DCSO_2015_009
Duaal leren Een volwaardige kwalificerende leerweg (conceptnota bis)
Directiecommissie secundair onderwijs 13 oktober 2015
Duaal leren - situering Regeerakkoord 2014-2019
zowel bij dep. Onderwijs & Vorming als bij dep. Werk en Sociale Economie: “… creëren we een geïntegreerd duaal stelsel van leren en werken, dat beleidsmatig en maatschappelijk als gelijkwaardig wordt beschouwd met alle andere vormen van secundair onderwijs en dat perspectief biedt voor jongeren én ondernemers.”
Uitgangspunt: Leren & Werken = een volwaardige leerlijn in het secundair onderwijs
2
Duaal leren - situering Regeerakkoord 2014-2019
Vlaamse regering 23 januari 2015 Conceptnota
Duaal Leren: een volwaardige kwalificerende leerweg
3
Duaal leren - situering Parlementaire hoorzittingen
Regeerakkoord 2014-2019
Vlaamse regering 23 januari 2015 Conceptnota
Aanpassingen Adviezen VLOR SERV Sectoren …
4
Duaal leren - situering Parlementaire hoorzittingen
Regeerakkoord 2014-2019
Vlaamse regering 23 januari 2015 Conceptnota
Adviezen VLOR SERV Sectoren …
5
Vlaamse regering 3 juli 2015 Conceptnota bis
Duaal leren - situering •
Transnationaal ESF-project: naar een hervorming van het stelsel van Leren & werken in Vlaanderen, geïnspireerd door buitenlandse voorbeelden
•
Evaluatie decreet Leren & Werken
•
Lieven Boeve e.a.: studiebezoek Duitsland
•
Opgelet: “belendende percelen”! – – – – – –
6
Werkplekleren Modernisering secundair onderwijs Conceptnota “EVC” (nieuwe naam: “erkennen van competenties”!) Conceptnota “Samen tegen schooluitval” Kerndoelen …
Duaal leren - inleiding – Overdracht ILW (industrieel leerlingenwezen) naar het Vlaams niveau (gevolg van de 6e staatshervorming – 1 juli 2014) • Gedeelde bevoegdheid Dep. Onderwijs & Vorming
•
Onderwijs = eindverantwoordelijke (traject)
Duaal Leren Dep. Werk & Sociale Economie
7
• •
Syntra Vlaanderen regie werkcomponent Paritaire leercomités: erkenning van ondernemingen/organisaties, trajecten, attestering, …
Duaal leren - doelstelling •
Competentieontwikkeling bij de leerling
•
Ontdekken, ontwikkelen en versterken van talent bij potentiële medewerkers
•
Werkplekleren integreren in arbeidsmarkt gerichte studierichtingen
•
Opwaardering van het stelsel van Leren & werken
•
Betere afstemming van competenties tussen onderwijs & arbeidsmarkt – – – – –
•
8
Meer gekwalificeerde jongeren (cf. cijfers VSV) Minder (jeugd)werkloosheid Meer werkgelegenheid Instroom in knelpuntberoepen …
Vlotte doorstroming naar de arbeidsmarkt en/of hoger onderwijs
Duaal leren - definities – Werkplekleren • Containerbegrip – Stages – Observatie-activiteiten – …
“leeractiviteiten die gericht zijn op het verwerven van algemene en beroepsgerichte competenties, waarbij de arbeidssituatie de leeromgeving is…”
Stages Observatieactiviteiten …. Werkplekleren 9
Duaal leren - definities – Werkplekleren • Containerbegrip – Stages – Observatie-activiteiten – …
“leeractiviteiten die gericht zijn op het verwerven van algemene en beroepsgerichte competenties, waarbij de arbeidssituatie de leeromgeving is…”
Duaal Leren
Werkplekleren 10
Duaal leren – kader-definities • Duaal leren – “… een opleiding waarvan de competenties vooral op de werkvloer verworven worden…” •
streven naar 60% van de tijd of meer op de werkvloer…
– Vergoeding? •
Bij economische meerwaarde (rendement) ?
– Sociale rechten? •
11
Volgens de federale definitie van een leerling bij alternerend leren (cf. L&W)
Duaal leren – toepassingsgebied •
Arbeidsmarktgerichte studierichtingen in het bso (incl. dbso) en tso – – – –
•
Incl. 7e specialisatiejaren bso Incl. Se-n-Se tso Op termijn: hoger onderwijs en volwassenenonderwijs Quid BuSO ?
