Veiligheidsbrochure voor werknemers

Veiligheidsbrochure voor werknemers

Pagina 1

Inhoudsopgave. 1.

VOORWOORD ........................................................................................................................ 3

2.

DIENSTEN VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK ............................................... 4

De interne dienst voor preventie en bescherming op het werk (IDPBW) .......................................... 4 De externe dienst voor preventie en bescherming op het werk (EDPBW) ......................................... 6 Comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW) .......................................................... 10 Vertrouwenspersonen....................................................................................................................... 10 3.

ARBEIDSONGEVALLEN ..........................................................................................................11

4.

BRANDPREVENTIE ................................................................................................................12

Brandinstructies ................................................................................................................................ 13 Vuurvergunning ................................................................................................................................. 13 Rampenplan : Fictie of realiteit? ....................................................................................................... 14 5.

RISICO’S OP HET WERK ........................................................................................................15

Infectieziekten ................................................................................................................................... 15 Ioniserende stralen............................................................................................................................ 18 Elektriciteit : Een onzichtbaar gevaar ................................................................................................ 21 Gevaarlijke producten ....................................................................................................................... 22 6.

HET SORTEREN VAN AFVAL...................................................................................................24

Pagina 2

1. VOORWOORD

De veiligheids- en gezondheidspolitiek binnen het Onze-Lieve-Vrouwziekenhuis Deze brochure is bestemd voor elk personeelslid werkzaam binnen het Onze Lieve Vrouwziekenhuis. De informatie welke u erin vindt heeft tot doel u wegwijs te maken in een aantal diensten en voorzieningen m.b.t. veiligheid. Ondanks het feit dat de welzijnswetgeving duizenden pagina’s telt is getracht om de brochure beperkt te houden qua volume, wetende dat u na het lezen ervan ongetwijfeld bij de juiste personen terecht kunt met eventuele vragen. In ons ziekenhuis worden voortdurend inspanningen gedaan om een veilige en gezonde werkomgeving te verzekeren. Het lijkt ons een essentieel recht voor alle personeelsleden hun arbeid onder de meest veilige voorwaarden te kunnen vervullen. Dit permanent te realiseren is echter niet alleen een zaak van veilig beleid, het vraagt ook de actieve medewerking van ieder personeelslid. Eenieder dient zijn taak uit te voeren met de nodige aandacht voor de veiligheid van zichzelf en van zijn/haar collega’s. De brochure heeft tot doel onze kennis terzake te verruimen, ons inzicht bij te brengen, om aard en ernst van ongevallen beter te beheersen. Het accent ligt duidelijk op preventie, het voorkomen van ongevallen. Wij vertrouwen erop dat deze brochure met aandacht zal gelezen worden en regelmatig zal geraadpleegd worden. Het is mogelijk dat U in omstandigheden kunt terecht komen waarvoor ook de neergeschreven richtlijnen onvoldoende zijn. Indien dit het geval is, kan u steeds terecht bij onze Interne Dienst Preventie en Bescherming op het Werk (Dienst IDPBW) en bij de leden van het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW). Voor verdere vragen i.v.m. veiligheid , beveiliging, arbeidsgeneeskunde, ergonomie en milieu kan u terecht op intranet onder de rubriek “Preventie en Welzijn”.

Pagina 3

2. DIENSTEN VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK De interne dienst voor preventie en bescherming op het werk (IDPBW) -

De Dienst PBW vervult zijn opdrachten in volledige onafhankelijkheid ten overstaan van de werkgever en de werknemer.

De interne dienst bevindt zich in de K-blok op de Keienberg

Coördinerend IDPBW : Afdelingshoofd GEERT VERMEULEN

Tel 4991 (DECT 1403) [email protected]

Aalst – Ninove Adjunct preventie-adviseur FLORIS TIMMERMANS

Tel 4340

(DECT 1224)

[email protected] Aalst - Asse Adjunct preventie-adviseur RUDY CLAEYS

Tel 4860

(DECT 1442 )

[email protected]

Belangrijkste taken van de dienst PBW -

VOORKOMINGSBELEID o Uitvoeren risicoanalyses o Advies bij alle nieuwbouwprojekten en verbouwingswerken o Advies bij voorname aankopen o Indienststelling van nieuwe arbeidsmiddelen

Pagina 4

-

COMITÉ VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK (CPBW) o Opmaken dagorde o Bijwonen vergadering o Opmaken verslagen

-

BRANDVEILIGHEID o Controles Brandweer : begeleiden en volgen van elke brandweerkontrole o Toezicht op brandmeldingsinstallaties, blusmiddelen enz... o Opleiding personeel o Pictogrammen

-

ARBEIDSONGEVALLEN o registratie van arbeidsongevallen o uitwerken van preventiemaatregelen

- MILIEUPROBLEMATIEK o Opvolgen van heffingen i.v.m. afval en afvalwater o Opvolgen van vergunningen o Ccontroles - VEILIGHEIDSKONTROLES o Opvolgen van wettelijk opgelegde kontroles door erkende organisaties zoals : elektriciteit, gassen, liften enz... - INDIVIDUELE EN COLLECTIEVE BESCHERMINGSMIDDELEN o Onderzoek naar de geschikte individuele of collectieve beschermingsmiddelen volgens de arbeidspost of de omstandigheden. (beschermingskledij, veiligheidsschoenen enz...) o Opvolgen aankoop en levering - ERGONOMIE o Behandelen van de ergonomische problemen (bv. beeldschermen, werkposten...) o Voorstellen van oplossingen uitwerken en opstellen van een rapport terzake - SECURITY / BEVEILIGING o Diefstalpreventie o Security o …

Pagina 5

De externe dienst voor preventie en bescherming op het werk (EDPBW) -

De externe dienst preventie en bescherming op het werk bestaat uit meerdere afdelingen. De belangrijkste afdelingen zijn : o

De arbeidsgeneeskundige dienst

o

De dienst psychosociale belasting

De arbeidsgeneeskundige dienst -

De preventieadviseur - arbeidsgeneesheer staat in voor het gezondheidstoezicht op de werknemers. Dit gezondheidstoezicht heeft tot doel de gezondheid van de werknemers te bevorderen en te behouden door risico’s te voorkomen, door het stellen van preventieve handelingen.

