Inhoudsopgave Cappella Amsterdam
2
Voorwoord
4
Biografie Cappella Amsterdam
7
Biografie Daniel Reuss
8
Hohe Messe & Stabat Mater
10
Ongeëvenaarde B-motetten
12
Coro Berio
14
Mattheus Passie van Tarenskeen
16
Cantate 150
18
Weihnachts-Oratorium
20
Cristeaux de temps
Philip Leussink (eindredactie)
22
Vlaamse Johannes-Passion
Cappella Amsterdam wordt ondersteund door: Fonds
24
Oster-Oratorium
26
Matthäus-Passion
28
De Tijd
30
Sweelinck
32
CD’s
36
Abonnementen
38
Steun Cappella Amsterdam
40
Antwoordkaart
artistieke leiding Daniel Reuss zakelijke leiding Anna Becker productie Annemiek van der Heyden marketing en publiciteit Stefan Saalmink & Bente Adriaens bibliotheek Job Boswinkel bestuur Keimpe Algra voorzitter Bart Bleker Frans Brouwer Patrick Everard secretaris Wim Plaizier Stefan Smit penningmeester
Colofon
comité van aanbeveling Frans Brüggen Krisztina de Châtel Reinbert de Leeuw Gerardjan Rijnders Ed Spanjaard Paul Witteman Rosita Wouda
teksten Philip Leussink met bijdragen van Paul Janssen & Guido van Oorschot vormgeving Gijs Klunder foto’s Annelies van der Vegt, Marco Borggreve (foto Daniel Reuss) samenstelling en redactie Bente Adriaens, Stefan Saalmink &
Podiumkunsten, Gemeente Amsterdam DMO afdeling Kunst en Cultuur Alle informatie in deze brochure is onder voorbehoud van wijzigingen. Raadpleeg onze website voor de actuele stand van zaken: www.cappellaamsterdam.nl. Cappella Amsterdam
Wilt u deze brochure volgend
Piet Heinkade 5
jaar liever per e-mail of juist
1019 BR Amsterdam
per post ontvangen? Graag
+31 (0)20 519 18 66
een e-mail naar publiciteit@
cappella
[email protected] amsterdam
www.cappellaamsterdam.nl
cappella amsterdam
4L[VUZKY\R^LYR \^KVLSILYLPR[
cappellaamsterdam.nl
Drukkerij de Bij B.V. Donauweg 2c 1043 AJ Amsterdam T 020 613 66 99 F 020 613 70 09
[email protected] www.debij.nl
2
Voorwoord Cappella Amsterdam kent een breed repertoire dat geprezen
oratoria voeren we dit seizoen uit! Het Weihnachts-Oratorium
wordt om zijn kwalitatief hoogwaardige uitvoering. De aanvraag
met het Combattimento Consort Amsterdam onder leiding van
van Cappella Amsterdam is helder en de verwachte nieuwe
Jan Willem de Vriend en de Matthäus-Passion op uitnodiging van
producties zijn nieuwsgierig makend. Cappella Amsterdam
het Rotterdams Philharmonisch onder leiding van Trevor Pinnock,
speelt met klinkende (inter)nationale namen op mooie festivals
vooraanstaand Brits specialist in oude muziek. En dan staat nog het
met veel publiek en is daarmee een prachtige ambassadeur voor
Oster-Oratorium van Bach op het programma, in samenwerking met
de stad Amsterdam.
het Orkest van de Achttiende Eeuw. Met de grote inspirator Frans
[uit het advies van de Amsterdamse Kunstraad, juni 2012]
Brüggen en zijn toporkest reizen we van Zwolle tot Versailles en van Maasmechelen tot Amsterdam. Ook aan Sweelinck, onze oudste
Met trots presenteert Cappella Amsterdam seizoen 2012-2013.
‘huiscomponist’, wijden we een programma.
Die trots geldt natuurlijk het gevarieerde concertaanbod dat wij in deze brochure aan u presenteren. Maar wij willen ook graag een
Naast oude muziek neemt ook nieuwe muziek een belangrijke plaats
aantal wapenfeiten onder de aandacht brengen. Zo is de cd met
in. Bijna drie jaar na de première hernemen we de Mattheus Passie
koorwerken van Leoš Janáček, die in januari 2012 bij harmonia
van Boudewijn Tarenskeen, een werk dat voor Cappella Amsterdam
mundi is verschenen, in april bekroond met een Franse Diapason
is geschreven en in 2009 werd bekroond met de belangrijkste
d’or en in mei geplaatst op de Duitse ‘Bestenliste’ van de Preis
Nederlandse compositieprijs: de Matthijs Vermeulen Prijs.
der deutschen Schallplattenkritik, twee toponderscheidingen!
Spannende, theatrale muziek die het verdient om opnieuw in de
En de samenwerking met harmonia mundi gaat verder. Begin
schijnwerpers te staan. Ook Coro van Berio is een werk waarvan de
juni heeft Cappella Amsterdam met het Ests Philharmonisch
live uitvoering een bijzondere belevenis is! De jonge Franse dirigent
Kamerkoor in Talinn cd-opnamen gemaakt van het Stabat Mater
Geoffroy Jourdain heeft carte blanche om zijn favoriete koorwerken
en de Sept répons des ténèbres van Poulenc. Alles wijst erop dat
met ons én u te delen. Met Reinbert de Leeuw en Asko|Schönberg
ook die opnamen tot een bijzondere cd-uitgave zullen leiden. De
staat De Tijd op de lessenaar, waarin Louis Andriessen het
samenwerking met het Ests Philharmonisch Kamerkoor sluit goed
‘eeuwigdurend ogenblik’ verklankt.
aan bij de belangrijke rol die Cappella Amsterdam internationaal vervult als coördinator van het Europese project ‘TIME for Tenso’,
Dat geldt eigenlijk voor alle goede muziek, de klank duurt slechts
dat met financiële ondersteuning vanuit Brussel wordt gerealiseerd
een ogenblik, maar eeuwigdurend is de indruk die deze achterlaat.
(Tenso is een Europees netwerk voor professionele kamerkoren).
