Vroegtijdige inzet partusassistentie

1.1 ZORG - ZORG RONDOM PARTUS Werkinstructie

1. Doel

1.1.04 Vroegtijdige inzet partusassistentie -

De verloskundige en kraamverzorgende zijn bekend met de werkafspraken omtrent de vroegtijdige inzet van de kraamverzorgende bij partusassistentie. Dit draagt bij aan het bewerkstelligen van een positieve bevallingservaring in de thuissituatie;

-

De kraamverzorgende kent de cliëntenfolders over : Jouw bevalling Hoe bereid je je voor? En Hoe ga je om met pijn? o

http://www.knov.nl/uploads/knov.nl/knov_downloads/482/file/Jou%20bevalling,%20hoe%20b ereid%20je%20je%20voor.pdf

o -

http://www.knov.nl/uploads/knov.nl/knov_downloads/496/file/Hoe_ga_je_om_met _pijn%20(1)%20NL.pdf

De kraamverzorgende beschikt over de kennis en vaardigheden om op een goede manier ondersteuning te kunnen geven tijdens de latente en/of actieve fase van de baring.

2. Toepassing

Deze werkinstructie is van toepassing voor verloskundigen en kraamverzorgenden bij een vroegtijdige inzet partusassistentie. Het College Perinatale Zorg (CPZ)meldt in haar plan van aanpak (februari 2012) dat ze het advies van de stuurgroep zwangerschap en geboorte Vanaf het begin van de bevalling wordt de zwangere niet meer alleen gelaten. Zij wordt begeleid door een kraamverzorgende of O&G-verpleegkundige en bewaakt door een medisch professional. De KNOV heeft hiervoor het Kwaliteitskader ontwikkeld met als titel: goed getrainde kraamverzorgende vroegtijdig in te zetten bij een bevalling. Naviva heeft een groot aandeel gehad in het tot stand komen van dit Kwaliteitskader, mede door de start van een pilot samen met de KNOV in juli 2009. Inmiddels hebben enkele kraamorganisatie de training van Naviva overgenomen. Op initiatief van het CPZ is de website www.goedgeboren.nl gestart met informatie voor ouders en professionals. Het is een informatief, kritische site met links naar andere websites o.a. naar; www.strakszwangerworden.nl In de werkinstructie staan de werkafspraken omtrent vroegtijdige inzet beschreven. Bij deze werkinstructie hoort de bijlage

informatie Werkinstructie Vroegt

gebaseerd op de

KNOV standaard. Hierin staat de kennis en de ondersteuningsmogelijkheden beschreven die een kraamverzorgende bij een vroegtijdige inzet aan de barende en haar partner kan bieden. 3. Toelichting

Er is sprake van een VIP inzet als de inzet van de medewerker langer dan drie uur duurt. Zorgverzekeraars vergoeden deze uren.

Blz. 1 van 28

1.1.04

1.1 ZORG - ZORG RONDOM PARTUS Werkinstructie 4.Werkwijze

Inhoud Blz.

Onderwerp

Bijzonderheden

2

5.

Waarborging deskundigheid

-Jaarlijks een verplichte training & thema aanbod

3 4

6.

Werkafspraken & 6.1 Voorbereiding op bevalling

-Van VIP aanbod door verloskundigen tot uitvoering

4

6.2 De oproep, Rol k.v. bij ontsluiting

5

Bijlage 1 Punt 1. Info Fasen en processen

- Voorbereidende, latente en actieve fase

6

Wee bewust opvangen

- Observatie en eerste tips

6 7

-Verloop tijdsduur partus &Partogram

- Gemiddelden & KNOV promoot het partogram

7 8

- Gedragobservaties en Fysieke kenmerken

- o.a. van open naar gesloten houding, persdrang

8

- Invloed hormonen en processen op kracht v.d. wee

- Warmte, aanraking, stress.

9

- Effect van angst & Behoefte aanwezige vader

- Afname weeën en ontsluiting & Beleving/ betrokkenheid

Bijlage 1 Punt 2 Start begeleiding

- Opbeurende en fysiologische maatregelen

10

- Contact opnemen met de verloskundige & acties

- Toelichting. Echter altijd bellen als je het niet vertrouwd

11

- Technieken en houdingen voor krachtige weeën

- 5 tips. O.a. voeding & buik op tillen

12

- Rust houdingen

- 5 tips. O.a. zijligging om medische redenen

13 e.v.

- Houdingen bij rugpijn

- 12 tips. O.a. over de geboortebal

17 e.v.

- Comfort houdingen en technieken

- 17 tips. O.a. de weeën dans, de geboortebal

9 e.v.

20

5. Waarborging deskundigheid kraamverzorgenden

1.1.04 Vroegtijdige inzet partusassistentie

Beenweeën

- Schrap zetten, water, massage en schudden

20 e.v.

Bijlage 2 Info 1. Partogram & 2.Taal van de handen

- Uitleg termen. & Verlichting door je handen

22 e.v.

3.

Ademhaling & 4. Zwangerschapsgym

- Langzaam/licht /hyperventilatie & soorten gym

24 e.v.

5.

Angstige vrouw & 6. Speciale doelgroepen

-

Jaarlijks wordt elke medewerker die partusassistentie verleent in de gelegenheid gesteld deel te nemen aan een bijscholing om kennis op te frissen in het kader van VIP. Elke medewerker heeft een VIP klapper ontvangen met druken massage technieken. E

6. Werkafspraken vroegtijdige inzet

De werkafspraken tussen verloskundigen en Naviva omtrent de vroegtijdige inzet van kraamverzorgende bij partusassistentie zijn als volgt door de projectgroep VIP vastgesteld: 1.

De verloskundige bespreekt al tijdens de zwangerschap met alle cliënten zonder medische indicatie en partner de mogelijke manieren tot ondersteuning bij de baring, waaronder de mogelijkheid tot vroegtijdige inzet van een kraamverzorgende (ook voor een poliklinische bevalling die thuis start); Er zijn flyers beschikbaar waarop beknopt informatie staat over deze vroegtijdige inzet bij partusassistentie. Voor uitgebreide informatie worden cliënten verwezen naar de website van Naviva: www.naviva.nl;

2.

Wanneer de vroegtijdige inzet van de kraamverzorgende gewenst is, schakelt de verloskundige de kraamverzorgende in door de bevallingslijn van Naviva Kraamzorg te bellen. Hierbij geeft de verloskundige aan dat het om een vroegtijdige inzet gaat; Blz. 2 van 28

1.1.04


1.1.04 Vroegtijdige inzet partusassistentie 3.

Kraamverzorgende en verloskundige treffen elkaar in het gezin. Indien de verloskundige vertrekt, dan spreekt de verloskundige een belinstructie af met de kraamverzorgende. In het gezin kan een geboorteplan met specifieke wensen aanwezig zijn. Indien de verloskundige niet aanwezig is wanneer de kraamverzorgende arriveert, dan belt de kraamverzorgende naar de verloskundige voor een toelichting op de vroegtijdige inzet , eventuele instructies en om een belinstructie af te spreken;

4.

Verloskundige houdt het partogram (zie bijlage) bij gedurende de baring;

5.

Indien er een wisseling is van verloskundige dan wordt de betreffende kraamverzorgende hierover geïnformeerd. Indien er een wisseling is van kraamverzorgende dan wordt de verloskundige hierover geïnformeerd;

6.

Na de geboorte wordt zoals gebruikelijk het bevallingsverslag ingevuld en eventueel mondeling overgedragen aan de kraamverzorgende.