EXTERNE DIENST VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING IKMO AFDELING MEDISCH TOEZICHT Secretariaat: Lange Kruisstraat 7, 9000 Gent, tel 09/235.49.61 Preventieadviseurs-arbeidsgeneesheren:

Dr. I. BOESMAN

Campus Aalst, MCN

Tel. 4358

Coördinerend geneesheer radioprotectie

[email protected]

Dr. Thomas DeSchyuffeleer

[email protected]

Drs. Boesman en/of De Schuyffeleer zijn normaal in de campus Aalst aanwezig op maandag (de hele dag), en op donderdag (voor- en/of namiddag) Dr. De Schuyfffeleer is in de campus Ninove aanwezig de eerste of de tweede dinsdagvoormiddag van de maand. Dr. L. DE BISSCHOP

Campus Asse

Tel. 6324 [email protected]

Afspraken CAMPUS ASSE Maandag tot donderdag van 8:00 tot 12:00 en van 12:45 tot 16:45 u Uitzondering:

Woensdag van 8:00 tot 12:00 u Vrijdag van 8:00 tot 12:00 en van 12:45 tot 15:45

Op andere dagen afspraak via personeelsdienst tel 4531 Voor dringende vragen bij afwezigheid kan u contact nemen met het IKMO secretariaat te Gent

Pagina 6

Belangrijkste taken van de arbeidsgeneeskundige dienst -

-

De arbeidsgeneeskundige dienst vervult dus een essentiële PREVENTIEVE opdracht die overigens wettelijk is vastgelegd, met de nadruk op volgende deelaspecten: o

Het gezondheidstoezicht op de werknemers, gezien in de context van hun arbeidstaak

o

Vroegtijdige opsporing van beroepsziekten en arbeidsgebonden aandoeningen, en, liever nog, helpen voorkomen dat beroepsziekten, arbeidsongevallen en arbeidsgebonden aandoeningen zich voordoen ( voorkomingsbeleid )

o

Toezicht op de arbeidsvoorwaarden inzake arbeidshygiëne en alle andere factoren die de gezondheid van werknemers kunnen beïnvloeden

o

Medewerking aan een nieuw concept voor beheersing van arbeidsrisico’s: ‘risicoanalyse’ (inventarisatie en preventie van arbeidsrisico’s)

o

Dit alles in nauwe samenwerking met de Dienst PBW, het Comité PBW en met de hele ‘hiërarchische lijn’.

Om deze taak als raadgever voor gezond, hygiënisch en veilig werk te vervullen zal de preventieadviseur - arbeidsgeneesheer: o Regelmatige bedrijfsbezoeken en zonodig ook metingen uitvoeren om kennis te nemen van werkprocédés, gebruikte producten; o Adviezen formuleren betreffende deze werkprocédés, arbeidshygiëne, sanitair, keuze van beschermingsmiddelen,... o Deelnemen aan de vergaderingen van het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk. o Het gezondheidstoezicht (meer specifiek de nodige medische onderzoeken en de nodige vaccinaties) verrichten voor zover door de reglementering opgelegd.

Wat omvat gezondheidstoezicht van het personeel -

Het gezondheidstoezicht is wettelijk geregeld (KB 23 mei 2003 betreffende gezondheidstoezicht op de werknemers) en is verplicht voor werknemers met: o Een veiligheidsfunctie (die gebruikmaken van motorvoertuigen, kranen,…) o Een functie met verhoogde waakzaamheid (toezicht op belangrijke installaties…) o Een activiteit verbonden aan voedingswaren o Een activiteit met wat in het KB wordt omschreven als ‘welbepaald risico’.

-

Inderdaad lopen ook werknemers uit de gezondheidszorg ‘welbepaalde’ risico’s, denken we bvb. aan de mogelijke blootstelling aan bepaalde chemische agentia (vb. ethyleenoxide, formaldehyde e.a.oplosmiddelen in laboratoria,...); fysische agentia (ioniserende stralen, lasers, ...); biologische agentia (infectieziekten zoals tuberculose,hepatitis B en C, HIV, ...).

-

Daarnaast heeft het gezondheidstoezicht ook aandacht voor belastingen van ergonomische aard, en ook voor fysieke, mentale en psychosociale belasting op het werk. Activiteiten zoals ‘beeldschermwerk’ en het ‘manueel hanteren van lasten’ horen thuis bij deze laatste aandachtspunten.

Pagina 7

het

-

Speciale aandacht gaat tevens naar de zogenaamde ‘bijzondere werknemerscategoriën’, zoals de jongeren op het werk en de zwangere werkneemsters. De arbeidsgeneesheer adviseert inderdaad ook inzake de ‘moederschapsbescherming’. Elke zwangere die tewerkgesteld is in een mogelijke risico-omgeving wordt voor advies bij de arbeidsgeneesheer uitgenodigd. Bepalend hierbij is de risico-evaluatie die inzake de moederschapsbescherming binnen het ziekenhuis werd opgemaakt.

