Duurzaam parkeren als hoeksteen van strategie en innovatie

w h i t e p a p e r

Duurzaam parkeren als hoeksteen van strategie en innovatie

Zie opgelegde duurzaamheidseisen als kans om nieuwe initiatieven te ontplooien en de concurrentie voor te zijn  Duurzaam ondernemen in producten en diensten doorgevoerd  Bepaal de milieubelasting van je producten of diensten met Life Cycle Analyse  Parkeerverwijssysteem onder de loep met LCA  Conclusie en aanbevelingen

Duurzaamheid is kans om nieuwe initiatieven te ontplooien Er is een nieuw tijdperk aangebroken, het tijdperk van duurzaamheid. Steeds meer ondernemingen plaatsen sociale en duurzame onderwerpen op de strategische agenda, ook in de parkeerbranche. Het aantal voertuigen blijft stijgen, maar de ruimte in Nederland wordt steeds schaarser. Gemeenten kopen in via openbare aanbestedingen, wat de verkoopprijs drukt. Ook worden er middels aanbestedingen hogere eisen gesteld aan leveranciers, denk aan snelle reactietijden bij calamiteiten of een kwalitatief managementsysteem. In opkomst zijn de eisen die worden gesteld aan duurzaamheid, ook op dit aspect worden steeds vaker punten toegekend. Duurzaamheid zou echter in een ander perspectief geplaatst moeten worden: zie opgelegde regels juist als een kans. Een kans om nieuwe initiatieven te ontplooien en een voorsprong te nemen op de concurrentie. Duurzame parkeerproducten Diverse initiatieven om parkeerproducten duurzamer te maken worden al genomen. Zo wordt er al geruime tijd getest of ticketautomaten autonoom op zonne-energie kunnen functioneren. Ook is er een betaalautomaat voor parkeergarages ontworpen, met een slaapstand voor daluren om stroom te besparen. Maar waar liggen voor de parkeerbranche de kansen in duurzaamheid? Schmit Parkeersystemen onderzocht of de door voertuigen veroorzaakte milieubelasting kan worden verminderd door het toepassen van een parkeerverwijssysteem in een parkeergarage. Deze whitepaper verschaft inzicht in hoe de totale milieubelasting van een product kan worden bepaald aan de hand van een Life Cycle Analyse en in hoeverre er sprake is van een business case.

Pagina 2 van 10

Milieubelasting bepalen van je producten of diensten Corporate Social Responsibility (CSR) staat bij veel bedrijven op de agenda, omdat dit door opgelegde regels noodzakelijk wordt. Door te voldoen aan de regels worden bedrijven wat minder vervuilend. Maar om het probleem in breder perspectief te plaatsen is het tijd voor CSR 2.0: Corporate Sustainability and Responsibility. Hierbij wordt naar het totale systeem gekeken (holistisch). In CSR 2.0 draait het om het verbeteren van de economische context waarin een organisatie zich bevindt, ethisch, transparant en eerlijk handelen, goede werkomstandigheden in de hele keten, het beschermen van ecosystemen en zero waste productie. Een belangrijke stap om richting CSR 2.0 te bewegen is ervoor te zorgen dat de aangeboden producten ook duurzaam zijn. Life Cycle Analyse Om de totale milieubelasting van een product of dienst in kaart te brengen, kan de “wieg tot graf analyse” worden toegepast van grondstofwinning, productie, transport en gebruik, tot uiteindelijk de afvalverwerking. Het gebruik is een zeer belangrijk aspect: als een product, zoals een parkeerverwijssysteem, stroom verbruikt, is dit over het algemeen de grootste milieubelasting. Bij een voertuig is dit het verbranden van de fossiele brandstoffen. LCA is een tool die kan helpen bij het maken van productkeuzes. Er komen steeds meer producten op de markt met een zogenaamde EPD (Environmental Product Declaration): een overzicht van alle gebruikte materialen en de totale milieubelasting. Het recyclen van producten wordt over het algemeen als een duurzame activiteit beschouwd. Door middel van een LCA kan over de hele productlevensfase heen de milieubelasting worden bepaald, het is een aanvulling op de Cradle 2 Cradle visie. Beide methoden versterken elkaar. Belangrijk om rekening mee te houden is dat LCA een model is van de complexe werkelijkheid: de uitkomsten wijken af van de realiteit. Fases LCA Om een goede Life Cycle Analyse op te zetten zijn de volgende fases noodzakelijk: 1. Doel en scope definitie; 2. Inventarisatie van alle in- en outputs voor het product; 3. Een impact assessment; 4. Interpretatie van de resultaten.

