duurzaamheid > zorg > communicatie > veiligheid > comfort
jaarverslag 2011
Wij ontzorgen onze opdrachtgevers met innovatieve en duurzame oplossingen, optimale communicatietoepassingen en een comfortabel en vooral ook veilig werk- en woonklimaat. En dat al meer dan 75 jaar. Met duurzaamheid als speerpunt in onze strategie waarborgen we de toekomst van ons bedrijf, onze opdrachtgevers, maar ook die van onze kinderen. Zo maken we samen de toekomst. De beelden op de voorkant en op de schutbladen in dit verslag geven uiting aan de innovatie en duurzame oplossingen waarmee we onze opdrachtgevers ontzorgen.
Inhoudsopgave
4
Bericht van de Raad van Commissarissen
5
Directieverslag
7
Marktontwikkeling en verkoop
8
Financiële resultaten
11
Processen
12
Risicomanagement
13
Personeel
13
Corporate Governance
13
Organisatie
14
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
15
Vooruitblik naar 2012 en verder
18
Jaarrekening 2011
21
Geconsolideerde balans per 31 december 2011
22
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2011
24
Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2011
25
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
26
Toelichting op de geconsolideerde balans
30
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
36
Enkelvoudige balans per 31 december 2011
38
Enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2011
40
Toelichting op de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening
41
Overige gegevens
45
Overige gegevens
46
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
47
Grafieken kerncijfers Unica Groep B.V.
49
Vijf jaar Unica Groep B.V.
50
Begrippenlijst
51
3 Inhoudsopgave
Kerncijfers Unica Groep B.V.
Kerncijfers Unica Groep B.V.
Bedragen in 1.000 euro’s
2011
2010
Geconsolideerde gegevens
Kerncijfers Unica Groep B.V.
4
Netto-omzet
291.671
300.557
Bedrijfsopbrengsten
294.154
303.808
EBITDA
5.701
12.905
EBIT
2.206
9.833
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen
3.150
10.362
Belastingen
1.126
3.080
Belastingdruk
35.7%
29.7%
Winst na belastingen
2.024
7.282
1.704
Afschrijvingen materiële vaste activa
2.528
Afschrijvingen immateriële vaste activa
967
1.368
Cash Flow
5.519
10.354
Netto investeringen in materiële vaste activa
2.948
2.390
Netto investeringen in financiële vaste activa
9
0
Aandelenkapitaal
10.000
10.000
Eigen vermogen
25.613
29.389
Werkzaam vermogen
29.167
33.356
Gemiddeld aantal medewerkers
1.841
1.855
Current ratio
1,24
1,30
Quick ratio
1,20
1,26
Totaal lang vermogen/ vaste activa
2,04
2,19
Solvabiliteit
28,2%
31,3%
Rendement voor belasting
1,1%
3,4%
EBITDA-marge
2,0%
4,3%
Rendement eigen vermogen
7,9%
24,8%
Verhoudingsgetallen
Rendement
Bericht van de Raad van Commissarissen
Bericht van de Raad van Commissarissen De jaarrekening 2011 is door de directie opgemaakt en door Deloitte Accountants gecontroleerd en van een goedkeurende controleverklaring voorzien. De bevindingen naar aanleiding van de controle werden door ons in aanwezigheid van de directie met de accountant besproken. Vervolgens is de jaarrekening op 4 april 2012 door onze raad ondertekend. Wij stellen de aandeelhouders voor om de jaarrekening
De slechte marktomstandigheden, die zowel een
aldus vast te stellen en het dividendvoorstel van de
structurele als een conjuncturele component kennen,
directie te aanvaarden. Tevens bevelen wij aan décharge te
hebben het niveau van de resultaten aangetast. Hierop
verlenen aan de directie voor het gevoerde beheer en aan
heeft de onderneming gereageerd vanuit de volgende
onze raad voor het gehouden toezicht.
uitgangspunten: vasthouden aan de gekozen strategie, stringente kostenbeheersing, alleen vestigingen van
Bericht van de Raad van Commissarissen
6
De samenstelling van onze raad is gedurende het
voldoende omvang en breedte, focus op doorlopende
afgelopen jaar ongewijzigd gebleven. De werkwijze van
relaties, aandacht voor commercie en (proces)innovatie op
de raad is op enkele punten aangescherpt in overeen-
alle niveaus en investeren in de omvang en kwaliteit van
stemming met maatschappelijke ontwikkelingen ter zake.
Technisch Beheer en ICT. Wij vertrouwen erop dat deze
Aandachtsgebieden worden meer aan leden gekoppeld,
lijnen leiden tot herstel van resultaat en uitbouw van onze
die daarover onafhankelijk contact met de directie hebben
marktaandelen.
en vervolgens naar de raad rapporteren in een aan elke vergadering voorafgaand informatief bijpraten. Aldus kan
Human Resource Management, in al haar aspecten,
de kennis van de raad als geheel over de onderneming
wordt steeds belangrijker in een op termijn voorspelbaar
worden verdiept.
verkrappende arbeidsmarkt. Onze gekozen strategie vereist, dat ook op dit punt het verschil wordt gemaakt.
In het verslagjaar werd vijf maal vergaderd in aanwezig-
Ook op de agenda van onze raad neemt het belang van
heid van de directie, waarbij onder meer aandacht werd
dit onderwerp toe.
besteed aan de volgende onderwerpen: • herijking van de strategische doelstellingen gezien tegen de moeilijke marktomstandigheden; • de financiële gang van zaken, de rapportage daarover en risicobeheer;
Wij willen de Ondernemingsraad bedanken voor haar activiteiten en betrokkenheid in het belang van de onderneming en haar personeel. De jaarlijkse gedachtewisseling heeft zich verder verdiept en wordt
• Verdere ontwikkeling van de duurzaamheidstrategie;
door ons zeer gewaardeerd. De raad dankt ten slotte
• aanpassing van de ondernemingsstructuur naar grotere
de directie, het management van de vestigingen en de
eenheden met brede capaciteit; • de strategische wens tot versterking van de ICT-activiteiten van Unica ;
business units en alle medewerkers voor hun inzet en bijdragen aan de activiteiten, ontwikkeling en reputatie van Unica in het afgelopen jaar.
• verankering van verkoopgerichtheid in de organisatie; • technische en financiële procescontrole door onder
Hoevelaken, 4 april 2012
andere meer softwareondersteuning; • modern personeelsbeleid.
de Raad van Commissarissen
Eenmaal werd daarbij de Ondernemingsraad uitgenodigd voor de jaarlijkse gedachtewisseling.
ir. A.C. van Rhee, voorzitter
Daarnaast werd twee maal in eigen kring vergaderd,
drs. M.E. Groothuis MBA
met als onderwerpen strategie, directiebeoordeling, zelf-
B.J. Krouwel
evaluatie en werkwijze en taakverdeling binnen de raad.
ir. C. Pannevis ir. D. van Vliet
Directieverslag
Directieverslag
Directieverslag
8
Ondanks het vertrouwen waarmee wij aan 2011 begonnen, is dit het eerste jaar geworden sinds het uitbreken van de crisis in 2008, waarin de effecten van de stagnerende economie onze financiële prestaties substantieel hebben geraakt. Hoewel omzet en orderintake op het gebudgetteerde niveau uitkwamen, was het gerealiseerde resultaat teleurstellend. De getroffen structurele maatregelen stemmen ons echter optimistisch over de kansen op rendementsherstel in 2012.
Marktontwikkeling en verkoop
het aantal arbeidsplaatsen in de bouwsector sinds 2008
Het voorzichtige economische herstel dat eind 2010 en begin
met circa 8% is gedaald, terwijl er volgens informatie van
2011 waarneembaar was, heeft in de tweede helft van 2011
onze brancheorganisatie UNETO-VNI binnen de installatie-
niet doorgezet. De gevreesde ‘double dip’ is daadwerkelijk
branche nauwelijks een teruggang waarneembaar is.
opgetreden. De economie is in het derde en vierde kwartaal zelfs gekrompen, waardoor Nederland in een recessie terecht
De aanbestedingsmarkt, waar nog steeds veel gegund
is gekomen. Het Centraal Planbureau (CPB) verwacht pas in
wordt op laagste prijs, blijft onveranderd slecht.
de tweede helft van 2012 weer een lichte groei.
Het verwerven van orders tegen een kostendekkend prijsniveau is hier nauwelijks mogelijk. Wij trachten het
De bouwproductiewaarde steeg in 2011 met 3½% ten
aannemen van werken onder kostprijs te voorkomen en
opzichte van 2010. Deze opleving komt echter uitsluitend
verwerven in plaats daarvan zoveel mogelijk orders via
voor rekening van de gunstige eerste helft van het jaar. Na
concepten en projecten waarbij onze toegevoegde
de zomer zakte de vraag weer in (bron: EIB). Opvallend is dat
waarde wel wordt beloond.
Unica Academy brengt opleiden naar hoger niveau met actuele en toekomstige opleidingsbehoeftes.
opleiden & ontwikkelen in 2011 een eigen gezicht
Dit is gebundeld en samengebracht in een selectie
gekregen binnen Unica. De Unica Academy fungeert
aan kwalitatieve opleidingsprogramma’s.
als centraal punt waar leren en ontwikkelen bij elkaar
De actualiteit van de Unica Academy is geborgd
komen, zodat medewerkers van Unica garant staan
door permanente toetsing van het opleidingsaanbod
voor kwaliteit, ondernemerschap, proactiviteit,
aan de ontwikkelingen in en rond Unica. De Unica
samenwerking, inventiviteit en natuurlijk up-to-date
Academy draagt strategisch bij aan de verander- en
kennis en vaardigheden.
verbetertrajecten binnen Unica en aan de individuele prestatie en ontwikkeling van iedere medewerker.
Al jaren investeert Unica in opleidingen, trainingen
Bovenal vindt Unica het belangrijk dat leren en
en cursussen. Dat betreft vakinhoudelijke opleidin-
ontwikkelen leuk is, dat het bijdraagt aan persoon-
gen en specifieke maatwerktrainingen. De kennis en
lijke motivatie en uitdaging en dat het plezier
ervaring die daarmee zijn opgedaan, zijn aangevuld
oplevert in het werken bij en met Unica.
