Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
1
Agenda
18.00 18.15 18.17 18.45 19.45 20.00
Onthaal Welkomstwoord door Herman Hendrickx, Voorzitter Financieel Forum Antwerpen Presentatie door Filip Dierckx, Voorzitter Febelfin Panelgesprek gemodereerd door Stefaan Michielsen Q&A Receptie
Uitdagingen voor een Belgische financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
2
Welkom!
Séance-débat en français à Mons le 5 juin
Nederlandstalige debatsessie te Gent op 29 mei
“Uitdagingen voor de Belgische financiële sector ten dienste van mens en economie”
Séance-débat en français à Namur le 29 avril
Debate in English in Brussels on 21 May
Nederlandstalige debatsessie te Antwerpen op 27 mei Uitdagingen voor een Belgische financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
3
AGENDA Uitdagingen voor een Belgische financiële sector ten dienste van mens en economie I. 3 kerntaken II. 3 sleutels tot succes III. 4 engagementen IV.Conclusie
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
4
I. 3 kerntaken
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
5
3 kerntaken van financiële sector voor samenleving WELKE KERNTAKEN?
Financieren economie
Evenwichtig omgaan met sparen & beleggen
Zorgen voor moderne & efficiënte financiële infrastructuur
Binnen een kader van evenwichtige regelgeving, efficiënt toezicht & concurrentiële marktwerking Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
6
II. 3 sleutels tot succes Sleutelwoorden: realisme, samenwerking, rendabiliteit
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
7
Wat is er nodig om kerntaken verder uit te voeren?
Realisme
Uitvoering van kerntaken gaat gepaard met
Samenwerking & dialoog met overheden
Voldoende rendabiliteit
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
8
Realisme is noodzakelijk Onmogelijke spreidstanden vermijden Banken mogen geen enkel risico nemen Banken moeten meer LT funding aantrekken
LT funding zal duurder en risicovoller worden door Basel III & bail-in Banken moeten balansen afbouwen en hefboom verkleinen
Banken mogen niet complex zijn
Banken moeten goedkope kredieten verstrekken
Banken moeten meer krediet verlenen
Banken opereren in complexe geglobaliseerde markten
Banken moeten hogere vergoeding op spaarboekje geven
Banken moeten goedkope kredieten verstrekken
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
9
Samenwerking & dialoog met overheden
Enkele voorbeelden Basel III (exportfinanciering, LCR)
Moratorium complexe producten Covered Bonds Zorgtraject Ford Genk & ArcelorMittal Bankenplan/ Table ronde financement des PME
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
10
Voldoende rendabiliteit is essentieel… ROE 20,4
2000
13,7
2001
11,8
2002
13,6
2003
15,8
2004
18,5
2005
22,4
2006
13,2
2007
-36,5
2008
-2,6
2009
10,5
2010
0,7
2011
4,5
Jan-Sept 2012
-40
-30
-20
-10
0
10
20
30
Bron : Febelfin-presentatie op basis van NBB-gegevens. Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
11
… maar staat onder zware druk… Structurele maatregelen
Prudentiële initiatieven Prudential initiatives
Heffingen
RENDABILITEIT VAN DE BELGISCHE FINANCIËLE SECTOR
Kapitaalvereisten
Operationele maatregelen
Consumentenbescherming Economische context Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
Kapitaalkost
12
…en onvoldoende duurzame rendabiliteit kan impact hebben op verschillende vlakken
Minder eigen vermogen tast liquiditeit & solvabiliteit aan
