Volksdagblad voor Nederland Posteditie zaterdag 2 maart 1985
Losse nummers 85 cent
DE WAARHEID
Regen Veel bewolking en mogelijk regen. Minimumtemperatuur omstreeks 2 graden, middagtemperatuur ongeveer 7 graden. Matige wind uit zuidelijke richtingen.
45STE JAARGANG NR. 82
DREDACTEUR Constant Vecht DIRECTEUR: Gerard Pothoven ADRES: Hoogte Kadijk 145 1018 BH Amsterdam TEL.(O2O) 262565 POSTBUS343 POSTGIRO: 246337 GEMEENTEGIRO: 5085607
Vandaag in De Waarheid 't Werd niet zo openlijk gezegd, maar het kwam er wel op neer: ondernemingsraden moet je niet al te veel te vertellen geven. Toch is dat de kern van de kwestie bij RSV. De gekozen
Druk onder CAO-eisen
Sociale dienst
Industriebond wil estafettestakingen
personeelsvertegenwoordigers werden voortdurend door de directie voor joker gezet. Maar het kabinet luistert niet, zoals blijkt uit het verslag van het
Kamerdebat over de RSV-enquête op
pagina 3. Op de buitenlandpagina wordt melding gemaakt van een nieuwe linkse krant in Italië. Actrice Elizabeth Andersen (foto) wordt geïnterviewd op pagina 7. „Soldaten zonder geweren", heet de film die Kees Hm maakt over de februaristakingen waarin Andersen een belangrijke rol speelt.
KORT Doodstraf in België Een Belgisch echtpaar dat ervan werd beschuldigd zijn negenjarige pleegzoon uit Zaïre te hebben vermoord na hem gedurende zes maanden te hebben gefolterd, is woensdag ter dood veroordeeld. Omdat de doodstraf in België in de praktijk niet wordt toegepast, komt het vonnis neer op levenslange gevangenisstraf, wat in België ook weer niet een heel leven duurt.
Haven De Vervoersbond FNV heeft bij de Rotterdamse havenwerkgeversorganisatie SVZ scherp geprotesteerd tegen het collectief ontslag, dat de centrale graanfactorij heeft aangevraagd voor 23 personeelsleden. Volgens de bond is tijdens overleg rond het opheffen van de centrale graanfactorij afgesproken, dat er geen ontslagen zouden vallen, maar dat het nog overgebleven personeel zou worden geplaatst in de havenpool SHB of bij andere graanbedrijven in de haven. Het aantal personeelsleden, dat elders zou moeten worden geplaatst was al teruggebracht omdat het ministerie van sociale zaken akkoord was gegaan met VUT-regeling voor werknemers boven 57.5 jaar. De bond zegt, dat de centrale graanfactorij de zaak „bezwendelt" door toch collectief ontslag te vragen.
Kolenmijn In een brief aan de directie van Shell Nederland vraagt de FNV of het concern zijn invloed wil gebruiken bij het beëindigen van een arbeidsconflict in de Rietspruitkolenmijn in ZuidAfrika, waarvan Shell mede-eigenaar is. Volgens de FNV heeft de Britse vakcentrale TUC een soortgelijk schrijven naar Shell International in Londen doen uitgaan. Nadat er twee ontslagen waren gevallen was er in de mijn een staking uitgebroken. Het antwoord op die staking was het ontslag van 85 werkne-
mers, gebruik van traangas tegen de stakers door de mijnpolitie en het uit hun huizen zetten van de ontslagenen. De FNV wil dat Shell haar invloed gebruikt om het ontslag en de huisuitzettingen ongedaan te maken.
Bejaarden Zon tweehonderd bejaarden demonstreerden vrijdagochtend op het stadhuis Amsterdamse bij wethouder Luimstra om duidelijk te maken dat voorgenomen bezuinigingen op de bejaarden-wijkposten grote schade zouden toebrengen aan het bejaardenwerk. Juist nu de ouderen het financieel steeds moeilijker krijgen en de vraag om hulp toeneemt komt de wethouder met voorstellen om 365.000 gulden van de 22 hoofdstedelijke wijkposten af te halen. Hoewel door toedoen van de gemeenteraad nu misschien voor 165.000 gulden minder hoeft te worden geschrapt, is de dreiging dat het buurtgerichte bejaardenwerk aangetast zal worden zeer groot.
ADM In een open brief hebben de gezamenlijkeScheepsbouwcomités in Amsterdam hun bezorgdheid en verontwaardiging uitgesproken over de conclusies van wethouder Heerma in verband met de ADM. Had Heerma eerst gesteld dat bij de gemeente, maar ook bij de provinciale en landelijke overheid grote verantwoordelijkheid rust om volwaardige scheepsreparatie-faciliteiten voor Amsterdam overeind te houden, in een gemeentelijk perscommuniqué wordt gesteld dat dat afhankelijk is van particuliere kapitaalverschaf-
fers.
„Wij vinden het onaanvaardbaar dat bestuursorganen hun initiatieven daarvan afhankelijk stellen", aldus de open brief. Een Amsterdamse scheepsreparatiewerf vervult niet alleen een regionale functie, maar moet ook haar activiteiten op de wereldmarkt kunnen richten, vinden de comités. Zie pagina 3.
Van een verslaggever
De Industriebond FNV denkt erover om vanaf half maart estafette-stakingen te gaan organiseren, korte stakingen die overslaan van het ene naar het andere bedrijf. Dit om druk te zetten achter de eisen die de bond stelt voor de nieuwe CAO's: algemene arbeidstijdverkorting tot 36 uur, enige loonsverbetering en aanvulling van het gekorte ziekengeld tot het volledige loon. Bondsbestuurder Jan Schermer zei één en ander donderdag toen ook de CAO-onderhandelingen bij Philips mislukt waren. Volgens Jan Schermer moet er een zorgvuldige actie-opbouw komen van prikacties tot estafettestakingen. Hij betreurt het dat de werkgevers het zo ver laten komen, omdat ook de bond prijs stelt op „industrieel herstel". „We zijn al jaren bezig te helpen de industrie te herstellen en we zien daar gelukkig heel goeie resultaten van", aldus Schermer.
„Daar was toch het resultaat niet zo best en daar gaat het ons om." Bij Philips braken donderdag de laatste van de grote onderhandelingen in de industrie. Ook Philips weigert een toezegging te doen over verdergaande algemene ATV. Het concern bood net als Akzo een tijdelijke verlaging van de VUT-leeftijd en voortzetting van hetreeds gestarte jeugdwerkplan. Loon en aanvulling ziekengeld kwamen niet eens aan de orde, Philips heeft op die punten ook nog geen voorstel geformuleerd. Wat algemene ATV betreft, die wil Philips afhouden tot de resultaten bekend zijn van een onderzoek naar de effecten van de eerste twee uur ATV zoals die nu zijn ingevoerd.
In „Duitse toestanden", zoals zijn college-bestuurder Paulien van der Linden die woensdag na het breken van de onderhandelingen bij Akzo voorspelde, ziet Schermer geen heil. In West-Duitsland werd vorig jaar bij een groot aantal bedrijven zeer langdurig gestaakt voor ATV. Schermer:
Tijdens de bezetting van het sociale dienst-rayon in Amsterdam Oost- die het Anti-Krisiskomitee Oost donderdag met zon honderd mensen uitvoerde, wilde sociale dienst-secretaris Kerstens toezeggen dat er geen sociale rechercheurs op de zogeheten „voordeurdelers" afgestuurd zullen wo den. Kerstens liet weten geen extra ambtenaren in te zullen zetten om deze kortingen per 1 april aanstaande uit te voeren. Maar de bezetters, die op felle wijze met Kerstens in debat gingen, wezen erop dat die „beloften" de uitvoering van de „voordeurdelers"kortingen als zodanig absoluut niet in de weg staan. 1
Elli Izeboud opent CPN-congres
'Mensen
verwachten van links meer dan protest'
WARHEID
Van een verslaggever Het bereiken van een progressieve meerderheid en samenwerking is reëel. Het idee is niet uit de lucht DE komen vallen maar sluit aan bij de ervaringen in d~ foto vredesbeweging, de beweging van uitkeringsgeElli Izeboud in haar openingstoespraak rechtigden, de ideeën van diverse bonden en bij de zich ontwikkelende traditie van gemeenschappelij- gemene deler" is. Drastische maatke 1 Mei-vieringen. Het samenwerkingsakkoord dat schappijverandering bereik je „met wij voorstellen, is ingegevendoor de overtuiging dat het verbinden van de meest creatieve en sterkste punten van elk de oppositie zich nu verdergaande politieke doelen momenten Daarbij noemde ze der deelnemers." moet stellen en het democratische bestaansrecht drie hoofdpunten voor de komende van deze regering betwisten. tijd: 't tegenhouden van de kruisraketten, de bescherming en verovering van Met een hartstochtelijk pleidooi democratie binnen en buiten het parvoor progressieve samenwerking lement en een gemeenschappelijk opopende CPN-voorzitster Elli Izeboud treden voor drastische arbeidstijdvervrijdagochtend het 29e congres van korting. haar partij. De mensen verwachten van de linkse partijen méér dan alleen Fel haalde zij uit naar de rechtse protest, zo zette zij uiteen. Het gaat regeringscoalitie waarbinnen zich erom directe, reële oplossingen te biebarsten aftekenen. Na zich aanvankeden voor hen die in nood verkeren, lijk gepresenteerd te hebben als een niet meer terug kunnen, nu reden hecht team van „snelle jongens" komt hebben om te ontvangen nadat er nu een beeld naar voren van een zoveel ingeleverd is. elkaar beconcurrerend stelletje „sterElli Izeboud benadrukte dat samenke mannen": Ruding, Brinkman, Lubwerking niet iets van de „grootste bers, Van Aardenne met Nijpels als eigenzinnige schildknaap voor wie de schopstoel dreigt. „Van Aardenne moet natuurlijk weg, maar niet om de regeringscoalitie te redden: dit hele kabinet moet weg." Het regeringsbeleid kwalificeerde I Alle kleuren Ook in spuitbussen zij aldus: deregulering, vrijheid en democratie is er voor de rijken en OTTO NIEUWENHUIZEN BV Overtoom 515, tel. 129804 Adam machtigen. Voor de rest is er de bu'S MAANDAGS GESLOTEN reaucratie, de onvrijheid, het regeringsdictaat.
I
AUTOLAK
—
Mandela bedankte Nederland Naar eerst nu bekend is geworden heeft de Zuidafrikaanse verzetsleider Nelson Mandela al in 1964 een brief geschreven waarin hij het Nederlandse volk bedankte voor de steun die men hem tot dan gegeven had. Mandela, die in datzelfde jaar tot levenslange gevangenisstraf werd veroordeeld, schreef de brief aan de Nederlandse diplomaat Coen Stork, toen werkzaam op de ambassade in Pretoria. Door KAREL ROSKAM
Stork, die nu ambassadeur in Cuba is,
had tijdens het proces tegen Mandela regelmatig contact met de verdedigers. Mandela schreef hem een brief daags voordat het vonnis werd uitgesproken. Op dat moment was nog niet zeker of de vrijheidsstrijder de doodstraf zou krijgen of gevangenisstraf.
Kleinood De brief is door Coen Stork altijd als kleinood bewaard, maar hij is nooit tot publikatie' overgegaan. Nu het verzet van Mandela na twintig jaar nog ongebroken is en de strijd tegen de apartheid elke steun kan gebruiken, besloot ambassadeur Stork de brief openbaar te maken. De tekst, zoals die onlangs door Stork voor de Vara-radio werd voorgelezen, luidt:
Pretoria-gevangenis 11 juni 1964 Geachte Heer Stork, Ik schrijf u voor de slotzitting van deze zaak omdat ik daarna niet meer in de gelegenheid zal zijn om dat te doen. Mijn collega's en ik hebben grote waardering voor de onschatbare hulp die u ons gegeven hebt. De persoonlijke belangstelling die u hebt getoond in deze zaak en de steun die wij ontvangen uit alle secties van de Nederlandse bevolking, geven ons een enorme reserve aan kracht en moed. Wij willen u laten weten dat wij u beschouwen als een van onze grootste vrienden en wij zijn er zeker van dat u zult doorgaan steun te geven aan ons volk in hun strijd tegen ras discriminatie. Met de meeste hoogachting (Yours verry sincerely) w.g. Mandela
De CPN heeft een moeilijke periode achter de rug. Dit congres, aldus Elli Izeboud, heeft de mogelijkheid om een periode van interne machtsstrijd af te sluiten, hokjesgeest uit te bannen, de CPN verder te ontwikkelen als bevrijdende beweging. „Er hebben mensen de partij verlaten die haar tot een
Meerderheid Amerikanen tegen ingreep in Nicaragua Van onze redactie buitenland Zeventig procent van de Amerikaanse bevolking is er tegen dat de Verenigde Staten een poging
doen de sandinistische regering
president Reagan tegen Nicaragua beoogde ingrijpen. Dit blijkt uit een opiniepeiling van het gerenommeerde dagblad Washington Post en het televisie-station ABC.
Het percentage tegenstanders van Reagans Midden-Amerika beleid onder de Amerikaanse bevolking zou nog nooit zo hoog geweest zijn als nu. Als weerspiegeling daarvan bestaat er ook in het Amerikaanse Congres aanzienlijke reserve tegen Reagans voornemen door te gaan met militaire en politieke steun aan de vanuit Honduras opererende commando's. Eerder deze week heeft de pas gekozen Nicaraguaanse president Ortega het Amerikaanse Congres uitgenodigd delegaties naar zijn land te zenden om met eigen ogen waar te nemen dat Managua met zijn bewapening geen gevaar voor de buurlanden oplevert, zoals Reagan betoogt, maar zich uitsluitend tegen de contra's tracht te verweren. Ook kwam Ortega met de verrassende stap het vertrek van honderd Cubaanse militaire adviseurs aan te kondigen, alsmede een voorlopige stop op de Nicaraguaanse wapenaankopen. Zoals te verwachten was heeft het Witte Huis beide Nicaraguaanse maatregelen ter ontspanning van de crisissfeer in Midden-Amerika als een „druppel op de gloeiende plaat" en „slechts een hoop kabaal" afgewezen. Dit alles klaarblijkelijk om het verzet tegen de wapensteun aan de contra's in het Amerikaanse Congres de mond te snoeren. Opmerkelijk in dit verband is dat de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Shultz, die onlangs nog de sandinisten in Nicaragua „een uitzichtloze duisternis van communistische tyrannie" had genoemd, zich blijkbaar onder druk van het protest sekte wilden maken. Maar ook hebben in eigen land bereid moest verklaren mensen afgehaakt die hun creativiteit tot een ontmoeting met de Nicaravermoord voelden in machts- en presguaanse president. tigestrijd. Dit congres kan een signaal zijn om weer mee te doen", aldus Elli Ortega, die eveneens tot zon topgeIzeboud. sprek bereid is, zou Shultz vrijdag kunnen ontmoeten in de UruguayaanZie ook pagina 3. se hoofdstad Montevideo.
van Nicaragua omver te werpen. Slechts een kleine minderheid van 18 procent staat achter het door
Negen doden bij mortieraanval IRA Van onze redactie buitenland Acht politieagenten en een burger
zijn donderdagavond gedood bij een aanslag op een politiebureau in het Noordierse Newry. Het verboden lerse Republikeinse leger IRA heeft de verantwoordelijkheid voor de aanval opgeëist. Het was de gewelddadigste actie tegen de politie in Noord-lerland, sinds mfier dan vijftien jaar geleden het geweld in dit Britse gebiedsdeel begon. De beschieting werd uitgevoerd met zware mortieren dievanaf een vrachtwagen werden afgeschoten. Het vond plaats om kwart voor acht. In het
Demonstratie Van een verslaggever
Zaterdag wordt er in Amsterdam gedemonstreerd tegen het apartheidssysteem in Zuid-Afrika. De aantijging van UDF-leiders als hoogverraders en het recente politie-optreden in Crossroads zijn de belangrijkste thema's. Van de Nederlandse regering wordt Steun aan het ANC en het UDF geëist, .medewerking aan het stopzetten van investeringen door Nederlandse bedrijven en het onder druk zetten van Zuid-Afrika voor de vrijlating van politieke gevangenen. De demonstratie wordt georganiseerd door de drie anti-apartheidsbewegingen in Nederland: de AABN, het KZA en Kairos. Aanvang 14.00 uur op het Leidseplein. Sprekers onder andere Max Sisulu van het ANC. De AABN is een stickeractie gestart onder het motto „Nelson Mandela vecht voor vrijheid in Zuid-Afrika. Die strijd steun ik." bij verkrijgbaar Materiaal AABN, Lauriergracht 116, 1016 RR Amsterdam.
Bij IRA-acties eerder deze week gebouw waren op dat moment ongeveer dertig politiefunctionarissen werden vijf mensen gedood, onder wie aanwezig. Acht werden gedood en een gevangenisbewaker, een politieagent en een ex-militair. Afgelopen velen gewond, waarvan twee ernstig. Een burger die in de buurt was, zaterdag werden in de grensplaats werd eveneens dodelijk getroffen. Het Strabana drie IRA-leden doodgeschoten door Britse militairen. Dit leidde politiebureau werd vrijwel geheel vernield. Ambulances reden af en aan om tot heftige reacties van de omwonende gewonden te vervoeren. Anderhalf den, die zeiden dat de IRA-mensen geen enkele kans hadden gekregen uur na de aanval kwam bij een radiostation een telefoontje binnen, waarin zich over te geven, maar zonder pardon werden neergeschoten. de verantwoordelijkheid werd opDe jongste aanslag lijkt een vergelgeëist door de IRA. Bij een tweede aanslag donderdag dingsactie te zijn. De politie is de kwam een burgerwacht om het leven laatste jaren in toenemende mate en raakten twee collega's gewond, doelwit van IRA-aanslagen geworden, toen een bom ontplofte in het stadje sinds het Britse leger posities in de frontlijn steeds meer aan politieagenPomeroy, vijftig kilometer ten noorten heeft overgelaten. Newry. den van
Lezen je beste vrienden jouw krant ook? Nee... Laat ze twee weken gratis kennismaken. Wij willen van 8 tot 24 maart a.s. een grote groep mensen kennis laten maken met De Waarheid. Daarbij roepen wij uw hulp in. Ga bij uzelf te rade, blader adresboekjes door, pijnig uw geheugen. Dat levert vast en zeker geschikte adressen op. Ja, ik weet wel een proefabonnee.
Naam:
,
a/O
1, . 1 */V*^
_
l QJ*^ ilf^
t)d^ \mXr / * \/J*^ f\J/*' \a9^
V W^ n^ BW^4 mlm\*_\ " Ll^l
_
Adres:
Postcode/plaats:
_^___
Tel.nr.:_
giro/banknr.:
Vul deze bon in en stuur hem zo snel mogelijk naar De Waarheid, Antwoordnummer 2518, 1000 PA Amsterdam (geen postzegel). Direct abonneren? Bel dan 020 262565. De eerste zes weken kost De Waarheid u slechts 15,-.
-
’
DE WAARHEID pagina 2
door Remco van Rotterdam SCHAKEN.
Rats
Waar staat de zwarte koning???
TELEVISIE ZATERDAG Nederland 1 18.04 De Smurfen, tekenfilmserie. Afl.: Hogatha's hartje
18.30 Nederlandse literatuur na 1830, herh. les 14 VARA 19.00 Je ziet
maar, magazine
met popmuziek
19.26 Zeg 'ns AAA, tv-serie. Hans en Lydie kunnen er eindelijk eens een weekeinde tussenuit. Lekker naar Texel in een huisje aan zee 20.00 Journaal 20.28 Willem Ruis presenteert VARA's Sterrenshow. 21.50 Pisa. kort maar hevig programma 22.05 Voetbal '80, sportprogramma 22.15 Achter het Nieuws, actualiteitenrubriek 22.45 Sonja op zaterdag, een uurSonja Barend met gasten 23.45 Zorg jij dat ik niet meer wakker wordt 00.00 Journaal
...
Nederland 2 18.15 Nieuws voor doven en slechthorenden
18.20 Paspoort voor Marokkanen 18.30 Sesamstraat 18.45 Jeugdjournaal
19.00 Journaal AVRO
19.12 Indoor Fietscross. De indoorwedstrijdenom de International Rijnhal Fietscross Trophy 20.00 In de hoofdrol. 21.00 Babbelonië, spelprogramma 21.25 Jonge mensen op het concertpodium. Solisten uit Bulgarije, België en Nederland spelen m.m.v. het Promenade Orkest 0.1.v. Jan Stulen werken van Saint Saens, Mozart, de Falla en Bruch 22.30 Journaal 22.45 Studio Sport 23.1 5 Nieuws voor doven en slechthorenden 23.20 Glimmers, Amerikaanse speelfilm. Prive-detective Andy Hammon (Donald Sutherland) heeft de opdracht gekregen een bende juwelendieven op te sporen. Op zijn speurtocht komt hij Paula (Jennifer O'Neill) tegen, die verrassende eigenschappen schijnt te bezitten België Nederlands 1 18.00 Plons, de gekke kikker, tekenfilmserie voor de allerkleinsten. Afl. 23: Plons en de sneeuwman. 18.05 Stad op stelten, spelprogramma waarbij twee ploegen uit steden, telkens samengesteld uit twee kinderen, een ouder eneen grootouder het tegen mekaaropnemen. Vandaag: Mechelen ontvangt Aalst. Presentatie: Micha Marah en Marijn de Valck. 19.05 Boeketje Vlaanderen, wekelijks magazine met tips voor toerisme in eigen land. Met: 1. Toeristisch portret. 2. En of ons landeke leuk is. 3. Agenda van de toeristische activiteiten in Vlaanderen. 19.35 Lotto, paardesport, mededelingen en programma-overzicht. 19.45 Journaal. 20.10Kunst-zaken. 20.20 Mededelingen vanwege de Vlaamse Executieve doorde hr. de Wulf, Gemeenschapsministervan hetGezondheidsbeleid over vaccinatie. 20.25 Mike. Mike Verdrengh ontvangt bekende en minder bekende gasten. 21.40 Nostalgia. Jean Evans speelt Jean Evans. 22.20 Sport op zaterdag. 23.55 Paardesport, journaal en Coda: Nocturne, deel 3 uit suite van A. Kolminov door Benny Heynen. Duitsland 1 19.00 Berichte vom Tage. 19.15 Die aktuelle Schaubude, amusementsprogramma van de Nordschau. Presentatie: Hans-Joachim MüllerVondey WDR. 19.00Markt. 19.25 Tanzschule Kaiser. Afl.: Kaiser bleibt doch Kaiser. 19.58 Heute im Ersten. 20.00 Tagesschau. (Ondertiteld voordoven en slechthorenden). 20.15 Verstehen Sic Spass? Kurt Felix en Paola presenteren grappen met de verborgen camera. M.m.v. Al Banoen Romina Power, KarlDall, Kliby & Caroline e.a.. 22.00 Trekking van de lottogetallen. Aansl.: Tagesschau. Daarna: Das Wort zum Sonntag. 22.20 Fluchtweg St. Pauli - Grossalarmfür die Davidswache, Duitse speelfilm uit 1971. Met: Horst Frank, Christiane Krüger, HeinzReincke e.a. Regie: Wolfgang Staudte. De bankrover Willy Jensen heeft bij een bankroof een half miljoen buitgemaakt. Voordat hij gepakt kon worden heeft hij het geld verstopt en hij weet te ontsnappen. Zijn broer Heinz, een taxichauffeur uit Hamburg, dringt erop aan dat hij zich zelf aangeeft bij de politie. Maar Willy doodt bij een inbraak een vrouw en hij zet zijn broer onder druk. 23.45 Show urn Show, een reportage over revue-girls in Parijs. 00.45 Tagesschau. Duitsland 2 18.20Polizeiarzt Simon Lark, Amerikaanse serie. Afl.: Hetgrote lot. Met: in de hoofdrollem: Sam Groom, Larry D. Mann en Georg Chakiris. Katomeris en zijn zoon Nicky hebben een sloopbedrijf. Tijdens werkzaamheden raakt de vader gewond. Wanneer Nicky onder de puinhopen een grote zak met geld vindt denken beide mannen een lot uit de 18.57 Programma-overzicht. 19.00 Heuloterij gevonden te hebben te. 19.30 (S) Macht die Baümewieder grun: Mem Freund derWald. Een muzikaal programma gepresenteerd door Reinhard Mey. M.m.v. o.a. Vicky Leandros, Peter Maffay en Hans Hartz. 20.15 Die Tiefe (The Deep), Amerikaanse speelfilm uit 1976 van Peter Yates. Met in de hoofdrollen: Robert Shaw, Jacqueline Bisseten Nick Nolte.Een jong stel brengt hun huwelijksreis door op de Bermuda-eilanden. Bij het duiken ontdekken zij een ampul met vloeistof en een Spaans medaillon. Deze vondst heeft grote gevolgen... 22.15 Heute. 22.00 Das aktuelle SportStudio. Met Doris Papperitz. Aansl.: De toto-uitslagen van ditweekend. 23.35 Francis Durbridge: Die Puppe, Engelse Thriller in twee delen van David Askey. Met in de hoofdrollen: John Fraser, Anouska Hempel en Geoffrey Whitehead (herh). De beroemde uitgever Peter Matty is nog steeds op zoek naar de aantrekkelijke Phyllis Du Salie. Hij raakt verstrikt in de nodige moeilijkheden. 01.15 Heute. Aansl.: (S) GuteNacht-Musik. Hildegard Heichele, sopraan en Barton Weber, piano. Vergebliches Standenen,van Brahms. Duitsland 3 18.00 Hablamos Espanol, cursus Spaans van MariaRosa Serrano (7). 18.30 45 Fieber. 19.00 Aktuelle Stunde. 20.00 Tageschau-Wetterkarte. 20.15 Sport im Westen. 21.00 Gott und die Welt, magazine over kerk en samenleving. 21.30 Idomeneo, heroische opera van Mozart. Uitgevoerd door het London Philharmonic Orchestra en Glyndebourne Choir 0.1.v. Bernhard Haitink m.m.v. solisten. 00.30 Laatste journaal. Sky Channel 18.30 Swiss Family Robinson. "The Castaway". 19.00Chopper Squad. "Lifeboat". 19.50 Starsky & Hutch. "Moonshine". 20.40 All star wrestling. 21.35 Life in danger. Film. 22.35 Sky Trax. Popmuziek. 00.30 Sluiting.
