Piratenpartij Nederland Postbus 346, 3500 AH Utrecht
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma kernpunten | standpunten | volledig programma
1
www.piratenpartij.nl
[email protected]
Volledig programma
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient gewaarborgd te worden
Andere partijen vertellen je graag dat ze overal een mening over hebben. Maar niemand
7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
weet in welke coalitie ze plaats nemen en welke punten ze daar als eerste weg zullen
veiliger worden opgesl agen en
geven.
zorgvuldiger worden gebruikt 9 | Burgerrechten verdedigen in een
De Piratenpartij is een themapartij. Wij komen op voor jouw belangen in de
informatiesamenleving
informatiesamenleving die nu door de politiek verwaarloosd worden. Bij ons weet je
10 | Overheid open en inzichtelijk
wat fundamenteel is: burgerrechten, privacy in het bijzonder, en de hervorming van auteursrecht en octrooirecht. Wat er ook gebeurt, wij houden daar strak aan vast.
maken 12 | Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door
Over details en uitwerking willen we graag samen tot werkbare oplossingen komen
het auteursrecht te hervormen
voor de gehele samenleving. Suggesties voor werkbare oplossingen kun je delen op ons
15 | Het patentsysteem hervormen
forum.
ter bevordering van innovatie en kennisdeling
Het informatietijdperk vraagt om een informatiepartij.
17 | Merkenrecht moet slechts ter identificatie van de producent
De Piratenpartij streeft wereldwijd naar bescherming van burgerrechten en -vrijheden;
dienen
vrij gebruik van, en toegang tot, informatie en technologie; en transparantie van het
18 | Vrijheid van informatie
politieke bestel, overheden en andere machtsconcentraties.
19 | Veiligheid 20 | Internationaal
De Piratenpartij streeft binnen deze context naar een open samenleving waarin het
21 | Onderwijs
bevorderen en delen van innovatie, cultuur, wetenschap en onderwijs centraal staan.
23 | Wetenschap 24 | Ontwikkelingssamenwerking 25 | Efficiente overheid 26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet 28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken 30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Achtergrond
2
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient
Informatie, ontwerpen en ideeën zijn niet schaars, omdat ze gedeeld kunnen worden zonder dat de eigenaar van het origineel zijn informatie, ontwerp of idee kwijt raakt.
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
De Piratenpartij wil de grootst mogelijke welvaart bereiken door het wereldwijd vrij delen
veiliger worden opgesl agen en
van deze informatie, ontwerpen en ideeën.
zorgvuldiger worden gebruikt 9 | Burgerrechten verdedigen in een
Monopolies op informatie, ontwerpen en ideeën zijn ongewenst. Zij creëren onnodige
informatiesamenleving
schaarste en moeten worden afgeschaft. Op de lange termijn bestaan er geen patenten en
10 | Overheid open en inzichtelijk
auteursrechten meer. Patenten die raken aan het leven of het leven zelf monopoliseren, worden zo snel mogelijk afgeschaft. Erkenning van de bron van informatie, ontwerpen of ideeën is gewenst en blijft bestaan.
maken 12 | Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door het auteursrecht te hervormen
Het informatietijdperk brengt mensen wereldwijd dichter bij elkaar. Ze zien elkaars
15 | Het patentsysteem hervormen
welvaart en ellende en kunnen onderling informatie uitwisselen. Burgers, bedrijven en
ter bevordering van innovatie en
overheden werken over grenzen heen.
kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter
De Piratenpartij wil samen met andere piratenpartijen wereldwijd de problemen
identificatie van de producent
aanpakken op het niveau waar dat kan. Binnen Nederland en Europa komt de Piratenpartij
dienen
op voor wat hier bereikt kan worden, ook in het belang van mensen elders in de wereld.
18 | Vrijheid van informatie 19 | Veiligheid
Waar overheden en bedrijven over de landsgrenzen heen werken, is democratische
20 | Internationaal
controle van de macht binnen deze zelfgevormde structuren heel beperkt. De Piratenpartij
21 | Onderwijs
streeft naar een vrije samenleving wereldwijd en maakt tegelijk gebruik van nationale
23 | Wetenschap
verschillen om - met regels binnen een land of binnen Europa - de vrije samenleving
24 | Ontwikkelingssamenwerking
nationaal, Europees én wereldwijd dichterbij te brengen.
25 | Efficiente overheid 26 | Ondernemerschap
Burgerrechten en -vrijheden staan onder druk. Nieuwe technologische mogelijkheden en
27 | Mobiele telefonie en internet
onevenwichtige internationale samenwerking bedreigen fundamentele burgerrechten uit
28 | Verkeer en waterstaat
onze rechtsstaat.
29 | Geld en banken 30 | Energie
De Piratenpartij waarborgt het recht op privacy, het recht op veilig leven in een rechtstaat,
31 | Sociale netwerken
het recht onschuldig te zijn totdat schuld door een onafhankelijke rechter is bewezen, het
32 | Media
recht om in morele en fysieke integriteit te leven, het recht op vrijheid van meningsuiting
33 | Politie en Justitie
en het recht niet gediscrimineerd te worden.
34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
Het Nederlandse, Europese en wereldwijde politieke bestel is niet transparant. Ook overheden en machtsconcentraties als grote bedrijven, banken, IMF en Wereldbank werken niet transparant. Onnodig veel informatie wordt gesloten gehouden en klokkenluiders worden niet gewaardeerd. De Piratenpartij wil daar waar macht zich concentreert altijd transparantie afdwingen. Informatie dient standaard openbaar te zijn en klokkenluiders moeten worden gesteund.
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Innovatie, cultuur, wetenschap en onderwijs worden steeds meer vanuit een oude
1 | Introductie
economische invalshoek benaderd. De informatie die in deze gebieden wordt ontwikkeld,
2 | Achtergrond
wordt nu gemonopoliseerd. Als gevolg daarvan wordt deze informatie voor anderen
4 | Privacy van burgers dient
onnodig duur of zelfs onbruikbaar. Hierdoor ontstaat onnodig welvaartsverlies (deadweight loss). De markt-economie functioneert veel beter zonder monopolies.
3
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten veiliger worden opgesl agen en
De Piratenpartij wil de informatie uit innovatie, cultuur, wetenschap en onderwijs in een open samenleving wereldwijd delen. De nadruk komt daardoor te liggen op het verhandelen van expertise, de toepassing van kennis. Dit past veel beter bij een diensten georiënteerde samenleving dan het verhandelen van de informatie.
zorgvuldiger worden gebruikt 9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving 10 | Overheid open en inzichtelijk maken
De principes van een open en delende samenleving waarin burgerrechten en gelijke
12 | Het delen van cultuur en
toegankelijkheid worden gewaarborgd, worden waar mogelijk in alle aspecten van de
informatie bevorderen, mede door
samenleving doorgetrokken. Open gebruik van infrastructuur en de daarbij behorende
het auteursrecht te hervormen
utilitaire voorzieningen hoort hier bij. Diensten en goederen die beperkt aanwezig zijn,
15 | Het patentsysteem hervormen
moeten op open en transparante wijze, gelijkwaardig worden verdeeld.
ter bevordering van innovatie en kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter identificatie van de producent dienen 18 | Vrijheid van informatie 19 | Veiligheid 20 | Internationaal 21 | Onderwijs 23 | Wetenschap 24 | Ontwikkelingssamenwerking 25 | Efficiente overheid 26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet 28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken 30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Privacy van burgers dient gewaarborgd te worden
4
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient gewaarborgd te worden
In een vrije samenleving hoef je niet bang te zijn voor wat anderen vinden van wat jij
7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
denkt of doet. Het recht op een persoonlijke afgeschermde levenssfeer is een belangrijke
veiliger worden opgesl agen en
voorwaarde voor het kunnen leven in een vrije samenleving. Niet iedereen en niet alles
zorgvuldiger worden gebruikt
wordt immers door je buurman, je verzekeringsmaatschappij, de overheid of je werkgever als prettig ervaren.
9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving 10 | Overheid open en inzichtelijk
In een steeds digitaler wordende wereld is de waarborging van privacy nog belangrijker. Enerzijds omdat steeds meer mensen jou digitaal kunnen bereiken, en anderzijds omdat eenmaal op het internet gepubliceerde gegevens praktisch niet meer te wissen zijn.
maken 12 | Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door het auteursrecht te hervormen
Nederland heeft van oudsher een open houding naar haar medemensen. Deze houding
15 | Het patentsysteem hervormen
wordt enerzijds veroorzaakt door het gezamenlijk leven in polders, anderzijds door de
ter bevordering van innovatie en
ligging aan een delta met de daaruit voortvloeiende handelsgeest. Deze open houding is
kennisdeling
in het verleden altijd samengegaan met het eerbiedigen van de persoonlijke en groeps-
17 | Merkenrecht moet slechts ter
levenssfeer. Want juist door te eerbiedigen wat mensen voor zichzelf willen houden,
identificatie van de producent
durven mensen vrij te zijn. En juist door mensen vrij te laten zijn, kunnen ze handel drijven
dienen
en samen de dijken verdedigen.
18 | Vrijheid van informatie 19 | Veiligheid
• Biometrische gegevens (vingerafdruk, DNA, irisscan, etc.) komen te vallen onder de lichamelijke integriteit, opslag van en handel in deze gegevens wordt verboden.
20 | Internationaal 21 | Onderwijs 23 | Wetenschap
Biometrische gegevens zijn onderdeel van de identiteit van personen. Ze kunnen medische
24 | Ontwikkelingssamenwerking
gegevens bevatten en worden gebruikt bij identificatie van de persoon. Wanneer deze
25 | Efficiente overheid
gegevens worden gedeeld, wordt de privacy geschonden en lopen burgers het risico vals
26 | Ondernemerschap
beschuldigd te worden van een strafbaar feit. Wanneer justitie deze gegevens gaat
27 | Mobiele telefonie en internet
gebruiken, wordt iedereen op voorhand verdachte. Opslag
28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken 30 | Energie
• Het briefgeheim zoals vastgelegd in de grondwet wordt gerespecteerd, het tappen
31 | Sociale netwerken
van telefoon en internetverkeer is enkel geoorloofd indien hiertoe een gerechtelijk
32 | Media
bevel bestaat.
33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel
Op internet gaat alle verkeer via kleine pakketjes, brieven. Dit geldt ook voor telefonie. Deze pakketjes worden over verschillende computers vervoerd tot het eindpunt. Wanneer in deze pakketjes gekeken wordt wat erin zit, moet dit voor alle pakketjes en wordt effectief het briefgeheim losgelaten. Wanneer naar de van- en naar-adressen gekeken wordt en op basis daarvan pakketjes worden gestopt, is sprake van censuur. Voor de piratenpartij is, net als voor Thorbecke, het recht op privé-communicatie essentieel.
