Drijfveren en Gedrag
Een korte impressie over toepassing en gebruik van MD in organisaties
Een plek waar iedereen in harmonie moet kunnen wonen
De wereld zit vol kansen. Grijp deze!
de wereld is een lekker complexe puzzel
WERELDBEELDEN De wereld wordt een chaos zonder regels en afspraken
De wereld is een jungle
We vormen allemaal een schakeltje in een groter geheel
2
De aanleg van drijfveren bij het individu; Paars “Geborgenheids drijfveer” (0- 1,5 jaar)
Fase 1: Veiligheid en Geborgenheid Beslotenheid, angstreductie, moederbinding, basisidentiteit 3
De aanleg van drijfveren bij het individu; Rood “Machtsdrijfveer”(1- 5jaar)
Fase 2: Ego(wil) maakt zich los, Respect en Domein Hier en nu/ongeduld, agressie, controle(macht) 4
De aanleg van drijfveren bij het individu; Blauw “Ordeningsdrijfveer”(5-8 jaar)
Fase 3: Behoefte aan zekerheid (angstreductie), rationaliteit, structuur en orde verantwoordelijkheid en schaamte 5
De aanleg van drijfveren bij het individu; Oranje“Competitie drijfveer”(8-12 jaar)
Fase 4: Bewondering, verbetering, competitie, Winnen, Prestaties laten zien 6
De aanleg van drijfveren bij het individu; Groen “Sociale drijfveer” (11-18 jaar)
Fase 5: Liefde en Verbondenheid, sociale gevoelens, hernieuwde emotionaliteit, liefde en seksualiteit ontstaat, (sociale) kritiek 7
De aanleg van drijfveren bij het individu; Geel “Intellectuele drijfveer” (17-24 jaar)
Fase 6: Willen begrijpen (angstreductie), vrijheid, ongebonden rationaliteit, zoekt kennis, idee, visie & richting. Intellectuele kritiek, 8
Groen de drijfveer die mensen en sociale verbanden voorop stelt
Blauw de drijfveer die zekerheid en duidelijkheid wil creëren
Oranje de drijfveer die vooruitgang, resultaten en prestaties wil laten zien!
Geel de drijfveer die wil analyseren, begrijpen en doorgronden
Paars de drijfveer die veiligheid en thuisgevoel zoekt Rood de drijfveer die staat voor kracht, durf en tempo
9
Drijfveren en hun kenmerken.
10
EN VERDER…
•
omgang met pijn door deze te dragen en te doorleven
•
ziet dienstbaarheid als een groot goed
•
niet bezig met vergroten van genot en verlangen
•
ontleent de identiteit soms aan de organisatie of de familie
•
heeft behoefte aan een klein hecht team dat elkaar aanvoelt
•
kruipt in de huid van de organisatie om aan te voelen wat nodig is
•
komt wat (bij)gelovig over
•
het lot is een belangrijke factor, voor het nu en de toekomst
•
zal niet snel willen veranderen van werkomgeving
•
in een Paars systeem hebben mensen bijnamen die alleen intimi gebruiken
•
afkortingen zijn paars
•
humor: over de uitwerking van ongeschreven regels 12
geloven cycli en rituelen bescheidenheid Blut und Boden familiebanden
beslotenheid
binding Familie-eer
dienstbaarheid ongeschreven regels
veiligheid geborgenheid
traditie beschermen
symbolen vertrouwdheid
geborgenheid
het natuurlijk accepteren
•
ziet regels als vorm van controle door zwakkeren
•
soms disproportioneel in het gebruik van de eigen kracht
•
alles of niets, zwart-wit
•
omgang met pijn door deze te verbijten, niet zeuren maar doorgaan
•
niet gericht op vergroten van verlangen
•
actie volgt vooral als er ergens last van is
•
ziet abstraheren als vage afleidingsmanoeuvre
•
neiging om iemand priemend aan te kijken
•
non verbaal vaak duidelijk aanwezig
•
gericht op zelfverdediging, voelt zich snel tekort gedaan
•
humor: vaak fysiek 15
ongeduld
Controle
besluitvaardigheid
alert