Bekijk onderstaande tweezet eens goed en u ontdekt dat de zwarte koning ontbreekt. Aan u de taak om uit te zoeken op welk veld de zwarte koning moet worden geplaatst. Hebt u dit gevonden dan kunt u het probleem (mat in twee zetten) oplossen,
FLITSEN Voordeurspreekuur Zes Amsterdamse organisaties organiseren de komende weken spreekuren voor mensen die hun voordeur met anderen delen en daarom per 1 april een fikse korting op hun uitkering kunnen verwachten. Het gaat om ouders en kinderen die onder één dak wonen, mensen die een kamer verhuren, mensen die samen met anderen een woning huren, woongroepen en krakers. Voor wie geldt de korting precies? Hoe valt er aan te ontkomen? Op die vragen geeft het spreekuur antwoord, ledere dinsdag van 13.00 tot 14.30 uur bij het Bureau voor Rechtshulp, Spuistraat 10 in Amsterdam.
Leiden tegen apartheid Leiden staat de hele volgende week in het teken van de strijd tegen de apartheid in Zuid-Afrika. Het vijftienjarig bestaan van de Boycot-Outspanactie is daarvoor slechts een bijkomende aanleiding. Ook de Zuidafrikaanse ondergrondse vakbeweging Sactu heeft volgende week een jubileum. Men bestaat dan dertig jaar. Tevens is het vijfentwintig jaar geleden dat de bevrijdingsbeweging ANC na het bloedbad in Sharpeville op 21 maart tot verboden organisatie werd verklaard. De Boycot-Outspan-actie organiseert een informatie-
zwart
en donatieweek rond al die punten. Donaties heeft men nodig omdat de subsidie van het NCO is teruggedraaid, terwijl dat geld ook in de toekomst een onzekere factor is. In het kader van „Leiden tegen apartheid" is er zondag een themadienst in de Hooglandsekerk, Leidse met muziek van het koor „Vlaardingen tegen apartheid" en een voorganger uit Zuid-Afrika. De dienst begint om 11.30 uur. Om 14.00 uur treedt de kindertheatergroep Klef op in Imperium, Oude Vest 33 E. Maandag 4 maart spreken vakbondsmensen op een themadag in het Antoniusclubhuis over „economische boycot en vakbondsstrijd". De dag duurt van 14.00 uur tot 18.00 uur. Het clubhuis staat aan de Lange Mare 43.
TELEAC 13.45 Engels in het basisonderwijs, voorlichtingsprogram-
ma (herh.) 14.00 Kunstgeschiedenis, voorlichtingsprogramma 14.15 Güte Reise, Duits voor beginners, les 17 15.15 Kind en Basisschool Deel 11, herh. les 4 15.45 Engels voor gevorderden(Follow me 2), herh. les51 16.00 Bizim Icin, een programma voor Turkse vrouwen in Nederland, herh. les 18 16.15 Merbaba Biekum, een programma voor Marokkaanse vrouwen in Nederland, herh. les 18
VPRO
16.30 Het huishouden van Jan Steen, kinderprogramma met filmpjes op de video 17.30 Journaal
FEDUCO
18.00 Open Schooltijd-thema 17: De werkende vrouw 18.30 Taal, tekensen regels. Afl. 17: Hoofdzinnen en bijzinnen 18.45 Plaatselijke Politiek: De Sociale dienst. Afl.: Met welke specifieke vragen kun je er terecht? 19.00 Journaal 19.05 Towser, de belevenissen van Towser: het onweerstaanbare hondje
Hilversum 1
vandaag en fragmenten uit RTV-actualiteiten. 23.14 Den Haag Vandaag. 23.25 Het nieuws van morgen. KRO: 00.02 Oogluik. 01.02 KRO Niemandsland Hilversum 2 NOS: 18.00 Nws. 18.10 Buitenland Spectrum. OVERHEIDSVOORLICHTING: 18.30 VROM-taal. AVRO: 18.40 De berg heeft een muis gebaard. EO: 19.15 Gewoon even anders. 19.45 Vragen naarde weg. 20.00 Nws. 20.03 Uit 't land. 21.00 Laatons de rustdag wijden. 21.46 EOMetterdaad zending en hulpverlening. (21.46 Projekt van de week. 21.50 Tot aan het uiterste der aarde). 22.20 België totaal. 22.30 Nws. 22.35 Reflector. 22.50 Deze week. 23.15 Zaterdagavonduur. 23.55 Tenslotte. Hilversum 3 NOS: 18.04 De Avondspits. NCRV: 19.02 Koploper. 20.03 Disco-express. 21.02 Elpee-pop. 22.02Country Style. 23.02Late Date-Jazz-time special Hilversum 4 18.00 Nws. 18.02 Klassiek dessert. 19.00 Laudate. Gregoriaanse en polyfone muz. 19.50 Ter overweging. 20.00 Zaterdagavondconcert. Werken van George Crumb. 21.15 Complement. Deel 64: De gerepareerde piano. 21.50 Spektakel-theater. 22.00 KRO-jazz-connection. 23.00 Spektakel
WUNAND J. van der LEEDEN
HORIZONTAAL: 1 deel van de arm; 6 kort prozaverhaal; 12 muzieknoot; 13 snavel; 15 in het water levend dier; 16 aardrijkskundige aanduiding; 17 hoeveelheid van 104 bos; 19 innerlijk besef van goed en kwaad; 22 ontkenning; 23 afscheidsgroet; 25 technisch hulpmiddel ten dienste van de scheepvaart enz.; 26 signaalinstrument; 27 appelsoort; 29omslag voor papieren; 30 deel van Azië; 31 voegwoord; 32 kleur; 34 denkbeeld; 36 de onbekende; 37 boom; 38 muziek waarin het hoofdthema meermalen voorkomt; 40 wapen der Javanen; 21 spijskaart; 43 lengtemaat; 46 soort paardebit; 49 schuifbak; 51 kledingstuk; 52 niet zacht; 53 muzieknoot; 54 maand van het jaar; 56 vogel; 58 mannelijk dier; 60 verbreding van het hoofdeind van een ledikant; 61 plaats in Limburg; 63 stof die men gebruikt om brood te doen rijzen; 64 zwemvogel; 65 een zeer groot geheel vormende; 67 Roemeense munt; 68 hoewel, ofschoon; 69 bejaard; 70 vierhandig dier; 72 lidwoord; 73 rondzwervende steppebewoners; 74 driehoekig bovenstuk van een Romeinse tempel.
Serie 364 nr. 1 A. A. Polmant
VERTIKAAL: 1 door ondervinding bekwaam; 2 plaats in Zuid-Holland; 3 laagtij; 4 houten pin of spie; 5 mannelijk beroep; 7 voorzetsel; 8 karakteristiek orgaan van een vis; 9 boom; 10 plaats aan de Vecht; 11 sierlijk, bevallig; 14 oudste deel van de Sanskriet-letterkunde; 18 laag, verachtelijk; 20 plaats aan de Waal in Gelderland; 21 veelhoevig dier; 22 gevangenis; 24 gevoel van bewondering tonend; 26 middeleeuws wapen; 28 apparaat; 30 karakteristieke eigenschap; 33 persoonlijk voor-
Zwart:
2, 8, 10, 12, 13, 14, 19, 21, 26, 29 (10 sch.)
Zwart:
Serie 364 nr. 2 A. A. Polmant
9, 10, 15, 17, 19, 21, 22, 24, 26, 29 (10
sch.)
naamwoord; 35 muzieknoot; 37 lichaamsdeel; 39 hectogram; 42 boom; 44 eminentie; 45 Amerikaanse sierheester; 46 Hebreeuwse naam voor de Mozaïsche wet; 47 chemisch symbool; 48 telwoord; 50 toonbeeld van mannelijke schoonheid; 53 kleur; 55 kledingstuk; 57 inrichting voor het drogen van mout; 59 duivenhok; 61 trekvisnet; 62 veel weerstandsvermogen bezittend; 65 inhoudsmaat; 66 jong van een schaap; 69 onder andere; 71 per
procuratie.
Oplossing Wit: 20, 28, 35, 37. 38, 41, 43, 44, 48, 50 (10 sch.) Wit: 23, 25, 28, 31, 34, 37, 38, 41, 44 (9 sch.) problemen: Beide wit speelt en wint. Dbzb ssrie bestaat uit 10 problemen van de vorig jaar zomer op 89-jarige leeftijd overleden nestor van de damproblematiek A. A. Polman. Zijn damcarrière duurde maar liefst 67 jaar. De problemen zijn een willekeurige greep uit zijn omvangrijk oeuvre.
ïl :eo 69 :iuB| 99 :pnw 39 :ieb; zg :bpea« tg :\\\ 6S 'isbb zs :>|oj S9:bpbsbj rjg :onodv 09 tueiuep 8f :ey Lt :bjomi 9* :sequ St :'wg w :üBB)E|d zt :suo 6e :wjb i_e :oz ge :bz cc :>|JBWUB>| oe :|Biseoi 8Z :6epuepso6 gz :6!peiqjee t>2 :jou zs :j|dßi \z :|Bujbmoz:u!iuB|. :BpeAfi Uue6e|9 u :ueueoioi. :s8 6:u!Ag:j9Ao/:je>i[!g :6edf :qB£:uepie-]z:uBjßAjB i nw)ll±U3A ÜBBdujjJ fl :uBpBLUO(sJ et ;8P ZL :dBBol :p" 69 Mb 89 :»| ia :|eessbuj gg :>iibfg .'isiSeg :uB9m iq :6ooi og :jB|B>i 89 :oeq gg :iude fg :aj eg :pjbi| 2g :|wep iq :b| 6* :suaii 9t, :jB)biu ef :nuBw if :su>| ot> :opuoj 8e :|BBqß ie 'NN 9E 'BBpi f e :bzoj ZZ 'ue te :bbjox oe :<*EUi 62 Ueußj iz :6uo6gz:jbpbj g2:B!pse2 :sBu 22 :uBiBi»a6 61 :wia h :to 91 'sia gi :w ei :bj z\ :9||baou g :dhdana \ nvviNOZlbOH
--
Nederland 2 11.30 Open Universiteit. Energie en voeding 12.00 Het Capitool. Direkte uitzending waarin belangrijk binnen- en buitenlands nieuws wordt geanalyseerd 12.45 Handel herdacht. Concert t.g.v. de 300e geboortedag van Handel in het kader van het Muziekjaar-1985. Uitvoerenden: Het English Chamber Orchestra, hetLondon Philharmonic Choiren het Westminster Abbey Boys Choir 0.1.v. Raymond Leppard, m.m.v. solisten 17.25 Studio Sport. 1. E.K. Indoor Atletiek te Athene. 2. N.K. Zwemmen te Harderwijk 18.25 Nieuws voor doven en slechthorenden 18.30 Sesamstraat 18.45 Sprekershoek. 19.00 Studio Sport 19.55 Trekking van de lotto 20.00 Journaal 20.10 Panoramiek. 20.45 De waarheid in pacht. Programma over de relatie tussen onderwijs en onderzoek aan Nederlandse Universiteiten en Hogescholen 21.40 De Arabieren, informatieve serie. Afl. 5. 22.30 Journaal 22.35 Nieuws voordoven en slechthorenden
18.30 Tempo Doeloe. NOS: 19.00 Nieuws voor buitenlanders. (19.00 Turks. 19.10Berbers. 19.20 Marokkaans-Arabisch. 19.30 Spaans)
NOS: leder heel uur nws. VARA: 18.06 Dingen van de dag. 18.30 VARA's Generale. NOS: 20.03 Jazz uit het historisch archief. 20.30 Langs de lijn, sport en muziek (21.40 Paardekoersen). 22.02 Metro's Music. 23.02 Met het oog op morgen (23.05 Overzicht nieuws van
wit
De goede plaats van de zwarte koning, plus een volledige goede oplossing ingezonden door dhr, K. J. M. Ploeger aan wie de prijs reeds is toegezonden. De prijswinnaar is aangewezen door de auteur, de internationale grootmeester Ing. Jac. Haring. Uw medewerker zegt u allen dank voor de verleende I medewerking. Een aardigheid is uitgegroeid tot een ernstige studie over de schaakproblematiek!!
DAMMEN
19.10 Achterwerk in de Kast, kinderprogramma 19.27 The tube, popprogramma met live-optredens 20.10 Kees van Kooten & Wim de Bic 21.00 Het oog Vanthilt, mentaliteits-magazine met video, muziek en interviews. Presentatie: Marcel Vanthilt en Luckas Vander Taelen. Afl. 1: Maar wat is dat, 'modern'? 21.25 Tijdverschijnselen, discussieprogramma rond een thema 0.1.v. Ad 's-Gravesande. Vanavond: De terugkeer. Discussie tussen hier werkende en werkloze buitenlanders uit wervingslanden. Willen ze nu vooral zij de dupe zijn van de werkloosheid terug naar hun geboorteland? Wat kan en moet Nederland daar (financieel) aan bijdragen? 22.20 VPRO-Nieuws, prikkelende rubriek over binnenlandse aangelegenheden 22.40 Bette Davis (Bette Davis Benevolent Volcano), 23.45 Journaal 23.50 Nieuws voordoven en slechthorenden
ZONDAG Hilversum 1
NOS: leder heel uur nieuws. VARA: 7.02 Vroege vogels. AVRO: 9.02 Juist op zondag. 10.02 Duyscotheek. 11.02Kom 'ns langs in des Indes. 12.02 Een regel uit een lied met Tosca, Gerrit en Piet. 13.05 AVROMagazine. NOS: 14.02 Langs de lijn, sporten muziek. 17.55 Mededelingen en uitgebreid weerbericht. AVRO: 18.05Toppers van toen. 18.30 Ondertussen... met Brusse. 19.02 Het klokje van zeven uur en dus... 19.30 De Brekers, hoorsp.serie. 19.50 Lichte grammofoonmuziek. 20.03 Zondag AVRO-Avond Show. NOS: 23.02 Met hetoog op morgen. TROS: 00.02 De Nachtwacht. 04.02 Krieken met Adje. Hilversum 2
NCRV: 8.00 Nws. 8.10 Te Deum Laudamus. 8.45 Woord op zondag. IKON: 9.00 De andere wereld van zondagmorgen. 10.00 Nws. 10.02 Uit Nazareth nog wel. 10.12 Gereformeerde kerkdienst. 10.57 Wilde Ganzen. KRO: 11.00 Eucharistieviering. 12.00 Uit de grond van mijn hart. 12.30 Als je haar maargoed zit. NOS: 13.00Nws. 13.10 NOS-Cultuur. 14.30Wat een taal. 15.15Meer over minder. 16.30Zo kan hetook.ZvdK: 17.00 Gereformeerde kerkdienst. IKON: 17.58 Wilde Ganzen. 18.00 Nws. 18.10 Brood & spelen. 18.30 Mensen. 18.45 Liturgie & Kerkmuziek. VOO: 19.10Club Veronica-Trend. 20.00Nws. 20.03 Confrontatie. 21.00 C.R.M. 22.30 Nws. 22.35 Het zwarte gat (22.35 Paragnost Andre Groote. 23.45 Astrologische rubriek.). Hilversum 3
NOS: leder heel uur nieuws. KRO: 8.02 Hurrie-up. 9.02Zin in pop. 10.02 KRO-miniparade. 11.02Weeshuis van de hits. 12.02And the beat goes 0n... 13.02 KRO-ORK 15.02 KRO's Wereldparade. 17.02 Radio "De Zwarte Roos". 18.02 Hitjes en datjes. 19.02 Pop-eye. 20.03 KRO studio 3. 21.02 Krachtvoer. 23.02 Op slag van maandag. Hilversum 4 NOS: 8.00 Nws. 8.02 H vier. (9.15 Het muziekdagboek van Erika Waardenburg). 10.00 Musica Religiosa. 11.00 Für Elise. 13.00 Nws. 13.02 Opera-matinee. De 'Martini & Rossie' concerten (3). 14.00 Onder de groene linde. 14.15 Concert op de zondagmiddag. Concertgebouw Orkest en Koor van het Concertgebouw Orkest, met solisten. Muz. van
België Ned.1 10.00 Eucharistieviering uit Nossegem. 11.00 Confrontatie, leder zijn waarheid. 12.00 Voor boeren tuinder. Afl. 11: Landbouw en leefmilieu. 15.00 Tijdrover: Kwizien. Tips voor koken en lekker eten. Kiwi's met forelmousse, (herh.). 15.10 I.Q. Quiz met denk-en weetvragen waarin Herman van Molle kennis, intellecten reactievermogen van twee teams test (herh.). 15.45 Het geheimzinnige eiland (Mystery Island), Australische jeugdfilm van Gene Scott. Met: Jayson Duncan, Niklas Juhlin, Michael Clinchy e.a. Jock en Sandy en hun neefjes Roger en Mark belanden tijdens een boottochtje op een verlaten eiland. Het eiland is echter niet zo verlaten als het lijkt... 17.00 De Collega's, tv-serie van Jan Matterne. Afl.: De computer. Met: Doris van Cangeghem, Wilfriede Bruienne e.a. Als de collega's te horen krijgen dat er een computer geplaatst zal worden, raken zij in paniek om het verlies van arbeidsplaatsen. 17.40 Juke Box. 17.55 Journaal. 18.00 Plons, de gekke kikker, tekenfilmserie voor de allerkleinsten. Afl. 31: Plons en de ster. 18.05 Liegebeest. Afl. 27: Verliefd. 18.20Leven en laten leven. Programma dat de verbetering van de levenskwaliteit nastreeft. 19.40Mededelingen en programma-overzicht. 19.45 Journaal. 20.05 Sportweekend. 20.35 Sarah Dane, 8-delige feuilleton van Rod Hardy en Garry Conway naar het boek van Catherine Gaskin. Met: Juliet Jordan, Harold Hopkins en Scan Scully. 1797.De 18-jarige Dane isveroordeeld voor diefstal en wordt met andere gevangenen naar de Australische kolonie New South Wales gebracht. Sarah krijgt daar een baan als kindermeisje. 21.25 Premieremagazine. Roland Lomme brengt nieuws uit de filmwereld. 22.05 Journaal en Coda: "Sonnetten voorCynara", Jan Campert. België Ned. 2
14.40 Europese kampioenschappen atletiek uit Athene. Rechtstreekse
reportage. Commentaar Alain Coninx en Ivan Sonck. 18.00 Jumping uit Antwerpen. Victor Ludorum 2 omlopen met barrage op tijd. Commentaar: Louis de Pelsmaeker.
-
Duitsland 1
08.45 Programma-weekoverzicht. 09.15 Het programma met de muis. 9.45 Die Welt der Griechen, eenreis doordetijd, documentaire-serie met Sir Kenneth Dover en Christopher Burstall. Afl. 1: Begegnungen mit der Klassik. 10.30Woche derBrüderlichkeit. lm Bliek auf morgen:Juden und Christen inder Verantwortung. 12.00 Der Internationale Frühschoppen, journalistenforum. 12.45Tagesschau met weekspiegel. 13.15 Concert voor viool, cello, paino en orkest opus 54 in C gr.t., Beethoven. Uitgevoerd doorhet Symfonie Orkest van de Südwestfunko.l.v. Myung-Whun Chung m.m.v. Kyung-Wha Chung, viool; Myung-Whu Chung, cello en Myung-Whun Chung, piano. 13.55 Magazin der Woche, regionaal magazine. 14.35 Ein Platz an der Sonne, reportage over het werk van de Duitse hulpverlening. Vandaag het psychiatrische ziekenhuis in Rickling. 14.40Die Kleine Hexe (1), trucagefilm van Otfried Preussler naar het beroemde kinderboek. 15.10 Sturmfahrt nach Alaska (The world in his'firms), Amerikaande speelfilm uit Francisco 1850:Kapitein Jonathan Clark komt met zijn manschappenterug van een belangrijke zeehondenjacht. Hij wil in het voorname hotel Continental een rij aaneensluitende kamers huren. Daar geefthij een enorme party. 16.50 Film aktuell. 17.00 Vesperdienst vanuit de Lutherkerk in Dortmund-Asseln. 17.30 ARDRatgeber: Gezondheid. 18.15 Wirüberuns. 18.20 Tagesschau. 18.23 Die Sportschau, met het doelpunt van de maand en skiën. 19.15 Diese Woche im Ersten. 19.20 Weltspiegel, reportages van buitenlandse correspondenten. 19.58 Heute im Ersten. 20.00 Tagesschau (ondertiteld
Duitse en Oostenrijkse componisten. (In de pauze: ca. 15.00-15.20 Praten over muziek.). 16.30Diskotabel. TROS: 18.00Nws. 18.02 Kamerconcert. Het Reizend Muziekgezelschap. 19.00 De Bachkenners (9). 20.00 Specialiteiten a la carte. 22.00Koren en korpsen. Het Naardens Kamerorkest. 22.30Guitariteiten. 23.00 Cascade.
Hilversum 5 NOS: 12.00Tambu. 12.30SuaraMaluku. 13.00Voor blindenen slechtzienden. 13.10 Zorg en Hoop. 13.55 Programma voor buitenlandse werknemers. (13.55 Turkije. 14.30 Marokko. 15.05 Joegoslavië. 15.30 Italië. 15.50 Spanje. 16.20 Portugal-Kaap Verdië. 16.40 Griekenland). VOO: De grote verwarring. NOS: 19.00 Nieuws voor buitenlanders. (19.00 Turks. 19.10 Berbers. 19.20 Marokkaans-Arabisch. 19.30 Spaans.) RADIO-STAD Amsterdam 09.03 Afgelastingen in de voet- en korfbalkompetitie en detoestand op de Amsterdamse velden. 12.03 Jazz in Amsterdam. 13.00Extra uitzending: Hoe het er 5 jaar geleden in heteerste weekeinde van maart 1980 toeging met de kraakacties in de Vondelstraat. Is er iets veranderd vijf jaar na de Vondelstraat? 17.03 Margreet Dolman's Uur Haar. 18.03 Sport in Amsterdam. Uitslagen, achtergrondinformatie en interviews. Regionale Omroep Friesland 12.03 Maskelyn: muziek uit Friesland. 18.00 Nws. en sport. Regionale Omroep Zuid 12.30 ROZ-tussen de middag: weerber., sport en andere evenementen. 18.00 Nws. 18.03 Sport, sport, sport, sport. Radio Noord 18.03 Sport op zondag. Radio nduiu
6
door Maraboe
Ranonkel Verbogge
PUZZEL
IKON: 18.05Kwartier. P.P.: 18.20 uitzending van hetGPV.TROS:
ZATERDAG
..
De Speeltuinvereniging Amsterdam-Zuid wil rond 4 en 5 mei een grote fototentoonstelling over het verzet in de Tweede Wereldoorlog organiseren. Men is nog op zoek naar meer foto's en documentatiemateriaal uit de oorlog, speciaal afkomstig uit de Amsterdamse Rivierenbuurt. Vooral van de Joodse Markt, die dagelijks op de Gaaspstraat was, zoekt men nog afbeeldingen. Wie iets heeft kan contact opnemen met mevrouw Burmester, telefoon 020-461390.