Wel moeten de noten steeds opnieuw tot leven worden gebracht, de oude en de nieuwe. Cappella Amsterdam doet dat graag en nodigt u
Seizoen 2012-2013 opent in augustus met drie concerten in
van harte uit om deze tijdloze momenten met ons te delen.
het festival La Chaise-Dieu in de Franse Auvergne. Cappella Amsterdam is al vaker te gast geweest in de prachtige abdijkerk
Daniel Reuss
die boven het dorp uittorent. Met het Vlaamse barokgezelschap Il
Anna Becker
Gardellino voeren we Bachs Hohe Messe uit en met het Orchestre National de Lorraine vertolken we het Stabat Mater van Poulenc.
Wilt u Cappella Amsterdam ook buiten de concertzaal steunen,
Il Gardellino komt in het voorjaar van 2013 terug voor uitvoeringen
word dan Vriend of Donateur, zodat wij oude meesters en muziek
van Bachs Johannes-Passion, zowel in Amsterdam als in het
van nu kunnen blijven ontdekken en aan u presenteren. Zie voor
Poolse Gdańsk. En om nog even bij Bach te blijven: al zijn grote
meer informatie pagina 38.
4
Cappella Amsterdam Met een rijkdom aan stemkleuren bereikt kamerkoor Cappella Amsterdam zijn specifieke homogene klank. Sinds 1990 staat het koor onder artistieke leiding van chef-dirigent Daniel Reuss. Al vanaf de oprichting in 1970 door Jan Boeke vormt de liefde voor muziek de leidraad voor Cappella Amsterdam. Om elke compositie te laten spreken, heeft het koor zich zowel op moderne als op oude, authentieke zangtechnieken toegelegd. De nadruk in het repertoire ligt op die twee uitersten: oude meesters en moderne muziek. Speciale aandacht schenkt het koor aan werken van Nederlandse componisten, variërend van Sweelinck tot Andriessen. Componisten als Ton de Leeuw en Robert Heppener hebben diverse werken speciaal voor Cappella Amsterdam gecomponeerd. Cappella Amsterdam werkt geregeld samen met uiteenlopende gezelschappen, ook uit andere disciplines. Zo levert het koor bijdragen aan operaproducties, zoals in 2011 aan Sonntag aus Licht van Karlheinz Stockhausen met de Opera van Keulen, en Dionysos van Wolfgang Rihm tijdens het Holland Festival van 2010. Naast samenwerking met Nederlandse topensembles en -orkesten, zoals het Orkest van de Achttiende Eeuw, het Koninklijk Concertgebouworkest en Asko|Schönberg, werkt het koor met de fine fleur van internationale gezelschappen zoals de Akademie für Alte Musik Berlin, het RIAS Kammerchor, musikFabrik, Il Gardellino en het Ests Philharmonisch Kamerkoor. Om kennis, repertoire en ervaring te delen, is Cappella Amsterdam mede-initiatiefnemer van Tenso, het Europees netwerk van professionele kamerkoren. Bij harmonia mundi verschijnen jaarlijks cd’s van het kamerkoor. In 2010 verscheen een opname van Golgotha van Frank Martin, in datzelfde jaar genomineerd voor een Grammy. De meest recent verschenen cd, met koorwerken van Leoš Janáček (januari 2012), is internationaal zeer goed ontvangen. Cappella Amsterdam ontving in 2009 de VSCD Klassieke Muziekprijs voor meest indrukwekkende prestatie van een klein (kamermuziek)ensemble. In 2010 werd het koor genomineerd voor de Amsterdamprijs voor de Kunst en voor de Edison Klassiek Luister Publieksprijs.
FOTO KOOR
6
Daniel Reuss Daniel Reuss studeerde koordirectie aan het Rotterdams Conservatorium bij Barend Schuurman. In 1990 volgde hij Jan Boeke op als artistiek leider en chef-dirigent van Cappella Amsterdam. Het koor is onder zijn leiding uitgegroeid tot een vooraanstaand Europees kamerkoor. Van 2003 tot 2006 was Reuss eveneens chef-dirigent van het RIAS Kammerchor in Berlijn en sinds 2008 combineert hij zijn werkzaamheden als artistiek leider en chef-dirigent van Cappella Amsterdam met het chef-dirigentschap van het Ests Philharmonisch Kamerkoor (EPCC). In de zomer van 2006 was Daniel Reuss op uitnodiging van Pierre Boulez als docent en dirigent te gast op de Lucerne Festival Academy in Zwitserland. Met Agrippina van Händel maakte hij in februari 2007 zijn debuut bij de English National Opera. Daniel Reuss dirigeert geregeld ensembles en orkesten uit heel Europa, zoals de Akademie für Alte Musik Berlin, musikFabrik, het Scharoun Ensemble en het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Met Collegium Vocale Gent en Pieter Wispelwey nam hij de cd The Canticle of the Sun op, met onder meer de gelijknamige compositie van Sofia Gubaidulina. Zijn meest recente cd, Janáček - Choral Works, is begin 2012 door harmonia mundi uitgebracht en inmiddels alom geprezen, met onder meer een vermelding op de ‘Bestenliste’ van de Preis der Deutschen Schallplattenkritik en toekenning van de Diapason d’or van de maand april 2012. Daniel Reuss voert repertoire uit dat reikt van het jaar 1200 tot heden en toont zich daarmee een ‘overtuigd niet-specialist’.
8
Hohe Messe
Hohe Messe & Stabat Mater Ook dit seizoen is Cappella Amsterdam te gast
Cappella Amsterdam Il Gardellino o.l.v. Daniel Reuss Johann Sebastian Bach 1685-1750 Mis in b-klein BWV 232 (Hohe Messe)
op een aantal vooraanstaande festivals. In 2007 bracht het koor in het Festival de La Chaise-Dieu met groot succes Händels oratorium Jephtha. Festival de La Chaise-Dieu,
Nu is Cappella Amsterdam er met maar liefst
Frankrijk
drie concerten opnieuw te gast. Daniel Reuss
ma 27 augustus 2012 18.00
leidt Cappella Amsterdam en het Vlaamse
Abbatiale Saint-Robert,
barokgezelschap Il Gardellino in twee uitvoeringen
La Chaise-Dieu (Frankrijk)
van de Hohe Messe van Bach, een hoogtepunt in diens oeuvre. In dezelfde bezetting klinkt dit
di 28 augustus 2012 14.30
meesterwerk ook in het Festival Oude Muziek
Abbatiale Saint-Robert,
Utrecht.