-

De medische onderzoeken in het kader van dit gezondheidstoezicht op het werk hebben dus een duidelijk preventief karakter waarbij vroegtijdige tekens van beroepsgebonden gezondheidsproblemen worden opgespoord (bv. tuberculinetest : opsporen van tuberculoseblootstelling) of waar preventiemaatregelen, zoals de hepatitis - vaccinatie, kunnen worden op punt gesteld. - Volgende preventieve medische onderzoeken worden in de wetgeving voorzien: o o o o

o o

-

De voorafgaande gezondheidsbeoordeling (voorafgaandelijk aan de tewerkstelling of tijdens de proefperiode) De periodieke gezondheidsbeoordeling (doorgaans éénmaal per jaar); Het onderzoek bij werkhervatting (na minstens 4 weken afwezigheid wegens ziekte, ongeval of bevalling) De spontane raadpleging (elke werknemer heeft het recht de arbeidsgeneesheer te raadplegen vragen of omtrent mogelijke beroepsgebonden vragen of klachten. Neem gerust contact op voor alle werkgebonden gezondheidsproblemen, voor alle formaliteiten i.v.m. het Fonds voor de Beroepsziekten, voor de oppuntstelling van uw hepatitis-vaccinatieschema….) Het voortgezet gezondheidstoezicht (in bepaalde gevallen, na het einde van de blootstelling aan biologische, fysische of biologische agentia) De gezondheidsbeoordeling van een definitief arbeidsongeschikte werknemer met het oog op zijn reïntegratie (bijzondere procedure op vraag van betrokkene en zijn behandelend geneesheer)

Tenslotte vermelden we nog dat ook de prikaccidentprocedure binnen ons ziekenhuis een melding bij de arbeidsgeneesheer voorziet (opvolging labo-uitslagen, advies, zonodig op puntstelling van de vaccinatie). Registratie van oorzaak en omstandigheden van deze ongevallen laten toe om de preventie bij te sturen.

Pagina 8

De dienst psychosociale belasting -

Geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk zijn specifieke vormen van psychosociale belasting, die tezamen ook worden aangeduid als grensoverschrijdend gedrag. Alle vormen van psychosociale belasting dienen in kaart gebracht, geanalyseerd en geëvalueerd te worden.

-

De preventieadviseur psychosociale belasting staat in voor de ondersteuning van de vertrouwenspersonen bij dit grensoverschrijdend gedrag EXTERNE DIENST VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING IKMO AFDELING PSYCHOSOCIALE BELASTING Secretariaat: Dirk Martensstraat 26/1, 8200 Sint Andries Preventieadviseur Psychosociale belasting Mevr. Zita Deplae

Pagina 9

Tel. 050/47.47.47 [email protected]

Comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW) -

Het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk is een overlegorgaan met adviesrecht.

-

Het is paritair samengesteld uit afgevaardigden van de werkgever en de werknemers. De werknemersafgevaardigden worden om de 4 jaar tijdens de sociale verkiezingen verkozen. De directie duidt de werkgeversafgevaardigden aan.

-

Wonen met raadgevende stem de vergadering van het comité bij: o De arbeidsgeneesheer o Het diensthoofd PBW en/of een van zijn adjuncten die het secretariaat ervan verzekert. o Elke persoon uitgenodigd door het comité of door de werknemersvertegenwoordigers van dit comité.

-

Het CPBW vergadert éénmaal per maand of wanneer er een dringend probleem is. Dit onder voorzitterschap van de werkgeversafgevaardigde.

-

Het CPBW heeft hoofdzakelijk tot taak alle middelen na te gaan en voor te stellen, die actief bijdragen tot het verbeteren van de voorwaarden van veiligheid,gezondheid en hygiëne op het werk zoals: o Het opsporen van risico’s (besmetting, belasting, temperatuur,chemische agentia ...) o Uitbrengen van advies op de arbeidsbelasting, de werkkledij, de reclassering van slachtoffers van beroepsziekten en arbeidsongevallen, ... o Het jaaractieplan van het CPBW o Het onderzoeken van klachten van het personeel o De verbetering van het leefmilieu o De arbeidsongevallen

Vertrouwenspersonen - Vertrouwenspersonen zijn werknemers die kunnen geraadpleegd worden wanneer u geconfronteerd wordt met pesten, agressie of ongewenst sexueel gedrag. De namen van de vertrouwenspersonen zijn terug te vinden in het arbeidsreglement.

Pagina 10

3. ARBEIDSONGEVALLEN Wat is een arbeidsongeval ? -

Elk ongeval dat een werknemer tijdens en door het feit van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst overkomt en dat een letsel veroorzaakt. Het ongeval, overkomen tijdens de uitvoering van de overeenkomst wordt, behoudens tegenbewijs, beschouwd als overkomen door het feit van de uitvoering van die overeenkomst.

Wat is een ongeval op de arbeidsweg ? -

Het is een ongeval dat zich voordoet in de loop van het normale trajekt dat de werknemer moet afleggen om zich van zijn verblijfplaats te begeven naar de plaats waar hij werkt en omgekeerd. Het begrip ‘arbeidsweg’ dekt echter ook andere soorten trajecten dan het normale traject naar de verblijfplaats: ze worden gedetailleerd opgesomd in de wet. Een ongeval dat zich voordoet op de arbeidsweg (trajektongeval) wordt als een arbeidsongeval beschouwd met betrekking tot de wet over de arbeidsongevallen.

Verzorging -

Bij een arbeidsongeval, zoals verstuikingen, verzwikkingen, brandwonden, acute vergiftiging, andere verwondingen enz...: begeef u onmiddellijk naar de spoedopname waar men u zal verzorgen.

-

De nodige documenten (medisch attest) worden ingevuld door de behandelende geneesheer van de spoedopname. Met dit attest gaat u dan naar de personeelsdienst. Nadien gaat u naar de opnamedienst voor de inschrijving als arbeidsongeval.

-

Bij een prikongeval, een snijletsel of bloedcontact : lees aandachtig de instrukties in de brochure “Hoe een prikongeval voorkomen”.