Gefaseerde uitrol: prioriteit voor OK’s van niveau 3 en 4 (cf. BK van niveau 3 en 4) – Beslissing keuze: Onderwijs & Vorming – Werk en Sociale Economie – Onderwijsen opleidingsverstrekkers – Betrokken sectoren – Secundair onderwijs: 2 leerwegen voor arbeidsmarktgerichte studierichtingen! • •
12
Duale leerweg Voltijds secundaire leerweg (m.i.v. stage)
Duaal leren – toepassingsgebied • Integratie voltijds secundair onderwijs, deeltijds beroepssecundair onderwijs en leertijd Thans: 4 scenario’s denkbaar – Status quo: de 3 vormen blijven naast elkaar bestaan
dbso Voltijds secundair onderwijs
Leertijd 13
Duaal leren – toepassingsgebied • Integratie voltijds secundair onderwijs, deeltijds beroepssecundair onderwijs en leertijd Thans: 4 scenario’s denkbaar – CDO’s sluiten aan bij voltijds secundair onderwijs; leertijd apart behouden
Voltijds secundair onderwijs
dbso
Leertijd 14
Duaal leren – toepassingsgebied • Integratie voltijds secundair onderwijs, deeltijds beroepssecundair onderwijs en leertijd Thans: 4 scenario’s denkbaar – CDO’s en leertijd worden samengevoegd; voltijds secundair onderwijs apart behouden
dbso Voltijds secundair onderwijs
15
Leertijd
Duaal leren – toepassingsgebied • Integratie voltijds secundair onderwijs, deeltijds beroepssecundair onderwijs en leertijd Thans: 4 scenario’s denkbaar – Integratie van de bestaande structuren in een arbeidsmarktgericht voltijds secundair onderwijs
Voltijds secundair onderwijs
16
dbso Leertijd
Duaal leren – toepassingsgebied • Integratie voltijds secundair onderwijs, deeltijds beroepssecundair onderwijs en leertijd Out of the box ? – PIO (post-initieel onderwijs)?
dbso Voltijds secundair onderwijs
Post-initieel onderwijs 17
Leertijd
Duaal leren – toepassingsgebied • Integratie voltijds secundair onderwijs, deeltijds beroepssecundair onderwijs en leertijd BuSO
Out of the box ? – BuSO?
dbso Voltijds secundair onderwijs
Leertijd 18
Duaal leren – toepassingsgebied •
Leerplichtige leerlingen: arbeidsrijp – quasi arbeidsrijp –
Wet op de leerplicht: voltijdse leerplicht gaat over in deeltijdse leerplicht bij het bereiken van de leeftijd van • •
–
•
19
16 jaar 15 jaar, mits de leerling reeds de eerste 2 leerjaren van het voltijds onderwijs (al dan niet met vrucht) heeft beëindigd
Quasi arbeidsrijp? • •
Nog niet in staat om op de arbeidsvloer te leren (conform de definitie van duaal leren)… … maar wel gemotiveerd om in een onderneming/organisatie te leren
•
Aanloopfase: uitgetekend door een trajectbegeleider diverse vormen van competentieversterking (cf. brugprojecten in L&W)
Niet-leerplichtige leerlingen –
18+, ingeschreven voor hun 18 e (“doorstromers”) verlenging traject; ev. “warme” overdracht naar VDAB bij (dreigende) uitval
–
Ingeschreven na hun 18e (“zij-instromers”; al dan niet gekwalificeerd): VDAB is regisseur èn verantwoordelijke (bv. toelatingsvoorwaarden voor een duaal traject)
Duaal leren – toepassingsgebied • Onderwijs-zorgtrajecten komen niet in aanmerking voor duaal leren! – Bv. jongeren in een POT (persoonlijk ontwikkelingstraject) of VT (voortraject) – Aangepast traject: • • •
Binnen voltijds secundair onderwijs Instap in een onderwijs-welzijnstraject Tijdelijk traject in een gesimuleerde leeromgeving
– Cf. conceptnota “samen tegen schooluitval”
20
Duaal leren – bouwstenen • 10 bouwstenen
Resultaatsgerichte financiering
Wetgeving
Kwaliteit
Werkervaring
21
Vereenvoudigd statuut
Standaard- en individ. trajecten
Toeleiding
Samenwerking
Kwalificatie
Verantwoordelijke n
Duaal leren – bouwstenen • 10 bouwstenen – 1e bouwsteen – Gedeelde verantwoordelijkheid: • Dep. Onderwijs & Vorming • Dep. Werk & Sociale Economie
Verantwoordelijke n
22