35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
• Verbod op bewaren van telefoon- en internetverkeer. Telefoon- en internetverkeer van burgers mag niet worden opgeslagen en geregistreerd.
5
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient
Het standaard registreren van telefoon- en internetverkeer maakt van elke burger een potentiele verdachte. Dat Europa dat voor een half jaar vereist moet daar veranderd worden.
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
Nederland moet zich daarvoor inzetten. In Nederland wordt de termijn verkort naar een half
veiliger worden opgesl agen en
jaar, na wijziging van de Europese richtlijn wordt de registratie helemaal afgeschaft.
zorgvuldiger worden gebruikt 9 | Burgerrechten verdedigen in een
• Recht om zonder identificatiebewijs over straat te gaan. Boetes voor het niet kunnen tonen van identificatie zijn enkel van toepassing op personen die zich schuldig maken aan een strafbaar feit.
informatiesamenleving 10 | Overheid open en inzichtelijk maken 12 | Het delen van cultuur en
Het recht om anoniem over straat te kunnen gaan is van essentieel belang voor een
informatie bevorderen, mede door
rechtstaat. Daardoor is de publieke ruimte waarin burgers elkaar kunnen ontmoeten vrij.
het auteursrecht te hervormen
Wanneer de overheid zonder direct op de persoon herleidbare aanleiding identificatie mag
15 | Het patentsysteem hervormen
verlangen, komt het recht op vrije vergadering in het geding.
ter bevordering van innovatie en kennisdeling
• De overheid waarborgt privacy bij IT-projecten. Projecten als het Electronisch
17 | Merkenrecht moet slechts ter
Patiënten Dossier, OV-chipkaart, spionagekastjes in meterkast, registratie bij
identificatie van de producent
kilometerheffing worden kritisch geëvalueerd.
dienen 18 | Vrijheid van informatie
De overheid heeft bij alle voorgenoemde projecten niet naar de implicaties voor privacy
19 | Veiligheid
gekeken. Privacy wordt in de eerste plaats gegarandeerd door het ontwerp van het systeem.
20 | Internationaal
Voorkomen moet worden dat privacy alleen het gevolg is van afspraken en procedures. Die
21 | Onderwijs
kunnen namelijk zonder toestemming van de betrokkene gewijzigd worden. In overleg zal
23 | Wetenschap
bezien worden of het technische systeem nu nog aangepast kan worden, of dat het hele
24 | Ontwikkelingssamenwerking
project afgeblazen moet worden.
25 | Efficiente overheid 26 | Ondernemerschap
• Fouilleren in de publieke ruimte is alleen toegestaan wanneer personen verdacht worden van het plegen van een strafbaar feit.
27 | Mobiele telefonie en internet 28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken
Fouilleren is het aantasten van de menselijke integriteit en privacy. Dat kan niet worden toegestaan zonder dat er ernstige redenen voor zijn.
30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media
• Privacybeleid van bedrijven en organisaties wordt aangescherpt en gehandhaafd.
33 | Politie en Justitie
34 | Voedsel
Bedrijven en organisaties moeten veel bewuster met de privacy omgaan. Nu verleiden ze
35 | Volksgezondheid
klanten om gegevens af te staan waardoor bedrijven soms heel precies weten wat mensen doen en laten. Privacy moet ook hier in de eerste plaats gegarandeerd worden door het ontwerp van het systeem. Bij vrijwillig afgeven van persoonsgegevens moet heel duidelijk worden gemaakt wat de mogelijke gevolgen hiervan kunnen zijn.
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
• Databases met naar een persoon herleidbare gegevens moeten voldoende beveiligd worden en direct afgesloten kunnen worden bij het constateren van een lek. Een lek in een database met naar een persoon herleidbare gegevens kan ertoe leiden dat deze gegevens in andermans handen komen. Omdat eenmaal gelekte gegevens door het
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
internet tot oneindige openbaarheid leiden, zijn de risico’s van lekken in vergelijking met
veiliger worden opgesl agen en
het verleden veel groter geworden. En omdat computers deze gegevens onbeperkt aan
zorgvuldiger worden gebruikt
elkaar kunnen koppelen, zijn de gevolgen ook bij op het eerste gezicht onschadelijke
9 | Burgerrechten verdedigen in een
informatie niet te overzien. Door te regelen hoe een database bij het constateren van een
informatiesamenleving
lek direct afgesloten kan worden, worden de naar een persoon herleidbare gegevens
10 | Overheid open en inzichtelijk
beschermd.
6
maken 12 | Het delen van cultuur en
• Video surveillancesystemen mogen alleen gebruikt worden in risicogebieden, lukrake uitbreiding van videosurveillance in de publieke ruimte wordt gestopt.
informatie bevorderen, mede door het auteursrecht te hervormen 15 | Het patentsysteem hervormen
Video surveillance systemen kunnen zinnig zijn, maar alleen wanneer ze tot een uiterste beperkt worden. In overleg zullen criteria worden opgesteld voor wanneer video surveillance systemen mogen worden gebruikt en wanneer ze weer weggehaald moeten worden.
ter bevordering van innovatie en kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter identificatie van de producent
• Het versleutelen van gegevens is een burgerrecht. Er mag geen verbod komen op het
dienen
versleutelen van gegevens of encryptiesoftware. Het niet vrijgeven van de sleutel
18 | Vrijheid van informatie
behoort tot het zwijgrecht.
19 | Veiligheid 20 | Internationaal
Het recht op het versleutelen van gegevens is essentieel om het recht op privacy te kunnen
21 | Onderwijs
bewaren. Iedere computer op het internet die een pakketje ontvangt en doorstuurt kan die
23 | Wetenschap
pakketjes openen en dus is alleen versleutelde verzending enigszins veilig. Versleutelen
24 | Ontwikkelingssamenwerking
van gegevens op een computer is vergelijkbaar met het zwijgrecht.
25 | Efficiente overheid 26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet
28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken 30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Vertrouwelijke gegevens moeten veiliger worden opgeslagen en zorgvuldiger worden gebruikt
7
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient gewaarborgd te worden
Vertrouwelijke informatie bestaat, en moet blijven bestaan. Omdat via het internet
7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
informatie snel en vrij verspreid kan worden, wordt het belangrijker om vertrouwelijke
veiliger worden opgesl agen en
informatie veilig op te slaan en zorgvuldig te gebruiken.
zorgvuldiger worden gebruikt 9 | Burgerrechten verdedigen in een
Vroeger was het niet zo erg als één iemand ten onrechte vertrouwelijke informatie kreeg.
informatiesamenleving
De kans dat deze vervolgens via kranten kon worden verspreid was klein. Met het internet
10 | Overheid open en inzichtelijk
is het genoeg als één iemand verkeerd met vertrouwelijke informatie omgaat. Daarom moet de nadruk op het veilig opslaan en zorgvuldig gebruik van vertrouwelijke informatie vergroot worden.
maken 12 | Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door het auteursrecht te hervormen
• Informatie over personen mag slechts worden opgeslagen en gebruikt voor een
15 | Het patentsysteem hervormen
vooraf bepaald, specifiek, acceptabel, realistisch, tijdsgebonden en concreet doel -
ter bevordering van innovatie en
wordt dit doel verruimd dan worden de gegevens die eerder waren opgeslagen
kennisdeling
vernietigd. (vertrouwens-beginsel overheid).
17 | Merkenrecht moet slechts ter identificatie van de producent
Door deze regel wordt voorkomen dat gegevens worden verzameld met toestemming van
dienen
de burger en deze vervolgens anders worden gebruikt. Zonder deze regel kan een burger
18 | Vrijheid van informatie
alle opslag van informatie weigeren.
19 | Veiligheid 20 | Internationaal
• Bedrijven en overheden dienen gegevens over personen, voor zover mogelijk, geanonimiseerd op te slaan.
21 | Onderwijs 23 | Wetenschap 24 | Ontwikkelingssamenwerking
Door gegevens te anonimiseren worden de risico’s geminimaliseerd.
25 | Efficiente overheid 26 | Ondernemerschap
• Bij databases met gevoelige gegevens moet veiligheid in het ontwerp liggen, niet in het vertrouwen in de gebruikers noch in de afschrikkende werking van straffen.
27 | Mobiele telefonie en internet 28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken
Vertrouwen in de gebruikers en straffen werken wel om de schaal waarop dingen fout gaan
30 | Energie
te limiteren, maar niet om te voorkomen dat dingen fout gaan. Bovendien wordt met het
31 | Sociale netwerken
ontwerp voorkomen dat de burger erop moet vertrouwen dat het systeem niet anders
32 | Media
gebruikt wordt. In een ander ontwerp kan het namelijk niet anders gebruikt worden.
33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel
• Veiligheid wordt gegarandeerd door de techniek en de procedures zelf, niet door de geheimhouding van die techniek of procedure. De techniek en procedures moeten veilig zijn. Ook geheimhouding zelf kan leiden tot minder inbraken, maar dan is het systeem eigenlijk al op voorhand lek alleen is het lek dan nog niet gevonden.
35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
• Informatie wordt waar mogelijk decentraal en open bij de burger zelf opgeslagen.
1 | Introductie
2 | Achtergrond
Decentrale opslag van informatie, een open structuur van de opslag van informatie en het opslaan van informatie bij de burger zorgt ervoor dat er minder mogelijkheden zijn om massaal informatie te combineren en maakt het voor burgers mogelijk hun informatie in te zien en aan te passen en te beheren wie er nog meer inzage in krijgt.
8
4 | Privacy van burgers dient gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten veiliger worden opgesl agen en zorgvuldiger worden gebruikt
• Geen onnodige koppeling tussen databases met vertrouwelijke gegevens.
9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving
Koppelen van databases maakt het mogelijk informatie te combineren en vertrouwelijke gegevens te verspreiden. Dit moet waar mogelijk voorkomen of als dat niet kan beperkt worden.
10 | Overheid open en inzichtelijk maken 12 | Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door
• Meldingsplicht datalekken voor de verantwoordelijke van de database.
het auteursrecht te hervormen 15 | Het patentsysteem hervormen
Om als burger een overzicht te hebben van de veiligheid van je gegevens moet er een meldingsplicht komen voor datalekken. Op deze wijze kan ook de ernst van problemen worden vastgesteld. Een meldingsplicht zorgt er daarnaast voor dat bedrijven, overheden en instellingen veel meer moeite gaan doen om gegevens te beveiligen.
ter bevordering van innovatie en kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter identificatie van de producent dienen 18 | Vrijheid van informatie 19 | Veiligheid 20 | Internationaal 21 | Onderwijs 23 | Wetenschap 24 | Ontwikkelingssamenwerking 25 | Efficiente overheid 26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet 28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken 30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving
9
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient gewaarborgd te worden
Burgerrechten dienen ertoe te garanderen dat een individu niet door haar omgeving
7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
‘opgeofferd’ kan worden. Doordat de burgerrechten in grote delen van de wereld veel
veiliger worden opgesl agen en
minder goed geregeld zijn dan in Nederland, ontstaat in een wereldwijde
zorgvuldiger worden gebruikt
informatiesamenleving een spanning tussen specifieke doelen en burgerrechten.