Minder solide financieel systeem Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
13
De evolutie naar een duurzame en vitale financiële sector gaat gepaard met:
3 KERNTAKEN
3 SLEUTELS TOT SUCCES
4 ENGAGEMENTEN
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
14
III. 4 engagementen
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
15
Engagementen van financiële sector voor samenleving De financiële sector engageert zich om
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
16
• Financiering van de economie: facts & figures • De financieringscapaciteit in de toekomst • Alternatieve financiering
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
17
Financiering van de economie: facts & figures
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013 18
“Een EUR krediet voor elke extra EUR spaargeld” (eind 2007 – eind 2012)
Evolutie volume gereglementeerde spaarrekeningen en krediet sedert 2007 (Bron: Nationale Bank van België) Eind 2007
Eind 2010
Eind 2011
Eind december 2012
Stijging tussen eind 2007 – eind december 2012
Gereglementeerde spaardeposito’s
EUR 148,8 miljard
EUR 214,8 miljard
EUR 218,7 miljard
EUR 235,8 miljard
+ EUR 87,0 miljard (+ 58,5 %)
Kredieten aan ondernemingen
EUR 97,1 miljard
EUR 112,6 miljard
EUR 115,8 miljard
EUR 116,7 miljard
+ EUR 19,6 miljard (+ 20,2 %)
Hypothecair krediet
EUR 139,3 miljard
EUR 165,5 miljard
EUR 175,6 miljard
EUR 183,2 miljard
+ EUR 43,9 miljard (+ 31,5 %)
Kredieten aan de Belgische overheid
EUR 68,8 miljard
EUR 82,2 miljard
EUR 91,7 miljard
EUR 92,8 miljard
+ EUR 24,0 miljard (+ 34,8%)
+ 87,5 miljard EUR EXTRA (sedert 2007)
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
19
Evolutie kredietverlening aan ondernemingen Uittreksel Jaarverslag 2012 van Nationale Bank van België: In België zetten de kredietinstellingen de sedert het uitbreken van de financiële crisis begonnen herstructurering van hun balans voort. In 2012 verminderden ze met name hun vorderingen op de perifere landen van het eurogebied. Terzelfdertijd spitsten ze Hoogtepunt zich opnieuw toe op hun intermediatieactiviteiten in België en op hun strategische markten: de bij de retailcliënten aangetrokken deposito’s namen toe en de kredietverlening bleef over het geheel genomen gehandhaafd.
Omloop (in mio EUR)
135.000
130.781 128.753129.391130.031 128.829 128.244 126.904
130.000
Omloop ( x 1.000.000 €)
125.000 120.000 115.000 110.000 105.000 100.000 95.000
124.158 122.296 120.920 118.387 117.879 120.944 116.729 118.445 118.033 117.411 116.981 116.982 116.986 116.705 116.244 115.805 112.696 114.655 115.695 112.607 111.573 112.545 110.069 111.090 110.866 108.531 106.354 106.447 104.696 105.069 105.501 104.350
Febelfin data = NBB + verbinteniskredieten + zelfstandigen/vrije beroepen
120.608 120.712
NBB data = volume opgenomen krediet door Belgische niet-financiële ondernemingen
100.335 97.070
Febelfin
Observatorium NBB Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
20
Kredietverlening aan ondernemingen tegen concurrentiële tarieven Gemiddelde gewogen intrest voor nieuwe leningen
Gemiddelde gewogen intrest op jaarbasis, in % 2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013 (*)
5.03%
5.32%
3.73%
3.20%
3.45%
3.07%
2.96%
Bron : NBB – Observatorium voor kredieten aan niet-financiële bedrijven (*) Gemiddelde voor Q1 2013
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
21
Regelgeving
Conjunctuur
Traditionele kredietverlening onder druk….
