Verslag Ons kenmerk
NDC/HH-2011-202
Uw kenmerk
Telefoon
10 febrauri 2011 AO Luchtkwaliteit 09-022011
Datum Onderwerp
Behandeld door Mail
H. Haarsma 06 4476 4422
[email protected]
Eerste termijn SP (dhr. Jansen) memoreerde allereerst dat „t vreemd is dat Infrastructuur en Milieu in één Ministerie zitten terwijl er belangentegenstellingen zijn. Volgens SP is de monitoringstool niet betrouwbaar omdat de stagnatiefactor voor de snelwegen op ‟0′ gezet is, terwijl er toch echt elke dag sprake is van files op de snelwegen, waarvoor een 2-3 zo hoge emissiefactor geldt dan bij normale doorstroming. De SP wil dat niet langer gerekend, maar alleen nog gemeten moet worden, omdat het berekenen van luchtkwaliteit aanleiding geeft voor „schoonrekenen‟. Vervolgens vroeg SP aandacht voor de petitie van het Astmafonds. Alles wat daarin staat is aanleiding voor de motie Duyvendak/Jansen van juli 2008. Destijds was er geen meerderheid, ondanks steun van SP, GL, SGP en PvD. SP hoopt dat voortschrijdend inzicht partijen beweegt om alsnog voor te stemmen voor een verbod op het bouwen van gevoelige bestemmingen nabij drukke wegen. Daarbij vraagt de SP bijzondere aandacht voor de stedelijke wegen, omdat met name daar de problemen voor luchtkwaliteit zich manifesteren. SP wil dat een verbod voor gevoelige bestemmingen ook gelijkgeschakeld wordt voor het stedelijk wegennet. VVD (dhr. Leegte) betreurt dat wethouders van gemeenten blijkbaar de mazen in de wet benutten om scholen te bouwen op locaties waar ze worden blootgesteld aan te hoge concentraties fijn stof. VVD vraagt de staatssecretaris om de verantwoordelijke wethouders van de gemeenten tot de orde te roepen en vraagt ook om na te gaan hoe het bouwen kan worden verboden als niet aan de luchtkwaliteit wordt voldaan. VVD stelt voorts dat NO2 geen goede indicator is voor de luchtkwaliteit. VVD heeft het idee dat koste wat het kost maatregelen worden genomen om aan de Europese regels te voldoen, terwijl daarmee wellicht niet een bijdrage wordt geleverd aan een betere volksgezondheid. “Bedrijven we een
newday consultancy
rembrandtstraat 31 7204 bw zutphen
m 06-44 76 44 22 e
[email protected]
abn amro 52 8543 113 i www.newdayconsultancy.nl
kvk 51978857 btw 0815399224801
Ons kenmerk
NDC/HH-2011-202
Datum Pagina
10 febrauri 2011 2 van 7
administratieve hobby of redden we levens”? is de vraag van VVD aan de staatssecretaris. VVD betwijfeld een relatie tussen NO2 en gezondheid, wat volgens VVD door RIVM wordt onderschreven. VVD wil geen nieuwe aanvullende maatregelen om de NO2-knelpunten op te lossen, zolang geen duidelijkheid is over de rol van NO2. VVD wil nadruk op bronbeleid en stelt dat de auto‟s schoner worden onder druk van de Europese normen; de nieuwe euro-6 bevestigd dit beeld, aldus de VVD. De VVD wil geen nieuwe investeringen in milieuzones, omdat de milieuzones, ondanks het loyale ondersteunen door de vervoerssector, niet het beoogde resultaat voor het oplossen van luchkwaliteitsknelpunten opleveren. GroenLinks (mw. Van Tongeren), hierna te noemen GL, begrijpt niet dat wij in NL nog steeds een slechtere luchtkwaliteit hebben dan elders in Europa. Gesteld wordt dat de WHO eigenlijk in relatie tot de volksgezondheid nog scherpere normen aanbeveelt. En ondertussen stelt het PBL (aldus GL) dat