Via GreenStep, een joint venture van Unica en Dura
Via onze deelneming BeGreen Energy zijn diverse bio
Vermeer, richten wij ons op het verduurzamen van de
massaprojecten ontwikkeld. Langdurige vergunnings-
bestaande kantorenvoorraad. Ondanks het gunstige
trajecten en de stagnerende woningverkoop maken de
perspectief voor gerenoveerde gebouwen ontwikkelt
aanloopperiode van deze activiteit langer dan eerder werd
deze markt zich nog aarzelend. Door de onzekerheid bij
verwacht. Desondanks verwachten wij dat in 2012 diverse
het vinden van een geschikte huurder en een financier,
biomassaprojecten daadwerkelijk worden gerealiseerd.
als ook door de noodzakelijke afwaardering van de actuele boekwaarde, zijn eigenaren vooralsnog terughoudend bij
Met ROVA Duurzaam is een samenwerking aangegaan
het investeren in verduurzaming van hun panden.
met als doel het sluiten van de biomassakringloop en het
9 Directieverslag
Met de oprichting van de Unica Academy heeft
leveren van duurzame warmte aan gebouwen binnen de
ook externe relaties uitgenodigd en was de ‘markt’ op de
in ROVA deelnemende gemeenten. ROVA Duurzaam en
zaterdag opengesteld voor alle Unica-medewerkers en
Unica spelen hiermee in op een sterke behoefte van deze
hun familie.
gemeenten om te verduurzamen en de exploitatiekosten van de gebouwen te verlagen door het toepassen van
Cobouw nomineerde Unica voor een Cobouwaward
lokale biomassa in de verwarmingsinstallaties.
in de categorie ‘installateurs’. Voor diverse, door derden georganiseerde congressen en seminars, is Unica
Het afgelopen jaar zijn WKO-systemen, die gebruik maken
gevraagd presentaties te verzorgen vanuit haar koppositie
van warmte/koudeopslag in de bodem, een aantal keren
op het gebied van duurzaamheid.
negatief in de publiciteit geweest. Unica Ecopower heeft haar expertise, opgedaan als exploitant van dergelijke
Het in 2010 gestarte traject rondom merk en identiteit
systemen, vertaald naar een nieuw concept, de WKO
van de organisatie kreeg een vervolg. Regionale work-
Dokter. Diverse opdrachtgevers hebben inmiddels van
shops voor onze ‘top-100’ medewerkers resulteerden
deze dienst gebruik gemaakt en de prestaties van hun
in vier nominaties voor de ‘Unica Uniek Award 2011’.
systeem aanzienlijk zien verbeteren.
De ‘Unica Green Tool’ werd uiteindelijk door de deelnemers aan de Stafdag verkozen tot meest ‘Unica Merkwaardig’
Unica organiseerde een drietal seminars voor haar relaties
concept.
ter gelegenheid van de opening van onze nieuwe panden
Directieverslag
10
in Rotterdam, Oosterhout en Amsterdam. Onderwerpen
Unica doet permanent onderzoek naar klantervaringen bij
waren exploitatiegericht ontwerpen, transformatie als
zowel uitgevoerde projecten als onderhoud- en beheer-
eindeloze uitdaging en duurzaam renoveren. Alle seminars
contracten. De klantwaardering was over het algemeen
werden goed bezocht.
goed. Opdrachtgevers herkennen de betrokkenheid van de servicemonteurs en bereikbaarheid van Unica als sterke
Daarnaast organiseerden wij, net als twee jaar geleden,
punten. Groeiende behoeften zijn er op het gebied van
een ‘Marktkramendag’ waar alle Unica-onderdelen
duurzame energie en onderhoudsoptimalisatie.
hun producten en diensten konden presenteren.
Opdrachtgevers verwachten daarbij van Unica steeds
Anders dan in de vorige editie werden hiervoor ditmaal
vaker een adviesrol.
In 2011 werd voor bijna € 278 miljoen aan nieuwe orders
structurele maatregelen ter verbetering in gang gezet.
geboekt. De totale werkvoorraad ultimo 2011 bedroeg
De kosten hiervan drukken voor een belangrijk deel op
ruim € 158 miljoen tegen € 135 miljoen ultimo 2010.
het resultaat van 2011.
In beide bedragen is de portefeuille Technisch Beheer niet inbegrepen.
Diverse projecten welke op stapel stonden om in 2011 te worden gerealiseerd, werden door de opdrachtgevers
Financiële resultaten
uitgesteld vanwege uiteenlopende redenen. Dit heeft
De gefactureerde omzet over 2011 bedroeg conform
op een aantal plaatsen geleid tot een matig bezettings
budget € 292 miljoen ten opzichte van € 301 miljoen
resultaat.
in 2010. Gecorrigeerd voor de mutaties op het onderhanden werk daalden de netto bedrijfsopbrengsten
Unica heeft de afgelopen jaren veel geïnvesteerd
naar een niveau van € 294 miljoen tegen € 304 miljoen
in haar ICT-activiteiten en nieuwe concepten als
in 2010.
Ecopower, BeGreen, GreenStep en Smart. Alleen en binnen diverse samenwerkingsverbanden. Stuk voor stuk
Zowel onze landelijk opererende gespecialiseerde
goede ontwikkelingen, die ons in de toekomst zullen
businessunits als onze Technisch Beheer activiteiten lieten
helpen ons te onderscheiden van de concurrentie.
een lichte omzetgroei zien in 2011. Daarentegen is er een
Door de stagnerende economie zijn ze op dit moment
terugval in omzet, en daarmee in netto bedrijfsopbreng-
echter nog niet voldoende renderend.
sten, uit de nieuwbouwactiviteiten binnen onze regionaal We hebben geconstateerd dat het niveau van indirecte kosten te hoog is geworden en er is een aantal initiatieMeer dan in andere jaren hebben veel van onze
ven genomen om het niveau in lijn te brengen met de
vestigingen te maken gehad met lagere marges op
verwachte omzet en marge in de markt.
projecten in uitvoering. Op een beperkt aantal plekken in onze organisatie heeft dit ertoe geleid dat het
Het resultaat (EBITA) daalde ten gevolge van boven
betreffende bedrijfsonderdeel in de rode cijfers is
genoemde oorzaken naar € 3,2 miljoen ten opzichte van
gekomen. Om herhaling te voorkomen, zijn inmiddels
€ 11,2 miljoen in 2010. Dit resultaat komt overeen met
Unica Amsterdam in eigen kantoor van G naar A label Eind 2011 werd het nieuwe, duurzaam gerenoveerde
(WKO), waarbij via een ingenieuze techniek koeling
kantoor van Unica Amsterdam officieel in gebruik
en verwarming uit de bodem worden gehaald.
genomen. Het vernieuwde pand is een treffend
Daarnaast is het hele pand voorzien van LED-
voorbeeld van de vele praktische mogelijkheden
verlichting en HR++ glas. Unica verbetert door
die er zijn om met verantwoorde investeringen de
deze maatregelen de energieprestaties fors: van
energieprestaties van een pand fors te verbeteren
energielabel G naar A. Het nieuwe, multifunctionele
en een hoog comfort voor de gebruikers mogelijk
interieur is gebaseerd op het nieuwe werken.
te maken. Het kantoor van Unica Amsterdam is
De ingrijpende verduurzaming van het bestaande
gerenoveerd door GreenStep, een samenwerkings-
kantoor sluit aan bij de duurzaamheidsambities
verband tussen Unica en Dura Vermeer. GreenStep
van Unica. Bovendien past het in het beleid van
is gespecialiseerd in duurzame kantoorrenovatie.
de Gemeente Amsterdam om de leegstand van
In het vernieuwde pand maakt Unica Amsterdam
kantoren terug te dringen. Een praktijkvoorbeeld
gebruik van een scala aan duurzame technieken.
van ‘samen maken we de toekomst’, het credo
Denk aan de toepassing van warmte/koudeopslag
van Unica.
11 Directieverslag
werkende vestigingen.
Unica Foundation aan de slag in Arnakot, Nepal
Directieverslag
12
Unica heeft in 2007 Stichting Unica Foundation
maart 2013 bouwt de Unica Foundation aan een
opgericht. Via de stichting deelt Unica haar kennis
nieuw drinkwatersysteem én nieuwe toiletten.
en kunde van duurzame techniek op een structurele
Kwalitatief hoogwaardige pompen, een leidingnet
en duurzame wijze met de lokale bevolking in
van 19 kilometer en 41 tappunten gaan de bevolking
ontwikkelingslanden. Onder meer door technische
van vers en veilig drinkwater voorzien. Gelijktijdig
ondersteuning, opleiding en training. In 2011 is
worden 176 toiletten geplaatst om de hygiëne te
gestart met een omvangrijk drinkwater-
verbeteren. Ook krijgt de lokale bevolking educatie
en sanitatieproject in Arnakot en Upper-Bengri.
op het gebied van lezen en schrijven, hygiëne,
De dorpen zijn gelegen in een onherbergzaam
onderhoud, financiën en inkomstengenererende
gebied in Nepal. De inwoners beschikken over drie
activiteiten. De Unica Foundation heeft medio 2011
waterpunten die maar gedeeltelijk water geven.
al een energievoorziening op zonne-energie
Gemiddeld is men twee keer per dag meer dan
gerealiseerd voor een klein ziekenhuis in Necha.
tweeënhalf uur onderweg om een kruik met water te
Dit biedt genoeg energie om medische apparatuur te
vullen. Het drinkwater- en sanitatieproject brengt
kunnen gebruiken, waarmee de kwaliteit van de
daar verandering in. In de periode van maart 2011 tot
gezondheidszorg verbetert.
1,1% van de gefactureerde omzet en is daarmee teleur-
daarmee faalkosten te reduceren en de kwaliteit van het
stellend, zelfs wanneer wij rekening houden met de
eindproduct te vergroten.
slechte economische omstandigheden. Unica investeerde in 2011 in de verdere doorontwikkeling Met ASN is een overeenkomst van € 8,1 miljoen gesloten
van BIM binnen de organisatie. Dat Unica op dit gebied als
voor de financiering van onze bestaande exploitatie-
vooruitstrevend wordt gezien, blijkt uit diverse projecten
activiteiten van warmte/koudeopslagsystemen (WKO).
waarvoor Unica geselecteerd is juist vanwege onze verregaande kennis van BIM, als ook uit onze deelname aan de
Processen
‘Koplopergroep BIM’ van UNETO-VNI.