Hilversum 5
RADIO
wit De zwarte koning op c 3iswel goed, maar als probleem dan is het waardeloos! De zwarte koning op f3is wel goed, maar de oplossing is dan waardeloos! De zwarte koning op d5een verleiding? Nee.ditis juist de oplossing! 1. Tc4 is dan de sleutelzet, met de dubbele dreiging 2. Lc7 ± en 2. Lg4 ± (na..., TaB+ 2. Thl+, Lh7±) Deze matveranderingen LfB±. na worden veroorzaakt door de sleutelzet 1. Te4-c4, waardoor de dekking van de velden e5en e 6door de toren wordt prijsgegeven in ruil voor de velden e 4en c5! Helemaal goed is: de zwarte koning staat op ds!ü De oplossing luidt dan: 1. Te-c4! (dekt c 5als loper d wordt gezet 1. ..., TaB+. 2. Ld-bB±. 1. ...,Tg-hB+. 2. Lh2± 1. ...,T:g4. 2. Ld-c7± Ziehier de oplossing. zwart
Foto's uit de oorlog
-
ZONDAG Nederland 1 09.30 Nieuws voor doven en slechthorenden 11.00 Eucharistieviering in de parochie H. Augustuinus te Vijfhuizen 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden
door Alfred Bryan
Krent
voor doven en slechthorenden). 20.15 Das Boot, tv-film in drie delen van Wolfgang Petersen naar de gelijknamige roman van Lothar-Guenther Buchheim. Deel 3. Met in de hoofdrollen Jürgen Prochnow, Herbert Groenemeyer en Klaus Wennemann. Regie: Wolfgang Petersen. Film over de operaties van de onderzeeboot U 96 in de Tweede Wereldoorlog. 21.55 Die Kriminalpolizei rat, tips tot verhindering van strafzaken. 22.00 Tageschau. 22.05 Beruf Erfinder oder die "Erdenschwere von Höhenflügen", filmreportage. 23.05 Gesucht wird.... Franz Stuschka, KZ-Kommandant. 23.35Tagesschau. Duitsland 2 10.00 Programma-overzicht voor de komende week. 10.30 Die Stadtschreiber. Die Kinder von Bromberg. Film van Jürgen Alberts en Crissy Hemming. 11.15 Mosaik. 1. Gedanken hinterlassen Spuren. Tussen occultisme en natuurwetenschap. 2. Berliner Bilder. Hoe we Paul Wille ontdekt hebben. 12.00 Das Sonntagskonzert. Bravo Figaro. Tito Gobbi de grote bariton, voorgesteld doorTrudeliese Schmidt. Metbeelden van o.a. Maria Callas, Onelia Fineschi en Gina Lollobrigida. 12.45 Heute. 12.47Sonntagsgesprach. 13.15Völker imAbseits. De Bishnois natuurbeschermers in India. Documentaire-film van Vishnu Mathuren Amanda McConnell. 13.45 Anderland, programma voor kleine en grotekinderen. Afl.: Wachten op de vader. Sonntags Nach-Tisch, geserveerd door Hansi Fischer. 14.15 Tabenjule, kinderfilm naar het boek Das Madehen im roten Pullover van Edith Bergner. Met in de hoofdrollen: Joerdis Hollnagel, Ruth Reinecke en Eckhard Becker. Regie: Hans Kratzert. Anna en Babs moetenwachten op hunvader die 's morgens met de boot vertrokken is om boodschappen te doen. Anna is onrustig en wil niet spelen met haar zus. Ze gaat naareen oudevisser en wacht op de komst van haar vader. 15.25 Alice im Wunderland, tekenfilmserie. Afl.: Die falsche Suppenschildkröte. 15.50 Die Freggles, poppenserie. 16.15 Ein-Blick. Mevrouw Dr. en de gekochte schoonheid. Claus Bienfait volgt het werk van de plastische chirurge Dr. Ursula Faix-Schade. 16.30Lou Grant, Amerikaanse serie. Afl.: Proefkonijnen. Met: Edward Asner, Robert Walden en Linda Kelsey. De journalisten van de "Los Angeles Tribune" interviewen de medische wetenschapper Dan Bach die een spectaculaire ontdekking heeft gedaan. Bij nader onderzoek blijkt deze ontdekking geen zuivere koffie te zijn. 17.20 Heute. 17.22 Die SportReportage. 18.15 Tagebuch, uit de katholieke kerk. 18.30 De Muppetshow. Gast James Cobum. 18.57 Programma-overzicht. 19.00 Heute. 19.10Aus der Bundeshauptstadt. Bonner Perspektieven, parlementair nieuws. 19.30 Der eiserne Weg, de avontuurlijke geschiedenis van Veit Kolb. Afl. 5: De laatste réis. Met in de hoofdrollen: Horst Kummeth, Arthur Brauss, Eva-Maria Hagen. Regie: Hans-Werner Schmidt. Veit komt weer oude bekenden tegen bij de bouwplaats van de nieuwe spoorweg. Ze komen tot de conclusie dat dewerksituatie steeds slechter wordt. 20.30 (S) Opern-Gala. Liefdadigheidsconcert ten bate van de MarianneStrass-Stichting. Presentatie: Anneliese Rothenberger. Het Beiers Staatsorkest 0.1.v. Miguel Gomez Marinez, m.m.v. Agnes Baltsa, José Carreras, Nicolai Ghiaurov, Rene Kolb. 22.00 Heute. Aansl.: Sport am Sonntag. 22.15 Die Strohpuppe(Womanof Straw),Engelse speelfilm uit 1964. Met in de hoofdrollen: Gina Lollobrigida, Scan Connery en Ralph Richardson. Regie: Basil Dearden. Anthony woont in bij zijninvalide oom Charles Richmond. Een tirannieke man die geen goed woord vopr zijn neef overheeft. Anthony ziet kans om zijn oom te vermoorden als er een zeer aantrekkelijke verpleegster voor zijn oom haar intrede doet. 00.10 Heute. Aansl.: Gute Nacht-Muziek. Cho-Liang Lm, viool en Susanne Powell, piano. Liebesfreud, van Kreisler.
-
-
-
-
MAANDAG Hilversum 1
NOS: leder heel uur nieuws. TROS: 7.03Aktua. 7.06 Een goede morgen met Henk van Stipriaan. (8.06 Aktua). 9.03 Aktua. 9.06 Gerard de Vries draait op verzoek. (10.03 Aktua). 11.03Aktua. 11.06Te gast bij Herman Emmink. 12.03 De Europarade. (12.30,13.30 en 13.55 Aktua). VPRO: 14.03 Het Spoor: Kinderen van "Ons Indie". 16.03Een uur Ischa. EO: 17.03 EO-Onderweg. 17.55 Mededelingen (NOS).
Hilversum 2 NCRV: 7.00 Nws. 7.06 Het levendeWoord. 7.15 Barokop maandag 7.30 Nws.'7.35 Hier en Nu. (7.57 Weerman Hans de Jong. 8.00 Nws.) 8.30 Nws. 8.33 Te Deum Laudamus. 9.00 Moment. 9.05 De NCRV Vandaag. 9.10 Over kopien gesproken. 9.30 Nws. 9.33 Plein Publiek. Nauwelijks tijd voorrouw. (10.30 Nws). 11.00De wereld zingtGods lof. (11.30 Nws.). 12.00 Boer en tuinder. OVERH.VOORL: 12.16 Bizascoop. NOS: 12.26 Mededelingen voor land- en tuinbouw. 12.30 Nws. NCRV: 12.36 Hier en Nu. (12.55 Kunst- en Vliegwerk. 13.00 Nws. 13.10 Buitenl. comm. v. Herman Amelink). 13.30 Nws. 13.33 Kerk vandaag. 14.00 Van stad en land. 14.30 Nws. 14.33 Nederland en z'n buren. 14.50Anders vlieg je eruit. 15.05 Uit de goede oude tijd. 15.30 Nws. 15.33 Studio 55.16.30 Nws. 16.33 Woord in de middag. 16.45 NCRV 60. 17.00 Hier en Nu. KRO: 17.30 nws. 17.36 Echo-magazine. Hilversum 3 NOS: leder heel uur nieuws. AVRO: 7.03 Kas van lersel. (7.30 en 8.30 AVRO's Radiojourn.). 9.03 Arbeidsvitaminen. 10.03Romeo Altenberg. 11.56 Per Saldo. 12.03 Hollands Glorie live. 14.03 Muziek met Meta. 15.03 Robin Albers. 16.03Toppop Radio.
Oost u_-i
10.00 Bakje Troost met Radio Oost. 11.00 Verzoekplatenprogr. 12.00 Sportmagazine. 18.00Aktuele Sport. Omroep
Brabant
11.03 Reg. nws., actual. en sportoverz. 11.15 Felicitaties. 11.20 Gao de mee....? 12.00 Nws. 12.03 Wie, weet, waar...? Brabants verhaal of Brabants lied, muziek uit deregio. 12.30Documentaire ofanderinforma-
tief progr. 18.03Omroep Branbant Sport. Radio Rijnmond 14.00 Sportprogr. met Peter Schuiten en Karen de Bok. Met om 14.00 en 16.00 Nws. en regio-nws.
Hilversum 4 KRO: 7.00 Aubade. (7.35 HetEncore Trio. 7.50 en 8.50 Daarvraag je me wat. 8.00 Nws. 8.02 Tape-radio. Pianorecital 9.00 Plaat van de week.) 9.30 Daar word ik stil van. 10.00 KRO Concert op maandag. Radio filharm. Orkest, met solist. Klass. muz. van Oostenrijkse componisten. 11.50 Spektakel-poezie. 12.00 Vivace, populair klass. muziek. (13.00
Nws.) 13.50 Spektakel-proza. 14.00 Muzikaal spreekuur. Vandaag: De componist en organist Albert de Klerk. VARA: 15.00 Het Andalusie van de Falla en Turina. 16.25 Muz. van deze eeuw. Het filharm.Oktet van Berlijn. 17.00Jazz in studie (3).
Duitsland 3 WDR 09.00 Telekolleg aktuell. 09.25 Telekolleg 11. Met om: 09.25 Helping our Neighbours, cursus Engels. Herh. les 11.09.55Problemederwesteuropaischen Integration, cursus geschiedenis. Herh. les 21. 10.25 Führungsform und Organisationsstruktur, cursus Volks- und Betriebswirtschaftslehre. Herh. les 21. 15.45 Zug urn Zug zum Köningsdiplom. Schaken voor iedereen (8). 16.00 Sehen statt Horen, weekmagazine voor doven en slechthorenden. 16.30 Ihre Heimat - Unsere Heimat, programma voor werknemers uit Portugal, Italië en Turkije. 17.30 Mikrokosmos, tv-cursus. Afl. 6: Die grosse Symmetrie. 18.00 Catweazle, Engelse tv-serie voor kinderen. Afl. 9: De toverdrank. 18.30 Blickpunkt Gesundheit, gezondheidsmagazine. Thema: Het oog. 19.00 Aktuelle Stunde, met Sport im Westen. 20.00 Tagesschau-Wetterkarte. 20.15 Mordfall Deseartes, filmreportage over een misdaad-spekulatie. 21.00 Auslandstudio. 21.45 Nurkeine Hemmungen (1), spelprogramma met Michael Schanze. 22.30 Heimatabend, Oost Beieren met Gerhard Polt en Gisela Schneeberger. 23.15 Wolkenkrater, korte film van Wolfgang Mackrodt. 23.25 Laatste journaal. Sky Channel 13.00 American football. 14.30All star wrestling. 15.15 Roger Ramjet. Tekenfilm. 15.30 Wayne & Shuster. 15.55 Sky Trax. Popmuziek. 16.40 SkyTrax. Popmuziek. 17.25Sky Trax. Popmuziek. 18.25 Sky quiztime. 18.30 Inspector Gadget. Tekenfilm. 19.00 Fantasy Island. „The princeThe sheriff". 19.50 Young Ramsay. „The young buck". 20.40 Country Gold. Film. 22.15 Movie time. 22.45 Sky Trax. Popmuziek.
MAANDAG Nederland 1 09.30 Nieuws voordoven en slechthorenden
10.00 Het tel- en taalverhaal twee. Afl. 4 ip.3o R-brigade. Afl. 2 11 .00 Vanalles over verkeer. Afl. 2 11.30 Sociale geschiedenis 1850-1870. Afl. 2 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden 14.00 Wat doe jedaar. Afl. 7 14.15 Engels basisonderwijs klas 5. Afl. 7 14.30 De kust, afl. 2 15.00 Bizim Icin, een programma voorTurkse vrouwen. 15.15 Merhaba Biekum, een programma voor Marokkaanse vrouwen, les. 19
AVRO
15.30 Honderd Beroemde Schilderijen. 15.40 Dag huis, dag tuin, dag opbergschuur. Afl.: Jolanda 15.50 Kinderbios, kinderprogramma 16.25 Wordt vervolgd, cartoon magazine 16.55 AVRO's Sportpanorama, wekelijkse sportrubriek 17.30 Journaal 17.44 AVRO's Toppop, De top-50 Nederland 2 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden Hilversum 5 NOS: 9.03 NOS-Sportief. 9.25 Waterstanden.RVU: 9.30 De doorbraak. Afl.:Kan het nietwat zachter? AVRO-VARA: 10.00-10.40De Nederlandse Schoolradio. NCRV: 17.30 Bij de tijd.
RADIO-STAD Amsterdam 8.03 Weerber. en nieuwsblok. 9.03, 10.03 en 11.03 Kort nieuws en aankondigingen. 12.03 Weerber., actual., aktiviteiten in buurt en wijk, gevonden huisdieren, aktuele theaterinform., aankondigingen en dokum. 13.03, 14.03, 15.03 en 16.03 Actual. 17.03 Weerber., actual., aktiviteiten in buurt en wijk, gevonden huisdieren, aktuele theaterinform. (rechtstreeks vanuit de Ticketshop van het Amsterdams Uit Buro.), dokum. 18.03 Wandelen met STAD, luisteraars wandelen door of in de buurt van Amsterdam, aan de hand van een gids en-of een thema, en leveren hun commentaar op de omgeving. Regionale Omroep Friesland 7.30 Weekend nws-overz., weerb. van Hans de Jong, ber., report., consumentenrubr., agenda en muz. 12.30 Nws. 12.35 Middagprogr. met: Weerber. van Hans de Jong, ber. en report., sportoverz. voor het weekend en overz. avondprogr. 18.00 Nws. 18.03Aktual. 18.15 Muziek en mensen, luchtig avondprogr. Regionale Omroep Zuid 12.30 ROZ-Tussen de middag: nws, weerber., achtergronden van het nws, agenda en muziek. 18.00 Nws. 18.03ROZ-nieuws. 18.20 Mensen en hun geschiedenis, een serie lotgevallen van Limburgers. Radio Noord 7.30 Reg. nws., weerber. en agenda. 12.00Reg. nws., weerber., servicerubrieken en agenda. 18.03 Reg. nws., achtergrondreportage en agenda.
Radio Oost 7.30 Nws., weerber., verkeersinform., muzieken agenda. 12.00 Aktual.. muziek, groente- en fruitprijzen, agenda, weerber. 17.00Nws. uit Overijssel en Gelderland, agenda. 17.25 Boerenprogr. 17.40 Consumentenrubr. 17.55 Nieuwsoverzicht. OmroepBrabant 7.15 Nws in het kort, weersverwachting, verkeersinform., „Op weg naar zaterdag, met vakaturebank (7.45) en felicitatierubriek (7.48) en agenda. 9.03 en 11.03 Reg. nws. 12.30Nws. in het kort, muziek, actual. en agenda. Om 12.45 „Weggelopen en gevonden huisdieren". 14.03, 16.03 en 17.03 Reg. nws. 18.03 Nws in het kort, muziek, actual. en agenda (18.30). Om 18.35Reakties van luisteraars.
DE WAARHEID pagina 3
BINNELAND. KORT In het water De politie in Zaanstad is op zoek naar twee Nederlandse jongens, dieuit racistische motieven geprobeerd hebben een Turks jongetje te verdrinken. De politie neemt de zaak hoog op en zoekt getuigen.
Woensdag gooiden de twee jongens de dertienjarige Soner Sahin in het diepe en ijskoude water van de Gouw langs de Troelstralaan. „Zo, weer een Turk minder", riepen ze uit. Een toevallige voorbijganger haalde het jongetje uit het water en bracht hem thuis. Hij maakt het goed. De politie roept getuigen op zich te melden.
Opgestapt De Zuid-Europa Stichting, een grote touroperator, is uit de Stichting Garantiefonds Reisgelden (SGR) gestapt. Het is de eerste keer sinds het bestaan van de SGR (opgericht april 1983) dat een touroperator van een dergelijke omvang opstapt. Volgens de Algemene Nederlandse Vereniging van Reisbureaus is het nu de vraag of de Zuid-Europa Stichting Wel lid kan blijven van de ANVR. De Zuid-Europa Stichting isuit het garantiefonds gestapt omdat de garantstelling vele miljoenen bedraagt, terwijl het risico beduidend minder hoog is. De ZuidEuropa Stichting gaat haar boekingen nu zelf garanderen, met dien verstande dat de consumenten niet worden achtergesteld bij de SGRregeling.
Kinderopvang De Kategorale Bundeling van Kinderdagverblijven (KBK) heeft de gemeente in Nederland opgeroepen de rigoureuze tariefsverhoging voor de ouders die hun kind naar een dagverblijf brengen niet door te voeren. Nog geen twee weken geleden liet minister Brinkman weten dat de gemeente de tarieven per 1 maart konden optrek/ken, soms tot het dubbele. „Het is duidelijk dat de minister afstapt van het met de mond beleden draagkrachtprincipe", stelt de KBK. Men vreest dat de kinderopvang voor veel ouders onbetaalbaar zal worden. De late bekendmaking van de verhoging, negen dagen voor ingang, noemt de organisatie „onbehoorlijk".
OR-wet Ondernemingsraden hebben kwaad en teleurgesteld gereageerd op de uitlatingen van de Kamerleden RemptHalmmans de Jongh (WD) en Van Dam (CDA) die woensdag door De Waarheid werden gepubliceerd. Beide Kamerleden willen een onderzoek van de vaste Kamercommissie voor sociale zaken naar lekken in de OR-wet op de lange baan schuiven. „Zonde dat er met al dat gedaan Werk niets wordt", zegt OR-lid bij Ferro in Rotterdam Ron van Dijk. „Maar daar is nog overeen te komen. Het belangrijkste vind ik dat de wet niet op de
helling gaat. Want dat is hoognodig. Als we hadden geweten dat er toch geen hoop op verbetering was, dan hadden we niet meegedaan."
Overigens moet de Kamercommissie nog .een definitief besluit nemen over wat te doen met de resultaten van het onderzoek dat zij sinds mei vorig jaarheeft gehouden en waarop door talloze ondernemingsraden is gereageerd. De linkse partijen hebben laten weten dat zij zullen pleiten voor reparatiewetgeving op korte termijn.
Schelde Minister Smit-Kroes van verkeer en waterstaat verwacht dat de totale kosten van de Oosterscheldewerken uiteindelijk onder de acht miljard gulden zullen uitkomen. Vorig jaar augustus hield zij nog rekening met bedrag van ruim acht miljard. Bij aanvang van de Oosterscheldewerken ging men uit van 5 miljard gulden. De minister nam donderdag het eindrapport van de commissie in ontvangst die in haar opdracht heeft onderzocht hoe de nog te maken kosten zoveel mogelijk binnen de perken kunnen worden gehouden.
Licht gloort voor ADM Van een verslaggever Er gloort licht voor deADM-nieuwe stijl, de nieuwe werf die moet herrijzen uit de as van de oude in Amsterdam. Donderdagmorgen vroeg vertrok dan eindelijk uit Peru het oorlogsschip Almirante Grau om in Amsterdam te worden gerenoveerd, goed voor 450.000 uren werk, in drie jaar tijd.
En donderdagmiddag had de ondernemingsraad een gesprek met wethouder Heerma van Amsterdam waarin veel werd opgehelderd. De Almirante Grau zal over vier weken in Amsterdam zijn en moet dan toch op een bestaande werf ontvangen kunnen worden — er moet dus voor die tijd in ieder geval iets nieuws worden opgericht. Bovendien had de commissie-Zijlstra, die de berekeningen heeft gemaakt waaruit blijkt dat een nieuwe werf in Amsterdam in
ieder geval mogelijk is, in haar rapport niet echt gebruik gemaakt van het werk dat de Almirante Grau zou opleveren. Dat was als een soort extra in het rapport opgenomen. Dat extra wordt nu dus al gerealiseerd.
Enkele weken Wethouder Heerma maakte in het gesprek met ondernemingsraad en vakbond donderdag duidelijk dat hij verwacht binnen enkele weken het kapitaal bijeen te hebben voor de oprichting van een nieuwe werf. Waar hij het vandaan haalt is nog niet duidelijk, maar volgens hem is het een groter probleem een goede directeur te vinden dan het benodigde geld. Na een gesprek met de regering afgelopen zaterdag, had Heerma in
een gezamenlijke verklaring met de andere betrokken overheden zijn twijfel uitgesproken over de cijfers van het rapport van de commissie-Zijlstra op het meest cruciale punt: de aantallen uren werk waarop een nieuwe werf zou kunnen rekenen. Nu echter zei Heerma dat hij niet echt van plan is met nieuwe cijfers op dit punt te komen. „Hij zei dat een telefoontje naar de commissie-Zijlstra hierover waarschijnlijk voldoende helderheid zou kunnen geven", aldus Gijs Honing van de Industriebond FNV na het gesprek. Wat de commissie-Zijlstra dan antwoordt, dat weet de bond al. Want maandagavond hadden bond en ondernemingsraad daar een gesprek met de commissie over. En de commissie houdt vast aan de realiteit van haar cijfers, zo is daar verzekerd.
36 uur Vrouwen voor de ADM, een van de
vele acties in de afgelopen jaren voor de werf
Kabinetsles RSV: de markt is koning Van onze parlementsredactie
„Ik zeg dat een gezond bedrijfsleven
Het kabinet had al lessen getrokken uit het RSVmeer waard is dan een plan", aldus debacle voordat de RSV-enquêtecommissie was minister Van Aardenne. Daarmee reageerde hij op het betoog van PvdAingesteld: géén steun meer voor „ten dode opgeschreven" bedrijven, „niet op de stoel van de fractievoorzitter Den Uyl die met had aangedrongen op het opstelondernemer gaan zitten", „respect voor de werking klem len van een „industriepolitiek kader" van de markt". Daar kwamen de betogen van en een „sector-structuurbeleid" voor premier Lubbers en minister Van Aardenne van de economie. economische zaken in het RSV-debat van donderdag op neer. Het debat liep overigens zo erg uit, dat Premier Lubbers zei Den Uyls rede het volgende week woensdag moet worden voortge- als „rijkelijk academisch" te hebben ervaren. ;,Er kan een situatie bestaan
zet.
waarin structuurbeleid, selectief beleid, ordening, richtinggeving en sturing van grote betekenis zijn. Maar er kan ook een situatie ontstaan waarin al die punten min of meer worden uitgeschakeld, omdat de fundamenten van de economie zelf zo verzakt zijn dat je al pratende ten onder gaat", aldus Lubbers. Volgens hem trof het kabinet in 1982 een dusdanig ontwrichte economie aan dat alles wat Den Uyl bepleit luxe-beleid zou zijn geweest. Matigen, bezuinigen, alge-
Zilveren camera
mene lastenverlichting voor het bedrijfsleven was het enige wat er op zat. „Het gaat er om of de politieke bereidheid er is om voluit de werkgelegenheid primair te stellen en de daarvoor noodzakelijke offers te brengen. Dat heeft dit kabinet in dit land gedaan. Deze verantwoording heeft de PvdA nooit willen dragen."
Dynamisch De PvdA-woordvoerders lieten dit nogal gelaten over zich komen. De communist Ernsting vroeg Lubbers of hij zelf vóór 1982, als minister en later CDA-fractievoorzitter, niet net zo hard verantwoordelijk was geweest voor die duurzame ontwrichting in de economie, wat deze beaamde. Van Aardenne zette Lubbers' pleidooi voor het „driesporenbeleid" van het kabinet voort.
Unilever schrapt De directie van Unilever heeft de vakbonden laten weten dat dit jaar in Nederland ongeveer 400 banen worden opgeheven. Dit banenverlies is een gevolg van al aangekondigde reorganisaties bij UTDelfia (mengvoerders), de Betuwe (jam) in Tiel en Lucas Aardenburg (diepvriesprodukten) in Hoogeveen. Bovendien wordt het verkoopapparaat ingekrompen en heeft een verdere automatisering plaats. Vorig jaar schrapte Unilever' Nederland, waar eind 1984 ruim 11.350 mensen werkten, ongeveer 750 banen. Volgens de directie is al rekening gehouden met het feit dat dankzij ingevoerde arbeidstijdverkorting naar schatting 280 arbeidsplaatsen werden gewonnen. Unileverwerknemers hebben twee jaar prijscompensatie ingeleverd voor behoud van werkgelegenheid.
Onderzoek De Stichting Rechtswinkel Migranten uit Amsterdam wil een onderzoek laten instellen naar de dood van een 18-jarige jongen die op 1 februari van dit jaar stierf in een Rotterdamse politiecel. De in Suriname geboren Steven Ho-a-chen was op 31 januari opgepakt wegens beroving op het station van Rotterdam. In de cel kreeg hij last van keelpijn. Een politiearts gaf de jongen vervolgens methadon, peniciline en slaapmiddelen. De volgende dag werd hij dood aangetroffen in zijn cel. Volgens de familie gebruikte Steven geen drugs. De politie zegt de methadon verstrekt te hebben in overleg met de jongen.
Door geen steun te geven aan bedrijven die het toch moeten afleggen, maar juist aan de „kansrijke sectoren" die de commissie-Wagner heeft geïnventariseerd, door andere methoden van steunverlening is een „dynamisch samenspel" ontstaan tussen overheid en ondernemers, aldus Van Aardenne. Veel beter dan het „statische" sectorbeleid datDen Uyl wil, vindt hij. Dit kabinet houdt van „gescheiden verantwoordelijkheden", waarbij de ondernemer hoogstens even steun kan krijgen, maar zelf de volle verantwoordelijkheid voor de toekomst van zijn bedrijf behoudt. Het kabinet wil zich natuurlijk niet „blind staren" op de marktkrachten, maar deze wel „respecteren", aldus Van Aardenne.
Nou, we zijn het vaderland weer naar de bliksem aan het helpen. Door al dat gedram over de 36 urenweek smoren wij het herstel in de kiem. De Nederlandse economie kan die luxe niet dragen. Alsof er niet genoeg werklozen zijn. Daarop komt in het kort de argumentatie neer van de grote werkgevers die deze week de CAO-onderhandelingen min of meer
afbraken.
Ze liegen. Die 36 urenmaatregel zou de werkgelegenheid juist wel bevorderen, maar dat is niet in het belang van Philips, Akzo en andere grote ondernemingen. Deze bedrijven draaien op de export. Ze willen hun produkt zo goedkoop mogelijk afzetten. Dat kan door arbeiders lang voor weinig geld te laten werken. Zo ongeveer als ze het in deDerde Wereld doen. Je organiseert dus twee dingen: je houdt de werkloosheid hoog en je beweert bij hoog en bij laag dat de kosten van sociale voorzieningen „de pan uit rijzen". De regering de bondgenoot — maakt dankbaar gebruik van die propaganda om de uitkeringen inderdaad te korten. Op die manier kun jij als ondernemer dan weer de lonen laag houden. Want, meneer of mevrouw de werknemer, als het u niet bevalt, is daar het gat van de deur. Doet u de achthonderdduizend wachtenden op de drempel de groeten van ons. Dat is het paradijs in de ogen van een grote werkgever. En daarom is hij tegen de 36-urige werkweek. Eensgezindheid is dan ook onze enige redding. Dat geldt niet alleen voor de vakbonden, maar ook voor de strijders en makkers van het weekeinde op dat congres in Amsterdam. De vijand staat niet binnen maar buiten. Captain Swing
—
'Het Bittere Kruid' mag in première Minister Van Aardenne, luttele minuten voordat hij op 19 december in de Tweede Kamer een verklaring aflegde over zijn aandeel in de RSV-affaire. Met deze foto won freelance fotograaf Bert Verhoeff de Zilveren Camera in de categorie „hard nieuws". Donderdag heeft Alexander Pola hem de prijs overhandigd op Schiphol.
