Belasting over de toegevoegde waarde Wijzigingen betreffende de plaats van diensten en samenhangende verplichtingen vanaf 1 januari 2010 Belastingplichtige die enkel vrijgestelde handelingen verricht waarvoor hij geen recht op aftrek heeft Vanaf 1 januari 2010 worden de basisregels inzake het bepalen van de plaats van een dienst grondig veranderd in het Btw-Wetboek1. Door het nieuwe stelsel dat van toepassing zal zijn op diensten, zullen belastingplichtigen2 die enkel vrijgestelde handelingen verrichten waarvoor zij geen recht op aftrek hebben3 (verder vrijgestelde belastingplichtigen genoemd), vanaf 1 januari 2010 onderworpen zijn aan nieuwe verplichtingen op het vlak van de btw. Het doel van deze uiteenzetting is om op eenvoudige wijze de nieuwe verplichtingen die relevant kunnen zijn voor vrijgestelde belastingplichtigen uiteen te zetten. Het is evenwel niet mogelijk om hier een volledig overzicht te geven van de nieuwe regelgeving. I. Handelingen waarvoor een vrijgestelde belastingplichtige schuldenaar is van de Belgische btw A. Diensten Vanaf 1 januari 2010 bepalen de nieuwe regels inzake btw dat een dienst (behoudens uitzonderingen) geacht wordt plaats te vinden daar waar de ontvanger van de dienst de zetel van zijn economische activiteit heeft gevestigd, in de mate dat hij handelt in de hoedanigheid van belastingplichtige 4. De ontvanger van de dienst moet de btw voldoen aan de Schatkist wanneer de dienstverrichter niet in België is gevestigd5. Dit heeft tot gevolg dat een vrijgestelde belastingplichtige vanaf 1 januari 2010 voor het merendeel van de diensten die voor hem worden verricht door belastingplichtigen die niet in België zijn gevestigd, schuldenaar zal zijn tegenover de Schatkist van de Belgische btw die moet worden aangegeven via een bijzondere aangifte. Voorbeelden van deze diensten zijn de verhuur op lange termijn van vervoermiddelen (verhuur die 30 dagen overschrijdt), goederenvervoer, materieel werk m.b.t. roerende goederen, intellectuele diensten zoals die van boekhouders of consultants. Wanneer dergelijke dienst voor de eerste maal wordt verstrekt door een niet in België gevestigde belastingplichtige aan een vrijgestelde belastingplichtige die niet over een btw-identificatienummer beschikt, moet deze laatste het btw-controlekantoor waaronder hij ressorteert hiervan op voorhand op de hoogte brengen. Naar aanleiding van deze verklaring zal de vrijgestelde belastingplichtige een btw-identificatienummer worden toegekend.
1
Deze wijzigingen vloeien voort uit Richtlijn 2008/8/EG van de Raad van 12 februari 2008 tot wijziging van Richtlijn 2006/112/EG. 2 Indien de vrijgestelde belastingplichtige een btw-eenheid is in de zin van artikel 4, §2 van het Btw-Wetboek (zie ook koninklijk besluit nr. 55 van 9 maart 2007), dan wordt in het kader van deze brief onder een belastingplichtige die enkel vrijgestelde handelingen verricht, een btw-eenheid begrepen waarvan al haar uitgaande handelingen zijn vrijgesteld door artikel 44 van het Btw-Wetboek. 3 Zie artikel 44 van het Btw-Wetboek. 4 Zie gewijzigd artikel 44 van Richtlijn 2006/112/EG 5 Zie gewijzigd artikel 196 van Richtlijn 2006/112/EG
1
B. Intracommunautaire verwervingen van goederen Er wordt aan herinnerd dat een vrijgestelde belastingplichtige eveneens schuldenaar is van de btw over de intracommunautaire verwervingen6 van: -
nieuwe vervoermiddelen;
-
accijnsproducten (minerale oliën, alcohol en alcoholhoudende dranken en tabaksfabrikaten);
-
andere goederen dan nieuwe vervoermiddelen en accijnsproducten wanneer de vrijgestelde belastingplichtige een aankoopdrempel van 11.200 EUR7 heeft overschreden gedurende het lopende of het vorige kalenderjaar of hij geopteerd heeft om de Belgische btw te voldoen over al zijn intracommunautaire verwervingen van goederen.
