Dr Michel Ferrante AZ Sint Maarten Mechelen - Duffel
Screening voor colon kanker in Vlaanderen in 10 stappen VLK dag 18 september 2014
CRCancer een gezondheidsprobleem – wereldwijd
M, 3e
V, 2e
1,2 miljoen diagnoses in 2008
CRCancer een gezondheidsprobleem – België Belgisch Kankerregister 2010
Populatie
Nieuw / jaar Mortaliteit / jaar
België
11,041,266
9293 (999)
2930
Vlaanderen
6,376,425
5340
1776
- Leeftijd bij diagnose: 70 (M) en 72 jaar (V) - Incidentie: 3e (M, 13.7%); 2e (V, 13.0%) - Mortaliteit: 2e (M, 10.3%); 3e (V, 11.9%)
Stap 1 • 1 op 20 Vlamingen krijgt dikke darm kanker • 19 op 20 dus niet : Wat kan ik doen…..
CRCancer een gezondheidsprobleem – België
Stap 2 • 90 % is ouder dan 50 jaar • DUS 10 % is < 50 jaar ! kunnen we weten wie…
CRCancer een gezondheidsprobleem – wereldwijd
608,700 CRC doden in 2008
- Kanker is de belangrijkste doodsoorzaak - CRC mortaliteit vertegenwoordigt 8%
Stap 3 • In Vlaanderen sterven 2000 mensen/jaar aan dikke darm kanker dwz 5 patienten/dag !
• AZ Sint Maarten : 120 nieuwe diagnose/jaar
CRCancer een ‘ideaal’ model – carcinogenese
Stap 4 • Elke kanker komt uit een poliep, doch niet elke poliep veroorzaakt kanker • 1000 poliepen 100 > 1 cm 25 kanker • “normale” groei : 8 à 10 jaar • “ideaal” model voor screening tijd om in te grijpen !
CRCancer een ‘ideaal’ model – (risico) populatie
5%
General population
15%–20%
Personal history Inflammatory bowel disease
15%–40%
70%–80%
HNPCC mutation
>95%
FAP Lifetime risk (%)
0
20
40
60
80
100
100
CRCancer een ‘ideaal’ model – (risico) populatie 80 70%
60 Approximate lifetime CRC risk (%)
40 20
17% 6%
8%
One 1°
One 1° and two 2°
2%
10%
0 None
Affected family members
One 1° Two 1° age <45
HNPCC mutation
CRCancer een ‘ideaal’ model – (risico) populatie
Hoog (5 – 10 %) Lynch Syndroom
Verhoogd (15 – 20 %) Familiaal, Persoonlijke voorgeschiedenis
Familial Polyposis Coli IBD (colitis)
Globaal (75 %)
3.5 %
Populatie Screening Genetisch Centrum
Stap 5 • 20 % familiaal – Vooral 1e graadsverwanten (vader/moeder/broers/zussen) – Vanaf de leeftijd van 50 jaar – Of 10 jaar onder de “index”-patient
• 80 % sporadisch
Preventie voor CRCancer – (primaire) preventie
Stap 6 • CAVE : – Overgewicht – Roken/alcohol – Rood vlees • GUNSTIG : – Lichaamsbeweging – Vezelrijke voeding – Lage dosis aspirine (80 mg/dag) in selectieve gevallen
CRCancer een ‘ideaal’ model – methodologie
‘Dé Vinger’ Stoelgangsonderzoek
E
‘Bloed & Merkers’ Coloscopie
‘Klachten’ Virtuele Coloscopie
G.W. Bush, 03.2003
EU commissie, 05.05.2003
- Uitstrijkje - mammografie - FOBt
•
"Men and women from 50 years of age should participate in colorectal screening. This should be within programmes with built-in quality assurance procedures"
•
"Faecal occult blood testing is actually the only recommended screening strategy
KCE rapport, 2006
Vlaanderen
La Wallonie
Vlaams Piloot project, 2007-2010
Drie gemeentes met verschillende sociale achtergrond
Post
+ Centraal lab
♀ + ♂, 50-74 yrs.
