duurzaamheid > zorg > communicatie > veiligheid > comfort
jaarverslag 2010
Wij ontzorgen onze opdrachtgevers met innovatieve en duurzame oplossingen, optimale communicatietoepassingen en een comfortabel en vooral ook veilig werk- en woonklimaat. En dat al meer dan 75 jaar. Met duurzaamheid als speerpunt in onze strategie waarborgen we de toekomst van ons bedrijf, onze opdrachtgevers, maar ook die van onze kinderen. Zo maken we samen de toekomst. De beelden op de voorkant en op de schutbladen in dit verslag geven uiting aan het ontzorgen van onze opdrachtgevers.
Inhoudsopgave
Kerncijfers Unica Installatiegroep B.V.
4
Bericht van de Raad van Commissarissen
5
Directieverslag Financiële resultaten Risicomanagement Processen Marktontwikkeling en verkoop Personeel Corporate Governance Organisatie Maatschappelijk verantwoord ondernemen Vooruitblik naar 2011 en verder
Jaarrekening 2010 Geconsolideerde balans per 31 december 2010 Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2010 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2010 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde balans Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening Enkelvoudige balans per 31 december 2010 Enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2010 Toelichting op de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening
Overige gegevens Overige gegevens Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Grafieken kerncijfers Unica Installatiegroep B.V. Vijf jaar Unica Installatiegroep B.V. Begrippenlijst
7 8 9 10 11 16 19 19 20 23 25 26 28 29 30 33 39 41 43 44 51 52 53 55 56 57
3
Kerncijfers Unica Installatiegroep B.V.
2010
2009
Omzet
300.557
294.727
Bedrijfsopbrengsten
303.808
290.623
EBITDA
12.905
12.846
Bedragen in 1.000 euro’s
Geconsolideerde gegevens
EBIT
9.833
9.881
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen *
10.362
10.530
Belastingen
3.080
2.495
Belastingdruk
29.7%
23,7%
Winst na belastingen
7.282
8.035
Afschrijvingen materiële vaste activa
1.704
1.726
Afschrijvingen immateriële vaste activa
1.368
1.239
Cash flow
10.354
11.000
Netto investeringen in materiële vaste activa
2.390
2.127
Netto investeringen in immateriële vaste activa
3.867
-
Netto investeringen in financiële vaste activa
-
326
Aandelenkapitaal
10.000
10.000
Eigen vermogen
29.389
24.107
Werkzaam vermogen
33.356
27.940
Gemiddeld aantal medewerkers
1.855
1.791
Current ratio
1,35
1,34
Quick ratio
1,32
1,30
Verhoudingsgetallen
Totaal lang vermogen/vaste activa
2,81
2,96
Solvabiliteit
31,3%
29,1%
Rendement voor belasting
3,4%
3,6%
EBITDA-marge
4,3%
4,4%
Rendement eigen vermogen
24,8%
33,3%
Rendement
* incl. resultaat uit deelnemingen
4
Jaarverslag 2010
Titel
Bericht van de Raad van Commissarissen
5
Bericht van de Raad van Commissarissen
De jaarrekening 2010 is door de directie opgemaakt en door Deloitte Accountants gecontroleerd en van een goedkeurende verklaring voorzien. De bevindingen naar aanleiding van de controle werden door ons in aanwezigheid van de directie met de accountant besproken. Vervolgens is de jaarrekening op 28 maart 2011 door onze raad ondertekend. Wij stellen de aandeelhouders voor om de jaarrekening
onze positie in de lokale markten voor middelgrote
aldus vast te stellen en het dividendvoorstel van de
projecten kon de winstgevendheid op een behoorlijk
directie te aanvaarden. Tevens bevelen wij aan decharge
niveau gehouden worden.
te verlenen aan de directie voor het gevoerde beheer en aan onze raad voor het gehouden toezicht.
In welke mate dat ook in 2011 zal lukken, is nog onzeker, nu voor de installatiemarkt het dieptepunt van de recessie
Na de in ons vorige verslag vermelde mutatie en uitbrei-
nabij is gekomen. Niet alleen staan de prijzen onder druk,
ding bleef de samenstelling van onze raad gedurende het
ook lijkt het werkvolume in de markt terug te lopen.
afgelopen jaar ongewijzigd. Om een in kennis, ervaring en
Het selectiever inzetten van de capaciteiten van de onder-
diversiteit evenwichtige samenstelling op de agenda te
neming op activiteiten, waarin naar de klant een verschil
houden is, een rooster van periodiek aftreden van
kan worden gemaakt, biedt kansen om de nadelige gevol-
commissarissen opgesteld.
gen van de huidige recessie te beperken.
In het verslagjaar werd 5 maal vergaderd, steeds in aan
Deze tijd vraagt om een uiterst kostenbewuste besturing
wezigheid van de directie, waarbij onder meer aandacht
van de onderneming, zonder daarbij het toekomst
werd besteed aan de volgende onderwerpen:
perspectief uit het oog te verliezen. De sleutel ligt in het
•h erijking van de strategische doelstellingen nu een op-
vinden van de juiste balans. De introductie van talent
gaande conjunctuur weer in zicht komt • de financiële gang van zaken en de rapportage daarvan
management ondersteunt de ontwikkeling en optimale inzet van onze medewerkers.
•o ntwikkelingen in de installatietechniek, zoals verdergaande prefabricage en standaardisatie •d e plaats van ICT in de activiteiten van Unica n.a.v. de acquisitie van AAC Cosmos • v ersterking van de commerciële capaciteiten van de on-
Wij willen de ondernemingsraad bedanken voor haar activiteiten en betrokkenheid in het belang van de onder neming en haar personeel. Wij stellen de jaarlijkse gedachtewisseling bijzonder op prijs.
derneming •n ieuwe marktkansen en verdienmodellen binnen onze duurzaamheiddoelstellingen •p ersoneelsbeleid aan de hand van de uitkomsten van een medewerkerstevredenheidsonderzoek
De raad dankt tenslotte de directie, het management van de vestigingen en business units en alle medewerkers voor hun inzet en bijdragen aan de resultaten van Unica in het afgelopen jaar.
• v oorbereiding op een voor onze gehele branche uitdagend 2011.
Hoevelaken, 28 maart 2011
Eenmaal werd daarbij de Ondernemingsraad uitgenodigd voor een gedachtewisseling en een nadere kennismaking
De Raad van Commissarissen
met de nieuwe commissarissen. Daarnaast is in eigen kring
6
gewerkt aan de totstandkoming van een beoordeling- en
ir. A.C. van Rhee, voorzitter
evaluatie-systematiek voor zowel de directie als onze raad
drs. M.E. Groothuis MBA
zelf. Gedurende het boekjaar was de onderneming nog
B.J. Krouwel
goed van werk voorzien, al behoefde een veel beperkter
ir. C. Pannevis
beroep te worden gedaan op externe capaciteit. Door
ir. D. van Vliet
Jaarverslag 2010
Titel
Directieverslag
7
Directieverslag
Ondanks het lichte herstel van de Nederlandse economie is het productievolume in de bouw- en vastgoedwereld in 2010 verder gekrompen. Toch heeft Unica haar omzet en resultaat weten te handhaven op het niveau van de voorgaande jaren. De intake van nieuwe orders daarentegen is wel lager, maar stemt ons nog niet pessimistisch. Financiële resultaten
jaren 2007 en 2008. In 2009 was deze ten gevolge van de
De gefactureerde omzet over 2010 bedroeg € 301 miljoen
economische
ten opzichte van € 295 miljoen in 2009. Gecorrigeerd voor
Net als afgelopen jaren is het aandeel Technisch Beheer in
de mutaties op de onderhanden projecten groeiden de
de totaalomzet gegroeid.
omstandigheden
sterk
teruggevallen.
bedrijfsopbrengsten naar een niveau van € 304 miljoen tegen € 291 miljoen in 2009. Ten opzichte van eerdere
Het resultaat (EBITA) kwam uit op € 11,2 miljoen. Dit is
jaren zijn in 2010 de cijfers van Regel Partners en Unica
nagenoeg gelijk aan 2009. Dit resultaat komt overeen
AAC Cosmos geconsolideerd. Het effect hiervan op de
met 3,7% van de gefactureerde omzet. Binnen onze
omzet bedraagt circa € 13 miljoen.
branche kan dit, onder het huidig economisch gesternte, bevredigend worden genoemd.
De totaalomzet werd voor circa 2/3 deel gerealiseerd door
8
het netwerk van onze regionaal werkende vestigingen en
Unica heeft de afgelopen jaren de opstart van haar
voor 1/3 deel door de landelijk opererende gespeciali-
duurzame-exploitatieactiviteiten binnen haar eigen
seerde businessunits, waaronder Regel Partners en Unica
vennnootschappen ontwikkeld en uit eigen middelen
AAC Cosmos. Opvallend is de omzet in het marktsegment
gefinancierd. Deze activiteiten zijn in 2010 ondergebracht
datacenters dat weer terug is op het niveau van de
bij Unica Financial Services. In 2011 zal een herfinancie-
Jaarverslag 2010
Directieverslag
GreenStep: verduurzaming bestaande gebouwen
De duurzaamheidsprestaties worden onderbouwd met energielabels als EPA-U, BREEAM, GPR/gebouw, etc. De samenwerking tussen Unica en Dura Vermeer staat
Samen met Dura Vermeer richtte Unica in 2010 het bedrijf
garant voor kennis en expertise op zowel bouwtechnisch
GreenStep op. GreenStep houdt zich bezig met het turnkey
als installatietechnisch gebied. Dat GreenStep aansluit bij
verduurzamen van bestaande kantoren op kansrijke
een behoefte, blijkt uit de opdrachten die inmiddels zijn
locaties. Het bedrijf levert een totaaloplossing van ontwerp
ontvangen. Dit betreft onder andere verduurzamings-
tot en met oplevering, exploitatie en onderhoud, met harde
onderzoeken voor beleggers als BreeVast, VastNed, MN
garanties wat betreft planning, budget en prestaties. Ook
Services en Wereldhave. Maar ook een bouwteamopdracht
eventuele tijdelijke huisvesting, interne verhuizingen en
voor de verduurzaming van het voormalige Shell-
andere facilitaire zaken behoren tot de dienstverlening.
hoofdkantoor in Den Haag.
ring plaatsvinden zodat verdere groei van onze duur-
ontwikkeling van stijgende inkoop- en dalende verkoop-
zaamheidsactiviteiten mogelijk wordt gemaakt.
prijzen.
Risicomanagement
Risicobeheersing en interne controlesystemen nemen
Terwijl de Nederlandse economie zich langzaam herstelt
daarom een belangrijke plaats in op de agenda van
van de economische crisis, verkeert de bouwbranche nog
ons management. De business controllers hebben een
in ernstige problemen. De slechte situatie waarin de
belangrijke rol in het monitoren van potentiële
bouwbranche verkeert, vormt ook voor ons een groot
risico’s. Risico’s worden daardoor in een vroeg stadium
risico. Door onze strategische oriëntatie op dienst-
ontdekt en gemanaged. We zien een dalend aantal proce-
verlening en conceptontwikkeling verwachten wij een
dures en discussies met klanten en een stijgende klant-
gematigd effect op onze bedrijfsvoering.
tevredenheid.
Opdrachtgevers, bouwpartners en financiers verleggen
Unica heeft in 2010 extra aandacht besteed aan de moni-
steeds meer risico’s in onze richting. Daarnaast geldt
toring van risico’s. Op onze landelijke projectleidersdag is
nog steeds een verhoogd risico op faillissementen bij
dit thema in een workshop uitgewerkt. In het komende
deze partijen. Een ander groot risico is de contraire
jaar gaan we dit verder vorm geven.
