ds. Huib Klijn
Mensen
van de
gemeentewerkboek
weg
waar dit boek over gaat
De eerste stap Mensen van de weg bevat werkvormen voor een compleet seizoen kerkenwerk Deze Cd-rom biedt materiaal aan voor het hele gemeenteleven: materiaal voor vieren: kerkdiensten, kinderdiensten, samen schilderen, vespervieringen materiaal voor leren: catechese voor drie leeftijdsgroepen jongeren, geloofsgesprekken en meditatie voor volwassenen materiaal voor delen: toerusting voor pastoraat en diaconaat, mogelijkheden voor groepspastoraat, geloofsgesprek tussen individuen en gemeentes, materiaal voor bezinning over doen en laten van de gemeente materiaal voor woorden en daden, van jong en oud, in kleine en grote groepen, van september tot juni, en dat alles rondom één thema, namelijk: de weg
onder De reis hierheen treft u een voorwoord aan onder De weg door dit boek leest u over hoe dit boek is samengesteld, als één van een serie van drie onder Oriëntatiepunten worden achtergronden genoemd onder Wegwijzer staat het overzicht van de inhoud met De weg door het jaar als jaarplanner (op Cd-rom) kunt u uw eigen invulling voor het seizoen opmaken.
2
een voorwoord
De reis hierheen De weg naar dit boek is begonnen in de Oase, wijkgemeente van de PKN in Leeuwarden-Huizum. Het Centrum voor Levensbeschouwing in Leeuwarden vroeg mij indertijd om allerlei activiteiten en werkvormen die in de Oase geboren en gebruikt zijn te beschrijven, in de hoop dat die op andere plaatsen nog eens van dienst zouden kunnen zijn. Dat heeft geleid tot het besluit drie boeken op Cd-rom uit te geven, aansluitend bij het zogenaamde A-, B- en C-jaar van het oecumenisch leesrooster en steeds geordend rond één thema, respectievelijk: de weg, de boom en de stad. Dit deel is genoemd Mensen van de weg, omdat dat in de bijbel een naam is voor de christelijke gemeente (Handelingen 9:2). Om die gemeente is het in dit deel begonnen: om werkvormen voor het leven van die gemeente. Het overzicht van werkvormen staat weergegeven in de inhoudsopgave. Die inhoud wordt bepaald door zeven structurele elementen, die beschreven en toegelicht worden bij Oriëntatiepunten. Juist bij een uitgave als deze, ontstaan vanuit een gemeente, is duidelijk dat veel mensen daaraan hebben bijgedragen. Veel gemeenteleden hebben mij en elkaar hun vertrouwen gegeven in het samen zoeken en gaan van de weg van geloof in thematische jaren; onze ‘huismusicus’ Olchert Clevering liet ons delen in zijn vondsten. Arda de Boer-van Veen heeft mij begeleid bij het schrijven en veel, trouw en zorgvuldig gedeeld in de vragen van inhoud en redactie en van de vormgeving van de kinderdiensten in herfst en 40-dagen-tijd. Wiesje Korf tekende voor de illustraties en vormgeving. Jik van der Laan reguleerde en coördineerde. Henk Jongerius gaf vriendelijk toestemming tot publicatie van de neerslag van de cursus Anderen leren mediteren, die ik bij hem volgde in het Dominicaans Activiteiten Centrum in Huissen. Enkele collega’s hebben materiaal beproefd en advies gegeven. Peet Valstar en anderen hebben vanuit het Landelijk Dienstencentrum van de PKN in Utrecht meegewerkt aan deze uitgave. Ik ben hen allen van harte dankbaar. Huib Klijn
3
een inleiding
De weg door dit boek Deze Cd-rom is samengesteld vanuit een aantal structuurelementen (die verder staan toegelicht onder Oriëntatiepunten). De inhoudsopgave (onder Wegwijzer) geeft aan, hoe het materiaal is geordend vanuit twee van die structuurelementen: - de tijden van het kerkelijk jaar Een aantal activiteiten, met name de vieringen, worden gekleurd door de tijd waarin ze plaatsvinden. Andere activiteiten moeten door de gebruiker zelf ergens door het jaar een plaats krijgen. Het schema De weg door het jaar (op de Cd-rom) kan daarbij van dienst zijn. - de functies van het gemeenteleven In dit boek wordt daarvoor als indeling gebruikt: vieren, leren, delenpastoraal, delen-diaconaal en besturen. Niet alle activiteiten konden volledig worden uitgewerkt. Er is daarom (met name in de functies vieren en leren) gekozen voor een onderscheid tussen wel en niet volledig uitgewerkte programma’s. Daarbij heeft ook een rol gespeeld dat deze uitgave deel uitmaakt van een serie van drie, rond de boom (A-jaar), de stad (B-jaar) en de weg (C-jaar). Daarom is een zodanige verdeling van de wel en niet uitgewerkte onderdelen over de drie jaren gemaakt, dat in die drie jaar alle periodes van het kerkelijk jaar en alle leeftijdsgroepen een keer uitgewerkt aan de orde komen. Een overzicht is te zien in het driejarenschema bij De weg door dit boek op de Cd-rom. Overigens geldt natuurlijk voor de gehele Cd-rom, ook voor de volledig, soms zelfs gedetailleerd, uitgewerkte programma’s dat de gebruiker zelf zijn/haar eigen weg moet gaan met de geboden mogelijkheden. We nodigen u ook van harte uit om uw eigen uitwerkingen/uitvindingen aan ons door te geven: Centrum voor Levensbeschouwing Rengerslaan 10, 8917 DD Leeuwarden e-mail
[email protected] De databank met het materiaal van het Centrum voor Levensbeschouwing is te raadplegen via www.levobieb.nl.