hier en nu RESPECT
kracht
Instinctief
mijn
tempo
impulsief Actie confronterend
onverschrokken lef domein
EN VERDER…
• blijft verkeerde routine herhalen bij emotionele druk •
kiest geen partij voor een persoon maar voor een werkwijze
•
schuift beslissingen uit als alles nog niet helder is
•
wil geen ruimte voor twijfel
•
doet wat nodig is om pijn te voorkomen of bestrijden
•
niet gericht op verlangen
•
zal zelf niet snel zelf handhaven, dat wordt te persoonlijk
•
vaak goed in aangeven wat de fouten zijn, minder in wat beter kan
•
is vooral een doener; denkers en praters zijn lui
•
neiging om vaak naar beneden te kijken
•
humor: droog. Vaak niet op de werkvloer bij serieus onderwerp. 18
duidelijkheid rechtvaardigheid degelijkheid afspraken
Plicht transparant
oog voor detail
zekerheid consequent
verantwoordelijkheid
stabiel degelijk
discipline
betrouwbaarheid volgordelijkheid
loyaliteit 19
LOYALITEIT, BETROUWBAARHEID, STRUCTUUR, PRECISIE, DETAIL
• houdt graag alle opties zo lang mogelijk open •
gericht op vergroten van genot, vermijden van pijn
•
gebruikt zijn charme om zaken voor elkaar te krijgen
•
wordt wat nonchalant als hij denkt de zaken te beheersen
•
zelfbeeld wordt versterkt door uiterlijkheden in stijl en luxe
•
gaat strijd uit de weg als het (gezichts)verlies op lijkt te leveren
•
laat innerlijke zelftwijfel zelden zien
•
bang voor misbruik van een situatie door anderen
•
past zich aan allerlei situaties aan, mits het resultaat oplevert
•
kopieert makkelijk wat belangrijk lijkt in een bepaalde situatie
•
kan een rol spelen
•
zal zich sterker voelen als iemand zich als zondebok opwerpt
•
werkt sterk en bewust met nonverbaal gedrag
•
humor: uitdagend
22
pragmatisch
succes
competitie
serieus nemen
handig
Externe positionering
ambitie
uitkomst staat centraal
bewondering
vooruitgang applaus
flexibel uitdaging
resultaat effect
positie
23
•
ziet wat anderen bij kunnen dragen
•
hoopt dat anderen dat ook van hen zien
•
gericht op vergroten van genot, vooral van anderen
•
zoekt acceptatie van en door anderen
•
past zich met liefde aan de wensen van anderen aan
•
verwacht daar wel waardering voor
•
wil aardig gevonden worden, is blij als hij hard nodig is
•
onderdrukt soms de eigen behoeften, dat kan later leiden tot verbittering
•
richt de aandacht dan volledig op de zwaksten in de maatschappij
•
gevoelig voor non-verbaal gedrag, verwacht ook dat de ander dat is
•
werkt sterk met gezichtsuitdrukkingen
•
mailt regelmatig ‘aan allen’
•
humor: surprise party
25
Communiceren om te verbinden
open voor iedereen
betrokkenheid
mensen verbinden
Mede-zeggenschap
delen
wil helpen
samenwerken
Consensus
harmonie inclusie
Geven en nemen gelijkwaardigheid oog voor zwakkeren
Intenties staan centraal
groepsgevoel 26
•
trekt zich terug als het emotioneel wordt
•
behoefte aan privacy wordt sterker na intensief contact
•
blijft niet vaak ‘hangen’ na een bijeenkomst of sessie
•
let niet op het eigen nonverbale gedrag
•
gericht op vergroten van geestelijk genot en negeren van fysieke pijn
•
vraagt niet snel om hulp
•
heeft weinig nodig om te werken, vooral gericht op kennis
•
wordt blij van kennis en heldere verklaringen
•
heeft de neiging zich te richten op wat er NIET goed gaat
•
humor: metaforen en woordgrappen 28
theorie strategie
toekomst
consistentie hoofdlijnen
analyseren
begrijpen ongebondenheid
complexiteit
principieel
creativiteit
vrijheid
