DUURZAAM DRUKWERK Duurzaamheid in productieprocessen en grondstoffen.
Situering •
• •
Offsetdruk of vlakdruk is tegenwoordig de meest verspreide industriële druktechniek. Typisch is dat het te drukken beeld op een drukvorm aangebracht wordt in het zelfde vlak als de niet drukken delen van het beeld, dit in tegenstelling tot hoogdruk en diepdruk. Hoogdruk: typodruk (bijna verdwenen) en flexodruk, dat vooral voor verpakkingsdrukwerk gebruikt wordt. Diepdruk: heliogravure, wordt nog gebruikt voor zeer grote oplages
Offset Druk Binnen de offset druk : – vellenoffset: de papierinvoer gebeurt met losgesneden vellen. – Rotatieoffset: de papierinvoer gebeurt met rollen papier. Vellenoffset is te verkiezen voor kleine tot middelgrote oplages, rotatie voor de grote oplages, weekbladen, kranten e.d. Andere technieken: Digitaal drukken: zeer kleine oplages en gepersonaliseerd drukwerk Zeefdruk: drukken op kunststoffen. Offsetdrukkerijen zijn echte allround‐drukkerijen: zij bedrukken alles, van grafisch papier en karton voor brochures, boeken posters folders enz…
Press en prepress in de offsetdrukkerij •
Techniek: beeld wordt d.m.v. belichting (laser) op een gevoelige plaat (polymeren +aluminium) aangebracht Op niet bewerkte delen, geen beeld, op bewerkte delen wel beeld. De platen worden op drukcilinders ingeinkt waar beeld is en vochtig gehouden op delen die geen inkt mogen krijgen. Deze techniek, wordt voor elk beeld in de 4 quadri‐kleuren wordt toegepast: vier drukvormen per beeld op aluminium platen: afmetingen hangen samen met de afmetingen van de vellen papier die bedrukt gaan worden:
•
Standaarden zijn: 500 x700 (A2) – 700 x 1000 (A1) – 1400 x 1000 (A0) Offsetdrukpersen volgen deze formaten: waarbij 4 kleuren, en 8 kleuren persen gebruikelijk zijn.
Inspanningen om duurzaam te werken Grotendeels beperkt door wat binnen de technologische grenzen van apparatuur en producten mogelijk is. Aandacht voor ecologische aspecten bij de drukpersbouwers (Man Roland Heidelberg, Komori…) Is recent; kortere opstart, minder inschiet, energieverbruik, solventvrij drukken ed. Zelfde geldt voor de ontwikkeling van alle verdere producten: Prepress: • plaatproductie d.m.v. Comuter to Plate (ctp). • Platen + Chemie: chemie – chemie laag – chemievrij • Fixeren van beeld op drukvorm gebeurt traditioneel met ontwikkelaars
Press: •
bedrukken van vellen papier: inkten + vochtwater met additieven – wasmiddelen
Postpress: • •
Nieten, vouwen, lijmen…. Drukwerk veredeling: o.a. lamineren, spotlak… plastifiering, lakken met UV‐droging…
Belangrijk duurzaamheidsaspect is het energieverbruik van vooral drukpersen. Energieverbruik: vooral machines in press en afwerking: slokkop is drukpers. Voorbeeld onze 8‐ kleurenpers: 200.000 kwh per jaar op A2+ formaat in vgl met jaarverbruik doorsneegezin: 3500 kwh (cijfer VREG).
De klant De klant kan via zijn vragen inspelen op de speelruimte die de drukkers bezitten.
• •
•
•
Hij kan m.a.w. vragen naar een toepassing van de best beschikbare technieken. Bijvoorbeeld niet of beperkt, gebruiken van V.O.S. (vluchtige organische solventen) voor vochtwateradditieven en reinigingsproducten. Geen of sterke beperking van isopropylalchol want zeer vluchtig en ongezond, is oorzaak van beroepsziekte (organ.psych.syndroom). Bijvoorbeeld beperking tot aromaatvrije producten met vlampunt boven de 100°C vragen, ook gebruik van wasmiddelen op plantaardige basis (kokos) is mogelijk.
Gerecycleerd papier
•
• • •
Papiergebruik blijft een belangrijk onderdeel van onze ecologische voetafdruk: met 350 kg gemiddeld per Belg, zitten we bij de wereldtop. Papierproductie en verbruik staat tegenwoordig voor een mondiaal zeer ingrijpende industrietak. Problematiek: rol van houtkap in bossen en plantages, pulp‐ productie en papierproductie. Geschatte papierproductie wereldwijd: 1 miljoen ton per tont (WWF).