Kabinet: OR-en niet
Van een verslaggever De film „Het Bittere Kruid" op basis van het gelijknamige boek van Marga Minco mag in première gaan. Aan het begin van de film moet echter een mededeling van Minco worden opgenomen, waarin de schrijfster de relatie met de filmhoofdpersoon Sara met een NSB-gezin strijdig noemt met het boek, waarin Minco zelf hoofdpersoon is.
Dit bepaalde president Asscher van de Amsterdamse rechtbank in een kort geding dat Minco tegen filmproducent Houwer en regisseur Van Oostrum had aangespannen. Minco vroeg omeen vertoningsverbod of de betreffende mededeling. Asscher vindt dat zij wel erg laat aan de bel heeft getrokken omdat de opnames voor de film al klaar waren. Dit in ogenschouw nemend gaf hij beide partijen gelijk. De kosten van het geding moeten worden gedeeld.
meer te zeggen geven Van onze parlementsredactie
Ondernemingsraden kunnen niet meebeslissen over de inkrimping van hun eigen bedrijf. Meer bevoegdheden van OR'en in hetkader van een beter toezicht op de besteding van overheidsgeld zijn onnodig en onjuist. „De overheid kan OR'en niet aanstellen als onbezoldigd controleur", aldus minister Korthals Altes van justitie in het RSV-debat in de Tweede Kamer op donderdag. Daarmee wijst het kabinet een motie van de PPR'er Lankhorst af die ondernemingsraden instemmingsrecht wil geven bij steunaanvragen. Volgens minister Van Aardenne van economische zaken gaat alles fout als OR-en meer te zeggen krijgen bij
inkrimping. Hij betoogde dat er in de zaak van de ADM maar twee mogelijkheden waren geweest: sluiting of alle banen behouden en kapot gaan, wanneer de ondernemingsraad een grotere vinger in de pap had gehad. MinisterKorthals Altes verwees alle linkse Kamerleden die iets over OR-en gezegd of gevraagd hadden naar een onderzoek van de Nijmeegse universiteit naar de mogelijkheden van OR-en om informatie te krijgen en mee te beslissen. Dit onderzoek moet nog starten. Het kabinet voelt weinig voor wetswijzigingen, liet hij blijken. Vragen en moties over de verstrengeling van marine en de (oud-RSV-) marinewerven werden ook afgewim-
Een motie van Willems die wapenexporten wil Verbieden zolang er een onderzoek gaande is naar illegale export door HSA en Oldelft, werd ontraden.
Regisseur Kees van Oostrum en producent Rob Houwer in gesprek met rechtbankpresident mr. Asscher.
Van Aardenne blijft zondebok
Een congres van taaie types
Donderdagmiddag. Staand, met één hand in de zak, verdedigt hij zijn vrije-marktpolitiek, alleen de bolle buik raakt net de regeringstafel. Van Aardenne is weer helemaal aan het werk en niemand kan het ontkennen: hij is een minister van economische zaken die zijn vak verstaat. Wie wil hem nog weg hebben? Door RONALD VAN DER HORST
Een congres van taaie types gaat het worden, het 29ste CPNcongres in de Amsterdamse RAI dat vrijdag is begonnen en tot en met zondag duurt. Het CPN-partijbestuur dat komend weekeinde afscheid neemt, heeft het Een jaar geleden nog dreigde de CPN derhalve niet gemakkelijk gehad. Zijn aan haar interne tegenstellingen te verdienste is dat het de hoofdlijn der bezwijken. Na felle debatten waarbij vernieuwing, de koers op progressieve de emoties hoog opliepen, kwam er samenwerking, het streven zoveel mogelijk partijgangers voor die lijn te a niettemin een vernieuwd partijrecht overeind heeft gehou- jji winnen, programma uit de bus. Marxisme, den. Van het vrijdag begonnen eon- 5 inspiratiebronfeminisme en andere gres verkiezing van een nieuw § is de nen werden gelijkwaardig bevonden. partijbestuur wellicht het belangrijk- w Het socialisme diende democratisch agendapunt. ste De CPN, die er in de o vrijheidslievend zijn en te of anders opiniepeilingen niet best voor staat en s mocht het die naam niet dragen. Het streven bleef gericht op progressieve veel slagkracht heeft verloren, kan een leiding die de vernieuwing in de eigen samenwerking, het slechten van oneipartij handen en voeten weet te geven, genlijke scheidsmuren tussen linkse goed gebruiken. bewegingen en partijen. Als een zelfstandige partij kon de CPN daar het Er zal op het congres worden gedisbest aan werken, vond de meerderheid cussieerd over een ontwerpresolutie van het vorig jaar gehouden CPNdie een uitwerking is van het vorig congres. jaar aangenomen partijprogram. Voor en na dat congres zouden toch Hoofdpunt is de paragraaf over provele communisten er de brui aan ge- gressieve samenwerking, maar ook ven. Niet alleen de mensen die later over arbeidstijdverkorting, kiesrecht het VCN (Verbond van Communisten voor buitenlanders, vredesvraagstukin Nederland) zouden oprichten om- ken en de partij-organisatie liggen dat zij van mening waren dat de CPN interessante ontwerp-besluiten voor. haar communistische uitgangspunten Een samenhangende tekst die de basis had losgelaten. Ook veel vernieuwers kan vormen voor meer uitgewerkte van het eerste uur haakten af, moe van alternatieven voor het huidige rechtse het geruzie, teleurgesteld in het nibeleid, is de ontwerp-resolutie echter veau van de discussie. niet. En dat is toch wel jammer want
peld met een verwijzing naar een onderzoek: de Rekenkamer brengt binnenkort rapport uit over de „Walruszaak". Minister De Ruiter van defensie vond dat de PSP'er Willems ten onrechte „militairvan een industrieel" complex had gesproken, omdat de vakbeweging juist voor openhouden van de werven had gepleit en de werven eerder opengehouden zijn in het belang van de werknemers dan in het belang van defensie.
Even actueel. WD-voorzitterKamminga zegt in de nieuwste Vrij Nederland: „Op het WD-congres in december heb ik gezegd: Gijs, dit is afschuwelijk, maar we staan om je heen, we beschermen je. Ik heb niet gezegd: we staan achter je." Pets. De WD heeft nog twijfels over de houdbaarheid van Gijs, laat in ieder geval deruimte open dat eventueel, alsnog... Want de kiezers lopen weg en Van Aardenne moet dat zeker meewegen, zo maakte fractievoorzitter Zoutendijk van de WD in de Eerste Kamer yorige week heel duidelijk. Paniek Pure paniek. WD-leider Nijpels richtte zijn geschut al op de RSVEven principieel. Het RSV-rapport enquêtecommissie voordat haar raplaat geen ruimte voor twijfel: Van port af was, en maakte zo een eervolle Aardenne heeft de Tweede Kamer aftocht voor Gijs onmogelijk. Vlak misleid, een parlementaire doodzon- voor en tijdens het derde RSV-debat de. Van Aardenne had dus direct na echter, terwijl het CDA het licht voor het uitkomen van het rapport zijn Van Aardenne op zijn allergroenst collega's uit het kabinet een hand had gezet, begon de WD zogenaamd nog eens na te denken. moeten geven („Jullie vinden het verder wel zonder mij, hè?"), en daarna De WD is de enige partij die bij de koningin zijn ontslag moeten misschien denkt nog enig profijt te aanbieden. Toen hij dat verzuimde, kunnen trekken van het heengaan van Van Aardenne. De WD-ministers in had een zichzelf respecterende Kamermeerderheid hem daartoe moeten het kabinet vormen geen echt hechte dwingen in hec eerste RSV-debat in club meer, zo bleek uit de P.C. Hooftdecember. Dat is niet gebeurd en affaire. Fractieleider Nijpels in de daardoor is de parlementaire traditie Tweede Kamer stapelt blunder op besmeurd. Zelfs in het niet erg te blunder en staat onder heviger worverwachten geval dat Van Aardenne dende kritiek van de eigen achterban. alsnog vertrekt, valt die smet niet weg „Nijpels is een blaag, van wie ik niet
Eerst even praktisch. Wie heeft er belang bij? De linkse oppositie? Een andere VVDer op economische zaken in dit kabinet zou minstens zo rechts zijn als Van Aardenne, zou evenmin een poot naar de ADM uitsteken. PvdA en CDA, die elkaar welhcht in een volgend kabinet tegenkomen? Die vinden het best dat de „gehandicapte" Van Aardenne tot de verkiezingen rondwaggelt in de porceleinkast van de WD-kiezersmarkt, al zeggen ze het niet hardop.
Door CONSTANT VECHT
Het presidium in de RAI-congreszaal inhoudelijk vorm geven aan de progressieve samenwerking is minstens zo belangrijk als de overtuiging dat die samenwerking nodig is. Een nog te ontwerpen verkiezingsprogram zal die samenhang wel moeten vertonen.
stuur dat een combinatie belichaamt van vechtlust, creativiteit en kwaliteit, nodig om serieuze en daardoor geloofwaardige activiteiten en alternatieven te ontwikkelen? Dat zijn de vragen waar het op het CPN-congres om draait. Het komend jaarwordt het jaar van Hoop de ATV- en kruisrakettenstrijd. Het Zijn de communisten in staat na al volgend jaar is het jaarvan de Tweede Kamerverkiezingen. Velen hebben die moeizame aanvaringen kameraadschappelijk met elkaar om te gaan, daarbij hun hoop en verwachting op elkaar ondanks verschillen van melinks gevestigd: op samenwerkend, ning te respecteren en waarderen? samen strijdend links wel te verstaan. Slagen zij erin een actieve bijdrage te Aan de taaie types in de Amsterdamse leveren aan campagnes tegen het RAI de taak om die verwachting waar rechtse kabinet? Komt er een partijbe- te maken.
te poetsen. Het zou mosterd na de maaltijd zijn met een laffe smaak.
meer zo wild ben. Hij moet net als Van Aardenne opstappen", zegt een Amersfoortse WD-bestuurder in NRC/Handelsblad in een onderzoek onderhet partijkader, en hij is nog een van de vriendelijksten. Vanuit Friesland is het gemor te horen van Nijpels' voorganger Wiegel, die nooit heeft ontkend eventueel terug te keren naar de landelijke politiek.
Lol In ditklimaat is Van Aardenne, lijkt het wel, met terugwerkende kracht de zondebok van zijn eigen partij geworden. Jongeren zijn uitgekeken op Nijpels, bejaarden laten zich niet bedonderen door het praatje dat de WD de AOW wel zal beschermen, de eigen liberalen rijzen de haren te berge als de WD voor de zoveelste maal het Thorbeckiaanse gedachtengoed verkwanselt. Misschien, als Gijs nou toch... of nee, dat komt waarschijnlijk ook weer slecht over, je eigen troetelminister smoren, hoewel, we kunnen PvdA en vooral het CDA de schuld geven, heroïsche en historische daden hebben we nodig... Deze gedachten hebben zonder twijfel door de koppen van de kopstukken van de WD gespeeld en doen dat wellicht nog. Wie gunt hun die lol? Van Aardenne alsnog laten vallen, om electorale redenen, maar met het voorwendsel van onbaatzuchtigheid, dat zou pas ronduit misleidend van de WD zijn.
DE WAARHEID pagina 4
Husselen met partijen en bewegingen
MENINGEN Waarom zo verontwaardigd over Den Uyl? Met grote verbazing heb ik kennis genomen van de reacties van vooraanstaande leden van PSP, CPN en PPR op de uitspraak van PvdA-leider Den Uyl dat hij geen voorstander is van regeringssamenwerking met klein links. Met verbazing, omdat in de huidige verhoudingen regeringssamenwerking met klein links voor de PvdA immers geen aantrekkelijk perspectief is. Voor de PvdA zou dat namelijk betekenen dat zij zou moeten samenwerken met drie tot vijf linkse splinters, die sterk verzwakt en hopeloos verdeeld zijn en gezamenlijk zon vijf procent van de kiezers achter zich hebben staan. Bovendien hebben die splinters ook nog eens de neiging zichzelf te beschouwen als het centrum van het politieke universum en torenhoge eisen aan samenwerking met de PvdA te stellen, voorzover zij daar al überhaupt toe bereid zijn. Ik meen dan ook dat, hoe treurig dat op zichzelf ook is, samenwerking van de PvdA met CDA of WD op dit moment de enige reële mogelijkheid verontwaardigde De reacties van de voorlieden van klein links wijzen erop dat zij nog steeds niet beseffen hoe de krachts- en machtsverhoudingen in links Nederland liggen. De PvdA hoeft zich van het machteloze geschreeuw van klein links niets aan te trekken. Naar het zich nu laat aanzien zullen de komende Tweede Kamerverkiezingen alsresultaat opleveren dat er één grote linkse partij zal zijn, met daarnaast nog wat randverschijnselen.
Voor PSP-leider Van der Spek is dat geen probleem; het bezit van weinig Kamerzetels is in zijn ogen een bewijs van goed gedrag. Voor Ina Brouwer geldt kennelijk hetzelfde. Op de onlangs gehouden CPNmanifestatie liet zij zich honend uit over de te verwachten zetelwinst voor de PvdA. Op die manifestatie bleek tevens dat bescheidenheid een eigenschap is die de CPNleiding nog steeds niet blijkt te kennen. Het getuigt van illusiepolitiek te verwachten dat de PvdA onder de huidige omstandigheden iets zou voelen voor samenwerken met klein links. Opvallend daarbij is overigens dat men aan de ene kant met de PvdA wil samenwerken, maar zich aan de andere kant heftig de sociaaltegen democratie afzet. Als klein links serieus genomen wil worden, dan moeten we de handen ineen slaan, anders dreigen we definitief de linkse tegenpool van SGP, RPF en GPV te worden. Met dat verschil dat klein rechts in ieder geval nog een stabiele aanhang heeft. Wim van Noort Leiden
Alsof ouderen niet kunnen rijden... Maandagmorgen las ik een advertentie van Ohra-verzekeringen. Het aanbod leek mij zeer goed en ik wilde net een paar kennissen bellen omtrent het gelezene toen mijn oog viel op de paria-
bepaling dat alleen mensen van onder de 65 jaar in aanmerking kwamen voor de verzekering. Over het algemeen weten wij ouderen wat wij kunnen doen en laten op de weg en dat is wat duizenden jonge cowboys niet weten. Waardoor ze over het algemeen door hun ondoordachte rijden de ongelukken veroorzaken. De advertentie betekent regelrechte discriminatie van onze generatie. Ik zal dit geval dan ook opnemen met de diverse nieuwsmedia en hen wijzen op dit kwetsend beleid van Ohra. (bekort) F. Citroen Amsterdam
De ook elders in discussie zijnde (denk aan enkele Meningenbijdrages uit PSP-hoek) verhouding tussen politieke partijen en sociale bewegingen vindt in de voorstellen voor het CPN-congres van deze dagen zeker geen oplossing. Aldus Hans van Wirdum uit Leiden, een van de mensen die dat deel van de congresvoorbereiding hevig geamendeerd hebben. Ondoordacht, een soort Nederlandse variant op het Peronisme, is zijn oordeel. Er bestaat veel onvrede met het kabinetsbeleid. Dit komt ondermeer tot uitdrukking in de hoge score van de PvdA in de opinie-onderzoeken. Helaas voorspellen die onderzoeken geen ommekeer in de afkalving van radicaal links. Bij radicaal links woedt al enige tijd de discussie over hoe de kansen voor een progressieve politiek te versterken. De versterking van de positie van radicaal links door nauwere onderlinge samenwerking is daarbij een belangrijk item.
Voorstel Het CPN-congres zal zich dit weekend ook over een ander voorstel moeten uitspreken. Het CPN-bestuur doet het voorstel om te streven naar een samenwerkingsakkoord voor een gezamenlijk program van alle progressieve partijen en bewegingen. De bedoeling van dit voorstel is de ruimte voor een progressieve politiek te vergroten. Hoe positief deze bedoeling ook is, er kleven aan dit voorstel ernstige principiële en praktische bezwaren. Hoewel het CPN-bestuur verklaart uit te gaan van de onderscheid- DE den verantwoordelijkheid van partijen foto en bewegingen, blijkt dat niet uit het Beeld van het 28e congres voorstel zelf. Wanneer het akkoord sammenwerkingsproof het wat betreft het voorstel van het voorgestelde werkelijkheid zou worden, kan men geprobeerd wordt, zullen alsnog priogram gesteld. riteiten moeten worden Die zouden kenmerken. CPN bestuur ooit zover zal komen. voorstelzich grofweg twee situaties Waarschijnlijk hoeven we er niet bang zullen dan haast per definitie ondeZo handelt het gedeelte over vrede len: veiligheid vrijwel uitsluitend over mocratisch stand komen. zijn tot Daarmee voor te dat de CPN een soort en a) Bewegingen verbinden zich aan belangen standpunten organisatorische strategische zullen de en Nederlandse variant en van het Peronpolitiek omdat het program, een dat isme tot stand brengt. Niet alleen de maatregelen om een ander beleid op een politiek program is, een aantal van een groot deel van de oorspronkelijke deelgenoten aan het akkoord ter afwezigheid van een charismatisch dit gebied af te dwingen. Hoe zon belangen voorrang geeft boven anderen. Geen van de bewegingen ziet haar zijde worden geschoven. Dit model leider maakt die angst overbodig. Er beleid eruit zou moeten zien blijft in het ongewisse. Het is zeer legitiem dat eisen onverkort opgenomen. Door gaat in de richting van het populisme zullen weinig mensen, partijen en beArgentinië praktiseerde. dat Peron in de vredesbeweging zich op dit mowegingen zijn die zich in een monsterdeelname aan het program, krijgen ment beperkt tot acties tegen de plaatTegen de kritiek op de aantasting akkoord willen laten opsluiten. Andebewegingen zelf de verantwoordelijkvan de positie van bewegingen kan re partijen zullen niet altijd bereid sing van kruisraketten. Van politieke heid voor de afzwakking van de bepartijen mag echter verwacht worden langen waarvoor zij staan. De functie, worden ingebracht dat bewegingen zijn hun politieke verantwoordelijkde angel van bewegingen wordt zo zelf maar moeten beslissen of ze zich heid opzij te zetten. Bespiegelingen in dat zij een omvattender beleid voeren. aan zon program willen binden. Ze deze krant maken dat ondermeer duiIn het sociaal-economisch hoofdweggenomen. Bewegingen worden inzijn autonoom, dus ze nemen zelf een delijk. stuk worden wel een aantal inhoudegeschakeld voor politieke machtsbebeslissing. Dat is niet juist. Politieke Even onwaarschijnlijk is het dat lijke punten naar voren gebracht. Dit langen. partijen bewegingen dienen een visie te hebben hun ruimte om voor een hoofdstuk heeft echter sterk het kaop Het feit dat die inschakeling niet wijze waarop politiek belangen op te komen zullen rakter van een opsomming van eisen de beleid tot aantal partij geschiedt, door en voor één laten inperken. Onlangs is dat ook in vanuit vrouwenbeweging, vakbewemaakt de aantasting van de positie stand komt en gecorrigeerd kan worging en beweging van uitkeringsgedeze krant bijvoorbeeld door de voorvan bewegingen niet minder ernstig. den. speelt positie rechtigden. Voor radicaal links de Keuzes worden nauweVoedingsbond duidelijk de effect zitster van leegloop Het kan de van bewelijks gemaakt. Zo wordt geen hanteeren aanwezigheid van onafhankelijke gemaakt. gingen zijn. Het voorstel van het CPN-bestuur is bare uitwerking gegeven aan het desb) Politieke partijen verbinden zich bewegingen een centralerol. Die onafhankelijkheid politieke in zin is essendus zeer ondoordacht. Het stuit op tijds gewrochten compromis van draslijst aan een waarin onverkort alle eisen van bewegingen en standpunten tieel voor uitbouw van de democratie. grote principiële bezwaren en lijkt tische arbeidstijdverkorting met beDaarom moet die onafhankelijkheid praktisch geen kans van slagen te houd van loon. van politieke partijen worden samenhebben. Helaas kleven aan de gehele gevoegd. Zon opsomming vormt geen verdedigd en bevochten worden. Desnoods tegen radikaal linkse partijen tekst waarover de congresgangers van politiek program. De partijen ontloAfbreuk zelf. de CPN zich moeten uitspreken een pen hun verantwoordelijkheid om poDit alles doet afbreuk aan de inzet litiek te bedrijven. Wanneer dit toch Gelukkig is het uiterst twijfelachtig aantal van de bezwaren die ook het
Boyenkarspel In De Waarheid van 9-2 schrijft Evelien Groenink een paginagroot artikel over een verkrachtingszaak in Boyenkarspel. „Gerda H. houdt nu liever haar mond" staat er boven. Een lekker smeuige titel die in De Telegraaf niet zou misstaan en die de teneur van het artikel goed weergeeft: geen duidelijke stellingname, waardoor van alles gesuggereerd kan wor-
WARHEID
den.
Ik vind het een zeer slechte zaak dat in een krant als De Waarheid seksistische uitspraken commentaar) (zonder weergegeven: worden vooroordelen rond verkrachting worden ermee bevestigd en de strijd die vrouwen al jarenlang voeren tegen seksueel geweld wordt er behoorlijk door ondermijnd. Als een slachtoffer niet kan of wil praten over haar ervaringen (wat heel vaak voorkomt), zijn er natuurlijk nog wel andere wegen om aan informatie te komen. Er bestaan vrouwengroepen tegen seksueel geweld, Tegen Haar Wil,
enzovoort.
Het blijft voor mij de vraag wat de functie is van het weergeven van seksistische opvattingen, ook mét tegeninformatie of commentaar. In de meeste gevallen is het effect dat die opvattingen nog eens versterkt en bevestigd worden. Of moeten we ons soms bewust worden van wat er werkeüjk „leeft" onder de mensen? Dat is toch zo langzamerhand wel tot in ieders bol doorgedrongen en mag je zeker bekend veronderstellen onder het lezeressen/lezerspubliek van De Waarheid. Het lijkt me heel wat meer zin hebben om bij het schrijven van zon artikel uit te gaan van de vraag: wat is er te doen tegen seksueel geweld? En die vraag ontbreekt precies in alle gesprekken in het artikel (alleen de politie heeft het erover). Vreemd, want dat is toch een centrale vraag in zon situatie. In het verlengde hiervan ligt ook de discussie over de rol van de media in de strijd tegen racisme. Zoals het een duidelijke zaak is dat je racistische opvattingen niet klakkeloos weergeeft en ook niet in discussie gaat met racisten, zo is het voor mij even duidelijk dat je dat ook niet met seksistische opvattingen en seksisten doet (bekort) A. Bloemhoff
Binnen de CPN leeft de wens de organisatie te versterken. Op het nu begonnen 29e congres, zal daarom de aandacht gericht moeten zijn op wat de communisten bindt. Meer dan op de zaken die communisten scheiden. Dat schrijft Fenna Bolding uit Almere. Fenna Bolding is lid van het dagelijks bestuur van de CPN. Zij acht de tijd rijp voor een krachtenbundeling van links op hoofdpunten. Wil de CPN als partij een belangrijke politieke factor zijn tegen rechts en een belangrijke rol spelen bij het werken aan progressieve machtsvorming voor een socialistisch Nederland, dan stelt dat eisen aan haar organisatie. De CPN heeft een partijprogram uitgewerkt met niet alleen een visie over hoe een socialistisch Nederland er volgens haar uit moet zien, maar ook over de weg ernaartoe. Als je er van uitgaat dat de CPN daarbij een politieke factor van wezenlijk belang is, dan streef jedus ook naar het versterken van die organisatie. ledereen weet datcommunisten op omvangrijke terreinen actief zijn. In de strijd voor behoud van de ADM, in de vredesbeweging, in feministische DE strijd, tegen aantasting van sociale en foto culturele verworvenheden, enzovoort. In de CPN hebben zeer velen zich Wandelgangenstudie tijdens het vorige CPN-congres verenigd omdat ze dezelfde socialistische doelen nastreven. Mensen die schappij-verandering wordt nagesterke behoefte is in de CPN om juist vanuit verschillende inspiratiebronnu de organisatie weer te versterken. streefd en uitgedragen. nen en met verschillende wortels in Om juist nu de overeenstemming die progressieve bewegingen de noodzaak er is op hoofdpunten van politiek inzien van gezamenlijk optreden binoptreden uit te dragen. Schade nen één partij. Wat voor de organisaDe CPN zelf heeft er weinig aan om tie van de CPN nodig is, is dat door Je kunt vaststellen dat de organisaals een organisatie met voornamelijk uitwisseling van inzichten en ervarintie van de CPN de afgelopen periode interne verdeeldheid naar buiten te gen, opgedaan op al die terreinen onder invloed van verschillende factotreden (bovendien is dat beeld omwaarop communisten actief zijn, een ren schade heeft opgelopen. Maar wat juist). Maar ook voor bondgenoten in georganiseerde inbreng voor maat- je ook kunt vaststellen is dat er een het gevecht tegen rechts en in de strijd
'
x
'
'
/
-
-
-
ner.
WARHEID
-
Langzaam maar zeker komen de proefadressen binnen. Maar genoeg hebben we er natuurlijk nooit. Deze week zijn een groot aantal brieven de deur uitgegaan naar abonnees waarvan wij verwachten, dat zij over veel contacten (door werk of andere activiteiten) beschikken. ledereen die zon brief heeft gehad wordt verzocht zo snel mogelijk op ons verzoek om proefadressen te reageren. En het spreekt natuurlijk voor zich, dat ook anderen proefadressen kunnen aanleveren.
Vrouwenbijlage
'*'"
Hans van Wirdum
stellen welke inzet je bijvoorbeeld kiest in de strijd voor arbeidstijdverkorting en je daar dan ook gezamen, lijk hard op te maken. Het bereiken en uitdragen van overeenstemming over hoofdlijnen en het aanbrengen van meer samenhang in je activiteiten maakt je ook voor bondgenoten tot een aantrekkelijker part-
Campagne
<
Leiden
Versterking van organisatie voorop
Naschrift redactie: Jammer dat u de pointe miste. Het commentaar bij de seksistische uitspraken werd aan het eind van het stuk gegeven. Door depolitie.