9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving
De steeds verdergaande verdeling van de macht tussen staten, Europese Unie en wereldwijde verdragen raakt de kern van de staat. Burgerrechten die vroeger eenvoudig lokaal konden worden gehanteerd raken versnipperd. Enerzijds omdat de burger zich via
10 | Overheid open en inzichtelijk maken 12 | Het delen van cultuur en
internet en de toegenomen mogelijkheden tot reizen steeds vaker internationaal beweegt,
informatie bevorderen, mede door
anderzijds omdat staten steeds meer macht delegeren of afstaan aan andere organisaties
het auteursrecht te hervormen
met specifieke doelstellingen.
15 | Het patentsysteem hervormen ter bevordering van innovatie en
Omdat burgerrechten fundamenteel zijn en ze door de internationale ontwikkelingen gaan overlappen, moet de Nederlandse overheid, ook in internationaal verband, de
kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter
hoogste standaard van burgerrechten verdedigen en niet accepteren dat onze
identificatie van de producent
burgerrechten in Nederland of door internationale ontwikkelingen worden beperkt.
dienen 18 | Vrijheid van informatie
• Het recht op leven in een rechtstaat, als fundament van democratie.
19 | Veiligheid 20 | Internationaal
• Het recht op privacy.
21 | Onderwijs 23 | Wetenschap
• Het recht onschuldig te zijn totdat schuld door een onafhankelijke rechter is bewezen.
24 | Ontwikkelingssamenwerking 25 | Efficiente overheid
• Het recht om in morele en fysieke integriteit te leven.
26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet
• Het recht op vrijheid van meningsvorming en meningsuiting.
28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken
• Het recht niet gediscrimineerd te worden.
30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Overheid open en inzichtelijk maken
10
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient
Daar waar macht is, moet deze gecontroleerd worden. Overheden hebben macht van de burgers gekregen en horen in het belang van de burgers te handelen. Gegevens van de
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
overheid zijn van het publiek. Om deze twee redenen hebben burgers ook het recht op
veiliger worden opgesl agen en
inzage van alle overheidsdocumenten. Dit is nu al geregeld via de Wet Openbaarheid
zorgvuldiger worden gebruikt
Bestuur. Door het internet is het eenvoudiger geworden deze informatie ook zonder
9 | Burgerrechten verdedigen in een
verzoek van een burger te publiceren (met uitzondering van vertrouwelijke gegevens en
informatiesamenleving
informatie waarbij de staat door publicatie gevaar loopt). Wanneer de overheid ten
10 | Overheid open en inzichtelijk
onrechte informatie achterhoudt, zijn klokkenluiders nodig. Hun positie moet beter beschermd worden.
maken 12 | Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door
Informatie van de overheid moet door iedereen te gebruiken zijn. Dat houdt in dat
het auteursrecht te hervormen
bijvoorbeeld de structuur en definities van haar gegevens voor iedereen vrij beschikbaar
15 | Het patentsysteem hervormen
moeten zijn. Daarom moeten ook de standaarden waarin de overheid in- en extern
ter bevordering van innovatie en
communiceert open zijn.
kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter
Om te voorkomen dat overheden verschillende keren dezelfde software aanschaffen,
identificatie van de producent
horen overheden enkel gebruik te maken van open source software. Hierdoor kunnen
dienen
overheden hun processen efficienter op elkaar afstemmen, elkaars investering samen
18 | Vrijheid van informatie
delen en kan het openbaar bestuur in minder ontwikkelde landen een enorme sprong
19 | Veiligheid
voorwaarts maken.
20 | Internationaal 21 | Onderwijs
• Overheden publiceren alle informatie (met uitzondering van vertrouwelijke
23 | Wetenschap
gegevens en informatie waarbij de staat door publicatie gevaar loopt) op een
24 | Ontwikkelingssamenwerking
inzichtelijke manier off- en online.
25 | Efficiente overheid 26 | Ondernemerschap
De overheid heeft al een wet openbaarheid bestuur. In het verleden was het daarvoor nodig
27 | Mobiele telefonie en internet
dat er op papier documenten werden vrijgegeven en was het logisch dat dat op verzoek
28 | Verkeer en waterstaat
gebeurde. Nu kan de overheid deze documenten direct en automatisch via internet
29 | Geld en banken
beschikbaar stellen. Het uitgangspunt komt hier te liggen op het standaard publiceren van
30 | Energie
alle overheidsinformatie.
31 | Sociale netwerken 32 | Media
• Overheden doen geen zaken met bedrijven waaraan zij door het contract na afloop daarvan nog steeds impliciet vast zitten (vendor lock-in).
33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
Wanneer een overheid na een contract impliciet nog aan een bedrijf vast zit, ontstaat er geen eerlijke concurrentie. De overheid moet dus niet in zo’n situatie terecht komen. Wanneer dit wel gebeurt, moeten de kosten om na dat contract alsnog vrij te kunnen kiezen bij het aangaan van volgende contracten in de totale kosten meegerekend worden.
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
• Bedrijven die opdrachten voor overheden doen publiceren hun data in open formaten gebruikmakend van open standaarden.
11
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient
De informatie die overheden inkopen moet voor iedereen toegankelijk zijn zonder dat ze zich aan bepaalde bedrijven moeten binden.
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten veiliger worden opgesl agen en
• Overheden moeten zoveel mogelijk open formaten en standaarden gebruiken.
zorgvuldiger worden gebruikt 9 | Burgerrechten verdedigen in een
Open formaten en standaarden zorgen ervoor dat iedereen de data vrij kan lezen en verwerken. Dit vergemakkelijkt binnen de overheid het ict-beleid, maar maakt het ook voor derden makkelijker om een stukje software te ontwikkelen dat door de overheid gebruikt kan worden.
informatiesamenleving 10 | Overheid open en inzichtelijk maken 12 | Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door
• Overheden schakelen waar mogelijk over op open source software en waar niet mogelijk stimuleren zij de ontwikkeling van open source software.
het auteursrecht te hervormen 15 | Het patentsysteem hervormen ter bevordering van innovatie en
Open source software is transparant en iedere partij moet deze software kunnen verbeteren of aanpassen. Door voor de ontwikkeling van nieuwe software eenmalig te betalen, wordt
kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter
voor anderen (waaronder de overheid zelf) dezelfde functionaliteit gratis beschikbaar. Dit
identificatie van de producent
zorgt voor grote besparingen, maar levert bijvoorbeeld overheden in minder ontwikkelde
dienen
gebieden ook de mogelijkheid zich snel en zonder veel kosten te ontwikkelen.
18 | Vrijheid van informatie 19 | Veiligheid
• Klokkenluiders moeten beter beschermd worden.
20 | Internationaal 21 | Onderwijs
Daar waar organisaties of de overheid niet zelf transparant werken, zijn klokkenluiders hard
23 | Wetenschap
nodig. Zij zijn de ogen en oren van de maatschappij. Daarom moeten ze ook beter beschermd
24 | Ontwikkelingssamenwerking
worden wanneer ze voor de maatschappij opkomen en daardoor het risico lopen op
25 | Efficiente overheid
persoonlijke schade.
26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet 28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken 30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door het auteursrecht te hervormen
12
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient gewaarborgd te worden
Onze samenleving zou nooit mogelijk zijn geweest zonder de ontelbare ideeën, ontwerpen
7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
en culturele uitingen van mensen die ons voor zijn gegaan. We leven letterlijk op de
veiliger worden opgesl agen en
schouders van reuzen. Kinderen leren in een paar jaar tijd waar onze voorouders duizenden
zorgvuldiger worden gebruikt
jaren over gedaan hebben. Deze ontwikkeling gaat, mede door het internet, steeds sneller.
9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving
De essentie van cultuur is het delen van informatie, ontwerpen en ideeën. De samenleving heeft zich op deze manier kunnen ontwikkelen. Het auteursrecht werd ontworpen om dit te faciliteren. Nu, in een samenleving waarin iedereen toegang heeft tot internet, is het
10 | Overheid open en inzichtelijk maken 12 | Het delen van cultuur en
auteursrecht een belemmering voor het delen van informatie, ontwerpen en ideeën
informatie bevorderen, mede door
geworden. Daarom wordt het auteursrecht hervormd.
het auteursrecht te hervormen 15 | Het patentsysteem hervormen
Het uitgangspunt wordt weer: cultuur delen. Het auteursrecht wordt tot haar commerciele
ter bevordering van innovatie en
essentie teruggebracht, dat wil zeggen dat het commercieel uitbuiten van werken voor de
kennisdeling
voor terugverdienen noodzakelijke tijd tegen ander commercieel gebruik wordt beschermd. Niet-commercieel gebruik wordt direct toegestaan.
17 | Merkenrecht moet slechts ter identificatie van de producent dienen
• Het delen van auteursrechtelijk beschermd materiaal is toegestaan voor nietcommercieel gebruik.
18 | Vrijheid van informatie 19 | Veiligheid 20 | Internationaal
Het belang van vrij gebruik van informatie is Auteursrecht is in het leven geroepen om
21 | Onderwijs
distributie van kunst, cultuur en wetenschap te bevorderen. Het internet faciliteert
23 | Wetenschap
distributie, auteursrecht kan daarom voor niet-commercieel gebruik worden afgeschaft.
24 | Ontwikkelingssamenwerking 25 | Efficiente overheid
• Het vervaardigen en publiceren van afgeleide werken van auteursrechtelijk beschermd materiaal wordt toegestaan voor niet-commerciele doeleinden.
26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet 28 | Verkeer en waterstaat
Het combineren, veranderen en remixen van bestaand werk bevordert cultuur, kunst en
29 | Geld en banken
wetenschap. Auteursrecht moet daarom niet belemmerend werken wanneer dit gebeurt
30 | Energie
voor niet-commerciele doeleinden.
31 | Sociale netwerken 32 | Media
Naburige rechten
33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel
• Bronvermelding verplicht wanneer bronverwijzing beschikbaar is, èn redelijkerwijs de bron kan worden vermeld. Bronvermelding beschermt de reputatie en integriteit van makers doordat duidelijk wordt hoe het oorspronkelijke werk gezien moet worden. (Namen van creatieve mensen moeten blijven. Door de bron te noemen in creaties, zorgen we ervoor dat mensen die nuttige bijdragen leveren, worden erkend.) Bij publicaties op het internet zal vaak een permanente link aangeboden worden. Als dit gebeurt, moet deze bij hergebruik van de content worden toegevoegd. Wanneer bronnen niet op het internet beschikbaar zijn, wordt verwezen naar niet-digitale bronnen.