6. Toelichting op werkafspraken 6.1 Voorbereiding op de bevalling De verloskundige kan tijdens de zwangerschap de mogelijkheid tot vroegtijdige ondersteuning van een kraamverzorgende bespreken met zwangeren en hun partner die thuis gaan bevallen. Eveneens wordt deze mogelijkheid geboden aan cliënten die poliklinisch gaan bevallen. De kraamverzorgende kan dan ingezet worden wanneer de baring begonnen is en zolang de cliënt nog thuis is. Het perspectief op de baring kan door de mogelijkheid van vroegtijdige ondersteuning positief beïnvloedt worden. Voor veel zwangeren en hun partner en met name de nulliparae kan het vooruitzicht om grote delen van de baring alleen te moeten doen, beangstigend werken. Dit sluit aan bij bijlage 3 van d wetenschappelijke onderbouwing. H5;23 en H9; 60 en 61 en H 11. Hieruit blijkt dat steun bij de baring het perspectief van de barende vrouw positief beïnvloed. De uren die de kraamverzorgende voor partusassistentie wordt ingezet worden door de zorgverzekeraars vanuit het eigen bijdrage die aan de cliënt wordt doorberekend. Deze eigen bijdrage kan eveneens vergoed worden door de zorgverzekeraar. Dit is afhankelijk van de verzekeringspolis die de cliënt heeft afgesloten. De zwangere en haar partner worden ook door de verloskundige verder voorbereid op de bevalling. Verwachtingen, angst, pijn en pijnstilling worden bespreekbaar gemaakt. De cliënt wordt betrokken bij het te volgen beleid en eventueel gestimuleerd een geboorteplan te maken. Een matige voorbereiding kan leiden tot verkeerde verwachtingen, onnodige angst, onvoldoende voorbereiding op het omgaan op het omgaan met de baringspijn.

Blz. 3 van 28

1.1.04


1.1.04 Vroegtijdige inzet partusassistentie De zwangere en haar partner kan zich op meerdere manieren voorbereiden op de partus. Vele zwangeren maken hiervoor gebruik van zwangerschapseducatie. Dit wordt waardevol gevonden maar heeft geen bewezen effect op bijvoorbeeld verminderde vraag naar pijnstilling. De voordelen van zwangerschapseducatie zijn dat ze technieken leren om met baringspijn om te gaan en informatie over het verloop van de bevalling.

6.2 Wanneer laat de verloskundige de kraamverzorgende oproepen? Bij het eerste bezoek aan de barende verricht de verloskundige onderzoek , observeert en registreert. Zij bespreekt haar bevindingen en overlegt met de barende en haar partner. De verloskundige krijgt een eerste indruk van de mate van de nodige en aanwezige ondersteuning en de aanwezige draagkracht van de zwangere en heeft al tijdens de zwangerschap de wensen van de zwangere omtrent ondersteuning door een kraamverzorgende doorgesproken. Als de verloskundige inschat dat vroegtijdige ondersteuning door een kraamverzorgende vanaf dat moment wenselijk is, dan belt ze naar Naviva om een kraamverzorgende in te zetten. Deze beslissing kan ook tijdens een later bezoek plaatsvinden. De ondersteuning door de kraamverzorgende kan geboden worden in de latente en/of actieve fase. Uit onderzoek blijkt dat vroegtijdige continue ondersteuning meer effect heeft dan dat het later wordt ingezet (Hodnett

Indien intensieve ondersteuning nodig is, wacht de verloskundige in principe bij de cliënt tot de kraamverzorgende gearriveerd is. Zij bespreken dan de situatie en mogelijke manieren ondersteuning. Het kan in geval van nood of bijzondere drukte zijn dat de verloskundige al vertrokken is als de kraamverzorgende arriveert. De verloskundige draagt dan veelal telefonisch over. Het is de verantwoordelijkheid van de verloskundige of zij gebruik maakt van een partogram of een ander registratieformulier . De kraamverzorgende zal haar registraties apart noteren. 6.3 Welke rol heeft de kraamverzorgende bij het bevorderen van de ontsluiting? In de bijlage staan de kennis en vormen van ondersteuning beschreven die de kraamverzorgende aan de barende en haar partner kan bieden. (bijlage: Inhoudelijke achtergrond informatie werkinstructie Protocol Vroegtijdige Inzet Partusassistentie). Hierin staat ook het gebruik van het partogram beschreven.

Blz. 4 van 28

1.1.04


BIJLAGE 1


Inhoudelijke achtergrond informatie Werkinstructie Bron: Beter bevallen P. Simkin, R. Ancheta. Redactie: T. van Tuyl en M. Zwart (De uitgever heeft toestemming verleend voor overname van illustraties) Doel bijlage

Als een kraamverzorgende ingezet wordt ter ondersteuning van de ontsluitingsfase, dient zij kennis te hebben van het geboorteproces en te weten welke praktische vaardigheden uitgevoerd kunnen worden tijdens deze periode. Om een professionele ondersteuning te kunnen geven is het volgende van belang: -

De kraamverzorgende kent het verschil tussen de latente en actieve fase.

-

De kraamverzorgende weet hoe ze de vrouw in partu en partner in de ontsluitingsfase naar behoefte veiligheid en ontspanning kan bieden.

Inleiding

-

De kraamverzorgende weet hoe ze de barende kan ondersteunen tijdens pijnbeleving, angst en onzekerheid.

-

De kraamverzorgende weet wanneer zij de verloskundige buiten de gemaakte afspraken moet inschakelen.

De hersenwerking en het geboorteproces Michel Odent beschrijft dat het geboorteproces voort komt uit het primitieve gedeelte van de hersenen, net als bij zoogdieren. Een mens heeft primitieve (uit de oertijd) en nieuwe hersenen. Hij pleit er voor dat vrouwen tijdens de bevalling het nieuwe gedeelte van de hersenen uitschakelen. Andere zoogdieren zoeken privacy, een gezellige, comfortabele en ru werking van de nieuwe hersenen en laten de middenhersenen en hersenstam het geboorteproces in gang zetten.

1. Achtergrondinformatie over de verschillende fasen en processen Voor kraamverzorgenden is het van belang om diverse fasen en processen te herkennen om bepaald gedrag en uitingen tijdens de baring te kunnen verklaren. Het is bepalend voor haar vorm van begeleiden. Kenmerken van de verschillende fasen Zwangerschap

Baring

Voorbereidings- of transformatiefase

Latente fase

Actieve fase

Verstrijking

Start proces cervicale verweking en verstrijking

In toenemende mate verstrijkende cervix

Dunne, verstreken cervix

Ontsluiting

Cervix kan zich 1-2 cm. openen, bij multiparae soms verder

Cervix opent zich geleidelijk tot 3 5 cm.

Tenminste 3 cm. ontsluiting, ontsluitingssnelheid neemt toe

Contracties

Toename Braxton-Hickscontracties in frequentie en

Tenminste 2 contracties per 10 min.

Krachtige, pijnlijke weeën, duur gem. 60-80 sec., frequentie

coördinatie. Meestal worden deze contracties ervaren als

Grote individuele variatie in weeënpatroon.

elke 2-3 min.

Geleidelijke toename in duur, kracht, frequentie en

Actief opvangen van de weeën is meestal nodig.

regelmaat. Meestal wordt de zwangere zich in deze fase bewust van (matig pijnlijke) weeën Indaling v. h. caput

Start geleidelijke indaling in het bekken, met name bij

Geen verdere indaling van betekenis

Verdere indaling in het bekken

nulliprae Blz. 5 van 28

1.1.04



Wanneer begint de vrouw bewust haar weeën op te vangen Als een wee niet langer te negeren is, als ze niet kan blijven doorlopen of doorpraten tijdens de weeën. Dan pas en niet eerder gaat de vrouw bewust haar weeën opvangen. Ontspanning, langzame diepe ademhalingen, zuchten en de aandacht ergens oprichten zijn heel bruikbaar in deze periode. Voor die tijd kan ze zoveel mogelijk doorgaan met d bij haar zijn als ze dat prettig vindt. De vrouw kan direct bij de start van een wee in welke fase dan ook de buik vasthouden en optillen. Dit is effectief bij rugpijn in combinatie met slappe buikspieren, een kort bovenlijf of een vroegere rugblessure. Weeën werken dan efficiënter. Gemiddelde duur van een partus: Het verloop en de duur van de ontsluitingsfase is zeer individueel bepaald. Het ontsluitingsproces verloopt niet altijd lineair. Nulliparae

Multiparae

Gemiddeld

Spreiding

Gemiddeld

Spreiding

Latente fase

7,5 uur

15-16 uur

5 uur

16 uur

Actieve fase

7 uur

13-19 uur

5 uur

12 uur

10-14 uur

2-47 uur

8-10 uur

1-36 uur

Totale duur vanaf regelmatige contracties

Het verloop van de partus De verloskundige registreert het verloop van de bevalling. Het verloop van de bevalling kan in kaart gebracht worden in een partogram. In de praktijk zien we verschillende methodieken. 1. Het partogram Een partogram geeft in één oogopslag het hele verloop weer van de baring in tijd. De KNOV beveelt een partogram aan. Een partogram geeft inzicht in het verloop van de latente en de actieve fase d.m.v. verschillende grafieken. De onderbroken lijn/de waarschuwingslijn weerspiegelt de ontsluiting van 1cm/uur. De verloskundige vult het partogram in. In de grafiek is een NVO direct zichtbaar door de registratie van de gesignaleerde ontsluiting in het gebied rechts naast de zwart doorlopende actielijn. De kraamverzorgende vult haar observaties in op het formulier.

