7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Duurzaamheid & energiebesparing KISS-bijeenkomst, 7 juli 2011 Joram Nauta
1 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Onderwerpen
Een heldere en concrete ambitie over duurzaamheid Energiebesparing en de zorgsector Hoe stroomt de energie bij u?
2 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Wat is duurzaam? Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen. Commissie-Brundtland 1987
NHS Carbon Indicator
3 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Waarom is duurzaamheid en energiebesparing onvermijdelijk Zorgorganisaties hebben een maatschappelijke rol en werken met publieke middelen (maatschappelijke en politieke druk) Effectief gebruik van deze middelen is noodzakelijk voor de continuïteit (veranderende bekostiging) Energiekosten blijven stijgen door toenemende schaarste op de wereldmarkt en toenemende vraag (efficiëntie)
4 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Duurzaamheid is concreet Het verstandig omgaan met schaarse middelen: Energie Materialen Dit resulteert uiteindelijk in: Lagere kosten “Groen” imago Motiverende omgeving voor cliënt en medewerker (de gehele organisatie draagt bij)
5 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Wat is uw ambitieniveau? Basis Voldoen aan de wettelijke verplichtingen Orde op zaken stellen Weten wat de stand van zaken is en dat niet “verspild” wordt Kansen benutten Net een stap verder dan de rest, koploper Vernieuwen Bijzondere resultaten bereiken met “beproefde” technieken Experimenteren Nieuwe technieken die de beste resultaten kunnen behalen, hier voor het eerst
6 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Maak een ambitie SMART Een ambitie moet leiden tot handelingsperspectief: Dus: Wij voeren alle energiebesparende maatregelen door met een terugverdientijd van minder dan 7 jaar.
En niet: • Het bereiken van een “duurzame succesvolle organisatie” is het resultaat van een bewuste strategie waar alle medewerkers aan meewerken. • Duurzaam ondernemen met aandacht voor de sociale en ecologische aspecten is voor ons geen dode letter.
7 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Peak Oil
World oil production (EIA Monthly) for crude oil + NGL. The median forecast is calculated from 14 models that are predicting a peak before 2020 (Bakhtiari, Smith, Staniford, Loglets, Shock model, GBM, ASPO-[70,58,45], Robelius Low/High, HSM). 95% of the predictions sees a production peak between 2008 and 2010 at 77.5 85.0 mbpd
8 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Energiegebruik Nederland
9 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Ontwikkeling energietarieven in een algemeen ziekenhuis
Gekoppeld aan de olie- en Steenkoolprijs (2008 = 1,5 x 2005!)
Direct gekoppeld aan de olieprijs (2008 = 3 x 2005!)
10 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Energiebesparing in de zorgsector (TNO-advies, 2009) Doelstelling Gefundeerd inschatten wat het energiebesparingspotentieel in de zorgsector is Op basis van bij de organisaties bekende gegevens: Bebouwde oppervlaktes (monitoring) Energiegebruiken (Agentschap NL) Energiejaarrapportages Expert opinion
11 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Energiegebruik en energiekosten (2008)
Cluster
Gas
Elektriciteit
Primair
CO2-emissie
Energiekosten
[*1000 m3/j]
[MWh/j]
[PJ/j]
[kton/j]
[M€/j]
Ziekenhuizen
237.600
741.600
15,2
842
163
Verpleeghuizen
213.000
518.300
12,3
672
130
Verzorgingshuizen
210.000
511.000
12,1
662
128
240.000
584.000
13,8
757
146
900.600
2.354.900
53,3
2.932
567
GHZ/GGZ/jeugdzorg
Totaal
12 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Verdeling energiegebruik (elektra) Verdeling elektriciteitsgebruik zorgsector (NL)
80
12
12
19
19
69
69
65
GHZ/GGZ/jeugdzorg
20
70 60
15 20
41
50 40 30 20
39
10 0 Verpleeghuizen
Ziekenhuizen
Elektriciteidsgebruik [%]