35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
• Consumentenrechten moeten de burger beschermen tegen onredelijke restricties
13
1 | Introductie
vanuit de entertainmentbranche. DRM-toepassingen maken inbreuk op deze rechten
2 | Achtergrond
worden verboden.
4 | Privacy van burgers dient gewaarborgd te worden
Digital Rights Management zorgt ervoor dat grote bedrijven bepalen wat de burger met
7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
creatieve werken kan doen. De rechten van een burger horen door de overheden bepaald te
veiliger worden opgesl agen en
worden. Door DRM worden vrijheden weggehaald bij de burger, DRM moet worden verboden
zorgvuldiger worden gebruikt
waar mogelijk.
9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving
• Er mogen geen heffingen komen op communicatie, waaronder het internet.
10 | Overheid open en inzichtelijk maken
Expliciete generieke heffingen op communicatie en informatie verhogen de drempel om te
12 | Het delen van cultuur en
communiceren en informatie te delen. Informatie kan vrij gedeeld worden, en daar moet
informatie bevorderen, mede door
geen verandering in komen door heffingen. Internet en communicatie moet zo vrij en
het auteursrecht te hervormen
laagdrempelig mogelijk zijn.
15 | Het patentsysteem hervormen ter bevordering van innovatie en
• Het gebruik en delen van verlaten werken (orphan works) wordt toegestaan.
kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter
Verlaten werken zijn werken die niet meer uitgegeven worden of anderzins commercieel geëxploiteerd worden. Uit cijfers die verkregen zijn uit de vroegere Amerikaanse situatie,
identificatie van de producent dienen
waarbij het auteursrecht na 30 jaar verlengd moest worden, bleek dat van 98% van alle
18 | Vrijheid van informatie
boeken na 30 jaar het auteursrecht niet verlengd werd. Dit betekent dat voor 98% van alle
19 | Veiligheid
boeken van 30 jaar en ouder niemand er enig commercieel belang bij heeft om deze boeken
20 | Internationaal
aan het publieke domein te onthouden. Voor alle werken ligt dit percentage op 95%. Kunst,
21 | Onderwijs
cultuur en wetenschap is gemaakt door en voor de mensen, en moet vrijgegeven worden
23 | Wetenschap
daar waar het ligt te verstoffen, zonder dat iemand daar beter van wordt.
24 | Ontwikkelingssamenwerking 25 | Efficiente overheid
• Commercieel auteursrecht differentiëren naar toepassing en beperken in duur en reikwijdte.
26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet 28 | Verkeer en waterstaat
Commercieel auteursrecht afschaffen is niet haalbaar in deze samenleving. Wél haalbaar is
29 | Geld en banken
het drastisch inkorten van het commercieel auteursrecht, naar een maximum termijn van
30 | Energie
5 jaar. Kranten, week- of maandkaternen, tijdschriften, boeken etcetera kunnen allemaal
31 | Sociale netwerken
aangepaste maximum periodes krijgen naar type.
32 | Media 33 | Politie en Justitie
• Het aanpassen van bestaande regelingen specifiek om vrije licensering te bevorderen.
34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
Er zijn een aantal regelingen die de creatie van cultuur, informatie en technologie bevorderen, waaronder de WBSO. Deze regelingen moeten aangepast worden om vrije licenties extra te stimuleren. Zo moet de WBSO een aparte categorie krijgen voor het ontwikkelen van open source programmatuur.
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
• Het vertonen van reeds openbaar audio visueel materiaal in bijvoorbeeld restaurants, cafe’s en bedrijfskantines wordt toegestaan .
14
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient
Het vertonen van openbaar toegankelijk materiaal, zoals internet content, life radio- en/of TV uitzendingen, etc. dient niet langer gezien te worden als een nieuwe openbaarmaking. Wat openbaar beschikbaar is is al openbaar.
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten veiliger worden opgesl agen en zorgvuldiger worden gebruikt 9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving 10 | Overheid open en inzichtelijk maken 12 | Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door het auteursrecht te hervormen 15 | Het patentsysteem hervormen ter bevordering van innovatie en kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter identificatie van de producent dienen 18 | Vrijheid van informatie 19 | Veiligheid 20 | Internationaal 21 | Onderwijs 23 | Wetenschap 24 | Ontwikkelingssamenwerking 25 | Efficiente overheid 26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet 28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken 30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Het patentsysteem hervormen ter bevordering van innovatie en kennisdeling
15
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient gewaarborgd te worden
Toen patenten werden ingevoerd bestonden er nog geen auto’s en geen internet. Koningen
7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
verleenden willekeurig alleenrechten. Nu is de situatie in Nederland niet veel beter. De
veiliger worden opgesl agen en
willekeur van de koning is verdwenen, maar nu is op vrijwel alles een patent aan te vragen.
zorgvuldiger worden gebruikt
Controle op nieuwheid gebeurt slechts achteraf door de rechter, en heeft geen invloed op de patentverlening.
9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving 10 | Overheid open en inzichtelijk
Patenten zijn bedoeld om innovatie te bevorderen. Nederland heeft van 1867 tot 1910 geen patentwetgeving gekend. Toch waren dit geen slechte tijden voor Nederland. Onder
maken 12 | Het delen van cultuur en
druk van het buitenland - Nederland werd een vrijbuitersstaat genoemd - werd in 1910
informatie bevorderen, mede door
patentwetgeving ingevoerd. Tijdens deze patentvrije periode konden ondernemers
het auteursrecht te hervormen
onbelemmerd hun bedrijf opbouwen. Zo zijn de gebroeders Philips in die periode
15 | Het patentsysteem hervormen
begonnen met de productie van gloeilampen en werd in Oss de margarinefabriek opgezet
ter bevordering van innovatie en
die later uitgroeide tot Unilever.
kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter
Patenten werken innovatie tegen. Hoewel patenten helpen om de informatie over
identificatie van de producent
uitvindingen te openbaren, wordt het gebruik van die uitvindingen gemonopoliseerd. De
dienen
Piratenpartij wil van die situatie af.
18 | Vrijheid van informatie 19 | Veiligheid
De informatiesamenleving maakt het mogelijk wereldwijd kennis én expertise te delen.
20 | Internationaal
Hierdoor kunnen ook door specialisten verspreid over de hele wereld samen uitvindingen
21 | Onderwijs
gedaan worden. Het afschermen van ontwikkeling in grote bedrijven werkt dan averechts.
23 | Wetenschap
Het open delen van informatie wordt gefrustreerd. Gepatenteerde uitvindingen zijn
24 | Ontwikkelingssamenwerking
steeds minder nieuw. Grote bedrijven ruilen met gesloten beurzen patenten uit maar
25 | Efficiente overheid
voorkomen met die patenten dat nieuwe spelers op de markt komen.
26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet
De Piratenpartij wil dat bevordering van innovatie en kennisdeling centraal staan, niet het
28 | Verkeer en waterstaat
beschermen van bestaande uitvindingen.
29 | Geld en banken 30 | Energie
• Patenten die innovaties stremmen worden door een rechter verbeurd verklaard.
31 | Sociale netwerken 32 | Media
Als patenten innovatie stremmen, is er een fout gemaakt door het patentbureau of is een nieuwe situatie ontstaan. Een rechter kan een gegeven patent dan weer afnemen.
33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
• Bio-, software-, business- en farmapatenten remmen innovatie en/of zijn moreel verwerpelijk, en worden verboden. Farmaceutische patenten monopoliseren het welzijn van het volk. Patenten op geuren, kleuren, chemische stoffen, DNA, zaden, soorten, levende wezens of delen daarvan (zoals cellen of organen), inclusief modificaties daarvan horen bij de natuur en moeten niet gepatenteerd kunnen worden. Patenten op methoden om zaken te doen, zoals administratieprocessen en klantprocessen zijn onwenselijk en belemmeren de maatschappij. Software is opgebouwd uit blokjes, het patenteren van (delen van) blokjes belemmert de ontwikkeling van software.
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
16
1 | Introductie
• Het huidige patentmodel is achterhaald en moet herzien worden.
2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient
Alle patenten die innovatie belemmeren kunnen verbeurd worden verklaard. Patenten zijn in het leven geroepen om innovatie te belemmeren. Averechtse werking, bijvoorbeeld
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
patenten die expres in onbruik zijn, moet tegengegaan worden. Het is echter niet haalbaar
veiliger worden opgesl agen en
om dit op nationaal niveau te realiseren. Daarom moet het via maatregelen in de fiscale
zorgvuldiger worden gebruikt
sfeer voor octrooihouders onaantrekkelijk gemaakt worden om dergelijke octrooien lang in stand houden.
9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving 10 | Overheid open en inzichtelijk
• Patenthouders moeten het gebruik van hun patenten aan alle gebruikers onder gelijke regels toestaan.
maken 12 | Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door
Bevordering van innovatie is het doel van patenten. Waar bedrijven of organisaties patenten
het auteursrecht te hervormen
alléén voor zichzelf houden, wordt hier het publieke belang niet mee gediend. Het samen
15 | Het patentsysteem hervormen
delen van innovatie versterkt elkaar, en daarom moeten patenthouders verplicht toestaan
ter bevordering van innovatie en
dat iedereen deze innovaties kan gebruiken tegen redelijke en voor iedereen gelijke
kennisdeling
voorwaarden. Het is echter niet haalbaar om dit op nationaal niveau te realiseren. Daarom
17 | Merkenrecht moet slechts ter
willen we via maatregelen in de fiscale sfeer stimuleren dat octrooihouders hun octrooi
identificatie van de producent
tegen redelijke en voor iedereen gelijke licentievoorwaarden ter beschikking stellen.
dienen 18 | Vrijheid van informatie
• Afschaffen van de innovatiebox voor wat betreft winst uit octrooien.
19 | Veiligheid 20 | Internationaal
De innovatiebox, voorheen octrooibox, is een speciale tariefbox binnen de vennootschaps-
21 | Onderwijs
belasting. Winsten die behaald worden uit octrooien of WBSO-projecten worden belast
23 | Wetenschap
tegen een tarief van 5% in plaats van het toptarief van 25,4%. Als onderdeel van het
24 | Ontwikkelingssamenwerking
Belastingplan 2010 is de octrooibox aanzienlijk verruimd en omgedoopt tot innovatiebox,
25 | Efficiente overheid
omdat nu ook winst uit WBSO-projecten hier onder valt. Het is duidelijk dat deze
26 | Ondernemerschap
belastingmaatregel het aanvragen van octrooien alleen maar meer stimuleert, waarbij de
27 | Mobiele telefonie en internet
belastingbetaler via de WBSO vaak in feite ook nog bijdraagt aan het ontwikkelen van de
28 | Verkeer en waterstaat
kennis die vervolgens geoctrooieerd wordt. Deze dubbele beloning moet verdwijnen en
29 | Geld en banken
daarom moet de innovatiebox alleen nog gelden voor winst uit WBSO-projecten op basis
30 | Energie
waarvan geen octrooien zijn verleend.