Hl
die de CPN de laatste tijd heeft getoond om te komen tot verdergaande linkse samenwerking. Voor zon samenwerking is het nodig dat de verschillende partijen duidelijk maken wat hun keuzes zijn, wat hun inbreng is. Op grond daarvan kunnen samenwerkingsverbanden van partijen en bewegingen worden aangegaan. Het zou prima zijn als partijen daarbij het perspectief hebben van een gezamenlijk hoofdpuntenprogramma om actie op te ontwikkelen. Dat is dan wel de verantwoordelijkheid van de partijen. De invloed van bewegingen kan ondermeer tot stand komen in samenwerkingsverbanden op deelterreinen en concrete belangen. Zij hoeven zich daarmee niet aan een politiek program te binden. Het is voor zowel de CPN als andere linkse partijen en bewegingen te hopen dat op het CPNcongres de sfeer van „we mogen geen ruzie meer maken" niet leidt tot het afzien van verbeteringen in de voorgelegde beleidsvoorstellen. Het tot stand brengen van linkse samenwerking is daarvoor te belangrijk.
:—.—:
4K &*F*s f o*?7' G£c*y6tfS,se£*li>..~--.
f i
Vandaag weer de maandelijkse bijlage bij De Waarheid. Over vrouwen deze keer. Met veel interviews waarin allerlei vrouwen uitvoerig aan het woord komen. Over hun eigen leven, over de stand van zaken in de vrouwenbeweging en de vraag of er een nieuwe oriëntatie van de vrouwenbeweging nodig is. Over het vrouwencircuit en vrouwencultuur. Ook gesprekken met buitenlandse vrouwen. Wat verwachten zij van het Nederlandse feminisme en wat zijn
voor directe belangen, is het vooral van belang te weten welke stabiele koers de CPN op hoofdpunten voert en wil voeren. Het is oneindig veel interessanter te weten wat communisten bindt, op welke punten ze zich krachtig willen inzetten dan wat hen scheidt. Ook de vrouwenconferentie van de CPN heeft ons geleerd dat het van belang is om op hoofdpunten vast te
hun eigen verwachtingen? En hoe zien zij de viering van de 8e maart? Kortom, weer een prima bijlage van De Waarheid. De afgelopen week werden we regelmatig gebeld door activisten en anderen die wel brood zagen in de verspreiding van juist deze bijlage. Aanstaande vrijdag is het immers 8 maart, Internationale Vrouwendag. Dat betekent voor het Waarheidactivisme net als vorige jaren legio mogelijkheden aan de slag te
g-bijeenkomst is nog niet bekend. Een voorbereidingsgroepje van drie mensen werkt nog dingen uit. Zodra de datum bekend is melden we hem hier of in Flitsen.
Docerend
gaan.
Zo heeft men in Breda, Zaandam, Lochem, Amstelveen en Gouda al uitgezocht wat er de komende week in die plaatsen aan activiteiten op stapel staat. Her en der zullen dan buurt organiseert met enige regelmaat discussie-avonden. ook Waarheidstands bij manifestaties verschijnen (denk Peter Posthumus: „We willen toe naar één bijeenkomst per wat betreft ook aan de ATVmaand, aangekondigd door bijlage) en zal bij demonstraties worden gecolporteerd met een stencil in de krant en stencils bij café Tramlijn Bedeze vrouwenbijlage. geerte en kraakcafé Rioolrat". bijlages kunnen worden De besteld door een telefoontje naar 020 262565 toestel 40 of Verleden week woensdag was de tweede bijeenkomst. On17. derwerp: fotografie en media. Aanwezig, naast een aantal lezers ook enkele fotografen.
-
Foto's
Het Waarheid-collectief in dé Amsterdamse Staatslieden-
De wens om met die inzet de organisatie te versterken is volgens mij duidelijk aanwezig in de CPN. In afdelingen en op districtsniveau zijn belangrijke initiatieven genomen voor versterking van de partij. Initiatieven, die in een aantal gevallen hebben geleid tot het aanhaken van jongeren en buitenlanders bij de CPN. Er is alle reden om het 29e congres zinvol te benutten om aanzetten ter versterking van de organisatie te bespreken en om te zetten in activiteit op dat gebied. De wens daartoe is zichtbaar aanwezig; de vraag met welke initiatieven dat het beste kan moet verder worden doorgesproken. Dat is niet alleen van belang voor de CPN zelf, maar voor al diegenen die nu samen met de CPN progressieve macht willen vormen tegen rechts. Immers, ook progressieve krachtenbundeling zal plaatsvinden op basis van hoofdpunten. En als het congres de voorstellen van het aftredende partijbestuur volgt, zal het de eerste en enige partij in ons land zijn die op het gebied van progressieve samenwerking belangrijke concrete uitspraken doet. Het zal van belang zijn dat ook andere politieke partijen zich voor zon inzet sterk maken. Fenna Bolding
Gepraat werd over De Waarheid en foto's, andere kranten
Er zitten blijkbaar schoolmeesters onder de Waarheidactivisten. We kregen in ieder geval een uitnodiging voor een bijeenkomst onder ogen die vergezeld was van bijgaande „Werkblad De Waarheid". Opdrachten: 1) Kijk deze week naar elke uitzending van de STERreclame. en foto's, wat kan en wat echt 2) Maak aantekeningen over niet meer kan op foto-gebied, het mens- en maatschappijenzovoort. beeld wat daaruit naar voren kom. Peter: „In de loop van het 3) Kijk dan in één lange sesgesprek ging iedereen steeds sie naar video-opnamen van meer betreuren geen foto's bij de 1-2-3-show, De Sterrenzich te hebben. Daarom en show, De Mid-Lotto. aantekeningen omdat iedereen het heel inte- 4) Maak ressant vond, houden we binwaarover mensen zich blijknenkort een vervolg-avond, baar moeten opwinden en waarbij de fotografen foto's waarover niet. meenemen, zodat we aan de 5) Bedenk waarom mensen hand van concrete voorbeelnaast al die „verscheidenheid" ook nog eens De Waarden verder kunnen praten." heid zouden moeten lezen. 6) Kom naar de vergadering. Preciese datum van de vervol-
DE WAARHEID pagina 5
Na onthulling milieuschandaal
Studentenprotest
BUITENLAND.
KORT Noorse spion
bekent spionage verdachte Noorse exdiplomaat Arne Treholt heeft donderdag voor het eerst toegegeven dat hij geheime stukken heeft doorgespeeld aan de Russische geheime dienst Hij ontkende KGB. maandag bij de opening van het proces nog schuldig te zijn. Het ging onder meer om een verslag van een ontmoeting in Washington in september 1980 tussen de Noorse minister van buitenlandse zaken en een adviseur voor buitenlandse zaken van de Amerikaanse regering. Treholts contactman was Viktor Sjisjin, die werkte bij de Russische VNmissie in New Vork. Treholt, die tussen 1979 en 1982 was verbonden aan de Noorse VN-missie, kreeg van Sjisjin documenten die hij gebruikte voor analyses die hij voor een Iraakse agent schreef. kreeg hij Daarvoor 40.000 dollar, maar volgens Treholt ging het niet om spionage. De van
Guerrilla-actie Bij verscheidene operaties die Salvadoreense guerrillastrijders donderdag hebben uitgevoerd, zijn zestien doden gevallen. Onder hen zijn soldaten, guerrillastrijders en burgers. Dit is uit officiële bron in San Salvador vernomen. De actie zou samenhangen met de „verjaardag" van de volksbevrijdingsgroepen van de 28e februari (LP-28), de massaorganisatie van het revovolksleger lutionaire ERP is de (ERP). De sterkste van de vijf guerrillabewegingen in het
Middenamerikaanse
land. De belangrijkste aanval had plaats op militaire installaties bij Santa Rosa in het departement La Union in het oosten van El Salvador. Hierbij kwamen acht soldaten om het leven.
Bouterse naar Libië Legerleider Desi Bouterse is donderdagavond tegen 23 uur Surinaamse tijd van Paramaribo naar Libië vertrokken. In een Libisch toestel is de kolonel op weg naar Tripoli. Men verwacht dat Bouterse begin komende week in Suriname terugkeert. Een van Bouterses gesprekspartners in Libië is kolonel Moammar Gaddafi, de leider van de revolutie van 1969. De Sulegerleider rinaamse heeft eerder deze week verklaard dat hij tijdens zijn verblijf in het Noordafrikaanse land enkele afspraken zal „finaliseren". Een ervan betreft een lening aan Suriname ter waarde van 100 miljoen dollar (ongeveer 375 miljoen gulden).
de mensenrechten in Iran. In een rapport dat aan de afgevaardigden is aangeboden maakt Amnesty een uitvoerige analyse van de vormen van marteling die in de islamitische republiek worden toegepast. De in 1984 uitgevoerde 500 executies brengen het totaal aantal sinds terechtstellingen 1979 op ruim 6.000, aldus Amnesty.
De meeste getuigenissen heeft de organisatie verkregen van dokters die de talrijke slachtoffers van martelingen onderzocht hebben. Amnesty bevestigt verder het bestaan van een elektrische machine die gebruikt wordt voor het amputeren van ledematen, zoals gebeurd is op 6 februari in Quasr. De dag erna hebben zich drie soortgelijke gevallen voorgedaan.
Oost-Timor Het hoofd van de katholieke kerk in Oost-Timor, bisschop Carlos Belo, heeft het Indonesische leger beschuldigd van de moord op 84 mannen, vrouwen en kinderen tijdens een zuiveringsoperatie in een dorp vorig jaar. Belo sprak in Dili, de hoofdstad van OostTimor, met buitenlandse correspondenten die eindelijk eens in de gelegenheid waren gesteld OostTimor te bezoeken. De gouverneur van OostTimor, Maria Carrascalao, kon de beschuldigingen niet weerspreken. Hij zei niet te kunnen ontkennen, dat schendingen mensenrechten van plaats vinden, maar vond dat de bisschop overdreef. De bisschop verklaarde evenwel tegen de buitenlandse correspondenten dat hij een lijst met namen van de vermoorden hééft, onder wie schoolkinderen van 14 of 15 jaar.
Tegenstemmen Bij de verkiezingen van afgelopen zondag voor de parlementen van de Sowjet-republieken en plaatselijke raden heeft 0,04 procent van de kiezers (82.452 mensen) zijn stem uitgebracht tegen de eenheidslijst van de communistische partij. Volgens de officiële uitslag varieerde de opkomst van 99,97 procent in de Russische republiek tot 99,99 procent in de andere republieken. De Russische republiek registreerde ook het laagste voorstempercentage mers: 99,3 pet, tegen 99,99 pet in de Oekraïne, Georgië, Azerbeidjan, Litauen, Tadjikistan, Armenië en Turkmenistan.
Rel in België over arrestatie journalist ingediende klacht wegens laster werd door de rechtbank geseponeerd nadat In België is fikse opschudding ontstaan over de bij een huiszoeking in de redactieloarrestatie van Martin Coenen, een dertigjarige kalen van Humo een kopie werd gejournalist van het weekblad Humo. Donderdag vonden van een proces-verbaal dat bepaalde de openbare aanklager in Antwerpen dat tegen het bedrijf was opgemaakt. De de woensdag gearresteerde Coenen voorlopig in weigering van Coenen om te zeggen arrest blijft. De journalist is gearresteerd omdat hij hoe hij in bezit is gekomen van dat weigert de bronnen te onthullen die hem vorig jaar proces-verbaal is de reden van zijn arrestatie. De journalist beroept zich in staat stelden een milieuschandaal te onthullen. op beroepsethiek bij zijn weigering zijn bronnen te onthullen. België kent Coenen publiceerde vorig jaar in het journalistieke verschoningsrecht Humo een uitvoerig artikel onder de niet. Coenen wordt nu beschuldigd kop „Gif in Vlaanderen het miljarvan diefstal dan wel heling van het denspel". Daarin werd het afvalbeleid 808-document. van de Vlaamse Raad (Vlaamse regering) met de grond gelijk gemaakt. Coenen beschuldigde in het artikel Protesten bovendien het bedrijf Amoco Fina Inmiddels zijn er van talrijke kante ervan te knoeien met afval. Het bedrijf protesten gekomen tegen de arrestatie de Humovermengde volgens verslaggever chemisch afval met van de journalist. In een verklaring steenkool en verkocht dat mengsel veroordeelt het bestuur van de Belgische journalistenvereniging dondergewoon als steenkool. dag de arrestatie. In de verklaring De door het bedrijf tegen Coenen wordt de aanhouding van Coenen beVan onze redactie buitenland
—
SU sluit Amerikanen uit van miljarden-projecten Van onze redactie buitenland De Sowjet-Unie zal zich voortaan in haar buitenlandse handel vooral gaan richten op Westeuropese en Japanse bedrijven. De Washington Post meldt dit vernomen te hebben uit (niet nader aangeduide) Sowjet-bronnen. In het nieuwe vijfjarenplan dat momenteel in Moskou in voorbereiding is, zouden VS-concerns van miljardenorders zijn uitgesloten.
Minister van buitenlandse zaken Andrei Gromyko van de Sowjet-Unie is donderdag in Spanje aangekomen voor een bezoek van enige dagen. Op de foto heeft hij een ontmoeting met Felipe Gonzalez (links), de Spaanse premier.
Universiteit slot
Aanslag Libiër
Martelingen in Iran nemen toe
(Familiebericht)
Op 18 februari is van ons heengegaan
Henk van Wolveren in de leeftijd van 73 jaar. Velen zullen zich de warmte en liefde die van hem uitstraalde herinneren. Ook in de strijd voor een betere maatschappij heeft hij zijn deel gehad. Het asbest waarmee hij door zijn werk in aanraking kwam, was de oorzaak van de ziekte, die hem na een langdurig lijden van ons heeft weggenomen. De crematie heeft inmiddels plaatsgevonden. Truus van Wolveren
Tot nu toe werd de mogelijkheid pretentieuze plannen van de Russen opengehouden de Amerikanen bij gaan in een aantal gevallen voor het grootschalige projecten te betrekken, eerst de één miljard dollar te boven. maar hierin schijnt in het nieuwe Men is bevreesd dat contracten met vijfjarenplan verandering te komen. Amerikaanse concerns in gevaar zoumeerjaren-transacties den kunnen komen bij nieuwe OostOmvangrijke gaan aan de neus van de Amerikanen West tegenstellingen, zoals in het verleden herhaaldelijk het geval is voorbij. Alleen de graan- en goederenhandel met de Sowjet-Unie blijft voor geweest. Bij de Japanse en Westeuropese bedrijven is dit risico veel kleiVS-concerns weggelegd. ner. Eerdere economische sancties van De Sowjet-Unie is erop gebrand de Amerikanen tegen de Sowjet-Unie lange termijn-projecten in de wacht te werden slechts ten dele door andere slepen, waarbij de vooraf vastgestelde landen overgenomen. Ook al omdat prijs onveranderd moet blijven en de een aantal Westeuropese landen, zoals buitenlandse firma van begin tot eind de Bondsrepubliek, zeer veel naar de verantwoordelijkheid heeft. De Oost-Europa exporteert.
'Reporter', Italiës nieuwste linkse krant Van onze redactie buitenland Italië heeft er weer een linkse krant bij. In een periode dat de linkse pers in Europa vrijwel overal in moeilijkheden is kwam op 21 februari het eerste nummer uit van het dagblad „Reporter". De krant is met behulp van een aantal ondernemers opgezet op de resten van het vroegere extreem-linkse dagblad Lotta Continua. „Reporter" zit in hetzelfde gebouw en heeft dezelfde hoofdredacteur als het drie jaar geleden opgedoekte Lotta Continua. Wel een linkse krant, aldus de hoofdredacteur. „Omdat we niet racistisch zijn en omdat we niet van het ontmoedigende gevoel dat verliezers uitstralen houden". De krant is tot stand gekomen dankzij de bemoeienis van Claudio Martelli, de tweede man van de Italiaanse socialisten. Die wist een aantal Italiaanse óndernemers te interesseren voor het nieuwe dagblad dat zeer modern geoutilleerd is. Hoofdredacteur Enrico Deaglio maakt er tegen-
Zoutzuur
In het Belgische plaatsje Westmalle, bij Antwerpen, is donderdag een uiterst giftige gaswolk ontstaan die tientallen mensen bedwelmd heeft. Een een tankauto moest bijvullen, chloor-tank maar was naar later bleek met zoutzuur geladen. Het zoutzuur vormop de met in de tank aanwechloor-resten . zige Bangladesj heeft vrijdag chloorgas. Tien brandalle universiteiten in het weerlieden kregen bij land voor onbepaalde tijd aankomst op de plaats gesloten en bijna 20.000 des onheils onmiddellijk studenten bevolen deze te ademhalingsstoornissen verlaten. Onlangs was en moesten onverwijld een studentenleider genaar het ziekenhuis wordood en liepen honderd den gebracht. Een bij de andere studenten verrampfabriek gelegen verwondingen op tijdens keersweg was urenlang botsingen tussen rivaliseonbegaanbaar. rende groepen studenten op de zes universiteiten van het land. Achtergrond van de studentenonrust vormt het besluit van het militaire bewind op in Dhaka eerder aangeDe voormalige ambassakondigde verkiezingen af deur van Libië in Oostente gelasten. rijk Al Ghadamsi is donderdag in Wenen door onbekenden neergeschoten. Hij is zwaargewond, aldus de politie. De aanslag vond plaats voor de voormalige residentiewoning van GhaInternational damsi in de wijkDobling. Amnesty heeft de 41ste zitting van De daders vuurden vande VN-commissie voor de uit een rijdende auto zemensenrechten donderker twee kogels op hem af. Al Ghadamsi staat bedag gevraagd maatregelen te nemen om een eind kend als een tegenstander te maken aan de toenevan de Libische leider Moammar Gaddafi. mende schendingen van
titeld als „intimidatie die enkel en alleen tot doel heeft de journalist te dwingen tot het verraden van zijn bronnen". De journalistenvereniging zal Coenen alle nodige juridische bijstand geven. Protesten komen verder onder meer van de voorzitter van de Vlaamse, socialistische partij Karel van Miert en van de groene Europarlementariër Paul Staes. Staes, een voormalige journalist, noemt het „een aanfluiting van de persvrijheid" dat in België het recht van journalisten hun bronnen te beschermen nog steeds niet erkend is en dat het gerecht nog steeds ongehinderd huiszoekingenkan verrichten om van journalistenbronnen te achterhalen. Volgens SP-voorzitter Van Miert maakt dit soort gebeurtenissen het goed uitoefenen van de journalistiek onmogelijk. In een telegram aan deredactie van Humo heeft de redactie van De WaarAngel Luis Gonzales, een journalist van radio „Antena 3" in de Spaanse stad heid vrijdag haar solidariteit met de Valladolid werd bij een studentenactie op de universiteit door oproerpolitie zo vervolgde journalist uitgesproken. hard geslagen dat hij voor behandeling naar het ziekenhuis moest.
over de correspondent in Rome van de Westberlijnse TAZ geen geheim van dat de meeste investeerders nauwe banden hebben met de socialistische partij van regeringsleider Bettino Craxi. In de nadagen van Lotta Continua ontstond een zekere wederzijdse sympathie tussen dat radicale blad en de socialisten. Beiden waren voorstanders van onderhandelingen met de Rode Brigades, bijvoorbeeld in de zaak-Moro, terwijl de rest van de Italiaanse pers in het kielzog van de communistische en christendemocratische partij zon opstelling afwees. Hoofdredacteur Deaglio vindt de socialisten in Italië nu vooral interessant omdat ze met zon tien procent van de kiezers achter zich een rol spelen. Overigens tekent Deaglio daarbij aan dat hij niet denkt dat zijn redactie in meerderheid socialistisch stemt en dat die belangstelling voor de
socialisten ook niet betekent dat „Reporter" een socialistischekrant is. Een van de zwaartepunten in de berichtgeving van de nieuwe krant is derechten van het individu. „Hoe kan men bereiken dat de staat minder ingrijpt in het leven van haar burgers". Verder bestaat er bij „Reporter" veel belangstelling voor de manier waarop de overheid ingrijpt in het maatschappelijk leven, bijvoorbeeld door het financieel stimuleren van bepaalde activiteiten. Ook de nieuwe technologieën en de Italiaanse rol bij de ontwikkeling daarvan zullen veel aandacht krijgen. Tenslotte moeten er, zoals Deaglio zegt, „dode sterren" ontdekt worden. „Reporter" moet schrijven over mensen aan wie andere kranten geen woorden vuil maken. Voor Deaglio is de voorpagina van zijn blad maatgevend. „Als die er net zo uitziet als die van andere kranten, dan hebben we het fout gedaan".
'Aan deze kant van de eeuwigheid...' de Zuidafrikaanse blanke samenleving gold Nelson Mandela jarenlang als een gevaarlijk terro-
In
rist die terecht levenslang in de gevangenis is gestopt. Voor de zwarte bevolking die hem nu al 22 jaar niet meer heeft gezien, blijft hij de held en het symbool van het verzet tegen de apartheid. Zwarte en blanke geestelijken in binnen- en buitenland geven hem hun onvoorwaardelijke steun.
Symbool De zwarte Zuidafrikaanse dominee Allan Boesak ziet het als een reële mogelijkheid dat Nelson Mandela de eerste president van een bevrijd ZuidAfrika wordt: „Daar heb ik geen enkele twijfel over, als hij tijd van leven heeft." Deze voorman van het Verenigd Democratisch Front (UDF) geeft hem groot gelijk dat hij niet in wilde gaan op de voorwaarden die de Zuidafrikaanse regering aan de vrijlating van Mandela verbond: „Ik heb, al voordat Mandela's antwoord bekend werd, in het openbaar gezegd dat volgens mij Mandela geen verantwoording schuldig is aan de Zuidafrikaanse regering, noch aan die
de Verenigde Staten opgeroepen
hun harde opstelling inzake het Star Wars-plan voor de ontwikkeling van ruimtewapens te laten varen en deze bespreekbaar te
maken bij de komende onderhandelingen in Genève met de Sowjet-Unie. Hoewel de socialist Craxi zich niet tegen het idee van een „ruimteverdediging" wil verzetten, verklaarde hij zich in een deze week gepubliceerd interview wel bezorgd over de perspectieven van het wapenoverleg in Genève, indien Washington geen rekening wenst te houden met de Russischekritiek op de Star Wars. Het interview met Craxi viel samen met een driedaags bezoek van Sowjetminister Gromyko aan Rome. Over tien dagen gaat Craxi zelf op visite bij president Reagan. Eerder had Craxi geprobeerd het klimaat tussen Oost en West wat te verzachten "
Haviken Israël tegen vredesplan Van onze redactie buitenland De regering van Israël blijkt zwaar verdeeld over het Egyptische voorstel tot een dialoog met een Jordaans-Palestijnse delegatie. Premier Peres van de Israëlische Arbeiderspartij steunt dit vredesplan en is ook druk in de weer om allerlei detailkwesties langs diplomatieke wegen met Cairo tot een oplossing te brengen. Verschillende ministers van het rechtse Likoed-blok reageren echter sceptisch tot ronduit negatief.
noodzaak van rechtstreekse onderhandelingen tussen de betrokken landen afzonderlijk benadrukt. President Moebarak van Egypte stelt nu een fasen-gewijs plan voor, dat begint met afzonderlijke besprekingen en uitloopt op een internationale conferentie. Behalve met premier Peres houdt Moebarak eveneens intensief diplomet PLOmatiek contact vertegenwoordigers. Hoessein, Arafat en ook deAmerikaanse regering hebben tot dusver niet direct op Moebaraks initiatieven willenreageren. Half maart gaat het Egyptische staatshoofd echter naar Washington.
Vice-premier David Levy verklaarde dat zijn Likoed-partij nooit zal deelnemen aan een vredesregeling Westbank waarbij Israël zijn bezette gebieden moet opgeven. Likoed-minister van Een groep van veertig Amerikaanse buitenlandse zaken Shamir, die over zakenlieden, van joodse en Arabische 19 maanden het premierschap van afkomst, heeft een studie aangekonPeres moet overnemen, noemt het digd naar de mogelijkheid van invesEgyptische plan „geen bijdrage aan teringen op de door Israël bezette Jordaanoever.Doel daarvan is de ecohet vredesproces." nomische situatie in het door PalestijHet Egyptische voorstel haakt in op nen bewoonde gebied te verbeteren en het onlangs door de Jordaanse koning aldus de kansen voor een vredesregeHoessein en PLO-leider Yasser Arafat ling over de Westbank te vergroten. gesloten akkoord over een gezamenlijDe samenwerking tussen joodse en ke aanpak van het Palestijnse vraagArabische Amerikanen heeft inmidstuk. Dat zou dienen te gebeuren door dels al tot woedende reacties van een internationale conferentie van alle Likoed-minister Shamir geleid. Maar betrokken partijen, waaronder ook de ook in linkse Palestijnse kranten op de Sowjet-Unie. Westbank wordt afwijzend gereaIsraël en ook de VS hebben steeds de geerd.
Van onze redactie buitenland
vrij ding van Zuid-Afrika: „In mijn somberste ogenblikken zeg ik tegen mijzelf dat ik het misschien niet meer zal beleven, maar in mijn betere momenten weet ik dat het gemakkelijk kan gebeuren, want zo oud ben ik nu ook weer niet. Nelson Mandela is pas 66 en die zal het zeker meemaken."
