Wat gebeurt er met uw vermogen als u er niet meer bent? Een onderzoek door SeniorenNet.be en Rode Kruis-Vlaanderen
Structuur van de presentatie
1. Opzet & methode 2. Demografisch profiel 3. Analyse van de resultaten
www.SeniorenNet.be
1. Opzet & methode
Opzet & methode
Een peiling naar
Doel
Kennis over successieplanning
Senioren sensibiliseren
Houding ten opzichte van het testament
Senioren beter informeren over successieplanning, bvb. het duolegaat
Relevantie
Een doordachte successieplanning kan senioren veel zorgen besparen
Tijdens haar lezingen over successieplanning constateert Rode Kruis-Vlaanderen dat senioren meestal weinig weten over dit onderwerp
Totale steekproef: 1494 (wisselende steekproeven in rapportering)
Methode: vrijblijvende elektronische bevraging op www.SeniorenNet.be
Tijdstip meting: zomer 2010
www.SeniorenNet.be
2. Demografisch profiel
Leeftijd en geslacht
2/3 van de respondenten is ouder dan 55 jaar Mannen zijn oververtegenwoordigd
> 65 jaar
37%
55-64 jaar
vrouw
30%
man < 54 jaar
40%
53%
6%
Non-respons: 27,4% N = 1494
Non-respons: 6,2% N = 1494
www.SeniorenNet.be
Opleidingsniveau Bijna 40% heeft geen diploma hoger secundair onderwijs Slechts 27,5% is hoger opgeleid. Daarvan heeft 5% een universitair diploma
Universitair
Hoger niet-universitair
Hoger technisch/ hoger middelbaar Lager onderwijs/ lager technisch/ lager middelbaar
5%
22%
31%
39%
Non-respons: 3% N = 1494
www.SeniorenNet.be
Kinderen en samenlevingsvorm (1) ¾ van de respondenten heeft kinderen
samenwonend
8%
alleenstaand
43%
gehuwd
N = 1494
45%
N = 378
De meerderheid is gehuwd 6,8% 23,5%
Gehuwd Alleenstaand
67,6%
Samenwonend (*)
(*) wettelijk of minstens 1 j feitelijk Non-respons: 2% N = 1494
samenwonend 7% alleenstaand gehuwd
17% 76%
N = 1108
www.SeniorenNet.be
Kinderen en samenlevingsvorm (2)
Kinderen en gehuwd (56,2%) Kinderen en alleenstaand (12,4%) Kinderen en samenwonend (5%) Geen kinderen en gehuwd (11,4%) Geen kinderen en alleenstaand (11%) N = 1494
Geen kinderen en samenwonend (1,9%)
Meer dan de helft heeft kinderen en is gehuwd* 11% heeft geen kinderen en is alleenstaand** 11% heeft geen kinderen maar is wel gehuwd 12% is alleenstaand maar heeft wel kinderen
*Meest wettelijk omkaderd **Minst wettelijk omkaderd
www.SeniorenNet.be
3. Analyse van de resultaten
Inhoud 3.1 Bezorgdheid om nalatenschap 3.2 Kennis tarieven van de successierechten 3.3 Kennis, implementatie en attitude (ten opzichte) van het testament 3.4 De rol van media en notaris in de beslissing om een testament op te stellen 3.5 Kennis van andere technieken: Het duolegaat
www.SeniorenNet.be
3.1 Bezorgdheid om nalatenschap
Zonder zorgen: werken, wonen, pensioen, nalatenschap, …
Bijna 9 op 10 is begaan
Vindt u het belangrijk om zelf te bepalen wat er na uw dood met uw vermogen gebeurt?
met zijn/haar nalatenschap
Deze bevinding zou kunnen wijzen op een positieve attitude tegenover successieplanning
5%
2%
6% ja nee
Maar zijn 50-plussers ook echt bezig met successieplanning?
