U zoekt financiering voor uw klanten? Iris Detavernier – Accountmanager Agentschap Ondernemen Alex De Ridder – Accountmanager bedrijfsfinanciering PMV Reginald Vossen – Algemeen directeur BAN Vlaanderen
Wat doet het Agentschap Ondernemen? ► ► ►
De drijvende kracht achter meer en beter ondernemerschap in Vlaanderen Complementair aan het IC & IWT (innoveren) en het FIT (interna>onaliseren) S>muleren van Vlaamse bedrijven en ondernemers
Subsidies: kmo-‐portefeuille, ecologiepremie, strategische opleidings-‐ en investeringssteun, rentetoelage, … è Ondersteunen van projecten door oproepen: brugprojecten, peterschapsprojecten, ondernemerschapsprojecten,… (www.von-‐online.be) è
•
Wat doet het Agentschap Ondernemen?
Het Agentschap Ondernemen is het neutrale aanspreekpunt dat een overzicht geeM van mogelijke subsidies, financieringsmaatregelen en andere financiële ondersteuning. ► www.subsidiedatabank.be
Demonstratie subsidiedatabank: www.subsidiedatabank.be
Financieringskanalen bij de uitbouw van een onderneming Financieringswijze
Overheidsstimulans
Eigen Inbreng Friends, Family & Fans
PMV: Winwinlening
Crowdfunding Banken
Participatiefonds: Optimeo – Initio PMV: Waarborgregeling – Gigarant EIB investeringskredieten Kredietbemiddelaar
Risicokapitaal
Ban Vlaanderen Participatiefonds: BA+ PMV: Seed & Early stage – Innovatiemezzanine PMV: Arkimedes Specifieke fondsen in niche sectoren: CultuurInvest, Biotech Fonds, Flanders’ Care Invest PMV: Groeimezzanine
Participatiefonds •
Openbare federale kredie>nstelling ac>ef sinds 1984 (autonome openbare instelling sinds 07/1992)
Kredietac>viteiten : Verstrekken van achtergestelde leningen -‐ Doelpubliek : zelfstandigen -‐ kleine ondernemingen (Europese defini>e)-‐ vrije beroepen, zowel bij opstart als voor uitbreiding -‐ Gedeelde financiering : eigen inbreng – bank – PF -‐ Samenwerking met banken – cijferberoepen – steunpunten -‐ Jonger dan 30 j : mogelijkheid Plan Jonge Zelfstandigen -‐
Starter (minder dan 4 jaar in hoofdberoep)
-‐
Niet-‐starter (meer dan 4 jaar in hoofdberoep)
Par>cipa>efonds • Leningtypes : – startlening : werkzoekenden; 4x eigen inbreng met max. €30.000 (via steunpunt, bank) – starteo / op>meo : 4x/3x eigen inbreng met max. € 250.000 (€350.000 overname aandelen); via bank – ini>o : 5x eigen inbreng met max. €100.000; via cijferberoep – BA+ : max. € 125.000; via netwerk businessangels
• Casheo : voorfinanciering vorderingen op overheids-‐instan>es; max. € 250.000 (korte termijnkrediet) • Combineerbaar (behalve starteo/op>meo en ini>o) tot max. € 250.000 per kredietnemer)
Par>cipa>efonds • Doel : alle investeringen, behalve herfinanciering bestaande schulden en kosten R&D; bij Ini>o is aankoop of bouw onroerend eveneens uitgesloten • Rentevoet : – starteo/op>meo : Belgian Prime, minimum 3%; vast – ini>o : 4 % vast / BA+ : Belgian Prime + 1%; vast – startlening: 4,25% of 4,50%, 4% eerste 2 jaar indien begeleiding
• Loop>jd en franchise in kapitaal :
– starteo/op>meo : 5 – 7 of 10 jaar; franchise 0 of 1j (gra>s) of 2 j (+ 0,25%). – ini>o : 3 – 5 of 7 jaar; franchise 0 of 1 jaar – startlening: 5 – 7 of 10 jaar, 1 j auto. franchise
Par>cipa>efonds • Waarborgen : soepel (ini>o aan rechtspersoon : steeds solidaire borgstelling ac>eve vennoten) • Ontvankelijkheidscriteria :
kleine onderneming (Europese defini>e) sectorale beperkingen (landbouw, transport, export) geen herfinanciering bestaande schulden starteo/op>meo : eigen inbreng 10 % en solvabiliteit na investering 10 % – enkel professionele onroerende investering – – – –