31 | Sociale netwerken 32 | Media
• Octrooieren van met behulp overheidssteun ontwikkelde technologie verbieden.
33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel
Wat met publiek geld gefiniancieerd wordt, behoort het publiek toe. Daarom moet het verboden worden octrooien aan te vragen voor met publiek geld ontwikkelde technologie. Dit geldt voor alle (mede) door de overheid gefinancieerde of ondersteunde projecten, zoals gesubsidieerde projecten, WBSO projecten alsmede alle door publieke instellingen zoals universiteiten en onderzoekscentra ontwikkelde technologie.
35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Merkenrecht moet slechts ter identificatie van de producent dienen
17
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient gewaarborgd te worden
Merkenrecht is primair bedoeld voor herkenbaarheid van producten voor de consument. Consumentenbescherming moet dan ook de enige functie van het merkenrecht zijn.
7 | Vertrouwelijke gegevens moeten veiliger worden opgesl agen en zorgvuldiger worden gebruikt
• Merkenrecht is bedoeld als consumentenbescherming, nergens anders voor.
9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving
Het primaire doel van Merkenrecht is om de consument herkenning van producten te geven.
10 | Overheid open en inzichtelijk maken
• Auteursrecht mag niet misbruikt worden voor merkenregistratie.
12 | Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door
Merkenregistratie moet alléén mogelijk zijn onder het merkenrecht. Het auteursrecht hiervoor gebruiken monopoliseert cultuur, en is daarom onwenselijk.
het auteursrecht te hervormen 15 | Het patentsysteem hervormen ter bevordering van innovatie en
• Parallelle import buiten distributiekanalen van de rechtenhouder om wordt toegestaan.
kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter identificatie van de producent
Dezelfde producten die in verschillende landen onder verschillende prijzen worden verkocht, kunnen gewoon geïmporteerd worden.
dienen 18 | Vrijheid van informatie 19 | Veiligheid 20 | Internationaal 21 | Onderwijs 23 | Wetenschap 24 | Ontwikkelingssamenwerking 25 | Efficiente overheid 26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet 28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken 30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Vrijheid van informatie
18
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient
Informatie, ontwerpen en ideeën moeten vrij toegankelijk zijn. Daardoor kan deze informatie optimaal door mensen benut worden. Alle beperkingen in die vrije stroom van
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
informatie moeten worden verwijderd. Via onderwijs moet de burger de kans krijgen
veiliger worden opgesl agen en
onderscheid te maken tussen waardevolle en niet-waardevolle informatie.
zorgvuldiger worden gebruikt 9 | Burgerrechten verdedigen in een
• Netwerkneutraliteit wordt verplicht gesteld.
informatiesamenleving 10 | Overheid open en inzichtelijk
Alle verkeersgegevens moeten op dezelfde wijze worden behandeld door internetproviders. Het blokkeren of juist voorrang geven aan bepaald internetverkeer discrimineert diensten op het internet, en moet verboden worden.
maken 12 | Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door het auteursrecht te hervormen
• Vrije internettoegang is een burgerrecht.
15 | Het patentsysteem hervormen ter bevordering van innovatie en
Internet is diep geworteld in de maatschappij. De toegang ontzeggen van het internet aan iemand is vergelijkbaar met het uitsluiten van iemand in de maatschappij. Internet moet
kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter
daarom een recht worden voor iedere burger. Geen enkele burger mag een internet-
identificatie van de producent
verbinding worden ontzegt of worden geweigerd. Ook het toegankelijk maken van een
dienen
internetverbinding vanaf en naar een andere burger toe, moet geheel vrij blijven.
18 | Vrijheid van informatie 19 | Veiligheid
• Internet mag niet onderworpen worden aan censuur.
20 | Internationaal 21 | Onderwijs
Filters die verplicht worden toegepast op internetverbindingen worden verboden. Filters
23 | Wetenschap
die expliciet zijn aangevraagd door consumenten, bijvoorbeeld om minderjarigen te
24 | Ontwikkelingssamenwerking
beschermen voor bepaalde inhoud, blijven mogelijk. Hierbij blijft de keuze liggen bij de
25 | Efficiente overheid
burger, en niet bij de overheid welke inhoud wel of niet mag worden bekeken.
26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet
• Draadloos en bedraad internet moet voor iedereen, overal beschikbaar zijn.
28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken
Op Nederlands grondgebied moet een zo groot mogelijke dekking zijn voor het
30 | Energie
internet. Daar waar dekking niet aanwezig is op plaatsen waar dit duidelijk gewenst is,
31 | Sociale netwerken
faciliteerd de overheid het aanleggen van bedraad of draadloos internet.
32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Veiligheid
19
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient
Veiligheid is een recht. Wie zich niet veilig voelt, kan zich niet vrij gedragen. In de informatiesamenleving zijn we ook afhankelijk geworden van het internet. Daar waar
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
veiligheid nu via het internet wordt aangeboden, moet ze ook daar beschermd worden. De
veiliger worden opgesl agen en
overheid én de burger zijn verantwoordelijk voor veiligheid. Tegelijkertijd is veiligheid
zorgvuldiger worden gebruikt
een relatief begrip. Wie te veel de veiligheid wil waarborgen, verliest daardoor ook veiligheid.
9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving 10 | Overheid open en inzichtelijk
• Bij het maken van veiligheidsbeleid worden risico’s rationeel afgewogen.
maken 12 | Het delen van cultuur en
Excessieve maatregelen om bepaalde minimale veiligheidsrisico’s in te perken worden
informatie bevorderen, mede door
heroverwogen. Bestaande procedures om veiligheidsmaatregelen te nemen, moeten
het auteursrecht te hervormen
worden bekeken vanuit rationele overwegingen en inschattingen. Angst mag geen drijfveer
15 | Het patentsysteem hervormen
zijn om risico te analyseren, dit moet door middel van gecalculeerde anlyses.
ter bevordering van innovatie en kennisdeling
• Restrictieve veiligheidsmaatregelen die eenvoudig omzeild kunnen worden zullen niet worden ingevoerd.
17 | Merkenrecht moet slechts ter identificatie van de producent dienen
• Speciale terrorismewetgeving wordt afgeschaft. Misdaad is misdaad.
18 | Vrijheid van informatie 19 | Veiligheid
Terrorisme, wat afgeleid is van het Latijnse “terror”, wat “paniek” betekend, kan letterlijk
20 | Internationaal
vertaald worden naar paniekisme. Wetgeving moet worden aangenomen op basis van ratio,
21 | Onderwijs
en niet op onderbuikgevoelens. Huidige strafrechtelijke wetgeving is afdoende om
23 | Wetenschap
“terroristen” aan te pakken.
24 | Ontwikkelingssamenwerking 25 | Efficiente overheid
• Internetstoringen mogen de samenleving en de economie niet ontwrichten.
26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet
De samenleving mag niet buitenspel worden gezet op het moment dat het internet
28 | Verkeer en waterstaat
(gedeeltelijk) niet meer functioneert. Er moeten plannen komen die de Nederlandse
29 | Geld en banken
samenleving nog steeds laat functioneren op het moment dat internet (gedeeltelijk) uitvalt.
30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Internationaal
20
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient
De
Piratenpartij
is
bij
uitstek
een
internationaal
georiënteerde
partij.
De
informatiesamenleving is een wereldwijde samenleving die ook wereldwijd beschermd
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
moet worden. Dat de Piratenpartij in nationale politieke fora actief is, komt omdat de
veiliger worden opgesl agen en
macht en bevoegdheden om voor burgerrechten op te komen op nationaal niveau
zorgvuldiger worden gebruikt
geregeld is.
9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving
Internationale overeenkomsten zijn bij uitstek niet democratisch. Lobbygroepen hebben er veel te veel macht. Dit geldt in de Europese Unie, maar ook bij internationale verdragen. Bovendien is het veel te ingewikkeld om internationale handelsverdragen aan te passen.
10 | Overheid open en inzichtelijk maken 12 | Het delen van cultuur en
De Piratenpartij wil graag dat ook internationaal gestreefd wordt naar een meer
informatie bevorderen, mede door
democratische wijze van besluiten.
het auteursrecht te hervormen 15 | Het patentsysteem hervormen
• Op Europees en internationaal niveau zal worden samengewerkt met andere Piratenpartijen.
ter bevordering van innovatie en kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter
Pirate Parties International is een organisatie in Brussel die internationale samen-werking met Piratenpartijen over de gehele wereld bevordert. Piratenpartij Nederland onderschrijft
identificatie van de producent dienen
de “common ground”, een lijst met punten waar we ons aan houden. Verdragen op Europees
18 | Vrijheid van informatie
en internationaal nivo worden samen met de PPI en nationale Piratenpartijen aangepast of
19 | Veiligheid
afgeschaft waar nodig.
20 | Internationaal 21 | Onderwijs
• Het ACTA-verdrag en andere verdragen die inbreuk maken op nationale burger- en consumentenrechten zullen niet worden ingevoerd.
23 | Wetenschap 24 | Ontwikkelingssamenwerking 25 | Efficiente overheid
Het ACTA verdrag heeft als doel om auteursrecht, patentrecht en merkenrecht te handhaven
26 | Ondernemerschap
in de huidige vorm. Daarnaast is het een plurilateraal verdrag, waardoor landen die
27 | Mobiele telefonie en internet
deelnemen veel moeilijker af kunnen wijken aan het verdrag. Daarnaast wordt het ACTA
28 | Verkeer en waterstaat
verdrag onderhandeld achter gesloten deuren, waardoor in het geniep bepaalde regels
29 | Geld en banken
kunnen worden ingevoerd in Nederland. ACTA stelt de zogenoemde “three-strikes” regel
30 | Energie
voor, waardoor burgers die auteursrechtelijk materiaal down-loaden na drie keer worden
31 | Sociale netwerken
afgesloten van het internet. ACTA druist regelrecht in tegen de burgerrechten,
32 | Media
overheidstransparantie, innovatie en creativiteit, en moet niet worden ingevoerd.
33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel
• Verdragen waarin auteurs- en patentrecht geregeld zijn zullen worden herevalueerd. De conventie van Berner is een internationale conventie waar de auteurswet uit is voortgekomen. Nederland neemt deel aan dit verdrag. Nederland moet internationaal er voor zorgen dat dergelijke verdragen worden her-evalueerd, in het licht van de vrije informatie-samenleving.
• Verdrag over nieuw model voor stimuleren innovatie en het delen van informatie.