La Chaise-Dieu
Met het Orchestre National de Lorraine vertolkt Cappella Amsterdam het Stabat Mater van
Festival Oude Muziek Utrecht
Poulenc. De dood van een bevriend artiest en het
do 30 augustus 2012 20.00
beeld van de Zwarte Madonna van Rocamadour
Jacobikerk, Utrecht
inspireerden Poulenc tot dit aangrijpende werk. Het is een grote eer om een compositie die zo uitgesproken Frans van sfeer is te mogen uitvoeren in de adembenemende abdijkerk van La Chaise-
Stabat Mater Orchestre National de Lorraine Cappella Amsterdam Andreea Soare sopraan o.l.v. Jacques Mercier Philippe Leroux 1959 Un corps de louange Arthur Honegger 1892-1955 Symfonie nr.3 ‘Liturgique’ Francis Poulenc 1899-1963 Stabat Mater
Dieu midden in de Auvergne. Voor wie hier niet Festival de La Chaise-Dieu,
bij kan zijn… van Poulencs Stabat Mater heeft
Frankrijk
Cappella Amsterdam recent cd-opnamen gemaakt
wo 29 augustus 2012 14.30
in Talinn, onder leiding van Daniel Reuss en samen
Abbatiale Saint-Robert,
met het Ests Philharmonisch Kamerkoor.
La Chaise-Dieu (Frankrijk)
10
Ongeëvenaarde B-motetten
Ongeëvenaarde B-motetten Wanneer Bach zijn zes motetten schrijft, is hij
Cappella Amsterdam o.l.v. Daniel Reuss Lidewij Scheifes / Barbara Kernig cello Tis Marang / Clemens van der Feen contrabas David Jansen orgel
cantor van de Thomaskirche in Leipzig. Het is de periode waarin ook zijn grote cantates en passies tot stand komen. Drie van de zes motetten staan op dit programma. Ze zijn gecomponeerd voor bijzondere gelegenheden. Singet dem Herrn ein neues Lied mogelijk voor de viering van
met instrumentale intermezzi door Gerard Bouwhuis piano (18/9; 26/10; 31/10) Leo van Doeselaar orgel (19/9) Jos Vogel orgel (28/10) Ab Weegenaar orgel (2/11) Marcel Ponseele hobo (4/11) Johann Sebastian Bach 1685-1750 Der Geist hilft unser Schwachheit auf BWV 226 Komm, Jesu, komm BWV 229 Singet dem Herrn ein neues Lied BWV 225 Johannes Brahms 1833-1897 Fest- und Gedenksprüche op. 109 3 Motetten op. 110 - Ich aber bin elend - Ach, arme Welt, du trügest mich - Wenn wir in höchsten Nöten sein Warum ist das Licht gegeben dem Mühseligen? op. 74 nr.1
Nieuwjaarsdag 1727 of voor de verjaardag van di 18 september 2012 20.15
de Saksische keurvorst Friedrich August (12 mei
Muziekgebouw aan ’t IJ,
1727). Der Geist hilft unser Schwachheit auf
Amsterdam
heeft in 1729 geklonken bij de begrafenis van Johann Heinrich Ernesti, rector van de aan de kerk
wo 19 september 2012 20.00
verbonden Thomasschule. Ook Komm, Jesu, komm
Bachfestival
is een begrafenismotet. Milde berusting spreekt uit
Grote Kerk, Dordrecht
deze muziek. Brahms schreef zijn Fest- und Gedenksprüche niet
vr 21 september 2012 20.15
voor een specifieke gelegenheid, elke nationale
Pieterskerk, Utrecht
feestdag kon er mee worden opgeluisterd. Zowel in dit werk als in de drie Motetten opus 110 toont
vr 26 oktober 2012 20.15
Brahms zijn beste kwaliteiten als componist van
De Nieuwe Kolk, Assen
romantisch-polyfone koorwerken. Het motet Warum ist das Licht gegeben heeft hij duidelijk
zo 28 oktober 2012 15.30
gemodelleerd naar motetten van Bach. Hij droeg
MuziekPodium Zeeland
het werk bovendien op aan Philipp Spitta, de grote
Sint Jacobskerk, Vlissingen
19de-eeuwse Bachwetenschapper.
wo 31 oktober 2012 20.15 De Vereeniging, Nijmegen vr 2 november 2012 20.15 Stadsgehoorzaal op locatie Bovenkerk, Kampen zo 4 november 2012 15.00 Requiem voor... Grote Kerk, Lochem Eigen serie
Coro Berio
12
Het is bijna tien jaar geleden dat Luciano Berio overleed. De Italiaanse componist komt inmiddels steeds meer bovendrijven als de man die de naoorlogse avant-garde vertaalde naar een muziek die direct aanspreekt, een muziek die vol emotionele lading zit, die rust op de wortels van de traditie en die spannende moderne klanken en drama niet schuwt. Zijn liefde voor de volksmuziek loopt als een rode draad door zijn werk. In dit programma komt dat tot klinken in Folk Songs, zijn bewerkingen van elf volksliedjes uit de Verenigde Staten, Armenië, Frankrijk en Italië en in Coro. Dit werk uit 1976 is een breed uitgesponnen fantasie over volksliederen uit Chili, Noord-Amerika en wo 26 september 2012 20.30
Afrika. Veertig stemmen, veertig instrumenten en
de Doelen, Rotterdam
solisten zingen van liefde, passie, het verlies ervan en de wreedheid van dictatoriale regimes. Met het
Coro Berio
vr 28 september 2012 20.00
DoelenEnsemble en het in Düsseldorf gevestigde
Tonhalle, Düsseldorf (Duitsland)
notabu.ensemble dompelt Cappella Amsterdam zich onder in deze even schrijnende als lieflijke taal,
za 29 september 2012 20.15
een taal die niemand onberoerd laat.
Muziekgebouw aan ’t IJ,
DoelenEnsemble notabu.ensemble neue musik Cappella Amsterdam o.l.v. Mark-Andreas Schlingensiepen Karin Strobos mezzosopraan
Amsterdam
Luciano Berio 1925-2003 Folk Songs Luciano Berio Coro
Eigen serie
Mattheus Passie van Tarenskeen
14
Voor zijn Mattheus Passie, een lezing voor negentien zangers is aan Boudewijn Tarenskeen in 2009 de Matthijs Vermeulenprijs toegekend, de belangrijkste Nederlandse compositieprijs. Het juryrapport meldt: ‘Met een sober en efficiënt gebruik van een beperkt aantal elementaire middelen heeft de componist een akoestisch en theatraal spannend werk gecreëerd voor Cappella Amsterdam. Hij slaagt erin om […] de spanning op een bijzondere wijze vast te houden en een beklemmende sfeer op te roepen. De lading van de muziek wordt versterkt door de door Paul Koek geënsceneerde theatrale vormgeving. In die zin heeft de componist naar de mening van de jury vr 9 november 2012 20.30
een open kunstwerk van internationale allure
November Music
afgeleverd.’