we meer luchtkwaliteitknelpunten overhouden dan we in 2009 bij het vaststellen van het NSL dachten. Met het NSL wordt volgens GL een werkelijkheid gepresenteerd die alleen op papier realiteit is. Volgens GL heeft het RIVM zware kritiek op het NSL en worden de maatregelen te laat doorgevoerd en is de effectiviteit daarvan niet zeker. Er wordt te veel gerekend en niet gemeten. GL geeft een rekenvoorbeeld waaruit zou blijken dat een verschil van 13 auto‟s op een verkeersstroom van 100.000 auto‟s uitmaakt of er wel of niet sprake is van een overschrijding van de normen. Maar de vinger gaat ook naar het Rijk zelf: er worden knelpunten toegevoegd door de invoering van de 130-km/uur-stroken en het niet door laten gaan van de kilometerheffing. GL wil weten wat de Minister gaat doen om het “gestuntel” van gemeenten tegen te gaan de tekorten van het NSL op te vullen. Vervolgens vraagt GL aandacht aandacht voor het feit, zoals bevestigd door RIVM, TNO, PBL en ECN, dat de zeezoutaftrek schromelijk overschreden wordt. Volgens GL zal Europa nu ingrijpen. GL vraagt ook om de onzekerheden in het NSL te kwantificeren, zodat duidelijk is voor welk „gat‟ er extra maatregelen genoemd moet worden. Eea aansluitend op de motoe Halsema, waarin gesteld is dat voor Prinsjesdag de natuur- en milieudoelen doorgerekend moeten worden. GL onderschrijft de bijdragen van andere partijen over gevoelige bestemmingen en wil graag de AMvB zodanig bijstellen dat er geen scholen meer gebouwd worden nabij snelwegen. GL houdt vast aan het toepassen van milieuzones, omdat alle kleine beetjes helpen. Een goede handhaving en minder uitzonderingen is daarbij randvoorwaarde. GL wil dat „vuile‟ bestelwagens en vrachtwagens (Euro 1 en 2) uit de steden worden gedrukt en dat toepassen van Euro 5 en 6 wordt gestimuleerd. Tenslotte wil GL een „groene‟ apk voor scooters en brommers, wat bijval krijgt van SP en VVD. CDA (mw. Van der Werf) stelt dat het beeld van de luchtkwaliteit uit de voortgangsrapportages bepaald wordt door veel goede bedoelingen en activiteiten, teleurstellende effecten en onverzettelijk doorgaan op dezelfde weg. De vraag is of het beeld voldoende houvast en vertrouwen geeft. CDA vraagt aan de Minister of zij kan garanderen dat de luchtkwaliteit en de verkeersveiligheid het vaststellen van de voorgenomen 130 km/uur-stroken toelaten (randvoorwaarde in regeerakkoord). CDA merkt op dat door de milieuzones er een ongelijkheid dreigt te ontstaan voor transportbedrijven tussen gemeenten waar wél en waar geen zone is ingesteld; dit terwijl de effecten van milieuzones tegenvallen. Wat betekent eea nu voor de introductie van milieuzones voor bestelwagens? Levert een dergelijke zone winst op voor de luchtkwaliteit? CDA maakt zich zorgen over de wijze waarop de luchtkwaliteit wordt vastgesteld voor locaties nabij
Ons kenmerk
NDC/HH-2011-202
Datum Pagina
10 febrauri 2011 3 van 7