geen mening
87%
geen antwoord
N = 1494
www.SeniorenNet.be
Nalatenschap (1) Wat men wenst, komt niet
noodzakelijk overeen met wat men in de praktijk ook doet
In verhouding tot de wens om te bepalen wat er na zijn dood met het vermogen gebeurt, onderneemt de 50-plusser weinig concrete stappen 61% heeft geen testament, maar ruim een vierde onder hen is van plan zich te informeren
Gaat een testament opstellen
Heeft een testament
Heeft geen testament
11,8%
24%
61,3%
N = 1298 (87% die begaan is met nalatenschap)
27,3% gaat zich informeren
www.SeniorenNet.be
Nalatenschap (2) Slechts 22% van alle
ondervraagde senioren heeft een testament opgesteld
Heeft u reeds een testament opgesteld? 11%
4%
Heeft een testament 22% Heeft geen testament
N = 1494
63%
Heeft geen testament, maar gaat één opstellen Non respons
www.SeniorenNet.be
3.2 Kennis van de tarieven van de successierechten
Tarieven successierechten
Slechts 1/4 kent de
Kent u de tarieven van de successierechten?
tarieven van de successierechten
ja
26%
Er zijn verschillen naargelang:
al dan niet een testament hebben samenlevingsvorm
nee
70%
Non-respons: 3,6% N = 1494
www.SeniorenNet.be
Verschillen in kennis van de tarieven: testament Wie een testament
heeft, is beter op de hoogte van de tarieven van de successierechten
11%
4%
Heeft een testament
22% Heeft geen testament Heeft geen testament, maar gaat één opstellen
63%
Non respons
Kent de tarieven
Volledige steekproef 26,1%
Wie een testament heeft 35,3%
Wie geen testament heeft 21,4%
Kent de tarieven niet
70,3%
61,3%
75,6%
www.SeniorenNet.be
Verschillen in kennis van de tarieven: samenlevingsvorm Alleenstaanden kennen
de tarieven van successierechten het best. Toch gaat het om minder dan 30%.
6,8% Gehuwd
23,5%
Alleenstaand
Samenwonenden kennen
de tarieven het minst goed. 77,5% kent de tarieven helemaal niet.
Samenwonend 67,6% N = 1494
Kent de tarieven Kent de tarieven niet
Volledige steekproef 26,1%
Alleenstaanden
Gehuwden
Samenwonenden
28,2%
26,4%
20,6%
70,3%
68,4%
71,1%
77,5%
www.SeniorenNet.be
3.3 Kennis, implementatie en attitude (ten opzichte) van het testament
Gekende technieken voor successieplanning
Het testament is de meest gekende techniek voor successieplanning (68,5%)
Gevolgd door de handgift of schenking (45,5%) en het huwelijkscontract (34,2%)
Slechts 10,6% heeft al eens van het (duo-)legaat gehoord
Amper 3,6% heeft al eens over generation skipping gehoord
10,7% duidde geen enkel antwoord aan
2% zegt van alle technieken al eens gehoord te hebben
69%
46% 34%
11%
11% 04%
04%
N = 1494
www.SeniorenNet.be
Het testament als gekende techniek voor successieplanning (1)
Kennen het testament als techniek voor successieplanning:
Totale steekproef, gemiddelde
69%
(n = 1494)
Mensen zonder kinderen
75%
(n = 378)
Mensen met kinderen (n = 1108)
Totale steekproef, gemiddelde
69%
(n = 1494)
67%
Gehuwden
66%
(n = 1011)
Samenwonenden (n = 102)
Alleenstaanden
76%
77%
(n = 351)
www.SeniorenNet.be
Het testament als gekende techniek voor successieplanning (2)
Kennen het testament als techniek voor successieplanning:
Totale steekproef, gemiddelde
69%
(n = 1494)
geen kinderen en samenwonend
90%
(n = 29)
geen kinderen en alleenstaand
78%
(n = 162)
kinderen en alleenstaand
75%
(n = 186)
geen kinderen en gehuwd
74%
(n = 171)
kinderen en samenwonend
70%
(n = 73)
kinderen en gehuwd
65%
(n = 839)
www.SeniorenNet.be
Het testament als gekende techniek voor successieplanning (3) Senioren zonder kinderen zijn beter op de hoogte van het testament dan senioren met kinderen
Alleenstaanden hebben al vaker van het testament gehoord
dan het gemiddelde. Hetzelfde geldt voor senioren zonder kinderen, en specifieker voor alleenstaanden zonder kinderen en samenwonenden zonder kinderen.