Duaal leren – bouwstenen – Onderwijs: eindverantwoordelijke voor het traject dat leidt naar kwalificaties of deelkwalificaties • •
Bij OK via duaal leren: moet minstens 1 BK omvatten Engagement t.a.v. studiekeuze en trajectbegeleiding
– Syntra Vlaanderen: regisseur voor de werkcomponent • • • • •
Kwalitatief en kwantitatief aanbod van werkplekken Stimuleert partnerschappen Creëert kaders voor de werkcomponent Monitort en zorgt voor kruisbestuiving Ontwikkelt mee de visie / beleidskoers
Verantwoordelijke n
23
Duaal leren – bouwstenen • 10 bouwstenen – 2e bouwsteen – Duaal leren leidt tot een kwalificatie (studiebekrachtiging)
Kwalificatie
24
Duaal leren – bouwstenen – Betrachting: onderwijskwalificatie • • •
1e fase: OK 3 (einde bso) of 4 (einde tso); later ook 5 (HBO) en 6 (prof.bach.) Indien geen OK BK Tussentijds desgevallend deelkwalificatie (succesvol afronden van 1 of meer modules in een modulair opgebouwd traject)
•
Opm.: attest van verworven competenties blijft mogelijk voor wie slaagt in een module
Kwalificatie
25
Duaal leren – bouwstenen • 10 bouwstenen – 3e bouwsteen – Toeleiding, screening, matching, trajectbegeleiding
Toeleiding
26
Duaal leren – bouwstenen – Voorafgaande voorwaarde: gemotiveerd zijn (positieve keuze) = “arbeidsbereid” – “Arbeidsrijp” vs. “quasi arbeidsrijp” •
Arbeidsrijp –
In staat om competenties (BK èn (Sp)ET alg.vorm. te verwerven via o.a. de werkvloer (60% van de tijd of meer…)
– Toeleiding getrapt parcours • •
Keuze van de jongere en zijn/haar ouders Niet-bindend advies van de KR en de trajectbegeleider (ongeacht de vooropleiding: ook voor lln. uit doorstroomrichtingen of uit BuSO) – –
•
Op basis van observaties in de eerste en tweede graad (ook buiten de schoolcontext hoe in te schatten ?) Trajectbegeleider kent de werkplek
Intakegesprek op de werkplek (voorbereiding via onderwijstraject) Toeleiding
27
Duaal leren – bouwstenen – Toeleiding getrapt parcours (vervolg) • • •
Herziening mogelijk Latere instap ook mogelijk (bv. vanaf het 2e jaar van de 3e graad) Methodiek nog concreet uit te werken
– Professionele trajectbegeleiding •
Trajectbegeleiders: spec. competenties – verdere professionalisering – –
•
Werk en Sociale Economie: coaching m.b.t. kennis van de arbeidsmarkt en de bedrijfswereld BK
Begeleiding van ondernemingen –
Syntra Vlaanderen: opleiding voor de begeleider op de werkplek
Toeleiding
28
Duaal leren – bouwstenen • 10 bouwstenen – 4e bouwsteen – Garantie op werkervaring
Werkervaring
29
Duaal leren – bouwstenen – Omschakeling van het huidig stelsel van L&W duaal stelsel •
Arbeidsdeelname in een normaal economisch circuit (met ev. aanloopfase) – –
–
•
Engagementen: –
–
•
Cf. Leertijd dbso: » Ook jongeren die niet arbeidsrijp zijn… » Arbeidsdeelname wordt niet altijd gerealiseerd… Lokaal: zoeken naar arbeidsplaatsen (netwerk)
Werk en Sociale Economie: » Syntra Vlaanderen mobiliseert en appelleert “excellent” niveau van arbeidsplaatsen (kwalitatief en kwantitatief) » Sectoren responsabiliseren en stimuleren » Sectorconvenants Onderwijs en Vorming: » Macro-doelmatigheid » Communiceren over ontwikkelde systemen die duaal leren ondersteunen
Ook toepasbaar bij lokale besturen en centrale overheden Werkervaring
30
Duaal leren – bouwstenen • 10 bouwstenen – 5e bouwsteen – Samenwerking met partners op intermediair en lokaal niveau
Samenwerking
31
Duaal leren – bouwstenen – Sectorale partnerschappen • • • • • •
Sectorale en sociale partners Onderwijs- en opleidingsverstrekkers Syntra Vlaanderen VDAB Dep. Onderwijs en Vorming Dep. Werk en Sociale Economie
– Vlaams Partnerschap Duaal Leren “trekker” • •
Zelfde samenstelling als boven, maar dan wel met de interprofessionele sociale partners Ingebed in Syntra Vlaanderen
– Onderwijs: • •
32
Lokale samenwerking Stimuleren?