waarheid
kennis
29
De Gele spiraal gevoel van vrijheid ”ik begrijp; het klopt wat ik dacht” helderheid bevestiging van eigen gedachten verwarring
“ik begrijp niet; wat ik dacht blijkt niet waar” gevoel van eenzaamheid 30
De Groen spiraal ”ik beteken iets voor anderen”
vreugde over bijdrage tot harmonie plezier in onderling contact
actieve groepsrol waargenomen sociale acceptatie passieve groepsrol / exit
“ze zien me niet staan”
gevoel van verstoting en verdriet onzekerheid over houding
31
De Oranje spiraal winnaarsgevoel resultaat komt door inzet “ze zien hoe goed ik ben”
actief, dominant waargenomen succes passief, voorzichtig
“ze vinden me een sukkel”
verliezersgevoel wel inzet geen resultaat
32
De Blauw spiraal “men waardeert mijn bijdragen en loyaliteit”
waargenomen waardering voor plichtsbetrachting
gevoel van eigenwaarde trots over competentie gevoel, zinvol bij te dragen
zekerheid, rechtvaardigheid
onzekerheid teleurstelling
“mijn inspanning wordt niet gewaardeerd” twijfel over eigenwaarde zelfhaat, schaamte verkramping 33
De Rode spiraal macht, controle “ieder respecteert mijn positie”
zelfvertrouwen
waargenomen respect uit de omgeving
boosheid
“ze beschouwen me als een soort slaaf” boosheid machteloosheid 34
De Paarse spiraal veiligheid geborgenheid “we zijn een familie”
vertrouwen in anderen
waargenomen onderlinge band wantrouwen
“ieder voor zich”
angst eenzaamheid
35
Het testresultaat
36
De verwerping
De meeste mensen zien voor elke drijfveer wel een nadeel. Het is het gedrag van de omgeving wat u irriteert, stoort etc. De verwerping laat zien van welke drijfveren (gedrag) u negatieve gevoelens kunt ontwikkelen. Waar u ‘denkt’ tegen aan te kunnen lopen in de wereld (werkgerelateerd). Hoe groter de bol, hoe groter de weerzin, de negatieve gevoelens u dat oplevert. Zeer sterke verwerpingen geven het beeld van een zekere allergie. De verwerping kan zowel een reactie zijn op werkelijk gedrag of cultuur in uw omgeving, maar het kan ook de herkenning op of de te verwachte reactie op dergelijk gedrag of cultuur zijn.
37
Logica en verwerping
Geel: Groen: Oranje: Blauw: Rood: Paars:
doordenking is belangrijk, maar al te erg theoretiseren wordt verworpen de sociale kant krijgt weinig energie, hekel aan consensus vorming heel ambitieus, en ziet pas na lange tijd de mogelijke oppervlakkigheid wil wel structuur, maar geen vrijheids belemmerende regeltjes komt laat tot felheid, heeft een hekel aan ondoordachte/ impulsieve acties zal niet snel familiegevoel creëren, heeft weinig hekel aan tradities
38
Stuurkleur
Kennis, begrip, vrijheid, doordenking, theorie, concept, breed beschouwen, innovatie, rationaliseren, grondige analyse, feiten, nieuw, “waarom-vraag”
Steunkleur
Ter ondersteuning van de stuurkleur:
begrip, concept, analyse, feiten, de slimste manier om…het beste idee om, evaluatie na Blauw en Rood Sluitkleur
Meestal achteraf:
evaluatie, analyse achteraf. Had ik het niet slimmer kunnen doen? 39
Stuurkleur
Harmonie, samen, delen, gelijkwaardigheid, verbinden betrokkenheid, consensus, bekommeren, helpen, oog voor zwakkeren
Steunkleur
Ter ondersteuning van de stuurkleur:
betrekken, delen, draagvlak zoeken, communiceren, vertellen, informeren (na Rood) Sluitkleur
Meestal achteraf:
Vertellen. Had ik anderen niet wat eerder moeten betrekken, meenemen?40
Stuurkleur