Conclusie : om onder het stelsel van de arbeidsongevallenwet te vallen dient een arbeidsongeval correct en binnen de gestelde termijn aan de juiste instanties worden aangegeven. -

De werkgever doet aangifte aan: o De verzekeraar (i.v.m. ongevallenvergoeding) o De arbeidsgeneeskundige dienst o De technische arbeidsinspektie

Pagina 11

Dat sneetje in uw vinger valt al bij al nog goed mee…

4. BRANDPREVENTIE -

Brand is voor ieder ziekenhuis een risico. Bedenk hierbij dat brand niet alleen gebouwen, installaties en machines kan vernietigen maar ook belangrijke gegevens en documenten.

-

Materiële verliezen zijn te dekken, dingen zijn te herstellen of te vervangen. Wat mensen bij brand kan overkomen is met geld niet te vergoeden.

-

Brandpreventie begint met het naleven van bepaalde regels bij het dagelijks werk. Maak er een gewoonte van en je zal er ook buiten het werk baat bij hebben.

Enkele voorzorgsmaatregelen: -

Roken is enkel toegelaten in het rooklokaal op het gelijkvloers en het rokersbordes op T0

-

Rook niet op plaatsen waar het verboden is

-

Wees voorzichtig met vuur of vlam. Zorg dat ontvlambare of brandbare stoffen voldoende verwijderd zijn van iedere warmtebron en apart worden opgeslagen. Asbakken moeten geledigd worden in een metalen emmer met deksel.

-

Vermijdt het opstapelen van papier, karton en ander gemakkelijk brandbaar materiaal op niet daarvoor voorziene plaatsen.

-

Gebruik voor brandbaar afval de daartoe bestemde recipiënten.

-

Schakel, indien mogelijk, elektrische machines en apparaten na gebruik uit; doe dit zeker bij het einde van de werktijd. Trek eventueel stekkers uit de stopkontakten.

-

Schakel defecte of beschadigde snoeren, machines of toestellen onmiddellijk uit en signaleer dit dadelijk aan uw diensthoofd.

-

Houd vluchtwegen, traphallen en brandbestrijdingsmiddelen steeds vrij.

Pagina 12

Brandinstructies

1. Geef door langs telefoon Aals (4222) – Asse (6222) – Ninove (2222) : - Je naam - Gebouw - Verdiep - Afdeling / lokaal - Wel of geen patiënten in gevaar

2. Bestrijd onmiddellijk de brand met de beschikbare middelen: -

Snelblusapparaat o

Rood = schuim = vaste vuurhaard, brandende vloeistoffen, apparatuur

o

Grijs = CO² = brandende vloeistoffen, apparatuur

- Brandslang : niet op elektrische leidingen, apparaten en brandende vloeistoffen.

3. Beperk de vuurhaard door : - Sluit de nabijgelegen brandwerende deuren - Sluit de ramen en deuren van het lokaal waarin het brandt - Sluit de medische zuurstof af van het lokaal of zelfs van de dienst (aangeduid op het grondplan van de dienst) - Neem brandbare produkten weg

5. Het is ten strengste verboden om de lift te gebruiken 6. Evacueer patiënten, bezoekers en personeel -

De bevelen worden mondeling doorgegeven of via de telefoon of gangluidsprekers

-

De bevelvoering geschiedt door de brandweerofficier (eventueel directielid)

-

Strikt de evacuatiebevelen opvolgen en evacueren langs de kortste en eenvoudigste weg

Vuurvergunning - Indien er voor het uitvoeren van een taak dient gewerkt te worden met een open vlam of bestaat een kans op brand dan dient er VOORAF ALTIJD een vuurverunning aangevraagd te worden aan de preventiedienst

Pagina 13

Rampenplan : Fictie of realiteit? “ALARMEREN VAN DE ZIEKENHUISDIENSTEN” bij INTERN en EXTERN RAMPGEBEUREN (K.B. 17 okt.’91)

1. Wat is een ramp ? (Prof.dr. De Boer - Nederland)

Een ramp is een indicent dat zoveel slachtoffers veroorzaakt dat de medische responscapaciteit van een gemeenschap ontoereikend is. Deze definitie benadrukt de discrepantie tussen de onmiddellijk beschikbare medische middelen en de reële behoefte.

2. Het rampenplan

Wanneer er intern of extern een ramp gebeurd wordt in ons ziekenhuis het rampenplan opgestart. In beide gevallen zal het de crisisarts op spoedopname zijn, die op basis van de gegevens van de verkenners ( interne ramp ) of op basis van de gegevens van het 100 – centrum, het rampenplan opstart Voor een externe ramp zal de dienst spoedopname op basis van de verkregen informatie van het hulpcentrum 100 het rampenplan opstarten. Wanneer er zich een ramp voordoet binnen het ziekenhuis zal het de. Het ziekenhuis zelf, zal zich dan op een snelle en efficiënte manier moeten organiseren om het tekort aan personeel op te vangen om het groot aantal slachtoffers, die naar het ziekenhuis worden gebracht, te kunnen behandelen en op te nemen. De personeelsuitbreiding wordt enerzijds gerealiseerd door mobilisatie van het aanwezige personeel in het ziekenhuis (alarmeringsketen), anderzijds door mobilisatie van personeelsleden thuis.

3. Opdrachtenfiches De praktische uitwerking van het rampenplan is gebaseerd op opdrachtenfiches. Iedereen die een taak heeft in het rampenplan beschikt over een eigen opdrachtenfiche met een overzicht van zijn taken en verantwoordelijkheden. Deze fiches hangen verspreid over de verschillende afdelingen van het ziekenhuis op een goed zichtbare plaats. BESLUIT

Een rampenplan is géén scenariobeschrijving in de zin van hoe een rampsituatie zich zal voordoen met daarop een aangepast reactiepatroon. Het moet erop gericht zijn om zoveel mogelijk de improvisatie te beperken. Daarom is een continue opvolging en aanpassing o.a. door middel van oefeningen van kapitaal belang !