Verkadefabriek, ‘s-Hertogenbosch
Vier jaar na de première is het hoog tijd voor een reprise van dit bijzondere werk, waarover
za 12 januari 2013 20.15
Boudewijn Tarenskeen zelf zegt: ‘Als een kroon op
Muziekgebouw aan ’t IJ,
de twijfel wilde ik een Mattheus Passie schrijven.
Amsterdam
Geen overtuigende vertelling zoals bij Bach, geen hartekreten in de vorm van aria’s of collectieve
Mattheus Passie van Tarenskeen
zo 13 januari 2013 20.15
zang van de gelovigen, maar een aarzelende
de Doelen, Rotterdam
zoektocht. De vraag die ik me stelde: kan je twijfel toonzetten?’
Cappella Amsterdam Paul Koek regie Uri Rapaport lichtontwerp Edo Sutherland scenografie i.s.m. Veenfabriek Boudewijn Tarenskeen 1952 Mattheus Passie, een lezing voor negentien zangers
Eigen serie
Cantate 150
16
Een programma in het teken van de themareeks Dossier Johannes Brahms, die Concert- en congresgebouw de Doelen en het Rotterdams Philharmonisch Orkest dit najaar presenteren. De een houdt van Brahms vanwege het fluweel van de traditie. De ander beschouwt hem juist als een wegbereider van de twintigste eeuw. Dat laatste vond Arnold Schönberg, de componist die met zijn twaalftoonsmuziek het radicale pad bewandelde. Brahms de vernieuwer, of Brahms de traditionalist? Een Bachcantate belicht de liefde van Brahms voor oude muziek. In het slotkoor van
Cantate 150
deze vroege cantate past Bach de techniek van vr 16 november 2012 20.15
de Passacaglia toe en bouwt zo een hele wereld
de Doelen, Rotterdam
op een eenvoudige baslijn. En via de Passacaglia van Anton Webern, een leerling van Schönberg,
Rotterdams Philharmonisch Orkest Cappella Amsterdam o.l.v. Yannick Nézet-Séguin Cécile Kempenaers sopraan Dorien Lievers alt Jon Etxabe-Arzuaga tenor Pierre-Guy Le Gall White bas Anton Webern 1883-1945 Passacaglia Johann Sebastian Bach 1685-1750 Cantate ‘Nach dir, Herr, verlanget mich’ BWV 150 Johannes Brahms 1833-1897 Symfonie nr.4 op.98
biedt chef-dirigent Yannick Nézet-Séguin zicht op Brahms’ twintigste-eeuwse erfgenamen. Van de meester zelf klinkt de Vierde Symfonie, met die grandioze Passacaglia-finale. Na de première was niet iedereen enthousiast en ook een aantal orkestleden liet zich kritisch uit. Gelukkig mocht de componist vlak voor zijn overlijden alsnog luide bijval voor het meesterwerk incasseren.
Weihnachts-Oratorium
18
Er is maar weinig muziek die zo barst van feestvreugde als het begin van het Weihnachts-
Weihnachts-Oratorium
Oratorium. De pauk die het thema slaat, de trompet met zijn stijgende fanfare en het orkest dat neerfladdert als gouden confetti. Bach
Combattimento Consort Amsterdam Cappella Amsterdam o.l.v. Jan Willem de Vriend
wist precies wat hij deed met zijn noten en zo verbeeldde hij heel bewust het neerdalen van God op aarde. Die bewuste arbeid maakt het wonder van deze muziek eigenlijk alleen maar groter.
Johann Sebastian Bach 1685-1750 Weihnachts-Oratorium BWV 248
Veelvuldig verwijst de componist in dit werk over de vreugdevolle geboorte van Jezus naar diens jammerlijke einde en de Verlossing, bijvoorbeeld in een verstopt citaat van het ‘passiekoraal’ dat we wo 19 december 2012 19.30
kennen uit de Matthäus-Passion. Dankzij de vele
Muziekgebouw aan ’t IJ,
muzikale diepzinnigheden kunnen wij ons over het
Amsterdam
Weihnachts-Oratorium blijven verbazen. Uit zes losse cantates voor verschillende kerkdiensten
do 20 december 2012 19.30
rond het kerstfeest heeft Bach een hechte eenheid
Laurenskerk, Rotterdam
gesmeed. Dit was bij de première in de winter van 1734-1735 absoluut nieuw in de liturgie van zijn
vr 21 december 2012 19.30
stad Leipzig.
Grote Kerk, Naarden
Vanwege de grote belangstelling in voorgaande jaren voeren Combattimento Consort Amsterdam
za 22 december 2012 19.30
en Cappella Amsterdam het Weihnachts-Oratorium
Musis Sacrum, Arnhem
niet één, maar twee keer uit in het Muziekgebouw aan ’t IJ. De cd-opname door deze bezetting werd
zo 23 december 2012 19.30
in 2009 bekroond met een gouden plaat. Benut
Muziekgebouw aan ’t IJ,
deze gelegenheden voor de live-luisterervaring!