Ambitie, resultaatgericht, doelen stellen, flexibel, scoren, applaus, pragmatisch, opportunistisch, handig, wil bewondering Steunkleur
Ter ondersteuning van de stuurkleur: Efficiënt (na blauw), praktisch, doelmatig, praktijk, punt willen maken, toepassen/kapitaliseren van kennis/ na Geel, calculerend te werk/ na Rood
Sluitkleur
Meestal achteraf: Heb ik mezelf niet teveel weggecijferd? Wat heeft mij dat opgeleverd? 41
Stuurkleur
Steunkleur
Sluitkleur
Loyaal, betrouwbaar, gericht op details, structureren, organiseren, plannen, écht afmaken, transparant, stabiliseren, detaileren Ter ondersteuning van de stuurkleur: Plannen, afspraken maken, afmaken, Concretiseren, organiseren, detaileren Meestal achteraf: Opruimen. Had ik het niet wat beter moeten plannen? 42
Stuurkleur
Steunkleur
Sluitkleur
Macht, kracht, tempo, actie, duidelijkheid, domein, NU, impulsief, confrontatie, directheid, lik op stuk, maatjes, besluiten nemen, respect Ter ondersteuning van de stuurkleur: Snel, ongeduld, buikgevoel, irritatie, handhaven, actie, concretiseren, tempo maken, voortvarend aan de slag Meestal achteraf: Nog even afronden. Had ik niet wat eerder duidelijk moeten zijn, meer tempo moeten maken, handhaven! Komt laat of heel laat tot felheid 43
Stuurkleur
Steunkleur
Sluitkleur
Geborgenheid, veiligheid, rituelen, ongeschreven regels, beschermt het eigene/onze, creëert familiegevoel, vertrouwen, beslotenheid Ter ondersteuning van de stuurkleur: Creëert een familieband, om op elkaar te vertrouwen, sluit mensen in of uit, warme of koude kant Meestal achteraf: Heb ik geen essentiële cultuurkenmerken (ongeschreven regels) over het hoofd gezien? 44
De verwerpingen waargenomen vanuit de dominante drijfveer!
Gedrag vanuit bepaalde drijfveren is positief en negatief te labelen. In de logica staan de positief gelabelde drijfveren, in de verwerping staan de als negatief ervaren (de overdreven/ overtrokken) gedragingen. (Twee kanten van de medaille) De negatief geziene gedragingen (verwerpingen) worden gepercipieerd/ waargenomen vanuit iemand zijn meest dominante (= sturende) drijfveer! Het zijn daardoor geen ‘feiten’ meer maar percepties!!!....bekeken door de bril van……
45
Hoe werkt dat dan bij Geel? Logica
Verwerping
Verwerpt Regels en structuur vaak nogal dom, onvoldoende doordacht. Beperken de vrijheid van denken
Groepsdenken (dwang) belemmert individuele vrijheid in denken en unieke ideeën. Geel houdt niet van consensusvorming. Pragmatisch handelen om te scoren belemmert echt begrip en is oppervlakkig Ondoordacht, ongenuanceerd en impulsief. Belemmert ook het denkproces. Kritiekloos aanvaarden is nogal bekrompen. Spanning tussen begrijpen en geloven! Zoekt kennis en begrip, maar wil niet theoretiseren en compliceren
46
Hoe werkt dat dan bij Groen? Logica
Verwerping
Verwerpt De onpersoonlijke benadering van Blauw. Stelt regels boven mensen. Groen houdt niet van de uniformiteit van regels Het afstandelijke en vrijblijvende gedrag van Geel. Geel wil zich niet conformeren en/of verbinden, en plaats zich dus buiten de groep. Het arrogante gedrag van Oranje, Oranje twijfelt aan intenties van anderen (want willen is kunnen) en wil zich onderscheiden en gezien worden. Het ongeduldige en onnodig confronterende/ conflicterende gedrag van Rood, verpest daarmee de harmonie. Het kleingeestige gedrag van Paars, te zeer op kleine groep gericht, staat niet open voor buitenstaanders Wil harmonie, maar niet over alles consensus!