snelwegen waar gevoeilige bestemmingen worden gepland. CDA vraagt zich af of de meetmethode wel deugt en of het doel van de AMvB Gevoelige bestemmingen nog wel voldoende in beeld is. CDA wil de zekerheid van de Minister dat er niet gewerkt wordt met „gemiddelden‟, maar dat er gemeten wordt over de perioden dat er daadwerkelijk kinderen in de scholen zijn. CDA ziet veel innovatie en creativiteit, maar wil van Minister horen welke koers nu ingezet wordt, bijvoorbeeld als het gaat om welke typen infrastructuur voor brandstof gestimuleerd gaat worden. PvdA (dhr. Samson) over 123 dagen, op 11 juni moet Nederland voldoen aan de normen voor fijn stof. Op 11 juni zou een nieuwe mijlpaal in het schoner maken van de lucht bereikt moeten zijn. Maar met 130 km/uur en het intrekken van de kilometerheffing gaat Nederland „t niet redden. RIVM stelt dat we de normen voor 2011 én 2015 niet halen. Wat gaat de staatsecretaris nu echt doen? Dan heel concreet: langs de A50 wonen bij Beuningen veel mensen. Wanneer worden de schermen geplaatst? Dan vwb de AMvb Gevoelige bestemmingen daagt PvdA de Minister uit om met een intelligente oplossing te komen voor het bouwen van gevoeilige bestemmingen nabij snelwegen (bijv meten gedurende de tijd dat er daadwerkelijk kinderen zijn?). Wellicht kan iets wel in Friesland, wat in de Randstad niet kan. Als de Minister niet met iets komt wat anders is dan er nu ligt zal PvdA meewerken aan een „lompe‟ oplossing, door het voorstel van SP/GL te steunen (verbod bouwen). ChristenUnie (dhr. Slob), hierna te noemen CU, vraagt zich af welke prioriteit de luchtkwaliteit bij het kabinet heeft nu de tegenvallers zich opstapelen: de correctie voor fijn stof is onjuist (zijn de rekenmodellen hier inmiddels op aangepast?), motoren worden minder snel „schoon‟ dan gedacht, de kilometerbeprijzing gaat niet door en het wordt mogelijk om 130 km/uur te rijden. Wat gaat het kabinet doen nu binnenkort de eerste tijdlijn overschreden wordt? SP gaf een voorbeeld van „misrekenen‟ bij de A2 en de vermeende files die er niet staan. Voor de A12 zijn aldus de CU ook verkeerde gegevens in de saneringstool ingevuld. Dit heeft gevolgen voor de conclusies die aan de voortgang van het NSL worden gekoppeld. Het verkeersmodel in de monitoringstool kan beter. Er verdwijnen nog steeds tot duizenden auto‟s uit beeld op het moment dat ze „n gemeentegrens passeren dan wel een snelweg oprijden. Waarom wordt er niet gewerkt met één geautoriseerde database met verkeersgegevens? Invoergegevens van luchtkwaliteitsberekeningen zouden ook onafhankelijk getoetst en geodkeurd moeten zijn. De bijdrage van GL over de milieuzones wordt van harte onderschreven door CU. In het kader van de discussie over of NO2 nu wel een goede indicator is voor de luchtkwaliteit vraagt CU om onderzoek naar een goede gezondheidsindicator voor luchtkwaliteit en zich hier sterk voor te maken in Europa. CU doet daarbij het idee aan de hand om „zwarte rook‟ te gebruiken. CU vraagt om een nieuwe VERS-regeling vast te stellen ter ondersteuning van een duurzame binnenvaart. Ook vraagt CU in hoeverre de sloopregeling nu effectief voor verbetering van de luchtkwaliteit is geweest. D’66 (dhr. Verhoeven) vraagt aandacht voor een slechter wordende luchtkwaliteit als de 130 km/uurstroken worden ingevoerd. D’66 bekijkt met scepsis de positieve geluiden over euro-6, omdat de emissiereductie van euro-4 en -5 ook niet hebben opgeleverd wat gehoopt was. Voorts maakt D‟66 zich grote zorgen over de voortgang van de uitvoering van de lokale maatregelen van het NSL. Slechts 5 van 611 lokale projecten zijn uitgevoerd. En welke maatregel komt nu in de plaats van de kilometerheffing?