Amsterdam
Cristeaux de temps
20
De Franse dirigent Geoffroy Jourdain, oprichter en dirigent van Les Cris de Paris, is een goede bekende van Cappella Amsterdam. Als bewuste ‘niet-specialist’ past hij geheel bij de werkwijze van het koor. Jourdains muzikale basis ligt in de Italiaanse Barok, maar zijn liefde geldt ook
Cristeaux de temps
romantische muziek en hedendaags repertoire. ‘Het vreemde aan hedendaagse muziek is dat er minder scherpe referenties zijn. Alleen de
Cappella Amsterdam o.l.v. Geoffroy Jourdain
componist neemt deel aan de voorbereiding van het project. Zijn gezag is onbetwistbaar, vrij van de gildes van theoretici, critici en muziekliefhebbers,’
Maurice Ohana 1913-1992 Tombeau de Louise Labé (1991) Pascal Dusapin 1955 Umbrae Mortis (1997) Julien Copeaux 1972-2003 Pour Procuste; Capitolo Novo (2001) Philippe Hersant 1948 L’Infinito (1993/2007) Vincent Manac’h 1973 Die Brücken (2010) Philippe Fénelon 1952 Madrigaux d’après Rilke (1995-1996) Ivan Fedele 1953 Cristaux de temps (2010)
aldus Jourdain. Voor dit programma heeft hij een keuze gemaakt uit repertoire van vooral Franse componisten. Ohana, die zichzelf typeerde als een ‘hedendaags archaïsch’ componist, brengt eer aan de Renaissance-dichteres Louize Labé, in een moderne polyfone zetting van haar sonnet O beaux yeux bruns. Dusapin richt een klinkende gedenksteen op voor de 20ste-eeuwse Spaanse componist Francisco Guerrero en Hersant herdenkt de Italiaanse regisseur Fellini. Copeaux bouwt zijn compositie Pour Procuste op uit materiaal dat hij ontleent aan een motet van Ockeghem. Gedichten van Rilke inspireerden Fénelon tot een stemmingsvolle madrigaalcyclus. Van de Italiaan Fedele klinkt het tekstloze Cristaux do 21 februari 2013 20.15
de temps. Jourdain: ‘Ik voel mij minder geremd bij
Donderdagavondserie
de uitvoering van hedendaagse muziek, een genre
Muziekgebouw aan ’t IJ,
waardoor vele dirigenten tot mijn verbazing worden
Amsterdam
geïntimideerd.’
vr 22 februari 2013 20.15 Pieterskerk, Utrecht
Eigen serie
Vlaamse Johannes-Passion
22
Motetten van Bach in mei 2010, zijn Hohe Messe in het voorjaar van 2012 en in La Chaise-Dieu en Utrecht (zie p.8) en dan nu Bachs JohannesPassion. Cappella Amsterdam en het Vlaamse barokgezelschap Il Gardellino vormen een gouden combinatie bij vertolkingen van de grote Bachwerken. Bach, de meester die muzikale mathematica tot grote esthetische perfectie bracht, schreef geen enkele opera. Dat paste niet in zijn rol als organist of kapelmeester. Maar de taal, de vorm én de geest van dit genre spreekt uit de dramatische en theatrale kwaliteiten van zijn passies. De Johannes- en de Matthäus-Passion markeren het hoogtepunt van Bachs carrière als kerkmusicus en vormen de bekroning van de zo 17 maart 2013 20.15
Noord-Duitse passietraditie. De Johannes-Passion
Muziekgebouw aan ’t IJ,
is compacter van opzet dan de Matthäus en staat
Amsterdam
– ten onrechte – veelal in de schaduw daarvan. Uit het bewogen openingskoor ‘Herr unser Herrscher’
vr 12 april 2013 20.00
met zijn klagende dissonanten spreekt al meteen
Gdański Festival Muzyczny
een enorme zeggingskracht. Het verhaal dat volgt
Polska Filharmonia Bałtycka,
is door de muziek nog aangrijpender.
Gdańsk (Polen)
Vlaamse Johannes-Passion Cappella Amsterdam Il Gardellino o.l.v. Daniel Reuss Johann Sebastian Bach 1685-1750 Johannes-Passion BWV 245 (versie 1725)
Eigen serie
Oster-Oratorium
24 za 23 maart 2013 20.00 MuziekPodium Zeeland Sint Jacobskerk, Vlissingen zo 24 maart 2013 20.15 Sint Barbarakerk Eisden-Tuinwijk, Maasmechelen (België) ma 25 maart 2013 20.15 Muziekgebouw aan ’t IJ, Amsterdam di 26 maart 2013 20.00 Chapelle Royale, Versailles
Oster-Oratorium
(Frankrijk) do 28 maart 2013 20.15 Theater De Spiegel, Zwolle
Orkest van de Achttiende Eeuw Cappella Amsterdam o.l.v. Frans Brüggen Ilse Eerens sopraan Michael Chance alt Anders Dahlin tenor David Wilson-Johnson bas Johann Sebastian Bach 1685-1750 Oster-Oratorium BWV 249
Johann Sebastian Bach bracht de tijd rond Pasen niet alleen tot klinken in zijn MatthäusPassion. Voor paaszondag schreef hij het Oster-Oratorium. Het is het eerste werk dat hij de titel oratorium meegaf. De hoop die spreekt uit het slotkoor van de Matthäus komt in dit jubelende werk volledig tot uiting. Juichende koren en blijmoedige aria’s geven uitdrukking aan het paasgevoel. Stijl, lengte en instrumentatie vertonen overeenkomsten met Bachs wereldlijke cantates. En dat is niet zo vreemd, want hij maakte gebruik van een verjaardagscantate die hij in 1725 voor hertog Christian van Saksen-Weissenfels had geschreven. Opgewekte, soms zelfs dansante muziek typeert dit Paasoratorium, dat Bach toch echt heeft geschreven voor de plechtige Paasdienst in de Thomaskirche in Leipzig. Een stralend oratorium dat niet vaak wordt uitgevoerd.