Van onze redactie buitenland De Italiaanse premier Craxi heeft
VN-advocaat beschrijft gruwelen in Afghanistan
Door KAREL ROSKAM Zo zegt de 72-jarige priester Trevor Huddleston, voorzitter van de Britse anti-apartheidsbeweging: „Ik voel een geweldige verbondenheid met hem en ik hoop en bid dat wij elkaar weer zullen ontmoeten aan deze kant van de eeuwigheid. In het diepst van mijn hart geloof ik ook dat het zal gebeuren." Huddleston, die als eerste in 1955 de hoogste ANC-onderscheiding Isiwahlandwe kreeg, kent Mandela als jong advocaat: „Hij was in die tijd (begin van de jaren vijftig) van alle vooraanstaandeANC-leiders de beste. Buitengewoon goed van de tongriem gesneden en een meeslepend spreker. Ik heb af en toe nog boodschappen gekregen van Nelson sinds hij in de gevangenis zit. Hij is zeker geen figuur uit het verleden. Hij is nog steeds een groot leider en het levende symbool van de verzetsbeweging. Niemand op aarde heeft zoveel eredoctoraten gekregen terwijl hij in de gevangenis zit. Er zijn straten en gebouwen naar hem genoemd." Deze blanke Anglikaanse geestelijke geeft Mandela groot gelijk dat hij niet wil worden vrijgelaten op de voorwaarden die de Zuidafrikaanse regering heeft gesteld: „We hebben nu het punt bereikt dat de Zuidafrikaanse regering tot het uiterste gaat om hem over te halen de gevangenis uit te gaan, maar dat doet hij natuurlijk niet, want zoals hij zegt: „Mijn volk en ik zijn een. Totdat zij vrij zijn, ben ik niet vrij." Huddleston gelooft stellig in de be-
'Onderhandel ook over Star Wars'
mensen in Zuid-Afrika die deze regering aan de macht houden, maar dat hij verantwoording schuldig is alleen aan het volk van Zuid-Afrika dat hem. als leider beschouwt." „De blankeregering heeft hem in de gevangenis gestopt. Zij hebben zijn mensen onderdrukt en zij onderdrukken ons nog steeds. Zij hebben hem naar geweld toegedreven toen hij keer op keer met anderen samen geprobeerd heeft om deregering geweldloos aan te spreken. Zij hebben hem voor terrorist uitgescholden. Zij hebben hem 22 jaar lang vastgehouden. Zij hebben zijn vrouw in eenzame verbanning geplaatst en na al deze dingen willen zij hem nu met enkele voorwaarden vrijlaten. Ik denk dat Mandela door nee te zeggen zijn zelfrespect heeft behouden en het respect van het volk van Zuid-Afrika. Hij blijft onze held en het symbool van onze strijd. En ik denk dat hij nu nog meer in het aanzien van de mensen gestegen is door deze weigering," aldus dominee Boesak. Karel Roskam is medewerker van Vara radio.
Zuid-Afrika. De volgende steen die uit de muur van het racisme valt?
De autoriteiten in Afghanistan maken zich schuldig aan grove schendingen van de mensenrechten, waaronder het systematisch bombarderen van dorpen, het aanrichten van bloedbaden onder de burgerbevolking en het standrechtelijk executeren van gevangen genomen verzetsstrijders. Het rapport, dat is opgesteld door de Oostenrijkse advocaat Felix Ermacora, wordt volgende week besproken in de jaarlijkse zitting van de VN-commissie voor de mensenrechten in Genève. Ermacora, die zijn onderzoek heeft uitgevoerd op verzoek van de Verenigde Naties, beschuldigt de Sowjet-Unie niet rechtstreeks. Wel zegt hij dat „buitenlandse troepen" de voornaamste oorzaak zijn van de schending van de mensenrechten in Afghanistan. De VN-advocaat kreeg van de regering in Kaboel geen toestemming het onderzoek in Afghanistan zelf uit te voeren. Voor zijn informaties kon hij alleen afgaan op Afghaanse vluchtelingen en oorlogsslachtoffers in verscheidene ziekenhuizen in Pakistan. Voorzover uit de samenvatting van zijn rapport door de internationale persbureaus valt op te maken, beperkte Ermacora zich tot een beoordeling van het regeringsoptreden en laat hij mogelijke
wreedheden van het islamitische verzet buiten beschouwing. In het VN-rapport wordt melding gemaakt van 50.000 politieke gevangenen in Afghanistan. Deze zouden door de Afghaanse geheime politie aan verschillende foltermethoden onderworpen worden, zoals elektrische schokken, het uittrekken van nagels en oaarden en het gedwongen drinken van urine. Als voorbeeld van het bombarderen van dorpen noemt Ermacora een plaatsje in de provincie Kandahar. In 1983zouden daar op een dorpsplein 360 inwoners in koelen bloede zijn uitgemoord.
Bommen Ook wordt gerapporteerd dat door regeringshelikopters in door het verzet gecontroleerde gebieden kleine bommen worden uitgestrooid die er uitzien als kinderspeelgoed. „Veel getuigen hebben bevestigd dat verscheidene kinderen ernstig zijn verminkt doordat hun handen of voeten werden afgerukt door exploderende speelgoedbommen." Gesteld wordt eveneens dat vrouwen, die verdacht worden van verzet tegen het bewind in Kaboel, vaak door soldaten verkracht worden. Het bombarderen van het platteland heeft de Afghaanse economie zware schade toegebracht. Eenderde van de bijna vijf miljoen mensen tellende bevolking is het land inmiddels ontvlucht.
DE WAARHEID | pagina 6
FILM Ander thema in Berlijn De toekenning van prijzen op een filmfestival heeft voornamelijk ten doel het festival internationale erkenning te bezorgen, de commercie te dienen en op film-politiek niveau de betrekkingen tussen landen te verstevigen. Berlijn is hierop geen uitzondering. De grote prijs, de Gouden Beer, werd dit jaar uitgereikt aan twee films: de Engelse produktie Wetherby van David Hare en de Oostduitse film Die Frau Und Der Fremde van Rainer Simon. Met de deling van de belangrijkste prijs wordt nog eens extra geaccentueerd dat het Berlijnse festival geen keuzes maakt, zich niet profileert, maar probeert iedereen te dienen en te vriend te houden. Ook met de uitreiking van de Zilveren Beren voor de beste regie, beste actrice, beste acteur en beste per-
soonlijke prestatie wordt de verdeling Oostblok-
en Westblokprodukties nauwelijks aangetast.
SCHERPTEDIE
Schateren om de
zijn verliefdheid wordt de held zonder dat hij het weet of wil, een terrorist. En als in 1984 worden de geliefden uiteindelijk betrapt, verhoord en is de enige ontsnappingsmogelijkheid de droom. In 1984 raakt de held tenslotte weer aangepast (een zwak slot), in Brazil vindt de ambtenaar de definitieve vrijheid (een huiveringwekkend
computer-
De film is met zon overdaad aan bizarre details volgestopt, dat het langzaam maar zeker een uitputtingsslag wordt. Een voorbeeld. lemand zegt tegen Lowry, die door toedoen van zn moeder is gepromoveerd: „Jouw moeder trekt wel aan de touwtjes, hè?" Meteen daarna zien we het gezicht van die moeder, waaraan juist hardhandig wordt getrokken door de dokter die haar zal verjongen via plastische chirurgie. Alle dames hebben overigens een manie voor plastische chirurgie, voor namaak dus. Ma heeft als hoed een grote omgekeerde schoen met hoge hak op. Enfin, teveel om na te vertellen. Brazil laat de op zich bekende nachtmerrie zien van een totalitaire samenleving, die met veel geweld en formulieren de chaos en de verwoestingen maskeert die ze zelf aanricht. Een staatsmacht waarvan de grootste bedreiging niet haar eigen waanzin of het tegen-geweld van terroristen is, maar ouderwetse menselijke gevoelens als liefde en een vrolijke anarchie. Brazil is geen waarschuwing tegen wat ons nog te wachten staat in deze waanzinnige twintigste eeuw. Overal in de wereld is Brazil al te vinden. De film is eerder een eerbetoon aan de mogelijkheden van de mens om aan onze collectieve horror te ontsnappen: aan de vrijheidsdrang, het vermogen tot liefde, de verbeeldingskracht en de humor. Zaken die de wereld leefbaar houden en waarvan Brazil zelf een schitterende uiting is. En waaraan het 1984, vrees ik, nou juist ontbrak. Arjen Mulder
slot).
Anarchie
dictatuur Brazil gaat niet over' Brazilië. Of niet alleen over Brazilië. Het begint als een parodie op 1984. Daarna ontwikkelt het zich tot een hallucinerende film, die zn voorganger ruim overtreft. De verhaallijn van de twee films is hetzelfde, maar doordat Brazil er een forse dosis bizarre humor aan heeft toegevoegd, komt hij uiteindelijk veel beklemmender over. Al wil schrijver en regisseur Terry Gilliam op den duur misschien iets te geniaal zijn. Hij gaat te lang door met het aan elkaar koppelen van gruwelijk geschifte situaties in wat één van de meest onthutsende sterfscènes uit de filmgeschiedenis had kunnen zijn.
BRAZIL Het grootste probleem bij de verfilming van 1984 was de weduwe van George Orwell. Zij wilde alleen de auteursrechten van haar mans boek verkopen als het letterlijk zou worden verfilmd. Dit leidde ertoe dat de film er mooi uitzag, maar niet echt tot leven wilde komen. Omdat Brazil zogenaamdgeen verfilming van het boek is, konden de makers veel vrijer met het basisgegeven omgaan. Als in 1984 volgen we de lotgevallen van een klein ambtenaartje-in een grote gecomputeriseerde dictatuur.
Jonathan Pryce als Sam Lowry Ook hier wordt voortdurend jacht gemaakt op schimmige terroristen die de staat zogenaamd van binnenuit bedreigen. De oorlog met de Vijand aan de landsgrenzen uit 1984 ontbreekt in Brazil. 1984 was een toekomstige maatschappij, gezien vanuit 1948. Dat bleek ondermeer uit het feit dat de computers waren uitgevoerd in vooroorlogs bakeliet. In Brazil iets dergelijks. De televisies zijn van een model jaren vijftig, de beeldschermen van de computers moeten met lenzen vergroot worden en overal zijn buizen aanwezig, in alle soorten en maten.
Eerst wordt een beeld gegeven van het functioneren en niet-functioneren van de computers, de geheime dienst en de ambtenaren in het gigantische bureaucratische systeem. Het consequente gebruik van een groothoeklens versterkt het daarbij passende gevoel van claustrofobie. Doordat een vlieg in een computer valt wordt een onschuldige mijnheer Buttle gearresteerd in plaats van de loodgieter Tuttle. Deze anarchistische loodgieter, een van de leukste rollen van Robert de Niro tot nu toe, is verdacht omdat hij buiten de staatsdienst om zelf buizen
repareert. Hij brengt de centrale figuur, het ambitieloze ambtenaartje Sam Lowry (Jonathan Pryce) dat in zijn dromen telkens zijn onbekende geliefde redt uit de klauwen van rare monsters, tot zn eerste verzetsdaad. Lowry laat hem namelijk zn ventilator maken in plaats van de staatsdienst. Vervolgens moet Lowry bij mevrouw Buttle langs om haar af te kopen na de dood van haar man tijdens een verhoor. De buurvrouw van Buttle blijkt zijn onbekende geliefde te zijn en achter haar aan rennend gaat hij tot daadwerkelijk verzet over. Net als in 1984 dus: door
Brazil. Regie: Terry Gilliam. Met Jonathan Pryce, Robert de Niro, Kim Greist e.a. In Alhambra 1, Amsterdam: Corso
Rotterdam; Odeon 1 Den Haag.
Een goed verhaal is niet voldoende Het verhaal van A Soldier's Story, de nieuwste film van Norman Je-
Die Praxis der Liebe van Valie Export Gelukkig bestaat een festival niet alleen uit een competitie waarvan de films bijna plichtmatig bekeken worden in de ochtend en voormiddag. In Berlijn wordt het later op de dag pas spannend. Elke dag wordt een dertigtal films in de diverse programma-onderdelen vertoond, waaruit ik op zeer onduidelijke gronden een keuze gemaakt heb. De beschrijvingen in de verschillende catalogi hielpen me op weg, maar handiger was het om in de wandelgangen de oren te spitsen. De informatie die ik daar opving maakte het kiezen stukken gemakkelijker. Een aanrader was bijvoorbeeld het opmerkelijke speelfilmdebuut van de slechts 24 jaar oude Spanjaard José Luis Guerin. Zijn Los Motivos De Berta gaat over een twaalf-jarig meisje Berta, wonend en spelend op het platteland van Castilië. De serene beelden van deze zwart/ wit film zijn van een opmerkelijke intensiteit. Er wordt nauwelijks gesproken in de film, maar de gevoelens van het meisje worden kristalhelder op de kijker overgebracht. De leegte van het landschap werkt soms beklemmend, soms bevrijdend. Tegen het einde wordt de terughoudende filmstijl van Guerin helaas wat verstoord, omdat hij te veel mensen en verhaalelementen in de film stopt, maar dat kan aan de film als geheel geen afbreuk meer doen.
Vrouwelijke regisseurs Het festival zelf biedt thematische programmaonderdelen aan, zoals het internationale Forum des jungen Films, Neue Deutsche Filme, Infoschau, een kinderfilmfestival en een retrospectief van special-effects films. Terugkijkend naar het twaalfdaagse festival-bezoek blijkt er ook een andere invalshoek mogelijk te zijn, namelijk een persoonlijk thematisch programma, samengesteld uit uitsluitend films van vrouwelijke regisseurs. Het aanbod van dit thema loopt door alle programma-onderdelen heen en is zeer divers qua thematiek en filmische kwaliteit. In de competitie waren er drie geplaatst. Mrs Soffel van Gillian Armstrong, Les Enfants van Marguerite Duras en Dte Praxis Der Liebe van Valie Export. Deze laatste film deed veel stof opwaaien tijdens de persconferentie. Een journaliste vond het nodig om een minutenlange scheldkannonade op de regisseuse te richten waarin ze beweerde dat de film het schoolvoorbeeld is van wat er fout kan gaan aan een film. Wat latervertelde een journalist dat hij de film na drie keer gezien te hebben, steeds meer ontdekte en de film daardoor steeds beter vond. Een goede discussie bleek echter niet mogelijk tussen voor- en tegenstanders. In Die Praxis Der Liebe is Judith (Aderheid Arndt),
een journaliste en videoverslaggeefster, de hoofdpersoon. Zij wordt enkele weken van haar leven gevolgd; het begin is even abrupt als het einde. Gedeeltelijk volgt het verhaal een thrillerlijn, omdat haar minnaar een wapenhandelaar en moordenaar blijkt te zijn, gedeeltelijk gaat de film over de situatie van een geëngageerde journaliste en daarbij komen nog de lotgevallen van een vrouw met een gecompliceerd liefdesleven. Valie Export zette deze elementen als gelijkwaardige hoofdlijnen naast elkaar. Het duurt daarom een vrij langetijd voordat de film voor je gaat leven. Thematisch gezien trapt ze een open deur in: bij liefde hoort strijd. Wanneer ze dit doortrekt naar de strijd en oorlogen tussen landen vergeet ze dat strijd en geweld twee totaal verschillende zaken zijn. Een openlijke strijd hoeft geen machtsstrijd te zijn. Geweld heeft wel altijd met macht te maken. Voor een analyse over macht en geweld is de film van Helke Sander Der Beginn Aller Schrecken Ist Liebe veel beter geschikt. Deze film was ook op het festival te zien. Er deugt veel niet aan Die Praxis Der Liebe, maar door enkele prachtige filmische momenten is de film tevens opzienbarend. Over Verführung: Die Grausame Frau van Elfi Mikesh en Monika Treut, en Du Verb Aimer van Mary Jiménez werd al bericht. Flügel Und Fesseln van Helma SandersBrahms heb ik voorbij laten gaan, vanwege de uitermate negatieve verhalen die ik over deze film hoorde. Wel bekeken maar zeer teleurstellend waren Bittere Ernte van Agnieska Holland en Novembermond van Alexandra von Grote. Een opsteker daarentegen was Die Kümmeltürkin geht van Jeanine Meerapfel over een 38-jarige Turkse die naar Turkije teruggaat. De vrouw Melek vertelt in gesprekken over de veertien jaar dat ze in Berlijn leefde en werkte en over de redenen om weer weg te gaan. De confrontatie met een persoon die door de Westduitse maatschappij gediscrimineerd wordt en daarom haar geluk in Turkije denkt te vinden, is aangrijpend. Hoewel Melek zich overwonnen weet door de situatie, toont ze zich geen slachtoffer. Ze kan met haar persoonlijke kracht echter niet meer tegen de vreemdelingenhaat in West-Berlijn op. Ze gaat er nu in Istanboel tegenaan. Het Berlijnse festival bezoeken alleen vanwege de films van vrouwelijke regisseurs is te doen, maar ook dan komen teleurstellingen voor. De enige mogelijkheid tot een bevredigend festival is de festivalkoorts zeer hoog te laten oplopen, zodat je bestand bent tegen de onontkoombare frustratie. De verrassende films zorgen dan voor de broodnodige filmkick. Aletta Veld
wison, is beter dan de film zelf. Scenarioschrijver Charles Fuller wist op basis van zijn eigen gelijknamige toneelstuk een verhaal te construeren, waarin alle aspecten van de rassendiscriminatie in de VS voorkomen. En hij wist een nieuw licht te werpen op de conflicten binnen groepen van zwarten en blanken, die het gevolg zijn van dit racisme. Bovendien is het verhaal nog spannend ook. Maar de te gladde en gemakkelijke regie heeft voorkomen dat het een echt goede film werd. A SOLDIER'S STORY Het gaat om de moord op de zwarte sergeant Waters in een blank dorpje in Louisiana in 1944. Het legerkamp aldaar bestaat uit neger-soldaten onder bevel van blanke kapiteins en hogere officieren. Waters is met zn
A Soldier's Story
dronken kop een swingend bluescafé uitgelopen, we zien hem een landweggetje inslaan, we zien een pistool op hem gericht worden, hij zegt: „Al hou je je aan hun regels, ze blijven je haten." En blam! hij rolt dood over de grond. Uit Washington wordt een kapitein gestuurd voor een driedaags onderzoek naar de moord. Die kapitein blijkt de eerste zwarte kapitein te zijn, die ooit in het Zuiden te zien is geweest. Hij ontdekt dat de Kv Klux Klan de schuld krijgt. Maar ook dat twee blanke officieren de sergeant die nacht hebben afgetuigd. Ze ontkennen de moord, maar hun blanke kapitein is meteen van hun schuld overtuigd en wil de zaak in de doofpot stoppen om een rel te voorkomen. Dan ontdekt de kapitein wat voor man Waters was. Waters meende dat de Tweede Wereldoorlog de blanken respect zou bijbrengen voor de negers. Eén van zijn soldaten, C.J., beschouwt hij als het type van de „grappige neger", een type neger dat nooit het respect van de blanken zal winnen en
waaraan hij een diepe hekel heeft. Anderen uit het peloton vinden echter dat de sergeant zich zo aan de blanken heeft aangepast, dat hij veel erger dan zij is geworden. Wat een tegenstellingen, al met al: blank—zwart, noord—zuid, dorpsegrotestadsmentaliteit, racistische blanken minder racistische. En daar doorheen de idee dat geen enkele neger (of blanke) mag uitmaken wat wel en wat niet een „goeie neger" (of een „goeie blanke") is. Het verhaal plaatst zich hiermee in die rijke Amerikaanse traditie van een tolerant, ruimdenkend en fijnzinnig humanisme, dat ooit het visitekaartje van het Vrije Westen was, maar waarover je steeds minder hoort de laatste tijd. De regie van deze film is iets minder fijnzinnig en rijk, eerder nogal primitief. Het verhaal begint met een moord en via verhoren wordt het verleden onthuld. Dit is een van oorsprong literaire vertel-techniek, die het op toneel ook nog goed kan doen. Maar als het het enige middel is om structuur aan een film te geven, begint die
—
literaire afkomst te storen, al die flashbacks komen onfilmisch, zeg maar knullig over. Ook andere filmische technieken worden te glad gebruikt. In Louisiana is het heel warm, blijkens de zweetplekken in de uniformen. Maar de kleuren en het licht zijn meer die van een fijne voorjaarsdag, zodat je het als kijker nooit warm krijgt. Sergeant Waters heeft zn innerlijk verwrongen door blank te willen doen. Dit uit zich in een heftige zenuwtic in zn gezicht. De „grappige nikker" CJ. heeft uitdrukkelijk bange ogen in een goedmoedig gezicht en de kapitein is de enige neger met een vierkant kapsel, waardoor je als kijker meteen weet: dat moet een intelligente vent voorstellen. Dit soort grote en kleine nadrukkelijkheden gaan op den duur erg storen, al is de film qua inhoud stukken rijker dan de gemiddelde Hollywood-pulp. Arjen Mulder A Soldier's Story. Regie Norman Jewison. Met Howard
Rolltns, Adolph Ceasar e.a. tn Tuschinski 4 en Alfa 1 Amsterdam, Metropole 2 Den Haag en Alhambra 1
Rotterdam.
Rommelig programma in Filmmuseum
Mizogushi's klassieker
Het Filmmuseum te Amsterdam vertoont gedurende de gehele maand maart Japanse films uit de jaren vijftig en zestig. Ondanks
enkele interessante titels is het helaas een rommelig programma waarmee het Filmmuseum zichzelf geen eer bewijst. JAPANSE FILMS
Japan is in de mode, dat is waar, maar het is, geloof ik, niet zo dat filmminnaars uit een soort blinde inZomer 1983 werden in het kader van het Holland Festival een zestigtal Japanse teresse voor het exotische voor elke films naar Nederland gehaald. Een belangrijk onderdeel van dit programma werd film uit Japan warm lopen. Enerzijds gevormd door de films van Kenji Mizogushi (1898-1956). Een van zijn bekendste zullen velen hun belangstelling richen het is films TheLife of Oharu, waarmee hij in 1952 de regieprijs in Venetië won, zat in dat ten op individueleregisseurs daarom aardig dat er van Kurosawa, programma maar verzoop zoals vele andere films in het enorme aanbod. Mizogushi en Oshima minder bekend werk in het programma is opgenomen. mijn zintuigen zonder dat deze geprikkeld raken. De beelden van The Anderzijds zijn vele anderen gefasciTHE LIFE OF OHARU Life of Oharu zijn mooi en zacht, neerd door het „moderne" van de Japanse cinema en zij zullen verheugd zonder scherpe contrasten. Het verKomende week is deze film in Den haal over een te beklagen vrouw is zijn over twee films van Gosho, maar Haag en Nijmegen opnieuw te zien. dramatisch en pathetisch op een niet tegelijkertijd oneindig teleurgesteld The Life of Oharu wordt algemeen vervelende manier. door het geheel ontbreken van films beschouwd als een soort superMizoguchi's kenmerkende stijl is in van Mikio Naruse. klassieker en dit geldt eigenlijk voor deze film erg uitgesproken. Lange Wat ik hier het „moderne" van de veel films van Mizogushi, al verschilshots waarin niet gemonteerd is en Japanse film noem, kon nooit zo goed len de voorkeuren voor bepaalde films een buitengewoon afstandelijke cameaangeduid worden door de meer tradinogal per persoon. tionele, typisch Westerse, benadering ra. Veel Europese regisseurs beMisschien is zijn reputatie zo oogschouwden hem als hun leermeester van de Japanse film die afzonderlijke verblindend dat ik zijn films nooit met vanwege deze stilistische kwaliteiten, regisseurs en hun individuele stijl en de juiste blik heb kunnen bekijken. In maar juist deze esthetiek maakt The ideeën bestudeerde. De laatste jaren is tegenstelling tot de films van Ózu, die Life of Oharu zó statisch, zó traag. er echter sprake van een benadering andere Japanse grootheid, passeren ze Frans van Oers die meer de esthetische karakteristie(Advertentie
-
Ingez. mededeling)
Vanaf 4 maart: Kaartcontrole doorbestuurder op meeste gvb-buslijnen Met ingang van maandag 4 maart gaan in heel Amsterdam de bestuurders van de GVB-buslijnen behalve van de gelede bussen plaatskaarten controleren en strippenkaarten*afstempelen. In de bus is de linkerhelft van de instapdeur dan afgesloten met een stang, waardoor de instappende passagiers langs de bestuurder worden geleid. De stempelautomaat is door middel van een hoes buiten gebruik gesteld. Op de lijnen met gelede bussen komt extra kaartcontrole, evenals op tram en metro.
-
-
il—[Til !U ft 3 ~^~h=^ ZZSJéÉU
meer controle
Het GVB verwacht dat iedere passagier die gebruik maakt van tram, bus of metro, dat doet met een geldig plaatsbewijs. Het is gebleken dat die verwachtingen niet altijd uitkomen. Daarom hebben wij besloten daar eens wat
serieuzer naar te gaan kijken. Want het is duidelijk dat, als passagiers niet betalen, het vervoerbedrijf inkomsten mist die juist nodig zijn om het openbaar vervoer in Amsterdam op peil te houden.
mo_o^ gemeentevervoerbedrijf amsterdam
Meer controle dus op tram, bus en metro!
Beeld uit „Kinderen van Hiroshima" van Kaneto Shindo ken van de Japanse cinema en de ontwikkeling daarvan bestudeert. Deze laatste benadering is vooral geïnspireerd op een boekje van Roland Barthes „L'empire des Signes" (Rijk der tekens) uit 1970, met essays over Japan. Volgens Barthes wordt onze Westerse cultuur gekenmerkt door tekens: alles is een teken voor iets anders. In een Westers huis zijn bijvoorbeeld een stoel, een bed tekens voor bezit. De Japanse cultuur wordt daarentegen gekenmerkt door tekens die nergens naar verwijzen: de tekens zijn leeg. In een Japans huis is een tafel een tafel, een kopje een kopje enzovoorts.
Diepgang In zijn studie Bomen van ijzer, bloemen van goud heeft Noël Burch in het licht van deze inzichten de Japanse film bestudeerd en in het verlengde hiervan vinden we ook een verhelderend artikeltje van de hand van Céline Linssen en Peter Delpeut in het programmaboekje van het Filmmuseum. In de Japanse film zijn dingen, gebaren geen tekens voor iets anders, verwijzen naar niets anders maar zijn wat zij zijn. Deze vorm van realisme die de Japanse film kenmerkt, is vreemd aan de films van bijvoorbeeld Bergman of de Hollywoodfilmst en dus ook (in het algemeen) vreemd aan onze kijk-gewoontes. Opmerkelijk is dan dat verschillende moderne regisseurs als Chantal Akerman, (de vroege) Wenders en Jarmusch een met de Japanse films vergelijkbare „betekenisloosheid" nastreven. Een betekenisloosheid die de film een enorme diepgang geeft omdat de kijker geen voorgekauwde kost op zijn bord krijgt.