Pagina 14

5. RISICO’S OP HET WERK -

Zoals gezegd doen ons ziekenhuis en de dienst PBW heel wat inspanningen om gevaarlijke situaties te vermijden. Arbeid totaal risicovrij maken is echter onmogelijk; er zullen altijd wel nieuwe risico’s om het hoekje loeren. Om die risico’s tot een minimum te beperken worden verschillende maatregelen getroffen.

-

Vooraleer iets aangekocht wordt, of bij het ontwerpen van een installatie, of bij gebruiken van één of andere chemische stof wordt terdege nagegaan of het om een veilig concept gaat. Veiligheid is evenzeer als de kwaliteit en de kostprijs een belangrijk argument.

-

Het risico afschermen, neutraliseren of de werknemer uit de invloedssfeer van het gevaar halen, bv. het aanbrengen van beschermkap, geluidsisolatie, het automatiseren van een bepaald proces ..., zijn dan de aangewezen oplossingen.

-

In laatste instantie kan men zich als werknemer persoonlijk beveiligen door een individueel beschermingsmiddel te dragen. Zo zijn er veiligheidsschoenen, -handschoenen, -brillen, oordoppen en -kappen, adembescherming. Draag steeds de gepaste individuele bescherming bij werkzaamheden die dit vereisen. Bij twijfel, vraag raad !

-

Sommige pictogrammen wijzen overigens op het verplichte gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen. Ook jij kan je steentje bijdragen om de risico’s op het werk tot een minimum te beperken.

-

Signaleer gevaarlijke situaties of bijna-ongevallen steeds aan je diensthoofd of dienst PBW.

Infectieziekten -

In het ziekenhuismilieu kunnen zowel werkne(e)m(st)ers als patiënten worden blootgesteld aan infectieziekten.

-

Het bestuderen en voorkomen van infectie-overdracht van patiënt naar patiënt (rechtstreeks, of via voorwerpen, instrumenten of personeel) behoort tot het domein van de ziekenhuishygiëne; opsporing en preventie van overdracht van infectieziekten naar personeelsleden toe behoort tot het takenpakket van de arbeidsgeneeskunde.

-

Elementair in de infectiepreventie is uiteraard een correcte persoonlijke hygiëne. De handen vormen de belangrijkste overdrachtsweg voor kruisinfecties: preventie van ziekenhuisinfecties begint dus met een doorgedreven handhygiëne. Daarnaast zullen in sommige gevallen bijkomende maatregelen, vb. barrières (handschoenen, masker, schort) nodig zijn: we verwijzen hiervoor naar de specifieke richtlijnen “Isolatiemaatregelen bij geïnfecteerde patiënten” en naar de brochure omtrent MRSA.

-

Elke infectieziekte die een ziekenhuismedewerker treft, en die mogelijk het gevolg is van zijn beroepsuitoefening (moet niet worden bewezen), kan worden beschouwd als een beroepsziekte. Neem dus bij elke belangrijke infectieziekte contact op met de

Pagina 15

arbeidsgeneesheer: een tijdige aangifte bij het Fonds voor Beroepsziekten is niet zonder belang. -

De meest bekende besmettelijke beroepsrisico’s in de gezondheidszorg zijn uiteraard tuberculose en een aantal via het bloed (of andere lichaamsvochten) overdraagbare aandoeningen, waaronder vooral infectieuze hepatitis.We bespreken deze “klassiekers” meer in detail.

1. Tuberculose - Tuberculose is een besmettelijke ziekte, die meestal de longen aantast en zeker nog niet is uitgeroeid: waakzaamheid blijft geboden. Een patiënt met “open” longtuberculose kan bij hoestbuien tubercelbacteriën uitstoten die dan door personen in de onmiddellijke omgeving kunnen worden ingeademd, met een besmetting als gevolg. -

Gezondheidswerkers kunnen uiteraard in contact komen met (al dan niet bekende) tuberculosepatiënten. Aangezien het nut van het bestaande (B.C.G.) vaccin bij ons omstreden is, blijft een regelmatige screening op tuberculose bij het personeel noodzakelijk.

-

Als methode kiest men voor het uitvoeren van een tuberculinetest (de intradermo-of Mantouxtest). Het positief worden van deze test (= virage) duidt op een waarschijnlijke tuberculosebesmetting.

-

Gezonde personen die een tuberculosebesmetting doormaken worden meestal niet ziek en een röntgenonderzoek, op dat ogenblik uitgevoerd, toont doorgaans geen afwijkingen. In de longen blijven echter een aantal tuberkelbacteriën levend doch “slapend” aanwezig. Deze kunnen, soms meerdere jaren later (vb. bij een verzwakking van het afweersysteem) toch aanleiding geven tot een echte tuberculoseziekte. Daarom zal men, zeker bij jonge personen en bij risicogroepen (vb. gezondheidswerkers) aanraden om, bij virage, een tijdlang profylactische medicatie tegen tuberculose te nemen.

-

Na een positieve reactie heeft het herhalen van de mantouxtest geen zin meer; verdere screening gebeurt dan met behulp van een periodieke longradiografie.

2. Bloedoverdraagbare infectieziekten -

De aandacht voor de overdracht van via bloed overdraagbare infectieziekten is terug aangescherpt met de opkomst van HIV (AIDS). Nochtans blijft infectieuze hepatitis (met in de eerste plaats hepatitis B, en vervolgens hepatitis C) veel belangrijker als bloedovergedragen infectieziekte.