35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Onderwijs
21
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient
Onderwijs is de basis van een informatiesamenleving. Via het onderwijs leren mensen hoe ze met de informatiesamenleving om kunnen gaan en welke waarde informatie heeft.
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
Het onderwijs helpt mensen een denkkader te ontwikkelen waarin nieuwe informatie
veiliger worden opgesl agen en
ingepast kan worden. Zonder onderwijs is informatie waardeloos.
zorgvuldiger worden gebruikt 9 | Burgerrechten verdedigen in een
Informatie werd vóór het internettijdperk voornamelijk geordend en gewaardeerd door
informatiesamenleving
professionals. Journalisten schreven in kranten en tijdschriften, wetenschappers
10 | Overheid open en inzichtelijk
publiceerden onder elkaar en redacteuren stelden een encyclopedie samen. In de informatiesamenleving moet iedereen informatie kunnen ordenen en waarderen.
maken 12 | Het delen van cultuur en
Iedereen is journalist, wetenschapper en redacteur. Dat vereist een brede algemene
informatie bevorderen, mede door
kennis over wat ‘normaal’ is. Onderwijs leert ons wat normaal is. Nieuws is dat wat afwijkt
het auteursrecht te hervormen
van het normale.
15 | Het patentsysteem hervormen ter bevordering van innovatie en
• Ieder persoon moet over vrije toegang tot onderwijs beschikken, die niet gelimiteerd wordt door zijn/haar cultuur of economische achtergrond.
kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter identificatie van de producent
De vrije informatiesamenleving heeft fundamentele kennis en kunde nodig voor burgers
dienen
om daar in te functioneren. Daarom moet iedere burger toegang krijgen tot onderwijs, om
18 | Vrijheid van informatie
hiermee actief deel te kunnen nemen aan de vrije informatiesamenleving.
19 | Veiligheid 20 | Internationaal
• Leermaterialen moeten vrij toegankelijk zijn en open ontwikkeld kunnen worden.
21 | Onderwijs 23 | Wetenschap
Materialen om mee te leren moeten zoveel mogelijk vrij en online toegankelijk worden.
24 | Ontwikkelingssamenwerking
Leermaterialen moeten open ontwikkeld worden, zodat iedereen op de wereld hier van kan
25 | Efficiente overheid
profiteren.
26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet
• Colleges moeten online in videovorm voor iedereen beschikbaar zijn.
28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken
Colleges zijn voor het grootste gedeelte betaald met overheidsgeld, deze kennis moeten we
30 | Energie
zoveel mogelijk delen met iedereen. Het in videovorm beschikbaar maken van colleges
31 | Sociale netwerken
zorgt voor meer kansen om te leren.
32 | Media 33 | Politie en Justitie
• Onderwijsomgeving wordt met open source software ontwikkeld.
34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
Techniek om onderwijs te faciliteren kan worden gedeelt door middel van open source software. Dit maakt onderwijsomgevingen efficienter, en verhoogt op den duur de kwaliteit. Iedere onderwijsinstelling op de wereld kan hier van profiteren en verder aan ontwikkelen. Door informatie zoveel mogelijk online te plaatsen en vrij beschikbaar te maken, ontstaan relevante leermiddelen over tijd. De overheid speelt hier een faciliterende rol in door het open en vrij maken van informatie zoveel mogelijk wordt gestimuleerd.
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
• Onderwijs over omgaan met informatie.
22
1 | Introductie 2 | Achtergrond
De vrije informatiesamenleving heeft een grote focus op informatie. Daarom moet worden onderwezen wat informatie is, hoe je er mee omgaat, wat je er mee kan, en wat het verschil is in “open” en “vertrouwelijke” informatie.
4 | Privacy van burgers dient gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten veiliger worden opgesl agen en
• Toetsing van kennis moet los staan van onderwijsverplichting.
zorgvuldiger worden gebruikt 9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving 10 | Overheid open en inzichtelijk maken 12 | Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door het auteursrecht te hervormen 15 | Het patentsysteem hervormen ter bevordering van innovatie en kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter identificatie van de producent dienen 18 | Vrijheid van informatie 19 | Veiligheid 20 | Internationaal 21 | Onderwijs 23 | Wetenschap 24 | Ontwikkelingssamenwerking 25 | Efficiente overheid 26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet 28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken 30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Wetenschap
23
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient
De wetenschap is een van de ankers van een goed werkende democratie. Daarvoor moet wetenschap onafhankelijk zijn en geen taboes kennen. Ook moet de kennis en expertise
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
van wetenschappers voor iedereen toegankelijk zijn. Juist dan levert wetenschap een
veiliger worden opgesl agen en
maatschappelijke meerwaarde op.
zorgvuldiger worden gebruikt 9 | Burgerrechten verdedigen in een
Wetenschap vertegenwoordigt een waarde op zich. Het bildungsideaal van Humboldt
informatiesamenleving
staat daarbij bovenaan. Op dit moment wordt veel wetenschap door de economie en de
10 | Overheid open en inzichtelijk
politiek gestuurd. Daardoor neemt het vertrouwen in wetenschappers af. Die ontwikkeling moet gekeerd worden.
maken 12 | Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door
De meest eenvoudige manier om deze ontwikkeling te keren is de wetenschap weer
het auteursrecht te hervormen
transparant te maken. De Piratenpartij wil daarom alle ruwe data publiceren en alle
15 | Het patentsysteem hervormen
artikelen open toegankelijk maken. Door het publiek gefinancierde wetenschap moet
ter bevordering van innovatie en
gratis toegankelijk zijn.
kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter
• Alle wetenschappelijke artikelen worden in een open formaat gepubliceerd, inclusief alle ruwe data.
identificatie van de producent dienen 18 | Vrijheid van informatie
Wetenschappelijke artikelen stijgen in waarde naarmate ze vaker worden aangehaald in
19 | Veiligheid
andere wetenschappelijke artikelen. Dit geld ook voor hyperlinks, die op het interrnet
20 | Internationaal
verwijzen naar andere documenten (webpagina’s). Door alle wetenschappelijke artikelen
21 | Onderwijs
open en met een open formaat te publiceren, wordt innovatie versterkt.
23 | Wetenschap 24 | Ontwikkelingssamenwerking
• Faciliteren peer-review in open source context.
25 | Efficiente overheid 26 | Ondernemerschap
Peer reviewing kan veel beter plaatsvinden op het internet. In plaats van het op waarde
27 | Mobiele telefonie en internet
schatten van wetenschappelijke inhoud door een kleine groep wetenschappers, kan dit
28 | Verkeer en waterstaat
beter gedaan worden door iedereen op het internet. Historie en status bepaald de relevantie
29 | Geld en banken
van “peer review commentaar”.
30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Ontwikkelingssamenwerking
24
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient
De Piratenpartij wil alle mensen op de wereld gelijke kansen tot ontplooiing bieden. Daarom moeten informatie, kennis en expertise zo veel mogelijk met mensen in
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
ontwikkelingslanden gedeeld worden. Niet de overheden in ontwikkelingslanden moeten
veiliger worden opgesl agen en
centraal staan, maar de mensen. Juist wanneer mensen de kans krijgen zich te ontwikkelen,
zorgvuldiger worden gebruikt
zal een land zich ontwikkelen. Door de wereld van de ontwrichtende werking van patenten en
auteursrechten
te
ontdoen,
kan
iedereen
zich
ontwikkelen.
Mensen
uit
ontwikkelingslanden kunnen dan op gelijke voet met mensen uit ontwikkelde landen nieuwe ideeën delen en uitvoeren.
9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving 10 | Overheid open en inzichtelijk maken 12 | Het delen van cultuur en
• Aandacht voor verspreiding open source in ontwikkelingslanden.
informatie bevorderen, mede door het auteursrecht te hervormen
Ontwikkelingssamenwerking kunnen we door kennisdeling stimuleren. Onze inzichten die
15 | Het patentsysteem hervormen
we door de tijd hebben opgedaan op het gebied van informatieverwerking, delen we met
ter bevordering van innovatie en
landen die hier aan toe zijn.
kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter
• Bio- en farmaceutische patenten mogen geen onredelijke restricties opleggen aan ontwikkelingslanden.
identificatie van de producent dienen 18 | Vrijheid van informatie
Patenten drijven de prijs van medische middelen, zoals medicijnen, onnodig hoog op. Burgers in ontwikkelingslanden kunnen hierdoor geen toegang krijgen medicamenten.
19 | Veiligheid 20 | Internationaal 21 | Onderwijs
• Wereldwijd bevorderen van overdracht van technologie.
23 | Wetenschap 24 | Ontwikkelingssamenwerking
Verspreiding van techniek door middel van open source geeft individuen de mogelijkheid
25 | Efficiente overheid
om zélf met techniek bezig te zijn. Landen kunnen zich hierdoor ontwikkelen, door techniek
26 | Ondernemerschap
te gebruiken van landen die hier al veel verder mee zijn.
27 | Mobiele telefonie en internet 28 | Verkeer en waterstaat
• Soepele regels voor gebruik gepatenteerde technologie.
29 | Geld en banken 30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Efficiente overheid
25
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient
De overheid is bijzonder inefficient. Centrale overheden ontwikkelen in elk land het wiel opnieuw, en bij decentrale overheden gebeurt dit nog veel vaker. Door bij de invoering
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
van wetten al rekening te houden met de uitvoering en implementatie, kan veel dubbel
veiliger worden opgesl agen en
werk bespaard worden. Met combinaties van open source wetgeving, open source
zorgvuldiger worden gebruikt
software en open standaarden kan de overheid veel efficienter werken. Ook internationaal kunnen overheden hierbij samenwerken.
9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving 10 | Overheid open en inzichtelijk
• Bij invoeren wetgeving al rekening houden met de manier waarop dit efficient kan worden uitgevoerd en geïmplementeerd, en welke mogelijkheden er zijn tot misbruik.
maken 12 | Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door het auteursrecht te hervormen
Terugkoppeling van uitvoerenden van wet- en regelgeving via een bug-tracking systeem voor bureaucratie en wetgeving.
15 | Het patentsysteem hervormen ter bevordering van innovatie en kennisdeling
• Overheid biedt bij wetgeving en richtlijnen ook een voorbeeld voor uitwerking dat
17 | Merkenrecht moet slechts ter
lagere gemeenten kunnen overnemen of aanpassen. Indien voor deze wetgeving ook
identificatie van de producent
software nodig is, wordt deze door de overheid meteen open source en met open
dienen
standaarden ontwikkeld.
18 | Vrijheid van informatie 19 | Veiligheid
• Investeren in open source en open standaarden voor software zodat op termijn heel veel bespaard kan worden.
