.422
100,00
E. CONTROLE-ORGANIGRAM VAN ELECTRAFINA OP 31 DECEMBER 1997
GROEP FREREBOURGEOIS NPM
PARJOINTCO
50 %
POWER FINANCIAL CORPORATION
50 %
54,5 %
PARGESA HOLDING 49,4 %
GBL
ROYALE BELGE
COMPAGNIE GENERALE DES EAUX
48,4 % 8,0 %
ELECTRAFINA
22,6 %
F. BEURSGEGEVENS (GECORRIGEERDE UITERSTE KOERSEN) Jaren
1995 1996 1997 1998**
Koers in F Aandeel
Koers in F VVPR-strip
Hoogste
Laagste
Hoogste
Laagste
3.135 3.245 3.835 4.290
2.475 2.650 3.015 3.365
− 26* 12 12
− 1* 6 4
* koers van 9 mei 1996 tot 31 december 1996 ** koers van 1 januari tot 30 maart 1998
ELECTRAFINA
66
II. INLICHTINGEN OVER DE ACTIVITEIT VAN ELECTRAFINA A. ACTIVITEIT Electrafina is een holding. Ze is de belangrijkste aandeelhouder van PetroFina en van Suez Lyonnaise des Eaux. Ze bezit respectievelijk 22,7% en 11,2% van hun kapitaal. Via haar dochteronderneming Audiofina, die samen met de groep Bertelsmann 98% bezit van CLT-UFA, de grootste Europese mediagroep, bekleedt ze een sleutelpositie in de audiovisuele sector. Electrafina zet haar eigen olie-activiteiten in Groot-Brittannië en Canada trouwens voort via Monument Oil and Gas en Canadian Cometra. PetroFina, Suez Lyonnaise des Eaux en Audiofina vertegenwoordigen meer dan 90% van de geraamde waarde van haar geconsolideerde portefeuille. B. ONTWIKKELING VAN DE GEMIDDELDE PERSONEELSSTERKTE 31 december
GEMIDDELDE PERSONEELSSTERKTE
1997
1996
1995
11
11
9
C. INVESTERINGEN VAN DE JONGSTE DRIE JAAR Sinds eind 1995 is het belang van Electrafina in PetroFina niet veel meer veranderd. Momenteel komt het neer op 22,7%. Haar audiovisuele belangen nemen daarentegen een steeds grotere plaats in haar portefeuille in. Begin januari 1997 groepeerden CLT en UFA, de audiovisuele dochteronderneming van Bertelsmann, hun activiteiten. Samen vormen zij CLT - UFA waarin Audiofina en Bertelsmann gelijke participaties aanhouden. Als gevolg van de ontbinding van CLMM eind 1997 bezit Electrafina een rechtstreekse deelneming van 48,5% in Audiofina. Via deze laatste bezit ze tevens een belang in Havas en Canal+. In de loop van het jaar 1997 onderging de buitenlandse olie-activiteit belangrijke wijzigingen als gevolg van de verkoop van het oliepatrimonium in de Verenigde Staten. Electrafina concentreert zich nu op Monument Oil and Gas, waarvan ze 25,6% van het kapitaal in handen heeft, en op Canadian Cometra. De eind 1996 verworven deelneming in Compagnie de Suez werd verder opgetrokken in de gefuseerde eenheid Suez Lyonnaise des Eaux. Op 31 december 1997 vertegenwoordigde ze 11,2% van het kapitaal van de onderneming.
ELECTRAFINA
67
D. MUTATIES VAN DE JONGSTE DRIE JAAR IN DE FINANCIELE VASTE ACTIVA 1995 - ten gevolge van het openbaar bod tot omruiling van Audiofina op CLT is de participatie van Electrafina in Audiofina, via CLMM, gedaald van 21,6% tot 12,9% en bezit Audiofina voortaan 97% van CLT; - netto verwerving van 0,1% van Tractebel. 1996 - aankoop van 17,2% van Audiofina bij Paribas en UAP; - aankoop van de deelneming van 35% in CLMM van GBL; - herschikking van de controlestructuur van Monument, waardoor de intermediaire structuur Nimex verdwijnt. Terugbetaling van kapitaal door Monument, herbelegd in aandelen en aankoop van een aanvullende 1% ter beurze; - verkoop van het belang van 20,4% in Tractebel aan de Generale Maatschappij van België voor F 41 miljard (2.837.469 aandelen tegen F 14.500 per aandeel); - aankoop van 6,1% van de aandelen Compagnie de Suez; - aankoop van 1,6% van de aandelen Canal+. 1997 - verwerving van effecten van de vroegere Compagnie de Suez, Lyonnaise des Eaux en Suez Lyonnaise des Eaux, die na de fusie 7,4% van de effecten van Suez Lyonnaise des Eaux vertegenwoordigen; - American Cometra verkocht haar olie-activiteiten in de Verenigde Staten (vereffening); - verkoop van 1,4% van Canal+ aan Audiofina; - ontbinding van CLMM en bijgevolg het bezit van een rechtstreeks belang van 48,5% in Audiofina. De aankopen en verkopen van beursgenoteerde aandelen vonden doorgaans tegen de beurskoers plaats.