-

Door opvolging van grotere reeksen prikongevallen met telkens Hep.B, Hep.C of HIV besmet bloed is men ere in geslaagd om het risico op overdracht van deze virusziekten na een prikongeval/bloedcontact in te schatten. Zo bedraagt dit risico voor Hep.B (voor een niet gevaccineerd persoon) 2 à 40 %, voor Hep.C 3 à 10 % en voor HIV 0,2 à 0,5 %. Tegen hepatitis B (duidelijk nog steeds het grootste risico na prikaccident), bestaat gelukkig een doeltreffende vaccinatie (kontakteer hiervoor de arbeidsgeneesheer); tegen Hep.C en HIV echter nog niet.

Pagina 16

-

Het accent blijft dus liggen op primaire preventie: een aantal algemene voorzorgsmaatregelen (“Universal Precautions”; CDC-Centers for Disease Control) zijn voorgesteld ter preventie van infectie-overdracht bij bloedcontact. We vatten ze hier even samen:

ALGEMEEN -

Alle patiënten als potentieel infectieus te beschouwen

-

Toepasselijk voor blootstelling aan bloed en zichtbaar bloed bevattende lichaamsvochten

SPECIFIEK -

Barrières : handschoenen bij contact met bloed e.d., slijmvliezen, niet-intacte huid; (verder masker, eventueel bril, beschermschort bij kans op spatten bv.chirurgie)

-

Handhygiëne : handen wassen bij elk contact met bloed e.d. en na uittrekken van handschoenen

-

Preventie prikaccidenten : naalden niet herkappen; wel samen met andere scherpe voorwerpen verwijderen in hardplastic recipiënten (naaldcontainers). We verwijzen hierbij naar de brochure: “Hoe een prikongeval voorkomen ? Wat te doen bij een prikongeval/bloedcontact ?” o

Indien u toch slachtoffer wordt van een prikongeval, begeeft u dan naar de spoedopname voor eerste opvang en registratie. De arbeidsgeneesheer zorgt voor de verdere opvolging.

-

Reanimatie : masker of mondstuk verkiezen boven mond-op-mond beademing

-

werknemers met vochtige huidletsels vrijstellen van direct contact met patiënten(materiaal)

-

zwangere werkneemsters : streng opvolgen van voorzorgsmaatregelen. Bijzondere maatregelen zijn nodig ter preventie van infectieziekten bij zwangere werkneemsters. Binnen het ziekenhuis werden hieromtrent afspraken gemaakt. Het is daarom belangrijk om een zwangerschap zo vlug mogelijk te melden aan uw onmiddellijk verantwoordelijke.

Pagina 17

Ioniserende stralen -

Waarom zijn ioniserende stralingen gevaarlijk ?

-

Ioniserende stralingen zijn de stralingen die uitgezonden worden door radioactieve stoffen en röntgenbronnen. Radioactieve bronnen en röntgentoestellen kennen vele en interessante toepassingen op medisch, industrieel en wetenschappelijk gebied. Zoals bij elke techniek heeft het gebruik van radioactieve bronnen en röntgentoestellen voordelen doch ook nadelen. Deze stralingsbronnen zenden nl. stralen uit van verschillende aard en energie doch zij hebben één gemeenschappelijke eigenschap, nl.de materie die zij ontmoeten te ioniseren : door deze ionisatie-eigenschap kunnen zij beschadigingen in levende cellen veroorzaken.

Gevaren -

Ioniserende stralingen kunnen niet waargenomen worden door onze zintuigen: men voelt ze niet, ziet ze niet, hoort ze niet. Zij kunnen enkel aangetoond worden door meettoestellen. De ioniserende stralingen kunnen volgende gevaren opleveren: o Gevaar voor uitwendige bestraling o Gevaar voor inwendige bestraling

Gecontroleerde zone -

Een gecontroleerde zone is een zone waar er gevaar is voor bestraling of besmetting en om deze reden is toegang ertoe gereglementeerd. Het is verboden in een gecontroleerde zone te gaan of er te verblijven zonder nominatieve toelating van het diensthoofd of zijn afgevaardigde. De grenzen van een gecontroleerde zone worden aangeduid door het gevaarssymbool betreffende stralingen.

De limietdosis -

De bestralingsdosis of de ontvangen stralingshoeveelheid voor een persoon wordt uitgedrukt in Sievert (over het algemeen worden zijn kleinere delen de millisievert (mSv) of microsievert (µSv) genoemd).

-

De reglementering stelt maximale limietdoses vast die men om beroepsredenen mag ontvangen.

-

Deze limieten liggen zeer laag daar zij zo werden vastgesteld dat het risico op kanker te verwaarlozen is voor het individu dat de dosis ontvangen heeft. Uiteraard liggen deze doses ver beneden de drempel waarop het effect van beschadigingen van levende weefsels optreedt.

-

Volgende limieten zijn geldig voor beroepshalve blootgestelde werknemers aan ioniserende stralingen : o

Pagina 18

Totale bestraling  Voor een totale bestraling zijn de limietdoses :  20 mSv per 12 maanden, onafhankelijk van het geslacht van de persoon

o

Gedeeltelijke bestraling Wanneer het menselijk lichaam slechts gedeeltelijk bestraald wordt, dan liggen de limietdoses voor bepaalde minder gevoelige organen hoger. Deze limieten zijn de volgende: 

500 mSv per 12 maanden voor de huid



500 mSv per 12 maanden voor de handen,onderarmen, voeten en enkels

 o

150 mSv per 12 maanden voor de ooglens

Andere beperkingen  Leerlingen en studenten:  18 jaar of meer: gelijk aan de limieten voor beroepshalve blootgestelde personen  Van 16 tot 18 jaar:  Effectieve-dosislimiet 6 mSv per jaar  Equivalent-dosislimiet 50 mSv per jaar voor ooglens  Equivalent-dosislimiet 150 mSv per jaar voor huid, handen, voorarmen, voeten en enkels

Zwangerschap en borstvoeding: -

Zodra de zwangerschap is gemeld moet de dosis voor het ongeboren kind zo laag als redelijkerwijs mogelijk gehouden worden, en zeker beneden de 1 mSv gedurende de totale duur van de zwangerschap. Tevens verbod op tewerkstelling van zwangere of zogende vrouwen op plaatsen waar een beroepshalve risico bestaat op radioactieve besmetting.