Matthäus-Passion
26
De Matthäus-Passion van Bach neemt in het Nederlandse muzikale landschap een zeer bijzondere plaats in. Ons land kent een unieke traditie in de uitvoering van deze compositie. Niet verwonderlijk voor een werk waarin het aangrijpende lijdensverhaal zo meesterlijk wordt verteld. Met koren, recitatieven en aria’s weet Bach deze geschiedenis onontkoombaar op musicus en luisteraar over te brengen. In de afgelopen vijftig jaar is de passietraditie verrijkt met vele nieuwe
Matthäus-Passion
inzichten op het gebied van de uitvoeringspraktijk. Begin jaren ’80 baarde Trevor Pinnock opzien met zijn verfrissende Bachvertolkingen. Stijlzuiverheid
Rotterdams Philharmonisch Orkest Cappella Amsterdam o.l.v. Trevor Pinnock Werner Güra evangelist Christian Immler Christus Carolyn Sampson sopraan Christine Rice mezzosopraan Robin Tritschler tenor Markus Werba bas Johann Sebastian Bach 1685-1750 Matthäus-Passion BWV 244
bleek bij hem op een volkomen natuurlijke manier samen te gaan met levendige lyriek. Destijds trad Pinnock vooral op met specialisten in oude muziek, tegenwoordig maakt hij naam als dirigent van grote symfonieorkesten. Wat gebleven is, aldus NRC Handelsblad, is zijn opmerkelijke synthese van monumentaliteit en lichtvoetigheid. wo 27 maart 2013 19.30 de Doelen, Rotterdam do 28 maart 2013 19.30 de Doelen, Rotterdam vr 29 maart 2013 19.30 de Doelen, Rotterdam
28
De Tijd
De Tijd
Dit programma maakt deel uit van het World Minimal Music Festival dat van 3 t/m 7 april 2013
Asko|Schönberg Cappella Amsterdam Studenten Conservatorium van Amsterdam en Koninklijk Conservatorium Den Haag The Court Music Troupe of The National Gugak Centre o.l.v. Reinbert de Leeuw
plaatsvindt. Voor de pauze klinkt Koreaanse hofmuziek, muziek waarin het draait om verstilling, abstractie en minimalisme. Daarna wordt De Tijd van Louis Andriessen uitgevoerd. Dit werk uit 1981 begint met een reusachtige klap. De rest van het ruim veertig minuten durende werk is te beschouwen als de nagalm van die donderslag, een suggestie dat de tijd wordt stilgezet.
Koreaanse hofmuziek
Voor Louis Andriessen vormde een mystieke ervaring ooit de aanleiding om De Tijd te schrijven:
Louis Andriessen 1939 De Tijd
‘(…) het gevoel van een eeuwigdurend ogenblik. Het was meer dan een volmaakte kalmte, het was een euforie die zo sterk was dat ik later besloot daar een stuk over te maken’. do 4 april 2013 20.15
‘De lengte van een tafel kunnen we meten omdat
Muziekgebouw aan ’t IJ,
die hele lengte ons ter beschikking staat. Met
Amsterdam
een tijdsverloop kan dat niet. Het deel dat in het verleden ligt is al voorbij, dat is er niet meer en wat er niet meer is kunnen we niet meten. Het deel dat in de toekomst ligt is er nog niet en wat er nog niet is kan evenmin worden gemeten. Geen enkele tijdsspanne is werkelijk tegenwoordig.’ Douwe Draaisma, uit het artikel ‘Een eeuwigheid van 42 minuten en 36 seconden’ (2007) over De Tijd van Louis Andriessen.
Sweelinck
30
Sweelinck beleeft zijn roem als componist, organist en pedagoog vier eeuwen geleden, op het snijvlak van Renaissance en Barok. Hij zet een kroon op het werk van de Franco-Vlaamse meesters. Zo groot is Sweelincks roem dat zijn sporen al tijdens zijn
Sweelinck
leven reiken tot Noord-Duitsland en Engeland. In zijn woonplaats Amsterdam bespeelt hij vrijwel
Cappella Amsterdam o.l.v. Daniel Reuss
vr 24 mei 2013 20.15
dagelijks het orgel van de Oude Kerk en noemt
Pieterskerk, Utrecht
men hem de ‘Orpheus van Amsterdam’. Sweelinck
Jan Pieterszoon Sweelinck 1562-1621 Psalm 33 Resveillez vous Psalm 91 Qui en la garde de haut Dieu De profundis Magnificat Beati pauperes Psalm 42 Ainsi qu’on oit le cerf bruire Psalm 130 Du fonds de ma pensée Psalm 146 Sus, mon ame qu’on bénie Te Deum laudamus
za 25 mei 2013 21.00
contacten met Huygens, Hooft, Cats en Vondel.
Concertserie Beek
Het grafschrift dat Vondel aan hem opdraagt,
Sint-Bartholomaeuskerk,
vermeldt dat Sweelinck ‘ontsterfelyk de maet hout
Beek-Ubbergena
by Godt’ en voortaan zorgt voor ‘een goddlycke
begeeft zich in de beste kringen en onderhoudt
galm in aller Enghlen oor’. Dat ook de sterfelijke mens deze muziek op hoog niveau kan genieten is de verdienste van Cappella Amsterdam, dat een sterke band heeft met Sweelincks muziek en hem beschouwt als hun oudste ‘huiscomponist’. Hun Sweelinck-cd uit 2009 is internationaal zeer goed ontvangen. ‘The choir’s cascading harmonies, batted from male to female and back again […] have a sublime, intense purity’, schrijft The Independent. Maar alleen bij een live concert komt dergelijke schoonheid volledig tot haar recht!
Eigen serie
32
Cd’s Kijk op www.cappellaamsterdam.nl voor de
St John Passion, BWV 245
webwinkel. Daar kunt u luisteren naar onze muziek
J.S. Bach (Glossa 2011)
en cd’s en abonnementen bestellen. U vindt er onder meer:
Cappella Amsterdam & Orkest van de Achttiende Eeuw o.l.v. Frans Brüggen
Easter Oratorio, BWV 249 J.S. Bach (Glossa 2012)
‘Waar dirigenten het openingskoor nog wel eens gebruiken om meteen een dramatisch sfeer te
Cappella Amsterdam & Orkest van de Achttiende
creëren, zet Frans Brüggen in met een verrassende
Eeuw o.l.v. Frans Brüggen
ingetogenheid – met dank aan prachtig zingend Cappella Amsterdam.’ (Nederlands Dagblad,
‘De onvermoeibare Frans Brüggen voerde dit werk
04/2011)
in het voorjaar van 2011 met zijn ‘vaste´solisten, Cappella Amsterdam en het Orkest van de Achttiende Eeuw uit. Bijzonder zijn de contrasten
Golgotha | Frank Martin
in toonkleuren, waardoor Brüggen dit werk extra
(harmonia mundi 2009)
glans geeft’ (Plato, 02/2012). Cappella Amsterdam bewijst zijn elastieke, jeugdige geluid (NRC,
Cappella Amsterdam
03/2012).
Estonian Philharmonic Chamber Choir Estonian National Symphony Orchestra o.l.v. Daniel Reuss
Janáček Choral Works Leoš Janáček (harmonia mundi 2012)
Genomineerd voor een Grammy Award (2010) voor beste kooruitvoering.