(Wettelijk of minstens 1 jaar feitelijk) samenwonenden met kinderen & gehuwden met kinderen zijn minder goed dan gemiddeld op de hoogte van het testament
www.SeniorenNet.be
68,5% kent het testament en toch… Van de senioren die het testament kennen als manier voor successieplanning, heeft slechts 29% een testament opgesteld 2% 29% Kent het testament als techniek voor successieplanning (68,5%)
heeft een testament opgesteld zal een testament opstellen heeft geen testament opgesteld
56% N = 1494
13%
non-respons
N = 1024
www.SeniorenNet.be
Testament Heeft u reeds een testament opgesteld?
11%
4%
Heeft een testament 22% Heeft geen testament
63% N = 1494
Heeft geen testament, maar gaat één opstellen Non respons
Van de totale steekproef, heeft 63% geen testament Ook hier zijn opvallende verschillen tussen de groepen
kinderen / geen kinderen en volgens samenlevingsvorm
www.SeniorenNet.be
Heeft u reeds een testament opgesteld? (1) Ja gemiddeld
Neen 22%
63%
(n = 1494)
senioren zonder kinderen
36%
%
(n = 378)
senioren met kinderen
(n = 1108)
18%
70%
samenwonenden
40%
42%
(n = 102)
alleenstaanden
26%
57%
(n = 351)
Gehuwden
(n = 1011)
68%
Binnen de groep zonder kinderen, hebben opvallend meer mensen een testament.
19%
Ook zijn in deze groep meer mensen van plan een testament op te stellen (15%) dan in de categorie mensen met kinderen (10%)
Alleenstaanden en vooral samenwonenden hebben vaker een testament dan gehuwden Van de gehuwde senioren heeft slechts 19,2% een testament
www.SeniorenNet.be
Heeft u reeds een testament opgesteld? (2) Ja Gemiddeld
Neen 22%
63%
(n = 1494)
Kinderen en gehuwd
15%
73%
(n = 839)
Kinderen en alleenstaand (n = 186)
19%
66%
Geen kinderen en samenwonend
31%
41%
Geen kinderen en alleenstaand
35%
47%
(n = 29)
(n = 162)
Geen kinderen en gehuwd
42%
(n = 171)
Onder gehuwden is er een groot verschil naargelang men kinderen heeft of niet
40%
Van de gehuwden die geen kinderen hebben, heeft 4 op 10 een testament, terwijl in de groep gehuwden met kinderen amper 15% een testament heeft.
Binnen de groep met kinderen, hebben opvallend minder mensen een testament
Maar binnen deze groep scoren de samenwonenden wel zeer goed!
www.SeniorenNet.be
Concreet Twee categorieën, met name ‘kinderen en alleenstaand’ & ‘kinderen en gehuwd’, zijn verantwoordelijk voor het gemiddelde van 22% dat een testament heeft. De andere groepen liggen (ver) boven het gemiddelde van 22%.
Gehuwden met kinderen zijn het best wettelijk omkaderd
Deze groep is het minst op de hoogte van het testament
Amper 15% stelde een testament op
Alleenstaanden zonder kinderen hebben het meest belang bij successieplanning. Van deze groep senioren:
heeft 4 op 5 al van het testament gehoord als techniek voor successieplanning. Dit is meer dan het gemiddelde.
stelde slechts 35% reeds een testament op. Toch is dit meer dan gemiddeld.
is 16% van plan een testament op te stellen.
Nut van het duolegaat voor deze groep (zie 3.5)
www.SeniorenNet.be
Niet iedereen wil een testament Gemiddeld wil 15,7% geen testament. In dit verband is al dan niet kinderen hebben een belangrijke variabele.