Blz. 6 van 28

1.1.04



Gedragsobservaties tijdens de voortgang van de baring van latent naar actief 2. Mogelijke gedragsobservaties

-

Van extravert naar introvert

Ogen dicht; loom bewegen; niet meer lachen of praten; geen besef van tijd; anderstaligen meer moeite met Nederlands

-

Dwanghandelingen

Ritmische bewegingen, moet hand of object vasthouden, voorkeurshouding;

-

Controle

Laat alles los en geeft zich over aan het baringsproces. Ze geeft zich volledig over aan de verloskundige. In het begin

-

Decorum verlies

zoekt de vrouw bevestiging dat ze het goed doet, later volgt ze haar eigen ritme; Beleefdheidsvormen vervallen omgevingsfactoren gaan storen; vertrouwde mensen moeten het ontgelden, zonder Blz. 7 van 28

1.1.04


1.1.04 Vroegtijdige inzet partusassistentie gene ontbloot liggen; -

Onrust aan einde

Bewegingsdrang, paniek, wanhoop, wil ermee ophouden, eist pijnstilling of sectio;

ontsluitingsfase -

Reactie partner

Verontschuldigen voor gedrag van barende; kan het niet langer aanzien;

-

Hulpvraag

Aan het begin belt vrouw zelf met verloskundige- later belt partner; oproep om te komen wordt steeds dwingendermet name bij m

Mogelijke fysieke kenmerken zijn

-

Tekening gezicht

-

Bloed- en slijmverlies;

-

Toename weeën frequentie en

Rode blossen, heftig transpireren, zweetdruppels bovenlip. Wit masker rond mond

intensiteit; -

Drukgevoel;

-

Buik welft als een golf bij

Voorafgaand aan reflectoire persdrang

persdrang; -

Vliezen breken spontaan

-

Braken

(hier is geen voorspellende waarde aan te geven qua ontsluiting

Hormonen en processen die meespelen bij de aanmaak van krachtige weeën: Het hormoon prostaglandine helpt het bevallingsproces in gang te zetten Een vrouw die zich niet veilig voelt roept de productie van stresshormonen op deze vertragen het proces. Oxytocine is het hormoon dat zorgt voor goede en effectieve weeën. Voor een goede en doorgaande baring moet er voldoende oxytocine worden aangemaakt. De oxytocine aanmaak wordt bevorderd doordat de vrouw zich veilig en gesteund voelt. Warmte en aanraking zijn ook bevorderende factoren. Oxytocine wordt geremd door adrenaline, het hormoon wat aangemaakt wordt bij stress en bijvoorbeeld kou. Een vrouw die zich niet veilig voelt, of angstig is maakt adrenaline aan. Veel oxytocine verhoogt de pijngrens en kalmeert de moeder. Effecten op de moeder bij angst of ongerustheid tijdens de bevalling Grote hoeveelheden catecholamine (stresshormonen) tijdens de ontsluitingsfase zorgen ervoor dat: -

De bloedstroom naar de baarmoeder afneemt

-

De weeën afnemen

-

De ontsluitingsfase langer duurt

-

De bloedstroom naar de placenta afneemt

-

Er minder zuurstof beschikbaar is voor de baby

-

De baby zelf catecholaminen gaat produceren, waardoor de baby minder zuurstof verbruikt en de hartslag van de baby wordt vertraagd Blz. 8 van 28

1.1.04



De vrouw in toenemende mate gebeurtenissen negatief en pessimistisch beoordeelt

-

Grote hoeveelheden catecholamine (stresshormonen) tijdens de uitdrijvingsfase veroorzaken:

-

Dezelfde effecten op de baby als hierboven genoemd heden)

-

Veel vrouwen vertonen vlak voor de geboorte van hun kind angst, woede of zelf euforische gevoelens, typische

-

reacties op stresshormonen. 3. De behoefte van de vader tijdens de bevalling Er zijn vaders die erg nerveus zijn en niet goed weten wat hun rol nu precies is op het moment dat de bevalling begonnen is. Regelmatig horen we dat een bevalling het zwaarste en meest uitputtende is wat ze in hun leven hebben meegemaakt. Stressvol zijn de geuren, beelden en geluiden, de pijn het bloed, de veranderingen in het uiterlijk van hun partner en de wisselende emoties en het gevoel van verantwoordelijkheid daarvoor. Wat te doen, waar te gaan staan, van de verloskundige terwijl ze zelf ook zo betrokken zijn en begeleiding nodig kunnen hebben. Een vader hoort erbij. Zijn aanwezigheid is belangrijk voor de relatie tussen het paar en hun baby. Het betrekken van de partner bij de bevalling is dan ook een logische stap. 2. De start van de begeleiding 4. Opbeurende maatregelen -

Stel je voor op een geschikt moment en noem de vrouw duidelijk bij haar naam om contact te krijgen

-

Creëer een sfeer die bemoedigend werkt op de vrouw vraag naar haar wensen: ontspanningstechnieken/ritmische bewegingen, rustig stemgebruik (steunen en zuchten), ademhalingstechnieken,

-

Ga na hoe de vrouw zich voelt. Laat haar vooral spontaan reageren, zich niet hoeven inhouden.

-

Mogelijk heeft de vrouw een belastend heden of verleden wat nu opspeelt.

-

Is er niet iemand aanwezig die haar onrustig maakt. Ga na of je daar op in kunt spelen. Als ze alleen wil zijn in de badkamer geef daar dan ruimte voor.

-

Als er kinderen bij mogen zijn blijft het van belang dat de vrouw en haar partner zich alleen richten op de partus. Goede verzorging door anderen is dus een must.

-

Geef de partner suggesties die hij kan gebruiken net zo lang als de vrouw dat wil: massage, tijd opnemen van weeën en ademhalingen, betten van het gezicht, prijzen en bemoedigen, haar toespreken met een laag ritmisch stemgeluid

-

Moedig de vrouw of het paar aan beschikbare hulpmiddelen te gebruiken zoals: warme/koude kompressen, douche, geboortebal, ijsjes en drankjes, ligstoel, cdBlz. 9 van 28

1.1.04


1.1.04 Vroegtijdige inzet partusassistentie kleding. Het is goed als het paar daar al tijdens de zwangerschap over nadenkt. -

Bij uitputting e.d. kun je haar opfleuren door veranderingen voor te stellen, zoals haar gezicht te wassen, haren kammen, tanden poetsen, een stukje lopen, luisteren naar aangename muziek. Zeker na een lange nacht met

-

Neem de hieronder genoemde fysiologische maatregelen.

1.

Laat de vrouw ieder uur haar blaas legen, een volle blaas doet de pijn toenemen en kan de indaling bemoeilijken.

5. Fysiologische maatregelen Ze voelt de aandrang minder goed door de weeën. 2.

Zorg ervoor dat de vrouw niet uitdroogt of honger krijgt. Tenzij er mogelijk een operatie staat te verwachten. Geef voldoende vocht en licht verteerbaar eten (niet te vet of te gekruid) om een daling in de bloedsuiker spiegel te eetlust minder, er is wel dorst. Sommige vrouwen geven over tijdens de ontsluitingsfase, dit geeft kans op uitdroging. Het vermijden van drinken vermindert de kans op overgeven niet. Biedt de vrouw daarom kleine slokjes water en vruchtendrank aan. Tegen zuurbranden kan een lepel vla worden aangeboden.