9
Directieverslag
Unica Hoofdkantoor uitgerust met zonnepanelen
behandeling is het Unica hoofdkantoor een klimaatneutraal gebouw geworden. De zonnepanelen leveren voldoende stroom voor 18 gemiddelde Nederlandse huishoudens
Sinds eind 2010 werkt Unica vanuit haar hoofdkantoor in
(circa 64.000 kWh per jaar). Door toepassing van de
Hoevelaken volledig op zonne-energie. Maar liefst 333
zonnepanelen wordt 35 ton minder CO2 uitgestoten.
zonnepanelen met een totaaloppervlak van 553 m²
Dat is vergelijkbaar met de CO2 - opname door een kwart
bedekken het dak van de kantoren en de werkplaats.
hectare bos, of de uitstoot van circa 233.000 auto-
Door deze duurzame vorm van stroomopwekking in
kilometers. De opbrengst van de zonnepanelen wordt
combinatie met het al aanwezige warmte/koudeopslag
op een scherm in de hal van het kantoor zichtbaar
systeem en de warmteterugwinning in de lucht-
gemaakt.
Unica zal doorgaan met het intensiveren van aandacht
In Zutphen werd het project Gelre Ziekenhuis afgerond,
voor de werking van onze risicobeheersing- en interne
het eerste grootschalige project waarbij gebruik is ge-
controlesystemen.
maakt van de kanban-methodiek en geavanceerde bouwplaatslogistiek. De positieve ervaringen met dit systeem
Processen
hebben inmiddels geleid tot bredere inzet op andere pro-
Passend in onze strategie om van een ambachtelijke
jecten.
werkwijze naar een veel meer geïndustrialiseerde produc-
10
tie over te gaan, opende Unica in Zwolle een gloednieuwe
Binnen het productieproces wordt steeds meer gebruik
werkplaats, het ‘Triple P Production Centre’. Triple P staat
gemaakt van ICT-hulpmiddelen. Van de enige jaren gele-
voor Prefab, Plug & Play. Het is een flexibele, snelle en ef-
den in eigen huis ontwikkelde Digitale Project Map met
ficiënte manier van produceren van integraal geprefabri-
Workflowmanagementsysteem is inmiddels een nieuwe
ceerde (modulaire) technische systemen. In Hoevelaken
versie beschikbaar. Verder zien wij een duidelijke toename
startte Unica Automatic Sprinkler een nieuwe rvs-werk-
van het digitaal bestellen bij onze leveranciers via ICM (In-
plaats voor hogedrukwatermistsystemen.
stalnet Communicatie Module). Deze module zorgt er-
Jaarverslag 2010
Directieverslag
voor dat een order rechtstreeks vanuit Unica’s ERP-sys-
wereldwijde industrie. Vaak laten onze aannemings
teem in het systeem van de leverancier wordt geplaatst
overeenkomsten het niet toe om stijgende materiaal
en digitaal wordt gefactureerd. Daarnaast zijn de eerste
kosten door te berekenen aan de opdrachtgever. In verge-
stappen gezet om ook zelf elektronisch aan onze klanten
lijkbare situaties in het verleden hebben wij een aantal
te factureren.
keren met succes een beroep kunnen doen op de UAVTI (Uniforme Administratieve Voorwaarden voor de uitvoe-
Unica investeerde verder in de toepassing van BIM
ring van Technische Installatiewerken) vanwege de extre-
(Building Information Modelling). Op diverse plaatsen in
me en onverwachte hoogte van de prijsstijgingen.
het land werden opdrachten gescoord op grond van onze expertise van BIM. Op uitnodiging van softwareleveran-
In verband met het toenemend aandeel van woningbouw
cier ITANNEX heeft Unica hierover een presentatie
in onze projecten is een Operational Excellence (OPEX)
verzorgd op een seminar dat gehouden werd voor
overleg voor woningbouw gestart.
vertegenwoordigers uit de totale bouwkolom. Om de ontwikkelingen verder vorm te geven, is een interne BIM-
Om maximaal te kunnen profiteren van de kennis en ont-
manager aangesteld.
wikkelingen bij leveranciers en fabrikanten, is er onder supervisie van de afdeling Inkoop een commissie van
Het veranderproces UTBBase dat in 2009 in gang is gezet
technici ingesteld die nieuwe materialen op hun toepas
om Technisch Beheer verder te uniformeren en de auto-
baarheid binnen Unica beoordeelt. Ook organiseerden de
matisering te optimaliseren is in 2010 verder uitgerold. De
vestigingen Amsterdam en Bodegraven de actie ‘duur-
implementatie van de software heeft echter de nodige
zaam op tafel’ waarbij leveranciers letterlijk een tafel ter
vertraging opgelopen door
beschikking kregen om hun producten en diensten aan
leveringsproblemen van
onze automatiseerder.
onze medewerkers te presenteren.
Zorgelijk zijn de stijgende inkoopprijzen van materialen
Marktontwikkeling en verkoop
als gevolg van sterk stijgende grondstofprijzen. Dit be-
Volgens opgave van het Economisch Instituut voor de
treft vooral metalen, kunststoffen en energie. De stijging
Bouw (EIB) is het productievolume binnen de Neder
van grondstofprijzen hangt samen met de groei in de
landse burgerlijke- en utiliteitsbouw in het derde
11
Directieverslag
kwartaal van 2010 met 7,9% gekrompen ten opzichte van
Technisch Beheer in druk op het volume en het rende-
diezelfde periode in 2009. Sinds het begin van de crisis be-
ment.
draagt het totale productieverlies zelfs 15%. Binnen onze risicodragende exploitaties van duurzame De gevolgen hiervan merken wij met name in de aanbe-
energievoorzieningen (middels onze businessunit Ecopo-
stedingsmarkt, waar werken tegen onverantwoorde prij-
wer en onze samenwerkingsverbanden UDV Energie en
zen worden aangeboden. Volgens de aanbestedingsbaro-
Gaia Energy) worden de gevolgen van de stagnatie van
meter van Deerns is in het derde kwartaal het diepste
woningverkopen en gronduitgiften duidelijk merkbaar.
niveau ooit gemeten. Elektrotechnische installatiewerken
De mogelijkheden voor overname van al bestaande syste-
werden toen aanbesteed op een niveau van 35% onder de
men daarentegen nemen toe. Hier zien wij echter een toe-
standaard directiebegroting. Voor werktuigkundige in-
name van het aantal aanbieders. Onze verwachting is dat
stallaties bleef dit ‘beperkt’ tot 19%.
zich hieronder een groot aantal ‘gelukzoekers’ bevindt
Unica volhardt in haar standpunt dat structureel werk
dat na enige jaren met deze activiteit zal stoppen en zijn
aannemen onder kostprijs onverantwoord is.
verlies moet nemen, want de vereiste expertise voor deze dienstverlening is groot.
Sommige opdrachtgevers proberen de concurrentiedruk in de installatiebranche maximaal te benutten. Gelukkig
Sinds 2009 participeert Unica in BeGreen Energy B.V., dat
zien wij bij een aantal aanbestedingsplichtige diensten
zich richt op het realiseren en exploiteren van biomassa
een voorzichtige trend waarbij de aanneemsom als gun-
stookinstallaties. In 2010 zijn de eerste grotere opdrach-
ningcriterium ondergeschikt wordt gemaakt aan de kwa-
ten verworven. Voor de realisatie en het onderhoud van
liteit van de dienstverlening. Voor deze vorm van aanbe-
deze systemen is door Unica Emmen een expertisecenter
steding is Unica uitstekend geëquipeerd en competitief.
opgezet (deze werd in april bezocht door de Urgenda regiotour). De exploitatie van deze systemen, inclusief de
De concurrentiedruk binnen projecten heeft, weliswaar
levering van biomassa via Parenco Hout B.V., is onderge-
gedempt, ook invloed op de markt van Technisch Beheer.
bracht bij Unica Ecopower.
Steeds meer aanbieders verleggen hun focus in deze rich-
12
ting. In combinatie met de terughoudende investerings-
Samen met Dura Vermeer Bouw en Vastgoed B.V. is Green-
bereidheid bij opdrachtgevers resulteert dit ook binnen
Step B.V. opgericht. GreenStep richt zich op het turnkey
Jaarverslag 2010
Directieverslag
Nieuwe Unica-kantoren Unica betrok in 2010 twee nieuwe bedrijfsgebouwen: in Rotterdam en in Oosterhout.
De Unica-vestiging in Rotterdam en Unica Meweco uit Capelle aan den IJssel betrokken eind vorig jaar samen een nieuw pand onder de rook van vliegveld Rotterdam The Hague Airport in Rotterdam. Unica Oosterhout nam, na een ultra korte bouwtijd van 8 maanden, haar intrek in een nieuw pand in Oosterhout. Beide zijn moderne duurzame gebouwen waar de vestigingen volop ruimte hebben om zich verder te ontwikkelen.
Beide locaties zijn gerealiseerd met bodemopslag én het Unica Smart-systeem. De vestiging Rotterdam heeft in aanvulling daarop ook zonnepanelen en een vegetatiedak. Beide vestigingen zijn onder belangstelling van een groot aantal relaties officieel geopend, de openingen werden gecombineerd met een seminar op de eigen locatie.
Het bedrijfsgebouw van Unica Thissen in Venlo is uitgebreid met een nieuwe vleugel om ook de collega’s van StroekenElectro uit Tegelen onder één dak te kunnen huisvesten.
Daarnaast werd een nieuw pand gevonden voor Unica Amsterdam, op een zichtlocatie vlakbij de Coentunnel. Deze locatie wordt, na een grondige verduurzaming, medio 2011 in gebruik genomen.
verduurzamen van bestaande kantoren op kansrijke loca-
heeft ingezet. Middels de deelname in Eco2dc B.V. gaat Uni-
ties. De eerste opdrachten zijn inmiddels verworven en
ca duurzame datacenters exploiteren. Gecombineerd met
voor diverse andere objecten zijn perspectiefvolle analy-
de overname van AAC Cosmos versterkt dit onze positie in
ses uitgevoerd.
de ICT-branche.
Sinds medio 2010 is Unica door de overname van AAC
In 2010 is besloten de Limburgse bedrijven Thissen Instal-
Cosmos actief op de markt van de ICT-dienstverlening. Dit
latietechniek B.V. en Stroeken Electro B.V. verder te inte-
naast de al aanwezige werkzaamheden op het gebied van
greren in de Unica-organisatie. De naam van beide bedrij-
aanleg van ICT-infrastructuren. Op basis van de relatief
ven zal daarom met ingang van 2011 worden aangepast
korte ervaringen menen wij te mogen concluderen dat
naar Unica Thissen B.V. Ook wordt de huisstijl van beide
het economisch herstel zich in deze markt voorzichtig
bedrijven aangepast op de Unica-huisstijl.
13
Directieverslag
BeGreen Energy: duurzame warmte uit houtsnippers
van een gasgestookte installatie. BeGreen ontwerpt de houtverbrandingsinstallatie zodanig dat deze wordt afgestemd op de specifieke warmtevraag van een afnemer
Samen met Bridging Competencies en Parenco Hout heeft
of van een groep afnemers. Een houtverbrandingsinstallatie
Unica het energiebedrijf BeGreen Energy B.V. opgericht.
van BeGreen kan worden toegepast bij nieuwbouw, maar
BeGreen levert warmte door verbranding van houtsnippers
ook voor het verduurzamen van de bestaande gebouw-
die een restproduct zijn van noodzakelijk onderhoud aan
voorraad.
de natuur. BeGreen ontwerpt, financiert, realiseert en exploiteert de duurzame warmte, inclusief de levering van
Inmiddels wordt Landgoed De Holtweijde in Lattrop
de benodigde biomassa. Klanten betalen vervolgens een
verwarmd door verbranding van houtsnippers. Maar ook de
energierekening zoals ze gewend zijn bij hun huidige
250 woningen, het zwembad en de school in de Zwolse
energieleverancier. De CO2-uitstoot van een houtverbran-
nieuwbouwwijk Breecamp Oost betrekken binnenkort
dingsinstallatie van BeGreen is minstens 90% lager dan die
duurzame warmte van BeGreen.