Werken met een Bouw Informatie Model (BIM) wordt meer en meer gezien als de methode om ketenintegratie
Het in 2010 geopende ‘Triple-P Production Centre’ wordt
binnen de bouw- en installatiebranche te verankeren,
steeds vaker door onze vestigingen ingezet voor het
realiseren van kortere doorlooptijden bij een hogere
ontwikkeld. Dit geeft de projectverantwoordelijken real
kwaliteit tegen een lager risico. Om het draagvlak voor
time inzicht in de openstaande debiteurenposten, de
industrieel installeren verder te verbreden is, als onderdeel
ouderdomsanalyse, de klachtenanalyse en het kredietrisico.
van de Unica Academy, een interne workshop ontwikkeld voor het delen van kennis op het gebied van prefab
Personeel
en plug & play.
Onze jarenlange ervaring op het gebied van opleiden, aangevuld met actuele en toekomstige opleidings
Unica verzond de allereerste elektronische factuur
behoeftes, hebben we gebundeld en samengebracht in
naar de Rijksgebouwendienst. Dit gebeurde symbolisch
de Unica Academy, een selectie van kwalitatieve
door de heer Elco Brinkman, voorzitter Bouwend
opleidingsprogramma’s, waaronder een Management
Nederland, via ‘Z factuur’, het platform voor verzenden,
Developmentprogramma en een Traineeprogramma.
ontvangen en beheren van elektronische facturen tussen de bouwsector en de rijksoverheid. De overheidsdoel
HR-instrumenten als functieprofielen en Persoonlijke
stelling om 10% van de facturen elektronisch te behande-
Opleiding Plannen (POP) werden verder geprofessio
len, is hiermee een forse stap dichterbij gekomen.
naliseerd door ze meer competentiegericht te maken. Voor projectleiders Technisch Beheer werd intern een
Het veranderproces UTBBase, gericht op het uniformeren
opleidingstraject ontwikkeld gericht op het versterken
en automatiseren van de Technisch Beheer omgeving,
van commerciële vaardigheden.
is in 2011 volledig afgerond door implementatie van de Met Raet is een overeenkomst gesloten voor de
positief. Het levert veel inzichten op om zowel de kwaliteit
implementatie van Raet HR Self Service, een module
van de dienstverlening richting de klant, als ook de interne
waarin management en medewerkers digitaal informatie
prestaties, verder te verbeteren.
ontvangen, mutaties kunnen verrichten en direct dossiers en arbeidsvoorwaarden kunnen inzien.
Risicomanagement We zien mogelijkheden tot het verbeteren van onze
Het totale personeelsbestand is in 2011 per saldo gedaald
risicobeheersing- en controlesystemen. De procedure voor
met circa 31 FTE. Het verloop bedroeg 12%. Het ziekte
orderintake is aangescherpt. Door de herinrichting van ons
verzuim is licht gestegen naar 5,2%, waarvan 3,6% wordt
automatiseringssysteem zal de bewaking van voortgang
veroorzaakt door langdurig verzuim.
en risicofactoren op projecten in uitvoering beter worden ondersteund.
Helaas zijn ons dit jaar drie medewerkers ontvallen. Eén van hen overleed volslagen onverwachts,
De kwaliteit van het personeel bepaalt in grote mate of
twee anderen ten gevolge van een ongeneeslijke ziekte.
de aangenomen projecten tot een goed einde worden gebracht. Ons personeel wordt permanent getraind in goede
Corporate Governance
projectuitvoering. Speciale aandacht gaat uit naar de juridi-
De samenstelling van de directie is in 2011 ongewijzigd
sche risico’s. Jaarlijks wordt op de landelijke projectleiderdag
gebleven. Wel heeft er een herverdeling van taken plaats-
een workshop juridische risico’s in de bouw gegeven.
gevonden, waardoor binnen de directie meer capaciteit is ontstaan voor commerciële activiteiten. Met de Raad
Het aantal juridische procedures en discussies met klanten
van Commissarissen werd vijf maal vergaderd. Naast de
is het afgelopen jaar verder gedaald. Unica heeft in eigen
algehele voortgang werd telkens een specifiek thema
huis een nieuwe beheerstool voor kredietmanagement
besproken zoals commercie,
13 Directieverslag
software op alle vestigingen. De ervaringen hiermee zijn
Directieverslag
14
productie, functioneren van de directie en strategie.
derheden te melden. Unica hanteert een zerotolerance
Ook werd gezamenlijk een bezoek gebracht aan
beleid ten aanzien van integriteit. Van twee medewerkers
een project van Unica. Eenmaal werd vergaderd met
is in 2011 afscheid genomen wegens handelen in strijd
een vertegenwoordiging van de Ondernemingsraad.
met onze standaarden voor integriteit. Er was geen
Voor 2012 wordt een vergelijkbaar programma
sprake van externe schade en de schade voor Unica bleef
gehanteerd.
beperkt.
Met de Ondernemingsraad werd zes maal op con-
Organisatie
structieve wijze overleg gevoerd. Door de toenemende
De vestigingen Emmen en Groningen hebben in 2010 een
diversiteit van activiteiten binnen Unica dient de structuur
plan gepresenteerd dat hen weerbaarder moet maken
van medezeggenschap te worden herzien, teneinde de
tegen conjuncturele schommelingen. Dit plan is medio
doelmatigheid te waarborgen. Met de Ondernemingsraad
2011 geïmplementeerd. Beide vestigingen gaan sindsdien
was reeds overleg gestart om te komen tot een aanpas
organisatorisch samen onder de naam Unica Noord.
sing van die structuur. Inmiddels is de locatie Groningen getransformeerd naar In het kader van onze deelname aan SBIB (Stichting
een steunpunt Technisch Beheer. Projecten worden vanuit
Beoordeling Integriteit Bouwnijverheid) zijn geen bijzon-
de locatie Emmen aangepakt, waardoor meer kritische
Unica Ecopower Unica Ecopower levert duurzame warmte, koude en
Op basis van haar eigen WKO-installaties heeft Unica
elektriciteit via duurzame installaties met innovatieve
Ecopower de laatste jaren ervaring opgedaan in het
energiebesparende technieken. Zo exploiteert Unica
zo optimaal mogelijk laten presteren van WKO-instal-
Ecopower op het Science Park Amsterdam een
laties. Deze kennis is in 2011 omgezet in een nieuwe
innovatieve ondergrondse energie-uitwisseling.
dienst: de WKO Dokter. Uit onderzoek blijkt dat meer
Een gedeelte van de restwarmte van een groot
dan 70% van de WKO’s in Nederland niet optimaal
datacentrum wordt via de bodem uitgewisseld voor
draait. Dit resulteert in hoog energieverbruik, een
de verwarming van de Faculteit der Natuurweten-
slechte bodembalans (en daardoor niet voldoen aan
schappen, Wiskunde en Informatica (FNWI) van de
de wettelijke verplichtingen van de Grondwaterwet)
Universiteit van Amsterdam. Dit is mogelijk doordat
en klagende eindgebruikers/huurders in te koude of
zowel het datacentrum als het verderop gelegen
te warme gebouwen. Met de WKO Dokter biedt Unica
FNWI-gebouw gebruik maakt van warmte/
Ecopower eigenaren en beheerders van zulke
koudeopslag (WKO) in de grond. Hierbij dient
installaties dé oplossing om een hoger rendement te
het grondwater als warmtebuffer. Het warme water
halen uit hun WKO-installatie en te voldoen aan de
uit het datacenter stroomt via de bodem naar de
wettelijke verplichtingen.
warmtebron van het FNWI-gebouw. Het is in In 2011 hebben meerdere vastgoedeigenaren en
warmte-uitwisselingsproject via de bodem
-beheerders hun WKO tot grote tevredenheid laten
plaatsvindt.
verbeteren door de WKO Dokter.
15 Directieverslag
Nederland de eerste keer dat een dergelijk
massa ontstaat voor een innovatieve en kwalitatief
Met Marcel Schutte Holding Lemelerveld B.V. is intensief
hoogwaardige dienstverlening.
gewerkt aan een strategische samenwerking tussen Unica ICT B.V. en Schutte Informatisering B.V. Dit heeft in januari
Om onze marktpositie in Rotterdam en omgeving te
2012 geresulteerd in een overname van Schutte Informa
versterken zijn de vestiging Unica Rotterdam en Unica
tisering door Unica ICT en een gelijktijdige verkoop van
Meweco samengevoegd. De eerste stap daartoe was
50% van het aandelenkapitaal in Unica ICT aan Marcel
reeds in 2010 gezet, toen beide bedrijven gezamenlijk
Schutte Holding Lemelerveld B.V.. De activiteiten zullen
een nieuw pand hebben betrokken. Door deze
worden voortgezet onder de naam ‘Unica Schutte ICT’.
samenvoeging ontstaat een nieuwe krachtige vestiging Rotterdam, die zowel sterk is op het gebied van nieuw-
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
bouw- en renovatieprojecten als op het gebied van
Door de aard van onze kernactiviteiten speelt Unica een
Technisch Beheer.
bijzondere rol bij het verduurzamen van onze samenleving. Enerzijds hebben wij vanuit onze maatschappelijke
Op diverse andere plaatsen in de organisatie is de capa-
verantwoordelijkheid permanent aandacht voor de
citeit geleidelijk aangepast tot een niveau dat past bij de
effecten van ons beleid en handelen op de drie P’s:
huidige economische vooruitzichten voor het betreffende
people, planet, profit. Anderzijds zijn wij vanuit onze tech-
werkgebied.
nologische kennis in staat daadwerkelijk een
Lokale energie
Directieverslag
16
Unica gelooft dat het lokaal opwekken van
derde partij zijn afspraken gemaakt over het
duurzame energie voor woningen en bedrijven
aanleveren van resthout. Om de gemeente
de toekomst heeft. In 2011 heeft Unica vele lokale
Hardenberg (waar Dedemsvaart onderdeel van
projecten gerealiseerd. Zo werden in Zwolle alle
uitmaakt) volledig te ontzorgen, neemt Unica de
gebouwen van de gemeente voorzien van
vijftienjarige exploitatie van de houtenergiecentrale
zonnepanelen en werd er een houtenergiecentrale
op zich. Ook zorgt Unica voor het specialistische
geplaatst bij zwembad De Kiefer in Dedemsvaart.
beheer en onderhoud van de centrale. Via Unica
De Kiefer is een project waarbij warmte wordt
Online kan de gemeente Hardenberg de prestatie
opgewekt op basis van houtsnippers. Unica verzorgt
van de houtenergiecentrale live volgen. Inmiddels
hierbij voor De Kiefer het ontwerp, de realisatie en
exploiteert en beheert Unica al vele tientallen lokale
de exploitatie van de houtenergiecentrale. Met een
installaties.
bijdrage te leveren aan een duurzame woon-, leef- en
Unica steeds beter en nauwkeuriger inzichtelijk.
werkomgeving bij onze klanten en hun doelstellingen op
Om één uniform overzicht te krijgen, zal aankomend
dit vlak. Ons commercieel beleid is hierop gericht.
jaar per locatie een milieubarometer worden geïmplementeerd. Hierdoor wordt ook per locatie
In 2011 zijn de laatste profitcenters van Unica
de ‘carbon footprint’ inzichtelijk en kunnen de lokale
gecertificeerd volgens de ISO 14001 normering.