3.

Help de vrouw een prettige houding te zoeken. Soms beweegt ze liever. Een prettige houding of beweging versnelt het geboorteproces

4.

Het regelmatig aannemen van een andere houding heeft positieve effecten op aanpassing van het bekken, de frequentie, duur en effectiviteit van de weeën, de zwaartekracht, een betere zuurstofvoorziening van de baby.

5.

Moedig de vrouw aan al haar spieren te ontspannen vooral de billen, bekkenbodem, dijen, buik en lage onderrug

6. Bij welke signalen neemt de kraamverzorgende contact op met de verloskundige -

Handelen volgens de belinstructies

-

Als de positieve beleving van het bevallingsproces verstoort dreigt te raken (zoals bijv. bij paniek of onrust)

-

Bellen bij toenemend drukgevoel. (De druk tegen de achterwand van de vagina ( en dus de endeldarm) of op de bekkenbodem geven signalen af aan de hypofyse om meer oxytocine uit te scheiden, wat resulteert in krachtigere weeën, een sterkere persdrang en nog meer druk op de bekkenbodem. Het is een niet meer tegen te houden drang om te persen). Geeft iemand aan druk gevoel te hebben vraag dan door en observeer goed

-

Bij vruchtwaterverlies

-

Bij helder bloedverlies; meer als menstruatiebloedverlies in een korte periode. (Als een maandverband binnen een half uur doorweekt is met vers helder bloed)

-

Bij signalen die de kraamverzorgende niet vertrouwd

7. Blz. 10 van 28

1.1.04



KRACHTIGE WEEEN

1.

Technieken om krachtigere weeën te krijgen tenzij anders geadviseerd door de verloskundige Techniek

Hoe

Waarom

Opmerkingen

Voldoende vocht inname

energie drank, sapjes, bouillon,looizuur vrije thee,

Voorkomen van uitdrogen

Betrek de partner hierbij Bij overgeven kleine hoeveelheden vocht aanbieden

2.

Bewegen en aannemen

Laat de vrouw af en toe lopen

De aanpassing van het bekken ten aanzien

van verschillende

Verander regelmatig van houding

van vorm en ruimte

Strelende rug/beenmassage, een hand vasthouden

Verhoogt de oxytocine productie; verlicht

Vermijd rugligging.

houdingen

3.

Zachte aanrakingen

Door de partner of de begeleider.

de pijn, ontspant 4.

Warme kompressen of een

Leg een warme vochtige handdoek, een warm

Het doet de weeën toenemen. Warmte

Kompressen moeten niet onaangenaam

doet de plaatselijke temperatuur van de

heet zijn. Barenden hebben soms een

warmwaterkruik of een -zak onder tegen de buik

huid toenemen. Het verbetert de circulatie

andere warmtebeleving en bemerken het

Wikkel de warmte bron in, in 1 of 2 lagen

en het metabolisme van de weefsels

te hete niet

warmwaterkruik

n

-ping van de spieren en het verhoogt de pijndrempel,

Mogelijk staat de vrouw na de toediening van warmte meer open voor de zachte aanraking. Vooraf kan die aanraking als

5.

Het

De vrouw staat rechtop.

Dit kan helpen de lange as van de baby op

optillen

Tijdens een wee plaatst ze haar vingers van beide

1 lijn te brengen met de as van de

van de

handen onder haar buik en tilt de buik omhoog en

bekkeningang

Een partner met de juiste lengte van lijf en

buik

naar binnen toe gedurende de gehele wee.

Het verbetert ook de ligging van de baby

armen kan assisteren met het optillen van

Ondertussen buigt ze haar knieën, waardoor het

Kan tijdens elke fase. Is wel vermoeiend

de buik

bekken licht achterover kantelt

Blz. 11 van 28

1.1.04

1.1 ZORG - ZORG RONDOM PARTUS Werkinstructie RUST


Als rust van belang is kan er gekozen worden voor de volgende houdingen. Tenzij andere instructies gegeven worden door de verloskundige.

1.

Houding

Hoe

Normale zijligging

Beide heupen en knieën gebogen

Een uitgeputte vrouw kan zo haar

Waarom

Opmerkingen Het liggen van de linker zijde verlaagt de

Kussen

energie sparen

bloeddruk

tussen

Het ontziet de druk op de aambeien

Vraag aan de verloskundige aanwijzingen

haar

Na een half uur de houding gaan

op welke zij de vrouw het beste kan gaan

knieën

afwisselen

liggen Dit hangt af van hoe het

Stabiele

Vrouw ligt op haar zij

Zie hierboven

zijligging

Onderste arm achter of voor haar romp

achterhoofdje van de baby ligt 2.

3.

4.

Halfzittende houding

Rechtop zitten

Zie hierboven Liggen verergert rugpijn

Haar onderste been meer dan 90% gebogen en

De verloskundige kan om meerdere

Op dezelfde zij als dat het

ondersteund door 1 of 2 kussens

medische redenen een zijligging

babyachterhoofdje en ruggetje ligt

Ze rolt gedeeltelijk naar voren

adviseren

De vrouw zit met haar romp in een hoek van 45

Het biedt ook nog voordelen voor

De partner kan haar ondersteunen

graden op het bed

de zwaartekracht, de bekkeningang

Als de vrouw de houding prettig vindt

De druk op de bekkenbeenderen

er zijn meerdere medische redenen voor

worden wat afgezwakt

het aannemen van deze houding

Op bed, met of zonder ondersteuning van de

Warme en koude kompressen

Tevens positief voor de zwaartekracht

partner

kunnen gebruikt worden voor lage

Een schommelstoel of bal bieden de gelegenheid

onderrug, schouders, onderbuik

te wiebelen Als de knieën lager worden gehouden dan de heupen dan biedt dat voor het geboorteproces voordelen

5.

Zittend voorover leunend met

De vrouw zit stevig met de voeten op de grond

Bij een goede ondersteuning met

Rugmassage kan zo goed gegeven

ondersteuning

en leunt voorover, met haar

kussens bieden zij rust

worden

armen gesteund op iets

Tevens bevordert de houding het

stevigs voorhaar of op een

geboorte proces

stapel kussens Zie de plaatjes

Blz. 12 van 28

1.1.04

1.1 ZORG - ZORG RONDOM PARTUS Werkinstructie RUGPIJN


Als er sprake is van rugpijn dan kan voor de volgende houdingen of technieken gekozen worden (afwisselend). De houdingen met een ** hebben ook een positief effect op de vordering van het geboorteproces. Voorwaarde is wel dat de vrouw de houding prettig vindt of vol kan houden Houding/Techniek 1. Rechtop zitten **

Hoe

Waarom

Opmerkingen

Op bed, met of zonder ondersteuning

Warme en koude kompressen

Tevens positief voor de

van de partner

kunnen gebruikt worden voor lage

zwaartekracht

Een schommelstoel of bal bieden de

onderrug, schouders, onderbuik

gelegenheid te wiebelen Als de knieën lager worden gehouden dan de heupen dan biedt dat voor het geboorteproces voordelen 2. Zittend voorover

De vrouw zit stevig met de voeten op

Bij een goede ondersteuning met

Rugmassage kan zo goed gegeven

leunend met

de grond en leunt voorover, met haar

kussens bieden zij rust

worden

ondersteuning **

armen gesteund op iets stevigs

Tevens bevordert de houding het

voorhaar of op een stapel kussens Zie

geboorte proces

de plaatjes 3.

Voorover leunend **

De vrouw staat en leunt op de partner,

Vermindering van de druk van het

Omarming door de partner kan

een verhoogd bed, geboortebal of op

voorliggende deel van de baby

het stresshormoon doen

een tafel

tegen het heiligbeen van de

verminderen

moeder

De weeën voelen minder pijnlijk maar werken beter Het bevordert het geboorteproces op vele punten

4. 5.