Cappella Amsterdam & Radio Blazers Ensemble o.l.v. Daniel Reuss
‘De liefhebbers van Martins Golgotha kunnen in één keer al hun opnamen van dit oratorium de deur uit
Bekroond met de Diapason d’or (april 2012) en
doen, want hier is met stip de ultieme.’
vermelding op de Bestenliste van de Preis der
‘Excellente opname van Martins Golgotha.’
deutschen Schallplattenkritik (05/2012).
(Klassieke Zaken, 04/2010)
Koorwerken van Janáček, waaronder Říkadla
‘(…) Golgotha may be Martin’s masterpiece. It is hard
(Kinderrijmpjes) en Elegie na smrt dcery Olgy
to imagine a better performance than this sensitive
(Elegie na de dood van dochter Olga). ‘Harmonisch
and elegant account with the Dutch conductor
en scherp’ (NRC, 01/2012), ‘Lenige timing
Daniel Reuss (...).’ (The New York Times, 07/2010)
en lentefris geluid’ (de Volkskrant, 01/2012), ‘Duizelingwekkende harmonieën’ (ARD, 02/2012).
34 Mass in b minor, BWV 232 (Hohe Messe)
Lux Aeterna
J.S. Bach (Glossa 2009)
Györgi Ligeti en Robert Heppener (harmonia mundi, 2008)
Cappella Amsterdam & Orkest van de Achttiende Eeuw o.l.v. Frans Brüggen
Cappella Amsterdam & musikFabrik[ o.l.v. Daniel Reuss
‘Wat Cappella Amsterdam aan transparantie,
Susanne van Els (altviool)
homogeniteit en veerkracht ten beste gaf, deed de oren versteld staan. Dit gezelschap laat inmiddels
Bekroond met de Diapason d’or de l’année 2009.
alle kamerkoren van Nederland achter zich.’ (De Telegraaf, 03/2009)
‘Only this richly rewarding CD by the Dutch chamber choir Cappella Amsterdam, Daniel Reuss leads a broadly paced, pristinely voiced rendition, enhanced
Psaumes français & Canciones Sacrae
by an atmospheric yet finely detailed recording.’ (The
J.P.Sweelinck (harmonia mundi, 2009)
New York Times, 01/2009)
Cappella Amsterdam o.l.v. Daniel Reuss ‘The outstanding Cappella Amsterdam’s cascading harmonies (…) shifting through sequential repetitions, have a sublime, intense purity.’ (The Independent, 06/2009). ‘Cappella Amsterdam toont zich de schatbewaarder van de vroege Nederlandse muziek (…)’ (Algemeen Dagblad, 01/2010)
36
Abonnementen Dit jaar biedt Cappella Amsterdam een serie in Amsterdam
In Utrecht verzorgt de Stichting Pieterkerkconcerten in
en een serie in Utrecht aan. De serie in Amsterdam kunt u
samenwerking met Cappella Amsterdam, het Nederlands
reserveren via www.muziekgebouw.nl en die van Utrecht kunt u
Kamerkoor en het Ensemble Lyrique twee concertseries. Hier te
kopen in onze webshop op www.cappellaamsterdam.nl
vinden onder Serie A en B. www.pieterskerkconcerten.nl
Serie Amsterdam – Cappella Amsterdam (€ 99 euro)
Serie A (€ 85,- / (CJP/Upas/student €36,-)
di. 18 september 2012, 20.15 - Ongeëvenaarde B-motetten
vr. 21 september 2012, 20.15 – Ongeëvenaarde B-motetten
Cappella Amsterdam o.l.v. Daniel Reuss
Cappella Amsterdam o.l.v. Daniel Reuss
za. 29 september 2012, 20.15 – Coro Berio
vr. 19 oktober 2012, 20.15 – Een traditie van Vernieuwing
Cappella Amsterdam, DoelenEnsemble en notabu ensemble neue
Nederlands Kamerkoor o.l.v. Risto Joost
musik
vr. 9 november 2012, 20.15 – Wedergeboorte
o.l.v. Mark-Andreas Schlingensiepen
Nederlands Kamerkoor o.l.v. Paul Van Nevel
za. 12 januari 2012, 20.15 – Mattheus Passie van Tarenskeen
vr. 21 december 2012, 20.15 – Viage a Hierusalem
o.l.v. Paul Koek
Capella Sancta Maria o.l.v. Enrique López-Cortón
wo. 20 februari 2013, 20.15 - Cristaux de temps Cappella Amsterdam o.l.v. Geoffroy Jourdain
Serie B (€ 106,- / CJP/Upas/student €45,-)
zo. 17 maart 2013, 20.15 – Vlaamse Johannes-Passion
vr. 25 januari 2013, 20.15 – Music for Kings
Cappella Amsterdam o.l.v. Daniel Reuss
Nederlands Kamerkoor o.l.v. Risto Joost vr. 8 februari 2013, 20.15 – Meesters & Gezellen
Serie Utrecht – Cappella Amsterdam (€ 75,-)
Jonge zangers samen met ervaren collega’s van het Nederlands
vr. 21 september 2012, 20.15 - Ongeëvenaarde B-motetten
Kamerkoor & Cappella Amsterdam o.l.v. Kaspars Putniṇš
Cappella Amsterdam o.l.v. Daniel Reuss
vr. 22 februari 2013, 20.15 – Cristaux de temps
vr. 8 februari 2013, 20.15 - Meesters & Gezellen
Cappella Amsterdam o.l.v. Geoffroy Jourdain
Jonge zangers samen met ervaren collega’s van het Nederlands
vr. 10 mei 2013, 20.15 – PA’dam ZINGT (!) Bachs Goldbergvariaties
Kamerkoor & Cappella Amsterdam o.l.v. Kaspars Putniṇš
PA’dam & Accademia Amsterdam o.l.v. Maria van Nieukerken
vr. 22 februari 2013, 20.15 – Cristaux de temps
vr. 24 mei 2013, 20.15 – Sweelinck
Cappella Amsterdam o.l.v. Geoffroy Jourdain
Cappella Amsterdam o.l.v. Daniel Reuss
vr. 24 mei 2013, 20.15 – Sweelinck Cappella Amsterdam o.l.v. Daniel Reuss
Series A+B voor € 169,- / CJP/Upas/student € 72,-
38
Steun Cappella Amsterdam Deelt u met ons onze liefde voor muziek en vindt u het belangrijk dat
Sponsoring en partnerschap: Zit de doelgroep van uw bedrijf
Cappella Amsterdam oude meesters levend houdt, muziek van nu
in onze concertzaal? Wilt u uw maatschappelijke betrokkenheid
blijft ontdekken en presenteren in de concertzalen van Nederland?