Pagina 3 van 10

Parkeerverwijssyteem onder de loep met LCA Schmit Parkeersystemen voerde een LCA uit naar haar parkeerverwijssysteem. Bij deze analyse is niet alleen gekeken naar de mogelijke vermindering van CO2-uitstoot, maar ook naar de impact op de gezondheid van de mens en in hoeverre sprake is van een businesscase. Uit de screening blijkt dat er inderdaad een lagere milieubelasting, inclusief een aanzienlijke CO2-reductie, gerealiseerd kan worden met een verwijssysteem. Ook de schadelijke impact op de menselijke gezondheid, de ecosystemen en het gebruik van grondstoffen kan aanzienlijk worden verminderd. De verschillende fases van de LCA worden achtereenvolgens uitgewerkt. 1. Doel en scope definitie Het realiseren van een parkeerverwijssysteem (PVS) in een parkeergarage betekent dat er bij ieder parkeervak een parkeersensor moet worden aangebracht. Deze sensor signaleert of er een voertuig aanwezig is. Dit wordt gecommuniceerd via (koper) bekabeling naar een centrale computer. De software kan aan de hand van de bezette parkeerplaatsen de automobilisten verwijzen naar een vrije parkeerplaats. Dit leidt tot minder zoekverkeer in de garage. Het doel van de LCA is analyseren of het installeren van een PVS opweegt tegen de verwachte vermindering van de CO2 uitstoot door de verminderde rijkilometers in de parkeergarage. Het onderzoek beperkt zich tot het vergelijken van de milieubelasting bij ongewijzigd beleid en met de milieubelasting als er een parkeerverwijssysteem wordt geïnstalleerd over een periode van 10 jaar. Voor het onderzoek is een parkeergarage met vijfhonderd plaatsen als voorbeeld genomen, gelegen in het centrum van Amsterdam. 2. Inventarisatie van alle in- en outputs voor het product De inventarisatie begint bij de productie en het transport van de sensor. Van de onderzochte sensoren, fabricaat Scheidt & Bachmann, is geen EPD aanwezig. De eisen waaraan een EPD moet voldoen zijn gedefinieerd in ISO14025, hiermee wordt gewaarborgd dat EPD’s met elkaar te vergelijken zijn. Aangezien er geen EPD beschikbaar is, is een inschatting gemaakt van de gebruikte materialen. De plastic soort van de behuizing en het soort printplaat dat wordt geproduceerd is wel bekend.

Sensoren type iPLS USD30 Bestaande uit: Plastic behuizing Printplaat Groene en rode LED Tabel 1: onderdelen parkeersensor

400 stuks Polycarbonaat RoHS

250 gram 50 gram 3 gram

Om de sensoren te kunnen laten functioneren worden ze opgenomen in het datanetwerk van het parkeersysteem. De sensoren worden ook gevoed via dit datanetwerk. Op basis van de beschikbare tekeningen van de parkeergarage zij hiervoor zijn de volgende componenten noodzakelijk: Netwerkbekabeling Connectoren t.b.v. bekabeling Transport, aantal ton per kilometers Tabel 2: installatie parkeersensor

CAT5 RJ45 <3.5T

1000 meter 800 stuks. 500 tkm.

