Tussen kosmopolitisme & expat bubbles De integratie van kenniswerkers en de relevantie van regionale profilering
Godfried Engbersen (EUR) PBL mini symposium Buitenlandse kennismigranten, Den Haag 18 november
Outline 1 Het PBL rapport 2 Het kennismigrantenbeleid 3 Over de rode loper. Kennismigranten in Rotterdam & Den Haag 4 Intermezzo: Een typologie van EU arbeidsmigratie 5 De mogelijkheden en grenzen van regionale profilering
Kenniswerkers in Nederland: een samenvatting 1 2 3 4 5 6 7
Nederland telt weinig kenniswerkers Grote heterogeniteit: skilled – super skilled Waar werken en wonen ze? Randstad (Amsterdam & Den Haag) & regio Eindhoven Waarom komen ze? Werk & studie Structurele tijdelijkheid: short stay facilities Pleidooi voor regionale profilering Nationaal kennismigrantenbeleid lijkt niet het probleem
Mix van aanbod- en vraaggestuurde regelingen voor kenniswerkers voldoet Aanbodgestuurd [baan/loon] • Kennismigrantenregeling (KMR): 2008-2013: 36.000 • Onderzoekersregeling a: 2008 -2013: 8.300 • Onderzoekersregeling b: 2008-2013: 960 Vraaggestuurd [voldoen aan voorwaarden] • Regeling zoekj. afgestudeerden 2008-2011: 5.050 doorgestroomd naar KMR: 1.110 • Regeling hoogopgeleiden 2009-2012: 462
Over de rode loper: kennismigranten in Rotterdam en Den Haag 1
Voorbij stereotiepe beelden
2 • •
Kennismigranten en integratie: Zelfperceptie Drie sferen van integratie
Van Bochove, Rusinivic & Engbersen Over de rode loper. Den Haag: Nicis Institute, 2009
Twee stereotype beelden Kenniswerkers als kosmopolieten “Cosmopolitans are card-carrying members of the world class – often literally card carrying, with passports or air tickets serving to admit them. They lead companies that are linked to global change. Comfortable in many places and able to understand and bridge the differences among them, cosmopolitans possess portable skills and a broad outlook.” Rosabeth Moss Kanter World Class (1995)
Twee stereotype beelden Kenniswerkers in een expat bubble “Kosmopolitisme zou een onbevangen nieuwsgierigheid naar en celebratie van culturele verschillen en leefwijzen moeten zijn. Maar dat staat haaks op het ‘kosmopolitisme’ van de internationale jetset, die binnen geprivilegieerde gated communities het ‘onssoort-mensen-kosmopolitisme’ voorleeft. De retoriek is er een van ‘ik voel me overal op aarde thuis’, maar men verplaatst zich onderwijl van de ene expat community naar de andere (…).” René Cuperus De wereldburger bestaat niet (2009)
Drie sferen van integratie 1 Economische sfeer: “looking for the best career opportunities” [internationale oriëntatie] 2 Politieke sfeer: “homeland citizens with global concerns” [thuisland oriëntatie] 3 Sociaal-culturele sfeer: “the desire to integrate” [lokale oriëntatie]
Enkele stemmen In some foreign countries, such as in Indonesia, you are living in a golden cage. But here you are integrated and you are part of everybody, you live in the neighbourhood and you are part of the neighbourhood, which I like. It is a more normal life. The children can go their own ways, they are not dependent on us to pick them up or on taxi. (Female trailing spouse, 48, Swiss origin)
Enkele stemmen I think that the Dutch stay too much in their own communities; they should communicate more with expats. Only recently there was a group of people that invited me to dinners and parties. That’s when I got to know Dutch people and get to know the culture (Female knowledge worker, 27, Portuguese origin). It’s a country that up to a certain point it’s easy to integrate in. For instance housing and public transport are very easy. Setting up your life here is easier than in France or in other countries. So for an expat it is quite easy to start working here. But integrating in Dutch society is a different story; you have to put a lot more effort. (man, 37, Italiaanse nationaliteit, kennismigrant
Enkele stemmen I have been telling myself I want to volunteer but I have no idea of what I can do. I am socially orientated, but you need to speak the language to do voluntary work with other people. They should make a website like they have in The Hague. Just give me some ideas about how I can get more involved. (vrouw, 28, Roemeense nationaliteit, expat)
Tabel 1: De antwoorden van kenniswerkers op vragen over zelfperceptie en perceptie door anderen
Home-country national Cosmopolitan/world citizen
Perceive themselves (1st place) 31
Perceive Perceived themselves by others (2nd place) 20 28
16
10
3
Expat
8
6
10
Foreigner
8
13
25
European
5
13
1
‘Rotterdammer’
1
1
-
Dutchman/Dutchwoman
-
1
2
Other
6
11
6
75
75
75
N=
Intermezzo: Patronen van EU arbeidsmigratie
to the home country
Attachment
strong
weak
Temporary migration: ‘Ooievaars’ & ‘Hamsters’
Transnational migration (bi-national orientation): Transmigranten
A
B
Footloose migration: Global nomads Kosmopolieten
Settlement migration: Vestigers D
C
weak
Attachment to the destination country
strong
Discussie 1
Grenzen van migratiebeleid: hoe selectief kunnen we zijn?
2
Inzetten op opleiden en behoud van talent (internationale profilering universiteiten).
3
Zachtere factoren (woonmilieus, internationale scholen, betekenis van superdiversiteit, culturele voorzieningen) zijn beïnvloedbaar.
4
Scherpere profilering superdiverse Randstad als leefmilieu