Staand en duwend in een hoek

De vrouw staat en duwt tegen de

Het ontspant de onderrug

van 60 graden

deurpost

Knielend voorover leunend

De vrouw knielt op bed of de vloer en

Dit biedt ruimte voor rugmassage

Deze houding biedt veel

met ondersteuning

leunt voorover

of tegendruk in de rug

voordelen voor het

De houding zelf vermindert de

geboorteproces maar is

rugpijn maar is een prettige

vermoeiend en pijnlijk voor de

houding als afwisselende houding

knieën

bij rugpijn

Blz. 13 van 28

1.1.04

1.1 ZORG - ZORG RONDOM PARTUS Werkinstructie VERVOLG RUGPIJN


Als er sprake is van rugpijn dan kan voor de volgende houdingen of technieken gekozen worden (afwisselend). De houdingen met een ** hebben ook een positief effect op de vordering van het geboorteproces. Voorwaarde is wel dat de vrouw de houding prettig vindt of vol kan houden

6.

7. Open knie-borst houding

Houding/Techniek

Hoe

Waarom

Opmerkingen

Op handen en knieën

Op zachte ondergrond knielen

Biedt tevens ruimte voor

Biedt ondersteuning aan het bovenlijf

en ondersteunen met de

tegendruk op de rug of knijpen

door kussens of een geboortebal

palmen van haar handen of

in de heupen

Vermindert de druk op aambeien

vuisten (denk aan

Het bevordert daarnaast het

kniebeschermers)

geboorteproces

Gesloten knie -borst houding

Zie plaatje

Biedt ook voordelen bij andere

Ontziet de aambeien

De heupen zijn bij de gesloten

medische problemen

Gesloten is minder vermoeiend dan een

houding minder gebogen,

open houding of een handen en knieën

minder dan in een hoek van 90º

8.

Asymmetrisch staan, knielen of

De vrouw zit, staat of knielt met

Veel voordelen voor het

De plezierigste houding is de juiste

zitten**

een knie en heup gebogen en

geboorteproces

houding

de voet aan die kan t boven de andere geplaatst Laat de vrouw uitproberen welk been het prettigste buigt.

9.

Hurken

Vanuit staan naar hurken.

Als de vrouw dit uit zichzelf doet

Voeten plat op de grond of bed

Deze houding is meer voor

gebruikmakend van steun

tijdens de uitdrijvingsfase

Blz. 14 van 28

1.1.04


1.1.04 Vroegtijdige inzet partusassistentie Houding/Techniek

10.

Hoe

Waarom

Opmerkingen

Hangend en wiegend

Uit het boek: Veilig bevallen van

Het vermindert de druk op het

Bevestig aan het plafond een

in een doek **

B. Smulders

bekken en het bevordert de

schommelhaak. En hang hier

spildraai.

een stevige doek aan om in te hangen

11.. Wiegen van het bekken

Andere bekkenbewegingen

Dit kan op verschillende

De druk van het babyhoofdje op

Voor veel vrouwen is dit de

manieren

de SI gewrichten van de vrouw

enige houding waarin ze het

Zie de plaatjes.

wordt vermindert

uithouden bij ernstige rugpijn

Op handen en knieën. Buikspieren aanspannen, hoge

Bescherming van de knieën is

rug maken, rug in neutrale

van belang

positie brengen. Gedurende de weeën Of rollen over de geboorte bal naar voren en naar achteren of van de ene zijkant naar de andere zijkant of in cirkels 12.

Druk op het heiligbeen

Gedurende de gehele wee

Waarschijnlijk omdat het de

Door de partner

In combinatie met bovenstaande

constante druk uitoefenen op

vorm van het bekken iets

Het is een populaire techniek

houdingen

het heiligbeen met de hand of

verandert en het de druk van het

Het kan ook met tennisballen of

met de vuist. De vrouw geeft op

achterhoofdje tegen het

massage ballen

welke plek aan en hoe hard hij

heiligbeen en de SI gewrichten

De ideale plek kan worden

moet drukken

vermindert

gemarkeerd met viltstift omdat

Om de vrouw in evenwicht te

praten tijdens de wee niet altijd

houden kan de andere hand op

lukt

de voorzijde op het schaambeen gehouden worden

Blz. 15 van 28

1.1.04

1.1 ZORG - ZORG RONDOM PARTUS Werkinstructie VERVOLG RUGPIJN


Als er sprake is van rugpijn dan kan voor de volgende houdingen of technieken gekozen worden (afwisselend). De houdingen met een ** hebben ook een positief effect op de vordering van het geboorteproces. Voorwaarde is wel dat de vrouw de houding prettig vindt of vol kan houden Houding/Techniek 13. Dubbele heupdruk

Hoe

Waarom

Opmerkingen

Plaats de handen op de zijkanten van de

Het kan mogelijk de rek in

Door de partner

heup, over de bilspieren (wel onder de

de SI gewrichten iets doen

bekkenrand, maar over het vlezigste deel van

afnemen

de billen) en drukt naar binnen naar het midden van haar bekken met de hele palm van zijn handen (niet alleen de zijkanten van de handen) Constante druk tijdens de wee De vrouw bepaalt waar en hoe hard de druk moet zijn

14. Kniedruk

Als de vrouw zit. Voeten plat op de grond en

De druk gaat naar haar

Ligt de vrouw op haar zij ondersteunt met

spreidt licht haar knieën (evt. voetensteun)

heupgewrichten

kussens. Dan komt er alleen druk op haar

De partner knielt voor haar en omvat met

Dit geeft een lichte

bovenste knie. Ze buigt haar knie en

zijn handen haar knieën

verruiming in haar

heupgewricht in een hoek van 90º. De ene

Tijdens iedere wee brengt hij zijn ellebogen

onderrug

persoon drukt op het heiligbeen en houdt

strak naar zijn romp en tilt hij zijn heupen op,

haar in balans. De andere duwt de knie

hij leunt voorover naar de vrouw toe.

rechtstreeks naar het heupgewricht

Hiermee oefent het gewicht van zijn

Niet bij ontstekingen, gewrichtspijn

bovenlichaam druk uit op haar knieën

of knieletsel

15. Rebozo techniek: De Reboz

2,5 meter lang en 70 cm breed.

Het is een draagdoek die tevens gebruikt kan worden voor massage, bewegingen en wiegen van de zwangere vrouw. Deze massage-techniek is eveneens te gebruiken tijdens en na de bevalling. Voor een zwangere vrouw is deze massage extra prettig omdat de baby in de buik wordt op een zachte manier meebewogen. De babies vinden de lichte schommellende bewegingen in de baarmoeder erg prettig. Soms voelen de vrouwen dat de baby te hard tegen de urineblaas of lever drukt. De Rebozo massage helpt de baby een positie in de baarmoeder te nemen die comfortabel voor de vrouw is. Door het zachte wiegen en schudden laat de vrouw de spanning in het lichaam los, de baby krijgt meer ruimte waardoor hij ook kan ontspannen en de comfortabele positie nemen. Tijdens de Rebozo zwangerschapsmassage wordt het hele lichaam van de vrouw gemasseerd met de rebozo van hoofd tot voeten. De zwangere buik wordt apart gemasseerd met de Rebozo.

Blz. 16 van 28

1.1.04

1.1 ZORG - ZORG RONDOM PARTUS Werkinstructie COMFORT


Houdingen en technieken die het moreel en het comfort tijdens de baring verhogen

1.

2.

Houding/Techniek

Hoe

Waarom

Opmerkingen

Wandelen of traplopen .

Verbetert het moreel van de vrouw.

Het vergemakkelijkt ook het draaien

Kan vermoeiend zijn.

Even uit de gekozen omgeving weg.

van de baby.

De trap kan niet handig blijken .

De vrouw staat en leunt op de partner, en

Het doet de emotionele stress

Veranderingen in de bekken gewrichten

waait zachtjes van de ene kant naar de

verminderen.

bevorderen het draaien en indalen van

andere kant. Met de gezichten naar elkaar

Dit is de meest ontspannen en minst

de baby.

toe. De partner omarmt de vrouw en geeft

vermoeiende manier om een staande

haar druk laag in de rug. Ze leunt op hem,

houding aan te nemen.

