DOSSIER VERANTWOORDING TOP-100 tekst Maaike Schoon cijfers Jacqueline Mulckhuijse
zaa
e
e er
I Vijf jaar 100 rnachtiqe vrouwen van Opzij. Wat zijn de belanorukste verschuivinqen? En qeat het nu eindelijk eens beter met die vrouwen aan de top?
Opzij maakt de balans op.
vrouwen staan al vijf jaar in de Top-lOO
Liefst drie van de vijf winnaars zaten In de sector openbaar bestuur; de andere twee kwamen uit het bedrlJfsleven en de polltlek
J
e zijn er niet,' antwoordden the powers that be steevast als ze bevraagd werden . 'over het beperkte aantal vrouwen in topfuncties, besturen, regeringspartijen. Onzin, dachten wij, en dus besloot Opzij in 2009 te laten zien: ze zijn er weI, die topvrouwen. En hier heb je er honderd. Dat was vijfjaar geleden. De lijst met 100 machtige vrouwen viert inmiddels haar eerste lustrum, en de vraag is natuurlijk: is het aantal topvrouwen in die vijf jaar toegenomen? Sinds 2012luidt het voorzichtige antwoord: ja, in elk geval wat het bedrijfsleven betreft. Zo presenteerde Mijntje Lückerath, hoogleraar corporate , 'governance aan de universiteit van Tilburg, recentelijk haar Female Board Index 2013. Net als vorigjaar bleek het aantal vrouwelijke commissarissen sterk gegroeid. Lückerath was optimistisch, en haar optimisme wordt onderschreven door het charter Talent naar de Top. Meer dan de helft van de 85 in Amsterdam genoteerde Nederlandse NVs had dit jaar ten minste één vrouwelijke commissaris ofbestuurder. Ruim een derde van de nieuw benoemde commissarissen was vrouw. Die stijging heeft vermoedelijk te maken met wettelijke
AL VIJF JAAR OPPERMACHTIG:
De winnaars van de afgelopen jaren op een rijtje:
Eerst drie jaar in de sector gezondheidszorg, in 2012 en 2013 op de lijst onderwijs & wetenschap
koningin Beatrix van Oranje-Nassau
Louise Gunning
De TOQ-100 . van 2013 telt meuwc namen OPIIJ • NOVEMBER lOll
26
2009
Agnes Jongerius 2010 2011
Angelien Kemna 2012
Renée Jones-Bos 2018
Edith Schippers
I I
maatregelen die de laatste jaren genomen zijn - al hopen we natuurlijk dat de Top-l00 een bescheiden bijdrage heeft geleverd, al is het alleen maar in de zichtbaarheid van vrouwen. Zo moet vanaf 2016 minimaal 30 procent van de raden van bestuur en raden van commissarissen vrouw zijn; als bedrijven dat niet haIen, moeten ze in hun jaarverslag uitleggen hoe dat komt en hoe ze denken het te verbeteren. Daarnaast geldt nog een Europees quotum, dat stelt dat vier op de tien commissarissen in 2020 vrouw moet zijn. Lückerath stelt echter in de Volkskrant dat die wettelijke maatregelen niet de enige oorzaak zijn voor de stijging. 'Ze hebben zeker bijgedragen, maar diversiteit wordt door bedrijven inmiddels echt gezien als belangrijke voorwaarde om meer concurrerend en innovatiever te worden. Omdat je niet vastgeroest raakt in steeds dezelfde ideeën van steeds dezelfde mensen.' Een kleine kanttekening is trouwens op zijn plaats: het aantal vrouwen in raden van bestuur blijft met nauwelijks een op twintig zeer laag. Een uitspraak als 'Daar barst het glazen plafond' (NRC) is derhalve vooralsnog eerder een staaltje wensdenken dan werkelijkheid. Maar de goede kant gaat het onbetwist op.
Esther Vergeer en Heleen Crielaard maken dit jaar de grootste sprong en verwisselen van piek. Verçeer stljçt Crlelaard daalt zes · plaatsen (sector sport) Margot Scheltema (bedrljfsleven) daalt ook zes plaatsen
E
dith Schippers, minister van volksgezondheid, welzijn en sport, is volgens de Opzij Top-IOO-jury de machtigste vrouw van 2013. De jury beschouwt de zorg als hét maatschappelijke thema van 2013, en met 77,8 miljard euro is het de grootste kostenpost van het kabinet. De jury: 'Het is aan Edith Schippers om te voorkomen dat deze kosten niet nog verder groeien. Zij is de eerste die er injaren in is geslaagd te zorgen dat de overheid minder aan zorg uitgeeft dan begroot. Met het zorgakkoord dat ze in juli sloot, heeft Schippers miljoenen weten te besparen,'
'De overheid geeft dankzi] Schippers mlnder ult
aan zorg dan was begroot'
Een van de belangrijkste veranderingen ziet de jury in de manier waarop de minister met de sector omgaat ten opzichte van haar eerste periode onder Rutte L 'Joeg Schippers aanvankelijk nog delen van de sector tegen zieh in het harnas, inmiddels heeft ze de zorg aan zieh weten te binden door de mensen naar haar toe te laten komen. Ze geeft meer ruimte aan ideeën en initiatieven vanuit het veld zelf, die niet zelden kostenbesparingen opleveren,' Ook de manier waarop Schippers zieh vorig jaar distantieerde van de ophef over de inkomensafhankelijke zorgpremie, valt te prijzen, vindt de Opzij-jury. 'Er ligt veel op haar schouders, nu en de komende ...
