Trends in special needs-adopties Evert van der Veer, kinderarts OLVG Marina Keessen, kinderarts OLVG Themadag AVRD ‘Positieve kijk op adoptie-kinderen met special needs’, 14 maart 2009 Deze powerpointpresentatie van de inleider is ingekort + aangevuld met tekst die de inleider uitsprak – redactie AVRD.
Inhoud presentatie • • • • •
Cijfers interlandelijke adoptie wereldwijd Cijfers interlandelijke adoptie Nederland Waarom minder adopties? Special Needs: Wat? Waarom? Hoe verder na aankomst in Nederland?
Interlandelijke adopties wereldwijd 50000 45000 40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0
41527 36376
45287 43821 39728 37010
2002 2003 2004 2005 2006 2007
Minder adopties na 2004
Wereldwijd
1995
2004
2006
31924
45264
39728
[+42%]
Nederland
825
1307 [+58%]
[-12%]
816 [-37%]
Waar komen ze vandaan? “Top-5” 1980-1998 Korea India Colombia Brazil Sri Lanka
1998 China Rusland Vietnam Korea Colombia
2006 China Rusland Guatemala Ethiopie Korea Top-5:
2006 , in % 27 % 17 % 11 % 5.3 % 4,5 % --------------58 %
Adoptie-ratio herkomstlanden 2006 • • • • • • • •
Land Guatemala Rusland Zuid-Korea Haïti Colombia Polen China India
aantal 4227 6752 1795 1063 1597 362 10743 798
adoptie-ratio 9.7 4.5 4.0 4.0 1.8 1.0 0.6 0.03
Adoptie-ratio: het aantal adopties per 1000 levend-geborenen.
Waar naar toe: 1999-2007 Top 5 van ontvangende landen: Verenigde Staten, Spanje, Frankrijk, Italië, Canada. Ongeveer 50% van alle adopties gaat naar de VS.
Sociaal demografische getallen Top-8 van zendende landen, 2004 Land China Rusland Guatemala Korea Oekraïne Colombia Ethiopië Haïti
Adopties 13408 9440 3420 2238 2046 1741 1527 1159
GNI (in $) 1100 2610 1910 12030 970 2000 110 390
TFR 1.8 1.1 4.4 1.2 1.2 2.6 5.7 3.9
IMR 30 16 35 5 15 18 110 74
GNI=Gross National Income (Bruto Nationaal Inkomen) TFR= fertility-rate; bij een ratio van 2,0 gemiddeld blijft het aantal inwoners van een land stabiel; in Haïti en Ethiopië worden zeer veel kinderen geboren. IMR= infant mortality-rate / per 1000 levendgeboren kinderen (kindersterfte < 1 jaar); m.n. in Ethiopië is een zeer hoge kindersterfte.
Sociaal demografische getallen Top 5 ontvangende landen, 2004 Land
Adopties
GNI
TFR
IMR
USA Spanje Frankrijk Italie Canada
22884 5541 4079 3403 1955
41400 21210 30090 26120 28390
2.0 1.3 1.9 1.3 1.5
7 4 4 4 5
Het nationaal inkomen is in ontvangende, Westerse landen hoog, de kindersterfte laag (< 10) en de vruchtbaarheidsratio ligt in de meeste Westerse landen < 2,0, ook in Nederland.
Ontwikkelingen in Nederland Interlandelijke adoptie in Nederland 4000 3000 2000 1000 0 2002
2003
2004
2005
2006
Aanmeldingen
Verstrekte BT's
Afwijzingen
Aankomsten
2007 Intrekkingen
Het aantal adopties daalt, m.n. doordat er minder kinderen uit China komen.
Adopties uit China: trend voor 22 ontvangende landen
Binnen- en buitenlandse adopties in India, trend
In India is de trend verschoven ten gunste van binnenlandse adoptie. Dat kan met meer landen gaan gebeuren.
Bij alle vergunninghouders loopt het aantal adopties terug; alleen het aantal zelfdoeners-procedures stijgt.
Waar vandaan komen kinderen naar Nederland?
• AFRIKA
2003 94
2007 142 Ethiopië, Zuid-Afrika, Nigeria
• EUROPA
20
29 Hongarije, Slowakije, Polen
• AZIE
724
450 China, Taiwan, India, Thailand
• AMERIKA
313
145 Colombia, V.S., Haïti, Bolivia
• Totaal
1154
778
Het aantal adopties uit Afrika is gestegen; vanuit Amerika en Azië daalt het aantal adopties.
Verschillen vergunninghouders Nederland, 2007 WK FLASH Hogar Meiling St.Afrika K&T N.A.S. Overig
aantal 322 57 92 26 268 48 48
vooral uit China, Ethiopië, Z.Afrika Colombia, Haïti Colombia China, Taiwan Ethiopië China, VS, Polen, Nigeria Bolivia VS
Bij Wereldkinderen is het aantal adopties uit China in 2008 teruggelopen: van 163 (2007) naar 116 (2008).