47
Hoe werkt dat dan bij Oranje? Logica
Verwerping
Verwerpt Regels beperken het speelveld en de mogelijkheid om je doelen te bereiken Overleg zorgt voor vertraging van doelbereiking en afzwakking van het individuele succes
Continu doordenken compliceert en belemmert pragmatisch handelen Conflicten zijn gericht op winst op dit moment, niet op de middellange termijn. Niet handig. Ziet het als doelloos, daar bereik je geen doelen mee. Ziet het bijna als Blauw. Beperkt de armslag Wanneer het te glad of opportunistisch wordt
48
Hoe werkt dat dan bij Blauw? Logica
Verwerping
Verwerpt Het chaotische gedrag van Geel, maakt problemen in plaats van oplossingen. Alleen op hoofdlijnen en theorie gericht, niet op details en werkelijkheid. Het ongeorganiseerde/gemakkelijke van Groen, terwijl de plicht roept. Lijkt liever te praten dan te werken.
Het onberekenbare en egoïstische gedrag van Oranje, gaat steeds voor eigen gewin, en wil het steeds beter en anders. Stabiliseert nooit. Oranje kan regels overtreden om het doel te bereiken. Het onverantwoordelijke gedrag van Rood, niet bezig met regels maar met eigen domein, neigt er dus naar regels te overtreden. Impulsief en daarmee onvoorspelbaar. Het baseren op ongeschreven regels van Paars, een voor Blauw onbegrijpelijke orde. Dit is niet rationeel Het opgelegde Blauw (regels en bureaucratie) en als het 49 te gedetailleerd of repeterend werk wordt.
Hoe werkt dat dan bij Rood? Logica Verwerping
Verwerpt Het trage, warrige en analyserende van Geel. Niet zinvol in het hier en nu! Duurt veel te lang. Het praten (langdradige) van Groen, Rood vindt groen neerbuigend door begrijpende houding en naïef daar het gelijkheid veronderstelt en goede bedoelingen
IJdel en afhankelijk van de opinie van anderen. Onbetrouwbaar en calculerend Het bescheiden en opofferende gedrag wordt als zwak en kinderlijk ervaren, Paars kan niet voor zichzelf zorgen Het overdreven nauwgezette en te snel in de verdediging schietend gedrag van Blauw. Rood snapt niet dat Blauw regels nodig heeft om orde te handhaven. Rood vindt Blauw ook naïef over misbruik Wanneer het gedrag leidt tot conflict en er macht misbruikt50 wordt
Hoe werkt dat dan bij Paars? Logica
Verwerping
Verwerpt Het ontkennen van Geel van het gegroeide, mythische en symbolische omdat Geel alles wil analyseren. Niet bezig met de groep. Geen respect voor anciënniteit. Het praten (langdradige) van Groen. Groen voelt de gegroeide verhoudingen (het organische) niet aan, kent zijn eigen plek niet. Het verander- en verbeterzieke gedrag van Oranje voor eigen gewin, voelt niet aan hoe en waarom dingen gegroeid zijn. Het lompe en ruwe gedrag van Rood, geen respect voor datgene wat voor anderen heilig is, verstoort daarmee de geborgenheid en veiligheid Het kille en machinale gedrag van Blauw, de natuur en de mens (het organische) wordt niet gezien.
Wanneer het te tuttig of primitief wordt of te vasthoudend 51 en besloten is.
Klant- en leveranciersrelaties
verandermanagement – opleidingsmanagement - projectmanagement
High Performance Team Cultuur
Matchen oefening 1: team - manager
53
Onderdelen cultuur assessment 1 Wij zijn een goed team, want…? Wij zijn een goed team, maar…? 2. Twee punten verdeling:
Waar willen we in investeren…? Eventueel verdiepingsvraag expert opleiding groepen en teams Maar laten we nou niet…?