Pagina 4 van 10

Als er tijdens de gebruiksfase energie of andere materialen worden verbruikt is dit veelal de fase met de hoogste milieubelasting. Essentieel in deze duurzaamheidsberekening is, nadat er een parkeerverwijssysteem is aangebracht, de vermindering van het aantal gereden kilometers in de parkeergarage. Er is uitgegaan van een gebruiksduur van 10 jaar: de normale levensduur. De volgende gegevens zijn bekend van deze parkeergarage. Aantal parkeerders per jaar Af te leggen afstand niveau -1 bij het rijden van een ronde Af te leggen afstand niveau -2 bij het rijden van een ronde Aantal plaatsen niveau -1 Aantal plaatsen niveau -2 Tabel 3: Gegevens parkeergarage

385.000 300 mtr 300 mtr 180 ppl 220 ppl

De af te leggen afstanden blijken uit de tekeningen van de garage. De parkeergarage heeft een hoge bezettingsgraad, dit betekent voor veel automobilisten dat zij eerst proberen een parkeerplek te vinden op niveau 1 en vervolgens naar niveau 2 rijden om daar een plek te vinden. Aangezien exacte gegevens over dit rijgedrag ontbreken is er in deze analyse met de volgende aannames gewerkt. De aannames zijn gemaakt aan de hand van de tekeningen van de parkeergarage. Aantal gereden kilometers zonder parkeerverwijssysteem over een periode van 10 jaar met een gemiddelde van 300 meter. Aantal gereden kilometers met parkeerverwijssysteem over een periode van 10 jaar met een gemiddelde van 100 meter.

1.155.000 385.000

Tabel 4: afgelegde aantal km in parkeergarage

De aanname is dat er met het parkeerverwijssysteem 200 meter per automobilist minder gereden wordt in de parkeergarage. Een ander belangrijk aspect is het stroomverbruik van het parkeerverwijssysteem. Stroomverbruik per sensor Stroom verbruik 400 sensoren over een periode van 10 jaar Tabel 5: stroomverbruik per sensor

1,5 Wh 52.560 KWh

Het laatste aspect van de levenscyclus is de afdankfase. Bij een LCA kunnen verschillende scenario’s worden doorgevoerd, zoals recycling, storten, verbranden, huishoudafval of gemeentelijk afval. Ook kan er een combinatie gemaakt worden. De sensor is niet volgens het Cradle to Cradle-principe gefabriceerd, daarom is er in de LCA-berekening vanuit gegaan dat het systeem volledig via het gemeentelijk afvalkanaal wordt verwerkt. In de LCA-software worden nu de volgende twee producten gedefinieerd: Product 1: een parkeergarage met 385.000 parkeerders per jaar die binnen de garage een gemiddelde afstand afleggen van 1.155.000 km, over een periode van 10 jaar. Product2: een parkeergarage voorzien van een parkeerverwijssysteem met 385.000 parkeerders per jaar die binnen de garage een afstand afleggen van 385.000 km over een periode van 10 jaar. Voor deze analyse is gebruik gemaakt van een Life cycle Management tool. Door beide producten met alle bijbehorende gegevens uit bovenstaande inventarisatie in de LCA-software in te voeren, wordt een volledig overzicht van alle stoffen gegenereerd. De volgende stap is het beoordelen welke van de 2 bovenstaande producten de laagste milieubelasting heeft, dit vindt plaats in de impact assessment.

Pagina 5 van 10

3. De impact assessment Om te beoordelen welk product het minst schadelijk is moeten de verschillende aspecten met elkaar vergeleken en afgewogen worden. In de media is hoofdzakelijk aandacht voor CO2-uitstoot, aangezien dit de belangrijkste oorzaak is van klimaatverandering. In deze analyse gaat het om het gehele systeem. Wat is bijvoorbeeld de uitkomst van de impactanalyse als de CO2-uitstoot van een bepaald product minimaal is, maar door het vrijkomen van gevaarlijke stoffen de gezondheid van de mens wordt aangetast? Er zijn verschillende methoden gepubliceerd om een impact assessment mee uit te voeren. Het is dus belangrijk om een goede keuze te maken. De belangrijkste keuze is het bepalen van het gewenste aggregatieniveau van de resultaten. Dit hangt meestal af van het publiek aan wie de resultaten worden gepresenteerd. Hier is gekozen voor een hoog aggregatieniveau, te weten: resources, ecosystems en human health: de zogenaamde eindpunten. In dit onderzoek is gekozen voor de ReCiPe 2008 methode. Dit is een methode die vrij recent is ontwikkeld door het Rijksinstituut van Volksgezondheid en Milieu, in samenwerking met de Radboud Universiteit van Nijmegen. De functie van deze ReCiPe methode is dat alle gebruikte grondstoffen, uitstoot van gassen etc. uit de life cycle inventarisatie worden vertaald naar een ‘tussenpunt impact categorie’ en vervolgens naar een eindpunt categorie (zie figuur 3). Met ReCiPe kunnen de milieueffecten uitgedrukt worden op het niveau van milieuthema’s (effectcategorie) en als één milieuscore (single score). Dit maakt een vergelijking tussen de verschillende producten goed begrijpelijk en interpreteer baar. Om tot één score te komen zijn drie verschillende milieuthema’s (eindpunten) met elkaar gewogen: 40% humane gezondheid, 40% ecosystemen, 20% grondstoffen. De ReCiPe methode groepeert nu alle stoffen in een zogenaamde effectcategorie.(zie tabel 6) De eenheid voor de score is Pt. Eén punt komt overeen met een duizendste van de totale jaarlijkse milieubelasting van een gemiddelde Europeaan.