Lengteverschillen kunnen deze techniek

met haar armen ontspannen langs haar

Door de gedeeltelijke ondersteuning

onmogelijk maken.

lichaam of met haar duimen gehaakt in de

van de vrouw.

achterzakken van de broek /riem of

Het bewegen laat het boven-lichaam

tailleband. Ze legt haar hoofd op zijn borst

en de spieren rond het bekken

of schouder. Ze kunnen bewegen op

ontspannen.

favoriete muziek Zij kan ademen in het ritme

Druk op de lage rug vermindert

van de dans.

rugpijn. Het is een goede vervanger

De weeëndans.

voor lopen. 3. Ritmische bewegingen.

Instinctief bewegen of wiebelen

Een vrouw die zich zo beweegt uit zich

werkt rustgevend

zelf voelt zich goed

Blz. 17 van 28

1.1.04



Houdingen en technieken die het moreel en het comfort tijdens de baring verhogen

4.

Houding/Techniek

Hoe

Waarom

Opmerkingen

De geboorte bal

Het wiegen is bijna zonder inspanning

Biedt hulp bij bewegen en ontspannen

Ze dragen het gewicht tot 136 kg (altijd

Afgedekt met een celstofmatje,

mogelijk. Eerst vasthouden aan bed of

Soms worden ze verhuurd door

navragen!) ze zijn 65 cm of 75cm in

handdoek of laken

partner om te wennen. De bal tijdens het

fysiotherapeuten.

doorsnee voor vrouwen langer dan 1.78m

(Reinigen met desinfectans)

zitten vast laten houden tegen wegrollen

Ze kunnen van zacht tot hard worden

Handig als hand knie stand.

opgeblazen Wat de vrouw prettig vindt. Zie site http:// www.oerbron.nl/badverh/bevalbad.html

5.

Warmte toedienen

Leg een warme vochtige handdoek, een

Het doet de weeën toenemen. Werkt

Wikkel de warmte bron in, in 1 of 2 lagen

ontspannen bij angst, bij plaatselijke

De vrouw reageert namelijk minder

hittepit, een warmwaterkruik of een zak

pijn, bij een gevoel van kou. Warmte

bewust op te hete warmte bronnen.

onder tegen de buik, de lies, de dijen

doet de plaatselijke temperatuur van de

de onderrug, de schouders of het perineum

huid toenemen. Het verbetert de

Test de warmte door het kompres tegen

van de vrouw.

circulatie en het metabolisme van de

de binnenkant van de onderarm te

Wikkel haar hele lichaam in een warme deken

weefsels

houden.

Richt met een warme douchestraal op haar schouders, buik,onderrug. Stel haar voor in bad te gaan.

Mogelijk staat de vrouw na de toediening verkramping van de spieren en het

van warmte meer open voor de zachte

verhoogt de pijndrempel,

aanraking. Vooraf kan die aanraking als . Ook een angstige vrouw reageert goed op warmte.

Blz. 18 van 28

1.1.04



Houdingen en technieken die het moreel en het comfort tijdens de baring verhogen Houding/Techniek 6.

Koude: een natte washand

Hoe

Waarom Verkoelt de huid en vermindert

In de Chinese cultuur vindt men kou een

handen en armen.

zwelling.

bedreiging voor het welzijn van de

Bij pijnlijke aambeien. 7.

Hydrotherapie

Opmerkingen

Een koud,vochtig washandje voor gezicht

vrouw.

Staan of zitten op een krukje of op een stoel

Water vermindert de pijn, angst en

Erg populair.

onder de douche.

spierspanning drastisch

In het begin van de ontsluitingsfase kan

Of in een bad waar beiden in kunnen

De cervix verandert sneller

onderdompeling in bad tot een weeën

(zijn te huur).

Het bad vermindert de zwaartekracht

vertraging of stop leiden.

De temperatuur niet hoger dan 37-37,5

op de vrouw

Laat (na 5 cm ontsluiting) in bad gaan

graden laten worden. Hier kan de baby op

Het versnelt het actieve

versnelt wel het proces.

gaan reageren.

geboorteproces Het wordt aanbevolen om de vrouw wat rust te gunnen

8.

De langzame ademhaling

Zucht door de wee heen met volle

De weeën moeten echt opgevangen

Sluit aan bij een al aangeleerde

gemakkelijke en hoorbare

worden Lopen en praten gaan niet

ademhalingstechniek. Werkt dit niet

ademhalingen eventueel met kreunen.

meer.

maak dan een keus .

Deze bewuste vorm van ademhaling

Sommige vrouwen visualiseren een wee(

Als dit niet langer goed helpt, ondanks

ontspant en geeft een gevoel van

de wee is een tocht naar de berg je komt

begeleiding, wordt erover gegaan naar de

controle .

hoger, bij de top en je daalt weer af) Ga

lichte ademhaling.

daar dan in mee. Laat de ademhalingen tellen zodat je weet hoever een regelmatige wee is gevorderd.

9.

De lichte ademhaling

Een lichte snelle ademhaling in een

Zie hierboven

Hyperventilatie voorkom je door de

persoonlijk gekozen prettig tempo

Het brengt de grote hersenen tot rust

inademingen relatief rustig en korter te

Eventueel hoorbaar en met kreunen

De oerinstincten komen meer naar

houden dan haar uitademingen.

Ondersteun het gekozen ritme door

boven.

ritmische bewegingen met je hand of hoofd Praat zacht en ritmisch op het gekozen

Blz. 19 van 28

1.1.04

1.1 ZORG - ZORG RONDOM PARTUS Werkinstructie 10.

1.1.04 Vroegtijdige inzet partusassistentie Bij beenweeën vinden vrouwen het vaak prettig om hun benen aan te spannen/ schrap te zetten. Dit kan tegen een muur/de achterkant

Beenweeën : Aanspannen van de benen

v.h. bed of tegen de voeten van hun partner.

Hydrotherapie

Verder kan het helpen om de benen onder de douche af te spoelen (evt. afwisselend met warm en koud water).

Massage van de benen Beenmassage: zit tegenover de vrouw en pak een van de benen vlak boven de knie in beide handen. Ga nu met de volle hand aan de buitenkant van het bovenbeen in één streek naar boven tot aan de heup terwijl de andere hand stevig boven de knie blijft liggen. Kom langzaam terug met de hand van de heup naar de knie en strijk nogmaals omhoog naar de heup. Doe dit een aantal keren voordat je dit doet bij het andere been. Je kunt beide benen vastpakken bij de enkels (aan de achterkant) en vragen of ze de benen aan jou wil over geven. Dan maak je een heel zacht schuddende beweging met beide benen.

BIJLAGE 2

Inhoudelijke achtergrond informatie Werkinstructie Bron: Beter bevallen P. Simkin, R. Ancheta. Redactie: T. van Tuyl en M. Zwart (De uitgever heeft toestemming verleent voor overname van de illustraties) Doel bijlage

Als een kraamverzorgende ingezet wordt ter ondersteuning van de ontsluitingsfase, dient zij kennis te hebben van het geboorteproces en te weten welke praktische vaardigheden uitgevoerd kunnen worden tijdens deze periode. Om een professionele ondersteuning te kunnen geven is het volgende van belang: 1.

Kent de strekking en de terminologie van het partogram.

2.

Is zich bewust van de verschillende manieren van begroeten en bemoedigen. Hanteert deze zowel verbaal als non-verbaal met behulp van de taal van de handen.

3.

Kent de verschillende vormen van ademhaling en weet deze doelmatig in te zetten.

4.

Kan aansluiten bij de verschillende vormen van prenatale begeleiding..

8. 1. De termen van het partogram 9. Bladzijde 1:

Rh:

Dit is rhesusfactor. Rhesus positief: RhesusD factor is in het bloed aanwezig. Rhesus negatief: RhesusD factor is niet in het bloed aanwezig.

10.