De ontwikkeling van Unica Online, het nieuwe online
De andere drie hadden als onderwerp:
klantenportaal voor technisch facilitair management,
• Duurzaam Beheer en Onderhoud
werd in 2010 afgerond en begin 2011 aan onze klanten ge-
• Camera-observatie
presenteerd. Binnen één centrale webomgeving krijgen
• Duurzaam beheer van warmte/koudeopslag-installaties
zij online inzicht in de status en prestaties van hun installaties.
Alle vier de seminars waren met ruim honderd deelnemers ‘uitverkocht’ en werden door de aanwezigen,
14
In 2010 organiseerde Unica in haar eigen UnicaPlaza in
waaronder opdrachtgevers, eindgebruikers, adviseurs en
Hoevelaken vier seminars. Eén daarvan was specifiek ge-
architecten, zeer positief gewaardeerd. Dit onderstreept
richt op onze voorkeursleveranciers en had als onderwerp
dat de markt in Unica steeds meer een partij ziet met voor
‘Inkopen in crisistijd’.
haar relevante kennis en ervaring.
Jaarverslag 2010
Directieverslag
Naast de seminars presenteerde Unica zich ook weer op
drachtgevers. De kick off van dit traject vond plaats
diverse beurzen. Voor de vijfde maal stond Unica op de
tijdens de Unica Stafdag in september. Door middel van
Beurs Facilitair met dit jaar Duurzaam Beheer als thema.
workshops met zowel de staf als de directie en forum-
Verder nam Unica deel aan Building Holland 2010 (voor-
discussies op het intranet wordt dit jaar verder invulling
heen de Bouwrai). Binnen het Themaplein ‘Integraal Ge-
gegeven aan dit traject.
bouw’, waar diverse concepten op het gebied van industrieel, duurzaam en modulair bouwen werden getoond,
Unica heeft de eerste stappen gezet in het gebruik van
presenteerde Unica haar Smart Construct.
nieuwe media. Corporate wordt gebruik gemaakt van Twitter. Via LinkedIn wordt gecommuniceerd met
Unica Security en Unica ICT Networks namen deel aan de
(potentiële) medewerkers als ook met relaties. Deze trend
Vakdag Parkmanagement in Ede. De vakbeurs richtte zich
biedt veel kansen. We zijn ons ervan bewust dat het ook
op parkmanagers (bedrijventerreinen), gemeentes, advi-
risico’s voor het imago van Unica met zich mee kan
seurs, ondernemersverenigingen, makelaars en toeleve-
brengen.
ranciers. Unica Industriële Automatisering stond op de beurs Aandrijftechniek tijdens de Industriële week in de
In samenwerking met 20 andere bedrijven, waaronder
Jaarbeurs in Utrecht met als thema ‘grip op energie- en
KEMA, werkt Unica onder de naam Smart Energy Collec-
productiekosten’.
tive aan de ontwikkeling van intelligente energieconcepten. Doel is om, door open innovatie, te anticipe-
Eind dit jaar nam Unica opnieuw deel aan een branche-
ren op onze toekomstige energievoorziening. Het Smart
brede benchmark van de klanttevredenheid. Ons gemid-
Energy Collective is het meest omvangrijke initiatief in
delde cijfer was een 7,6. Uit het onderzoek blijkt dat Unica
Europa op dit gebied. Op dit moment worden enkele
wordt gezien als een betrouwbare partij met een hoge
grootschalige
mate van vakmanschap.
opgezet op het gebied van intelligente energienetten.
Unica is een traject gestart rondom het merk en de identi-
Ondanks alle economische malaise werd in 2010 voor
teit van de organisatie. Doel is om onze mensen bewust te
ruim € 282 miljoen aan nieuwe orders geboekt. De totale
maken van hun invloed op de merkbeleving bij onze op-
werkvoorraad ultimo 2010 bedroeg daarmee € 135 mil-
demonstratieprojecten
in
Nederland
15
Directieverslag
joen tegen € 156 miljoen ultimo 2009. Hierbij is de Tech-
Begin 2010 is opnieuw een medewerkerstevredenheids
nisch Beheer-portefeuille niet inbegrepen. De winst
onderzoek gehouden. Ten opzichte van het vorige onder-
potentie van de werkvoorraad neemt ten opzichte van
zoek in 2007 is de totale tevredenheid licht gestegen tot
vorig jaar weliswaar iets af, maar is nog altijd ruim positief.
een cijfer van ruim 7,1. De aandacht die landelijk werd
Dit bevestigt dat onze transformatie van traditioneel ca-
besteed aan de resultaten van het vorige onderzoek heeft
paciteitsbedrijf naar kennisorganisatie vruchten afwerpt.
tot aantoonbare verbetering geleid. Toch is de tevredenheid nog niet overal op het gewenste niveau. Nieuwe
Personeel
acties ter verdere verbetering zijn op regionaal en lokaal
Het totale personeelsbestand is in 2010 per saldo toe
niveau in gang gezet.
genomen met circa 40 FTE. De groei werd veroorzaakt door de overname van AAC Cosmos en de consolidatie
De binnen Unica traditioneel hoge waardering voor de
van Regel Partners. Het effect hiervan bedraagt circa 90
werkinhoud, het wederzijds respect, verantwoordelijk-
FTE. Daarnaast werden er gemiddeld circa 260 FTE van
heid en motivatie is gebleven. Opvallend is de enorm
derden ingeleend. Het personeelsverloop is ten opzichte
gestegen
van 2009 gelijk gebleven.
Integron heeft Unica dan ook verkozen tot één van de
score
op
‘loyaliteit’.
Onderzoeksbedrijf
drie genomineerden voor een ‘Belevingaward’ in de Als kennisorganisatie stelt Unica duidelijk hogere eisen
categorieën ‘medewerker beleving’ en ‘meest aanbevolen
aan de kwaliteit van haar medewerkers, zowel op het
werkgever’ binnen profitorganisaties met meer dan 250
gebied van kennis en vaardigheden als op het vlak van
medewerkers.
inzet, loyaliteit, houding en gedrag. Om onze duurzame concepten Unicabreed in kennis en
16
Het aantal vacatures is verder afgenomen en beperkt zich
vaardigheden te trainen, is in eigen huis de leergang
tot functies welke direct zijn te verbinden met de strate
‘Werken met Duurzaam Rendement’ ontwikkeld. In 2010
gische speerpunten van Unica zoals Technisch Beheer en
werden de concepten EMC2 en de Houtgestookte
kennisintensieve advies- en ontwikkelingsactiviteiten.
energiecentrale behandeld. Ruim 85 deelnemers op
Ondanks de economische omstandigheden blijven deze
projectleider-, afdelingshoofd- en bedrijfsleiderniveau
vacatures lastig invulbaar.
volgden deze leergang. In de eerste helft van 2011
Jaarverslag 2010
Directieverslag
Nieuw klantportaal: Unica Online
• Dossier: alle belangrijke documenten overzichtelijk online beschikbaar;
Unica heeft haar klantportaal Unica Online het afgelopen jaar vernieuwd en sterk uitgebreid. Met Unica Online
• Klimaat: voor het op afstand beheren van klimaatinstallaties;
hebben opdrachtgevers altijd en overal inzicht in de actuele
• Energie: online inzicht in energiegebruik en energiekosten;
status en de prestaties van hun technische systemen en
• Netwerk: op een efficiënte manier online netwerk
installaties. Het draagt bij aan het bereiken van doel
beheren;
stellingen van opdrachtgevers in termen van duurzaamheid, verlagen van totale kosten en verbeteren van comfort.
Inmiddels maken zo’n 550 klanten gebruik van 1 of meerdere modules van Unica Online. Doel is dat over 3 jaar
Unica Online bestaat uit vijf modules:
3000 opdrachtgevers maximaal gebruik maken van dit
• Melding: voor het online melden van een storing of
klantportaal. Ook zal het klantportaal nog verder worden
onderhoudsverzoek;
uitgebreid met aanvullende modules.
volgen modules op het gebied van warmte/koudeopslag-
pakken, wordt binnenkort ook een cursus ‘Elemen-
systemen, Gezonde Klassen, zonne-energie en energie-
taire Elektrotechniek’ voor werktuigbouwkundigen op
zuinige verlichting.
gestart.
Circa 250 medewerkers die werken met Autocad heb-
Verder zijn er diverse voorlichtingen geweest over het
ben een upgradecursus gevolgd naar Stabicad versie 8.
herkennen van asbest en het protocol hoe daarmee om te
Voor elektrotechnici is door Unica in samenwerking
gaan. Dit is vanwege het toenemend aantal renovatiepro-
met de Hogeschool Arnhem een cursus ‘Elemen-
jecten in de toekomst een meer dan actueel onderwerp.
t aire Werktuigbouw’ ontwikkeld en gegeven. Gezien het succes hiervan en de groeiende noodzaak
De overname van AAC Cosmos heeft ertoe geleid dat
om projecten integraal en multidisciplinair aan te
medewerkers zonder een van toepassing zijnde CAO de
17
Directieverslag
Unica ICT
onze organisatie op het gebied van ICT en dan met name op het gebied van het langdurig beheren van ICT-
ICT wordt steeds belangrijker voor organisaties. Techno-
infrastructuren. Nieuwe overnames op dit vlak
logische ontwikkelingen lijken niet te stuiten. Unica is
worden niet uitgesloten. Unica verzorgt al langer de
ervan overtuigd dat ICT de vierde nutsvoorziening wordt.
aanleg van ICT-infrastructuren en realiseert en
Het leveren van ICT-diensten sluit uitstekend aan bij de
exploiteert grootschalige datacenters. De activiteiten van
strategie van Unica om ons verder door te ontwikkelen in
Unica AAC Cosmos en de traditionele ICT-activiteiten
de richting van technisch dienstverlener. Het is daarom een
binnen Unica versterken elkaar. Daarom is gestart met
logische en naadloze aanvulling op ons huidige diensten-
een bundeling van alle binnen Unica aanwezige ICT-
portfolio.
activiteiten in één sterk bedrijfsonderdeel: Unica ICT, dat ook onder deze naam in de markt zal opereren. In de eerste
Met de overname van de activiteiten van AAC Cosmos half
helft van 2011 zal de Unica ICT-organisatie vaste vorm
2010 hebben we een eerste stap gezet in het versterken van
krijgen.
organisatie zijn binnengetreden. Voor hen zijn de arbeids-
Op grond van de CAO voor Metaal en Techniek konden
voorwaarden geregeld op een naar het ICT-bedrijf
werkgevers voor het eerst kiezen tussen het toekennen
verbijzonderd niveau. Gezien de ingezette strategie om
van extra verlof in de vorm van drieënhalve crisisbestrij-
meer activiteiten binnen de ICT-markt te ontwikkelen,
dingsdag of een eenmalige uitkering van 1,5% van het
zullen wij in 2011 de arbeidsvoorwaarden voor onze
salaris. Eind 2010 heeft Unica voor ruim 56% van alle me-
huidige en toekomstige ICT-bedrijven nader bezien.
dewerkers de crisisbestrijdingsdagen ingezet. In goed overleg met de Ondernemingsraad is tevens een offensief
Na instemming van de Ondernemingsraad is Unica
gestart om stuwmeren van verlof verder terug te dringen.
medio 2010 eigen risicodrager inzake de WIA/WGA geworden en heeft zij zich privaat verzekerd tegen
Voor onze businessunit Ecopower is in 2010 een directeur
het
aangetrokken waarmee de directiefunctie na lang zoeken
risico
van
ongeschiktheid.