Wie beheert de dikste portemonnee? ()
De gemiddelde leeftijd van alle machtige vrouwen van de afgelopen vijf jaar is
Angelien Kemna (APG): , 280 miljard «'..it. Else Bas (PGGM): ~1134 miljard A Edith Schippers (VWS): .\7 85 miljard n Sigrid van Aken (diverse ~J loterijen): 527 miljoen Henriëtte Post (Fonds Podium. " 'J kunsten): 43 miljoen .
i
VERANTWOORDING TOP-100
MARGOT SCHELT tijd, maar Schippers weet de lasten slim te dragen. De verkiezing van Schippers past in een lijn die al is ingezet bij de verkiezing van de eerste machtige vrouw, in 2009: Agnes Jongerius. De toenmalige FNV-Ieider won, omdat de jury meende dat zij onbetwist haar stempel op het maatschappelijke debat drukte. Dat was tegen de stroom in, want Jongerius was niet bepaald onomstreden in de discussie over het pensioenakkoord - maar de verkiezing van de machtigste vrouw is dan ook geen populariteitsverkiezing. Dat geldt ook voor Schippers, die door zware bezuinigingen en haar opvattingen over zorg niet zelden op hevige - en soms terechte - weerstand stuit, onder meer binnen de thuiszorgsector of onder huisartsen. Maar Schippers geniet, aldus verschillende bronnen in de zorgsector, onbetwistbaar respect. 'En dat is het hoogst haalbare, als minister van volksgezondheid,'
M
et de notie dat alleen werkelijk invloedrijke, en niet per se de meest populaire vrouwen op de lijst thuishoren, ontspint zieh elkjaar opnieuw een discussie. Want: Hoe meetje invloed? Wat is macht? En leuke, inspirerende vrouwen, zijn die niet óók machtig, op een bepaalde manier? De wijze waarop Opzij haar lijst samenstelt (zie kader) is inderdaad wezenlijk anders dan bijvoorbeeld de lijst van invloedrijkste Nederlanders van de Volkskrant, of de Viva400. Op die laatste kunnen welbeschouwd alle vrouwen terechtkomen zolang ze 'inspirerend' zijn. Bij de
HEEfT
Z
NEVENF HET HO AANTAL Volkskrant-lijst wordt puur op commissariaten en andere nevenfuncties geselecteerd. Opzij doet dit ook, maar kijkt daarnaast naar de zichtbaarheid van de vrouwen in kwestie en onderzoekt of zij hun macht aanwenden om andere vrouwen te helpen. Maar vooropstaat dat zij die invloed uitoefenen vanuit hun functie. 'Directeurenfeminisme,' oordeelde feminist Anja Meulenbelt derhalve, en tot op bepaalde hoogte klopt dit. We geven direct toe: dit leidt tot een zeker establishment. Zo is de gemiddelde machtige vrouw 53 jaar, zeer hoog opgeleid en blank. Toch betekent dat niet dat er geen afwisseling is: slechts 8 procent van alle vrouwen die ooit een plekje op de lijst kregen, staat er al vijf jaar op, en elk jaar bestaat ruim een kwart uit nieuwe aanwas. Zorgelijk plijft het schameIe aantal niet-westerse allochtonen; zag , de jury eerder nog een lichte stijging, dit jaar teIlen wij er maar drie: Lilian Gonçalves-Ho Kang You, Sarah Wescot-Williams en Marlene Dumas. Deels komt dit doordat eerder succesvolle allochtone vrouwen niet meer in functie zijn (Elisa Carter, Aysel Erbudak), maar dat het voor een deel van de vrouwen moeilijk blijft door te stoten naar de top, is ontegenzeggelijk waar.
POLITIEK
ZO GINGEN WE TE WERK
oals elkjaar is de Top-lOO opgedeeld in tien sectoren (zie kader). In de sector bedrijfsleven is
de stijging die Mijn1je Lückerath al opmerkte goed terug te zien. Daar was het opnieuw 'dringen', aldus de jury, die er mede daarom dit jaar voor koos vrouwen in uitvoerende functies hoger in te schalen dan toezichthouders. Ook dringen was het op de lijst politiek, waar het vorig jaar nog zeuren was. Mark Rutte leek de kritiek op zijn 'oudernannenkabinet' Rutte I in de oren te hebben geknoopt en stelde onder meer de eerste vrouwelijke minister van defensie aan, en ook de PvdA zocht actief naar vrouwen. In het gedrang op de lijst sneuvelden een paar zeer goed functionerende Kamerleden: onder anderen Carola Schouten en Europarlementariër Marietje Schaake. Het grote maatschappelijke belang van de gezondheidszorg in Nederland blijkt niet alleen uit de keuze van de winnaar, maar uit de hele lijst. In deze sector laten vooraanstaande vrouwen in toenemende mate hun invloed gelden. Onder anderen Pauline Meurs, hoogleraar aan de Erasmus Universiteit, en Angela Maas, die ook dit jaar weer zeer succesvol aandacht wist te vragen voor genderspecifieke gezondheidszorg, zijn het vermelden waard. Zij geven de sector in belangrijke mate een gezicht. En zij vragen aandacht voor problemen die niet alleen vrouwen als gebruikers van die zorg aangaan, maar ook de vele duizenden vrouwen die niet in onze Top-WO staan, maar elke dag weer het handwerk in de zorg verrichten. O
U
itgangspunt van de Opzij Top-lOOzijn de
gesprekken die redacteuren voeren met tientallen deskundigen uit de sectoten politiek, openbaar bestuur, justitie & openbare orde, bedrijfsleven, media, cultuur, gezondheidszorg, onderwijs & wetenschap, goede doelen en sport. Daarnaast volgen zij het hele jaar de bewegingen van vrouwen aan, naar en van de top. Op basis van deze informatie stelt de redactie een longlist samen. Dejury rangschikt de volgorde van de kandidaten op hun mate van invloed en kiest de nummer 1van elke categorie. Daarbij hanteert ze een aantal criteria: de vrouwen moeten macht hebben die voortkomt uit hun functie, hun functie gebruiken om dingen te veranderen, daarin zichtbaar zijn en - liefst sectoroverschrijdende - nevenfuncties bekleden.
In al die Vljf jaar waren er maar drie vrouwen jonçer dan
85:
Dejury bestond dit jaar uit: Sybilla Dekker, oud· minister en voorzitter van Talent naar de Top, Joan Ferrier, oud-diredeur E-Quality en tegenwoordig onder meer voorzitter van het bestuur Herdenking Siavernijverieden, Maria Henneman, adviseur beleidsstrategie en communicatie en toezichthouder, Carien van der Laan, partner bij Van der Laan & Company, en voormalig Opzijhoofdredacteur Margriet van der Linden.