3. 3x3 vragen:
Teambeeld Beeld van medewerker expert opleiding groepen en teams Beeld van buitenwereld expert opleiding groepen en teams 54
2 punten verdelen
waar moeten jullie als team in investeren?
communicatie en overleg
doordenking
positie en resultaat
heldere procedures, naleving van afspraken
snelheid en besluitvaardigheid
onderling vertrouwen 55
2 punten verdelen
Doorvragen, een voorbeeld: Communicatie en overleg: wat ontbreekt eraan?
8 3
3
2 punten verdelen Maar laten we nou niet…! overal ellenlang over gaan praten
eindeloos gaan theoretiseren
alleen maar achter succes aan gaan
overal regeltjes voor gaan maken
conflicten gaan maken
terugvallen op oude gewoonten 57
Uitslag 2 punten verdeling
9
2
6
3 5
2
5 1
3
3
4
5
Team wil graag investering in communicatie en overleg en procedures en afspraken. Dit zijn de belangrijkste drijfveren van het team en mogelijk overdrijvingen! Daarnaast ervaren ze ook de schaduwkanten van hun belangrijkste drijfveren zoals veel inefficiënt overleg. 58
3x3: Thema’s sociale cultuur
Inspiratie cultuur
Hoe is de sociale verhouding tussen de teamleden?
Hoe gaan we om met ideeën en vernieuwing
Prestatiecultuur Hoe prestatie gericht zijn we als team?
Structureringcultuur
Conflictcultuur
Bindingscultuur
Hoe gaan we om met afspraken en regels?
Hoe gaan we om met wrevel en conflict?
Hoe is onze onderlinge binding? 59
3x3: Ik zie ons team als…. overmatig consensusgericht
visionair maar weinig concreet
sociaal en open
strategisch en innovatief
onpersoonlijk en formeel
te weinig conceptueel denkend
onderling concurrerend gericht op gezamenlijk resultaat op de winkel passend
risicomijdend, zekerheid zoekend
conflictueus
een familie
gestructureerd en helder
stevig en besluitvaardig
echt onderling betrokken
ongestructureerd, chaotisch
conflictmijdend, besluiteloos
ieder voor zich
60
Bindingscultuur: Hoe is onze onderlinge binding?
ieder voor zich
-5
echt onderling betrokken
0
een familie
+5
61
Conflictcultuur: Hoe gaan we om met wrevel en conflict?
conflictmijdend, besluiteloos
-5
stevig en besluitvaardig
0
conflictueus
+5 62
Structureringscultuur: Hoe gaan we om met regels en afspraken?
ongestructureerd en chaotisch
-5
duidelijk en helder
0
star en risicomijdend
+5 63
Prestatiecultuur: hoe prestatiegericht zijn we als team?
op de winkel passend
-5
gericht op gezamenlijk resultaat
0
onderling concurrerend
+5 64
Sociale cultuur: hoe is de sociale verhouding tussen teamleden onderling
formeel en onpersoonlijk
-5
sociaal en open
0
overmatig consensusgericht
+5 65
Intellectuele cultuur: hoe gaan we om met ideeën en vernieuwing?
te weinig conceptueel denkend
-5
helder en innovatief
0
heel visionair maar weinig concreet
+5 66
Categoriseren van de antwoorden Paars
-5
-4
-3
-2
-1
+1
+2
+3
+4
+5
+2
Rood
-2
Blauw
?
Oranje
0
Groen
+2,5
Geel
-2,5
67
Voorbeelduitkomst
+2
- 2,5 +1
-3
- 2,5
+2 68
Lezen van de uitslag •
•
•
•
zowel afwijkingen in de – als in de + zijn dus afwijkingen t.o.v. de gewenste optimale waarde de – geeft aan dat er te weinig aandacht is voor het betreffende waardesysteem. de + geeft aan dat er teveel aandacht is voor dat waardesysteem Ga uitslagen NIET aanpassen aan de hand van het groepsprofiel. Dus niet een MIN-2 op Groen naar NUL brengen “als het een Groene groep is…”!! Je kan niet een 3x3 uitslag terugherleiden tot de drijfveren van de groep. Drijfveren en gedrag zijn twee verschillende zaken!! 69