Samenwerking
Duaal leren – bouwstenen • 10 bouwstenen – 6e bouwsteen – Standaardtrajecten en individuele leertrajecten
Standaard- en individ. trajecten
33
Duaal leren – bouwstenen “Duaal leren is een geïntegreerd traject waarbij algemene vorming, beroepsgerichte vorming en werkervaring naadloos op elkaar aansluiten en een geheel vormen, niettegenstaande ze alle duidelijk herkenbaar zijn.” – Maatwerk: aansluiting onderwijs - onderneming • •
Norm: VKS OK en BK leggen de te verwerven competenties vast ((Sp)ET basisvorming + minstens 1 BK)
– Standaardtraject: •
Welke competenties waar te verwerven? – –
•
Centraal te bepalen door onderwijsverstrekkers, sectoren, VDAB en Syntra Vlaanderen Kunnen bestaan uit 1 of meerdere modules
Onderlinge overstap duale leerweg en voltijdse leerweg altijd mogelijk…
– Individueel traject: •
Vertaling van het standaardtraject naar de individuele leerling – –
Verantwoordelijke: onderwijs- of opleidingsinstelling in overleg met de onderneming Flexibele invulling (bv. meer dan 1 onderneming, cross-sectoraal)
– Inhoudelijke alternering •
34
Verondersteld tewerkstelling in opleidingsgerelateerde onderneming
Standaard- en individ. trajecten
Duaal leren – bouwstenen • 10 bouwstenen – 7e bouwsteen – Kwaliteit van duaal leren
Kwaliteit
35
Duaal leren – bouwstenen – Geïntegreerd systeem van externe kwaliteitszorg garantie voor de studiebekrachtiging •
Kwaliteitskader (GKK), gezamenlijk te ontwerpen – –
– – –
Kwaliteitsindicatoren (kunnen nadien verder verfijnd worden) Erkennen van ondernemingen als leerwerkplek (Syntra Vlaanderen = “major”) » Toezicht geheel van het traject (alg. vorming, beroepsgerichte vorming, vorming op de leerwerkplek): inspectie » Principe van single audit: aanbieder is verantwoordelijk voor de interne kwaliteitszorg Weinig planlast, regeldruk Eenvoud en transparantie Model van samenwerking
– Gedeelde verantwoordelijkheid •
Onderling overleg tussen inspectie en toezichthouders Werk en Sociale Economie
– Interne kwaliteitszorg • •
Werkafspraken betreffende de te verwerven competenties tussen opleidingsinstelling en leerwerkplek Afspraken m.b.t. de opvolging en de evaluatie (opleidingsinstelling is verantwoordelijk voor het leerproces)
•
Eindverantwoordelijke: KR (onderneming - als evaluator van de werkcomponent - participeert aan de KR)
•
36
Eventueel: een praktijktest invoeren
Kwaliteit
Duaal leren – bouwstenen • 10 bouwstenen – 8e bouwsteen – Een eenduidig statuut / overeenkomst
Vereenvoudigd statuut
37
Duaal leren – bouwstenen – De overheveling van ILW (industrieel leerlingwezen) / IBO (individuele beroepsopleiding) van het federaal naar het gewestelijk niveau wordt gehanteerd als hefboom om te komen naar een vereenvoudiging van het aantal overeenkomsten.