-

Teneinde zich goed te beveiligen tegen stralingen, dient men er in elk geval op te letten om deze limietdoses niet te overschrijden. Meer nog, met probeert de ontvangen doses zo klein mogelijke doses te houden (het ALARA principe: doses zo laag als redelijkerwijze mogelijk houden). Hiertoe dienen een aantal veiligheidsvoorschriften nageleefd te worden.

Pagina 19

Veiligheidsvoorschriften 1. Men dient zich in het algemeen nauwkeurig te schikken naar de door de oversten gegeven onderrichtingen en de individuele beschermingsmiddelen te gebruiken die ter beschikking gesteld worden (beschermingskledij, -schort, -bril en -handschoenen). 2. Zoek bescherming achter de speciaal voorziene schermen en ga nooit tussen deze schermen en de stralingsbron. 3. In de gecontroleerde zones waar besmettingsgevaar bestaat, is het verboden te drinken, te roken of cosmetische producten te gebruiken. Het is verboden in deze zones voedsel, drank, tabak, handtassen, zakdoeken, cosmetische producten, toiletartikelen, drink -, eet - of opschikgerei mee te brengen. 4. Iedere persoon die een wonde of huidletsel aan de handen vertoont meldt dit onmiddellijk. Hij mag geen deel nemen aan de behandelingen waaraan besmettingsgevaar verbonden is zonder speciale toelating. 5. Gebruik de dosismeter die u eventueel toegekend werd en overhandig hem, overeenkomstig de onderrichtingen die u gegeven werden, aan de verantwoordelijke persoon, om de periodiek ontvangen individuele dosis te laten bepalen. Reglementaire verplichtingen met betrekking tot het gebruik van de individuele beschermingsmiddelen 1. Alvorens een gecontroleerde zone te betreden, moet u de individuele beschermingsuitrusting dragen die u toevertrouwd werd. 2. Handschoenen moeten gedragen worden tijdens de behandelingen waarbij gevaar voor besmetting van de handen bestaat. 3. Elke onregelmatigheid of defect aan de beschermingsmiddelen moet onmiddellijk gemeld worden. 4. Het is verboden de tot uw beschikking gestelde individuele beschermingsmiddelen te beschadigen of te bevuilen. U mag ze onder geen voorwendsel mee naar huis nemen. Waar er besmettingsgevaar bestaat moeten zij bij het ingangssas in een ander kleedhokje dan dit voor de stadskledij opgeborgen worden. Zij mogen in geen geval buiten de lokalen waarvoor zij bestemd zijn gedragen worden.

Reglementaire verplichtingen met betrekking tot het gezondheidstoezicht 1. U bent ertoe verplicht zich te onderwerpen aan de preventieve geneeskundige onderzoeken bij indienstneming, bij werkhervatting of voor opsporing van beroepsziekten, zoals deze voorschreven worden door de reglementering . Dit geneeskundig toezicht kan voortgezet worden zelfs na verandering van werk dat gepaard ging met blootstelling aan ioniserende stralingen. Het onderzoek bij indienstneming moet gebeuren voor de tewerkstelling. De onderzoeken voor opsporing van beroepsziekten vinden om de 6 maand of jaarlijks plaats, volgens de aard van het werk.

Pagina 20

De geneeskundige onderzoeken voor indienstneming en voor opsporing van de beroepsziekten omvatten een aangepast klinisch onderzoek, een bloedonderzoek en alle bijkomende onderzoeken die nodig worden geacht. 2. U dient zich aan te bieden voor het medisch onderzoek van zodra u uitgenodigd wordt. U moet de onderzoekende geneesheer op de hoogte brengen, indien u een onderzoek of een geneeskundige behandeling ondergaan hebt met ioniserende stralingen, bv. met röntgenstralen.

Elektriciteit : Een onzichtbaar gevaar

-

-

Elektriciteit geeft ons enorm veel mogelijkheden en maakt ons leven vaak aangenamer. Jammer genoeg zijn er ook gevaren aan verbonden die een leven op slag kunnen veranderen. Daarom volgen hier een aantal nuttige tips.

-

Controleer het toestel of gereedschap vooraleer het te gebruiken : o Merk je geen beschadigingen ? o Zijn de geleiders in goede staat ? o zijn de stekker en schakelaar niet beschadigd ? Wat je in geen geval mag doen: o Een smeltzekering herstellen o In een elektrische verdeelkast knoeien o Een hoogspanningskabine betreden o Een installatie, toestel of machine aan- of uitschakelen zonder op de hoogte te zijn van de werking van de machine o een stopcontact overbelasten o een dominostekker (kattekop) gebruiken -

-

Signaleer onmiddellijk iedere abnormale opwarming, stroomverlies of defect aan de Technische Dienst (Tel. 4389)

-

En een laatste tip, maar zeker niet de minst belangrijke : voer zelf nooit herstellingen uit, maar laat de elektricien erbij halen. Enkel hij is bevoegd en beschikt over de aangepaste uitrusting om defecten op te sporen en op deskundige wijze herstellingen uit te voeren.