Blz. 20 van 28

1.1.04

1.1 ZORG - ZORG RONDOM PARTUS Werkinstructie Bladzijde 2:

1.1.04 Vroegtijdige inzet partusassistentie Indaling H1, H2, H3 en H4: H staat voor Hodge vlakken. Dit is de mate van indaling in het bekken: tot welk vlak is het voorliggend deel ingedaald. H1 is het minst ingedaald. H4 is het meest ingedaald (dan staat het hoofd op de bekkenbodem). Portio: = baarmoedermond. Deze staat aanvankelijk meestal naar achteren (dorsaal) en komt tijdens de ontsluiting meer naar het midden (centraal). In het begin voelt hij vaak wat stug aan, tijdens de ontsluiting verweekt hij steeds meer en wordt dunner. Caput succ: = caput succedaneum voor ligt. Moulage: Tijdens de bevalling schuiven de schedelbeenderen iets over elkaar zodat de hoofdmaat zich aanpast aan de bekkenmaat. Dit gebeurt bij het ene kindje meer dan bij het andere.

Bladzijde 3:

Wijze van geboorte: Spontaan: geen handelingen van buitenaf nodig. Expressie: er is met de handen druk uitgeoefend van bovenaf op de buik richting baringskanaal. FE: forcipale extractie: er is een (uitgangs)tang gebruikt bij de geboorte. VE: vacuum extractie: er is een zuignap gebruikt bij de geboorte. SC: sectio caesaria: de baby is per buikoperatie geboren. Primaire sectio = van te voren gepland, secundaire sectio = tijdens de bevalling besloten. Ligging kind: Aav = Achterhoofdsligging, achterhoofd voor Aaa = Achterhoofdsligging, achterhoofd achter Kaa = kruinligging (Kruinligging achterhoofd achter) = de grote fontanel in de bekkenas (= midden in het baringskanaal) Aangezichtsligging: kijkt naar voren bij de geboorte (mond en neus het eerst in beeld) Voorhoofdsligging: het voorhoofd ligt in de bekkenas (kan niet spontaan geboren worden) Stuitligging: Volkomen = de beentjes komen eerst. Onvolkomen = de billen komen eerst. SROM = spontaan gebroken vliezen Blz. 21 van 28

1.1.04


1.1.04 Vroegtijdige inzet partusassistentie AROM = kunstmatig gebroken vliezen

2. De taal van je handen

Handen op schouders Wanneer:De barende trekt haar schouders op als in een kramp. Ook bij borstvoeding. De kv legt haar handen op de schouders en geeft lichte druk naar beneden totdat de schouders ontspannen zijn. Hand op de bovenrug De barende zit en de kv staat. De kv legt een hand midden op de bovenrug tussen de schouderbladen. Ze legt alleen haar hand neer en laat de warmte haar werk doen. Doel: ontspanning troost bemoediging. Wanneer: tijdens of tussen de weeën, maar ook in de kraamtijd bruikbaar. Het is ook te gebruiken als een vrouw in bed ligt (dan wordt mogelijk sneller een hand op één schouder gelegd, maar juist die hand midden op de rug geeft een veilig en beschermend gevoel Troost of bemoediging bieden met handen en handen masseren ter ontspanning Pijn verminderen door HOKU punt op hand Het HOKU punt LI 4 kun je langere tijd ingedrukt houden, dit zou de pijn doen verminderen. Gelegen tussen duim en wijsvinger.

3. De vormen van ademhalen

De langzame ademhaling Zucht door de wee heen met volle gemakkelijke en hoorbare ademhalingen eventueel met kreunen. Als dit niet langer goed helpt, ondanks begeleiding, wordt erover gegaan naar de lichte ademhaling De weeën moeten echt opgevangen worden. Tegelijkertijd lopen en praten gaan niet meer. Deze bewuste vorm van ademhaling ontspant en geeft een gevoel van controle. Sluit aan bij een al aangeleerde ademhalingstechniek. Werkt dit niet maak dan een keus. Sommige vrouwen visualiseren een wee( de wee is een tocht naar de berg je komt hoger , bij de top en je daalt weer af) Ga daar dan in mee. Laat de ademhalingen tellen zodat je weet hoever een regelmatige wee is gevorderd De lichte ademhaling Een lichte snelle ademhaling in een persoonlijk gekozen prettig tempo. Eventueel hoorbaar en met kreunen. Ondersteun het gekozen ritme door ritmische bewegingen met je hand of hoofd. Praat zacht en ritmisch op het naar boven. Hyperventilatie voorkom je door de inademingen relatief rustig en korter te houden dan haar uitademingen.

Blz. 22 van 28

1.1.04


1.1.04 Vroegtijdige inzet partusassistentie Hyperventilatie: Bron: http://www.babyinfo.nl/advies/verzorging/jijenjelichaam/art_hyperventilatie.asp Sommige vrouwen krijgen tijdens hun zwangerschap of bevalling last van hyperventilatie. Dit betekent dat de verhouding van koolzuurgas en zuurstof in hun lichaam verstoord is geraakt, waardoor ze het gevoel hebben dat ze niet genoeg lucht meer krijgen. Dit komt voor bij angst en onzekerheid, bij sommige vrouwen (ontregelde emoties) Het komt eveneens voor als er bewust op de ademhaling wordt gelet en men op een andere dan natuurlijke wijze gaat ademen, zoals bijvoorbeeld bij snel in- en uitademen , bijvoorbeeld tijdens het opvangen van de weeën, of bij heftige emoties zoals hijgen van schrik. Hoe voelt een vrouw zich als haar dit overkomt? Aanvullende informatie Je observeert dat de vrouw het benauwd heeft, onrustig/ paniekerig wordt en steeds vaker gaat in ademen. Er wordt geklaagd over duizeligheid, misselijkheid, tintelingen of een verdoofd gevoel in vingers en tenen. Daarnaast is er een licht gevoel in het hoofd en wordt er soms minder scherp gezien. Wat zie je? De vrouw wordt onrustig en zweterig. Ze begint in haar gezicht / bij mond en neus / te wrijven omdat dat gebied begint te tintelen. Ze beweegt haar vingers onrustig omdat deze gevoelloos worden. Ze is bleek en paniekerig en geeft tekenen van benauwdheid. Hoe reageren jullie daarop? Aanvullende info Het inademen van uitgeademde lucht zorgt ervoor dat dit evenwicht zich weer herstelt. De verschijnselen zijn te bestrijden door; -

De vrouw in- en uit te laten ademen in een papieren/plastic zakje of in de kom van haar handen.

-

Door koolzuurhoudende drank te drinken geven.

-

Het zenuwstelsel te kalmeren door haar af te leiden van de ademhaling door samen met haar hardop te tellen. Dit leidt af van de ademhaling. Ze kan ook in gedachten meetellen. 1,2,3,4,5,6,7 achter elkaar in één toonhoogte. Bij 8 de stem omhoog brengen, een korte pauze nemen en eindigen met 9 in een lage toon.

11. 4.

Verschillende vormen van zwangerschapsgym Zwangerschapsgym

Richt zich op het oefenen om de spieren die nu extra belast worden soepel te houden. Deze cursus wordt gegeven door een fysiotherapeut of een docente zwangerschapsgym. Het accent ligt op 1.het aanleren van ademhalingstechnieken die bij de bevalling belangrijk kunnen zijn, zoals puffen* en hijgen. 2. Ontspanningsoefeningen, die zorgen voor een goede nachtrust en het opvangen van de weeën. 3.Informatie over zwangerschap, bevalling en kraambed . 4.Ervaringen uitwisselen met andere aanstaande moeders. Vaak 10 lessen van anderhalf uur, Blz. 23 van 28

1.1.04


1.1.04 Vroegtijdige inzet partusassistentie waarvan 1 of 2 keer een speciale 'vaderavond'. De cursus begint rond de vijfentwintigste week. * 5. Puffen wordt op verschillende manieren aangeleerd: locomotiefje, Altijd is Kortjakje ziek, kaarsjes uitblazen etc.