20 | Internationaal 21 | Onderwijs 23 | Wetenschap
Open source en open standaarden zijn een termijn investering, die slechts éénmaal hoeft
24 | Ontwikkelingssamenwerking
worden gedaan. Dit in tegenstelling tot diensten of software die van het bedrijfsleven moet
25 | Efficiente overheid
worden ingekocht, waarvan licenties jaarlijks moeten worden betaald.
26 | Ondernemerschap
In Europa worden open standaarden niet meer goed geregeld, dus moeten we dat nu in Nederland beter regelen.
27 | Mobiele telefonie en internet 28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken
• Investeren en faciliteren in open source en open standaarden voor materialen zodat op termijn heel veel bespaard kan worden.
30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media
Ook ontwerpen van door de overheid gebruikte materialen, zoals bijvoorbeeld verkeers-
33 | Politie en Justitie
borden en lantaarnpalen moeten open source worden ontwikkeld. De overheid moet de
34 | Voedsel
ontwikkeling van open source en open standaarden bij materialen in de private sector
35 | Volksgezondheid
faciliteren. Voorbeelden waarbij dat al gebeurt zijn stopcontacten. Er zijn veel meer voorbeelden waarbij marktefficientie kan optreden wanneer onderdelen open source en open standaard ontwikkeld worden.
• Experts weer in dienst van de overheid, niet alles extern en tijdelijk inhuren. Overheid moet zich richten op het aantrekken en behouden van specialisten. De voorkeur wordt gegeven aan het behouden van specialisten, in plaats van het inhuren ervan. Dit bespaart kosten, en maakt van de overheid een slagvaardige en competente organisatie.
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Ondernemerschap
26
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient
Ondernemers moeten kunnen ondernemen. De Piratenpartij komt op voor ondernemende burgers. Die burgers moet zo min mogelijk in de weg gelegd worden. De overheid moet
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
kleine ondernemers beschermen tegen machtsconcentraties van overheden en grote
veiliger worden opgesl agen en
ondernemingen. Daar waar de overheid van MKB-ondernemers informatie vraagt, moet ze
zorgvuldiger worden gebruikt
de daarvoor benodigde software open source en gratis aanbieden.
9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving
• Ontwikkeling open source gratis software voor boekhouding en belasting geintegreerd.
10 | Overheid open en inzichtelijk maken 12 | Het delen van cultuur en
Organisaties en burgers kunnen efficienter werken doordat ze open source software waar belastingregels in geïntegreerd zijn, gratis kunnen downloaden en gebruiken. Boekhouding kan daarnaast ook worden ontwikkeld in dergelijke software.
informatie bevorderen, mede door het auteursrecht te hervormen 15 | Het patentsysteem hervormen ter bevordering van innovatie en
• Geen afdracht voor muziek luisteren of televisie uitzenden op het werk of in horeca.
kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter
Door het internet fungeert muziek als een reclamebord voor artiesten. Het verplicht afdragen van gelden om muziek of video te vertonen op het werk of in de Horeca is niet meer van deze tijd, en moet worden afgeschaft.
identificatie van de producent dienen 18 | Vrijheid van informatie 19 | Veiligheid
• Kleine ondernemers kunnen innoveren en verkopen binnen Nederland zonder last van patenten.
20 | Internationaal 21 | Onderwijs 23 | Wetenschap
Innovatie vind voor een belangrijk gedeelte plaats bij kleinere bedrijven die een sterke
24 | Ontwikkelingssamenwerking
focus hebben op ontwikkeling. Deze bedrijven moeten worden gestimuleerd in wat ze doen,
25 | Efficiente overheid
patenten mogen geen belemmering vormen voor deze innovatie.
26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet
• Parallelle import buiten distributiekanalen van de rechtenhouder om wordt toegestaan.
28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken 30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Mobiele telefonie en internet
27
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient
Voor de Piratenpartij geldt: dataverkeer is dataverkeer. Daarin mag geen onderscheid gemaakt worden. Telefonische data en sms, landsgrenzen en netwerkeigendom mogen
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
geen rol spelen bij het optimaliseren van dataverkeer. Op en tussen alle netwerken wordt
veiliger worden opgesl agen en
privacy van de informatie gegarandeerd.
zorgvuldiger worden gebruikt 9 | Burgerrechten verdedigen in een
• Mobiele communicatie wordt gelijk gesteld aan communicatie via internet service providers.
informatiesamenleving 10 | Overheid open en inzichtelijk maken
Netneutraliteit is ook voor mobiele communicatie belangrijk, en wordt daarom gelijk gesteld aan ieder andere internet verbinding.
12 | Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door het auteursrecht te hervormen
• Een zelfde prijs voor alle mobiele communicatie binnen de Europese Unie, inclusief Nederland. Geen grenzen op mobiel internet. Datalimieten worden niet toegestaan.
15 | Het patentsysteem hervormen ter bevordering van innovatie en kennisdeling
Overheid heeft gerechtelijk bevel nodig om een mobiele telefoon te traceren of af te luisteren.
17 | Merkenrecht moet slechts ter identificatie van de producent dienen
• Overheden en burgers krijgen de mogelijkheid zelf of in een publiek-private samenwerking een huis-aan-huis glasvezelnetwerk aan te leggen.
18 | Vrijheid van informatie 19 | Veiligheid 20 | Internationaal 21 | Onderwijs 23 | Wetenschap 24 | Ontwikkelingssamenwerking 25 | Efficiente overheid 26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet 28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken 30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Verkeer en waterstaat
28
1 | Introductie 2 | Achtergrond
4 | Privacy van burgers dient
• Anoniem reizen blijft mogelijk en mag geen geld kosten.
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
Het kilometerheffingssysteem dat nu wordt voorgesteld komt er niet wegens schending van privacy.
veiliger worden opgesl agen en zorgvuldiger worden gebruikt 9 | Burgerrechten verdedigen in een
• Strippenkaart blijft zolang OV-chipkaart privacy aantast. Er wordt gewerkt aan een OV-betaalsysteem dat anonimiteit garandeert.
informatiesamenleving 10 | Overheid open en inzichtelijk maken
Anoniem reizen, moet ten allen tijde anoniem kunnen. Niet alleen een anonieme chipkaart
12 | Het delen van cultuur en
kopen en gebruiken, maar bijvoorbeeld ook terugvragen van tegoed (bijvoorbeeld bij niet
informatie bevorderen, mede door
uitchecken), moet anoniem kunnen.
het auteursrecht te hervormen 15 | Het patentsysteem hervormen
• Thuis werken en werken in de buurt wordt, tenzij het werk daar niet geschikt voor is, wettelijk mogelijk gemaakt.
ter bevordering van innovatie en kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter
De overheid moet het mogelijk maken dat werknemers thuis kunnen werken. Dit moet alléén gelden voor beroepen waar thuiswerk geschikt voor is.
identificatie van de producent dienen 18 | Vrijheid van informatie 19 | Veiligheid 20 | Internationaal 21 | Onderwijs 23 | Wetenschap 24 | Ontwikkelingssamenwerking 25 | Efficiente overheid 26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet 28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken 30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Geld en banken
29
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient
• Altijd mogelijkheid houden anoniem te betalen via kontant geld of chipkaart.
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
Anonimiteit moet ook mogelijk zijn bij het betalen. Ook plastic geld moet anoniem kunnen worden betaald, de verkoper hoeft niet te weten wíé er betaald, het feit dát er betaald is, is voldoende.
veiliger worden opgesl agen en zorgvuldiger worden gebruikt 9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving
• Backup systeem voor instandhouden betalingsverkeer wanneer internet uitvalt.
10 | Overheid open en inzichtelijk maken
• Zoveel mogelijk openheid over geldverkeer, geldcreatie en het financieeleconomisch systeem.
12 | Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door het auteursrecht te hervormen
Niet alleen rapportage van geldstromen in financiëel jargon. Heldere, ondubbelzinnige en klare uitleg over hoe het geldsysteem werkt moet de burgers bereiken.
15 | Het patentsysteem hervormen ter bevordering van innovatie en kennisdeling
• Open informatie over fraude.
17 | Merkenrecht moet slechts ter identificatie van de producent
Wanneer fraude mogelijk is, moet openheid van informatie zorgen dat systemen en
dienen
procedures veiliger worden. Hierdoor kunnen mensen zich erop aanpassen waar toepasselijk,
18 | Vrijheid van informatie
om niet in het web van fraudeurs te komen.
19 | Veiligheid 20 | Internationaal 21 | Onderwijs 23 | Wetenschap 24 | Ontwikkelingssamenwerking 25 | Efficiente overheid 26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet 28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken 30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Energie
30
1 | Introductie 2 | Achtergrond
4 | Privacy van burgers dient
• Energiemeters versturen alléén ruwe informatie naar leveranciers, waardoor privacy niet geschonden kan worden.
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten veiliger worden opgesl agen en
Energiemeters meten gebruik per seconde, maar geven deze geaggregeerde data zelfstandig per maand door aan de energiemaatschappij. Energiemaatschappij en distributiebedrijven mogen niet zelf kastjes kunnen aansturen. Verplichte publicatie van de broncode software in meetkastjes.
zorgvuldiger worden gebruikt 9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving 10 | Overheid open en inzichtelijk maken
• Flexibele energieprijs per seconde afrekenen in de kastjes zodat energiepieken en dalen bij eindgebruikers kunnen worden opgevangen.
12 | Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door het auteursrecht te hervormen
Om decentralisatie van energie en energie efficientie te bevorderen, moet er een financieel motief komen.
15 | Het patentsysteem hervormen ter bevordering van innovatie en kennisdeling
• Afhankelijkheid van energie van niet-democratische staten afbouwen en stoppen hun overheden met energiegelden te subsidieren.
17 | Merkenrecht moet slechts ter identificatie van de producent dienen
Geen nieuwe contracten sluiten met niet-democratische staten. Daarnaast richten op energieproductie in ons eigen land, door technologisch vernieuwende energiebronnen.
18 | Vrijheid van informatie 19 | Veiligheid 20 | Internationaal
• Subsidies om nieuwe energiebronnen te stimuleren, worden gegeven door patenten af te kopen, niet op eindproducten.
21 | Onderwijs 23 | Wetenschap 24 | Ontwikkelingssamenwerking
• Snelheidsbeperkingen in verband met fijnstof worden vervangen door beperking
25 | Efficiente overheid
van maximaal energieverbruik. Hierdoor wordt onnodig langzaam rijden voorkomen.
26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet
Auto’s die heel zuining rijden, kunnen de maximum snelheid blijven rijden. Vervuilende auto’s moeten langzamer gaan rijden, om zo fijnstofproductie te beperken.
28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken 30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Sociale netwerken
31
1 | Introductie 2 | Achtergrond
4 | Privacy van burgers dient
• Sociale netwerken moeten hun gebruikers de mogelijkheid bieden alle informatie en meta-informatie van de gebruiker te verwijderen, ook in backups.