Wanneer een vrijgestelde belastingplichtige de drempel van 11.200 EUR aan intracommunautaire verwervingen van andere goederen dan nieuwe vervoermiddelen en accijnsproducten overschrijdt, of ervoor opteert om al zijn intracommunautaire verwervingen van goederen aan de btw te onderwerpen, moet hij het btw-controlekantoor waaronder hij ressorteert hiervan op de hoogte stellen door middel van een verklaring. Hij is dan verplicht de Belgische btw over alle belastbare intracommunautaire verwervingen van goederen die hij verricht (inclusief de intracommunautaire verwervingen van nieuwe vervoermiddelen en accijnsproducten) te voldoen via een bijzondere btwaangifte. II. Handelingen waarvoor een vrijgestelde belastingplichtige in principe geen schuldenaar is van de Belgische btw A. Diensten In uitzondering op de nieuwe regels die hiervoor zijn vermeld (de dienst vindt plaats daar waar de afnemer van de dienst de zetel van zijn economische activiteit heeft gevestigd) zijn er voor een limitatieve lijst diensten, die worden verricht voor belastingplichtigen, afzonderlijke regels vastgesteld die de plaats van de dienst bepalen. Deze diensten waarbij de plaats van de dienst volgens aangepaste regels wordt bepaald, worden hieronder opgesomd: -
de diensten die verband houden met een uit zijn aard onroerend goed (zoals onroerende werken, onroerende verhuur, …) die steeds geacht worden plaats te vinden op de plaats waar het onroerend goed is gelegen;
-
de personenvervoerdiensten die geacht worden plaats te vinden op de plaats waar het vervoer wordt verricht, zulks naar verhouding van de afgelegde afstanden;
-
de diensten die verband houden met culturele, artistieke, sportieve, wetenschappelijke, educatieve, vermakelijkheids- of soortgelijke evenementen, zoals beurzen en tentoonstellingen, met inbegrip van de diensten van de organisatoren van
6
Onder de “intracommunautaire verwerving van een goed” wordt de aankoop van een goed in een andere lidstaat van de Europese Unie begrepen, waarbij dat goed vanuit die lidstaat naar België wordt vervoerd of verzonden door de leverancier, de koper of voor hun rekening. 7 Indien de vrijgestelde belastingplichtige een btw-eenheid is, worden voor de berekening van de drempel van 11.200 EUR alle intracommunautaire verwervingen van andere goederen dan nieuwe vervoermiddelen en accijnsproducten van alle leden van die btw-eenheid te samen genomen.
2
dergelijke activiteiten en alsmede van de daarmee samenhangende diensten evenals het verlenen van toegang tot dergelijke activiteiten, die geacht worden plaats te vinden op de plaats waar deze evenementen of activiteiten daadwerkelijk plaatsvinden; -
de restaurant- en cateringdiensten die geacht worden plaats te vinden op de plaats waar de dienst materieel wordt verricht; wanneer het diensten betreft die materieel verricht worden aan boord van een schip, vliegtuig of trein tijdens het in de Gemeenschap verrichte gedeelte van een passagiersvervoer, worden ze geacht plaats te vinden op de plaats van het vertrek van het passagiersvervoer;
-
de korte termijn verhuren van vervoermiddelen (het ononderbroken bezit of gebruik van het vervoermiddel gedurende een periode van ten hoogste 30 dagen en voor schepen ten hoogste 90 dagen) die geacht worden plaats te vinden op de plaats waar het vervoermiddel daadwerkelijk ter beschikking van de ontvanger wordt gesteld.