Hoogtepunt van het programma in het Filmmuseum vormen waarschijnlijk de twee films van Gosho. Gosho wordt wel aangeduid als een meester van het shomin-geki genre, een genre waarin gewone mensen in alledaagse omstandigheden centraal staan.
Van Kon Ichikawa zijn de interessantste films helaas in Parijs achtergebleven, evenals van Kinoshita. Mhon no Higeki (1953), wat zowel „de tragedie van Japan" als „een tragedie in Japan" kan betekenen, is wel een film van Kinoshita die aandacht verdient en met Kinderen van Hiroshima van Shindo een van de belangrijkste sociaal-realistische films uit die reeks. Mark-Paul Meyer
Films in Amsterdam Alfa I 278806, 13.30, 19,. 21.30 uur: A soldier's story. Alfa II 278806. 13.30, 19, 21.30 uur: The company of wolves. Alfa 111 278806, 14, 19.30, 22 uur: Broadway Danny Rosé. Alfa IV 278806,14,19.30,22uur: Where the green ants dream. Alhambra I 233192, 14, 20 uur: Brazil. Alhambra II 233192, 13.30, 19.30 uur: Once upon a time inAmerica. Amsterdam Filmhuis I 623488, 19.45uur: De spullenbaas; 22 uur: Liefdesparen. Amsterdams Filmhuis II 623488, 19.45 uur: Glimlach van een zomernacht; 22 uur: Citizen Kane. Bellevue-Clnerama 234876, 14, 20 uur: Amadeus. Cinerama 2 266227, 14.15, 19, 21.30 uur: Body doublé. Calypso I 255277, 13.45, 19.15, 21.45 uur: Falling in love. Calypso II 266227, 14.15, 19, 21.30 uur: Bachelor party. Cineac Regullersbreestraat 243639, 14, 18.45, 21.30 uur: Carmen. Cinecenter-Coraline 236615, 14, 16.45, 19.45, 22.15 uur: Las bicicletas son para el verano. ClnecenterPlsrrot 236615, 14.15, 16.45, 19.45, 22.15 uur: Sisters. Clnecenter-Peppe Nappa 236615, 14, 16.30, 19.30, 22 uur: Under the volcano. Clnecenter-Jean Vlgo 236615, 14, 16.30, 19.30, 22 uur: Los santos inocentes. CinemaInternational I 151243, 19.30, 22 uur: Falling in love. Cinema-International II 151243. 19. 21.30 uur: The woman in red. Ctty I 234579, 14.30. 19. 21.30 uur: De uitroeier. City II 234579, 14, 19.15, 21.45 uur: Electric boogaloo. City lil 234579. 14.15, 19.30, 21.45 uur: De ijssalon. City IV 234579, 14.15, 19.15, 21.45 uur: „Hot bubblegum": dikke liefde. City V 234579, 14.15, 18.45, 21.30 uur: Ghostbusters. City V 1234579,14,19.15, 21.45 uur: Gremlins. City VII 234579, 14.30, 19, 21.30 uur: Le prix du danger. Krltsrlon 231708, 19.30, 22 uur: Les favoris de la lune. The Movies 1 245790, 20.30 uur: Paris, Texas. The Movies II 245790, 19.45, 22 uur: Basileus quartet. The Movies 111 245790,19.45, 22 uur: Where the green ants dream. Rembrandtplelntheater I 223542,14, 19, 21.30 uur. De uitroeier. Rembrandtplelntheater II 223542,14,19, 21.30 uur: Missing inaction. Rex 246132, '19,21.30 uur: Being there; 24 uur: Teil me a riddle. Studio X 231708, 19.15, 21.30 uur: Come back to the five and dime Jimmy Dean Jimmy Dean. Tuschlnskl 1 262633,14, 18.45, 21.30 uur: The killing fields. Tuschlnskl 11 262633, 14,18.45,21.30uur: Body doublé. Tuschlnskl 111262633, ■14,18.45,21.30 uur: De prooi. Tuschlnskl IV 262633,14, 18.45, 21.30 uur: Asoldiers story. Tuschlnskl V 262633, 14, 18.45, 21.30 uur: An officer and a gentleman. Tuschlnskl VI 262633. 14, 18.45, 21.30 uur: Ghostbusters. De Uitkijk 237460,14, 20 uur: Paris, Texas.
DE WAARHEID pagina 7
Elisabeth Andersen
„Het is een heel waardevolle film. Geen gemakkelijke publiekstrekker misschien, dan had Kees Hm de film anders moeten maken. Maar de mensen moeten wel de bioscoop in." Elisabeth Andersen maakt een beweging met haar handen, alsof ze iedereen eigenhandig naar binnen wil duwen. De film Soldaten zonder geweren gaat haar aan het hart. Daarover wil ze praten. Als het gesprek onvermijdelijk steeds toch op haar toneelwerk komt, pakt ze de directe aanleiding tot het interview weer op. In Soldaten zonder geweren speelt ze de hoofdrol, de vrouw van de man die op de Noordermarkt oproept tot de Februaristaking 1941.
—
Elisabeth Andersen (geboren in 1920 in Den Haag) speelde bij het Gemeentelijk Theater Bedrijf Amsterdam, Comedia, Haagse Comedie,Rotterdams Toneel, Centrum, Nederlandse Comedie, Globe. Werd diversemalen uitgeroepen tot Actrice van het jaar(onder andere voor haarrollen in Vrijdag, van Hugo Claus, en Alles voor de tuin, van Edward Albee), werd onderscheiden met de Theo dOr (tweemaal) en de Colombine. De film Soldaten zonder geweren draait deze (film)week nog in Desmet (Plantage Middenlaan 4a, Amsterdam). Dagelijks om 19.45 en 21.45 uur. De film wordt gedistribueerd door Cinema Fugitive.
—
Door YVONNE GNIRREP Elisabeth Andersen speelde in betrekkelijk weinig films mee. Soldaten zonder geweren sprak haar echter wat betreft onderwerp, maar ook door de aanpak van, Kees Hm meteen aan. Ze offerde een deel van haar vakantie op om te kunnen draaien. „Ik wil altijd eerst het script lezen. Toen Kees Hm kwam praten, was het gesprek zo raak. We zeiden ja tegen elkaar. Ze wilden in januari offebruari draaien, maar toen kon ik niet. Pas in juni had ik een mogelijkheid. We hebben de film snel gedraaid, in plusminus 25 dagen. In de hitte, maar in het begin bij de buitenopnamen hebben we staan kikkeren van de kou." „Ik wilde die film dolgraag doen. Ik was twintig jaar toen de oorlog uitbrak, had zelf vanaf 1942 een onderduiker in huis. Mijn moeder had er drie. We hadden veel joodsevrienden. We woonden in Amsterdam en daar heb ik de Februaristaking meegemaakt. De manier waaropKees Hm de tijd, de problematiek benaderde vond ik interessant. Nog tijdens het filmen hebben we lange gesprekken over het waarom van de film gehad." Maken eigen ervaringen het spelen van zon rol nu gemakkelijker of komen teveel eigen gevoelens boven? „Bc dacht dathet voor mij gemakkelijker was om in die situaties te komen. Ik hèb toen in huis gezeten, groen van angst omdat je stappen op straat hoorde. Als er aangebeld werd, als ze binnen kwamen. Ik heb veel vrienden verloren, maar de allernaasten niet. Niet de man die bij me ondergedoken was, van wie ik hield. Je was zo gericht op de mensen voor Wie je het meest te zorgen had. Ik heb me toen, maar ook nu nog, wel eens schuldig gevoeld. Dat je anderen had laten gaan. Maar ze waren als het ware een fase verder weg van je." „Ik heb gehuild toen ik hoorde dat de oorlog afgelopen was. Bc was niet blij. Buren riepen ons boven. Tegenover een schilderijtje heb ik mijn tranen staan wegvegen. Er was zoveel verloren gegaan."
mand kwalijk nemen. Ik ben zelf ook wel vaak geëmotioneerd. Zoals die dag. Maar ik ga nooit naar de herdenking. Dat kan ik niet. Ik loop liever alleen langs de Dokwerker. Vorig jaar zei Hm dat we er toch eens heen moesten. Er zou een foto gemaakt worden. Maar ze hebben me er gefilmd. Dat wist ik niet. Ik voel me er niet prettig, al dat gewichtige gedoe om me heen. Op de vierde mei ga ik altijd naar de Erebegraafplaats in Bloemendaal. Daar is het stil. Tweemaal per jaar hang ik de vlag uit. Op 4 en 5 mei. Daarvoor alleen heb ik een
vlaggestok."
Bolle hoofd
Ik wilde kwaad blijven
Subtiel „Deze film gaat ergens over, gaat over iets wezenlijks. Het is geen geromantiseerd verhaaltje. Ik vond het heerlijk om te doen. Heb getracht niet te spelen. Bc denk dat dat kan als je heel erg lang al speelt. Het is zon delicaat onderwerp, dat ik me gegeneerd zou hebben als ik er als die actrice had gestaan. Daarvoor is het te subtiel en te beladen. Kees en ik hebben dat van elkaar begrepen. Ik vind het jammer dat niet iedereen die film gaat zien, maar daarvoor is hij misschien te moeilijk." „Met het ouder worden ben ik steedskritischer scripts gaan lezen. Er zijn zo weinig dingen die ik echt interessant vind, zeker op het gebied van film of wat ze op de televisie willen kwakken. Nee, ik zie niet zon groot verschil tussen film en toneel spelen. Het gaat om dezelfde emoties, zeker in kleine zalen, daar worden de emoties als 't ware uitgebeend." Maar in een zaal zit publiek, bij het filmen is dat afwezig. „Geen mensen? De hele crew! Overal mensen. Het maken van een lange take, daar houd ik van. Het hele verhaal over de Februaristaking was één take. Het was zo ontzettend moeilijk om dat verhaal te vertellen. Dat krijg je bijna niet uit je strot voor een camera." Haar kritische benadering is een reden dat Elisabeth Andersen betrekkelijk weinig in Nederlandse speelfilms te zien is geweest. Maar ook haar opvatting over het vak: je kunt maar een ding tegelijk doen. „Bij mij ging toneel voor alles. Zeker de laatste tien jaar wilde ik geen twee dingen tegelijk doen. Vroeger nog wel. Maar overdag filmen, 's avonds spelen in het theater, dan gaat het een ten koste van het ander. Je pleegt roofbouw op jezelf, maar ook op jewerk. Vooral op je werk." Weinig film of televisie, maar wel radiowerk. Meewerken aan literaire
DE
programma's als Spektakel. „Dat vond ik heerlijk. Een programma over Virginia Woolf of Anna Achmatowa. Dingen die nooit worden gedaan." Als actrice of acteur ben je afhankelijk wat anderen doen. Regisseurs, schrijvers, de plannen-makers. „Vreselijk. Ik heb laatst tegen iemand gezegd: ik ben mijn hele leven een gedienstige geweest. En ik heb geluk gehad. Net aan het slot van mijn carrière heb ik drie prachtige rollen kunnen spelen. Een paar jaar geleden had ik het gevoel dat het niet zo leuk meer was. Ik had wel grote rollen, maar ik zou best de VUT in hebben gewild. Maar je doet toch altijd ontzettend je best. Als het iets moois is, iets waar je in gelooft, dan met meer plezier. Uitvoerende kunstenaars zijn allemaal ontzettend afhankelijk. Van componisten, van schrijvers. Maar ook van je mede-spelers. Of jevan heniets terugkrijgt." Anders dan sommigen van haar generatie toneelspelers heeft Elisabeth Andersen na actie-Tomaat zich weten
WAARHEID 45 JAAR
De Waarheid bestaat dit jaarvijfenveertig jaar. Tot 5 mei elke dag een paar stukjes uit de krant van de overeenkomstige periode in 1945, toen De Waarheid als verzetskrant tegen de Duitse bezetting verscheen. Uit De Waarheid van 28
februari 1945.
Als een spook waart de honger, vergezeld van zijn onafscheidelijke metgezel de dood, door de Westelijke provincies van ons land. Ongeteld zijn de slachtoffers, diereeds gevallen zijn. Ongeteld, Want het zijn niet alleen de doden die van honger en kou omkwamen, of op de vehicels van de rampzalige voedseltochten huiswaarts werden vervoerd, het zijn ook de ten dode opgeschrevenen, die morgen of overmorgen zullen sterven. Allen zijn het slachtoffer van het hongeroffensief, door de nazi-beesten ingezet om met de spoorwegstaking het verzet te breken. Alles zonder resultaat, Want het gehele volk staat pal en in prachtige Verzetsgeest achter de spoorwegstakers. Geen honger ofrazzia's kunnen daar verandering in brengen. Het is dezelfde geest van verzet, die nu vier jaar geleden tot ui-
ting kwam in de prachtige strijd tegen de terreur. Het zelfrespect van ons volk kon het beestachtige optreden tegen de joodse burgers niet dulden. De mof moest terug. De maatregelen tegen de joden werden toen uitgesteld en het NSB-gespuis werd van de straat geveegd. De Februaristaking werd het sein tot de algemene strijd van ons volk tegen de onderdrukker. Een strijd, die tot uiting kwam in tal van kleine en betekenisvolle acties, van sabotage tot staking en groente-acties en leidde tot de machtige Meibeweging van 1943 tegen de terugvoering in krijgsgevangenschap van de Nederlandse militairen. De Februaristaking en de Meibeweging waren een waardig en krachtig antwoord op de terreur, het waren mijlpalen in de geschiedenis voor onze vrijheid. De offers hiervoor gebracht waren het waard, zij zijn niet voor niets gebracht.
te handhaven, zich nieuwe manieren van werken, andere opvattingen eigen gemaakt. „lk denk dat het ook komt omdat ik vrij afstandelijk ten opzichte van het toneel sta. Dat dat mijn redding is geweest. Ik vond mijn privé-leven veel belangrijker. Ik kon altijd vrij laconiek naar een premiere, hoewel ik natuurlijkwel de zenuwen kreeg als ik op moest. Ik heb vrij snel in het begin van mijn carrière grote en mooie rollen mogen spelen. Dat geeft je zelfvertrouwen. Je wordt niet gemakkelijk meer ondergeschoffeld als je het een keer verprutst. Die hele actie-Tomaat is voor een aantal mensen ontzettend tragisch geweest. Er werd al lang gekankerd binnen het toneel en de Nederlandse Comedie was het stiefkind. Maar de Haagse Comedie zeult nog op precies dezelfde wijze voort." „Er was in die tijd weinig. De toneelliteratuur liep dood. Daarna kreeg je de Duitsers, hoewel dat ook weer afneemt. Uit Frankrijk en Engeland kwam toen niets meer. Dat was
anders geweest in de periode na de oorlog. We moesten toen vijf jaar toneelliteratuur inhalen. Er werd ontzettend veel gespeeld. Het stroomde ons tegemoet. Er waren niet zo veel gezelschappen. De schouwburgen zaten vol. Het was een feest. En toen werden die vreselijke culturele centra uit de grond gestampt, vanwege de cultuurspreiding. Nu zijn ze te duur en wij, de toneelgezelschappen, kunnen het ook niet meer bolwerken. Het is echt een ramp wat nu gebeurt. Brinkman zal het weten. Voor jaren en jaren wordt er kapot gemaakt. Niet alleen toneel, alle kunsten." „Ook televisie is een ramp voor ons geweest. Film niet, al zeiden ze dat eerst wel. Of neem de vrije produkties, wat die ons hebben aangedaan. Gemakkelijk amusement, dat willen de mensen. We staan dan daar tussen geprogrammeerd. Die series van de schouwburgen, een walgelijk systeem. Een jaar van tevoren blindelings door mensen gekocht. Gerardjan Reijnders heeft tegen schouwburg-directies ge-
zegd, we weten nog niet wat we spelen, wel op welke dagen we komen. Dat kon niet. Alleen met kleine zaalprodukties is hem dat gelukt."
Niet vergeten Over diekleine zaal-produkties laat Elisabeth Andersen zich op verschillende momenten tijdens het gesprek enthousiast uit. „Ik was gewend aan grote gebaren, groots gemonteerde stukken. Ik ben er in groot geworden, het was een deel van mezelf. Ik had moeite in het begin. Die kleine zalen. Dat kleine toneel, de mensen vlakbij. Je moest je afsluiten. Het hele kleine zaal-circuit nu, dat vind ik het interessantste. Maar ik wou het over de film hebben. ." „Mensen moeten blijven lezen en zulke films blijven zien, want ze mogen het niet vergeten. Ik weet nog, het was bij de Haagse Comedie en ik zat Dagboekfragmenten 1940-1945 te lezen. Ik verslond die literatuur bij wijze van spreken. Omdat ik altijd zo
.
kwaad was geweest en kwaad wilde blijven. Een drijfveer om niet te vergeten wat er gebeurd is. Een collega zei toen tegen me: „Ik wil er niets meer van weten." Op welke mdnier moet je mensen betrekken? Feiten of emoties? Soldaten zonder geweren vertelt feiten, maar meer nog, met name via de hoofdpersoon, de vrouw, gaat het om gevoelens. „Mensen worden gepakt door die vrouw, dat was niet de bedoeling. Maar mensen willen zich identificeren. Mensen zijn lui, gemakzuchtig, willen alles voorgeschoteld krijgen. Soldaten zonder geweren is niet gemakkelijk, maarKees Hm heeft schitterende dingen gedaan. Dat moment met Victor Jara vind ik een van de prachtigste stukken, dan ga ik helemaal onderuit. Nergens gebruikt Hm goedkope effecten." „De vrouw van Van Dalsurn zei eens over theater: „Als ik het niet begrijp, moet het me wat doen. Als het me niets doet, wil ik het begrijpen". Er is toch ook zoiets als intellectueel genot. Maar veel mensen willen alleen goedkope gevoelens. Kennissen zeiden wel eens tegen me: „Speel je weer zon moeilijk stuk. Waarom speel je niets leuks?" Ik had geen zin meer in die leuke stukken, die zijn me gaan vervelen." Maar emoties zijn toch niet slecht? Juist via een duidelijke figuur, zoals de weduwe in Hins film, kunnen abstracte situaties, verre gebeurtenissen dichterbij komen, herkenbaarworden. „De mens is altijd het belangrijkste. Ik herinner me de Februaristaking nog goed. Ik zie nog de arbeiders op hun fietsen terugkomen. We stonden op een balkonnetje, ik logeerde ergens in Amsterdam-Oost. Ik dacht nog: als mijn moeder het ook maar doet. Ze was ambtenaar. Ze heeft meegedaan, nog een dag vastgezeten. Ik zou me gegeneerd hebben als ze niet had meegedaan. Emoties, dat kun je nie-
Pionieren in een waterstad
JONGE
Het isolement van de Amsterdamse Oostelijke haven ten opzichte van de binnenstad wreekt zich nu al voor de huidige bewoners, zon vijfhonderd in getal, woonbootbewoners meegeren kend. Voordat men de gekraakte panden van het havenbedrijf en de oude bedrijfsloodsen ontwaart dient men eerst een rangeeremplacement en een verbindingsdam te nemen. Donkere, tochtige loodscomplexen, knarsende hekken, ongure figuren en grommende bouviers vormen het onheilspellend decor van het bewoonde IJ bij nacht, nadat daar op zo vriendelijke wijze de rode zon is ondergegaan. Een sinister, en met name voor vrouwen niet ongevaarlijk terrein. Voortdurend dringt zich de vergelijking op met de Londense Docklands nabij East-End, een gebied tienmaal zo groot als het Amsterdamse Oostelijke-havengebied, dat vorig jaar door een grote groep Amsterdammers met een bezoek vereerd werd. Zij zagen dat het ook in Londen zinloos was
MARTIJN
foto
der concessies."
evenement niet onthouden", aldus één van de bewoonsters. Opvallend, omdat men met een eigen inbreng op de Sail-manifestatie tenminste niet vervalt in die platte anti-houding ten aanzien van massa-toerisme in de hoofdstad. Massaal zal het in elk geval wel weer worden, die zeil-show aan het IJ. En diegenen die massaevenementen alleen naar kunnen plaatsen in het sjabloon van „toerisme=speculatie=bazen=woningnood" zullen ook Sail wel weer onderbrengen in het grote komplot. De ideeën en de sfeer op het symposium waren realistischer, en precies dat gaf ruimte aan positieve ideeën en eigen initiatieven. De symposium-middag liet duidelijk zien dat de betrokken gemeentelijke diensten eigenlijk niet om die bewoners-ideeën en initiatieven heen kunnen. Een totaal-visie op het havengebied ontbreekt van ambtswege. Met het program-akkoord van 1978 koos het college van B. en W. voor woningbouw. Als zeehaven fungeerde dit gebied feitelijk nog maar zeer ten dele, al valt het aantal bedrijven niet te onderschatten. Maar vele bedrijven vertrokken naar de West-haven, voorzover ze niet gewoon in hun geheel verdwenen. Het Oostelijke-havengebied kan in de toekomst aan zon twintigduizend mensen woonruimte opleveren.
„De kracht der gewoonte verstompt alle genot. Verandering, gedurige afwisseling moet derhalve de prikkel zijn, die de vatbaarheid van ons gemoed voortdurend frisch en levendig houdt". Citaat in de Kade-Krant van de huidige bewoners van het Amsterdamse Oostelijk Havengebied. Van een ontdekkingsreiziger, die in vroeger eeuwen geïnspireerd werd door de schoonheid van tropische landen. Veel loodsen in het Oostelijk Havengebied die nu al lang leeg staan, zaten toen vol met onze koloniale waren. Uit de tropen. De huidige bewoners van dit havengebied organiseerden een symposium. Over nieuw wonen, nieuw werken op deze plek in het Amsterdamse IJ. En even haalden ze daar de tropen in huis. 'n Jong circusolifantje van 'n naastgelegen circusbedrijf verzorgde de pauze-act DE van het symposium.
Door REINOUT KOPERDRAAT
„Kunst mag zich met zulke dingen bezighouden, maar kunst moet zich niet per definitie bezighouden met het wereldgebeuren. Moet ook pure schoonheid kunnen zijn, menselijk, over de natuur gaan. Ik moet er niet aan denken datkunst geen kunst is als het niet gaat over economische en sociale toestanden, socialistisch realisme. Kunst moet vrij zijn, over alles gaan wat een kunstenaar in zijn bolle hoofd krijgt." „Het enige waar ik altijd in zal bijven geloven, dat die Don Quichottes nodig zijn die de wereld op poten houden. Die waanzinnige idealisten. Altijd tegen de stroom in, maar die ons de weg wijzen." Elisabeth Andersen speelde bij de Nederlandse Comedie, daarvoor bij de Haagse Comedie. Keurige gezelschappen. Niet bepaald de eerste groepen waaraan je denkt als je het hebt over geëngageerd theater. Maar toch, voor haar, bij de Haagse Comedie een moment van getuigend theater. „Onder regie van Piscator, een zeer linkse man, speelden we Shaws Androcles en de leeuw. Ik speelde Lavinia, een christin, en moest een toespraak houden die in feite ging over de vrijheid van meningsuiting. Piscator had een uitbouwtje, een plankier gemaakt vanaf het toneel. Dat was heel revolutionair in die tijd. In de hal hingen spandoeken met „Jezus was een communist". Het Haagse publiek in de Koninklijke Schouwburg schrok, maar ging toch naar binnen. Het was immers hun Haagse Comedie? Ik moest op dat plankiertje staan en die toespraak houden. Getuigend toneel, ja. Heerlijk was het, het mooiste om te doen. In het begin van mijn carrière kreeg ik zulke kansen niet, ik werd door het beroep opgeslokt. Maar ik had wel meegelopen met de AJC. Met rode vlaggen door de Helmersstraat; de 1 Mei-optocht. Mensen op de balkonnetjes en ik dacht: kom hier, jullie moeten meelopen. Dat gemeenschappelijk beleven van iets waar je in gelooft, dat kan ook een geluksgevoel geven. Je bent ontheven aan jezelf. Dat is een machtig gevoel, al besef ik best dat het door volksmenners misbruikt kan worden. Maar ik had het nooit willen missen. Amsterdam vol rode vlaggen. Dat heb je nu niet meer." „Zon man als Piscator die stelde toneel in dienst van zijn ideeën, dat was zijn doel. Dat heeft Kees Hm ook. Daarom is de film heel bijzonder. Gemaakt met grote overtuiging, zon-
Onduidelijk
—
Rosa kunstjes.
drie jaar
—
op het symposium over wonen, werken en stadsplanning. Maar Rosa wou eerst een wortel, vóór de
gebleken om lijdzaam af te wachten op infrastructurele planvorming „van bovenaf". Eigen initiatieven op het gebied van woningbouw en bedrijfscoöperaties met zelfbestuur staan daar tegenover een door Thatcher in het zadel gezette projectontwikkelaar, die slechts gericht is op de vestiging van luxe-appartementen, electronische industrieën en windsurfcentra.