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten veiliger worden opgesl agen en
Om gebruikers te beschermen tegen het delen van privacy gevoelige informatie, moeten gebruikers de mogelijkheid krijgen informatie te verwijderen. Verwijdering van dergelijke informatie moet plaatsvinden in het gehéle systeem, inclusief backups en aanverwante systemen.
zorgvuldiger worden gebruikt 9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving 10 | Overheid open en inzichtelijk maken
• Sociale netwerken worden verplicht gebruikers de mogelijkheid te bieden hun gegevens op een zelf aan te wijzen server (bijvoorbeeld bij hen thuis) te plaatsen.
12 | Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door het auteursrecht te hervormen
Vendor lockin moet voorkomen worden, en open standaarden worden ontwikkeld en gebruikt. De macht over informatie oet bij de gebruikers zélf liggen, niet bij grote bedrijven.
15 | Het patentsysteem hervormen ter bevordering van innovatie en kennisdeling
• Collateral privacyschending moet verplichte instelling gebruiker zijn (tagging van foto’s van anderen of door anderen kan alleen met expliciete toestemming).
17 | Merkenrecht moet slechts ter identificatie van de producent dienen
Gebruikers moeten zelf de controle in de hand kunnen houden wat er met hun gegevens
18 | Vrijheid van informatie
gebeurt. Het beschrijven van gegevens die in de privé levenssfeer liggen, mag alleen na
19 | Veiligheid
toestemming van de gebruiker.
20 | Internationaal 21 | Onderwijs 23 | Wetenschap 24 | Ontwikkelingssamenwerking 25 | Efficiente overheid 26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet 28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken 30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Media
32
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient
Media en journalistiek zijn essentieel voor een goed werkende samenleving. De informatiesamenleving maakt het eenvoudiger voor mensen om zich te organiseren.
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
Tegelijkertijd levert dit het risico op van groepen mensen die langs elkaar heen leven. Wie
veiliger worden opgesl agen en
in een aparte groep wil leven, kan dat. Wie dat niet wil, moet ook bij de informatie van
zorgvuldiger worden gebruikt
andere groepen kunnen. Wanneer er voldoende mensen zijn die de brug vormen tussen verschillende groepen, wordt de samenleving daar sterker van.
9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving 10 | Overheid open en inzichtelijk
Verschillende media (radio, televisie, kranten, tijdschriften) kunnen elkaar versterken en aanvullen op internet. Die ontwikkeling moet gestimuleerd worden.
maken 12 | Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door
• Media op het internet moeten voor alle lezers vrij toegankelijk zijn. Het recht op
het auteursrecht te hervormen
informatie voor burgers staat voorop. Betaalde of gelimiteerde toegang wordt
15 | Het patentsysteem hervormen
verboden en buiten-landse media die dit doen verliezen hun auteursrecht in
ter bevordering van innovatie en
Nederland wanneer ze dit doen.
kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter
• Publieke omroepen mogen samenwerken met internetsites, kranten en tijdschriften.
identificatie van de producent dienen
• Media moet beschikbaar zijn in een open formaat wanneer open formaat beschikbaar is.
18 | Vrijheid van informatie 19 | Veiligheid 20 | Internationaal
• Alle in Nederland toegankelijke televisie moet via internet live en in archief beschikbaar zijn.
21 | Onderwijs 23 | Wetenschap 24 | Ontwikkelingssamenwerking
Internet wordt steeds meer de spil van de informatie- en communicatievoorziening. Steeds
25 | Efficiente overheid
meer mensen hebben al geen abbonement op televisie, omdat internet praktischer en veel
26 | Ondernemerschap
meer omvattender is qua aard. Televisie die uitgezonden word in Nederland moet dan ook
27 | Mobiele telefonie en internet
beschikbaar worden op het internet, zowel live als in downloadbaar formaat vanuit het
28 | Verkeer en waterstaat
archief.
29 | Geld en banken 30 | Energie
• Materialen van bibliotheken en openbare collecties in Nederland worden gedigitaliseerd en gratis open toegankelijk gemaakt.
31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie
Het internet is de nieuwe bibliotheek. Waar vroeger de openbare bibliotheek als primaire informatiebron gebruikt werd, geld dat nu voor het internet. Alle informatie in openbare bibliotheken moet gratis, vrijelijk en toegankelijk beschikbaar worden gemaakt op het internet.
34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Politie en Justitie
33
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient
Politie en Justitie zijn in een rechtstaat noodzakelijk. Deze instanties voorkomen dat mensen zelf het recht in handen moeten nemen en iedereen zelf voor rechter gaat spelen.
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
Tegelijkertijd moet ervoor gewaakt worden dat politie en justitie niet verworden tot een
veiliger worden opgesl agen en
‘big brother’. De Piratenpartij wil haar kennis gebruiken om het juridisch proces te
zorgvuldiger worden gebruikt
stroomlijnen en te waken voor een big brother maatschappij.
9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving
• Aangifte kan direct bij politie die dat meteen op lokatie digitaal verwerkt.
10 | Overheid open en inzichtelijk maken
Het proces van aangifte moet efficiënter. Ter plaatse moet direct de mogelijkheid zijn om
12 | Het delen van cultuur en
aangifte te doen. Eérst een notitie maken door de agent, om vervolgens een dag later alsnóg
informatie bevorderen, mede door
op het bureau aangifte te doen is onzinnig en nodeloos inefficiënt.
het auteursrecht te hervormen 15 | Het patentsysteem hervormen
• Snelrecht voor kleine vergrijpen door digitaal sturen van proces.
ter bevordering van innovatie en kennisdeling
Alleen cameratoezicht in overlastgebieden, en alleen wanneer die dan voor alle vergrijpen ook op last van burger direct wordt uitgelezen.
17 | Merkenrecht moet slechts ter identificatie van de producent dienen
• Grondige revaluatie en strengere richtlijnen aanwijzing overlast-/risicogebieden.
18 | Vrijheid van informatie 19 | Veiligheid
De overheid heeft een beleid waar zeer ruime overlastgebieden worden aangewezen, vaak
20 | Internationaal
zonder rationele overwegingen. Gebieden waar ordeverstoringen mogelijk kunnen plaats-
21 | Onderwijs
vinden, worden door middel van veel strengere criteria aangewezen.
23 | Wetenschap 24 | Ontwikkelingssamenwerking 25 | Efficiente overheid 26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet 28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken 30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Voedsel
34
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient
Voedsel is de basis van ons leven. Wat wij eten, blijft in ons lichaam zitten en beïnvloedt onze gezondheid. Tegelijkertijd is voedsel een gigantische industrie met haar eigen
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
belangen. Die belangen gaan niet altijd samen. De Piratenpartij wil geen patenten op
veiliger worden opgesl agen en
gewassen, dieren en voedsel. Tegelijkertijd wil de Piratenpartij open informatie over wat
zorgvuldiger worden gebruikt
bedrijven met en in het voedsel doen.
9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving
• Geen patenten op gewassen, dieren en voedsel.
10 | Overheid open en inzichtelijk maken
Niemand kan gewassen, dieren of voedsel monopoliseren. Het gebruik of telen van voedsel
12 | Het delen van cultuur en
behoort iedere mens toe, en mag niet exclusief worden voorbehouden aan één bepaald
informatie bevorderen, mede door
bedrijf, organisatie of overheid. Boeren mogen niet belemmerd worden in het telen van
het auteursrecht te hervormen
gewassen, dieren of ander voedsel.
15 | Het patentsysteem hervormen ter bevordering van innovatie en
• Toevoeging internetlink naar uitgebreide voedselinformatie op etiketten
kennisdeling 17 | Merkenrecht moet slechts ter
• Duidelijke etikettering en een door een mobiele telefoon bruikbare tag op elk etiket die verwijst naar een internetlink met volledige herkomstinformatie online.
identificatie van de producent dienen 18 | Vrijheid van informatie
• Heldere productinformatie is vooral bij voedsel heel belangrijk. Uitgebreide voedsel-
19 | Veiligheid
informatie kan op een heel bruikbare wijze worden getoond aan consumenten, door
20 | Internationaal
te verwijzen naar een (mobiele) internetpagina. Voedsel leveranciers worden
21 | Onderwijs
verplicht gesteld deze informatie op eenduidige wijze te plaatsen op het internet, en
23 | Wetenschap
een link toe te voegen op etiketten van voedselproducten.
24 | Ontwikkelingssamenwerking 25 | Efficiente overheid 26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet 28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken 30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid
| Piratenpartij Nederland Partijprogramma volledig programma
Volksgezondheid
35
1 | Introductie 2 | Achtergrond 4 | Privacy van burgers dient
Gezondheid wordt bereikt door gezond leven en goede medische zorg. De Piratenpartij staat voor vrijheid in hoe je wilt leven. De overheid kan gezond gedrag wel stimuleren. In
gewaarborgd te worden 7 | Vertrouwelijke gegevens moeten
de voedingsindustrie gebeurt dit maar matig. Ook wordt er beperkt onderzoek naar
veiliger worden opgesl agen en
gezond eten en leven gedaan, omdat hier door de farmaceutische industrie niet aan te
zorgvuldiger worden gebruikt
verdienen is. Deze industrie verdient aan...
9 | Burgerrechten verdedigen in een informatiesamenleving
• Geen patenten op farmaceutische producten en medische behandelingsmethoden.
10 | Overheid open en inzichtelijk maken
• Ook zonder identificatie behandeling van patienten.
12 | Het delen van cultuur en informatie bevorderen, mede door
• Geen Electronisch Patiënten Dossier (centrale opslag medische gegevens van
het auteursrecht te hervormen
burgers), wel een database met vrijwillige vermelding van levensbedreigende
15 | Het patentsysteem hervormen
allergieën en dergelijke.
ter bevordering van innovatie en kennisdeling
Het EPD zorgt er alleen voor dat medische gegevens centraal worden opgeslagen. Vanuit
17 | Merkenrecht moet slechts ter
medisch perspectief voegt dit niets toe. Het zorgt er alleen voor dat één lek in het systeem
identificatie van de producent
voldoende is om deze gegevens op straat te gooien. Op internationaal niveau is
dienen
standaardisering van gegevens veel belangrijker, en daar moeten we ons dan ook op richten.
18 | Vrijheid van informatie 19 | Veiligheid 20 | Internationaal 21 | Onderwijs 23 | Wetenschap 24 | Ontwikkelingssamenwerking 25 | Efficiente overheid 26 | Ondernemerschap 27 | Mobiele telefonie en internet 28 | Verkeer en waterstaat 29 | Geld en banken 30 | Energie 31 | Sociale netwerken 32 | Media 33 | Politie en Justitie 34 | Voedsel 35 | Volksgezondheid