• Evalua>ecriteria : beroeps-‐ en beheersbekwaamheid, leekaarheid, terugbetalingscapaciteit • à de juiste persoon met het juiste project
Par>cipa>efonds • Goedkeuringspercentage 2011: – starteo/op>meo : 77 % / 84% – ini>o : 60 % – Startlening: 55% -‐ BA+ : 77%
Par>cipa>efonds de Lignestraat 1 1000 BRUSSEL Telefoon : 02.210.87.87 (algemeen) E-‐mail :
[email protected] Fax : 02.210.87.79 (algemeen) Website : www.fonds.org Frank Kindt, Manager Communica>e – 02.210.87.06 Wilfried Vermariën, Manager Kredietanalyse -‐ 02.210.87.09 Kristel Raes, Credit Analyst Supervisor – 02.210.87.65
Case: Wie: kandidaat-‐starter ► Wat: produc>e en verkoop van elektrische laadpalen ► FinancieringsbehoeMe: € 600.000 ► Eigen inbreng: € 60.000 ► Bankfinanciering: neen ► Alterna>eve financiering? ►
Wat is FINMIX? FINMIX is een project voor elke (kandidaat-‐)ondernemer geves>gd in het Vlaamse Gewest die op zoek is naar de op)male financieringsmix voor zijn risicovol project. Op)male financieringsmix: verschillende bronnen noodzakelijk. Risicovol: ► Uitgestelde omzet omwille van het technologisch en/of innova>ef karakter ► Grote behoeMe aan werkkapitaal om versnelde groei te financieren ► Eigen vermogen en waarborgen ontoereikend/te laag t.o.v. kapitaalsbehoeMe FINMIX biedt ondernemers de mogelijkheid om hun project voor te stellen aan een panel van financieringsexperten.
FINMIX
Bank
Unizo/Voka
Privaat rsicokapitaalfon ds
BAN Vlaanderen
Ondernemer
PMV
Par)cipa)e-‐ fonds
AO Innova)ecentru m
► ► ►
ondernemer: alle sectoren in Vlaanderen kosteloos één panelsessie per maand
Banken
Private risicokapitaalfondsen
Waarom deelnemen aan Finmix? Analyse businessplan Experten: – Kri>sche blik door experten – Financieel advies AMoetsen van de poten>ële overheidsmaatregelen => Inkorten van je zoektocht naar financiering
Expertenpanel data 2013 -‐ 2014 -‐ 12 december – Leuven -‐ 30 januari – Gent -‐ 13 maart -‐ Leuven -‐ 24 april -‐ Gent -‐ 5 juni -‐ Leuven -‐ 10 juli -‐ Gent -‐ 25 september -‐ Leuven -‐ 6 november -‐ Gent -‐ 18 december -‐ Leuven
Interesse in FINMIX? Neem contact op: • Bert Caers T 03/260 87 10 • Tina Dehasque T 011/29 20 71 • Birgit De Ridder T 09/267 40 16 • Iris Detavernier T 050/32 50 21 • fi
[email protected] • www.finmix.be
Contact Agentschap Ondernemen ► T 0800 20 555 ►
[email protected] ► www.agentschapondernemen.be ►
PMV Alex De Ridder! Accountmanager bedrijfsfinanciering
Financieringsoplossingen voor Ondernemers
Financieringsoplossingen voor Infrastructuur
Voorbeelden: Noordelijke ontsluiting Brussels Airport Scholenbouw VRT-Zenderpark Sportinfrastructuur
Financieringsoplossingen voor Vastgoed
Voorbeelden: VAC Brownfieldontwikkeling
Financieringsoplossingen – voor alle bedrijven die ac>ef zijn in Vlaanderen met goed businessplan en managemenveam – doorheen de hele ontwikkelingscyclus van een onderneming
Waarborgen van bedrijfskredieten
1. Opzeggingsbrief
K M O 1
K M O 2
K M O 3
4. Uitwinning andere waarborgen
BANKEN 5. Opbrengst waarborgen
3. Storing tussenkomst à ratio van het gevraagde percentage bij aanmelding
2. Aanvraag waarborg
Winwinlening
Groeifinanciering
Business Angels Netwerk BAN Vlaanderen vzw Reginald Vossen! Algemeen Directeur
‘Equity Gap’: BehoeMe aan BA-‐financiering • Banken : BASEL III: verstrekken geen risicodragend kapitaal & wensen waarborgen • VC & PE-‐fondsen : vnl. geïnteresseerd in grotere projecten met forse groeiverwach>ngen • Vaststelling : nood aan Business Angels, voor financiering in diverse levensfasen KMO’s.