(milieu)doelstellingen beter worden bewaakt.
Het duurzaamheidsbeleid van Unica richt zich op mobiliteit, energiegebruik, afvalstoffen en in- en
In februari werd het geheel in eigen beheer
verkoop. Op deze punten worden jaarlijks
ontwikkelde duurzame kantoorpand in Rotterdam
doelstellingen bepaald en de voortgang gemeten.
feestelijk geopend. Het gebouw beschikt onder andere over een vegetatiedak en een PV-installatie
Dankzij de inspanningen op de vestigingen en de reeds
en wordt verwarmd en gekoeld door middel van een
genomen maatregelen worden de milieuprestaties van
WKO-installatie.
In april werd het kantoorgebouw voor ons bedrijf in
vervanging van de verlichting door LED-armaturen,
Oosterhout feestelijk geopend. Ook dit gebouw werd
heeft het gebouw inmiddels een A++ label verkregen.
in eigen beheer ontwikkeld en is uiteraard voorzien van
Unica laat hiermee zien dat met beperkte investeringen
duurzame installaties waaronder een WKO-installatie en
en acceptabele terugverdientijden het energiegebruik
een Unica Smart-systeem.
sterk kan worden gereduceerd.
In augustus verhuisde onze vestiging Amsterdam naar een
Voor de ondersteuning van de Unica Foundation
volgens de GreenStep-methodiek duurzaam gerenoveerd
is een supportgroep opgericht. Deze supportgroep,
pand op het bedrijventerrein Westpoort in Amsterdam
bestaande uit vijf betrokken medewerkers, heeft
Sloterdijk.
als doel meer externe bekendheid te geven aan de stichting, fondsen te werven en de betrokken-
Het eigen hoofdkantoor in Hoevelaken krijgt meer en
heid van onze medewerkers bij het werk van de
meer een voorbeeldfunctie voor relaties. Na het aan-
stichting te vergroten door hen tot ‘representant’
brengen van zonnepanelen in 2010 en de gedeeltelijke
te maken.
Directieverslag
17
Unica verduurzaamt Ronald McDonald huis Zwolle
Ook in 2011 heeft Unica vanuit haar expertise weer
en warmwaterverbruik. Voor het Ronald McDonald
tal van maatschappelijke initiatieven ondersteund.
Huis is deze vorm van energiesponsoring van
Zo heeft Unica samen met Remeha, Flamco en
onbetaalbare waarde. Het huis krijgt geen subsidies
Scheuten Solar duurzame energietoepassingen
van de overheid, maar is geheel afhankelijk van
geïnstalleerd bij Ronald McDonald Huis Zwolle.
giften, donaties en opbrengsten uit acties om in de
In Ronald McDonald Huis Zwolle kunnen ouders,
kosten te voorzien. Naast een aanzienlijke kostenver-
broertjes en zusjes van zieke kinderen die worden
laging zorgen de zonnepanelen ook voor een
behandeld in de Isala klinieken logeren. Met de
langjarige betere exploitatie en een lagere
nieuwe zonne- en PV-panelen, die grotendeels
CO2-uitstoot. Daardoor kan de goede zorg die het
worden gesponsord door de genoemde partijen, kan
Ronald McDonald Huis biedt nu volop worden
het huis voortaan voorzien in haar eigen elektriciteit-
doorgezet.
Directieverslag
18
Vooruitblik naar 2012 en verder
Desondanks zijn er ook kansen op beter rendement voor
De algemene verwachtingen voor de Nederlandse
die activiteiten, welke niet direct zijn gerelateerd aan
economie in 2012 zijn matig. De vooruitzichten voor de
nieuwbouw van vastgoed.
bouwsector zijn zelfs zorgelijk en vormen een risico voor dat deel van de activiteiten van Unica, welke hieraan
Het ‘nieuwe werken’ vraagt weliswaar minder vierkante
rechtstreeks is gerelateerd. Het Economisch Instituut voor
meters per medewerker, maar stelt wel andere eisen
de Bouw (EIB) voorspelt voor het jaar 2012 een verdere
aan deze werkplekken, met name op het gebied van
krimp van de bouwproductie van 3½% en een nullijn voor
flexibiliteit en ICT-toepassingen. De elkaar snel op
2013. Voor de utiliteitsbouw bedraagt de geprognosti-
volgende technologische ontwikkelingen zullen leiden
ceerde krimp in 2012 zelfs 8%. Eerst vanaf 2014 wordt enig
tot nieuwe investeringen bij onze klanten.
herstel verwacht. Na de fusie van Unica ICT met Schutte Informatisering Daarnaast waarschuwt De Nederlandsche Bank voor
zijn we goed gepositioneerd in de ICT-markt.
een dreigende ‘vastgoedcrisis’ binnen de financiële
De marktverwachtingen de komende jaren voor
wereld ten gevolge van de structurele overcapaciteit
‘end user’- en ‘cloud’-technologie zijn positief. Via ons
en de overwaardering van het vastgoed.
relatienetwerk zullen wij onze ICT-dienstverlening verder uitrollen en verwachten wij groei en resultaatverbetering.
Dit alles zal naar verwachting leiden tot blijvende prijs-
Het aandeel van ICT-dienstverleningsconcepten binnen
druk op de orderintake gedurende de komende jaren.
onze omzet zal de komende jaren sterk moeten stijgen.
Unica Online en Greenscreen Unica heeft in 2011 via haar portal Unica Online
Unica dan ook een waardevolle manier om
een nieuw energiemanagementsysteem in gebruik
invulling te geven aan wat Unica wil zijn,
genomen. Aangesloten klanten krijgen hiermee
namelijk: duurzaam technisch dienstverlener.
nauwkeurig inzicht in de energieprestaties van hun technische installaties. En kunnen zo tot 25% energie
Aan het nieuwe energiemanagementsysteem
besparen. Het systeem is toepasbaar op zowel
op Unica Online is het zogenaamde Greenscreen
installaties die energie opwekken (zoals hout
te koppelen, het nieuwe energiedashboard van
energiecentrales en WKK) als op geavanceerde
Unica. Het Greenscreen is het ideale middel om
binneninstallaties.
de energieprestaties van een gebouw aantrekkelijk te visualiseren. Die energieprestaties zijn te tonen
Een goed werkend energiemanagementsysteem is
op een scherm dat op een zichtbare plek kan
een randvoorwaarde voor het optimaal beheren en
worden gehangen. Zo krijgen bezoekers en
rendabel exploiteren van installaties. Bovendien is
medewerkers snel en eenvoudig inzicht in het
het een platform voor het ontwikkelen van nieuwe
energiegebruik. Dat stimuleert energiebewust
aanvullende diensten. Energiemanagement is voor
gedrag.
Door de vergrijzing van de Nederlandse bevolking blijft
versterkt door de al jaren afnemende belangstelling
de vraag vanuit de zorgsector toenemen, waarbij tege
voor technische vakken bij jongere generaties.
lijkertijd het betaalbaar houden van die zorg een steeds
Excellent Human Resource Management is noodzakelijk,
belangrijker vraagstuk wordt. Verwacht wordt dat ouderen
maar niet voldoende. Door standaardisatie en industriële
langer zelfstandig zullen blijven wonen, waarbij de
productiewijzen zal de afhankelijkheid van de factor mens
zorg wordt verleend met behulp van op ICT-technologie
moeten worden gereduceerd.
gebaseerde hulpmiddelen. De noodzaak tot een duurzame energievoorziening in De totale bevolking zal naar verwachting nog tot circa
Nederland wordt inmiddels breed erkend. Decentraal
2020 groeien. De grootte van het gemiddelde huishouden
duurzame oplossingen, gekoppeld door zogenaamde
daalt daarbij. Dat betekent dat er meer woningen nodig
smart grids, zullen naar verwachting steeds meer tot een
zijn, maar wel een ander type, terwijl de vergrijzing ook
‘all-electric’ maatschappij leiden, welke onafhankelijk is
andere eisen aan deze woningen stelt. Er is nog altijd een
van fossiele brandstoffen. Hoewel deze situatie nog zeker
structureel tekort aan goede woningen. De woningbouw-
enkele decennia op zich zal laten wachten, zal het transi-
markt zal daarom naar verwachting snel herstellen, zodra
tietraject de komende jaren al opdrachten generen voor
de economie aantrekt. Hierbij zal wel een verschuiving
technisch dienstverleners als Unica, zowel op het gebied
richting de grote steden optreden.
van infrastructuren als op het gebied van ICT.
De vergrijzing heeft grote invloed op de beroepsbevol
Onze strategie is er al sinds jaren op gericht om de
king in de bouw- en installatiebranche. Dit effect wordt
gevoeligheid voor conjuncturele schommelingen te
Directieverslag
19
beperken. Wij richten ons daarvoor meer en meer op
De huidige werkvoorraad en de pijplijn van nog te boeken
vormen van dienstverlening, conceptontwikkeling en
orders geven ons een voorzichtig vertrouwen voor 2012.
‘recurring business’. Unica transformeert naar een allround
Hierbij dient te worden aangevuld, dat de verschillen per
technische dienstverlener door een verschuiving van
regio en tussen de marktsectoren groot zijn. Permanente
capaciteit naar kennis, focus op langdurige vormen van
bewaking en indien noodzakelijk snel herstellend
dienstverlening en verder industrialiseren van het
handelen, zullen voor het resultaat van 2012 essentieel
productieproces en daarmee een structurele verbetering
zijn. Wij hebben vertrouwen in de genomen initiatieven en
van het rendement.
budgetteren in lijn met de markt een daling van de omzet tot een niveau van € 270 miljoen met een rendement
Ook in 2012 zullen wij maximaal blijven investeren in deze
(EBITA-marge) van 3%.
strategische koers. Overnames welke uit eigen middelen kunnen worden gefinancierd, zijn niet uitgesloten.