Ons kenmerk
NDC/HH-2011-202
Datum Pagina
10 febrauri 2011 4 van 7
D’66 maakt zich zorgen over het halen van de normen voor de afgesproken data. Klopt „t straks allemaal in juridische zin nog wel? Kan de Minister voor juni uitleggen hoe we de deadline van 11 juni gaan halen? Wat zijn de gevolgen, ook uitgedrukt in kosten, als Nederland niet blijkt te kunnen voldoen aan de normen? Reactie Minister mw. Schultz van Haegen:
Er komt geen apk voor brommers en scooters, mogelijk zal in overleg met de branche wel een aanpak komen op de groep van opgevoerde brommers.
De VERS-regeling is geëvalueerd en per december 2010 stopgezet. Er komt een vervolg om milieuverbeterplannen voor de binnenvaartschepen te kunnen realiseren. Dit voorjaar wordt daarmee gestart en eea zal doorlopen tot medio 2013.
Schermen langs snelwegen, zoals bij Beuningen, zullen er komen, maar het is mogelijk dat deze niet geplaatst worden als uit de evaluaties blijkt dat deze niet meer nodig zijn.
De stagnatiefactor betreft een verhoudingsgetal tussen de hoeveelheid verkeer op de weg en de capaciteit van de weg. Als de factor onder 0,8 komt wordt deze afgerond op 0, wat niet wil zeggen dat er geen files zouden kunnen zijn op die weg. De monitoringstool werkt op basis van de het PBL goedgekeurde modellen. Als het gaat om hoe het monitoringssysteem werkt, zal allereerst goede uitleg gegeven moeten worden, zodat mensen het zelf kunnen narekenen wat, waarmee en waarom er gerekend wordt.
Vwb de vragen over 130 km/uur: er zijn nog geen stroken vastgesteld en alleen daar waar het kán op basis van de geldende normen voor luchtkwaliteit, geluid, verkeersveiligheid en Natura2000 zal het mogelijk kunnen worden. Als het volgens de normen niet mogelijk is wordt gekeken of met mitigerende maatregelen zoals handhaving en schermen eea alsnog mogelijk is te maken.
Reactie staatsecretaris dhr. Atsma:
Het NSL is een product van de wens van de Tweede Kamer om Nederland van het juridische ‟slot‟ te krijgen en om uitstel te krijgen in Europa. Dit is allemaal gelukt. De primaire doelen zij gehaald: de derogatie is verkregen en de rechter toetst plannen aan het NSL.
Vwb het halen van de normen: we zijn op de goede weg. Voor juni geldt de norm voor fijn stof, voor NO2 is er tijd tot 2015. Gemeenten, provincies en Rijk dragen verantwoordelijkheid om ieder zijn of haar deel van het NSL in te vullen.
Vwb het bouwen van scholen op locaties waar sprake is van een normoverschrijding zou eigenlijk het NSL al het slot op de deur moeten zijn. Aanvullend daarop is een AMvB vastgesteld. Als uit de beoordeling van de locaties blijkt dat er sprake is van een permanente, structurele blootstelling dan kán en mág er niet worden gebouwd.
Redeneringen al zou de overheid „trukendozen‟ of methoden voor „wegcijferen‟ hanteren wijst Atsma krachtig van de hand. Er worden alleen goedgekeurde en deels door Europa voorgeschreven methoden toegepast.
Atsma gaat er vanuit dat de problematiek voor fijn stof verder zal afnemen in de komende jaren, mede door toepassing van Euro-6.
Ons kenmerk
NDC/HH-2011-202
Datum Pagina
10 febrauri 2011 5 van 7
Aan Astma-fonds zijn cijfers gevraagd over bloostelling bij scholen. De laatst bekende cijfers dateren van CBS-2007. Dat is van vóór het NSL en de AMvB.