Pagina 6 van 10

Figuur 3 ReCiPe impact method

Effect categorie Carcinogens Respiratory organics Respiratory inorganics Climate change Radiation Ozone layer Eco toxicity Acidification/ Eutrophication Land use Minerals Fossil fuels Totaal (afgerond)

Impact analyse met PVS 256 Pt 26.8 Pt 2.250 Pt 692 Pt 17.6 Pt 3.54 Pt 2.330 Pt 500 Pt 374 Pt 164 Pt 5.760 Pt 12.400 Pt

Impact analyse zonder PVS 424 Pt 79.8 Pt 5.470 Pt 1.610 Pt 19.5 Pt 10.5 Pt 6.540 Pt 1.340 Pt 979 Pt 218 Pt 14.100 Pt 30.800 Pt

Tabel 6: effect categorieën per product

Pagina 7 van 10

Uit tabel 6 blijkt dat bij beide producten de ‘fossil fuels’ de grootste milieubelasting hebben. Aangezien CO2 een groot maatschappelijk thema is, is in tabel 7 de uitstoot voor beide producten over een periode van 10 jaar weergegeven. CO2 uitstoot zonder PVS CO2 uitstoot met PVS Tabel 7: CO2-uitstoot per product

119 ton 357 ton

Vertaald naar de drie milieuthema’s (eindpunten) ziet het resultaat er als volgt uit. (zie tabel 8 en figuur 4) Schade categorie Impact analyse met Resources 5.930 Pt PVS Ecosystem Quality 3.200 Pt Human Health 3.240 Pt Totaal (afgerond) 12.400 Pt Tabel: 8 schade categorieën per milieuthema en per product

Impact analyse zonder 14.300 Pt PVS 8.850 Pt 7.610 Pt 30.800 Pt

Figuur: 4 schade categorieën per milieuthema en per product

4. Interpretatie van de resultaten Het is belangrijk om te realiseren dat er altijd onzekerheden zijn over de uitkomst van de LCA. Zo zijn er onzekerheden ten aanzien van de gebruikte data en het gebruikte model. Zoals al eerder aangegeven is LCA een model van de complexe werkelijkheid. Een belangrijk aspect is de inschatting van de afgelegde meters in de parkeergarage. In deze berekening zijn we uitgegaan van ca. 67% minder verreden kilometers. Als het aantal minder afgelegde kilometers 10 % zou zijn is de LCA uitkomst, in deze parkeergarage, “break even”. Wat hier tegenover staat is de CO2-emissie waarvan is uitgegaan. Het model gebruikt de gemiddelde emissie van voertuigen voor de berekening. In parkeergarages rijden de voertuigen echter erg langzaam en stoppen relatief veel, vergelijkbaar met het rijden in een file. Uit onderstaande grafiek blijkt dat de CO2-emissie toeneemt bij lage snelheden. De CO2-uitstoot in het LCA-model zou dus aangepast moeten worden aan deze waarden. Pagina 8 van 10