Binnen de groep met kinderen loopt het aantal mensen die geen
testament willen op tot 19,9%. Bij mensen die kinderen hebben en ook gehuwd zijn, is dat zelfs 21,2%.
(Gehuwde) senioren met kinderen zijn wel beter dan gemiddeld op de hoogte van andere technieken voor successieplanning, zoals het huwelijkscontract en de schenking.
> Mogelijks verkiezen zij één van deze technieken boven het testament.
Van de senioren zonder kinderen wil amper 4% geen testament.
www.SeniorenNet.be
Waarom wel voor een testament kiezen? 6% 9%
bepaalde erfgenamen bevoordelen
18%
zekerheid/duidelijkheid geven aan langstlevende partner ruzie vermijden bij erfgenamen 32% 37%
bedrag aan successierechten zo laag mogelijk houden om mijn vermogen niet naar de Belgische Staat te laten gaan
21%
deel vermogen nalaten aan goed doel
N = 1260
Bij dit resultaat en de daaropvolgende uitsplitsingen, zijn alle respondenten die geen testament willen, uitgesloten
www.SeniorenNet.be
Redenen verschillen
Bepaalde erfgenamen bevoordelen
vooral de groep zonder kinderen vindt het belangrijk om d.m.v. een testament bepaalde erfgenamen te bevoordelen
kinderen en gehuwd
13%
vooral belangrijk voor wie alleenstaand is en ook kinderen heeft. Voor de gehuwden zonder kinderen is dit geen voorname reden.
12%
(n = 165)
geen kinderen
22%
14%
(n = 364)
(n = 308)
geen kinderen en alleenstaand
28%
kinderen
24%
(n = 888)
(n = 155)
geen kinderen
29%
(n = 364)
kinderen en alleenstaand
28%
(n = 150)
geen kinderen en gehuwd
32%
(n = 165)
gemiddeld
geen kinderen en gehuwd
(n = 888)
alleenstaand
erfgenamen
13%
(n = 661)
kinderen
Ruzie vermijden onder
gemiddeld
21%
(n = 1260)
18%
(n = 1260)
www.SeniorenNet.be
Redenen verschillen
Voorkomen dat
vermogen naar de Staat gaat
De tarieven van de
successierechten zo laag mogelijk houden
is vooral belangrijk voor alleenstaanden zonder kinderen
het meest belangrijk voor alleenstaanden met kinderen
niet bepaald belangrijk voor gehuwden met kinderen
binnen elke groep relatief veel opgenoemd als reden (> 26% in elke groep)
kinderen en gehuwd
4%
(n = 661)
geen kinderen en alleenstaand
29%
kinderen en alleenstaand
43%
(n = 150)
(n = 155)
geen kinderen
23%
(n = 364)
geen kinderen
27%
(n = 364)
alleenstaand
16%
(n = 308)
gemiddeld
gemiddeld 9%
32%
(n = 1260)
(n = 1260)
www.SeniorenNet.be
Redenen verschillen
Een deel van het
vermogen nalaten aan een goed doel
wie alleenstaand is en geen kinderen heeft is hier veel meer voor te vinden dan wie gehuwd is en kinderen heeft
geen kinderen en alleenstaand
Zekerheid geven aan de langstlevende partner
dit is een belangrijke factor voor gehuwden en samenwonenden en niet voor alleenstaanden
17%
(n = 155)
geen kinderen
14%
(n = 364)
alleenstaand
11%
(n = 308)
kinderen en gehuwd
2%
(n = 661)
gemiddeld (n = 1260)
6%
www.SeniorenNet.be
3.4 De rol van media en notaris in de beslissing om een testament op te stellen
Media (1) 28,7% van de senioren die het
Kent het testament als techniek voor successieplanning(68,5%) N = 1494
testament kennen als techniek voor successieplanning, leerde deze techniek kennen via de media
De traditionele, algemene pers heeft hierbinnen een aandeel van 23,3%, Internet 5,4%
De informatie verkregen via de media was slechts voor 3,9% van diegenen die een testament opstelden, de voornaamste aanleiding om dat te doen.