18
Jaarverslag 2010
langdurige
ziekte
en
arbeids-
adequaat kon worden ingevuld.
Directieverslag
Helaas zijn ons dit jaar vijf medewerkers ontvallen. Twee
van activiteiten binnen Unica zal, om de doelmatigheid te
van hen overleden volslagen onverwacht, drie anderen
waarborgen, in 2011 de structuur van medezeggenschap
ten gevolge van een ongeneeslijke ziekte.
worden herzien. Met de Ondernemingsraad is overleg gestart om te komen van één OR naar een structuur met één
Corporate Governance
Centrale Ondernemingsraad en daaronder meerdere
Binnen de directie, die sinds 2007 bestond uit 2 fulltime
(Gemeenschappelijke) Ondernemingsraden.
bestuurders en 4 operationeel directeuren heeft eind 2010 een mutatie plaats gevonden. Als direct gevolg van
In het kader van onze deelname aan SBIB (Stichting Beoor-
het intensiveren van onze strategie op het gebied van ICT-
deling Integriteit Bouwnijverheid) zijn geen bijzonder
dienstverlening heeft er een herschikking van taken
heden te melden.
plaatsgevonden. Dit heeft geleid tot het aftreden van 1 operationeel directeur. Hierdoor is er ruimte ontstaan om
Organisatie
de directiefunctie ten behoeve van dit marktgebied te
Op 1 januari 2010 heeft Unica 51% van de aandelen in Re-
verstevigen. Deze directieplaats zal naar verwachting na
gel Partners B.V. verworven. De overige 49% had Unica al
2011 worden ingevuld.
sinds 2006 in haar bezit. Vanwege de afwijkende activiteiten van Regel Partners en haar commerciële positie is be-
Met de Raad van Commissarissen werd 5 maal vergaderd
sloten om deze organisatie als een deelneming te blijven
in een open en constructieve sfeer. Naast de algehele
beschouwen, onder eigen naam en met een eigen be-
voortgang werd telkens een specifiek thema besproken
stuurder, op ‘arm’s length’ van de Unica-organisatie. Wel
zoals commercie, productie, functioneren van de directie
gaat Regel Partners intensief deelnemen in de samenwer-
en strategie. Ook werd een bezoek gebracht aan een pro-
king tussen onze ICT-bedrijven.
ject van Unica. Eenmaal werd vergaderd met een ver tegenwoordiging van de Ondernemingsraad. Voor 2011
Passend in onze strategie om:
wordt een vergelijkbaar programma gehanteerd.
• van een capaciteit georiënteerd bedrijf te veranderen in
Met de Ondernemingsraad werd 6 maal op constructieve
• onze primaire focus op projecten te verleggen in de rich-
een door kennis gedreven organisatie, en wijze overleg gevoerd. Door de toenemende diversiteit
ting van het verlenen van diensten
19
Directieverslag
hebben wij de eerste helft van 2010 een blauwdruk ge-
conjunctuur en voldoende winstgevend bij hoogconjunc-
schetst van hoe onze activiteiten op het gebied van ICT
tuur. Van de Ondernemingsraad is instemming verkregen
eruit zouden moeten zien, met hieraan gekoppeld een
op deze opzet, de uitrol zal in de eerste helft van 2011
profiel van mogelijk te acquireren bedrijven.
plaatsvinden.
Onze eerste stap is de overname van de activiteiten en 50
De vestiging Rotterdam heeft samen met Unica Meweco
medewerkers van AAC Cosmos uit het faillissement van
eind 2010 een nieuw pand betrokken op Rotterdam Hoog
Borghoudt BV. De activiteiten worden voortgezet onder
Zestienhoven. De verwachting is dat de samenwerking
de naam Unica ICT BV. De directiefunctie hebben wij per
tussen beide bedrijfsonderdelen de nodige synergie
direct zelf ingevuld.
oplevert en, belangrijker nog, zal bijdragen aan een verdere versteviging van onze positie in Rotterdam en
De toenemende diversiteit van activiteiten binnen Unica
omstreken.
maakt het noodzakelijk de organisatie- en besturingsstructuur in 2011 nader tegen het licht te houden en waar
Ook de vestiging Oosterhout is eind 2010 verhuisd naar
nodig te herzien.
een nieuw gebouwd pand. Het pand van Unica Thissen in Venlo is uitgebreid om de collega’s van Stroeken Electro
20
De winstgevendheid van onze noordelijke vestigingen
onderdak te kunnen bieden. Voor de vestiging Amster-
Emmen en Groningen staat traditioneel snel onder druk
dam is een principeakkoord gesloten voor een huur
bij economische terugval. Dat wordt enerzijds veroor-
overeenkomst van een nog te verduurzamen pand op het
zaakt door de economisch zwakkere regio en het grote
bedrijventerrein Westpoort in Amsterdam Sloterdijk. Naar
aantal veelal lokale aanbieders.
verwachting zal de verhuizing medio 2011 plaatsvinden.
Met ondersteuning van een externe consultant hebben
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
de verantwoordelijken voor de vestigingen Emmen en
Unica neemt haar verantwoordelijkheid voor haar rol in
Groningen een nieuwe gezamenlijke organisatieopzet
de maatschappij en voor de wereld waarin we wonen en
gemaakt. Deze nieuwe organisatie moet onze positie in
werken. Daarom besteedt Unica niet alleen aandacht aan
de drie noordelijke provincies weerbaar maken bij laag-
economische factoren als omzet en winst, maar ook aan
Jaarverslag 2010
Directieverslag
Brede dienstverlening door Unica Security
Gogh Museum in Amsterdam. Voor een aantal bedrijventerreinen in onder andere Ede, Oosterhout en Venlo verzorgt Unica de beveiliging middels een systeem van camera-
Veiligheid is een maatschappelijk vraagstuk. Unica Security
bewaking gecombineerd met kentekenregistratie. Deels
biedt op dit vlak een breed scala aan maatwerkoplossingen
zijn deze aangesloten op de politiemeldkamer.
aan haar opdrachtgevers. Daarbij vindt steeds vaker
Ook de bezoekers van de Floriade, die in 2012 in Venlo haar
verregaande integratie plaats met de andere ICT-installa-
deuren opent, mogen zich beveiligd weten door de
ties. Zo verzorgde Unica Security de engineering en
innovatieve beveiligingstechnieken van Unica Security.
realisatie van een zeer complexe meldkamer voor gezamenlijk gebruik door het Rijksmuseum en het Van
Unica Security maakt onderdeel uit van Unica ICT.
sociale en economische vraagstukken. Dit geldt zowel
nemen. De Groene Zaak is ervan overtuigd dat de
voor onze interne bedrijfsvoering alsook voor de dienst-
Nederlandse economie versneld kan en moet verduurza-
verlening aan onze opdrachtgevers.
men. Unica stelt kennis en inzet beschikbaar om samen met de andere ondernemingen op een constructieve
Onze interne bedrijfsvoering is geënt op duurzaamheid.
manier de dialoog met politiek, overheid en stakeholders
Unica is als eerste installateur gecertificeerd met het mili-
aan te gaan teneinde ook daadwerkelijk versneld te
eucertificaat ISO 14001. Wij ondersteunen onze opdracht-
verduurzamen.
gevers om hun bedrijfsvoering te verduurzamen door hen te adviseren in de toepassing van energiebesparende
Naast het gebruik van groene stroom en gas voor onze
maatwerkoplossingen en energiezuinige concepten.
panden is het dak van ons hoofdkantoor in Hoevelaken alsmede één van de daarnaast staande bedrijfshallen in
Unica werd lid van de Groene Zaak, een platform van ruim
2010 voorzien van zonnepanelen voor elektriciteits-
60 ondernemingen die koploper zijn in duurzaam onder-
opwekking.
21
Directieverslag
Unica Installatiegroep wordt: Unica De Unica-organisatie is een platte organisatie die in staat is
uitsluitend meer ‘installateur’ is zoals in het verleden.
zich snel aan te passen aan veranderende omstandigheden.
Unica is een allround technisch dienstverlener geworden
Unica heeft zich de laatste jaren in hoog tempo ontwikkeld
met diensten als energiebeheer, security, industriële
van installateur naar een hoogwaardig technisch dienstver-
automatisering, vergaande ICT-oplossingen en gebouwau-
lener die haar opdrachtgevers duurzaam ontzorgt op het
tomatisering in haar portefeuille. Dit heeft ertoe geleid dat
gebied van comfort, veiligheid en communicatie.
eind 2010 is besloten dat wij onze handelsnaam aanpassen: het woord ‘installatiegroep’ zullen we niet langer op
Deze ontwikkeling, in combinatie met het feit dat Unica
coporate niveau in onze naam gebruiken. Het wordt
haar ICT-diensten sterk uitbreidt, maakt dat Unica niet
uitsluitend: Unica.
Unica tekende een sponsorcontract met het Prodeon
opleiding aangeboden op het gebied van werktuigbouw
Solarteam van Hogeschool Windesheim in Zwolle. Tien
en elektrotechniek met als doel hun kansen te vergroten.
studenten deden met een door hen nieuwgebouwde
Ook is een opleiding toegevoegd over gebruik van
solarboot onder andere mee aan de Frisian Solar
zonne-energie voor het opwekken van stroom. De
Challenge 2010 in Friesland.
eerste 21 studenten hebben inmiddels een diploma behaald.
Voor de vierde en laatste keer werd dit jaar de Daan van
22
Vliet Duurzaamheidaward uitgereikt. De award ging naar
Begin 2010 is de nieuwe website van de Unica Foundation
Unica Emmen met hun plan voor het vermarkten van
gelanceerd. Verder is vanuit de Unica-medewerkers een
zonne-energie op campings. De award is, als wisseltrofee,
supportgroep opgericht. Deze groep gaat actief aan de
gedurende vier jaar uitgereikt aan het initiatief dat in
slag om fondsen en nieuwe projecten te werven en meer
dat jaar het meest heeft bijgedragen aan het imago van
bekendheid te geven aan het werk van de Unica Founda-
Unica als meest duurzame installateur.
tion binnen en buiten Unica.
De Stichting Unica Foundation realiseerde in 2010 diverse
Uit de dit jaar door onderzoeksbureau Integron gehou-
projecten. Zo werden onder andere de opleidingen in
den branchebrede benchmark blijkt dat het imago van
Nepal
Unica op het gebied van duurzaamheid en milieubewust-
Jaarverslag 2010
uitgebreid.
Kansarme
kinderen
wordt
een
Directieverslag
zijn significant hoger blijft dan de benchmark. Dit toont
De vraag naar duurzame huisvesting overtreft immers
aan dat wij onze ambitie om in 2010 de meest duurzame
nog steeds het aanbod. Een ander deel zal mogelijk ge-
installateur van Nederland te zijn, hebben waargemaakt.
schikt gemaakt kunnen worden voor herbestemming, zoals (zorg)woningen. Duidelijk is dat voor een substantieel deel echter nooit meer een geschikte toepassing zal wor-
Vooruitblik naar 2011 en verder
den gevonden. Dit deel zal op enig moment, na te ver-
Het EIB verwacht dat de totale bouwsector in 2010 het
wachten regulering vanuit de overheid, ten prooi vallen
dieptepunt van de crisis heeft bereikt. Onduidelijk is
aan de sloophamer.
echter wanneer het herstel van de Nederlandse economie zijn effect krijgt op de bouwbranche. Binnen de diverse
De beroepsbevolking zal de komende jaren krimpen.
marktsegmenten
verschillen
Dat vraagt simpelweg om minder werkplekken. Het
zichtbaar. Zo zal de woningbouw mogelijk voorzichtig
zijn
wat
dat
betreft
‘nieuwe werken’ vraagt daarnaast minder vierkante
herstellen in 2011. Voor de rest van de bouwbranche zal
meters per medewerker, maar stelt wel andere eisen aan
dit nog niet het geval zijn.
hun werkplekken, met name op het gebied van flexibiliteit en ICT-toepassingen.