Doutzen Kroes, Esther Verçeer en Marianne Vos
"
De namen van de geraadpleegde deskundigen staan op www.opzij.nl
Neelie Kroes: 'Van alles wat ik meemaakte, is dit het meest fascinerende'
1 Edith Schippers
(49),
2 Jet Bussemaker
(52),
minister van voIksgezond-
minister van onderwijs
heid, welzijn en sport, met de taak de zorgkosten
cultuur en wetenschap. Soepel opererende
binnen de perken te
minister die dit jaar het
3 Jeanine Hennis·
4 Lilianne Ploumen
5 Melanie Schultz
Plasschaert
6 Neelie Kroes (72),
7 Wilma Mansveld
(40), de eerste vrouwelijke
(51), minister voor
minister van infrastruc-
eurocommissaris
staatssecretaris
buitenlandse
tuur en milieu. Ras-
minister van defensie. Zei dit jaar in Opzij: 'Dat
ontwikkelingssamenwer-
bestuurder
agenda en prominent VVD-lid. Is al sinds 2004
met hét hoofdpijndossier
king. De jury: 'Een lastige
rostig blijft, zeggen
lid van de Europese
van haar departement:
handel en
(43),
die bijna altijd
digitale
infrastructuur
(51),
van en milieu, de
8 Sarah Wescot·
9 Carolien Gehreis
Williams
(45), locoburgemeester
(57), de eerste
minister-president
van
10 Jeannette Baljeu en
wethouder kunst en
(46), wethouder haven, verkeer en regionale
Sint Maarten. Leidde Sint
cultuur en economische
economie in Rotterdam en
Maarten door de turbu-
zaken in Amsterdam. Zet
tweede locoburgemeester. 'Laat je niet beperken
houden. De jury: 'Ze bond
thema emancipatie weer
ingewijden. 'Een stille
Commissie en sluit een
Fyra. Weert zieh echter
lente eerste jaren als
zieh ook in voor meer
op de kaart heeft gezet.
glazen plafond, dat zie ik niet zooIk ben ervan
opgave, maar zij gaat er
de gezondheidszorg
voor honderd procent
kracht,' vindt de jury. Zei
derde termijn niet uit. 'Ik
kranig en is 'een type dat
autonoom land binnen
zieh door de sector meer
vrouwen in topfuncties.
Antwoordde in Opzij eind
doordatje
overtuigd dat als je echt
voor,' Hiervoor partijvoor-
zelf in Opzij over de combi
sluit nooit iets uit. Van
zieh niet gek laat maken;
ons koninkrijk, en is al
ruimte te geven. Er rust
'Het gaat echt steeds beter,
~ vorig jaar op de vraag of ze feminist was: 'Hahaha! Ja:
wilt, er een weg is om er te komen: (* nieuw)
zitter van de PvdA en
specifiek dingen voor
van werk en kinderen: 'De
alles wat ik heb meege-
aldus PvdA-Ieider Hans
vrouwen zijn en andere
truc is het los te laten, te
maakt, is dit het meest
actief en activistisch beleid
strategie bij Cordaid.
dingen voor mannen'
denken: mijn kind is in
fascinerende' (FD).
~ Spekman in de Volkskrant ~ dit jaar, (* nieuw)
twintig jaar politiek actief op het eiland,
maar we moeten weI een
eerder hoofd kwaliteit en
(* nieuw)
voeren'
(ROTTERDAMSE ZAKEN-
(* nieuw)
goede handen. (... was 3)
(... was l)
aan
veel op haar schouders, maar ze weet die last slim
(* nieuw)
te dragen. (À was 2)
OPIIJ • NOVEMBER 1013
28
(HET PAROOL).
(* nieuw)
OPllj • NOVEMBER 1013
29
VROUWEN).
denkt dat er
(* nieuw)
-
BEDRIJFSLEVEN
1Else Bos (53), is sinds dit jaar voorzitter van de raad van bestuur van PGGM. Beheert een pensioenpot à 134 miljard euro. Stelt in Forum niet in vrouwenquota te geloven en vertelt dan dat haar man, in tegenstelling tot zijzelf, in deeltijd werkt. 'Ik ben amhitieuzer,' (À was 2)
DOSSIER TOP-laO
2 Nancy McKinstry (54), CEO Wolters Kluwer. Kreeg in Nederland een cultuurshock toen een journalist aver haar mantelpakje began. 'Het bedrijf zat in een moeilijke periode en geenjournalist zou op zo'n moment bij een mannelijke CEO aver diens kleding beginnen' (FD). (T was 1media)
3 Herna Verhagen
(47)
CEO PostNL, samen met McKinstry de enige vrouw in Nederland aan het roer van een beursgenoteerd bedrij£ Speelde zichzelf in de kijker met het terugdraaien van een omstreden reorganisatie. 'Je moet lefhebben am § bes!issingen terug te ~ draaien' (OPZIJ). (* nieuw)
4 Angelien Kemna (55),
5 Caroline
hoofd beleggingen bij Algemene Pensioen
aIs enige vrouw !id van de raad van bestuur van ABN Amra. Geeft oak lezingen over het glazen plafond. In NRC: 'Soms denk ik weI: moeten we het daar nu weer aver hebben? Maar het is een onderwerp dat nag steeds aandacht vraagt,' (À was 7)
Groep; verantwoordelijk voor de pensioenen van vele Nederlanders. Zegt volgens haar dochter altijd: 'Je moet zichtbaar maken watje doet. Je moetje mond opentrekken en zeggen. wat je wilt' (OPZU, 2011). (T was 1)
Princen
(46),
OPENBAAR BESTUUR
1Kajsa Ollongren
(46)
secretaris-generaal Algemene Zaken. Belangrijkste adviseur van premier Rutte. Is volgens de jury steeds verder in haar rol gegroeid. Vrij onzichtbaar voor het grate publiek, maar achter de schermen zeer invloedrijk. De jury: 'Ollongren maakt het waar,' (À was 3)
(60),
2 Renée Jones-Bos (60), secretaris-generaal bij Buitenlandse Zaken. Vorigjaar riep Opzij haar uit tot machtigste vrouw. Heeft een rustige stijl van leidinggeven. Citeerde bij haar winst Madeleine Albright: 'There is a special place in hell for women who don't help .other women: (T was 1)
2 Diana Monissen
3 Saskia
, ,4 Laura van Geest
Stuiveling
(68), president Algemene
ProRai! en vicepresident Europese spoorbeheerders. Topvrouw met zware dabber. Slapeloze nachten heeft ze niet, zo vertelde ze Management Scope vorig jaar, 'maar dit werk vraagt weI degelijk veel van ~ mijn directe omgeving'. ! (* nieuw)
(51),
5 Annemarie
Jorritsma
8 Alexandra (45)
directielid van de NS, leidde een taskforce in een poging probleemdossier Fyra op te lossen. 'Je hoeft geen supervrouw te zijn. Het is juist goed als je je realiseert dat je zelf niet alles kunt, datje afhankelijk bent van anderen' (NRC.NEXT). (* nieuw)
6 Joanne Kellerman
7 Manon Leijten
(52), directeurvan
secretaris-generaal
De
(63), burgemeestervan
Rekenkamer. Factor van
reau, daarvoor was ze
Almere en voorzitter van
Nederlandsche
belang als controleur van
jarenlang werkzaam op het ministerie van
de Vereniging van
jaar waarschuwde
Nederlandse
volk voor pensioengaten,
beleidsplannen.