Verminderde vraag naar krediet
Verminderde productie van krediet
Moeilijke economische context
Mogelijke impact op kredietwaardigheid & daling financiële onafhankelijkheid KMO’s
Basel III
Moeilijkere LT/MT kredietverlening
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
22
Conjunctuur: eigen vermogen van KMO’s onder druk De graad van financiële onafhankelijkheid is de verhouding tussen het eigen vermogen en de totale passiva. Een hoge ratio betekent dat de onderneming onafhankelijk is van vreemde middelen wat 2 positieve effecten heeft : om te beginnen, zijn de financiële lasten gering en oefenen ze dus weinig druk uit op het resultaat ; vervolgens kunnen, indien nodig, nieuwe schulden gemakkelijk en onder gunstige voorwaarden worden aangegaan. De graad van financiële onafhankelijkheid kan ook worden geïnterpreteerd als een maatstaf voor het financiële risico van een onderneming, aangezien de vergoeding van derden vast is, in tegenstelling tot de in de tijd variërende resultaten van de ondernemingsmiddelen. (NBB)
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
23
De financieringscapaciteit in de toekomst - Belgisch spaargeld slaapt niet - Niet alle deposito’s zijn hetzelfde - Grenzen aan de financieringscapaciteit
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013 24
Belgisch spaargeld slaapt niet Financiering van de Belgische economie door banken (miljard €)
Totale financiering
Bron: NBB data Totaal Belgische deposito’s
Kredieten aan private sector
Kredieten aan overheden
Monetaire instellingen
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
25
Belgisch spaargeld slaapt niet Meer dan 100% van het Belgisch spaargeld werd omgezet in kredieten (gezinnen, ondernemingen + government) 100000
50000
0
-50000
-100000
-150000
-200000 Deposit surplus: private sector + overheid Depositosurplus: private sector + overheden
Depositosurplus: private sector Deposit surplus: private sector In miljoen EUR. Bron: NBB data.
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
26
Niet alle deposito’s zijn hetzelfde Macro economische parameters bepalen de looptijd van deposito’s (b.v. bbp-groei, rentetarieven, werkloosheid, enz…) Deposito’s: volumes volgens type deposito (in miljard EUR)
Sinds de crisis leidt meer onzekerheid tot meer spaardeposito’s op korte termijn
Sinds de crisis zorgt onzekerheid voor minder spaardeposito’s op lange termijn Zichtrekeningen
Termijnrekeningen
Spaarboekjes
Totaal
Totaal deposito’s (incl.overheden, verzekeraars en pensioenfondsen)
Bron: NBB data Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
27
Grenzen aan de financieringscapaciteit Een financiële en economische omgeving in verandering kan de aangroei van spaardeposito’s doen stoppen. Evolutie aandeel spaarboekjes in financiële activa gezinnen
Voorzichtigheid is geboden bij het nemen van beleidsmaatregelen, want financieringscapaciteit zou in de toekomst kunnen afnemen
Bron: NBB data
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
28
Alternatieve financieringsmethodes
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013 29
Financieringsnoden van de economie
Alternatieve vormen van financiering
Traditionele bancaire kredietverlening
LT kredietverlening door banken
Investeringskredieten LT exportkredieten
KT kredietverlening door banken
Documentair krediet Straight loans KT exportkredieten
TRANSFORMATIE
LT schuldfinanciering
KMO fondsen Projectobligaties Volkslening
Versterking eigen vermogen
Durfkapitaal Win-win Crowd funding
INTERMEDIATIE
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
30
Dialoog van sector met overheden over alternatieve financiering KMO-fondsen
Risicokapitaal / win win lening
Volkslening
Projectobligaties
Crowd funding
Bedrijfsobligaties
Euronext
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
31
• • • •
Handhaving kredietverlening (NBB) Moeilijke conjunctuur, moeilijkere dossiers Initiatieven alternatieve financiering Bijzondere aandachtspunten
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
32
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
33
2013 is 2008 niet Hard gewerkt aan solvabiliteit, liquiditeit en inkrimping balans Kleinere balans, meer eigen vermogen, kleinere hefboom Totale passiva van de Belgische banksector
Totaal kapitaal en reserves van de Belgische banksector
Hefboom
(in miljard EUR)
(in miljard EUR)
(in eenheden)
Eind september 2007
1.567,9
50,7
29,9
Eind september 2012
1.143,0
59,1
18,3
Evolutie in %
-27,1%
+16,6%
-38,7%