Wel zijn er een aantal maatschappelijke en demografische ontwikkelingen die er op duiden dat de bouwsector er
Door de vergrijzing zal de vraag vanuit de zorgsector
ook na economisch herstel blijvend anders uit zal gaan
toenemen, waarbij tegelijkertijd het betaalbaar houden
zien. Dit heeft vanzelfsprekend ook invloed op ons dien-
van die zorg een steeds groter probleem wordt. Wat
stenportfolio.
het effect daarvan op de huisvestingsbudgetten zal zijn, is de vraag. Waarschijnlijk blijft de gezondheidszorg
Er ontstaat toenemende maatschappelijke weerstand te-
de komende jaren een groeimarkt. Daarnaast zal
gen de zes tot zeven miljoen leegstaande vierkante me-
geprobeerd worden ouderen langer zelfstandig te laten
ters kantoorruimte. Een deel hiervan zal na verduurza-
wonen met hulp van op ICT-technologie gebaseerde
ming zeker een ‘tweede leven’ als kantoorruimte krijgen.
hulpmiddelen.
23
Directieverslag
De totale bevolking zal naar verwachting nog tot circa
in de onderhanden projecten. Net als in de voorgaande
2020 groeien. De grootte van het gemiddelde huishou-
jaren zullen liquiditeit en marge ook in 2011 de belangrijk-
den daalt daarbij. Dat betekent dat er meer woningen no-
ste stuurgrootheden blijven. Anderzijds zullen wij blijven
dig zijn, maar wel een ander type, terwijl de vergrijzing
investeren in onze strategische koers. Deze richt zich op
ook andere eisen aan deze woningen stelt. Er is nog steeds
het structureel verstevigen van het rendement door een
een structureel tekort aan goede woningen. De woning-
verschuiving van capaciteit naar kennis, focus op langdu-
bouwmarkt zal daarom naar verwachting snel herstellen
rige vormen van dienstverlening en verder industrialise-
zodra de economie weer aantrekt. Hierbij zal wel een ver-
ren van het productieproces.
schuiving richting de grote steden optreden. Geschetste demografische ontwikkelingen zullen ook van
De huidige orderportefeuille en de pijplijn van nog te
invloed worden, voor zover zij dat nu al niet zijn, op de
boeken orders maken dat wij 2011 met gepast vertrouwen
beroepsbevolking in de bouw- en installatiebranche. Dit
tegemoet kunnen zien. Hierbij dient te worden opge-
effect wordt versterkt door de al jaren afnemende belang-
merkt dat de verschillen per regio en tussen de marktsec-
stelling voor technische vakken bij jongere generaties.
toren groot zijn. Voor 2011 budgetteren wij een te facture-
Excellent human resource management is noodzakelijk
ren omzet van € 290 miljoen met een rendement (EBITA)
maar niet voldoende. Door standaardisatie en industriële
van minimaal 3%.
productiewijzen zal de afhankelijkheid van de factor mens gereduceerd moeten worden.
De directie dankt alle relaties voor het in Unica gestelde vertrouwen, alle medewerkers voor de getoonde inzet en
Als antwoord op deze ontwikkelingen zullen wij ook in
de Ondernemingsraad en de Raad van Commissarissen
2011 maximaal blijven investeren in onze duurzame con-
voor hun constructieve bijdrage bij het tot stand komen
cepten als Smart, BeGreen Energy, GreenStep en Ecopo-
en uitvoeren van het beleid.
wer. Daarnaast zal het aandeel in onze omzet van ICTdienstverleningsconcepten de komende jaren sterk moeten stijgen. Nieuwe overnames op dat vlak worden niet uitgesloten. De statutaire naam zal in 2011 gewijzigd wor-
Hoevelaken, 28 maart 2011
den in Unica Groep B.V..
24
Wij zullen enerzijds maximaal blijven inzetten op beheer-
ir. Rik Dikken, algemeen directeur
sing van de organisatiekosten en beperking van de risico’s
Bert Moser MBA, financieel directeur
Jaarverslag 2010
Jaarrekening 2010
Geconsolideerde balans per 31 december 2010 (voor winstbestemming)
Noot
2010
2009
Goodwill
(1)
5.891
3.497
Materiële vaste activa
(2)
Bedragen in 1.000 euro’s
Actief Immateriële vaste activa
Bedrijfsgebouwen en -terreinen
1.017
600
Andere vaste bedrijfsmiddelen
4.462
4.002
Materiële vaste activa in uitvoering en vooruitbetalingen
-
Financiële vaste activa
191
5.479
4.793
(3)
Deelnemingen in overige verbonden maatschappijen
50
-
Andere deelnemingen
213
767
Overige participaties
52
58
Vorderingen op deelnemingen
181
321
496
1.146
2.121
1.969
Vlottende activa Hulpmaterialen en onderdelen Vorderingen
(4)
Debiteuren
47.468
41.039
Vordering op overige verbonden maatschappijen
14.666
10.630
Vordering op maatschappijen waarin wordt deelgenomen
3.746
4.346
Nog te factureren
789
1.172
Overige vorderingen en overlopende activa
5.288
5.120
Liquide middelen
26
Jaarverslag 2010
71.957
62.307
7.930 93.874
9.005
82.717
Geconsolideerde balans per 31 december 2010 (voor winstbestemming)
Noot
2010
2009
Groepsvermogen
(5)
29.389
24.107
Voorzieningen
(6)
Bedragen in 1.000 euro’s
Passief
3.967
3.833
Kortlopende schulden Onderhanden projecten
(7)
7.000
10.251
26.067
27.988
Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen
(8)
9.659
5.511
Te betalen personeelskosten
8.157
7.623
Nagekomen werk
2.485
2.288
Schuld aan aandeelhouder
3.647
-
Overige schulden en overlopende passiva
3.503
1.116
60.518
54.777
93.874
82.717
27
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2010
Noot
2010
2009
Bedragen in 1. 000 euro’s
Netto-omzet
(9)
300 .557
294.727
507
-14.432
Mutatie saldi gefactureerde termijnen inzake onderhanden projecten
Opgeleverde werken
301.064
280.295
Mutatie onderhanden projecten
2.744
10.328
Totaal bedrijfsopbrengsten
303.808
290.623
Directe kosten Materialen
83.327
84.551
Kosten van uitbesteed werk en andere externe kosten
62.527
53.905
145.854
138.456
Bruto marge
157.954
152.167
Lonen en salarissen
(10)
Sociale lasten
78.349
75.670
11.726
10.247
Pensioenlasten
6.182
4.870
Afschrijvingen immateriële vaste activa
1.368
1.239
Afschrijvingen materiële vaste activa
1.704
1.726
Inleen derden
19.608
22.517
Overige bedrijfskosten
29.184
26.017
(11)
Som der bedrijfskosten
148.121
142.286
Bedrijfsresultaat
9.833
9.881
Resultaat van niet geconsolideerde ondernemingen
-216
200
Rentebaten
745
449
10.362
10.530
3.080
2.495
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór belastingen Belastingen
(12)
Resultaat na belastingen Het resultaat na belastingen is gelijk aan het totaalresultaat van de rechtspersoon.
28
Jaarverslag 2010
7.282
8.035
Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2010
2010
2009
Stand per 1 januari
9.005
3.743
Kasstroom uit operationele activiteiten
7.458
10.158
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
-6.533
-2.453
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
-2.000
-2.443
Stand per 31 december
7.930
9.005
9.617
10.081
Bedragen in 1.000 euro’s
Verloop Liquiditeitspositie
Kasstroom uit operationele activiteiten EBIT 1) Rente
745
449
Belastingen
-3.080
-2.495
Resultaat na belastingen
7.282
8.035
Aanpassingen voor: Resultaat uit niet geconsolideerde deelnemingen
216
Afschrijvingen
3.072
Mutatie voorzieningen
133
-200 2.965 -186
3.421
2.579
Verandering in werkkapitaal: Voorraden
-152
56
Onderhanden projecten
-3.251
4.105
Debiteuren
-6.429
10.185
Overige vorderingen
-2.405
-8.895
Kortlopende schulden
8.992
-5.907
-3.245
-456
Kasstroom uit operationele activiteiten
7.458
10.158
Verwervingen in groepsmaatschappijen
-4.161
-
Investeringen in materiële vaste activa
-2.390
-2.127
Desinvesteringen in financiële vaste activa
18
-326
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
-6.533
-2.453
925
7.705
Ontvangen dividend
-
557
Betaald dividend
-2.000
-3.000
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
-2.000
- 2.443
Kasstroom
-1.075
5.262
1)
inclusief resultaat deelneming.
29
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Activiteiten
voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en
De Unica Installatiegroep B.V. ontzorgt haar opdrachtge-
risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het
vers met duurzame technologische oplossingen voor vei-
verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het op-
ligheid, communicatie en comfort. De vennootschap
maken van de jaarrekening bekend zijn geworden.
maakt deel uit van een groep, waarvan UniHold B.V. te Zwolle aan het hoofd staat.
Toepassing van artikel 2:402 BW De financiële gegevens van Unica Installatiegroep B.V.
Grondslagen voor consolidatie
zijn verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening zodat,
In de geconsolideerde jaarrekening worden opgenomen
gebruikmakend van artikel 2:402 BW, Unica Installatiegroep
de financiële gegevens van Unica Installatiegroep B.V.
B.V. kan volstaan met een verkorte winst- en verliesrekening
en van de tot de groep behorende maatschappijen en
in de enkelvoudige jaarrekening.
andere rechtspersonen waarin zij de overheersende zeggenschap uitoefent. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor de
Grondslagen voor de waardering van activa en passiva
waardering en de resultaatbepaling van de Unica Installatiegroep B.V.
Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden gewaardeerd op het
De deelnemingen worden voor 100% in de consolidatie
bedrag van de bestede kosten, verminderd met de
meegerekend. De nog niet gerealiseerde winst op inter-
cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met
companytransacties is volledig geëlimineerd. Tevens
bijzondere waardeverminderingen. De jaarlijkse afschrijvin-
worden onderlinge vorderingen en schulden geëlimi-
gen bedragen een percentage van de bestede kosten, zoals
neerd. De in de consolidatie begrepen groepsmaatschap-
nader in de toelichting op de balans is gespecificeerd.
pijen zijn:
Met ingang van 1 januari 2005 wordt een termijn van 7 of 10 jaar gehanteerd. De afschrijvingstermijn is in afwijking
• Unica Installatietechniek B.V. te Zwolle;
van artikel 2:386 lid 3 BW, omdat dit beter overeenkomt
• Unica Regeltechniek B.V. te Zwolle;
met de verwachte levensduur. Voor de betaalde goodwill
• Unica Bodegraven B.V. te Bodegraven;
gerelateerd aan de verwerving van kennisintensieve
• Unica Ecopower B.V. te Hoevelaken;
bedrijven hanteert Unica een afschrijvingstermijn van 10
• Fastcom B.V. te Apeldoorn;
jaar.
• Unica Climatech B.V. te Nijkerk; • Meweco B.V. te Capelle a/d IJssel;
Materiële vaste activa
• Thissen Installatietechniek B.V. te Sevenum;
De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrij-
• Stroeken-Electro B.V. te Tegelen;
gingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen.