De directie dankt alle relaties voor het in Unica gestelde
Potentiële overnamekandidaten zullen daarbij ons
vertrouwen, alle medewerkers voor de getoonde inzet en
technologisch profiel duidelijk moeten versterken, hun
de Ondernemingsraad en de Raad van Commissarissen
orders in hoge mate via ‘recurring business’ realiseren
voor hun constructieve bijdrage bij het tot stand komen
en duidelijke synergie met onze bestaande activiteiten
en uitvoeren van het beleid.
mogelijk maken. Daarnaast zullen wij blijven inzetten op beheersing van 20
de organisatiekosten en beperken van de risico’s op het
Hoevelaken, 4 april 2012
Directieverslag
onderhanden werk. Structureel onvoldoende renderende activiteiten zullen worden beëindigd. Net als in de voorgaande jaren zullen liquiditeit en marge in 2012 de
ir. Rik Dikken, algemeen directeur
belangrijkste financiële stuurgrootheden blijven.
Bert Moser MBA, financieel directeur
Jaarrekening
Geconsolideerde balans per 31 december 2011 (voor winstbestemming) Bedragen in 1.000 euro’s
2011
2010
4.923
5.891
Actief Vaste activa Immateriële vaste activa Goodwill(1)
Materiële vaste activa(2) Bedrijfsgebouwen en terreinen
1.057
Andere vaste bedrijfsmiddelen
4.792
1.017 4.462 5.849
5.479
Financiële vaste activa(3)
Geconsolideerde balans per 31 december 2011 (voor winstbestemming)
22
Deelnemingen in overige verbonden maatschappijen
50
50
Andere deelnemingen
112
213
Overige participaties
52
52
Vorderingen op deelnemingen
3.309
3.523 3.523
3.838
2.232
2.121
Vlottende activa Hulpmaterialen en onderdelen
Vorderingen(4) Debiteuren
52.864
47.468
Vorderingen op overige verbonden maatschappijen
2.406
14.666
Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen
270
404
Nog te factureren
1.243
789
Overige vorderingen en overlopende activa
6.346
5.288 63.129
Liquide middelen
68.615
11.208
7.930
90.864
93.874
Geconsolideerde balans per 31 december 2011 (voor winstbestemming) Bedragen in 1.000 euro’s
2011
2010
Groepsvermogen(5)
25.613
29.389
Voorzieningen(6)
3.554
3.967
Passief
Kortlopende schulden Onderhanden projecten(7)
6.975
7.000
Schulden aan leveranciers
33.949
26.067
Belastingen en premies sociale verzekeringen(8)
8.399
9.659
Te betalen personeelskosten
7.188
8.157
Nagekomen werk
2.903
2.485
Schulden aan aandeelhouder
691
3.647
Overige schulden en overlopende passiva
1.592
3.503 60.518
90.864
93.874
23 Geconsolideerde balans per 31 december 2011 (voor winstbestemming)
61.697
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2011 Bedragen in 1.000 euro’s
2011
Netto omzet(9)
291.671
Mutatie saldi gefactureerde termijnen inzake onderhanden projecten
58.108
2010
300.557 507
Opgeleverde werken
349.779
301.064
Mutatie onderhanden projecten
-55.625
2.744
Totale bedrijfsopbrengsten
294.154
303.808
Directe kosten Materialen
86.123
83.327
Kosten van uitbesteed werk en andere externe kosten
55.577
62.527
Bruto marge
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2011
24
141.700
145.854
152.454
157.954
Lonen en salarissen(10)
79.389
78.349
Sociale lasten
10.847
11.726
Pensioenlasten
6.595
6.182
Afschrijvingen immateriële vaste activa
967
1.368
Afschrijvingen materiële vaste activa
2.528
1.704
Inleen derden
19.737
19.608
Overige bedrijfskosten(11)
30.185
29.184
Som der bedrijfskosten
150.248
148.121
Bedrijfsresultaat
2.206
9.833
Resultaat van niet geconsolideerde ondernemingen
-350
-216
Rentebaten
1.294
745
Resultaat uit gewone bedrijfsvoering voor belastingen
3.150
10.362
Belastingen(12)
1.126
3.080
Resultaat na belastingen
2.024
7.282
Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2011
Bedragen in 1.000 euro’s
2011
2010
Stand per 1 januari
7.930
9.005
Kasstroom uit operationele activiteiten
11.967
7.458
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
-2.889
-6.533
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
-5.800
-2.000
Stand per 31 december
11.208
7.930
EBIT
2.206
9.833
3.495
3.072
Verloop liquiditeitspositie
Aanpassingen voor: Afschrijvingen Kasstroom uit bedrijfsoperaties: 1.294
745
-4.082
-3.080
Mutatie voorzieningen
-413
133 -3.201
25 -2.202
Mutaties werkkapitaal: Voorraden
-111
-152
Onderhanden projecten
-25
-3.251
Debiteuren
-5.396
-6.429
Overige vorderingen
10.839
-2.405
Kortlopende schulden
4.160
Kasstroom uit operationele activiteiten
8.992 9.467
-3.245
11.967
7.458
Verwerving in groepsmaatschappijen
0
-4.161
Investeringen in materiële vaste activa
-2.898
-2.390
Desinvesteringen in financiële vaste activa
9
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
18 -2.889
-6.533
9.078
925
Ontvangen dividend
0
0
Betaald dividend
-5.800
-2.000
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
-5.800
-2.000
Kasstroom
3.278
-1.075
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
Rente Belastingen
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Activiteiten Unica Groep B.V. ontzorgt haar opdrachtgevers met
Algemene grondslagen voor de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening
duurzame technologische oplossingen voor veiligheid,
De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld over
communicatie en comfort. De vennootschap maakt deel
eenkomstig de bepalingen van Titel 9 boek 2 BW.
uit van een groep, waarvan UniHold B.V. te Zwolle aan het
De waardering van activa en passiva en de bepaling van
hoofd staat.
het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders wordt
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
26
Grondslagen voor consolidatie
vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen
In de geconsolideerde jaarrekening worden opgenomen
nominale waarde. Baten en lasten worden toegerekend
de financiële gegevens van Unica Groep B.V. en van de
aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Winsten
tot de groep behorende maatschappijen en andere
worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum
rechtspersonen waarin zij de overheersende zeggenschap
zijn gerealiseerd. Verliezen en risico’s die hun oorsprong
uitoefent. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld
vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht
met toepassing van de grondslagen voor de waardering
genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening
en de resultaatbepaling van Unica Groep B.V.
bekend zijn geworden.
De deelnemingen worden voor 100% in de consolidatie
Toepassing van artikel 2:402 BW
meegerekend. De nog niet gerealiseerde winst op inter-
De financiële gegevens van Unica Groep B.V. zijn verwerkt
companytransacties is volledig geëlimineerd.
in de geconsolideerde jaarrekening zodat, gebruikmakend
Tevens worden onderlinge vorderingen en schulden
van artikel 2:402 BW, Unica Groep B.V. kan volstaan met
geëlimineerd. De in de consolidatie begrepen groeps-
een verkorte winst- en verliesrekening in de enkelvoudige
maatschappijen zijn:
jaarrekening.
• Unica Installatietechniek B.V. te Zwolle;
Grondslagen voor de waardering van activa en passiva
• Unica Regeltechniek B.V. te Zwolle; • Unica Bodegraven B.V. te Bodegraven; • Unica Ecopower B.V. te Hoevelaken;
Immateriële vaste activa
• Fastcom B.V. te Apeldoorn;
De immateriële vaste activa worden gewaardeerd op het
• Unica Climatech B.V. te Nijkerk;
bedrag van de bestede kosten, verminderd met de
• Meweco B.V. te Capelle a/d IJssel;
cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met
• Thissen Installatietechniek B.V. te Sevenum;
bijzondere waardeverminderingen. De jaarlijkse afschrij-
• Regel Partners B.V. te Hoevelaken;
vingen bedragen een percentage van de bestede kosten,
• Unica ICT B.V. te Hoevelaken.
zoals nader in de toelichting op de balans is gespecifi-
ceerd. Met ingang van 1 januari 2005 wordt een termijn
de onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen.
van 7 of 10 jaar gehanteerd. De afschrijvingstermijn is
De overige financiële vaste activa (waaronder effecten)
in afwijking van artikel 2:386 lid 3 BW, omdat dit beter
die bestemd zijn om de uitoefening van de werkzaamheid
overeenkomt met de verwachte levensduur. Voor de
van de onderneming duurzaam te dienen, worden
betaalde goodwill gerelateerd aan de verwerving
gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere
van kennisintensieve bedrijven hanteert Unica een
marktwaarde.
afschrijvingstermijn van 10 jaar. De economische levensduur en afschrijvingsmethode worden aan het einde van
Als gevolg van verbeterd inzicht is op enkele punten
het jaar opnieuw beoordeeld.
de rubricering van de vorderingen op en leningen aan deelnemingen aangepast in de jaarrekening. Hierdoor zijn
Materiële vaste activa
de vergelijkende cijfers aangepast. Deze herrubricering
De materiële vaste activa worden gewaardeerd op
heeft geen resultaateffect tot gevolg.
verkrijgingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduren en worden
Voorraden
berekend volgens de lineaire methode. Er wordt
Voorraden grond- en hulpstoffen worden gewaardeerd
afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming.
tegen vaste verrekenprijzen of lagere netto-opbrengst-
Kosten voor periodiek groot onderhoud worden ten laste
waarde. Deze lagere netto-opbrengstwaarde
gebracht van het resultaat op het moment dat deze zich
wordt bepaald door individuele beoordeling van de
voordoen.
voorraden.