4
doelstelling en uitgangspunten
Oriëntatiepunten Deze Cd-rom heeft als ondertitel ‘gemeentewerkboek’. Het wil werkvormen aandragen voor het leven van een plaatselijke (wijk)gemeente. De inhoud daarvan wordt bepaald door een aantal punten, die ter oriëntatie hebben gediend. Ze worden hier eerst kort genoemd, en op de Cd-rom toegelicht.
1. Een eerste oriëntatiepunt is het centrale thema ‘de weg’, als beeld voor het leven. Bijna alle onderdelen zijn met elkaar verbonden via dit ene thema. Door het ene centrale thema ontstaat in alle verscheidenheid toch ook eenheid, verwijzen activiteiten naar elkaar en dragen zij elkaar. 2. Een tweede oriëntatiepunt is spiritualiteit. Ook het leven van de gelovige laat zich immers omschrijven als het gaan van een weg, als ‘wandelen met God’. Die weg heeft zo zijn eigen karakter. 3. Een derde oriëntatiepunt is daarom de visie op de gemeente als mystagogische ruimte. Dat wil zeggen: een ruimte waar mensen de gelegenheid krijgen en begeleid worden om religieuze ervaringen op te doen. Er is geprobeerd daarvoor vormen te vinden en te beschrijven. 4. Een vierde oriëntatiepunt is het leven van een gemeente in de weg van het kerkelijk jaar: een seizoen van september tot mei. Er worden vormen aangereikt voor allerlei stukken van dat gemeenteleven. 5. Een vijfde oriëntatiepunt zijn de schriftlezingen volgens het oecumenisch leesrooster. Het materiaal voor de verschillende zondagen sluit aan bij de evangelielezingen die dat rooster voor die zondagen aangeeft (het C-jaar). 6. Een zesde oriëntatiepunt ten slotte is de poging om aan te sluiten bij mensen in hun eigenheid en verscheidenheid; bij doelgroepen dus.
5
7. Ten slotte is het boek geschreven in de hoop dat het helpen kan om op de levensweg de Naam van de HEER te beleven: de aanwezigheid van de Nabije. In één zin samengevat kan als doelstelling van dit boek worden geformuleerd: Gemeenteleden (c.q. raden, commissies, werkgroepen, leidinggevenden, …) gebruiken suggesties uit dit boek om vorm te geven aan activiteiten als onderdeel van het kerkelijk jaar, zodat het gemeente-zijn door structuur en thema een ruimte kan zijn waarin mensen door deelname geholpen worden hun spiritualiteit te ontdekken en te verhelderen, te versterken en uit te leven, en zo doende te wandelen met de Nabije. Al deze orientatiepunten staan nader toegelicht op de Cd-rom.
6
overzicht van de inhoud van de Cd-rom
Wegwijzer
VIEREN door het jaar 1 stappen in de kerkdienst gespreksavond(en) over de kerkdienst als proces herfst 2 de weg door het landschap 9 vieringen met kinderdiensten 9 kaarten advent 3 bereidt de weg van de Heer gedachten voor opzet van vieringen epifanie 4a Hij ging van stad tot stad gedachten voor opzet van vieringen 4b ontmoetingen verbeeld samen geloofspanelen schilderen 40-dagen-tijd 5 de weg van het kind van God 7 vieringen met kinderdiensten paastijd 6 navolgers gedachten voor opzet van vieringen zomertijd 7 weg van bevrijding gedachten voor opzet van vieringen door het jaar 8 wandelen met God 8 vieringen rond de spiritualiteit van het pelgrimeren LEREN door het jaar 9 de weg van de liturgie 7 bijeenkomsten catechese 6-10 jaar door het jaar 10 voorgangers gedachten voor 6 bijeenkomsten catechese 10-12 jaar op weg naar de stad spel bij Jozua 6 door het jaar 11 reisverhalen 14 bijeenkomsten catechese 14-17 jaar door het jaar 12 jouw weg 5 bijeenkomsten rond de eigen geloofsweg van volwassenen door het jaar 13 weg naar stilstaan 7 bijeenkomsten leren mediteren DELEN – pastoraal door het jaar 14 een eindje meelopen door het jaar 15 Hij leidt mij in de rechte sporen door het jaar 16 naar de heiligen door het jaar 17 samen onderweg
2 bijeenkomsten voor bezoekers over pastoraat en levensloop een groepsontmoeting rond psalm 23 een weekend pelgrimeren en visiteren een Emmaüswandeling voor duo’s uit (ambts)groepen
DELEN – diaconaal door het jaar 18 de weg naar elkaar
1 bijeenkomst rond diaconaat
BESTUREN door het jaar 19 de weg van de gemeente 5 bijeenkomsten bezinning voor kerkbestuurders
7
Colofon Mensen van de weg
Gemeentewerkboek rond de evangelielezingen van het C-jaar ds. Huib Klijn illustraties en vormgeving: Wiesje Korf ISBN 90-77746-06-4 ISBN per 01-01-2007 978-90-77746-06-6
bestellen: Protestantse Kerk in Nederland Postbus 8504, 3503 RM Utrecht
[email protected], telefoon (030) 880 17 24 of www.pkn.nl>webwinkel voor meer informatie: Centrum voor Levensbeschouwing Rengerslaan 10, 8917 DD Leeuwarden telefoon (058) 251 15 65
[email protected] www.centrumvoorlevensbeschouwing.nl
© 2006 Centrum voor Levensbeschouwing Leeuwarden © 2006 Dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland
Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, internet, digitale bestanden of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Het Centrum voor Levensbeschouwing heeft rechthebbenden voor zover bekend verzocht om toestemming tot publicatie. Indien rechthebbenden geen verzoek om overname hebben ontvangen, worden zij verzocht zich met het Centrum in verbinding te stellen.