• Regel Partners B.V. te Hoevelaken;
De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte
• Unica AAC Cosmos B.V. te Hoevelaken.
economische levensduren en worden berekend volgens de lineaire methode. Er wordt afgeschreven vanaf het moment
30
Algemene grondslagen voor de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening
van ingebruikneming.
De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld overeen-
Financiële vaste activa
komstig de bepalingen van Titel 9 boek 2 BW. De waarde-
Deelnemingen waarin invloed van betekenis op het zake-
ring van activa en passiva en de bepaling van het resultaat
lijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden
vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het
gewaardeerd op netto vermogenswaarde. Deze waarde
desbetreffende balanshoofd anders wordt vermeld, wor-
wordt berekend op basis van dezelfde grondslagen die de
den de activa en passiva opgenomen tegen nominale waar-
vennootschap hanteert bij de waardering en resultaat-
de. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waar-
bepaling. Overige deelnemingen worden gewaardeerd op
op zij betrekking hebben. Winsten worden slechts genomen
verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde.
Jaarverslag 2010
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Wanneer de vennootschap geheel of ten dele instaat voor
Indien het totaal van alle onderhanden projecten een
de schulden van de desbetreffende deelneming, wordt een
debetstand vertoont, wordt het totaalsaldo gepresenteerd
voorziening gevormd, primair ten laste van de vorderingen
onder de vlottende activa. Indien het totaal van alle
op deze deelneming en voor het overige onder de voorzie-
onderhanden projecten een creditsaldo vertoont, wordt
ningen ter grootte van het aandeel in de door de deel-
het totaalsaldo gepresenteerd onder de kortlopende
neming geleden verliezen, dan wel voor de verwachte
schulden.
betalingen door de vennootschap ten behoeve van deze deelnemingen.
In het boekjaar gerealiseerde projectopbrengsten worden als opbrengsten in de winst-en-verliesrekening verwerkt in
De onder overige financiële vaste activa opgenomen vor-
de post netto-omzet zolang het project nog niet is voltooid.
deringen worden gewaardeerd tegen nominale waarde
Projectkosten zijn verwerkt in de kosten van grond- en hulp-
onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen.
stoffen en in de kosten van uitbesteed werk en andere ex-
De overige financiële vaste activa (waaronder effecten)
terne kosten.
die bestemd zijn om de uitoefening van de werkzaamheid van de onderneming duurzaam te dienen, worden
Debiteuren
gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere markt
Vorderingen op handelsdebiteuren worden gewaardeerd
waarde.
op de nominale waarde onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen voor oninbaarheid. Deze voorzie-
Voorraden
ningen worden bepaald op basis van individuele be-
Voorraden grond- en hulpstoffen worden gewaardeerd
oordeling van de vorderingen.
tegen vaste verrekenprijzen of lagere netto-opbrengstwaarde. Deze lagere netto-opbrengstwaarde wordt
Liquide middelen
bepaald door individuele beoordeling van de voorraden.
Deze worden gewaardeerd op nominale waarden.
Onderhanden projecten
Voorzieningen
De onderhanden projecten in opdracht van derden worden
De voorziening garantieverplichtingen wordt opgenomen
gewaardeerd
projectkosten
voor de geschatte kosten die naar verwachting voort-
vermeerderd met de toegerekende winst en verminderd
vloeien uit per balansdatum lopende garantieverplichtin-
met verwerkte verliezen en gedeclareerde termijnen. Indien
gen uit hoofde van geleverde goederen en diensten.
het resultaat op een onderhanden project niet op betrouw-
Garantieclaims worden ten laste van deze voorziening
bare wijze kan worden ingeschat, wordt geen winst toe
gebracht.
tegen
de
gerealiseerde
gerekend. De projectkosten omvatten de direct op het project betrekking hebbende kosten, de kosten die toere-
Voor de in de toekomst te betalen jubileumuitkeringen aan
kenbaar zijn aan projectactiviteiten in het algemeen en
de medewerkers is een voorziening opgenomen. In de
toewijsbaar zijn aan het project en andere kosten die
berekening is rekening gehouden met de achterliggende
contractueel aan de opdrachtgever kunnen worden
diensttijd, de leeftijden en het verwachte verloop van de
toegerekend.
medewerkers, rekening houdende met de specifieke inhoud van de jubileumregeling en de sociale lasten. De
Projectopbrengsten en projectkosten uit hoofde van de on-
jubileumuitkering is evenredig aan de diensttijd toe-
derhanden projecten worden als opbrengsten en kosten
gerekend, en contant gemaakt tegen 5%.
verwerkt in de winst-en-verliesrekening naar rato van de verrichte prestaties op balansdatum. De aan het
Omzet
uitgevoerde werk toe te rekenen winst wordt bepaald op
Onder omzet wordt verstaan de aan derden in rekening
basis van de op balansdatum aan het onderhanden project
gebrachte c.q. te brengen bedragen voor de in het verslag-
bestede uren in verhouding tot de naar verwachting aan
jaar geleverde goederen en diensten onder aftrek van
het project totaal te besteden uren.
kortingen en exclusief omzetbelasting.
31
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Aandeel in het resultaat van niet-geconsolideerde ondernemingen Als resultaat van deelnemingen waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid, wordt opgenomen het aan de vennootschap toekomende aandeel in het resultaat van de deelnemingen. Dit resultaat wordt bepaald op basis van de bij Unica Installatiegroep B.V. geldende grondslagen voor waardering en resultaatbepaling. Lonen en salarissen De onderneming is aangesloten bij het bedrijfstak pensioenfonds Metaal en Techniek. De pensioenverplichtingen uit hoofde van de regeling met het bedrijfstakpensioen worden gewaardeerd volgens de ‘verplichting aan de pensioenuitvoerder-benadering’. In deze benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de winst- en verliesrekening verantwoord. Belastingen De vennootschapsbelasting wordt berekend tegen het geldende tarief over het resultaat van het boekjaar, waarbij rekening wordt gehouden met permanente verschillen tussen de winstberekening volgens de jaarrekening en de fiscale winstberekening. De vennootschap maakt deel uit van een fiscale eenheid voor de vennootschapbelasting. Het hoofd van de fiscale eenheid rekent af op basis van het fiscale resultaat van de dochter met inachtneming van een toerekening van de voordelen van de fiscale eenheid aan de verschillende maatschappijen die daarvan deel uitmaken. De latente belastingvorderingen en verplichtingen zijn verwerkt in de rekening-courant met het hoofd van de fiscale eenheid. Grondslagen voor de opstelling van het geconsolideerd kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen. Kasstromen in vreemde valuta’s worden omgerekend tegen een geschatte gemiddelde koers. Koersverschillen inzake geldmiddelen worden afzonderlijk in het kasstroomoverzicht getoond. Winstbelastingen en interest worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.
32
Jaarverslag 2010
Toelichting op de geconsolideerde balans
Immateriële vaste activa (1) Goodwill De boekwaarde betreft het nog niet afgeschreven deel van de goodwill welke werd betaald bij de verwerving van de deelnemingen in Thissen Installatietechniek B.V., Regel Partners B.V. en Stroeken-Electro B.V. , alsmede bij de verwerving van de activiteiten van Otto Hooft B.V. en AAC Cosmos. De afschrijving van de goodwill vindt plaats in 7 of 10 jaar. Het verloop is als volgt:
2010
2009
Boekwaarde per 1 januari
3.497
4.736
Investering
3.763
-
7.260
4.736
Afschrijving
1.369
1.239
Boekwaarde per 31 december
5.891
3.497
Cumulatieve afschrijvingen per 31 december
2.999
6.540
Historische kostprijs per 31 december
8.890
10.037
Bedragen in 1.000 euro’s
In 2010 zijn de volgende partijen overgenomen:
Datum
Koopsom
Reële waarde
Goodwill
van activa en passiva
Bedragen in 1.000 euro’s
Regel Partners BV
januari 2010
2.040
321
1.719
BeGreen Energy BV
juli 2010
50
50
0
Voorst Energie BV
september 2010
9
9
0
juni 2010
2.062
18
2.044
4.161
398
3.763
Activa en passiva AAC Cosmos BV
33
Toelichting op de geconsolideerde balans
(2) Materiële vaste activa
2010
2009
Bedragen in 1.000 euro’s
Bedrijfs-
Andere
gebouwen
vaste
Materiële vaste
Totaal
Totaal
materiële
materiële
en
bedrijfs-
activa in
vaste
vaste
-terreinen
middelen
uitvoering en
activa
activa
vooruit-
betalingen
Aanschaffingswaarde per 1 januari
1.027
10.884
191
12.102
9.975
Toename als gevolg van consolidatie nieuwe deelneming Investeringen
12
451
463
558
2.017
- 191
2.384
2.127
1.597
13.352
-
14.949
12.102
Desinvesteringen
-1.716
-1.716
-
Aanschaffingswaarde per 31 december
11.636
-
13.233
12.102
427
6.882
7.309
5.583
4
351
355
-
Afschrijvingen
149
1.555
1.704
1.726
580
8.788
9.368
7.309
Afschrijvingen tot en met 2009
1.597
Toename als gevolg van consolidatie nieuwe deelneming
Terugboeking afschrijving op desinvesteringen Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 31 december
-
- 1.614
- 1.614
-
580
7.174
7.754
7.309
1.017
4.462
5.479
4.793
De afschrijvingspercentages voor bedrijfsgebouwen en -terreinen liggen tussen de 3% en 10% en voor de andere bedrijfsmiddelen tussen de 10% en 50%.
34
Jaarverslag 2010
Toelichting op de geconsolideerde balans
(3) Financiële vaste activa Deelnemingen in overige verbonden maatschappijen Dit betreft:
Bedragen in 1.000 euro’s
2010
2009
Belang %
UDV Energie Schuttersveld v.o.f. te Hoevelaken
50
-
-
UDV Energie Zuideramstel v.o.f. te Hoevelaken
50
-
-
UDV Energie Druten v.o.f. te Hoevelaken
50
-
-
Installatie Combinatie Isala v.o.f. te Bunnik
25
50
-
50
0
2010
2009
Andere deelnemingen Dit betreft:
Bedragen in 1.000 euro’s
Belang %
Regel Partners B.V. te Hoevelaken
100
-
536
V.I.R.M. C.V. te Maastricht
5
45
118
Triple Green Data Centers B.V. te Zwolle
33,3
-
4
UR Cool B.V. te Den Ham
50
9
9
Pyrus Group B.V. te Maastricht
10
100
100
Voorst Energie B.V. te Zwolle
50
9
-
BeGreen Energy B.V. te Hoevelaken
50
50
-
213
767
Gezien de korte doorlooptijd tussen balansdatum en het moment van opmaken van de jaarrekening is het niet mogelijk gebleken de definitieve jaarrekeningen van de minderheidsdeelnemingen te verkrijgen. Derhalve zijn ten behoeve van de post deelnemingen de resultaten over het boekjaar 2010 geschat op basis van tussentijdse berichtgeving en managementinformatie. Het verloop is als volgt:
2010
2009
Stand per 1 januari
767
995
Regel Partners B.V. is in 2010 in de consolidatie opgenomen
-536
-
Verwerving nieuwe deelnemingen
59
113
Resultaat
-77
216
Ontvangen dividend
-
-557
Stand per 31 december
213
767
Bedragen in 1.000 euro’s
35
Toelichting op de geconsolideerde balans
Vorderingen op deelnemingen
Dit betreft 2 achtergestelde leningen met een rentepercentage van 2,5%, respectievelijk 6%
(4) Vorderingen Debiteuren:
2010
2009
Debiteuren
49.303
42.901
Bedragen in 1.000 euro’s
Af: voorziening dubieuze debiteuren
-1.835
-1.862
47.468
41.039
De vorderingen hebben een looptijd korter dan 1 jaar. Vorderingen op overige verbonden maatschappijen Er wordt 6% rente in rekening gebracht over het geïnvesteerd vermogen.