Adopties uit China jaar
totaal
VS
1998 2002 2004 2005 2006 2007
6115 9135 13408 14493 10740 8705
4206 5053 7044 7906 6493 5453
Nederland 210 510 800 666 362 365
Adopties uit Taiwan jaar
totaal
2003 2004 2005 2006 2007
221 189 237 260 251
VS 107 109 141 187 184
Nederland 81 54 44 43 34
Haags adoptie-verdrag [1993] • BELANG VAN HET KIND VOOROP • Correcte [afstands]procedures • Pleeg-/adoptie-gezin in eigen land heeft dwingend voorkeur • Geen onredelijke betalingen • ZOEK OUDERS VOOR HET KIND
Special needs “Een special-needs-kind is een kind dat extra zorg en aandacht nodig heeft” (Stichting Adoptievoorzieningen, 2004) •Lichamelijke handicap •Medisch probleem •Ontwikkelingsproblematiek •Ouder dan 3-4 jaar •[meer kinderen tegelijk] = ook een SN-situatie!
Acceptabel volgens justitie • Het kind heeft de mogelijkheid in een gezin op te groeien • Er is een redelijke verwachting dat het kind zich later zelfstandig in de maatschappij kan redden • < 6 jaar • “Niet lijdend aan een gevaarlijke besmettelijke of langdurige lichamelijke of geestelijke ziekte”
Special Needs: medische problemen
• • • • • •
Aangeboren afwijkingen Perinatale problematiek (=problemen rondom geboorte) Doorgemaakte ziektes Lichamelijke handicaps Ontwikkelingsachterstand [status na] ernstige ondervoeding
Risicofactoren aanpassing / hechting / gedrag-problemen • Oorspronkelijke leefomgeving – Mishandeling – Verwaarlozing – Middelen/alcohol-gebruik “Dit heeft vergaande consequenties voor het kind. Daar moet je als ouders flink voor aan de bak.” – Langdurig verblijf in tehuis “Daar worden kinderen niet beter van. Stelregel: ieder jaar in tehuis betekent ½ jaar achterstand in ontwikkeling.”
• Plaatsing via kinderbescherming
Hoe geven aspirant-adoptieouders aan wat ze willen/kunnen? Intake-lijst SN (zie ook www.wereldkinderen.nl) • • • • • • • • •
Problemen rond de geboorte Huid-afwijkingen Ogen/visus, oren/gehoor Hartafwijkingen Infecties: HBV, TBC, LUES, CMV, HIV Orthopedie: ledemaats-afwijkingen Bloedziekten ondervoeding Achtergrond: alcohol, drugs, geweld, mishandeling
Veel omschrijvingen zijn globaal. Maar wat betekent dat dan? Waar zet ik mijn handtekening onder? Vraag advies/hulp bij bemiddelaar, huisarts, kinderarts, internet-sites etc. Vaak zie ik aan ingevulde intake-lijsten of aspirant-ouders het wel of niet hebben begrepen! Je moet vooral goed weten wat je zelf als gezin aankunt!
Motivatie ouders voor Special Needs
Veelgenoemde redenen: • “Dat kind heeft ons echt nodig” • “We kennen dit specifieke probleem” • Special Needs: snellere procedure! Maar weet waar je aan begint. Laat je goed voorlichten.
Hoeveel Special Needs-kinderen? •
Cijfers Wereldkinderen, 2007:
• •
Totaal kinderen: Waarvan Special Needs:
322 177
[55%]
De cijfers voor China, Wereldkinderen 2007: totaal 163 adoptiekinderen waarvan 51 SN-kinderen (31%) 2008: totaal 115 adoptiekinderen waarvan 55 SN-kinderen (47%) 2009 (prognose): totaal 129 adopties waarvan 82 SN-kinderen (63%) m.n. schisis, ledemaatsafwijkingen, hartafwijkingen (geopereerd), hepatitis B
SN-voorstellen uit China •
Maandelijks update via internet-site van CCAA
•
60 tot 100 nieuwe special-needs kinderen per maand
•
Aangeboden aan Euradopt (33 bemiddelingsorganisaties in 14 landen in Europa, waaronder WK en K&T); er is daarnaast ook een Amerikaanse lijst.
Soms worden kinderen specifiek aan een vergunninghouder aangeboden, maar tegenwoordig meestal via deze internet-site. Op de lijst staan medisch gegevens, maar niet altijd volledig en als vertaald in het Engels niet altijd correct vertaald. De fouten zijn soms indrukwekkend, maar we moeten het ermee doen. Van alle voorstellen zijn er maar een paar waar je met ouders echt over kunt overleggen. Bij de andere voorstellen is er maar beperkte tijd beschikbaar om te beslissen.