5. Zwangerschapsyoga

Vindt het belangrijk om stil te staan bij de lichamelijke en geestelijke gevolgen van de zwangerschap. Het accent ligt op 1.rekening te houden met de eigen behoeften . 2. Contact maken met de baby. Dit gevoel leren uitbouwen, zodat het contact met de ongeborene steeds sterker wordt. 3. Het luisteren naar en vertrouwen hebben in de natuurlijke werking van je lichaam. De lessen van 1 uur in groepsverband, starten rond de derde maand. 4.De partner kan mee, om zodoende een band op te bouwen met het kind. Tijdens de yogalessen wordt geleerd hoe de aanstaande moeder ondersteuning kan worden tijdens de zwangerschap en de geboorte.5. Yoga leert de roosademhaling.

Samen bevallen

Richt zich op de ontspannings- en ademhalingstechnieken, zodat de partner kan ondersteunen en begeleiden. Het accent ligt op. 1. Het gezamenlijk volgen van de cursus met de partner Hoe ze voor, tijdens en na de bevalling goed kunnen samenwerken. 2. De beleving en vragen van zowel de zwangere als de partner. Vaak kijken partners anders tegen dingen aan dan de zwangere vrouw zelf. 3.De voorbereiden op de bevalling en de periode daarna. De zwangere en de partner vormen een beeld over het verloop van de bevalling en het (aanstaande) ouderschap. 4.Streven naar een positieve bevallingservaring , zonder overbodige angst, spanning of pijn. 5.Samen Bevallen leert een buikpompademhaling

Haptonomische zwangerschapsbegeleiding

Onderscheidt zich doordat het een individuele begeleiding op gevoelsniveau is, die je samen met je partner doet. Het accent ligt op: 1. Contact met de baby. 2.Een gezamenlijke voorbereiding op de bevalling .3.Het goed luisteren naar het lichaam. 4. De zwangere met een partner zetten samen het kind op de wereld. 5.De verzorging van het kind begint tijdens de zwangerschap met liefdevolle aanrakingen van het kind via de buik om zich te hechten aan hun ouders. 6. Haptonomie leidt vaak tot een diepe ademhaling. Soms is snel ademhalen nodig bij een inspanning

Oefentherapie Cesar of Mensendieck

Leert door middel van oefeningen een verantwoord individueel houdings- en bewegingspatroon aan. Het accent ligt op: 1. De voorbereiding op de bevalling en de herstelperiode daarna. 2. De cursus is compact, praktisch en informatief. 3. De kleine groep van10 personen maakt individuele aandacht mogelijk. 4.Hierdoor kunnen bijv. ook vrouwen met bekkenklachten meedoen met de oefeningen. 5.

Hypnotherapie

Zie: http://www.aveta.nl/hypnobirthing.php

Blz. 24 van 28

1.1.04

1.1 ZORG - ZORG RONDOM PARTUS Werkinstructie Bron:

1.1.04 Vroegtijdige inzet partusassistentie http://www.verloskundigen-enschedezuid.nl/zwangerschapscursussen/index.html

5. De benadering van de angstige vrouw 6. Verstoring van het proces kan angst en pijn veroorzaken 7. Communicatief gezien

-

De vrouw en/of partner serieus nemen

is het van belang:

-

Geen tegen opmerkingen maken

-

Wanhoopsperiode benoemen wat voor velen een troost is

-

Leg uit: Een wee is een bondgenoot op weg naar het einddoel

-

Bevorder het vertrouwen hebben in het functionele van de weeën

Praktisch is het van belang

-

Het zo nodig wisselen van houding

om te letten op:

-

De ademhaling

-

Wisselen van ruimte (afwisselen van plek geeft afleiding en nieuwe energie)

8. 6.

De benadering van specifieke doelgroepen

9. De jonge moeder

Je komt binnen en je treft aan een jonge vrouw die alleenstaand is. Zij heeft 3 cm ontsluiting is gespannen maar zegt niet veel. Van belang voor de barende:

De vrouw beheerst de Nederlandse taal niet

-

De barende heeft zelf inspraak bij haar eigen bevalling. Dit geeft haar vertrouwen.

-

Stimuleer het dat ze aangeeft wat ze wil

-

Met voorbeelden kun je mogelijkheden aanbieden

-

Stel stimulerende vragen.

Van belang -

Ondersteunen met houding, ademhaling

-

Duidelijk maken dat alles normaal gaat door rust uit te stralen, houding, aanraking en gebaren

-

Andere voor haar vertrouwde personen voor de vertaling erbij betrekken

10. De vrouw heeft een verstandelijke beperking

Van belang: -

Rust en vertrouwen uitstralen in het gebeuren

-

Praten met korte zinnen Blz. 25 van 28

1.1.04



Korte instructies geven

-

Niet te veel uitleg geven

-

Eenvoudig houden

11. De partner van de vrouw is voor haar storend aanwezig

Van belang: -

Ga met hem in gesprek wat er nu speelt en probeer er achter te komen wat stoort

-

Ga na of dit bij te sturen is

12. 13. 14. 15.

Blz. 26 van 28

1.1.04

1.1 ZORG - ZORG RONDOM PARTUS


Werkinstructie

Autorisatie Resultaatverantwoordelijke:

Managers partusteams, verloskundigen

Proceseigenaar:

Beleidsmedewerker deskundigheidsbevordering

Naam:

Hanneke Briër

Auteur:

Hanneke Briër, onder redactie van Mieke Beentjes, beleidsmedewerker richtlijn ontwikkeling KNOV

Ingangsdatum 1e versie:

Oktober 2009

Ingangsdatum nieuwe versie:

Februari 2014

Evaluatiedatum:

September 2017

Paraaf:

Specifieke informatie Kwaliteitsdomein ZiZo

Cliëntgerichtheid

Kenniscentrum Kraamzorg

Lichamelijke gezondheid, psychisch welbevinden en veiligheid

ZiZo indicator

5.

Beschikbaarheid actuele zorginhoudelijke werkinstructies

11. Ervaren bejegening 13. Ervaren cliëntgerichtheid 14. Ervaren hygiëne 15.

Ervaren effect van de kraamzorg

19.

Ketenzorg afspraken

20. Signaleren gezondheidsproblemen Competenties Branchekwalificatie Kraamverzorgende

Aandacht en begrip tonen Samenwerken en overleggen Formuleren en rapporteren Materialen en middelen inzetten Op de behoefte en verwachtingen van de klant richten Instructies en procedures opvolgen

Verwijzing naar documentatie:

Hodnett ED, Gates S, Hofmeyr G J, Sakala C. Continuous support for women during childbirth [PDF]. The Cochrane Database of Systematic Reviews 2003, Issue 3. Art. No.: CD003766. DOI: 10.1002/14651858.CD003766. Simkin PP and O'Hara MA. Nonpharmacologic relief of pain during labor: systematic reviews of five methods. American Journal of Obstetrics and Gynecology 186,5 (2002) S131-59. Richtlijnen Partusassistentie & Partusassistentie bij complicaties, Hanneke Brier, Naviva kraamzorg. Oktober 2012 KNOV-standaard maart 2006. P.Simkin en R. Ancheta Blz. 27 van 28

1.1.04



Sites: www.goedgeboren.nl & www.strakszwangerworden.nl & www.actiz.nl/document/20101102-kwaliteitskader-partusassistentie http://www.knov.nl/uploads/knov.nl/knov_downloads/482/file/Jou%20bevalling,%20hoe%20bereid%20je%20je%20voor.pdf De brochure over de bevalling : Jouw bevalling Hoe bereid je je voor? En de brochure: Jouw bevalling: hoe ga je om met pijn? http://www.knov.nl/uploads/knov.nl/knov_downloads/496/file/Hoe_ga_je_om_met_pijn%20(1)%20NL.pdf De Rebozo-techniek uit de doeken gedaan door Thea van Tuyl & www.rebozo.nl en www.theavantuyl.nl partus Wijzigingen t.o.v. vorige versie:

datum Februari 2014

Wijziging Blz. 1 de folders zijn opgenomen over Jouw bevalling: Hoe bereid jij je voor? En Hoe ga je om met pijn? Blz.20 zijn tips opgenomen over beenweeën Bij de informatie het Rebozo boek en site opgenomen van Thea van Tuyl zwangerschapsdocente van Samen Bevallen

Blz. 28 van 28

1.1.04

Vroegtijdige inzet partusassistentie

Recommend Documents