Busbootje Hoe vriendelijk steekt daarbij de Amsterdamse situatie niet af, waar gemeente-ambtenaren met een gewillig oor dan weer eens niet, maar daarna weer wel naar de bewoners luisteren. En waar het gemeentelijk vervoerbedrijf een proef neemt met een busboot, die een lijndienst over het IJ zou moeten gaan onderhouden. En waar de vakgroep milieukunde van de Amsterdamse universiteit een onderzoek
naar windmolens doet, die het gemeentelijk energiebedrijf wel zou willen beheren als toekomstig nieuwe energiebron voor de hoofdstad. Allemaal ideeën, afkomstig van de bewoners van het havengebied, waar ambtenaren in toenemende mate warm voor lijken te lopen. De bezoekers van het symposiumkonden getuige zijn van de eerste proefvaart van de busboot. Het prototype — in Venetië en Singapore tot het normale straatbeeld behorend draaide enkele rondjes in het U, terwijl de heer Van Eijk, afdeling Veren van het Vervoerbedrijf, geduldig uitlegde hoe het allemaal werkte. Hij verwachtte een grote markt voor dit met strippenkaarten uit te rusten vaartuig, dat tachtig passagiers per rit kan verwerken. Net als bij hetvorige symposium dat de bewonersgroep Oostelijk Havengebied op 13 november 1983 organiseer-
—
de („Watertanden in Havens-Oost")
gaan de bewoners de toekomst van het havengebied ook nu weer verder uitdiepen in aparte werkgroepen. Een beheersgroep gaat zich bezighouden met opknappen, inrichten en instandhouden van woon- en werkruimten en het opzetten van buurtgerichte voorzieningen. Het zogeheten waterkadeproject gaat bekijken hoe de kaden omgevormd kunnen worden tot plekken waar zowel het wonen als recreëren tot iets speciaals uitgroeien, maar ook beschikbaar blijven als aanleg- en afmeerplaats voor scheepvaart en woonboten.
Sail '85 Wat opviel was een serieuze oproep tijdens het symposium om een Sail '85-groep op te zetten. „Wij zullen onze visie op de toekomst van de haven aan de toeristen op het Sail-
De bewoners staan tegenover een onduidelijk plan-beleid van de gemeente, hoewel een onlangs opgeschort overleg met de ambtenaren weer is vlotgetrokken. De bewoners ontwierpen een eigen nota van uitgangspunten, maar ze zien dreigend voor zich dat de meeste woningbouw uitgesteld zal gaan worden tot na het jaar 2000. Op de symposium-middag besprak men driftig de vreemde gevolgen van een geïsoleerd woningbouwprojectje op deze verlaten wereld. „Moet je je eens voorstellen: een bouwbedrijf besluit vijftig of pakweg driehonderd huizen neer te zetten. Daar omheen is niets, alleen leegstaande loodsen, opstallen en oude, overwoekerde rails. Dat maakt het niet aantrekkelijk voor een woningbouwondernemer, om hier een beetje te gaan zitten pionieren," aldus één der discussianten op het symposium. De bewonersgroep Oostelijk Havengebied pioniert al jaren en het bevalt hen best. Maar het gaat hen wel om de ruimtelijke ontwikkeling van hun „waterstad" als geheel.
DE WAARHEID pagina 8
FLITSEN Vrouwen en arbeid Het februari-nummer van Zeggenschap, een onafhankelijk discussiemaandblad voor bedrijfsdemocratisering, is uitgekomen. Het is een themanummer over vrouwen en (on)betaalde arbeid geworden. Van verschillende kanten wordt de positie van de vrouw op de arbeidsmarkt belicht. De vraag wat arbeidstijdverkorting voor de positie van vrouwen kan betekenen, het probleem van ongewenste intimiteiten op de werkplek, wat doét de vakbond voor vrouwen, hoe zit het met de verdeling betaald—onbetaald werk, werkloze meiden en als eerste artikel een interessante bijdrage van Tineke de Rijk over Positieve Aktie. Gelijke behandeling is niet voldoende om tegenwicht te bieden tegen de structureel ongelijke positie van vrouwen. Er moet veel meer gebeuren. Secretariaat Zeggenschap Bloemstraat 86 Amsterdam, telefoon 020. 277210.
Week tegen militarisme ledereen die iets tegen het leger en de bewapening heeft, wordt in de week van 10 tot 14 april verwacht in Nijmegen, waar dan de an-
dagen Ti-militaristische plaatsvinden. De organisatoren hopen met hun initiatief alle anti-militaristen aan te spreken. Dit omdat er vaak nog verbrokkeling van en onbekendheid met elkaars activiteiten is bij de vele groepen, partijen en personen die zich vanuit verschillende achtergronden met oorlog, vrede en anti-militarisme bezighouden. Men doet er verstandig aan zich vroegtijdig aan te melden bij anti-militaristische dagen, Pontanusstraat 20-22, 6524 HG Nijmegen. Daar kan men ook meer informatie krijgen, brochures, programma's en dergelijke, alsmede wellicht een slaapplaats in Nijmegen regelen.
Handballers zijn weer terug bij af
SPORT
WAO-cursus Het vormingscentrum Trijn van Leemput en de Belangenvereniging arbeidsongeschikten Utrecht organiseren een cursus voor mensen die een AAW- of WAO-uitkering hebben. Het is een informatiecursus over de ingewikkelde uitkeringswetten. De cursus begint woensdagmiddag 6 maart en zal een stuk of zes woensdagmiddagen in beslag nemen. Inlichtingen: Vormingscentrum Trijn van Leemput, Voor Clarenburg 10, Utrecht. Openingstijden: maandag tot en met vrijdag van 13.00 tot 17.00 uur.
Noorden v. h. Land, man, 32, HBO, brede culturele belangstelling, natuur, gezelligheid, uitgaan, weinig sexuele ervaring, zoekt gelijkgestemde vriend voor SERIEUZE RELATIE. Serieuze brieven onder nummer 4487 van dit blad worden beantwoord.
Opgave telefonisch:
020 - 262565
maakt van de Nederlandse ploeg, maar zijn faam in zes wedstrijden geen moment waarmaakte. Het is onwaarschijnlijk dat Kecskemethy of de technische leider die hem opvolgt, nog een beroep op de Sittardiaan zal doen. Of doelman Ron de Jonge, die in de eerste helft van het toernooi wegens een knieblessure moest afhaken zijn Patrick van Olphen schiet internationale loopbaan zal voortzetten, is eveneens twijfelachtig. Nederland tegen Frankrijk in Askim aantreden voor "Zijn laatste duel. De Keepersprobleem elfde plaats is het hoogst haalbare. De Net als in eerdere wedstrijden bleek negende plaats was een vereiste om de dat tenminste twee doellieden van B-status te behouden. (ANP) Eindstand groep 1: niveau nodig zijn om internationaal Sowjet-Unie 5 (135-96) 10 mee te tellen. Door het wegvallen van Tsjechoslowakije 5 (114-102) 8 Jongebleef Jacq De slechts Josten als Spanje 6 (117-107) 5 ervaren kracht over. De derde doel5 3 Noorwegen (98-115) 5 2 (120-140) man, Peter Tier, ballenvanger van Finland 5 1 (103-127) Aalsmeer en slechts gewend aan Frankrijk Eindstand groep 2: schutters in de vaderlandse competiDDR 5 8 (119- 85) tie, bleek in Noorwegen nog niet opgePolen 5 (131-106) 8 tegen geweld wassen het van A5 Hongarije (123-107) 8 kaliber. Bulgarije 5 3 ( 98-114) ( 84-101) Dat het verschil met Hongarije geen Verenigde Staten 5 2 5 1 ( 90-121) dramatische vormen aannam — zoals Nederland tijdens de ouverture waarin met 11— 25 werd verloren van dé DDR kan worden toegeschreven aan het lage tempo. Met die aanpak ging Hongarije akkoord, omdat het treffen met Nederland voor de Oosteuropese formaElfstedenwinnaar Evert van Benthem tie van geen-enkel belang meer was. heeft precies een week na zijn succes in Friesland, ook de wafming-up voor de alternatieve Elfstedentocht in FinDoor de winst van 18—16, die Bulgarije op de Verenigde Staten behaalland gewonnen. Van Benthem won de, eindigde Nederland in zijn groep donderdag op een meer bij Kuopio een als zesde en laatste. Zondag moet wedstrijd over zestig kilometer.
—
Van Benthem wint Finse warming-up
of vul de bon in
SID)
|JKs\
32^f
Opgave van sprinters: één dag van tevoren
voor 12.00 uur. Regelsprinters: eerste drie regels 8,85, elke volgende regel 2,05 bijtellen. Er gaan ca. 25 lettertekens op één regel. Deze prijzen zijn inclusief b.t.w. Millimetersprinters: 1,04 per millimeter per kolom. Alleen editie Amsterdam 0,53 per millimeter per kolom. Deze prijzen zijn exclusief b.t.w. Voor brieven onder nummer wordt 1.60 extra in rekening gebracht. Sprinters voor woonruimte en/of woningruil alleen tegen vooruitbetaling, hetzij contant, hetzij door overmaking op postgiro 246337 of gemeentegiro 5085607. Voor fouten in telefonisch opgegeven sprinters en voor fouten door onduidelijk schrift kan geen aansprakelijkheid worden aanvaard.
Vraagt sloop- en schadewagens. Wij betalen tot 2500,-.
’
Gratis vrijwaring.
Plavuizen Sierblokken Sierpleisters Wandtegels Tegellijm
-
GASHAARD CV. of GEISER defect? Tel. 020 948877. Na 18 u. 961830.
Mosveld.
geopend.
donderdagavond 19.00 21.00 uur.
Bloemsierkunst
- -
J. v.d. Pol Zeeburgerpad 43a, tel.: 020-655872. Zaterdag tot 13.00 uur
®
-
Deskundige TV REPARATIE? Bel 020 368273. Franse, Nieuwendammerstraat 4, Amsterdam Noord.
-
BLOEMENHANDEL & „NOORD", Serrarens Smedicus. Wingerdweg 281, tel. 020-363261. Mosveld 69, tel. 020-363147. Standplaats
„Marjolein" Pijnackerstraat 6
Amsterdam Tel. 020-626350.
WOENSDAG GESLOTEN. Klaar terwijl u wacht. Voor elk automerk voorradig RUILSTARTMOTOREN en dynamo's. Auto elektriciteit HECHRI 8.V., Valkenburgstraat 134, Adam, tel. 240748.
Ouke Baas B.V.
WOUTER STERK koopt alles Tel. 020-643.634
Luxe & bestelwagens
Goud en zilver te koop gevraagd. SIERADEN kapot of heel, er is er maar één met het hoogste bod. Nieuwezijds Voorburgwal 248. Geopend van dinsdag tot en met zaterdag van 10.00 uur tot 16.30 uur. Jelek edelmetaal voor informatie telefoon 020-227204.
van 5 tot 18 m Rijbewijs B-E. Speciaal weekendtarief. 3.
Van Ostadestraat 362-372 Amsterdam Tel. 020-794842 764351
-
Molenkade 42b Duivendrecht Tel. 020-908683.
Voor al uw vis.
Muller muziek, Raadhuisstraat 43, Amsterdam, 020 248592. In- en verkoop GEBRUIKTE BLAASINSTRUMENTEN. Grote sortering saxofoons, fluiten, klarinetten, sousafoons e.d. Trompetten v.a. 190.- in etui.
De Lekkerbekkenspecialist Wormerveer
SCANNERS, kristallen, antennes. Attent, Madurastraat 98, Adam.
-
INKOOP - VERKOOP - INRUIL Foto Filmapparatuur
Foto Fransen Beukenweg 31, Amsterdam-O, tel. 020 - 650471.
J. Molenaar
’
Verzet en illegaliteit 1940-1945 Er komt een Verzetsmuseum in Amsterdam. Het museum zal worden gevestigd in de synagoge aan de Lekstraat in Amsterdam-Zuid. Dit is een oproep aan alle oud-verzetsmensen en hun familieleden om mee te helpen aan het succes van dit museum. Om de geschiedenis van het Verzet duidelijk te maken is er materiaal nodig veel
-
materiaal. Natuurlijk is er veel te vinden in de archieven en andere bekende verzamelingen van foto's, documenten, gebruiksvoorwerpen.
Maar veel meer materiaal ligt nog steeds bij de mensen zelf, 40 jaar lang zorgvuldig bewaard of inmiddels verstoft en vergeten op zolders en in schoenendozen. Dat zijn de spullen waar het Verzetsmuseum naar op zoek is. Veel mensen denken bij het lezen van zon oproep: 'ik heb nog wel wat bewaard, maar dat is zo onbelangrijk, daarin is het museum vast niet geïnteresseerd'. Die gedachte is verkeerd: het museum is in al die dingen geïnteresseerd en niet alleen in het bijzondere of het unieke. Juist het alledaagse, het kleine, was in de bezettingstijd van levensbelang. Bonkaarten, illegale kranten, verborgen radiotoestellen, een fiets met houten banden, V-speldjes, stakingsoproepen en andere herinneringen aan de Februaristaking 1941, de April-Meistaking 1943 en
de Spoorwegstaking 1944-1945, wapens, vervalste stempels, seinsleutels, code-boekjes, brieven van verzetsmensen aan hun familie, persoonsbewijzen, armbanden, drukwerk van de Nederlandse Unie, proclamaties, Engelse sigarettenpakjes, in gevangenschap gemaakte voorwerpen, oproepen voor
de Arbeitseinsatz, foto's van onderduikers, lijsten van geholpen geallieerde piloten, spionage-tekeningen, gereedschap waarmee sabotage is verricht, de velletjes papier waarop soms de 'administratie' van onderduikers werd bijgehouden, clandestiene foto's van het koninklijk huis, protestboodschappen van de kerken, anti-nazistische spotprenten, moppen en liedjes, noodkacheltjes, bekendmakingen over repressailles en executies, signalementenbladen en nog honderden andere dingen, groot en klein. Het Verzetsmuseum Amsterdam doet een beroep op allen die in het bezit zijn van voorwerpen en herinneringen uit 1940-1945. Alleen met uw hulp kan het museum op een verantwoorde manier de geschiedenis van het Verzet in beeld brengen, Als u gehoor wilt geven aan deze oproep, bel of schrijf naar: Bureau van het Verzetsmuseum, O.Z. Voorburgwal 215-217, 1012 EX Amsterdam, tel.: 020-5522288 of 020-132682.
NOORDHOLL. PAPIERHANDEL. Ink. v. lompen, papier, metaal. Wij geven de hoogste prijs. Schaafstraat 18,020-325506.
PFANN heeft nu de nieuwste modellen
Forma Natura voor de moeilijkste voeten en pedi-forma kinderschoenen
Rozengracht 59, Zaandam.
De grote mode:
Strass kettingen, oorbellen en ringen. Grote kollektie
kralen kettingen
Ook voor uw zilver: armbanden, kettingen en hangers tegen zeer aantrekkelijke prijzen.
Cadeauboutique Hannie Schindeler, Zuideinde 412. Oostzanerwerf, Adam. Tel. 020-319310. TELEVISIE SNEL SERVICE goede gebruikteKL-TV's met garantie; vanaf 250.-, ook reparatie, v. Woustraat 147, 020 643864.
-
(SID).
Amsterdam,
tel. 020-737026.
'
bloemstukken, plantenbakken en kado-artikelen. Aangesloten bij Fleurop Interflora Nederland.
Autosloperij ff Moby Dick pÊf\ Osdorperweg 446
De internationale voetbalbond (FTFA) maakt zich al geruime tijd sterk voor „Olympia-amateurs" onder 23 jaar, welke ideeën nog onlangs hevig werden bekritiseerd door de DDR. Bij de Olympische Spelen van Los Angeles deden al beroepsvoetballers uit landen als Italië, Frankrijk en West-Duitsland mee. Voorwaarde was daarbij, dat de betrokkenen niet bij een wereldkampioenschap in actie waren gekomen noch bij de kwalificatiewedstrijden daarvoor waren ingezet
Zijwind
Het adres voor al uw bloemwerk,
Hoogte Kadijk 145, 1018 BH Amsterdam. Postbus 343, 1000 AH Amsterdam. Maandag t/m vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur.
Het uit negen landen bestaand dagelijks bestuur van het Internationaal Olympisch Comité heeft tijdens een vergadering in de Canadese wintersportplaats Calgary besloten in de toekomst voor ijshockey, voetbal en tennis profs te accepteren, mits die niet ouder zijn dan 23 jaar. Het lOCbestuur zal dit plan in juni in Oost-Berlijn voorleggen aan de algemene ledenvergadering, die een besluit moet nemen. De internationale ijshockeyfederatie (FIHG) heeft zich in Calgary, na beraad met Joao Havelange, de voorzitter van de FIFA: voorstander verklaard van een leeftijdsgrens van 23 jaar voor de Olympische profs. De ijshockeyfederatie pleitte ook voor toelating van ex-profs, die kunnen aantonen meer dan een jaar niet in de Amerikaanse beroepsliga te zijn uitgekomen. Het lOC is op dit voorstel overigens niet ingegaan.
Ferd. Bolstraat 68,
PETER /^ /fl^\ ®) {9Bt) ReinaertdeVosstraatl7
zonder veel problemen. De rit van Capo d'Orlando naar Messine over 187 kilometer werd gewonnen door Fignons ploeggenoot Bruno Wojtinek. Fignons voornaamste concurrent Saronni eindigde net als deFransman in het peloton. „Laurent was hier de sterkste en verdiende te winnen", was het korte commentaar van de Italiaan. Voor Wojtinek was het de tweede zege op Sicilië. Hij bleef in de eindsprint van een groep de Italianen Silvano Ricco en Daniele Caroli juist voor. Johan van der Velde eindigde als zevende in dezelfde tijd als de winnaar. De Zwitserse beroepsrenner Stefan Maurer, die zondag vlak voor definish van de eerste etappe van de Ronde van Sicilië zwaar ten val kwam, zal mogelijk voor lange tijd verlamd blijven in het onderste deel van het lichaam. De 25-jarige wielrenner uit Schaffhausen, die sindskort professional is, liep bij de valpartij letsel op aan enkele wervels en aan het ruggemerg. Maurer werd nog dezelfde dag naar het Paraplegie-centrum van Bazel gebracht en geopereerd. De artsen verklaarden donderdag dat door de ingreep aan de wervelkolom de tweezijdige verlammingniet was opgeheven. Maurer won als amateur in 1983 de Ronde van Oostenrijk en werd vorig jaar twaalfde bij de Olympische Spelen. Bij het wielerongeluk in Palermo raakte ook de Nederlander HansLangerijs gewond. Hij werd eveneens met rugletsel overgevlogen naar Schiphol en naar het Dijkzigt-ziekenhuis in Rotterdam gebracht. (AFP/Reuter/
Het einde van de discussie over de amateurbepalingen bij de Olympische Spelen lijkt in zicht. Tijdens de Spelen in 1988 in Calgary en Seoel zullen onder bepaalde voorwaarden voor het eerst beroepssporters officieel hun opwachting mogen maken.
____^_^iMmmmmAmmmm
Voor al uw reparaties. 2e hands fietsen met garantie. Fietskarren
BLOEMSIERKUNST
Tel. 020-849039 Amsterdam
accepteren
De Franse beroepswielrenner Laurent Fignon heeft vrijdag de Ronde van Sicilië gewonnen. De winnaar van de Tour de France behield in de vijfde en laatste etappe zijn donderdag veroverde voorsprong van twaalf seconden op de Italiaan Giuseppe Saronni,
De Nederlandse zaalhandbalploeg heeft in devoorlaatste wedstrijd van het toernooi om het wereldkampioenschap voor B-landen het hoofd laten hangen. Twee dagen na de nederlaag tegen de Verenigde Staten, die besliste over een sombere handbaltoekomst, toonde de ploeg van bondscoach Jan Kecskemethy niet de vereiste veerkracht. Hongarije toonde in Lillestroem aan in staat te zijn de Nederlandse zaalhandballers zonder enige moeite met zes punten terug te wijzen: 25—19. Halverwege leidde Hongarije met 14—9. De manier waarop Hongarije orde op zaken zette toen Nederland in het begin van de tweede helft was teruggekrabbeld tot 12—15, geeft wel weer hoe groot het verschil is tussen een A-land en het C-garnituur, waartoe Nederland zich volgend jaar weer mag rekenen. De klap, die de gemankeerde Amerikaanse basketballers dinsdag uitdeelden, was de Nederlandse zaalhandbalploeg nog niet te boven. Binnen de Nederlandse afvaardiging gist het. Gesproken wordt al over het aantrekken van, in navolging van de voetbalmode, een „stressbestendige" begeleider teneinde de onmiskenbare kwaliteiten van een aantal spelers ook in belangrijke toernooien tot uitdrukking te kunnen brengen. In Lillestroem was het vooral aan de Hongaren te danken dat de 400 belangstellenden waar voor hun dure geld kregen. Echt fraai handbal is de Noren in de anderhalve week dat het toernooi nu duurt nog niet geboden. Ondanks de talloze gesprekken, die op de rustdag in het onderkomen van de Nederlanders zijn gevoerd, begon de ploeg zwak. Al in de opening werden twee strafworpen gemist. Aan Nederlandse zijde waren Patrick van Olphen met vijf doelpunten en Henk Groener met vier treffers schotvaardig. Langzamerhand neemt Van Olphen de plaats in van recordinternational Bert Bouwer, die op grond van zijn routine nog deel uit
IOC bereid profs te
Fignon houdt Saronni op afstand
f_X%\ KêylU
DE FILMCORNER RUIMT OP
mWl'
II 120MS 8films van 59,- voor 29,-
-'_^_W'
-
2- en 3-delige van 189,- en 129,99,- en 69,-4 films voor volwassenen 190 Mgeluid samen voor
49,- (op=op) Videofilms voor volwassenen afgeprijsd op 29,- 49,-en 79,- ook op VCC 2000.
Gallery
DE FILMCORNER, Marnixstraat 263, Amsterdam.
Zonwering Spuistr. 118, Amsterdam
Telef. 248509 na 18.00 u. 977050 Specialist in verticale lamellen met of zonder onderketting in 250 kleuren, 5 jaar garantie, dus 1e kwaliteit, gratis opmeten en bezorging door de gehele randstad, alle
openbare bibliotheek amsterdam
dn
5 bibliotheken op 2 maart dicht
maten leverbaar,
enige prijzen: 200x200 384.-260x260 571.-400x260 798.Ook PVC en2s mm horizontale jaloezieën leverbaar tegen scherpe prijzen. 10% korting op alle verticale lamellen, voor lezers van dit blad. Tevens kunt u bij ons betalen in drie maanden met, als u dat beter uit komt, girobetaalkaart of eurocheque, zonder rente. Tevens dealer van Luxaflex en Venrosol. Bel of bezoek onze showroom in de Spuistraat 118.
naburige bibliotheken blijven open bibliotheek Osdorp, Osdorpplein 65, tel. 107454 bibliotheek Slotermeer, Slotermeerlaan 107, tel. 131067 bibliotheek Kinkerbuurt, N. Beetsstraat 86, tel. 163275 bibliotheek Bos en Lommer, T. Uilenspiegelstr. 12, tel. 867472 bibliotheek Slotervaart, Comeniusstraat 515, tel. 150514 bibliotheek Surinameplein, Surinameplein 57, tel. 174175 bibliotheek bibliotheek Molenwijk, Molenwijk 26, tel 314212 bibliotheek Indische Buurt, Soerabajastraat 4, tel. 681565 bibliotheek Transvaalbuurt, D. Theronstraat 2, tel. 940773
bibliotheek Geuzenveld
bibliotheek Admiralenbuurt (Oranjehof)
bibliotheek Overtoomseveld bibliotheek Tuindorp Oostzaan bibliotheek Polderweg
De lidmaatschapskaart is geldig in alle Amsterdamse openbare bibliotheken. Centrale bibliotheek en 27 wijk- en buurtbibliotheken: voor alle Amsterdammers hun grootste openbare boekenbezit; voor iedereen vrij toegankelijk. Te koop GEBRUIKTE FIETSEN v.a. f 75,-, ook met garantie. Inruilen is mogelijk. 37, Rusthofstraat tel. 658014.
F
lets te koop? U wilt woningruil doen of gewoon verhuizen? U maakt een goede kans als U een Sprinter plaatst. Zon kleine advertentie in De Waarheid leidt vaak verrassend snel tot resultaten. En... voor de prijs hoeft u het niet te laten!
S.T.R. verbouwt, renoveert, loodgietert, tegelt, stukadoort, timmert en verzorgt uw subsidies. Tel. 020 909003, kant. en werkpl. 2e Oosterparkstr. 47.
-
Timmerbedrijf GERRIT maakt alles naar uw wens vanuit de werkplaats. Kozijnen en ramen, tuinschuurtjes, tafels, enz. Tel: 02990-29789. Heeft u sloop- of SCHILDERWERK, kelder- of zolderopruimingen, schoonmaak- of lapwerk of ander werk? 15.-p.u. Tel. 973236.
—
cmfsfwi . fwm^U^
*ffl vMlm^ WM
È
*
f
I
I j*
>
>
Stofzuigerreparatie + onderdelen... de STOFZUIGERKONING! J. v. Galenstraat 163. Tel. 020-182181.
1
r
3 4 5 6
Onderdelen
prijs per sprinter
"
3 regels 4 regels 5 regels 6 regels 7 regels 8 regels 9 regels regels
~
7~
voor alle merken wasautomaten, stofzuigers, koelkasten, centrifuges. Tevens installatie en reparatie, vlot en vakkundig en voordelig. Onderdelenmagazijn.
"
8_ 9 10
1 l l
|
|
l
|
l l l I l l l I l I I l I I l l I 110
8.85 10.90 12.95 1 5.00 17.05 19.10 21.15 23.20
Woningruil of kamer gevraagd alleen bij vooruitbetaling.
Van Hoolwerff v. d. Pekstr. 247, A'dam-N.
-
PlaatSingSdatUm
Tel. 020 340055.
I
Hoe vult u de bon in? Gebruik voor elke. cijfer, leesteken of tussenruimte een hok|ë. achter elk woord, punt of komma een hok|e open laten
Zend deze bon naar:
SAUNA FENOMEEN 1e Schinkelstraat 14 Tel. 020-622402, in de BINNENPRET. ONTSPANNING IS GEEN LUXE. Inkom 8.; 10 strippenkaart 70.Volledige massage 16.Openingstijden 16.00 tot 23.00 uur. Maandag: vrouwendag, dinsdag t/m zaterdag gemengd.
—
1
Naam Adres
De Waarheid
Postcode Telefoon
1
Advertentie-afdeling
"■■"""
Woonplaats
Postbus 343 I°oo AH Amsterdam