Figuur 6 emissie verbrandingsmotor per km/ u toevoegen

Een ander belangrijk aspect is de telling van de voertuigen. De telling in een parkeergarage dient regelmatig gecorrigeerd te worden omdat deze niet accuraat is. In het bijzonder bij het verlaten van een garage kunnen er telfouten optreden als bijvoorbeeld de slagboom eraf gereden is en automobilisten snel wegrijden. In de praktijk komt het vaak voor dat er aangegeven wordt dat de parkeergarage vol is terwijl er toch nog plaatsen beschikbaar zijn. Door het plaatsen van een parkeersensor bij ieder parkeervak wordt er accurater geteld en kan de parkeergarage beter gevuld worden, wat extra omzet oplevert. De investering voor een parkeerverwijssysteem bedraagt ca. 90.000 euro. Als dit systeem wordt afgeschreven over een periode van 10 jaar dient er 9000 euro per jaar extra omzet gegenereerd te worden. Bij een tarief van 4 euro per uur betekent dit 2250 extra inrijdingen per jaar of circa 6 extra inrijdingen per dag, uiteraard is dit afhankelijk van de gemiddelde parkeerduur. Dit kan alleen gerealiseerd worden op tijden dat de parkeergarage vol is en wanneer voertuigen staan te wachten om in te rijden. Hier is aanvullende statistische informatie noodzakelijk om te beoordelen of dit realistisch is. Een andere mogelijkheid die bijdraagt aan de terugverdienperiode zijn de lagere stroomkosten van de mechanische ventilatie vanwege de lagere uitstoot van voertuigen. De laatste vraag die nog beantwoord dient te worden is of er sprake is van een business case vanuit Triple P (people, planet and profit) perspectief. Dit betreft de waarde die gecreëerd wordt voor alle belanghebbenden. In onderstaande tabel zijn een aantal gecreëerde waarden weergegeven. Belanghebbende Planet Parkeerder Exploitant

Toegevoegde waarde Lagere milieu belasting, minder gebruik van recources. Sneller vinden van een parkeerplek, minder frustratie Hogere servicegraad aan parkeerders, onderscheidend vermogen t.o.v. de concurrentie. Terugdringen voertuig emissie. (Deels) terug verdienen van het systeem door betere telling.

Omwonenden Schmit

Minder schadelijke stoffen in de lucht. Leveren van producten en diensten die bijdragen aan de duurzaamheid.

Pagina 9 van 10

Conclusie en aanbevelingen Uit deze LCA screening blijkt dat de voertuig emissie doorslaggevend is. Als het lukt deze emissie te verminderen dan levert dit al snel een lagere milieubelasting op. Het aanleggen van een elektrisch parkeerverwijssysteem inclusief koperbekabeling en stroomverbruik heeft een verhogende milieu belasting, echter de lagere voertuig emissie blijft doorslaggevend. Om dit in de praktijk toepasbaar te maken is de routing in de parkeergarage van belang. Het moet mogelijk zijn met behulp van een verwijssysteem de automobilisten sneller te laten parkeren op een parkeerplek en hierdoor minder meters af te laten leggen in de garage. Winst De winst voor de parkeerder zit in het feit dat hij sneller een plek in de parkeergarage vindt, wat minder frustratie oplevert. De exploitant van de parkeergarage kan door een verwijssysteem de emissie verminderen door het lagere zoekverkeer en hiermee een lagere milieu belasting realiseren. Tevens wordt een hogere servicegraad geboden aan de parkeerders en de exploitant kan hiermee een onderscheidend vermogen creëren ten opzicht van de concurrentie. Als de parkeergarage een hoge bezettingsgraad heeft en regelmatig vol staat kan (een deel van) het verwijssysteem worden terug verdiend doordat een betere telling mogelijk is. Schmit Parkeersystemen B.V. kan door het aanbieden van een parkeerverwijssystemen met hierbij een goed advies aan gemeenten en exploitanten bijdragen om duurzaamheid te bevorderen. Aanbevelingen Om een grondige LCA-analyse te kunnen maken is goed onderzoek vereist naar het rijgedrag in de parkeergarage. Het is aan te raden om een gespecialiseerd bedrijf in de arm te nemen voor het uitvoeren van een goede LCA analyse. Meer weten van het onderzoek dat Schmit Parkeersystemen uitvoerde naar haar parkeerverwijssysteem en het toepassen van een Life Cycle Analyse? Schmit Parkeersystemen BV Pieter Bakker [email protected]

Pagina 10 van 10