Dus uitsluitend voor de hierboven vernoemde diensten die in België plaatsvinden en die worden verricht voor een vrijgestelde belastingplichtige door een belastingplichtige die niet in België is gevestigd, moet deze laatste zich in principe in België laten identificeren voor btw-doeleinden en Belgische btw aanrekenen aan de vrijgestelde belastingplichtige. Indien de dienstverrichter echter geen Belgische btw aanrekent, zal de vrijgestelde belastingplichtige de btw moeten voldoen via een bijzondere btw-aangifte (tenzij de handeling zou vrijgesteld zijn) omdat hij samen met de dienstverrichter solidair gehouden is tot de voldoening van de Belgische btw8. B. Intracommunautaire verwervingen van goederen Er wordt aan herinnerd dat een vrijgestelde belastingplichtige niet gehouden is zijn intracommunautaire verwervingen van andere goederen dan nieuwe vervoermiddelen en accijnsproducten, aan de Belgische btw te onderwerpen, wanneer hij een aankoopdrempel van 11.200 EUR gedurende het lopende of het vorige kalenderjaar niet heeft overschreden en hij niet geopteerd heeft om de Belgische btw over al zijn intracommunautaire verwervingen van goederen te voldoen. Een vrijgestelde belastingplichtige wordt automatisch (uit kracht van wet) verondersteld te hebben geopteerd om al zijn/haar intracommunautaire verwervingen van goederen aan de Belgische btw te onderwerpen vanaf het ogenblik hij zijn btw-identificatienummer meedeelt aan zijn leverancier9. III. Verplichtingen die voortvloeien uit de nieuwe regels die vanaf 1 januari 2010 van toepassing zijn A. Indienen van een verklaring Zoals hierboven in punt I A reeds aangegeven is een vrijgestelde belastingplichtige die niet over een btw-identificatienummer beschikt verplicht om het btw-controlekantoor waaronder hij ressorteert op voorhand op de hoogte te brengen door middel van een verklaring, wanneer hij voor de eerste keer een dienst ontvangt waarbij de dienst volgens de nieuwe regelgeving geacht wordt plaats te vinden daar waar de ontvanger van de dienst de zetel van zijn economische activiteit heeft gevestigd en de ontvanger schuldenaar is van de btw omdat de dienstverrichter niet in België is 8
Zie artikel 5 van koninklijk besluit nr. 31 van 2 april 2002 Wanneer een lid van een btw-eenheid die enkel vrijgestelde uitgaande handelingen verricht, haar sub-btwidentificatienummer meedeelt aan haar leverancier, wordt de hele btw-eenheid geacht te hebben geopteerd om al haar intracommunautaire verwervingen van goederen aan de Belgische btw te onderwerpen. 9
3
gevestigd. Naar aanleiding van deze verklaring zal aan de vrijgestelde belastingplichtige een btwidentificatienummer worden toegekend10. Er wordt aan herinnerd dat de vrijgestelde belastingplichtige eveneens het btw-controlekantoor op voorhand op de hoogte moet brengen door middel van een verklaring, wanneer hij de drempel van 11.200 EUR aan intracommunautaire verwervingen van andere goederen dan nieuwe vervoermiddelen en accijnsproducten overschrijdt, of ervoor opteert om al zijn intracommunautaire verwervingen van goederen aan de btw te onderwerpen. Indien de vrijgestelde belastingplichtige nog niet over een btw-identificatienummer beschikt zal dat naar aanleiding van die verklaring aan hem worden toegekend. B. Meedelen van het btw-identificatienummer Vanaf 1 januari 2010 is een vrijgestelde belastingplichtige verplicht systematisch zijn btwidentificatienummer (met landencode BE) mee te delen aan zijn dienstverrichters, wanneer hij de schuldenaar is van de Belgische btw over de verstrekte dienst (dienst verricht door een niet in België gevestigde dienstverrichter waarbij de dienst, overeenkomstig de nieuwe regelgeving, geacht wordt plaats te vinden in België op de plaats waar de vrijgestelde belastingplichtige de zetel van