III. INLICHTINGEN OVER HET BESTUUR, DE DIRECTIE EN DE CONTROLE VAN DE VENNOOTSCHAP A. BESTUUR EN DIRECTIE (zie pagina 6 van het jaarverslag) B. CONTROLE Deloitte & Touche, Bedrijfsrevisoren B.C.V. vertegenwoordigd door de heer Claude Pourbaix Renaissancelaan 20 bus 25 1000 Brussel Commissaris-Revisor
ELECTRAFINA
68
Dit mandaat verstrijkt aan het einde van de Gewone Algemene Vergadering van 26 mei 1998. Er zal aan deze vergadering worden voorgesteld om het mandaat van de Commissaris-Revisor voor een termijn van drie jaar te hernieuwen. Indien dit voorstel wordt aanvaard, zal de vennootschap worden vertegenwoordigd door de heren Claude Pourbaix en Michel Denayer. C. BEZOLDIGING VAN DE LEDEN VAN DE BESTUURS- EN DIRECTIEORGANEN OVER HET BOEKJAAR 1997 Uittreksel uit de geconsolideerde rekening van 1997 (in miljoenen F): Totaal nettobedrag van de bezoldigingen in het boekjaar aan de bestuurders van de consoliderende vennootschap toegekend uit hoofde van hun functie in deze laatste, in de dochterondernemingen en in de verbonden ondernemingen: Uitzonderlijke voorziening voor pensioenen:
97,8 7,5
Uittreksel uit de niet-geconsolideerde rekening van 1997 (in duizenden F): Financie¨le betrekkingen met de bestuurders en zaakvoerders - Rechtstreekse en onrechtstreekse bezoldigingen en pensioenen ten laste van de resultatenrekening toegekend voor zover die vermelding niet uitsluitend of hoofdzakelijk betrekking heeft op de toestand van een enkel identificeerbare persoon: - aan bestuurders - uitzonderlijke voorziening voor pensioenen D.
nihil nihil
BEZOLDIGING OVER HET BOEKJAAR 1997 TOEGEKEND AAN DE CONTROLEORGANEN De emolumenten toegekend aan de Commissaris-Revisor bedroegen F 950.000.
E.
AANTAL AANDELEN VAN DE EMITTENT IN HET BEZIT VAN DE LEDEN VAN HAAR BESTUURS-, DIRECTIE- OF CONTROLEORGANEN De leden van de Raad van Bestuur bezitten geen aandelen Electrafina op naam.
F.
WINSTDELINGSPLANNEN TEN BEHOEVE VAN HET PERSONEEL Electrafina heeft geen winstdelingsplannen ten behoeve van het personeel opgezet.
ELECTRAFINA
69
B E S LU I T E N VO O R G E S T E L D AA N D E AA N D E E L H O U D E R S
1. Jaarverslag en verslagen van de Commissaris-Revisor over het boekjaar 1997. 2. Jaarrekening: Voorstel om de jaarrekening opgesteld per 31 december 1997 goed te keuren. 3. Kwijting aan de Bestuurders: Voorstel om kwijting te verlenen aan de Bestuurders voor het boekjaar 1997. 4. Kwijting aan de Commissaris-Revisor: Voorstel om kwijting te verlenen aan de Commissaris-Revisor voor het boekjaar 1997. 5. Statutaire benoemingen: Voorstel om het mandaat van Bestuurder van de heer Guy DEJOUANY voor en termijn van drie jaar te hernieuwen. Voorstel om het mandaat van Commissaris-Revisor van DELOITTE & TOUCHE, Bedrijfsrevisoren bcv voor een termijn van drie jaar te hernieuwen en de bezoldiging ervan vast te stellen. 6. Allerlei.
ELECTRAFINA
70
TREFWOORDENLIJST
Eigen vermogen
is het bedrag na winstverdeling en toevoeging aan of terugneming van de belastingvrije reserves. Het omvat het kapitaal, de uitgiftepremies, de herwaarderingsmeerwaarden, de reserves en het overgedragen resultaat zonder belangen van derden.
Beurskapitalisatie (beurswaarde)
waarde van een onderneming die wordt berekend op basis van de beurskoers van haar aandeel te vermenigvuldigen met het aantal bestaande aandelen en OTA.