(5) Groepsvermogen Voor een nadere toelichting ter zake wordt verwezen naar de toelichting op de enkelvoudige balans van Unica Installatiegroep B.V.
(6) Voorzieningen Het betreft een voorziening voor eventueel uit te voeren garantiewerkzaamheden en een voorziening voor jubileumuit keringen. De voorzieningen zijn langlopend van aard. Het verloop van de garantieverplichtingen is als volgt:
2010
2009
3.048
3.300
Bedragen in 1.000 euro’s
Stand per 1 januari
36
Dotatie
3.147
2.947
Onttrekking
-2.177
-2.664
Vrijval
-900
-535
3.118
3.048
Jaarverslag 2010
Toelichting op de geconsolideerde balans
Het verloop van de jubileumvoorziening is als volgt:
2010
2009
Stand per 1 januari
785
703
Dotatie
64
82
849
785
2010
2009
283.857
280.905
Bedragen in 1.000 euro’s
Kortlopende schulden (7) Onderhanden projecten
Bedragen in 1.000 euro’s
Kostprijs onderhanden projecten Af: voorziening voor verwachte verliezen
-10.617
-10.409
273.240
270.496
Af: gefactureerde termijnen
280.240
-280.747
-7.000
-10.251
2010
2009
-41.501
-39.507
Uitsplitsing onderhanden projecten:
Bedragen in 1.000 euro’s
Het bedrag waarmee de gedeclareerde termijnen de waarde van de verrichte projecten overschrijdt Het bedrag waarmee de waarde van de verrichte projecten de gedeclareerde termijnen overschrijdt
34.501
29.256
Totaal onderhanden projecten
-7.000
-10.251
In het boekjaar werd ter zake van onderhanden projecten een bedrag van € 210.000 aan rente geactiveerd.
37
Toelichting op de geconsolideerde balans
(8) Belastingen en premies sociale verzekeringen
2010
2009
Vennootschapsbelasting
-58
114
Omzetbelasting
4.776
2.426
Loonbelasting
4.843
2.941
Bedragen in 1.000 euro’s
Pensioenen
98
30
9.659
5.511
Niet uit de balans blijkende verplichtingen ING-Bank N.V., ABN-AMRO Bank N.V., Rabobank en N.V. Nationale Borgmaatschappij hebben aan Unica Installatiegroep B.V. en haar dochtervennootschappen kredieten in rekening-courant verstrekt en/of garantiefaciliteiten geboden. In verband hiermee hebben de groepsmaatschappijen zich jegens deze bankiers hoofdelijk aansprakelijk gesteld. Het totaal van de afgegeven bankgaranties beloopt € 12.916.000. De vennootschap heeft overeenkomsten afgesloten inzake leasing van bedrijfsauto’s. De totale jaarlast bedraagt ongeveer € 4.874.000. De leaseverplichtingen van 1 tot 5 jaar bedragen ongeveer € 7.800.000. De leaseverplichtingen langer dan 5 jaar bedragen € 324.000. Door de groep zijn huurverplichtingen aangegaan welke leiden tot een jaarlijkse last van circa € 3.892.000. De vennootschap maakt deel uit van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en omzetbelasting, en is uit dien hoofde hoofdelijk aansprakelijk voor de schuld inzake vennootschapsbelasting van de fiscale eenheid als geheel. De rechtspersoon is firmant in meerdere vennootschappen onder firma en is uit dien hoofde hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van deze vennootschappen onder firma. Unica Installatiegroep B.V. heeft zich voor een bedrag van € 300.000 borg gesteld jegens de financier van Triple Green Data Centers B.V. voor nakoming van verplichtingen uit hoofde van de leningovereenkomst. Unica Installatiegroep B.V. staat jegens de financier van Triple Green Data Centers B.V. er voor in dat haar garantievermogen 25% bedraagt van haar balanstotaal.
38
Jaarverslag 2010
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
(9) Omzetverdeling
2010
2009
Installatietechniek
151.215
175.340
Brandbeveiliging
9.127
13.475
ICT
19.503
14.985
Regeltechniek en gebouwautomatisering
14.835
7.662
Datacenters
28.062
9.807
Technisch beheer
77.815
73.458
300.557
294.727
Bedragen in 1.000 euro’s
(10) Lonen en salarissen In de salariskosten van 2010 is een bedrag groot € 672.000 (2009: € 834.000) begrepen als bezoldiging van de leden van de directie. Dit is inclusief een pensioenlast van € 32.000. De commissarissenbeloning bedroeg over het boekjaar € 70.000 (2009: € 60.000). Pensioenen De pensioenregeling is gefinancierd door afdrachten aan het bedrijfstakpensioenfonds Metaal en Techniek. Daarbij worden de opgebouwde aanspraken steeds in het betreffende kalenderjaar afgefinancierd door middel van kostendekkende premiebetalingen. De dekkingsgraad van het betrokken bedrijfstakpensioenfonds respectievelijk ondernemingspensioenfonds bedraagt ultimo 2010 96%. Op basis van de uitvoeringsovereenkomst heeft de vennootschap geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan door hogere toekomstige premies. Gemiddeld aantal werknemers Het gemiddeld aantal medewerkers van de in de consolidatie betrokken vennootschappen bedroeg in 2010 1.855 werknemers (2009: 1.791). De verdeling over de diverse omzetgroepen is als volgt:
2010
2009
863
878
Brandbeveiliging
48
57
ICT
137
97
Regeltechniek en gebouwautomatisering
105
57
Datacenters
17
18
Ondersteunend personeel
142
150
TB
543
534
1.855
1.791
Aantallen in fte’s
Installatietechniek
39
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
(11) Overige bedrijfskosten
2010
2009
Huisvestingkosten
5.537
4.965
Verkoopkosten
1.848
1.832
Vervoerskosten
9.418
7.923
Overige personeelskosten
3.889
3.527
Bedragen in 1.000 euro’s
Algemene kosten
8.492
7.770
29.184
26.017
Honoraria accountantsorganisatie: Het totaal van de ten laste van het resultaat van het boekjaar gebrachte honoraria voor werkzaamheden van de externe accountant en de accountantsorganisatie bedragen € 104.200. Dit bedrag is als volgt onder te verdelen:
2010
2009
Controle van de jaarrekening
98.500
118.240
Andere controleopdrachten
5.700
8.750
104.200
126.990
(12) Belastingen De effectieve belastingdruk (29,7%) wijkt af van het nominale tarief (25,5%). Dit wordt veroorzaakt door afschrijving goodwill en resultaat deelneming.
Transacties met verbonden partijen De Unica Installatiegroep B.V. heeft voor een bedrag van € 2.050.000 gefactureerd aan Unica Financial Services B.V. inzake WKO-installaties. Unica Installatiegroep B.V. heeft € 638.000 rentevergoeding in rekening gebracht aan Unica Financial Services B.V. Er wordt 6% rente in rekening gebracht over het geïnvesteerd vermogen.
40
Jaarverslag 2010
Enkelvoudige balans per 31 december 2010 (voor winstbestemming)
Noot
2010
2009
5.891
3.497
-
333
Bedragen in 1.000 euro’s
Actief Vaste activa Immateriële vaste activa
(1)
Goodwill Materiële vaste activa
(2)
Andere vaste bedrijfsmiddelen Financiële vaste activa
(3)
Deelnemingen in groepsmaatschappijen
10.696
10.021
Deelnemingen in overige verbonden maatschappijen
50
-
Andere deelnemingen
168
648
Overige participaties
48
48
Vorderingen op deelnemingen
181
321
11.143
11.038
Vlottende activa Vorderingen Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen
3.746
-
Overige vorderingen en overlopende activa
1.360
325
Vordering op overige verbonden maatschappijen
14.666
19.772
325
Liquide middelen
19.111
22.680
55.917
37.873
41
Enkelvoudige balans per 31 december 2010 (voor winstbestemming)
Noot
2010
2009
Bedragen in 1.000 euro’s
Passief Eigen vermogen
(4)
Geplaatst kapitaal
10.000
10.000
Agio
383
383
Wettelijke reserve deelnemingen
-
172
Overige reserves
11.724
5.517
Resultaat boekjaar
7.282
8.035
Voorzieningen
(5)
29.389
24.107
3.805
5.310
Kortlopende schulden Schulden aan groepsmaatschappijen
19.076
4.975
Schulden aan aandeelhouder
3.647
-
Schulden aan participanten
-
3.481
22.723
8.456
55.917
37.873
42
Jaarverslag 2010
Enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2010
2010
2009
8.284
7.954
Bedragen in 1.000 euro’s
Resultaat uit deelnemingen na belastingen: • uit groepsmaatschappijen • uit overige verbonden partijen
-300
200
7.984
8.154
Overige baten en lasten na belastingen
-702
-119
Resultaat na belastingen
7.282
8.035
43
Toelichting op de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening
Algemeen Unica Installatiegroep B.V. fungeert per 31 december 2010 als houdstermaatschappij van de aandelen van haar dochtervennootschappen: • Unica Installatietechniek B.V. • Unica Regeltechniek B.V. • Unica Bodegraven B.V. • Unica ClimaTech B.V. • Unica Ecopower B.V. • Fastcom B.V. • Meweco B.V. • Thissen Installatietechniek B.V. • Stroeken-Electro B.V. • Regel Partners B.V. • Unica AAC Cosmos B.V.
44
Jaarverslag 2010
Toelichting op de enkelvoudige balans en winst-en verliesrekening
Grondslagen voor de jaarrekening De grondslagen van de enkelvoudige jaarrekening zijn gelijk aan die welke gehanteerd worden bij de geconsolideerde jaarrekening.
Toelichting op de onderscheiden posten van de jaarrekening (1) Immateriële vaste activa
2010
2009
Boekwaarde per 1 januari
3.497
4.734
Investering
3.763
-
7.260
4.734
Afschrijving
1.369
1.237
Boekwaarde per 31 december
5.891
3.497
Cumulatieve afschrijvingen per 31 december
2.999
6.540
Historische kostprijs per 31 december
8.890
10.037
2010
2009
Aanschaffingswaarde per 1 januari
985
1.142
Overgezet naar werkmaatschappijen
-985
-
Investeringen
-
60
Desinvesteringen
-
-217
Aanschaffingswaarde per 31 december
-
985
Cumulatieve afschrijvingen
652
617
Overgezet naar werkmaatschappijen
-652
-
Afschrijvingen
-
214
Desinvesteringen
-
-179
Afschrijvingen tot en met 31 december
-
652
Boekwaarde per 31 december
-
333
Bedragen in 1.000 euro’s
Goodwill
(2) Materiële vaste activa
Bedragen in 1.000 euro’s
Andere vaste bedrijfsmiddelen
45
Toelichting op de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening
(3) Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen
Belang %
2010
2009
Unica Installatietechniek B.V. 100 Unica Regeltechniek B.V. 100 Unica Bodegraven B.V. 100 Unica Ecopower B.V. 100 Fastcom B.V. 100 Unica ClimaTech B.V. 100 Meweco B.V. 100 Thissen Installatietechniek B.V. 100 Stroeken-Electro B.V. 100 Regel Partners B.V. 100 Unica AAC Cosmos B.V. 100
5.409 26 1.732 pm 938 pm pm 751 806 928 106 10.696
4.466 167 2.106 pm 1.192 pm 417 867 806 10.021
Bedragen in 1.000 euro’s
De deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde zijn p.m. opgenomen. De negatieve nettovermogenswaarde bedraagt € 4.816.000. Voor deze deelnemingen is een voorziening getroffen onder de vorderingen en onder de voorziening deelnemingen. Voor alle bovengenoemde per ultimo 2010 genoemde groepsmaatschappijen heeft Unica Installatiegroep B.V. een aansprakelijkheidsstelling overeenkomstig art. 2:403BW afgegeven. Het verloop is als volgt.