zijn economische activiteit heeft gevestigd)11. Wat betreft de intracommunautaire verwervingen van goederen, is een vrijgestelde belastingplichtige enkel gehouden zijn btw-identificatienummer (met landencode BE) mee te delen aan zijn leveranciers van goederen, voor zover hij de drempel van 11.200 EUR aan intracommunautaire verwervingen van andere goederen dan nieuwe vervoermiddelen en accijnsproducten heeft overschreden gedurende het lopende of het vorige kalenderjaar of wanneer hij heeft geopteerd om al zijn intracommunautaire verwervingen van goederen aan de Belgische btw te onderwerpen. C. Indienen van een bijzondere btw-aangifte Indien een vrijgestelde belastingplichtige gedurende een bepaald kalenderkwartaal een dienst heeft ontvangen waarvoor hij schuldenaar is van de Belgische btw (zie punt I, A hiervoor), is hij verplicht een bijzondere btw-aangifte (aangifte nr. 629) in te dienen bij het btw-controlekantoor waaronder hij ressorteert, ten laatste de 20ste dag van de maand volgend op dat kwartaal. Er wordt aan herinnerd dat als een vrijgestelde belastingplichtige een intracommunautaire verwerving van goederen heeft verricht waarvoor hij schuldenaar is van de Belgische btw (zie punt I, B hiervoor), hij eveneens verplicht is deze handeling op te nemen in zijn bijzondere aangifte. Wanneer een vrijgestelde belastingplichtige gedurende een bepaald kwartaal geen enkele handeling heeft verricht waarvoor hij schuldenaar is van de btw, moet hij geen bijzondere aangifte indienen voor dat kwartaal (het indienen van nihil-aangiftes is dus niet nodig). Als een vrijgestelde belastingplichtige de drempel van 11.200 EUR aan intracommunautaire verwervingen van andere goederen dan nieuwe vervoermiddelen en accijnsproducten niet heeft overschreden en niet geopteerd heeft om al zijn intracommunautaire verwervingen van goederen 10
De belastingplichtige kan reeds voor 1 januari 2010 het btw-controlekantoor waaronder hij ressorteert op de hoogte stellen, dat hij diensten zal afnemen die volgens de nieuwe regelgeving vanaf 1 januari 2010 in België zullen plaatsvinden en waarvoor hij schuldenaar zal zijn van de Belgische btw. Hij kan dan reeds de nodige formaliteiten vervullen om een btw-identificatienummer te bekomen. Dit nummer zal dan geldig zijn vanaf 1 januari 2010. 11 Als de dienst wordt verricht aan een lid van een btw-eenheid die enkel uitgaande vrijgestelde handelingen verricht, moet dat lid haar sub-btw-identificatienummer meedelen aan de dienstverrichter.
4
aan de Belgische btw te onderwerpen, moet hij voor de intracommunautaire verwerving van nieuwe vervoermiddelen een speciale aangifte (aangifte nr. 446) indienen op een douanekantoor naar keuze en voor de intracommunautaire verwerving van accijnsproducten zich tot de ontvanger van de accijnzen wenden voor het voldoen van de btw. IV. Voorbeelden betreffende de nieuwe plaatsbepalingsregels inzake diensten A. Voorbeeld nr. 1 Een vrijgestelde belastingplichtige die niet over een btw-identificatienummer beschikt, doet beroep op een consultancybureau dat in Duitsland is gevestigd voor het leveren van een advies. Het advies wordt verstrekt op 25 februari 2010. Het Bureau rekent 350,00 EUR aan (exclusief btw) voor haar diensten. Volgens de nieuwe regels brengt de Duitse dienstverrichter geen btw in rekening aan de vrijgestelde belastingplichtige, omdat zijn dienst geacht wordt in België plaats te vinden (de lidstaat waar de ontvanger van de dienst is gevestigd). Bijgevolg is de Belgische btw opeisbaar. De vrijgestelde belastingplichtige moet het btw-controlekantoor op voorhand op de hoogte brengen dat hij voor de eerste keer een dienst ontvangt die volgens de nieuwe regelgeving in België plaatsvindt en waarvoor hij schuldenaar is van de btw. Naar aanleiding van deze verklaring