Eisen aan bestelbussen staan nog in kinderschoenen en zullen niet binnenkort operationeel worden.
Vwb zeezoutaftrek is RIVM gevraagd een praktische, pragmatische oplossing te bedenken voor de zeezoutaftrek. De rapportages kunnen worden gekoppeld aan de uuitvoering van de motie Halsema.
De discussie over de waarde van NO2 is wellicht interessant en Nederland doet er ook aan mee, maar Nederland zal zeker niet eenzijdig één van de pijlers uit het stelsel van normen en het NSL te trekken.
De overheid zal het gebruik van schone brandtsof stimuleren als het gaat om het „verleiden‟ van de weggebruiker. Er zullen hiervoor echter geen subsidies gegeven worden. In sommige gemeenten wordt gekozen voor het stimuleren van schone brandtsof in relatie tot de milieuzonering. Dat is een methode van verleiding.
Het pessimisme over het halen van de norm voor fijn stof wordt niet gedeeld. Het gaat de goede kant op, zeker wanneer je het beoordeeld in Europese context.
Het is een goed idee om „zwarte rook‟ als extra indicator te gebruiken. Nederland brengt dit ook onder de aandacht in Europa.
De sloopregeling is een groot succes. 83000 auto‟s zijn hiermee gemoeid en 75000 auto‟s zijn hierdoor eerder vervangen. Het was een stimulans voor de autohandel, die hieronder niet geleden heeft.
Tweede termijn SP wil dat, van de door de woordvoerders aangevoerde voorbeelden van „schoonrekenen‟, op een transparante manier wordt uitgelegd hoe de luchtkwaliteit is berekend. Nogmaals maakt SP zich hard voor een verbod voor het bouwen van gevoielige bestemmingen nabij snelwegen en ziet niets in de subtielere aanpak die PvdA en CDA voorstaan. Hoe zit „t met de inconsistentie tussen enerzijds de aandacht voor rijkswegen en provinciale wegen en anderzijds van een vergelijkend kader voor stedelijke wegen. Er zijn scholen die er slechter voor staan dan scholen nabij snelwegen. SP wil ook specifieke aandacht voor beplanting als „psychologische buffer‟ tussen wegen en waar gewoond wordt. VVD vindt dat wij alles moeten richten op het bronbeleid. Met euronormering en schone brandstoffen worden alle problemen opgelost. Alle andere maatregelen zijn lapwerk. De VVD wil geenszins de indruk wekken om NO2 uit het NSL te trekken. Er is veel verwarring over NOx en NO2. NO2 gaat niet over gezondheid, maar is wel de stof die je kunt meten. VVD wil een reactie van de staatsecretaris op het rapport van RIVM over NO2. GL heeft weinig vertrouwen in een goede afloop van de rekensom nu zeezoutaftrek niet meer mag, er harder gereden mag gaan worden en de kilometerheffing niet doorgaat. Er is meer nodig dan scherpere euronormering een een schermpje hier en daar. GL stelt voor om in de monitoringstool een verfijndere meetmethode voor kwetsbare locaties toe te laten (o.a. met aandacht voor de openingstijden). In de Macro Economische Verkenning van 2010 is vermeld dat de sloopregeling helemaal niets heeft geholpen. De sloopregeling heeft ertoe geleid dat mensen die toch al een andere auto wilden er eerder
Ons kenmerk
NDC/HH-2011-202
Datum Pagina
10 febrauri 2011 6 van 7