Financiële vaste activa
Onderhanden projecten
Deelnemingen waarin invloed van betekenis op
De onderhanden projecten in opdracht van derden
het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend,
worden gewaardeerd tegen de gerealiseerde
worden gewaardeerd op netto vermogenswaarde.
projectkosten vermeerderd met de toegerekende
Deze waarde wordt berekend op basis van dezelfde
winst en verminderd met verwerkte verliezen en
grondslagen die de vennootschap hanteert bij de
gedeclareerde termijnen. Indien het resultaat op
waardering en resultaatbepaling. Overige deelnemingen
een onderhanden project niet op betrouwbare wijze
worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs of lagere
kan worden ingeschat, wordt geen winst toegerekend.
marktwaarde. Wanneer de vennootschap geheel of
De projectkosten omvatten de direct op het project
ten dele instaat voor de schulden van de desbetreffende
betrekking hebbende kosten, de kosten die
deelneming, wordt een voorziening gevormd, primair
toerekenbaar zijn aan projectactiviteiten in het
ten laste van de vorderingen op deze deelneming en
algemeen en toewijsbaar zijn aan het project en
voor het overige onder de voorzieningen ter grootte
andere kosten die contractueel aan de opdrachtgever
van het aandeel in de door de deelneming geleden
kunnen worden toegerekend.
verliezen, dan wel voor de verwachte betalingen door de vennootschap ten behoeve van deze
Projectopbrengsten en projectkosten uit hoofde van
deelnemingen.
de onderhanden projecten worden als opbrengsten en kosten verwerkt in de winst-en-verliesrekening naar rato
De onder overige financiële vaste activa opgenomen
van de verrichte prestaties op balansdatum. De aan het
vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waar-
uitgevoerde werk toe te rekenen winst wordt bepaald
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
27
op basis van de op balansdatum aan het onderhanden
lasten. De jubileumuitkering is evenredig aan de diensttijd
project bestede uren in verhouding tot de naar
toegerekend, en contant gemaakt tegen 5%.
verwachting aan het project totaal te besteden uren. Indien het totaal van alle onderhanden projecten een
De voorziening reorganisatiekosten heeft betrekking op
debetstand vertoont, wordt het totaalsaldo gepresenteerd
kosten in verband met de reorganisatie van activiteiten
onder de vlottende activa. Indien het totaal van alle
en wordt gevormd indien voor de groep een feitelijk of
onderhanden projecten een creditsaldo vertoont, wordt
juridische verplichting is ontstaan.
het totaalsaldo gepresenteerd onder de kortlopende schulden.
Omzet Onder omzet wordt verstaan de aan derden in rekening
In het boekjaar gerealiseerde projectopbrengsten worden
gebrachte c.q. te brengen bedragen voor de in het
als opbrengsten in de winst-en-verliesrekening verwerkt
verslagjaar geleverde goederen en diensten onder aftrek
in de post netto-omzet zolang het project nog niet is
van kortingen en exclusief omzetbelasting.
voltooid. Projectkosten zijn verwerkt in de kosten van grond- en hulpstoffen en in de kosten van uitbesteed werk
Aandeel in het resultaat van niet-geconsolideerde
en andere externe kosten.
ondernemingen Als resultaat van deelnemingen waarin invloed van
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
28
Debiteuren
betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële
Vorderingen op handelsdebiteuren worden gewaardeerd
beleid, wordt opgenomen het aan de vennootschap
op de nominale waarde onder aftrek van noodzakelijk
toekomende aandeel in het resultaat van de deel
geachte voorzieningen voor oninbaarheid. Deze voor
nemingen. Dit resultaat wordt bepaald op basis van de bij
zieningen worden bepaald op basis van individuele
Unica Groep B.V. geldende grondslagen voor waardering
beoordeling van de vorderingen.
en resultaatbepaling.
Liquide middelen
Bij niet geconsolideerde ondernemingen waarin geen
Deze worden gewaardeerd op nominale waarden.
invloed van betekenis op het zakelijk en finaciële beleid wordt uitgeoefend, wordt het dividend als resultaat
Voorzieningen
aangemerkt.
De voorziening garantieverplichtingen wordt opgenomen voor de geschatte kosten die naar verwachting
Lonen en salarissen
voortvloeien uit per balansdatum lopende garantie
De onderneming is aangesloten bij het bedrijfstakpensioen
verplichtingen uit hoofde van geleverde goederen en
fonds Metaal en Techniek. De pensioenverplichtingen
diensten. Garantieclaims worden ten laste van deze
uit hoofde van de regeling met het bedrijfstakpensioen
voorziening gebracht.
worden gewaardeerd volgens de ‘verplichting aan de pensioenuitvoerder-benadering’. In deze benadering
Voor de in de toekomst te betalen jubileumuitkeringen aan
wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie
de medewerkers is een voorziening opgenomen.
als last in de winst- en verliesrekening verantwoord.
In de berekening is rekening gehouden met de achterliggende diensttijd, de leeftijden en het verwachte verloop
Belastingen
van de medewerkers, rekening houdende met de
De vennootschapsbelasting wordt berekend tegen het
specifieke inhoud van de jubileumregeling en de sociale
geldende tarief over het resultaat van het boekjaar, waarbij
rekening wordt gehouden met permanente verschillen tussen de winstberekening volgens de jaarrekening en de fiscale winstberekening. De vennootschap maakt deel uit van een fiscale eenheid voor de vennootschapbelasting. Het hoofd van de fiscale eenheid rekent af op basis van het fiscale resultaat van de dochter met inachtneming van een toerekening van de voordelen van de fiscale eenheid aan de verschillende maatschappijen die daarvan deel uitmaken. De latente belastingvorderingen en verplichtingen zijn verwerkt in de rekening-courant met het hoofd van de fiscale eenheid. Grondslagen voor de opstelling van het geconsolideerd kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kas stroomoverzicht bestaan uit liquide middelen. Kasstromen in vreemde valuta’s worden omgerekend tegen een geschatte gemiddelde koers. Koersverschillen inzake geldmiddelen worden afzonderlijk in het kasstroomoverzicht getoond.
29
onder de kasstroom uit operationele activiteiten.
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Winstbelastingen en interest worden opgenomen
Toelichting op de geconsolideerde balans
Immateriële vaste activa (1) Goodwill De boekwaarde betreft het nog niet afgeschreven deel van de goodwill welke werd betaald bij de verwerving van de deelnemingen in Thissen Installatietechniek B.V., Regel Partners B.V. en Stroeken-Electro B.V. , alsmede bij de verwerving van de activiteiten van AAC Cosmos. De afschrijving van de goodwill vindt plaats in 7 of 10 jaar. Het verloop is als volgt: Bedragen in 1.000 euro’s
Toelichting op de geconsolideerde balans
30
2011
2010
Boekwaarde per 1 januari
5.891
3.497
Investering
0
3.763
5.891
7.260
Afschrijving
968
1.369
Boekwaarde per 31 december
4.923
5.891
Cumulatieve afschrijvingen per 31 december
3.967
2.999
Historische kostprijs per 31 december
8.890
8.890
(2) Materiële vaste activa Andere vaste bedrijfs middelen
Totaal materiële vaste activa 2011
Totaal materiële vaste activa 2010 12.102
Aanschaffingswaarde per 1 januari
1.597
11.636
13.233
Toename als gevolg van consolidatie nieuwe deelneming
0
0
0
463
Investeringen
290
2.658
2.948
2.384
1.887
14.294
16.181
14.949
Desinvesteringen
-211
-1.463
-1.674
-1.716
Aanschaffingswaarde per 31 december
1.676
12.831
14.507
13.233
7.309
Afschrijvingen per 1 januari
580
7.174
7.754
Toename als gevolg van consolidatie nieuwe deelnemingen
-
-
-
355
Afschrijvingen
210
2.318
2.528
1.704
790
9.492
10.282
9.368
Terugboeking afschrijving op desinvesteringen
-171
-1.453
-1.624
-1.614
Cumulatieve afschrijvingen per 31 december
619
8.039
8.658
7.754
Boekwaarde per 31 december
1.057
4.792
5.849
5.479
De afschrijvingspercentages voor bedrijfsgebouwen en -terreinen liggen tussen de 3% en 10% en voor de andere bedrijfsmiddelen tussen de 10% en 50%.
31 Toelichting op de geconsolideerde balans
Bedragen in 1.000 euro’s
Bedrijfs gebouwen en -terreinen
(3) Financiële vaste activa Deelnemingen in overige verbonden maatschappijen Dit betreft: Bedragen in 1.000 euro’s
Belang %
2011
2010
UDV Energie Schuttersveld v.o.f. te Hoevelaken
50%
-
-
UDV Energie Zuideramstel v.o.f. te Hoevelaken
50%
-
-
UDV Energie Druten v.o.f. te Hoevelaken
50%
-
-
Installatie Combinatie Isala v.o.f. te Bunnik
25%
50
50
50
50
Belang %
2011
2010
45
Andere deelnemingen Dit betreft: Bedragen in 1.000 euro’s
Toelichting op de geconsolideerde balans
32
V.I.R.M. C.V. te Maastricht
5%
45
UR Cool B.V. te Den Ham
50%
9
9
BeGreen Projects B.V. te Maastricht
10%
40
100
Voorst Energie B.V. te Zwolle
50%
9
9
GreenStep B.V. te Houten
50%
9
BeGreen Energy B.V. te Hoevelaken
50%
0
50
112
213
Gezien de korte doorlooptijd tussen balansdatum en het moment van opmaken van de jaarrekening is het niet mogelijk gebleken de definitieve jaarrekeningen van de minderheidsdeelnemingen te verkrijgen. Derhalve zijn ten behoeve van de post deelnemingen de resultaten over het boekjaar 2011 geschat op basis van tussentijdse berichtgeving en managementinformatie.
Het verloop is als volgt: Bedragen in 1.000 euro’s
2011
2010
Stand per 1 januari
213
767
Regel Partners B.V. is in 2010 in de consolidatie opgenomen
0
-536
Verwerving nieuwe deelnemingen
9
59
Resultaat
-110
-77
Stand per 31 december
112
213
Vorderingen op deelnemingen Dit betreft een vijftal leningen waarover een rentepercentage van 2,5%-5% in rekening wordt gebracht. Aflossingen vinden plaats in onderling overleg. Nadere zekerheden zijn niet gesteld. Een tweetal leningen is achtergesteld ten opzichte van andere schuldeisers van de betreffende deelnemingen. Het totaal van deze twee schulden bedraagt € 162.000. Het verloop van de vorderingen is als volgt weer te geven: Bedragen in 1.000 euro’s
2011
2010
Saldo per 1 januari
3.523
321
Ontvangen leningen
0
3.425
Terugbetaalde leningen
-225
0
Mutatie voorziening
11
-223
3.309
3.523
2011
2010
Debiteuren
54.313
49.303
Af: voorziening dubieuze debiteuren
-1.449
-1.835
52.864
47.468
(4) Vorderingen Debiteuren:
De vorderingen hebben een looptijd korter dan 1 jaar. Vorderingen op overige verbonden maatschappijen Er wordt 6% rente in rekening gebracht over het geïnvesteerd vermogen.
(5) Groepsvermogen Voor een nadere toelichting ter zake wordt verwezen naar de toelichting op de enkelvoudige balans van Unica Groep B.V.
(6) Voorzieningen Deze betreffen: Bedragen in 1.000 euro’s
2011
2010
Garantieverplichtingen
1.966
3.118
Jubileumuitkeringen
918
849
Reorganisatievoorzieningen
670
-
3.554
3.967
De voorzieningen zijn voor garantieverplichtingen en jubileumuitkeringen langlopend van aard. De reorganisatievoorzieningen zijn kortlopend van aard.