Was
Schaapveld
(54), commissaris bij Société Générale, Vallourec en Holland Casino. Recente!ijk is ze oak nog benoemd bij Bumi, een internationale offshore o!ie- en gasdienstverlener in Kuala Lumpur. (* nieuw)
9 Margot Scheltema
10 Marike
(58), beroepscommissaris,
(54), commissaris, o.a. bij
o.a. ASR en Triodos. 1\Is je de top wilt bereiken, moet je bereid zijn te delegeren en los te laten. En niet denken dat je toe kunt met een werkster voor twee uur per week. Of dat je 's avonds nag de overhem~ den kunt strijken' (TROUW). ~ (T was 3)
van Lier Leis
KPN, Reed Elsevier en Maersk. Management Scope riep haar uit tot machtigste vrouw van 2004 en 2011. 'Het is leuk am de machtigste vrouw genoemd te worden, maar niemand doet wat je zegt, ~ dus heb je er niet zoveel il aan' (AD). (T was 8)
Gemeenten
Bank. Dit ze het
(47),
8 Lilian
GonçalvesHo Kang Vou (66),jurist
9 Jantine Kriens
(59),
10 Sybilla
Dekker
sinds dit jaar voorzitter
lid van het college financieel toezicht
(71),
Financiën en daarvoor
met breed pakket aan
directieraad Vereniging
directeur-generaal
nevenfuncties. Onder
Nederlandse
Algemene Bestuursdienst.
meer lid van de staatsraad,
(VNG) en tot die tijd
en lid college financieel
voor de
Gemeenten
Curaçao en Sint Maarten
onder meer zeer kritisch
financiën. Onzichtbaar en
(VNG). Oogstte kritiek,
en bracht ze de weinig
In een profiel in het FD dit
lid raad van commissaris-
invloedrijk wethouder in
toezicht voor de BES-
over de haalbaarheid
van
bescheiden, maar dat
maar ook lof, door
jaar wordt ze 'ambitieus'
sen van het Concertge-
Rotterdam. Werd bij haar
eilanden. Voorzitter van de
bezuinigingsplannen de ambtenarij. 'Een
op
betekent niet dat ze geen
PowNews de toegang te
optimistische boodschap: 'Wees bewust dat het er de
genoemd en stelt
bouwen Berenschot
vertrek volgens hetAD
raad van toezicht van het
mening heeft. Wie dat
weigeren tot het stadhuis
komende jaren niet
oud-minister
Advocaten en lid van het
getypeerd als 'moeder van
Kadaster en voorzitter
staaltje wensdenken,'
zegt, kent haar niet,' zei
bestuur van de Radbaud Universiteit. (Twas 6)
het college'. (- was 9)
Wouter Bos in de Volkskrant. (À was 8)
gemakkelijker op wordt' (AD). (À was 7)
Hoogervorst: 'Ze is
stelde ze in hetAD. (Twas 2)
van Almere. Kenners: 'Een constante kracht,' (T was 4)
charter Talent naar de Top. Was eerder minister van VROM. (- was 10)
Vvonne van Rooy (62) voorzitter van de Nederlandse Vereniging van
8
9 Wilna Wind (52) Algemeen directeur van de patiëntenfederatie NPCF.
Anita Arts (54), voorzitter raad van bestuur Flevoziekenhuis,
Ziekenhuizen. Was tot voor kort invloedrijk bestuursvoorzitter van de Universiteit Utrecht.
Stelde in de Volkskrant: 'Het beeld van de patiënt die bij dokter Google is langs geweest en vervol-
lid RvT NOS en voorzitter RvT ROC AmsterdamFlevoland. Dochter van een huisvrouw en een
Eerder was ze Europarlementariër en staatssecretaris in het tweede
gens met een stapel papieren onder de arm
havenarbeider. 'Geen rijk gezin, maar ik heb er iets
Hans
bepaald geen kleurloze ambtenaar,' (* nieuw)
Diana ì\rJonisscn: 'Zorg 'loor een gocde vent : die je icts gunt'
(58),
3 Cathy
van Beek
voorzitter van de raad van
!id van de raad van
gezondheidszorg
(57),
4 Ronnie van Diemen
5 Angela
(55), nieuwe inspecteur-
hoogleraar cardiologie
Maas (57),
bestuur van De Friesland
bestuur van het Universi-
generaal van de Inspectie
voorvrouwen,
Erasmus Universiteit
Zorgverzekeraar. Stelde in
tair Medisch Centrum St.
voor de Gezondheidszorg.