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van NBB-gegevens (geconsolideerde basis)
Febelfin Financial Forum
34
2013 is 2008 niet Hard gewerkt aan betere liquiditeit Belgische banken gebruiken meer deposito’s dan financiering via financiële markten 800 700
120 102 100
600
500
78 454
362
83 308
400
68 249
300
60 40
200 100
80
283
300
304
318
0
20 0
2009 Retaildeposito's
2010
2011
Totaal korte termijn wholesale financiering
Sep-12 Reglementaire liquiditeitsratio (in %)
*
Bron:NBB (in mia EUR) * Reglementaire liquiditeitsratio: deze ratio geeft de verhouding weer tussen enerzijds de netto-uitstroom van middelen in een stressscenario (met tijdshorizon van 1 maand) en anderzijds de buffer van liquide beschikbare activa om aan de uitstroom het hoofd te bieden. De ratio moet 100 % of minder bedragen Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013 (m.a.w. hoe lager het cijfer hoe steviger de liquiditeitspositie). Bron NBB
35
2013 is 2008 niet Hard gewerkt aan betere solvabiliteit Banken nemen minder risico’s
Evolutie risicogewogen activa (bron: NBB, in miljarden EUR) 2007
2008
2009
2010
2011
Sept 2012
Verschil (%)
583,5
491,7
407,5
372,5
373,8
368,5
- 36,8%
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
36
2013 is 2008 niet Belgische bancaire activiteiten zijn Belgischer geworden
Vermindering van: • Internationale activiteiten & blootstelling op het buitenland • Financiering via financiële markten
Toename van: • Funding via thuismarkt (spaardeposito’s) • Kredietverlening aan thuismarkt (hypothecair krediet & kredieten aan ondernemingen)
* Geconsolideerde cijfers, banken naar Belgisch recht.
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
37
Brussel is Wall Street niet Belgisch zakenbankieren essentieel voor open en exportgerichte kmo-economie Wat is zakenbankieren in België? Financiering ondernemingen
Gespecialiseerde financiering: Buitenlandse handel zeer belangrijk voor de Belgische economie
Indekking tegen wisselkoersrisico’s, renterisico’s, enz.
Handelen voor eigen rekening sterk afgenomen en van beperkte omvang
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
38
2013 is 2008 niet Strengere regelgeving & scherper toezicht: Belgisch, Europees & internationaal
Basel III (o.a. strengere kapitaalen liquiditeitsvereisten, governance)
Bankenwet 2010/ Twin Peaks I (o.a. NBB/ FSMA model, blokkering strategische beslissingen)
Twin Peaks II
G20/EU
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
39
Nieuwe regelgeving zet rendabiliteit onder druk
Evolutie rendabiliteit per sector
40 35 30 25 20
31/12/2006
15
31/12/2012
10 5 0
31/12/2012 31/12/2006
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
40
Onbedoelde gevolgen
Regelgeving
Kwetsbaarheid van de financiële sector Lage rendabiliteit
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
41
• Sterk veranderd landschap • Strengere regelgeving & scherper toezicht op verschillende niveau’s • Belgische zakenbanken belangrijk voor open economie & KMO’s • Eerst cumulatieve impact bestaande regelgeving alvorens volgende hervormingen door te voeren
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
42
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
43
Dienstverlening Belgische banken is multikanaal & innovatief
Netwerk kantoren & zelfstandige agenten
Selfbanks
Internetbankieren
Phone banking
Mobiel bankieren
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
44
Wat kan sector doen? Promoten betaalverkeer
Campagne ‘Met de kaart uiteraard’ met Comeos
Ontwikkelen nieuwe instrumenten
Meerdere formules smartphone / mobiel bankieren
Betrekken overheid
Voorbeeldrol overheid
Invoering pin-free betalingen
Inzet op e-commerce
Fiscale stimuli
…
…
Cash-betalingen boven bepaalde drempel verbieden
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
45
• Multikanaal landschap • Uitbreiding betaalaanbod door innovatie • Veiligheid voorop, o.a. door preventiecampagnes
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
46
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
47
Banken nemen maatschappelijke rol op
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
48
• Actualisering Gedragscodes • Bijzondere zorgtrajecten • Kader creëren voor maatschappelijk verantwoord investeren, sparen en krediet verlenen • Inzetten op vorming • Betrokkenheid bij maatschappelijke initiatieven
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
49
V. BESLUIT
Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
50
www.febelfin.be
Q&A Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie | 27.05.2013
52