33 Toelichting op de geconsolideerde balans
Bedragen in 1.000 euro’s
Het verloop van de garantieverplichtingen is als volgt: Bedragen in 1.000 euro’s
2011
2010
Stand per 1 januari
3.118
3.048
Dotatie
2.918
3.147
Onttrekking
-1.970
-2.177
Vrijval
-2.100
-900
1.966
3.118
2011
2010
849
785
Het verloop van de jubileumvoorziening is als volgt: Bedragen in 1.000 euro’s
Stand per 1 januari Dotatie
69
64
918
849
2011
2010
Stand per 1 januari
0
0
Dotatie
670
0
670
0
2011
2010
Kostprijs onderhanden projecten
228.805
283.857
Af: voorziening voor verwachte verliezen
-13.648
-10.617
215.157
273.240
222.132
280.240
-6.975
-7.000
Het verloop van de reorganisatievoorzieningen is als volgt 34 Toelichting op de geconsolideerde balans
Bedragen in 1.000 euro’s
Kortlopende schulden (7) Onderhanden projecten Bedragen in 1.000 euro’s
Af: gefactureerde termijnen
Uitsplitsing onderhanden projecten: Bedragen in 1.000 euro’s
2011
2010
Bedrag waarmee de gedeclareerde termijnen de waarde van de verrichte projecten overschrijdt
-44.961
-41.501
Bedrag waarmee de waarde van de verrichte projecten de gedeclareerde termijnen overschrijdt
37.986
34.501
-6.975
-7.000
In het boekjaar werd ter zake van onderhanden projecten een bedrag van € 210.000 aan rente geactiveerd.
(8) Belastingen en premies sociale verzekeringen Bedragen in 1.000 euro’s
2011
2010
Vennootschapsbelasting
0
-58
Omzetbelasting
3.877
4.776
Loonbelasting
4.522
4.843
Pensioenen
0
98
8.399
9.659
35
ING-Bank N.V., ABN-AMRO Bank N.V., Rabobank en N.V. Nationale Borgmaatschappij hebben aan Unica Groep B.V. en haar dochtervennootschappen kredieten in rekening-courant verstrekt en/of garantiefaciliteiten geboden. In verband hiermee hebben de groepsmaatschappijen zich jegens deze bankiers hoofdelijk aansprakelijk gesteld. Het totaal van de afgegeven bankgaranties beloopt € 10.000.000. De vennootschap heeft overeenkomsten afgesloten inzake leasing van bedrijfsauto’s. De totale jaarlast bedraagt ongeveer € 4.182.000. De leaseverplichtingen van 1 tot 5 jaar bedragen ongeveer € 6.020.000. De leaseverplichtingen langer dan 5 jaar bedragen € 150.000. Door de groep zijn huurverplichtingen aangegaan welke leiden tot een jaarlijkse last van circa € 3.843.000. De vennootschap maakt deel uit van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en omzetbelasting en is uit dien hoofde hoofdelijk aansprakelijk voor de schuld inzake vennootschapsbelasting van de fiscale eenheid als geheel. De rechtspersoon is firmant in meerdere vennootschappen onder firma en is uit dien hoofde hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van deze vennootschappen onder firma.
Toelichting op de geconsolideerde balans
Niet uit de balans blijkende verplichtingen
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening (9) Omzetverdeling Bedragen in 1.000 euro’s
2011
2010
Installatietechniek
135.713
147.699
Brandbeveiliging
10.837
9.127
ICT
21.195
19.503
Regeltechniek en gebouwenautomatisering
15.646
14.835
Datacenters
24.229
28.062
Technisch beheer
84.051
81.331
291.671
300.557
(10) Lonen en salarissen 36 Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
In de salariskosten van 2011 is een bedrag groot € 356.000 (2010: € 672.000) begrepen als bezoldiging van de leden van de directie. Dit is inclusief een pensioenlast van € 36.000. De commissarissenbeloning bedroeg over het boekjaar € 62.000 (2010: € 56.000). Pensioenen De pensioenregeling is gefinancierd door afdrachten aan het bedrijfstakpensioenfonds Metaal en Techniek. Daarbij worden de opgebouwde aanspraken steeds in het betreffende kalenderjaar afgefinancierd door middel van kostendekkende premiebetalingen. De dekkingsgraad van het betrokken bedrijfstakpensioenfonds respectievelijk ondernemingspensioenfonds bedraagt ultimo 2011 88,5%. Op basis van de uitvoeringsovereenkomst heeft de vennootschap geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan door hogere toekomstige premies. Gemiddeld aantal werknemers Het gemiddeld aantal medewerkers van de in de consolidatie betrokken vennootschappen bedroeg in 2011 1.841 werknemers. De verdeling over de diverse omzetgroepen is als volgt: Aantallen in fte’s
2011
2010
Installatietechniek
847
847
Brandbeveiliging
55
48
ICT
124
137
Regeltechniek en gebouwenautomatisering
101
105
Datacenters
16
17
Ondersteunend personeel
142
142
Technisch beheer
556
559
1.841
1.855
(11) Overige bedrijfskosten Bedragen in 1.000 euro’s
2011
2010
Huisvestingskosten
6.169
5.537
Verkoopkosten
1.830
1.848
Vervoerskosten
10.120
9.418
Overige personeelskosten
3.674
3.889
Algemene kosten
8.392
8.492
30.185
29.184
Honoraria accountantsorganisatie Het totaal van de ten laste van het resultaat van het boekjaar gebrachte honoraria voor werkzaamheden van de externe accountant en de accountantsorganisatie bedragen € 85.300. Dit bedrag is als volgt onder te verdelen: 2011
2010
Controle van de jaarrekening
80.000
98.500
Andere controleopdrachten
5.300
5.700
85.300
104.200
(12) Belastingen De effectieve belastingdruk (35,7%) wijkt af van het nominale tarief (25,5%). Dit wordt veroorzaakt door afschrijving goodwill en resultaat deelneming. Transacties met verbonden partijen Unica Groep B.V. heeft voor een bedrag van € 2.050.000 gefactureerd aan Unica Financial Services B.V. inzake WKO-installaties. Unica Groep B.V. heeft € 622.000 rentevergoeding in rekening gebracht aan Unica Financial Services B.V. Er wordt 6% rente in rekening gebracht over het geïnvesteerd vermogen.
37 Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
Bedragen in 1.000 euro’s
Enkelvoudige balans per 31 december 2011 (voor winstbestemming) Bedragen in 1.000 euro’s
2011
2010
4.923
5.891
Actief Vaste activa Immateriële vaste activa(1) Goodwill Financiële vaste activa(2) Deelnemingen in groepsmaatschappijen
6.180
Deelnemingen in overige verbonden maatschappijen
50
10.696 50
Andere deelnemingen
66
168
Overige participaties
49
48
Vorderingen op deelnemingen
3.309
181 9.654
11.143
Vlottende activa
Enkelvoudige balans per 31 december 201 (voor winstbestemming)
38
Vorderingen Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen
730
3.746
Overige vorderingen en overlopende activa
1.500
1.360
Vorderingen op overige verbonden maatschappijen
2.406
Liquide middelen
14.666 4.636
19.772
8.947
19.111
28.160
55.917
Enkelvoudige balans per 31 december 2011 (voor winstbestemming) Bedragen in 1.000 euro’s
2011
2010
Passief Eigen vermogen(3) Geplaatst kapitaal
10.000
Agio
383
383
Overige reserves
13.206
11.724
Resultaat boekjaar
2.024
7.282
Voorzieningen(4)
10.000
25.613
29.389
1.856
3.805
Kortlopende schulden 0
Schulden aan aandeelhouder
691
19.076 3.647 691
22.723
28.160
55.917
39 Enkelvoudige balans per 31 december 2011 (voor winstbestemming)
Schulden aan groepsmaatschappijen
Enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2011 Bedragen in 1.000 euro’s
2011
2010
Uit groepsmaatschappijen
1.985
8.284
Uit overige verbonden partijen
-350
-300
1.635
7.984
Resultaat uit deelnemingen na belastingen
Enkelvoudige winst- en verliesrekening
40
Overige baten en lasten na belastingen
389
-702
Resultaat na belastingen
2.024
7.282
Toelichting op de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening Algemeen Unica Groep B.V. fungeert per 31 december 2011 als houdstermaatschappij van de aandelen van haar dochtervennootschappen: • Unica Installatietechniek B.V. • Unica Regeltechniek B.V. • Unica Bodegraven B.V. • Unica ClimaTech B.V. • Unica Ecopower B.V. • Fastcom B.V. • Meweco B.V. • Thissen Installatietechniek B.V. • Regel Partners B.V. • Unica ICT B.V.
Grondslagen voor de jaarrekening De grondslagen van de enkelvoudige jaarrekening zijn gelijk aan die welke gehanteerd worden bij de geconsolideerde jaarrekening.
Toelichting op de onderscheiden posten van de jaarrekening (1) Immateriële vaste activa Bedragen in 1.000 euro’s
2011
2010
Boekwaarde per 1 januari
5.891
3.497
Investering
-
3.763
5.891
7.260
Goodwill
Afschrijving
968
1.369
Boekwaarde per 31 december
4.923
5.891
Cumulatieve afschrijvingen per 31 december
3.966
2.999
Historische kostprijs per 31 december
8.890
8.890
Toelichting op de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening
41
(2) Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen Bedragen in 1.000 euro’s
Belang %
2011
2010
Unica Installatietechniek B.V.
100
1.124
5.409
Unica Regeltechniek B.V.
100
296
26
Unica Bodegraven B.V.
100
1.891
1.732
Unica Ecopower B.V.
100
pm
pm
Fastcom B.V.
100
1.486
938
Unica Climatech B.V.
100
pm
pm
Meweco B.V.
100
pm
pm
Thissen Installatietechniek B.V.
100
13
751
Stroeken- Electro B.V.
0
0
806
Regel Partners B.V.
100
1.370
928
Unica ICT B.V.