•
•
•
•
Drukkerijen zijn vaak laatste schakel met eindconsument, bedrukken enorme hoeveelheden papier en hebben hier dus een grote verantwoordelijkheid. Papier: van weinig duurzaam naar duurzaam papier: van wit gestreken, houtvrij, soms nog met chloor gebleekt en verkregen op basis van chemische pulp naar gerecycleerd, 100 % postconsumer, papierafval beperkt en met milieuvriendelijke methode gebleekt. Bij een iets grotere bestelling vertegenwoordigt de hoeveelheid papier al gauw een heel belangrijk aandeel aan CO2 in het ontstaan van een drukwerk. Daarom best gerecycleerd papier vragen want keuze voor kringlooppapier vermindert op ingrijpende wijze ecologische impact van het drukwerk. Voorbeeld: CO2 gehalveerd door keuze voor Cyclus: zie website Arjo Wiggins.
Informatie vergaren voor drukwerkbestelling • •
• • •
Papier: Blaue Engel, Napm, Nordic swan, Europees Ecolabel. Productie: milieucharter …verklaringen van de drukkers… technische fiches opvragen van inkten en andere producten (r‐zinnen, s‐zinnen) Dus: invloed uitoefenen door duurzame productie‐ methoden en papier te vragen Gebruik van calculators op websites van drukkers, papierleveranciers… Een aantal drukkers biedt compensatie‐mogelijkheid aan: de klant compenseert dan de CO2 uitstoot die hij door zijn papierkeuze veroorzaakt via de drukker in een al dan niet duurzaam project in het zuiden.
Tips voor zuinig en duurzamer drukwerk DUURZAAMHEID gaat hand in hand met besparing op de kosten en het krijgen van BETERE prijzen. •
•
• •
Drukkers trachten steeds meer, gedreven door concurrentie en broodnodige besparingen, de middelen zo efficiënt mogelijk in te zetten. Basispapiersoorten kiezen, je aan standaardformaten als A4, A5 enz.. houden (heel productieproces is hier op gebaseerd) van papierformaten, plaat, drukpersafmetingen. Werken met volledige katernen voor boeken en brochures: afhankelijk van het gebruikte drukformaat. Technieken als spotlakken, ingewikkelde plooiwijzen enz … die uitdagend zijn voor een grafisch ontwerper, kosten steeds méér aan materiaal en energie….
•
•
•
•
•
•
Het onderste uit de kan halen qua kwaliteit, zo perfect mogelijk drukwerk eisen, op zo perfect mogelijk wit papier = ecologisch hoogste prijskaartje. De voorbereiding van de bestanden gebeurt best zo grondig mogelijk op voorhand, over en weer reizen van controle‐ prints, nazicht aan de pers waarbij veel energie en papier verbruikt worden, is te vermijden. Voordeel van werken met ISO‐normen, papierprofielen enz… door zowel ontwerper als drukker, die de drukkwaliteit normeren vermijdt fouten en hermaken van drukvormen… Bestelling goed organiseren: last‐minute bestellingen veroorzaken vaak bijkomende transporten voor papier dat nog snel besteld moet worden en voor de levering die niet meer gegroepeerd kan gebeuren (24 of 48 uur service onmogelijk). Letten op handling na drukproces bij mailings, transporten e.d. bijvoorbeeld biofolies i.p.v. plastics voor verpakkingen, Transporten zo veel mogelijk beperken…
•
•
Belangrijk: aandacht vragen voor inspanningen die nu in labels, charters en (duurzaamheids)verslagen vervat zitten en verder gaan dan het gewone en wettelijk normale. Vb. Druk In De Weer: volledig verlichting in bedrijfsruimte naar van TL naar LED. Creativiteit en risico’s m.b.t milieuvriendelijk werken brengen echt zoden aan de dijk en moeten gestimuleerd worden.
Mensvriendelijkheid • • • •
•
Drukkerijen zijn op enkele echte grote bedrijven na, familiebedrijven of kleine kmo’s. Hoge arbeidsdruk, stresserend en vermoeiend werk. Drukken en andere beter betaalde banen vaak nog enkel voor mannen. Dus daar kan ook nog op ingespeeld worden via aanbestedingen: vragen naar inspanningen ‐ diversiteitsplannen bij aanwervingen…. Anderzijds zijn veel bedrijven toch nog vaak behoorlijk sociaal ingebed.