één hebben gekocht. Voor de auto-industrie is het een goede maatregel geweest, voor het milieu een ineffectieve en dure maatregel. GL vraagt de staatsecretaris of niet alsnog Euro-1 en -2 bestelbussen uit de milieuzones geweerd kunnen worden. Terecht wijzen vrachtwageneigenaren op deze onevenwichtigheid: waar vrachtwagens moeten stoppen mogen vuile busjes wel doorrijden. CDA wil graag een brief van de staatsecretaris over de meetmethode die gehanteerd wordt bij nieuwe gevoelige bestemmingen nabj snelwegen en provinciale wegen. CDA wil ook een evaluatierapport van de effectiviteit van luchtkwaliteitsmaatregelen die worden gestimuleerd. CDA wil ook weten wanneer de slag gemaakt wordt van de lappendeken aan gemeentelijke maatregelen naar een eenduidig landelijk beeld. CU geeft aan dat het overleg onbevredigend verloopt. De staatsecretaris geeft aan dat „t allemaal prima verloopt met het NSL, terwijl de signalen anders zijn. Halen we de doelen nu wel of niet? Ook mbt de rekenmodellen wordt aangegeven dat er niets aan de hand is. Het gegeven voorbeeld van verdwijnende auto‟s wordt genegeerd en wat is de reactie op het voorstel om een gezamenlijke database voor verkeersgegevens te gebruiken. Ook is er geen reactie op het voorstel om luchtkwaliteitsberekeningen onafhankelijk te toetsen. Vwb „zwarte rook‟: gaat de minister de kennis hierover actief delen, zodat we Europa beïnvloeden? Immers er komen straks nieuwe normen en het is bealngrijk nu al actief te participeren. Vwb sloopauto‟s: fijn dat de auto-industrie de vruchten plukt, maar wat is de inhoudelijke effectiviteit geweest voor luchtkwaliteit in de zwaarbelaste gebieden? D’66 vraagt zich af of de mitigerende maatregelen toch niet een soort van trukendoos zijn. Moeten aanvullende maatregelen niet vanuit het bronbeleid worden vormgegeven? D’66 vreest ook dat de wereld er op 11 juni anders uit zal zien dan het goed-weer-verhaal van de staatsecretaris. Reactie Minister mw. Schultz van Haegen:
CU vraagt om één database voor verkeersgegevens. Regelmatig worden de verkeersmodellen geupdatet. De vraag over verdwijnende voertuigen wordt meegenomen. Het is de bedoeling dat de verkeersmodellen de realiteit benaderen. Zodra er nieuwe verkeersmodellen zijn zullen deze aan de Kamer gepresenteerd worden.
Mitegerende maatregelen zijn uiteraard niet de enige maatregelen. Daarbij behoren bronmaatregelen. De meeste nieuwe maatregelen zullen voor 1 maart gepresenteerd worden.
Reactie Staatsecretaris Atsma:
De gegevens voor de monitoring worden vwb het hoofdwegennet en de gemeenten aangereikt door RWS. Als gemeenten vervolgens met deze invoer niet goed berekenen dan moet aan de bel worden getrokken.
Scholen in de binnenstad vallen onder dezelfde systematiek van meten en rekenen. Dit kan iedereen bekijken. Het is aan de lokale bestuurder om erop toe te zien dat de berekeningen goed uitgevoerd worden.
Ons kenmerk
NDC/HH-2011-202
Datum Pagina
10 febrauri 2011 7 van 7
Samen met OCW zal nog eens uitgelegd wordne hoe de luchtkwaliteit nabij nieuwe scholen vastgesteld wordt.
NO2 is een indicator voor een mengsel van stoffen. Als blijkt dat het geen goede indictaor is moeten we er afscheid van nemen. Nederland zal hierin geen stappen nemen zolang dit niet onafhankelijk is vastgesteld en bekend is wat de juridische gevolgen zijn voor het NSL
Het RIVM heeft aangegeven dat we niet op de goede manier zeezout hebben meegenomen in het totaalplaatje. RIVM is gevraagd om aan te geven hoe dat dan wel moet.
De sloopregeling heeft een „plus‟ tot gevolg gehad voor de luchtkwaliteit en de autobranche heeft er geen last van gehad. Op 18 november 2010 is de Kamer ingelicht over de resultaten.
Na delen conclusies geeft SP aan een VAO te willen.