Pagina 21

Gevaarlijke producten -

Het Algemeen Reglement op de Arbeidsbescherming (ARAB), de Codex, … zijn lijvige documenten die duizenden bladzijden omvat. Die voorziet oa. in de bescherming van de werknemers tegen risico’s voor hun gezondheid tengevolge van blootstelling aan als schadelijk beschouwde chemische,fysische en biologische agentia.

-

Deze bescherming voorziet maatregelen - door de werkgever te treffen - om de blootstelling zo laag mogelijk te houden als technisch mogelijk is. Voor de stoffen welke aanleiding kunnen geven tot beroepsziekten zijn aanvullende maatregelen voorzien. In verband met kankerverwekkende stoffen vallen onder de beroepsziekten vooreerst de beroepshuidziekten, meer bepaald huidkankers door roet, ruwe parafine, carbarol of verbindingen. Onder de beroepsziekten vallen eveneens kankers van de luchtwegen : asbestose met longkanker, kankerachtige aandoeningen veroorzaakt door houtstof, mesothelioma veroorzaakt door asbest.

-

Tenslotte is er een lange lijst van zgn. toxische stoffen, waaronder een aantal die kanker kunnen of zouden kunnen verwekken. Hoewel de wetgeving voorziet dat limietwaarden moeten vastgelegd worden, zijn er nog maar weinig limieten vastgelegd, o.m. omdat men in E.E.G.verband wil komen tot waarden die voor elke lidstaat aanvaardbaar zijn.

-

Daarnaast bestaat er een wetgeving op de handel in gevaarlijke stoffen, die o.m. bepaalt, dat de verpakking van elke stof die kanker kan verwekken als standaardvermelding moet bevatten, de zin “kan kanker veroorzaken” en het gevaarssymbool voor “giftig”.

-

De verpakking van een stof die vermoed wordt kankerverwekkend te zijn moet de zin “onherstelbare effekten zijn niet uitgesloten” en het gevaarssymbool voor “schadelijk” vermelden.

-

Ook in het O.L.Vrouwziekenhuis zijn nogal wat giftige stoffen aanwezig, het is echter niet de bedoeling alle giftige stoffen te beschrijven in deze brochure.Bepaalde afdelingen bv.labo’s, apotheek enz... bezitten lijsten van de gebruikte giftige produkten alsook de nodige informatie in verband met eventuele blootstelling aan deze produkten.

-

Voor bijkomende inlichtingen kan u zich steeds wenden tot de Veiligheidsdienst.

Pagina 22

-

Indien u van plan bent een nieuw chemisch product te introduceren in het OLV contacteer altijd vooraf de interne preventiedienst voor advies

Richtlijnen -

Er zijn voorschriften die de maximum concentratie bepalen van de gevaarlijke, eventueel kankerverwekkende stoffen.Van sommige stoffen weet men vrij goed hoeveel een normaal mens in normale omstandigheden kan verdragen. Dit laat op zijn beurt toe vast te stellen: o

Hoeveel stof er in de lucht mag aanwezig zijn (maximaal).

o

Gedurende hoeveel tijd een normale werknemer aan de lucht mag worden blootgesteld, zonder dat er schade optreedt voor de gezondheid (maximaal).

-

Men spreekt dan over grenswaarden of waarden die niet mogen worden overschreden (TLV = toelaatbare limietwaarde)

Richtlijnen in geval van een ongeval -

Bij ongevallen, veroorzaakt door gevaarlijke produkten, is hulpverlening meer dan dringend : enkele seconden kunnen van uitzonderlijk belang, zelfs van levensbelang zijn voor het slachtoffer. o

Verwittig onmiddellijk Spoedopname of laat ze verwittigen.

o

Bewaar uw kalmte

o

Voer geen behandeling uit voor u ervan verzekerd te hebben dat ze geschikt en ongevaarlijk is

o

Verzamel zoveel mogelijk gegevens rond de mogelijke intoxicatie: 

De plaats, omstandigheden enz...



De juiste naam van het produkt (chemisch of commerciële benaming)



De opgenomen hoeveelheid of de blootstellingsduur bij inademing



De tijd verlopen tussen het ongeval en de telefonische oproep



Het geslacht en de leeftijd van de geïntoxiceerde, voor kinderen moet het gewicht gepreciseerd worden



Pagina 23

De staat waarin de geïntoxiceerde zich bevindt

6.

HET SORTEREN VAN AFVAL

SOORT AFVAL 



Risicohoudend medisch afval -

besmet materiaal

-

bloed en bloedderivaten

-

cytostatica

-

ampullen

-

naalden

-

scherpe voorwerpen

-

enz….

VERPAKKING Gele container : vloeibaar, pasteus en/of anatomisch afval Kartonnen recipiënt met gele binnenzak : vast afval

Huishoudelijk en Niet-Risicohoudend medisch afval

 Huishoudelijk



-

Keukenafval/etensresten

-

Bloemen

-

Plastiek/drankverpakkingen

Blauwe zak

Niet-risciohoudend afval -

Verbanden

-

Gips

-

Spuiten zonder naald

-

Infuusleidingen

 Papier en karton



-

Kranten, tijdschriften

-

Schrijf- en copieerpapier

-

Computerpapier/listingspapier

-

Kartonnen dozen

papier in hiervoor bestemde vuilnisbak kartonnen dozen apart houden

Glas enkel glas van “huishoudelijke” oorsprong

Groene plastiek zak

o.a. fruitsapflessen, wijnflessen

Gevaarlijk afval -

batterijen / inktcassettes

-

Kwik

-

Medicatie

 Omruilen in magazijn  In spuit optrekken en bezorgen aan technische dienst Apotheek

Pagina 24

OLV Ziekenhuis Preventiedienst Campus Aalst- Asse - Ninove Moorselbaan 164 9300 Aalst

Contact

T. 053 72 49 91 Email: [email protected]

Pagina 25