Radboud. 'Ik koos niet
Rotterdam. Onder haar
Trouw: 'Mijn advies is:
Radboud in Nijmegen en
Kondigde in interviews
voor cardiologie omdat ik
UMC St.
leiding verscheen een
Houd als vrouw je rug
zichtbaar voor het grote
direct na haar aantreden
gefascineerd was door het
belangrijk rapport over de
recht. Zorg voor een goede
publiek als fervent
al aan stevig te zullen gaan
hart. Ik vond het gewoon
inkomens van medisch
vent die je iets gunt. Trek
een stoer mannenvak. Je
je niets aan van meningen
haar tanden laten zien,'
moet kordate beslissingen
onderzoekscommissies;
van andere moeders en
twitteraar. 'Nog voordat ik 's morgens mijn brii opzet, heb ik mijn e-mai! en
handhaven. 'Inspectie gaat
specialisten. Zit in veel
kopte Trouw derhalve.
durven nemen, dat past bij
~ NRC noemde haar 'een
neem vieze ramen voor lief: (- was 2)
Twitter al gecheckt' (FD). (- was 3)
(* nieuw)
mijn karakter' (Twas 4)
~ commissietijger'. (- was 1)
7 Merel van Vroonhoven
directeur Centraal Planbu-
hoogleraar bestuur van de aan de
(59),
president-directeur
.Ioanne Kellermam 'Het wordt cr de komende jaren niet makkelliker' op'
GEZONDHEIDSZORG
1Pauline Meurs
6 Marion Gout
(FD).
6 Marjanne Sint
(64)
bestuursvoorzitter van de IsaIa klinieken, het grootste niet-academische ziekenhuis in Nederland. Dit jaar verantwoordelijk voor een monsterklus: de verhuizing naar een nieuw onderkomen. (- was 6)
7 Didi Braat (59), vicevoorzitter van de Raad voor de Volksgezondheid & Zorg en hoogleraar obstetrie en gynaecologie en voortplantingsgeneeskunde. 'Ik neem graag de lei ding. Ik ben de oudste in een gezin van vijf, ik nam altijd al het voortouw' ~ (DE GELDERLANDER).
~ (* nieuw)
kabinet-Lubbers. onderwijs)
(T was 3
een MRI -sean eist van de ii specialist, is echt een
*
~ karikatuur,' ( nieuw)
10
prachtigs van mee gekregen. Zelfvertrouwen' (JONGEBAZEN.NL).
(* nieuw)
r'é-rvulglijsten op bls. 86 ... OP/IJ • NOVEMBER 1013
30
OPIIJ . NOVEMBER 1013
31
CULTUUR
DOSSiER TOP-100
1 Henriëtte Post (57), directeurjbestuurder van het Fonds Podiumkunsten. Verdeeltjaarlijks 43 miljoen subsidie voor muziek, dans, theater en muziektheater. Niet pessimistisch na de bezuinigingen. 'Er zit veel veerkracht en creativiteit in de sector' (DE VOLKSKRANT). C....
was 2)
2 Cathelijne Broers
3 Janine van den Ende
(44), directeur Hermitage/ De Nieuwe Kerk. Na een succesvol eerste jaar, met
(57), bestuurslid Vanden-
250.000 meer Hermitagebezoekers, liet ze oak de inhuldiging van koning Willem-Alexander vlekkeloos verlopen. Loftuitingen alom voor de mediagenieke doordouwer. (* nieuw)
Ende Foundation, het cultuurfonds van haar en echtgenoot Joop van den Ende. Deskundigen roemen hun vrijgevigheid in tijden van crisis: 'Zo langzamerhand is de VandenEnde Foundation ~ de onomstreden redder in ~ de nood,' (....was 5)
JUSTITIE & OPENBARE ORDE
1 Alexandra (Sacha) Prechal
(54), rechter bij
4 Birgit Donker (48) directeur Mondriaan Fonds (jaarlijks budget van 26 miljoen euro voor beeldende kunst en cultureel erfgoed). Wil dat er over hedendaagse kunst wordt gedacht als over De Nachtwacht. 'Daarvan zegt niemand: die mag van mij wel weg' (DE VOI,KSKRANT). (Twas l)
5 Emilie Gordenker
6 Doreen Boonekamp
7 Ally Derks
(48), directeur Mauritshuis. Verantwoordelijk voor een megaverbouwing van 22 miljoen die in 2014 klaar moet zijn. De Mauritscollectie reist de wereld over, in Tokio met meer dan één miljoen bezoekers: 's werelds best bezochte tentoonstelling. (* nieuw)
(45), directeur Nederlands Filmfonds. Boonekamp is
oprichter IDFA. Derks richtte 25 jaar geleden het
topfotograaf, die interna-
volgens kenners een ijzersterk netwerker.
internationale documentaire festival op, sindsdien is ze er de directeur van. Volgens een portret in NRC is haar wapen 'een bijna onwaarschijnlijke hardnekkigheid, in combinatie met een grate ruimhartigheid'. (- was 7)
met solo-exposities. Hing met een retrospectief in het Guggenheim en het MaMA. Volgens kenners van enorme invloed op de jongere generatie
Liesbeth Zeg'\'eld: 'Ik ben niet van halfwerk.