Voorbeeld van lijst
Special Need-typering, CCAA •
Gezond > 6jaar
• • • • • • • • • • • •
Ledemaatsafwijkingen Oogafwijkingen Urogenitaal Schisis Hepatitis B + Hart-afwijkingen K.N.O. Neurologisch Bloedziekten Huid Overig Multiple problematiek
•
Totaal
8 23 19 10 18 18 8 6 5 2 1 50 72 ------240
niet voor Nederland; vaak geplaatst op Amerikaanse lijst
Nog steeds allemaal meisjes? SN-kinderen uit China naar geslacht: • Jongens 154 • Meisjes 85 • “bisexueel” 1 _____ 240 SN-kinderen uit China, leeftijd: • 0-2 jaar 56 • 2-4 jaar 70 • 4-6 jaar 35 • 6-10 jaar 58* • 10-14 jaar 21* -------240
Onzekerheden bij adoptie [niet alleen bij Special Needs kinderen] • •
Achtergrond Zwangerschap/geboorte: –
•
Eerste jaar/jaren: [ook in tehuis-situatie] – – – –
• • •
alcohol, drugs, infecties, slechte start
milieu-invloeden ondervoeding ziekten onderstimulatie
Specifieke ziekten: G6PD-deficiëntie, SS, SC (sikkelcelziekten), thalassaemie (zie verder bij: bloedafwijkingen) Onvolledige informatie Soms onbekende, bijlkomende problemen
Special needs: enkele problemen Van der Veer gaat in op een aantal aandoeningen, m.u.v. de eerstgenoemde vier die in de workshops aan de orde komen. • • • •
Schisis Aangeboren hart-afwijkingen Afwijkingen aan armen/benen Oor/gehoor
• • • • • • •
Ogen/gezichtsvermogen Andere aangeboren afwijkingen Te vroeg geboren/slechte start Infecties: hepatitis B, HIV, e.a. Foetaal alcohol-syndroom Ernstige ondervoeding Erfelijk bepaalde bloedarmoede
Ogen/gezichtsvermogen • • • •
Ptosis (afgezakt ooglid) Scheelzien Microfthalmie/anofthalmie (klein oogje) Zeer slecht ziend
Een oogaandoening kan onderdeel zijn van een syndroom.
Andere aangeboren afwijkingen
• Darmkanaal / gesloten anus • Geslachtsorgaan/urinewegen – Hypospadie (uitgang urinewegen) – onduidelijk geslacht
• Open rug/spina bifida (vaak al geopereerd; consequenties voor ontwikkeling) • Huidafwijkingen/wijnvlekken “Ga ervan uit dat kinderen die met een huidafwijking worden voorgesteld, meer hebben dan alleen een wijnvlek. Een wijnvlek wordt niet beschouwd als SN.”
Te vroeg geboren/slechte start • Longproblemen • Hersenbeschadiging, bv. door zuurstoftekort bij geboorte dat betekent een ontwikkelingsrisico – – – –
cognitief motoriek gedrag epilepsie
Infecties: Hepatitis B en HIV Dragerschap • Overdracht aan ongeboren kind • rond 40e jaar is de drager vaak weer negatief Besmettelijk? • Via seksueel contact, via bloed (theoretische kans) Gezondheidsrisico • Verhoogde kans op leverziekten, leverkanker Consequenties voor contacten • Zorg dat alle gezinsleden voor afreizen ingeënt zijn • Wel of niet vertellen? • Informeer bij de Hepatitisvereniging
HIV/Aids komt nauwelijks voor uit China. Met medicatie kan een kind opgroeien.
Foetaal alcohol syndroom (FAS) • Oorzaak:alcoholgebruik in de zwangerschap • Soms specifieke uiterlijke kenmerken • Ernstige gedragsproblemen later Uit China nauwelijks FAS, omdat vrouwen matig drinken. Neemt wel toe in grote steden, zoals Shanghai. Risico-landen zijn m.n. Oost-Europese landen.
Ernstige ondervoeding Uit China komen weinig kinderen die ernstig ondervoed zijn. Veelvoorkomend: Vitamine-tekorten (vitamine D) • bot-afwijkingen • spierzwakte IJzer-tekort • bloedarmoede Algemeen (eiwit-tekort,energie-tekort) • risicoproblemen op school (lagere leerprestaties)
Bloedafwijkingen: erfelijk bepaalde bloedarmoede • Sikkelcel-ziekten SS SC • Thalassaemie (milde bloedarmoede) • G6PD-deficientie Voor deze bloedafwijkingen kies je (SN-procedure) of je wordt ermee geconfronteerd (NSN-procedure).
Wie doet de nazorg? Algemeen: • Vergunninghouder, St. Adoptievoorzieningen, huisarts, kinderarts, consultatiebureau art Medisch specialistische zorg: • Schisis • Reductie-defecten • Hart-afwijkingen • Gehoorstoornissen / oogproblemen • Neurologische problemen Hiervoor bestaan specialistische teams (bv. schisisteam, spina bifida-teams), centra (bv. audiologische centra) of voorzieningen (zoals revalidatiecentra). Neem zo mogelijk van tevoren contact op!
Conclusie •
Adoptietrend: minder gezonde kinderen, minder jonge kinderen, meer special needs
•
ZORG DAT JE GOED GEINFORMEERD BENT “Vraag iedereen het hemd van het lijf”
•
GEEN SN-KIND DURVEN ADOPTEREN IS GEEN SCHANDE
•
SN-kinderen vragen om SPECIAL PARENTS