Vereenvoudigd statuut
38
Duaal leren – bouwstenen • 10 bouwstenen – 9e bouwsteen – Complexe wetgeving vereenvoudigen en toegankelijk maken
Wetgeving
39
Duaal leren – bouwstenen – Welzijns- en arbeidswetgeving: federaal • • • •
Risicoanalyse Werkpostfiche Geneeskundig onderzoek Persoonlijke beschermingsmiddelen
– Aansprakelijkheid – Verzekering
Wetgeving
40
Duaal leren – bouwstenen • 10 bouwstenen – 10e bouwsteen – Een stimulerende en resultaatsgerichte financiering
Resultaatsgerichte financiering
41
Duaal leren – bouwstenen – Huidig systeem binnen Leren & Werken • • • • •
Reguliere onderwijsmiddelen ESF-middelen Middelen voor de Leertijd RSZ-kortingen Sectorale middelen
– Toekomstig systeem • • •
Idem, maar gelijkwaardige financiële middelen Resultaatsgerichte financiering van de werkcomponent Incentives voor grote en voor kleine ondernemingen
Resultaatsgerichte financiering
42
Duaal leren – werkwijze • Brussels Hoofdstedelijk Gewest: overleg nog te voeren… • Verkennende trajecten o.l.v. Syntra Vlaanderen en dep. Onderwijs en Vorming: – Lerend Netwerk Duaal Leren: • Spoor 1 – Sleutelproject Syntra Vlaanderen: “Werkplek 21” – – –
43
September 2015 – februari 2017 Oproep 329 Versterken kwaliteit aanbod op de werkplek
Duaal leren – werkwijze • Spoor 2 – Sleutelproject Dep. Onderwijs en Vorming (AHOVOKS): “Schoolbank op de werkplek” – – –
Voorbereidende fase: schooljaar 2015 – 2016 Pilootprojecten met leerlingen: schooljaar 2016 - 2017 Overleg: » Agoria Elektromecanicien » Volta Elektrotechnisch installateur » Essenscia Procesoperator chemie » FvB Metselaar ruwbouw » Edu-plus Tuinaanleg en -onderhoud » Zorgsector Zorgkundige »
44
Unizo
Kapper
tso Elektromechanica tso Elektromechanische technieken bso Elektrische Installaties (+ dbso) Se-n-Se Chemische procestechnieken bso Ruwbouw (+ dbso) bso, dbso en BuSO 7e spec. bso geen enthousiasme bij de onderwijspartners
Duaal leren – werkwijze • Spoor 3 – met ESF-subsidie (en binnen de huidige regelgeving) – – – –
Max. 20 projecten Max. € 100.000/project Voor 30 september 2015 aan te vragen 1 oktober 2015 – september 2016
• Focus op: – – – – –
Toeleiding van jongeren Screening, intake en matching Geïntegreerde begeleiding Invullen van concrete trajecten Evalueren van leertrajecten, begeleiding leeromgeving
• Spoor 4 – zonder ESF- subsidie (en binnen de huidige regelgeving)
45
Duaal leren – werkwijze • Implementatie en timing: – 2015-2016: voorbereidende fase – 2016-2017: pilootprojecten met leerlingen •
Opm.: goedkeuring decreet Vlaams Parlement 3 april 2017
– 2017-2018: implementatie decreet •
46
1 september 2017
Duaal leren – werkwijze •
Overlegstructuren: – – –
Interministerieel Comité (Beleidsraad Onderwijs, Vorming en Werk: OVW) Managementcomité Onderwijs, Vorming en Werk (Maco OVW) – ambtelijk niveau Overlegplatform Duaal Leren – strategische beslissingen • • • •
–
47
Beleidsraad OVW
Stakeholdersforum – werkgroep o.l.v. Syntra Vlaanderen • • • • • • • • •
•
2 ministers Sociale partners van het dagelijks bestuur SERV Bestuurders onderwijskoepels (Chris Smits) Bestuurders beleidsdomeinen Onderwijs – Werk Vertegenwoordigers beleidsdomeinen Onderwijs – Werk SERV VlOR Sociale partners Onderwijsverstrekkers CLB Syntra’s Sectoren …
Budget: geen financieel of budgettair engagement
Maco OVW
Overlegplatform Duaal Leren Stakeholdersforum