90
Verzorgingshuizen
100
V erlichting [%]
Installatie/klimatisering [%]
Niet gebouw gebonden [%]
13 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Verdeling energiegebruik (gas) Verdeling gasgebruik zorgsector (NL) 100 90
1
5
5
5
94
95
95
17
70 60 50 40
76
30 20 10
V erw arming [%]
GHZ/GGZ/jeugdzorg
Verzorgingshuizen
Verpleeghuizen
0 Ziekenhuizen
Gasgebruik [%]
80
7
Warmtapw ater [%]
Stoom [%]
14 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Penetratiegraad maatregelen
15 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Besparingspotentieel Primair Cluster
[PJ/j]
[%]
CO2 emissie
Energiekosten
[kton/j]
[M€/j]
[%]
[%]
1,88 12,4%
82 9,7%
15,83 9,7%
Verpleeghuizen
3,18 25,9%
166 24,7%
32,09 24,7%
Verzorgingshuizen
3,15 26,1%
164 24,8%
31,81 24,8%
GHZ/GGZ/jeugdzorg
3,57 25,9%
186 24,6%
35,99 24,6%
11,78 22,1%
598 20,4%
115,72 20,4%
Ziekenhuizen
Totaal
16 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Waarom wordt dit potentieel niet verzilverd Zeer beperkte aandacht voor energie op bestuurlijk niveau, de organisaties hebben andere issues op de agenda staan Geen incentives vanuit (huidige) financieringsregels Onduidelijkheid over de uitwerking en effecten van het nieuwe financiële bestel Bestuurlijke tijdshorizon Contracten/outsourcing (installatieonderhoud) Split incentives (kosten en baten liggen bij andere partijen) Actie: Technologiecluster V&V sector (Actiz) regio rijnmond ziekenhuizen (DCMR)
17 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Hoe stroomt de energie bij u? Doel: op zo eenvoudig mogelijke wijze de energiestromen gestructureerd in kaart brengen Uitgangspunten: Onderlinge vergelijking is mogelijk (uniformiteit) Gaat in eerste instantie om de grote lijnen (20-80 regel) Zo min mogelijk metingen
18 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
19 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Structuur data-verzameling energiestromen Externe Gebouw-gebonden energieleverantie energiestromen
Gebruiks-gebonden energiestromen
Warmte
Ruimteverwarming Warmtapwater Koeling
n.v.t.
Aardgas
(Ruimte)verwarming Warmtapwater Stoombevochtiging Elektriciteit
Laboratoria apparatuur Grootkeuken apparatuur
Elektra
Ruimteverwarming Warmtapwater Koeling Ventilatie Verlichting Nagelvaste apparatuur (ICT, MRI, CT, Röntgen, autoclaven, etc.)
Kantoorapparatuur (PC, kopieermachines, koffieautomaten, opladers, etc.) Medische apparatuur Grootkeuken apparatuur
(Koude)
Koeling
n.v.t.
20 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Verfijning Maak voor de energiestromen een verdeling naar gebouwfuncties: Gebouwfunctie
Gebouw-gebonden energiestromen
Gebruiks- gebonden energiestromen
Poli’s
Ruimteverwarming Warmtapwater Koeling Ventilatie Stoombevochtiging Verlichting Nagelvaste apparatuur (ICT, MRI, CT, Röntgen, autoclaven, etc.)
Grootkeuken apparatuur Laboratoria apparatuur Kantoorapparatuur (PC, kopieermachines, koffieautomaten, opladers, etc.) Medische apparatuur
Kantoor Laboratoria Beddenhuis Operatieafdeling, IC en SEH Grootkeuken Overige
21 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Inschatten energiestromen Een eerste schatting is beter dan niets: 20% van de apparatuur is verantwoordelijk voor 80% van het gebruik Gebruik waar mogelijk het principe van energie = vermogen x tijd (opgenomen vermogen x bedrijfstijd geeft een goede indicatie)
22 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Gebruik Energie (kantooromgeving ZH)
~33% energiegebruik buiten bedrijfstijd ~10%-25% structurele besparing is mogelijk dmv slim schakelen
Data dmv Plugwise; kantoor Huisvesting Erasmus MC (zomer 2010)
23 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Grote verbruikers
Energiekosten: circa 45‐50 k€ per jaar Een kopzorg? > Duurzaam inkopen
24 7 juli 2011, KISS bijeenkomst Joram nauta
Voor meer informatie: E.
[email protected] T. 088 8662 936