wordt aan hem een btw-identificatienummer toegekend. De vrijgestelde belastingplichtige moet zijn btwidentificatienummer meedelen aan het consultancybureau. Gegeven het feit dat de dienstverrichter niet in België is gevestigd, moet de vrijgestelde belastingplichtige de verschuldigde Belgische btw over de dienst opnemen in de bijzondere btw-aangifte van het 1ste kwartaal van 2010 en deze btw voldoen aan de Belgische Schatkist. B. Voorbeeld nr. 2 De vrijgestelde belastingplichtige uit voorbeeld 1 huurt vanaf 1 juli 2010 een voertuig voor een periode van 3 jaar bij een verhuurbedrijf dat in het Groothertogdom Luxemburg is gevestigd. De maandelijkse huur bedraagt 300 EUR excl. btw en is betaalbaar bij het verstrijken van elke kalendermaand. Volgens de nieuwe regels brengt het Luxemburgs verhuurbedrijf geen btw in rekening aan de vrijgestelde belastingplichtige, omdat haar dienst geacht wordt in België plaats te vinden (lidstaat waar de ontvanger van de dienst is gevestigd). Bijgevolg is de Belgische btw opeisbaar. De vrijgestelde belastingplichtige moet zijn btw-identificatienummer meedelen aan het verhuurbedrijf. Gegeven het feit dat de dienstverrichter niet in België is gevestigd, moet de vrijgestelde belastingplichtige de verschuldigde Belgische btw over de huur van juli, augustus en september opnemen in de bijzondere btw-aangifte van het 3de kwartaal van 2010 en deze btw voldoen aan de Belgische Schatkist. V. Het verrichten van een dienst door een vrijgestelde belastingplichtige aan een in een andere lidstaat gevestigde belastingplichtige Het kan voorkomen dat een Belgische belastingplichtige (of een btw-eenheid) die enkel handelingen verricht die zijn vrijgesteld, een dienst verricht aan een in een andere lidstaat gevestigde belastingplichtige. Overeenkomstig de nieuwe regels inzake btw vindt dienst in principe (behoudens uitzonderingen) plaats in de lidstaat waar de ontvanger van de dienst de zetel van zijn economische activiteit heeft gevestigd, in de mate dat hij handelt in de hoedanigheid van belastingplichtige (zie hiervoor in I A en II A). De dienst die de Belgische vrijgestelde
5
belastingplichtige verricht zal dan in de lidstaat van zijn klant plaatsvinden. In bepaalde gevallen (vooral bij advocaten) kan het voorvallen dat de dienst in die lidstaat effectief belast wordt, omdat deze dienst, in tegenstelling tot het Belgische stelsel, geen vrijstelling geniet in die lidstaat. De ontvanger van de dienst zal bijgevolg in zijn lidstaat schuldenaar zijn van de btw die verschuldigd is over die dienst. Indien de vrijgestelde belastingplichtige dergelijke dienst voor de eerste keer verstrekt, moet hij het btw-controlekantoor waaronder hij ressorteert hiervan op voorhand op de hoogte brengen door middel van een verklaring. Indien hij nog niet over een btw-identificatienummer beschikt, zal hij naar aanleiding van deze verklaring een btw-identificatienummer worden toegekend12. De vrijgestelde belastingplichtige zal het totale bedrag van dergelijke diensten die effectief worden belast in de lidstaat van de ontvanger, moeten opnemen in een btw-opgave van de intracommunautaire handelingen. Deze opgave moet per kalenderkwartaal worden ingediend. De opgave kan op papier of elektronisch worden ingediend.
12
De belastingplichtige kan reeds voor 1 januari 2010 het btw-controlekantoor waaronder hij ressorteert op de hoogte stellen dat hij diensten zal verrichten die volgens de nieuwe regelgeving vanaf 1 januari 2010 zullen plaatsvinden in de lidstaat van de ontvanger van dienst en daar effectief zullen worden belast, waarvoor deze laatste schuldenaar zal zijn van de btw. Hij kan dan reeds de nodige formaliteiten vervullen om een btw-identificatienummer te bekomen. Dit nummer zal dan geldig zijn vanaf 1 januari 2010.
6