100
0
106
6.180
10.696
De deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde zijn p.m. opgenomen. De negatieve nettovermogenswaarde bedraagt € 7.444.000. Voor deze deelnemingen is een voorziening getroffen onder de vorderingen en onder de voorziening 42
deelnemingen. Voor alle bovengenoemde per ultimo 2011 genoemde groepsmaatschappijen heeft Unica Groep B.V. een
Toelichting op de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening
aansprakelijkheidsstelling overeenkomstig art. 2:403BW afgegeven. Het verloop is als volgt. Bedragen in 1.000 euro’s Stand per 1 januari
2011
2010
10.696
10.021
Bij: resultaat
1.635
7.984
Overboeking naar voorziening
2.040
1.354
Af: dividend
-8.191
-8.663
6.180
10.696
Deelnemingen in overige verbonden partijen Voor het verloop van en de toelichting op de onderscheiden posten wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans. (3) Eigen vermogen
Geplaatst kapitaal: Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt € 50.000.000, onderverdeeld in 50.000.000 gewone aandelen van € 1 nominaal. De gewone aandelen zijn onderverdeeld in aandelen -A, -B, -C, -D en -E.
Bedragen in 1.000 euro’s
2011
2010
5.000.000 gewone aandelen - A
5.000
5.000
5.000.000 gewone aandelen - B
5.000
5.000
10.000
10.000
Geplaatst en volgestort zijn
Agio: 43
Betreft het verschil tussen de waarde van de indertijd ingebrachte activa en de nominale waarde
Overige reserves: Bedragen in 1.000 euro’s
2011
2010
Saldo per 1 januari
11.724
5.517
Af: dividend
-5.800
-2.000
Bij: vrijval wettelijke reserve deelnemingen
0
172
Bij: uit resultaatbestemming 2010/2009
7.282
8.035
13.206
11.724
2011
2010
Stand per 1 januari
3.805
4.126
Vrijval/ dotatie
-1.949
-321
1.856
3.805
De overige reserves zijn voor 50% gekoppeld aan de aandelen-A en voor 50% aan aandelen-B.
(4) Voorzieningen Bedragen in 1.000 euro’s
De voorzieningen zijn overwegend kortlopend van aard.
Toelichting op de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening
van de uitgegeven aandelen.
Niet uit de balans blijkende verplichtingen De vennootschap maakt deel uit van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en omzetbelasting en is uit dien hoofde hoofdelijk aansprakelijk voor de schuld inzake vennootschapsbelasting van de fiscale eenheid als geheel. De rechtspersoon is firmant in meerdere vennootschappen onder firma en is uit dien hoofde hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van deze vennootschappen onder firma.
Transacties met verbonden partijen Unica Groep B.V. brengt rente in rekening aan de werkmaatschappijen. In 2011 ging het om een bedrag van € 801.000.
Aantal werknemers De vennootschap heeft in 2011 geen werknemers in dienst (2010:0)
Ondertekening van de jaarrekening Zwolle, 4 april 2012 De directie:
De Raad van Commissarissen:
ir. R.A. Dikken
ir. A.C. van Rhee, voorzitter
K.A.G. Moser MBA
drs. M.E. Groothuis MBA B.J. Krouwel
44
ir. C. Pannevis
Toelichting op de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening
ir. D. van Vliet
Overige gegevens
Overige gegevens
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Hiervoor wordt verwezen naar de hierna opgenomen v erklaring.
Statutaire bepalingen omtrent de bestemming van het resultaat De winst staat, met inachtneming van de ter zake geldende wettelijke bepalingen, ter beschikking van de algemene vergadering van aandeelhouders. Indien dividend uitkering wordt overwogen, brengen uitsluitend de houders van aandelen-A, c.q. van die van aandelen-B, -C, -D, -E, een bindend advies uit aan de algemene vergadering over de hoogte van het dividend op ieder van voorgenoemde categorieën van aandelen; voor zover de winst niet als dividend op de betreffende categorie van aandelen wordt uitgekeerd, zal die resterende winst worden geboekt op onderscheiden rekeningen, te weten: reserve aandelen-A, reserve aandelen-B, reserve aandelen-C, reserve aandelen-D, reserve aandelen-E.
Winstbestemming 2010 Conform het besluit van de algemene vergadering van aandeelhouders is € 5.800.000 van de winst als dividend uitgekeerd aan de aandeelhouders en het overige deel van de winst toegevoegd aan de overige reserves. 46 Overige gegevens
Voorstel winstbestemming 2011 De directie stelt aan de algemene vergadering van aandeelhouders voor om de winst toe te voegen aan de overige reserves.
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Unica Groep B.V. Postbus 623 8000 AP ZWOLLE
Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening 2011 van Unica Groep B.V. te Zwolle gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2011 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2011 met de toelichting, waarin opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van de directie
47
getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het directieverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). De directie is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijking van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de directie van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
Controleverklaring accountant
De directie van vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Unica Groep B.V. per 31 december 2011 en van het resultaat over 2011 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het directieverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het directieverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Zwolle, 4 april 2012 Deloitte Accountants B.V.
Was getekend,
Controleverklaring accountant
48
drs. A.J.E. Jansman RA
Grafieken kerncijfers Unica Groep B.V. Omzetontwikkeling (in miljoenen euro’s)
Orderportefeuille (in miljoenen euro’s) 200
350 300
150
250 200
100
150 100
50
50 2007
2008
2009
2010
2011
0
Ontwikkeling EBITDA (in miljoenen euro’s)
2007
2008
2009
2010
2011
Solvabiliteit 35%
15
30%
12
25% 9
20%
6
15%
49
10% 3 0
5% 2007
2008
2009
2010
2011
0%
Brutomarge (in % omzet) 60
50
50
40
40
30
30
20
20
10
10
2007
2008
2009
2008
2009
2010
2011
Personeelskosten per medewerker (in 1.000 euro’s)
60
0
2007
2010
2011
0
2007
Omzetverdeling
Installatietechniek Technisch beheer Datacenters Informatie- en communicatietechnologie Regeltechniek en gebouwautomatisering Brandbeveiliging
2008
2009
2010
2011
Grafieken kerncijfers Unica Groep B.V.
0
Vijf jaar Unica Groep B.V. Bedragen in 1.000 euro’s
2011
2010
2009
2008
2007
291.671
300.557
294.727
297.825
277.785
Bedrijfsresultaat voor afschrijvingen (EBITDA)
5.701
12.905
12.846
14.705
11.645
Afschrijvingen materiële vaste activa
2.528
1.704
1.726
1.838
1.571
Bedrijfsresultaat voor afschrijvingen goodwill (EBITA)
3.173
11.201
11.120
12.867
10.074
Afschrijvingen goodwill
967
1.368
1.239
1.254
916
Bedrijfsresultaat na afschrijvingen goodwill (EBIT)
2.206
9.833
9.881
11.613
9.158
Rentebaten
1.294
745
449
310
350
Resultaat gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen
3.500
10.578
10.330
11.923
9.508
Omzet
Winst- en verliesrekening
Belastingen
-1.126
-3.080
-2.495
-3.407
-1.072
Resultaat deelnemingen (na belasting)
-350
-216
200
387
691
Winst na belastingen
2.024
7.282
8.035
8.903
9.127
Immateriële vaste activa
4.923
5.891
3.497
4.736
3.338
Materiële vaste activa
5.849
5.479
4.793
4.392
4.084
Financiële vaste activa
3.523
3.838
1.146
1.161
2.074
Totaal vaste activa
14.295
15.208
9.436
10.289
9.496
Voorraden
2.232
2.121
1.969
2.025
1.921
Vorderingen
63.129
68.615
62.307
63.597
51.992
Liquide middelen
11.208
7.930
9.005
3.743
20.609
Totaal activa
90.864
93.874
82.717
79.654
84.018
Aandelenkapitaal
10.000
10.000
10.000
10.000
10.000
Reserves
15.613
19.389
14.107
9.072
14.297
Eigen vermogen
25.613
29.389
24.107
19.072
24.297
Voorzieningen
3.554
3.967
3.833
4.003
3.988
Kortlopende schulden
61.697
60.518
54.777
56.579
55.733
Totaal passiva
90.864
93.874
82.717
79.654
84.018
Balans
Vijf jaar Unica Groep B.V.
50
Verhoudingsgetallen Current ratio
1.24
1.30
1.34
1.23
1.34
Solvabiliteit
28,2%
31,3%
29,1%
23,9%
28,9%
Rendement eigen vermogen
7,9%
24,8%
33,3%
46,7%
37,6%
Investeringen Investeringen
2.948
2.492
2.217
2.219
1.334
Desinvesteringen
0
-102
0
-703
-183
Netto investeringen materiële vaste activa
2.948
2.390
2.217
1.516
1.151
Netto investeringen immateriële vaste activa
0
3.763
0
2.653
0
Gemiddeld aantal werknemers
1.841
1.855
1.791
1.724
1.493
Als gevolg van stelselwijzigingen in 2009 in RJ 221 onderhanden projecten is de presentatie van de onderhanden projecten aangepast, zoals nader omschreven in de grondslagen voor de waardering van onderhanden projecten. Deze stelselwijziging is ook verwerkt in de cijfers van de jaren 2007 t/m 2008. Deze kunnen derhalve afwijken van de gepresenteerde cijfers in eerdere jaarverslagen.
Begrippenlijst
• Current ratio
vlottende activa/kortlopende schulden
• Quick ratio
vlottende activa minus voorraden/kortlopende schulden
• Solvabiliteit
eigen vermogen/totaal vermogen
• Rendement eigen vermogen
netto winst in % eigen vermogen
• Rendement voor belasting
resultaat voor belasting/omzet
• EBITDA
resultaat voor interest, belastingen, afschrijvingen materiële vaste activa en goodwill
• EBITA
resultaat voor interest, belastingen en afschrijvingen goodwill
• EBITA-marge EBITA/omzet • EBIT
resultaat voor interest en belastingen
• Belastingdruk
belastingen in % van resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
• Werkzaam vermogen
eigen vermogen + voorzieningen
• Cash flow
netto winst + afschrijvingen
Unica Groningen
Postbus 202 3870 CE Hoevelaken T (033) 247 80 80
Emmen Alkmaar
Zwolle Hengelo
0800 - 223 33 33
[email protected]
Amsterdam Bodegraven
Hoevelaken Arnhem
Rotterdam Oosterhout
www.unica.nl
Bergen op Zoom
Eindhoven Venlo
Geleen Maastricht
Directie ir. R.A. Dikken – algemeen directeur K.A.G. Moser MBA – financieel directeur ir. L.A. de Lange – directeur ing. F. van Veenen MBA – directeur ir. J. Vervoorn – directeur
Commissarissen ir. A.C. van Rhee – president-commissaris drs. M.E. Groothuis MBA – commissaris B.J. Krouwel – commissaris ir. C. Pannevis – commissaris ir. D. van Vliet – commissaris
installatiegroep