onderstrepen en een bijdrage leveren aan het levend houden van
Er zijn privé en zakelijk diverse mogelijkheden om ons te steunen:
belangrijk Nederlands cultureel erfgoed? Kan Cappella Amsterdam
Als vriend van Cappella Amsterdam ontvangt u de vriendenbrief
uw evenement opluisteren? Word dan sponsor en/of partner! We
(e-mail) en krijgt u standaard 10% korting op toegangskaarten voor
nemen graag contact met u op om de mogelijkheden samen te
de concerten in eigen series en onze cd’s.
onderzoeken.
vanaf €60,- per jaar / €5,- per maand Ι óáèçëéïðãáïßäáêçͮßàRequiem voor…met werk van o.a.
1) In de brochure aangegeven met ‘Eigen serie’
Abelardus, Gombert en De Victoria, Cappella Amsterdam o.l.v.
2) Per 1 januari 2012 is de nieuwe Geefwet van kracht: bij een gift aan een culturele
Erik Van Nevel.
ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling), zoals Stichting Cappella Amsterdam, kunt u een kwart meer van uw belastbaar inkomen aftrekken dan u geschonken heeft.
vanaf €120,- per jaar / €10,- per maand
Wilt u optimaal van de Geefwet gebruikmaken, dan kunt u het beste kiezen voor een
Ι óáèçëéïðãáïßäáêçͮÞáçîëëêàáßàéáðçëëîóáîçáêòÝê áëż
schenking in de vorm van vaste en gelijkmatige periodieke giften. Een periodieke gift
Janáček. Ι ñåðêëàåãåêãëéááêîáìáðåðåáòÝêÝììáèèÝéïðáîàÝéÞåæðá wonen. vanaf €240,- per jaar / €20,- per maand Ι óáèçëéïðãáïßäáêçáêñåðêëàåãåêãÝèïäåáîÞëòáêáêàÝÝîÞåæͮ twee vrijkaarten voor een concert naar keuze uit een van onze eigen series.(1) Ι ñóëîàðñåðãáêëàåãàëéïìáßåÝèáìîëæáßðáêÞåæðáóëêáêͭöëÝèï een concert van Meesters en Gezellen, een project waarbij jonge talentvolle zangers samen zingen met hun ervaren collega’s van Cappella Amsterdam en het Nederlands Kamerkoor. Met een periodieke schenking ondersteunt u Cappella Amsterdam structureel. Deze laat u bij notariële akte vastleggen voor tenminste vijf jaar (2). De schenking is fiscaal volledig aftrekbaar, en zonder verdere kosten dankzij onze notariële partner Van Grafhorst Notarissen te Utrecht. Hiermee bent u automatisch vriend van Cappella Amsterdam met de hoogste privileges en wordt u daarnaast uitgenodigd voor een ‘meet & greet’ met zangers en dirigent van Cappella Amsterdam.
moet minimaal 5 jaar lopen en wordt bij notariële akte gedaan.
40
Antwoordkaart Cappella Amsterdam
Geef a.u.b. Daniel aan opReuss welke wijze u Cappella Amsterdam wilt steunen artistieke leiding (meerdere optiesBecker mogelijk): zakelijke leiding Anna productie Annemiek van der Heyden □ Graag word ik vriend van Cappella Ik machtig marketing en publiciteit Stefan Saalmink &Amsterdam. Bente Adriaens
Stichting Cappella Amsterdam tot een jaarlijkse incasso van: bibliotheek Job Boswinkel € 60,- / € 120,- / € 240,- / anders, namelijk: € ……. per jaar / kwartaal / maand. * bestuur
comité van aanbeveling Keimpe Algra voorzitter Frans Brüggen Deze incasso is eenmalig / periodiek (tot wederopzegging). * Bart Bleker Krisztina de Châtel
Frans Brouwer Reinbert de Leeuw Graagsecretaris ontvang ik geheel vrijblijvend nadere informatie over de Patrick□ Everard Gerardjan Rijnders
mogelijkheden voor een periodieke Wim Plaizier Edschenking Spanjaardbij notariële akte.
Stefan Smit penningmeester Paul Witteman □ Neem contact met mij op om geheel mogelijkheden Rositavrijblijvend Wouda
voor sponsoring en partnerschap te bespreken. Colofon
teksten Philip Leussink □ Houdvan mijPaul per e-mailnieuwsbrief (maximaal 1 per maand) op de met bijdragen Janssen & Guido van Oorschot
hoogte vanKlunder de concerten van Cappella Amsterdam. vormgeving Gijs foto’s Annelies van der Vegt, Marco Borggreve (foto Daniel Reuss) Uw gegevens samenstelling en redactie Bente Adriaens, Stefan Saalmink &
Naam: (eindredactie) Philip Leussink Naam bedrijf:
m/v *
Voorletters: Cappella Amsterdam wordt ondersteund door: Fonds Voornaam: Podiumkunsten, Gemeente Amsterdam DMO afdeling Kunst en CultuurAdres:
Postcode plaats: Alle informatie in en deze brochure is onder voorbehoud van Rekeningnummer: wijzigingen. Raadpleeg onze website voor de actuele stand van Telefoonnummer: zaken: www.cappellaamsterdam.nl. E-mailadres: Cappella Amsterdam
Wilt u deze brochure volgend
DATUM5 Piet Heinkade
jaar liever per e-mail of juist HANDTEKENING
1019 BR Amsterdam
per post ontvangen? Graag
+31 (0)20 519 18 66
een e-mail naar publiciteit@
cappella Wilt u de seizoensbrochure in hetcappellaamsterdam.nl vervolg op een andere wijze
[email protected] amsterdam
www.cappellaamsterdam.nl ontvangen? Zo ja, op welke manier? Per post / e-mail. *
cappella
* doorhalen wat niet van toepassing is en zo nodig aanvullen amsterdam
4L[VUZKY\R^LYR \^KVLSILYLPR[ Drukkerij de Bij B.V. Donauweg 2c 1043 AJ Amsterdam T 020 613 66 99 F 020 613 70 09
[email protected] www.debij.nl