Keuze van financieringsbron CF 5 F’s
Bank Venture Capitalist Business Angel (syndicate)
Sweat equity Seed money Start-up
Expansion
Expansion
Concept know how time research engineering
prototype marketing plan
Sales
Prototype
Product
Marke>ng proof of introduc>on concept working business plan 1st personnel capital start marketing production management team prototype market studies marketing plan
Product support helpdesk maintenance product enhancements
regional market segment
Meer dan geld Het unieke aan Business Angels De twee “vleugels”: 1. Kapitaal 2. Relevante knowhow
> Succesfactoren voor bedrijfsgroei
Profiel van de Business Angel • Vermogende (ex-‐)ondernemers, kaderleden, family offices, relevante VC’s • Investeringen normaliter tussen € 25.000 en € 250.000 • Uitvoerige netwerken en specifieke kennis/ervaring • Bieden strategische visie en spelen rol als mentor: > “klankbord” • Passie rond ondernemerschap en investeren • Investeren bij voorkeur lokaal • Op zoek naar chemie met de ondernemer
BAN Vlaanderen in cijfers • Investeringspool van +/-‐ 230 business angels • Inflow van ongeveer 600 dossiers op jaarbasis • Lancering van +/-‐ 110 projecten jaarlijks • Organisa>e van +/-‐ 20 ontmoe>ngsfora • Realisa>e van ca. 25 investeringsdeals per jaar door 40 à 50 business angels • 1 Webpla€orm www.angel4me.be
Regionale aanwezigheid GEEL
Vanaf eind 2013: Brussel (Vlerick)
Eerste analyse investeringsvoorstel en businessplan Akkoord over verdere werkwijze Ondernemers-‐opleiding rond BA-‐financiering Opmaak anonieme fiche met kerngegevens van het project Informeren van business angels over het project via newslever Matching events Beoordeling haalbaarheid en winstgevendheid (door investeerder) Onderhandeling en afslui>ng akkoord gebeurt autonoom tussen ondernemer en investeerder (op vraag dealmaking-‐begeleiding mogelijk)
Werkwijze
Ca. 3-‐6 mnd.
De “ideale investering”? • Aandelenkapitaal ! • Eventueel mengvorm andelen/AL/converteerbaar • (blokkerings-‐) minderheid , ≠ klassen aandelen
• Exithorizon: 5-‐8 jaar • (realiteit: tot 10 jaar)
• Exitroute: • • • •
Trade sale Wederinkoop aandelen Vervolgfinancier IPO (?)