Huisarts
Huisarts
Coloscopie
iFOBT/2 jaar
Pilootproject Antwerpen
Pilootproject Antwerpen
8255
5,3% 436 positieve
Stap 7 • Onderzoek van de stoelgang = FOB • Massale screening in heel Vlaanderen
Grootschalige darmkankerscreening Vrijdag, 03/02/2012 - 18:31 De Vlaamse regering gaat vanaf 2014 meer dan
1,9 miljoen mensen, ofwel
bijna een Vlaming op drie, laten screenen op dikkedarmkanker.
Dat heeft Vlaams minister van Volksgezondheid Jo Vandeurzen bekendgemaakt.
i(mmunochemical)FOBT
- Kosteneffectief - Kwantitatief (75-100 ng/ml) - (minder) dieet afhankelijk - Hoge participatie (60 vs. 47%)
Populatie screening – implementatie
Effectieve start in oktober 2013 Einde fase 1 voorzien eind 2015 www.bevolkingsonderzoek.be Coloscopie
♀ + ♂,
56-74 jaar
Post
Centraal lab
Huisarts
Stap 8
Het is “POEP” simpel
Populatie screening – implementatie
Populatie screening – implementatie
Enkele cijfers : • 1,9 naar 1,4 miljoen Vlamingen (56 jaar) – 7000 brieven/week !
• 5 % positieve FOB • 40-60 % participatiegraad • 90 % verklaring voor +iFOB – 50 tot 55 % poliepen – 4 à 5 % (beginnende) kanker – Rest : speen/diverticulose/angiodysplasie/ colitis/radiorectitis
Doel screening met FOB : 1/ Incidentie van colonkanker doen dalen oa recente studie in Gut 2/ Persoonlijk leed besparen oa heelkunde/uitzaaiingen 3/ Familiale drama’s vermijden FUTURE : DNA analyse via stoelgang net FDA approved in USA
Heet van de naald : Indi en deze ni euwsbri ef ni et correct wordt weergegeven kl i k hi er
Artsenkrant nieuwsbrief - N°1439
12 s eptem ber 2014
Hoofdredacteur : Geert Verrijken
Bemoedigende eerste resultaten bevolkingsonderzoek dikke darmkanker In oktober 2013 startte Vlaanderen een bevolkingsonderzoek op naar dikke darmkanker. Begonnen werd met de 66-74 jarigen. Tijdens de academische zitting waarmee de Geneeskundige Dagen van Antwerpen openden, maakte professor Guido Van Hal (UA) de eerste, voorlopige -maar bemoedigenderesultaten bekend. De participatiegr aad ligt hoog (51%) maar ook het aantal doorverwijzingen voor verder onderzoek is fors (9,3%). Lees het artikel
De redactie : Luc Ruidant, Veerle Caerels , Henk Van Nieuwenhove, Wouter Cols on, Tijs Ruys s chaert Adverteerders © ActuaM edica 2014
Reageer
Een technis ch probleem ?
Pas woord vergeten ?
Uits chrijven
Eigen resultaten AZ Sint Maarten periode 12-2013 t/m 06-2014 • • • •
Totaal aantal colo's 213 Aantal negatieve colo's 18 Aantal afwijkende colo's 195 Totaal aantal afwijkende colo's met poliepen 71% – tumoren – advanced poliepen – diminutieve poliepen
8,7 % 33,3 % 38 %
Eigen resultaten AZ Sint Maarten periode 12-2013 t/m 06-2014 8,7
tumoren
38
advanced poliepen diminutieve poliepen
33,3
Stap 9 • Geen FOB – wel totale coloscopie voor… – 1e graadsverwanten met darmkanker – Voorgeschiedenis van darmkanker – Symptomatische patienten !
• FOB tussen 50-56 jaar – Ja, maar op eigen kosten (20 €)
• FOB onder de 50 jaar – Niet kosten/baten
Opvolging na polipectomie Europese richtlijnen (ESGE, Endoscopy 2012;44:SE151-SE163.)
Boston Bowel Preparation Scale (BBPS : 3-2-1-0)
Stap 10 Men zegge het voort !!!!
LAAT NAAR JE DARMEN KIJKEN