Resultaten
zijn de resultaten zonder belangen van derden en voor toevoeging of onttrekking aan de belastingvrije reserves
Winstuitkering
omvat het dividend en de tantièmes
Resultaat per aandeel
resultaat voor het boekjaar gedeeld door het gewogen gemiddelde aantal aandelen
Brutodividend per aandeel
dividend voor aftrek van de roerende voorheffing
Beurskoers
per 31 december
Aantal geplaatste aandelen
aantal aandelen dat het kapitaal op 31 december vertegenwoordigt
Gewogen gemiddelde aantal aandelen
wordt bekomen door de aandelen uit eventuele kapitaalverhogingen die in de loop van het jaar werden doorgevoerd, op een ″prorata temporis″ basis op te tellen bij het aantal uitgegeven aandelen op 31 december van het vorige jaar
Fully diluted (volledig verwaterd)
rekening houdend met de uitoefening van warrants en de terugbetalingen van OTA
Gemiddelde jaarkoers
is gelijk aan het rekenkundige gemiddelde van de dagelijkse slotkoersen van het referentiejaar
Brutojaarreturn is gelijk aan
ELECTRAFINA
71
Ontvangen brutodividend + verschil van de beurskoers van 1 januari tot 31 december Beurskoers op 1 januari
Geraamde waarde
deze waarde wordt bekomen door de activa, met andere woorden de deelnemingen, te waarderen tegen hun marktwaarde, na aftrek van de schulden en de voorzieningen. De marktwaarde van de deelnemingen komt overeen: - met de beurskoers voor genoteerde ondernemingen; - met het aandeel in het eigen vermogen voor de niet genoteerde en geconsolideerde ondernemingen; - met de boekhoudkundige waarde voor nietgenoteerde en niet-geconsolideerde ondernemingen. Wanneer de verkoopwaarde evenwel gekend is, en deze onder de marktwaarde ligt, wordt de deelneming voorzichtigheidshalve op basis van de verkoopwaarde gewaardeerd. De portefeuille van Electrafina bestaat voor het grootste deel uit belangrijke deelnemingen in het kapitaal van de dochterondernemingen. Dit kan leiden tot een waardering die boven de beurskoers ligt. De geraamde waarde houdt evenwel geen rekening met dit waarderingsverschil
Geraamde waarde per aandeel
wordt bekomen door de geraamde waarde te delen door het aantal aandelen en OTA op 31 december
Disagio
komt overeen met het procentuele verschil tussen de geraamde waarde per aandeel en de beurskoers van het aandeel
VVPR-strip
wanneer de VVPR-strip samen met de overeenkomstige coupon van het aandeel wordt aangeboden, geeft hij recht op een verlaagde roerende voorheffing van 15% in plaats van de normale roerende voorheffing van 25%
OTA Electrafina
obligatie terugbetaalbaar in aandelen Electrafina, uitgegeven aan F 3.000, met een jaarlijkse interest van 4,5% en vervaldatum eind 1999. Elke obligatie wordt automatisch terugbetaald bij de inschrijving aan F 3.000 en bij de volledige volstorting van een nieuw aandeel Electrafina
ELECTRAFINA
72
Contactpersonen Indien U het jaarverslag wenst te ontvangen, gelieve U te wenden tot: Carine Dumasy Tel: 32-2-547.23.52 Fax: 32-2-547.22.73 In geval van verlies, diefstal of indien u inlichtingen wenst te krijgen over de aandelen Electrafina, gelieve contact op te nemen met: Marc Desclez Tel.: 32-2-547.24.28 Fax: 32-2-547.22.73
CARTE POSTALE BRIEFKAART POSTCARD
Timbre Zegel Stamp
ELECTRAFINA S.A./N.V. Avenue Marnix 24 Marnixlaan 24 B - 1000 BRUXELLES - BRUSSEL
Carton réponse Antwoordkaart Reply-card Si vous désirez recevoir la prochaine édition de notre rapport, prière de compléter et retourner cette carte Indien U ook het volgend verslag wenst te ontvangen, gelieve ons dan deze antwoordkaart te willen terugzenden If you wish to receive a copy of our next report, please complete and return this reply-card
Nom/naam/name ..................................................................................................................................... Société/vennootschap/company ................................................................................................................ Fonction/functie/position ......................................................................................................................... Rue/straat/street ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... Code postal/postnummer/postcode ........................................................................................................... Ville/plaats/city ..................................................... Pays/land/country ..................................................... Nombre d’exemplaires/aantal gewenste exemplaren/number of copies: F ........... NL ........... E ...........
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER : THIERRY de RUDDER - 6, SNIPPENLAAN - 1640 SINT-GENESIUS-RODE Ontwerp : Advertising Bux
Fotos : Tony Stone Images, Photoanalyse Dr. Brill, Eureka Slide, Margus Johanson
Drukkerij : Van der Poorten