2 Marry de Gaay Fortman (48), advocaat-
president van de Recht-
3 Carla Eradus
(63),
Bezuinigingen trekken hun sporen door de film, zo daalt het budget filmproductie met 9 miljoen, maar zij gaat daar inventief mee am. (Twas3)
(54),
8 Rineke Dijkstra
tionaal veel sucees heeft
fotografen en daarmee bepalend voor kunst in ~ Nederland. (* nieuw)
9 Marlene Dumas
(60),
10 Lidewij Edelkoort
beeldend kunstenaar. De grande dame van de
(63), trendwateher
schilderkunst. Ontving de Johannes Vermeerprijs en doneerde het prijzengeld (100.000 euro) aan de
nals adviseert. Artistiek directeur Arnhem Mode Biënnale. Noemt mode
postacademische kunstopleiding De Ateliers, die overheidssteun verloor. (....was lO)
at
large die oak multinatio-
onverdraagzaam draagbaar. 'Zó saai. Daarom wordt er zo weinig kleding verkocht: je hebt het allemaal al' (DE GELDERLANDER). (T was 6)
l\!lct niks'
. 4 Jannine van den
5 Liesbeth Zegveld
6 Simone Roos (48),
7 Mirjam de Blécourt
'Berg
(43), advocaat bij Böhler
eerste - en nag altijd enige
(49), arbeidsrechtadvocaat
- vrouw in de geschiedenis die (in 2009) lid werd van
bij Baker & McKenzie; leidt de sectie arbeids-
de Raad voor de recht-
recht. Onvermoeibaar
sten en lid van een
(49), als enige vrouw
(54),
9 Annemarie Pennte Strake (60), lid
10 Hillie Beentjes
de evaluatiecommissie
College van procureurs-
commandant
Wet op Veiligheidsdien-
generaal. Maakte carrière
Marechaussee,
terwijl ze als gescheiden
vrouw in Nederland
8 Wilhelmina Thomassen (64),
lid van
(48),
plaatsvervangend
het Hofvan Justitie, het
partner bij Hauthoff
bank Amsterdam.
lid van de vierkoppige
Advocaten en hoogleraar
hoogste rechtsprekende
Buruma en misschien wel
Medeverantwoordelijk
korpsleiding Nationale
internationaal
orgaan binnen de
de advocaat met de meeste
voor de gerechtelijke
Politie. 'Ik hoar al jaren
Europese Unie. Studeerde
nevenfuncties, onder meer
herindeling (minder
dat vrouwen in de leiding
recht. Idealistisch en gedreven mensenrech-
spraak. In die functie
pleitbezorger voor meer
internationale
moeder voor de kinderen
benoemd tot de rang gene-
in Groningen en promo-
commissaris bij Royal
rechtbanken
komen omdat ze vrouw
tenadvocaat. In Opzi): 'Ik
verantwoordelijk
topvrouwen. 'Natuurlijk
van vooraanstaande
zorgde. 'Soms was het
raal-majoor. Zei daarover:
veerde later aan de UvA
Haskoning en VGZ. Oak
regia's). Pleit voor meer
zijn, maar ik ben klaar met
gerechtelijke herindeling.
zijn er vrouwen die niet
juristen die onderzoek
overleven (...), maar ik was
'Ik ben nag nooit ergens
cum laude met een
nauw betrokken bij Amref
openheid van rechters en
die discussie. Je wordt
ben niet van half werk. Met niks,' (- was 5)
Zorgde daarbij bovendien
naar de top willen. Maar
een minder leuke moeder
gekomen omdat ik een
proefschrift over de
Flying Doctors. 'Alsje het
is daarbij voorstander van
uiteindelijk beoordeeld op wat je doet' (AD). (Twas3)
voor aanzienlijk meer
geweest als ik thuis was
vrouw ben. Hoop ik'
vrouwen aan de top:
voor vrouwen die dat weI willen, blijft het lastig'
doet naar de in 1961 overleden diplomaat Dag Hammarskjöld.
NEXT). (* nieuw)
(* nieuw)
(ELSEVIER).
gebleven' (oPZIJ). (- was 9)
werking van Europese richtlijnen. (- was l)
~ goed hebt, moet je oak ~ goed doen' (FD). (- was 2)
in grotere
camera's in de rechtszaal. (....was 7)
humanitair
GOEDE DOELEN
1 Sigrid van Aken
voor de
commissie
(T was 4)
(T was 6)
Koninklijke als eerste
(NRC.
Farah Karimi: 'J\iI~jnmoeder heeñ Inc Ingepeperd n()óit afhankeljjk te zijn'
(43),
2 Adriana Esmeijer
31nge Brakman
maakte ditjaar de sprong
(47), directeur van het
voorzitter van het
van directeur van de
Prins Bernhard Cultuur-
Nederlandse
Goede Doelen Loterijen
fonds, wat jaarlijks
(52),
4 Tineke Ceelen
(50)
directeur van Stichting Vluchteling. Reist
Stelde ooit dat de eerste
onvermoeibaar
Rode Kruis.
de wereld
5 Monique van rt Hek
6 Louise van Deth
9 Eveline Aendekerk
10 Willemijn Verloop
(61), directeur Plan
directeur Stop Aids Now!
directeur Oxfam Novib, de
directeur van een kleiner
(42), directeurvan
(43), oprichter Social
Nederland en pleitbezor-
'Zakelijk idealist; aldus
grootste ontwikkelings-
wordend Greenpeace, dat
dance4life. Werkte
Enterprise, oprichter War
ger voor meer aandacht
Van Deth zeli Propageert
organisatie van Neder-
ditjaar niettemin een felle
jarenlang als goed boerend
Child. Met Social
(57),
7 Farah Karimi
(52),
8 Sylvia Borren
(63),
naar chief operating
vierduizend projecten op
kandidaten
rond, naar de meest schrij-
voor meisjes in ontwikke-
het belang van aidsvoor-
land. Kreeg haar onafhan-
strijd voerde tegen de
consultant, am later
officer van de overkoepe-
cultureel gebied onder-
worden voor een functie,
nende brandhaarden.
lingslanden. 'Als meisjes
lichting, vooral daar waar
kelijkheid al vroeg mee:
boorplannen
ontwikkelingswerk
lende organisatie,
steunt. Reikte dit jaar
altijd mannen zijn. 'Pas als
bezocht ze de vluchtelin-
onderwijs volgen, zullen ze
het telt: Afrika. 'Het
'Mijn moeder heeft me
de Noordpool, met hun
doen in Bolivia. 'Ik was de
op de kaart te zetten;
Novamedia. Verantwoor-
onder meer een mode-
iemand zegt: we hebben
genstromen uit Syrië,
later minder kinderen
onrecht dat vrouwen en
van kleins af aan ingepe-
'Save the Arctic'-campag-
enige vrouw in de directie.