2010
2009
Bedragen in 1.000 euro’s
Stand 1 januari
46
10.021
Bij: resultaat
7.984
7.917
Overboeking naar voorziening
1.354
3.285
12.689
9.338
11.202
Af: dividend
-8.663
-13.870
10.696
10.021
Jaarverslag 2010
Toelichting op de enkelvoudige balans en winst-en verliesrekening
Deelnemingen in overige verbonden partijen Voor het verloop van en de toelichting op de onderscheiden posten wordt verwezen naar de toelichting op de gecon solideerde balans. (4) Eigen vermogen
Geplaatst kapitaal: Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt € 50.000.000, onderverdeeld in 50.000.000 gewone aandelen van € 1 nominaal. De gewone aandelen zijn onderverdeeld in aandelen -A, -B, -C, -D en -E.
2010
2009
Bedragen in 1.000 euro’s
Geplaatst en volgestort zijn 5.000.000 gewone aandelen – A
5.000
5.000
5.000.000 gewone aandelen – B
5.000
5.000
10.000
10.000
Agio: Betreft het verschil tussen de waarde van de indertijd ingebrachte activa en de nominale waarde van de uitgegeven aandelen.
Wettelijke reserve deelneming:
2010
2009
Bedragen in 1.000 euro’s
Saldo per 1 januari
172
520
Bij: aandeel in resultaat van minderheidsdeelnemingen
-
209
172
729
Af: vrijval als gevolg van 100% belang in Regel Partners B.V.
-172
-
Af: ontvangen dividenden
-
-557
-
172
47
Toelichting op de enkelvoudige balans en winst-en verliesrekening
Overige reserves:
2010
2009
Bedragen in 1.000 euro’s
Saldo per 1 januari
5.517
-734
Af: Dividend
-2.000
-3.000
Bij: vrijval wettelijke reserve deelneming
172
348
Bij: uit resultaatbestemming 2009/2008
8.035
8.903
11.724
5.517
2010
2009
3.805
4.126
Overige voorzieningen
-
1.184
3.805
5.310
De overige reserves zijn voor 50% gekoppeld aan de aandelen-A en voor 50% aan aandelen-B.
(5) Voorzieningen
Bedragen in 1.000 euro’s
Voorziening deelnemingen
De voorzieningen zijn overwegend kortlopend van aard.
Het verloop van de voorziening deelneming is als volgt:
2010
2009
Bedragen in 1.000 euro’s
48
Stand per 1 januari
4.126
1.101
Vrijval / dotatie
-321
3.025
3.805
4.126
Jaarverslag 2010
Toelichting op de enkelvoudige balans en winst-en verliesrekening
Het verloop van de overige voorzieningen is als volgt:
2010
2009
Stand per 1 januari
1.184
1.579
Dotatie
-
-
Onttrekking
1.184
395
-
1.184
Bedragen in 1.000 euro’s
Niet uit de balans blijkende verplichtingen De vennootschap maakt deel uit van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en omzetbelasting, en is uit dien hoofde hoofdelijk aansprakelijk voor de schuld inzake vennootschapsbelasting van de fiscale eenheid als geheel. De rechtspersoon is firmant in meerdere vennootschappen onder firma en is uit dien hoofde hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van deze vennootschappen onder firma. Unica Installatiegroep B.V. heeft zich voor een bedrag van € 300.000 borg gesteld jegens de financier van Triple Green Data Centers B.V. voor nakoming van verplichtingen uit hoofde van de leningovereenkomst. Unica Installatiegroep B.V. staat jegens de financier van Triple Green Data Centers B.V. er voor in dat haar garantievermogen 25% bedraagt van haar balanstotaal.
Transacties met verbonden partijen Unica Installatiegroep B.V. brengt rente in rekening aan de werkmaatschappijen. In 2010 ging het om een bedrag van € 630.000.
Aantal werknemers De vennootschap heeft in 2010 geen werknemers in dienst (2009:0)
Ondertekening van de jaarrekening Zwolle, 28 maart 2011 De directie:
De Raad van Commissarissen:
ir. R.A. Dikken
ir. A.C. van Rhee, voorzitter
K.A.G. Moser MBA
drs. M.E. Groothuis MBA
B.J. Krouwel
ir. C. Pannevis
ir. D. van Vliet
49
50
Jaarverslag 2010
Overige gegevens
Overige gegevens
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Hiervoor wordt verwezen naar de hierna opgenomen verklaring.
Statutaire bepalingen omtrent de bestemming van het resultaat De winst staat, met inachtneming van de ter zake geldende wettelijke bepalingen, ter beschikking van de algemene vergadering van aandeelhouders. Indien dividenduitkering wordt overwogen, brengen uitsluitend de houders van aandelen-A, c.q. van die van aandelen-B, -C, -D, -E, een bindend advies uit aan de algemene vergadering over de hoogte van het dividend op ieder van voorgenoemde categorieën van aandelen; voor zover de winst niet als dividend op de betreffende categorie van aandelen wordt uitgekeerd, zal die resterende winst worden geboekt op onderscheiden rekeningen, te weten: reserve aandelen-A, reserve aandelen-B, reserve aandelen-C, reserve aandelen-D, reserve aandelen-E.
Winstbestemming 2009 Conform het besluit van de algemene vergadering van aandeelhouders is € 2.000.000 van de winst als dividend uitgekeerd aan de aandeelhouders en het overige deel van de winst toegevoegd aan de overige reserves.
Voorstel winstbestemming 2010 De directie stelt aan de algemene vergadering van aandeelhouders voor om de winst toe te voegen aan de overige reserves.
52
Jaarverslag 2010
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Unica Installatiegroep B.V. Postbus 623 8000 AP ZWOLLE
Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening 2010 van Unica Installatiegroep B.V. te Zwolle gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2010 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2010 met de toelichting, waarin opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van de directie De directie van vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het directieverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). De directie is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijking van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de directie van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
53
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Unica Installatiegroep B.V. per 31 december 2010 en van het resultaat over 2010 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het directieverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het directieverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Zwolle, 28 maart 2011 Deloitte Accountants B.V.
Was getekend, drs. A.J.E. Jansman RA
54
Jaarverslag 2010
Grafieken kerncijfers Unica Installatiegroep B.V.
Omzetontwikkeling (in miljoenen euro’s)
Orderportefeuille (in miljoenen euro’s) 180
350
160
300
140
250
120
200
100
150
80 60
100
40
50
20 0
0
2006
2007
2008
2009
2010
Resultaatontwikkeling (in miljoenen euro’s)
2007
2008
2009
2010
2007
2008
2009
2010
2009
2010
2009
2010
Solvabiliteit 40%
14,0 12,0
2006
EBIT
35% 30%
10,0
25%
8,0
20% 6,0
15%
4,0
10%
2,0
5% 0%
0
2006
2007
2008
2009
2010
Omzetverdeling
2006
Bruto marge in % van de omzet 60%
Installatietechniek Brandbeveiliging
50%
Informatie- en communicatietechnologie
40%
Regeltechniek en gebouwautomatisering
30%
Datacenters
20%
Technisch beheer
10% 0%
2006
2007
2008
Personeelskosten per medewerker 55.000 50.000 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000
2006
2007
2008
55
Vijf jaar Unica Installatiegroep B.V.
2010
2009
2008
2007
2006
300.557
294.727
297.825
277.785
239.665
Winst- en verliesrekening Bedrijfsresultaat voor afschrijvingen (EBITDA) Afschrijving materiële vaste activa Bedrijfsresultaat voor afschrijvingen goodwill (EBITA) Afschrijvingen goodwill Bedrijfsresultaat na afschrijvingen goodwill (EBIT) Rentebaten Resultaat gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Belastingen Resultaat deelnemingen (na belasting) Winst na belastingen
12.905 1.704 11.201 1.368 9.833 745 10.578 -3.080 -216 7.282
12.846 1.726 11.120 1.239 9.881 449 10.330 -2.495 200 8.035
14.705 1.838 12.867 1.254 11.613 310 11.923 -3.407 387 8.903
11.645 1.571 10.074 916 9.158 350 9.508 -1.072 691 9.127
5.669 1.488 4.181 923 3.258 274 3.532 -1.220 519 2.831
Balans Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa Voorraden Vorderingen Liquide middelen Totaal activa
5.891 5.479 496 11.866 2.121 71.957 7.930 93.874
3.497 4.793 1.146 9.436 1.969 62.307 9.005 82.717
4.736 4.392 1.161 10.289 2.025 63.597 3.743 79.654
3.338 4.084 2.074 9.496 1.921 51.992 20.609 84.018
4.254 4.322 1.564 10.140 1.712 53.678 6.014 71.544
Aandelenkapitaal Reserves Eigen vermogen Voorzieningen Kortlopende schulden Totaal passiva
10.000 19.389 29.389 3.967 60.518 93.874
10.000 14.107 24.107 3.833 54.777 82.717
10.000 9.072 19.072 4.003 56.579 79.654
10.000 14.297 24.297 3.988 55.733 84.018
10.000 8.001 18.001 3.804 49.739 71.544
Verhoudingsgetallen Current ratio Solvabiliteit Rendement eigen vermogen
1,35 31,3% 24,8%
1,34 29,1% 33,3%
1,23 23,9% 46,7%
1,34 28,9% 37,6%
1,23 25,2% 15,7%
Investeringen Investeringen Desinvesteringen
2.492 -102
2.217 -
2.219 -703
1.334 -183
2.409 -292
Netto investeringen materiële vaste activa
2.390
2.217
1.516
1.151
2.117
Netto investeringen immateriële vaste activa
3.763
-
2.653
-
1.596
Gemiddeld aantal werknemers
1.855
1.791
1.724
1.493
1.460
Bedragen in 1.000 euro’s
Omzet
Als gevolg van stelselwijzigingen in 2009 in RJ 221 onderhanden projecten is de presentatie van de onderhanden projecten aangepast, zoals nader omschreven in de grondslagen voor de waardering van onderhanden projecten. Deze stelselwijziging is ook verwerkt in de cijfers van de jaren 2006 t/m 2008. Deze kunnen derhalve afwijken van de gepresenteerde cijfers in eerdere jaarverslagen.
56
Jaarverslag 2010
Begrippenlijst
Begrippenlijst ■
Current ratio
vlottende activa/kortlopende schulden
■
Quick ratio
vlottende activa minus voorraden/kortlopende schulden
■
Solvabiliteit
eigen vermogen/totaal vermogen
■
Rendement eigen vermogen
netto winst in % eigen vermogen
■
Rendement voor belasting
resultaat voor belasting/omzet
■
EBITDA
resultaat voor interest, belastingen, afschrijvingen materiële vaste activa en goodwill
■
EBITA
resultaat voor interest, belastingen en afschrijvingen goodwill
■
EBITA-marge
EBITA/omzet
■
EBIT
resultaat voor interest en belastingen
■
Belastingdruk
belastingen in % van resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
■
Werkzaam vermogen
eigen vermogen + voorzieningen
■
Cash flow
netto winst + afschrijvingen
57
Unica Postbus 202 3870 CE Hoevelaken T (033) 247 80 80 0800 - 223 33 33
[email protected]
www.unica.nl
Directie ir. R.A. Dikken – algemeen directeur K.A.G. Moser MBA – financieel directeur ir. L.A. de Lange – directeur ing. F. van Veenen MBA – directeur ir. J. Vervoorn – directeur
Commissarissen ir. A.C. van Rhee – president-commissaris drs. M.E. Groothuis MBA – commissaris B.J. Krouwel – commissaris ir. C. Pannevis – commissaris ir. D. van Vliet – commissaris
installatiegroep