Welke sectoren ? Gecontracteerde projecten per sector 100%
90%
Other
80%
E-commerce
70%
Production food Biotech & Pharma
60%
Energy & Environment
50%
Marketing & Communication Distribution
40% 30%
Healthcare
20%
Services
10%
Production non-food
0% 2009
2010
2011
2012
Alle economische sectoren uitgezonderd kleinhandel, horeca, zuivere immo-‐projecten
Levensfase Levensfase gecontracteerde projecten 2012
12%
8%
24%
Pre-‐start Start-‐up (-‐2j) 56%
Jonge onderneming (2-‐5j) Mature onderneming (+5j)
Starters
Groeibedrijven
Mature bedrijven
Mediaan gezocht bedrag in 2012: € 300.000 Mediaan geïnvesteerd bedrag 2012 : € 112.500 25/11/2013 : € 150.000 Gezochte bedragen
100% 90% 80%
7%
7%
17%
16%
13% 10%
9% 20%
70% 60%
1000K-‐ 30% 44%
50% 40% 30% 20% 10% 0%
Welke bedragen ?
39%
30%
up to 1000K up to 500K up to 250K
22% 15%
21%
24%
30%
up to 125K up to 75K
10%
6% 5%
12% 4%
9% 3%
2009
2010
2011
2012
Deal realisa>e Aantal Deals 35 29
30 25 18
20
17
18
16
14
13
15 10
22
21
Aantal Deals
8
5 0 2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
11/25/2009
Mediaan geïnvesteerd bedrag 160000 140000 120000 100000 80000 Mediaan geïnvesteerd bedrag
60000 40000 20000 0 2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
11/25/2009
Eerste hekoom:
BA+ lening Par>cipa>efonds
• Achtergestelde lening • Max. 125.000 € en aƒankelijk van BA-‐inbreng • Loop>jd 5, 7, 10 jaar met vrijstelling van kapitaal terugbetaling van min. 1 jaar • Interessante en vaste rentevoeten • Aanvraag via BAN Vlaanderen •
Compa>bel met andere PF-‐leningen
• • • • •
Tweede hekoom: ARK Angels Ac>vator Fund Vlaams risicokapitaalfonds Op ini>a>ef van BAN Vlaanderen Opgericht binnen Arkimedes-‐regeling (ARKIV-‐statuut) Met kapitaal VAN ca. 60 Vlaamse Business Angels Als co-‐investering VOOR alle Vlaamse Business Angels
Ark Angels Ac>vator Fund • Kapitaal: 14,8 mio € • Investeringsfocus: seed capital, early stage, growth, maar ook specifiek naar MBI, MBO en overname. • Geen sectorfocus (geen themafonds) • Focus op “ondersegment” van de fundingmarkt in een vork van EUR 250K tot 1,5 M • Strategie: co-‐investeringen (preferen>eel naast business angels) > Tot max. 4 x BA-‐bedrag
• Structuur: gesloten fonds op 10 jaar
Synergie:
Waarborgregeling Overheidsmaatregelen -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ >
Risk
BA+ Lening Par>cipa>efonds Max. 125.000 €
Win-‐Win Lening ≤200.000 € Preseed
Seed
Business Angels
Par>cipa>efonds Starteo/ Starterslening/
Start-up
Vinnof 100k-‐250k €
Arkimedes ≥ 500.000 €
Par>cipa>efonds Op>meo
Early-growth
Expansion
Conclusie: schiverende “leverage” door gecombineerde financiering voor BA & Ondernemer • Stel : vb. financieringsvraag – – – – –
Inbreng business angel(s) : Inbreng ‘Ark Angels Ac>vator Fund’ : BA + lening Starteo/Op>meo bank: (evt. met waarborg)
1.500 k € 250 k € 500 k € 125 k € 125 k € 500 k €
Business angels kunnen vandaag met een ‘beperkt’ bedrag een aanzienlijke hekoom doen ontstaan binnen de financiering van een onderneming.
Rol binnen Vlaams beleid
BAN Vlaanderen vzw is: • erkend partner inzake financiering binnen de Vlaamse pla[ormen -‐ “Overname & Opvolging” -‐“ Groei & Professionalisering”
-‐ -‐
Andere vaste stakeholders: Unizo, VoKa, VKW. Loop)jd programma’s: najaar 2013 -‐ najaar 2015.
• Partner in Finmix
Contact:
Reginald Vossen
Algemeen directeur
Tel.: 011/870.910 Mail:
[email protected] Website: www.ban.be