bedrijven waar het niet
die genoemd
Zo
van Shell op
Enterprise hoopt Verloop te gaan
duurzame ondernemingen
delijk voor het reilen en
stipendium uit aan het
vrouwen nodig, boort men
begin dit jaar. 'Dit zijn de
krijgen. Oak weten ze dan
kinderen wordt aange-
perd dat ik nóóit financi-
ne. Was eerder algemeen
Met vrouwelijkheid kreeg
meteen am de winst gaat,
zeilen van de loterijen in
modeontwerpduo
een ander deel van het
ergste kampen die ik ooit
beter hoe hun kinderen
daan, is een diepe drijfveer
eel afhankelijk zou mogen
ik veel gedaan. En niet
maar eerder am het milieu
Nederland én in het
en Spijkers. (OI was 2)
netwerk aan' C.... was 8)
heb gezien' (- was 4)
gezond moeten blijven'
directeur bij Oxfam Novib. (Twas 6)
buitenland.
(- was l)
Spijkers
(OPZIJ).
(iœr
PAROOL).
VOLKSKRANT). C.... was
7)
(DE
voor mij'
(OPZIJ).
(T was 5)
zijn van een man'
(NRC).
(Twas 3)
door met mijn kant te
of de sociale functie.
draaien'
(* nieuw)
(NRC). (-
was 9)
Vervolg lijsten op ble. 42 ... OPIIJ • NOVEMBER 1013
OPIIJ • NOVEMBER 2013
36
37
MEDIA
DOSSIER TOP-100
1 Shula Rijxman
(54), lid raad van bestuur van de Nederlandse Publieke Omroep. Leidt zware bezuinigingen in goede banen: 'Ik probeer de publieke omroep tot bloei te brengen zonder mensen pijn te doen' (FD). (Ä was 2)
2 Linda de Mol (49), presentator, acteur, en hoofdredacteur van Linda. Koningin van de zaterdagavond-tv; de kennisquiz Weet ik veel trok twee miljoen kijkers. Ze deed opnieuw een dappere stap nu écht de Nederlandse Oprah Winfrey te worden met Linda's Zomerweek. (Ä was 3)
fi
3 Eugenie van Wiechen
4 Madeleine
(43), directeur-uitgever FD Mediagroep. Het Financieele Dagblad compenseerde onder haar leiding het verlies van zijn papieren oplage met digitale abonnees: dat aantal verdubbelde. (Ä was 6)
Buning
de Cock
(47), voorzitter van het Commissariaat voor de Media. De opvolger van Tineke Bahlmann kwam uit eigen gelederen, eerder was De Cock Buning er al commissaris. Tevens hoogleraar auteurs- en ~ mediarecht aan de Univer~ siteit Utrecht. (* nieuw)
5 Willemijn Maas
6 Heleen Dura van
7 Dieuwke Wynia
directeur van de Avro. Na
Oord
hoofdredacteur
de fusie tussen de Tros en de Avro zal Maas plaatsmaken voor een nieuwe directeur. Tot die tijd loodst ze de grootste omroep van Nederland stevig een nieuw tijdperk in. (- was 5)
digitaal marketingbedrijf DQ&A Media Group. Zakenvrouwvan hetjaar
(53),
ONDERWIJS & WETENSCHAP
1 Louise Gunning (62), bestuursvoorzitter Universiteit van Amsterdam en Hogeschool van Amsterdam, kroonlid van de SER. Geldt al jaren als een van de machtigste vrouwen van ons land, was eerder voorzitter van de Gezondheidsraad en bestuursvoorzitter van het AMC. (- was 1)
SPORT
1 Esther Vergeer
2 Pauline van der Meer Mohr
(53), bestuursvoorzitter Erasmus Universiteit Rotterdam en onder meer lid van de raad van commissarissen van DSM. Stelde vorigjaar in Elsevier: 'Ik ga de barricades op als ik merk dat vrouwen de ruimte niet krijgen. Dat gebeurt, ja: (- was2)
C41), medeoprichter
2013; zei in haar speech online kansen voor Nederland te zien: 'Het is niet alleen Sillicon Valley. Het gebeurt net zo goed hier: (* nieuw)
(44),
van De
Wereld Draait Door. De tentakels van DWDD reiken steeds verder: een magazine, De Wereld Leert Door, een uitverkocht muziekfestival. Geheim van het sucees? 'Blijven vernieuwen,' steh Wynia (AD). (y was 4)
8 Sheila
Sitalsing
(45),
columnist bij de Volkskrant. Haar prominente pIek op pagina 2 deelt ze om de dag met Bert Wagendorp. De jury: 'Scherpe visie, inhoudelijk sterk en een origineIe kijk. Sitalsing heeft invloed op het gesprek van de dag. C*nieuw)
9 Saar van Bueren
C40), spindoctor van Diederik Samsom. Bepaalt zijn
10 Karen de Bok (52), hoofdredacteur van de VPRO. Ondanks bezuini-
agenda en wijkt in het openbaar nauwelijks van zijn zijde. De metamorfose van Samsom is volgens
gingen houdt de VPRO zieh staande tussen de wél
kenners aan haar toe te schrijven, en mede daardoor de verkiezingswinst. Werkte hiervoor bij ~ Ajax. C*nieuw)
hebben voor een zelfstandige positie gekozen omdat we ons willen blijven onderscheiden.