www.SeniorenNet.be
Media (2)
68,5% kent het testament
28,7% onder hen hoorde van deze techniek via de media
Van deze 28,7% heeft 13,3% een testament
Dit komt neer op 2,6% van de totale steekproef
(N= 1494)
www.SeniorenNet.be
Notaris (1) Advies vragen aan een notaris is gratis 60% weet dit niet
1/5 denkt dat het geld kost
17% denkt zelfs dat het meer dan 25 euro kost
35% heeft geen idee hoeveel advies van een notaris kost
Geen noemenswaardige verschillen naargelang kinderen en samenlevingsvorm
www.SeniorenNet.be
Notaris (2) 68,5% kent het testament
30,8% onder hen heeft van deze techniek gehoord via de notaris
11,8% van de ondervraagde senioren kent het testament via de notaris én heeft ook een testament
Van deze 30,8% die het testament kent via de notaris, heeft 56% ook effectief een testament Toch was voor slechts 18% van deze 56% het advies van de notaris een doorslaggevende reden om een testament op te stellen Dit komt neer op 2,1% van de totale steekproef (N = 1494)
www.SeniorenNet.be
Wat geeft de doorslag om een testament op te stellen? N = 1494
Heeft een testament (22%)
Op welk moment heeft u beslist een testament op te stellen? geen antwoord
6% 9%
Andere Na het bereiken van een bepaalde leeftijd
18%
Na informatie in de media
4% 4%
Na advies van vrienden en familie
14%
Na advies van de notaris Toen ik alleenstaand werd
12% 13%
Na een huwelijk Na een ziekte
2%
Na een ruzie
8% 11%
Na een overlijden N = 331
Na een erfenis
1%
www.SeniorenNet.be
Wat geeft de doorslag om een testament op te stellen? (2) Er zijn een aantal uiteenlopende redenen die mensen aanzetten tot het opstellen van een testament
Enkele levensgebeurtenissen, zoals een huwelijk, een
overlijden of simpelweg het bereiken van een zekere leeftijd trekken senioren over de streep om een testament te maken.
www.SeniorenNet.be
3.5 Kennis van andere technieken: het duolegaat
Het duolegaat Bij een duolegaat gaat een deel van het nalatenschap naar een goed doel en het ander deel naar de erfgenamen
Vooral interessant voor wie
geen kinderen heeft, en nog meer voor alleenstaanden die geen kinderen hebben.
heeft nog nooit van een duolegaat gehoord weet wat het duolegaat is
gemiddeld
46% 20%
geen kinderen en alleenstaand
38% 33%
(n = 162)
(n = 1494)
38%
heeft geen kinderen
(n = 1108)
(n = 171)
28%
(n = 378)
heeft kinderen
geen kinderen en gehuwd
49% 18%
alleenstaand (n = 351)
39% 28% 41% 26%
www.SeniorenNet.be
Het duolegaat
Gemiddeld heeft 45,8% nog nooit van het duolegaat gehoord. Mensen zonder kinderen zijn meer bekend met het duolegaat dan mensen zonder kinderen
Maar diegenen die het duolegaat kennen blijven wel in de minderheid
De alleenstaanden zonder kinderen zijn het best op de hoogte van het duolegaat
Toch heeft ook in deze groep meer dan 37% er nog nooit van gehoord
16,8% van de alleenstaanden zonder kinderen wil graag een deel van het vermogen nalaten aan een goed doel. De helft van deze kleine groep weet wat het duolegaat is.
Met het duolegaat wordt het bedrag aan successierechten verlaagd. Van de mensen die het belangrijk vinden om dit bedrag zo laag mogelijk te houden (31,8% op basis 1260), heeft 43% nog nooit van het duolegaat gehoord en maar 25% kent de definitie ervan.
www.SeniorenNet.be
Bedankt voor uw interesse