gefuseerde omroepen. In Vrij Nederland: 'We
(* nieuw)
Louise Fresco: !óIkkon een kasplantje worden, of opstaan en jets doen'
3 Louise Fresco (63), universiteitshoogleraar Universiteit van Amsterdam en kroonlid SER. 'Ik zat altijd met mijn neus in de boeken en was heel vaak ziek. Maar ik heb al heel vroeg besloten: ik kan gaan liggen en een kasplantje worden, of opstaan en iets gaan doen' (HET PAROOL). (Ä was 4)
A Tini
Hooymans
(62),
lid van de raad van bestuur van TNO. Een echte bèta (ze studeerde onder meer wiskunde en biologie) die binnen TNO verschillende belangrijke onderzoeken aanstuurt. Is daarnaast bestuurslid bij de Radboud Universiteit Nijmegen. (Ä was 7)
5
Annette Roeters (59), inspecteur-generaal onderwijs. Kritisch in haar monitoring van het onderwijs, en waarschuwt herhaaldelijk voor de zesjescultuur. Ze stelde bovendien vraagtekens bij de soms dure huisvesting van scholen, die ten koste gaat van de onderwijskwaliteit. (- was 5)
7 Marjan Oudeman
8 Geert ten Dam
vicepresident van de TU Delft. Werd door het Amerikaanse zakenblad Fast Company op de 19de pIek gezet van de 100 'most creative people in business', wegens haar werk voor het Open CourseWare Consortium voor online studieprogramma's. (* nieuw)
(55), sinds kort bestuursvoorzitter van de Universiteit Utrecht. Daarvoor was ze wereldwijd verantwoordelijk voor de portefeuille P&O bij AkzoNobel. 'Vrouwen moeten vooral niet afwachten tot hun iets gegund wordt' (NRC). (Ä was 9 bedrijfsleven)
voorzitter Onderwijsraad; invloedrijke waakhond van het onderwijsvak. Zo stelde ze dit jaar in een kritisch rapport aan de minister van onderwijs, dat lerarenopleidingen
6 Carole Thate
6 Anka Mulder
(51),
(54),
9 Pearl Dykstra (56), vicevoorzitter KNAW, hoogleraar empirische sociologie Erasmus Universiteit. 'Als ik mijn masterstudentes vraag waar zij over vijftien jaar staan, zegt het gros: dan ..
10 Jos Leenhouts
(63),
tot dit najaar voorzitter van het ROC Mondriaan Den Haag, en bestuurslid van de MBO Raad. Kreeg ooit dankzij voorkeursbeleid de kans 'haar glazen plafond' te doorbreken en
leraren te waarborgen. (*nieuw)
heb ik kinderen en werk parttime. Een schande, de verspilling van talent' (NRC). (* nieuw)
directeur te worden van de meao in Amsterdam. (*nieuw)
7 Heleen Crielaard
8 Lydia la Rivière
9 Marleen Molenaar
10 Karin van Bijsterveld
(46), hoofd sponsoring
lijdel
(51), teammanager
(43), jurist en o.a. vicevoorzitter van de Europese werkgeversorganisatie in de sport (EASE)
moeten selecteren aan de poort om de kwaliteit van
Esther Vergecr: 'Sporters met een handicap moeten veel overwinnen'
(32),
directeur Esther Vergeer Foundation. Toptennisser Vergeer maakte ditjaar bekend dat ze stopt. Ze zet zieh in voor haar stichting die andere gehandicapte sporters ondersteunt. 'Als sporter met een handicap moet je veel overwinnen. ~ Ik wil hen daarbij helpen' ~ (NRC). (Ä was 7)
2 Marianne Vos (26), topwielrenner bij de Rabobankploeg. Olympisch medaillewinnaar Vos wordt in tegenstelling tot de mannen nog wél gesponsord door de
3 Anky van Grunsven (45), professioneel dressuurrijder en zakenvrouw. Is van plan met haar nieuwe paard Upido mee te doen aan de Spelen van 2016. Runt een
4 Marjan Olfers (44), bijzonder hoogleraar sport en recht aan de vu. Werd dit jaar gevraagd door minister Schippers onderzoek te doen naar
Vindt het tijd voor een
succesvol zakenimperium, en stand derhalve als enige vrouw in een
het fenomeen matchfixing in de Nederlandse sportwereId. Een 'empathische juriste
~ vrouwentour bij de Tour ~ de France. (* nieuw)
~ top-100 van best verdie~ nende sporters. CÄwas 4)
tussen de Bokitos,' aldus de Volkskrant. CÄwas 5).
Rabobank, dankzij haar uitmuntende prestaties.
OPlfJ • NOVEMBER 1013
42
5 Anneke van lanen-Nieberg
(49), penningmeester van sportkoepel NOC*NSF. Was jarenlang topspeIer bij handbalvereniging Hellas, waar ze nu
(41),
directeur van de Johan Cruyff Foundation. Zelf oud-hockeyer en sinds enige tijd weer begonnen bij de veteranen. 'In het
Rabobank. De bank kreeg als sportsponsor een paar ferme klappen toen de feiten over wielersportdoping naar buiten kwamen
voorzitter is. Is daarnaast
begin was het even slikken. In mijn hoofd ben
tapambtenaar voor de auditdienst van het Rijk
ik nog even snel en
en trok zieh terug als sponsor van de wieler-
wendbaar als toen ik prof was' (NRC). (T was 2)
mannen. Ondersteunt wel Marianne Vos en
én heeft vier kinderen. C*nieuw)
nog
(62) is oudrolstoelkarateka en geeft al meer dan 25 jaar
vrouwenvoetbal Ajax, wat ditjaar het eerste seizoen speelde. Molenaar wilde
zelfverdedigingslessen aan gehandicapte vrouwen en meisjes in binnen- en buitenland - waaronder in
vroeger het liefst politievrouw te paard worden in voetbalstadions, vertelde
een aantal ontwikkelingslanden. (* nieuw)
ze Het Parool, want 'dan zat je a) op een paard en b) zagje de wedstrijd'. (- was 9)
jonge talenten. (T was 1)
OPlfJ . NOVEMBER 1013
43
en lid van de raad van toezicht van sportplatform NISB. Op haar 36ste werd ze al eens voorzitter van de Nederlandse tennisbond, als eerste en jongste vrouw ooit. (- was lO)
