Terugkerende trends in webdesign
Marlon Veelers 1622162
Docent: Dick Swart Specialisatie: Visual Seminar 2014-B
Kernwoorden: webdesign, trends, technologische ontwikkeling
Inleiding Wat zou het handig zijn als wij informatie zouden kunnen uitwisselen met verschillende Universiteiten en instituten, dacht Tim Berners-Lee in 1989. Hij heeft het waarschijnlijk nooit aan zien komen dat zijn project “World Wide Web” een aantal jaar later de wereld zou veranderen. Kan je de websites waarin brandende Word-Art-achtige teksten door je beeldscherm heen vlogen nog herinneren? Alles bewoog, en had felle kleuren. Wat ontzettend tof was dat toen. Kan je je voorstellen dat dat misschien ooit wel weer ‘in’ gaat zijn? Ik zeer zeker niet, maar zo had ik ook niet gedacht dat bepaalde schoenen uit de jaren 90 weer in zouden raken. In dit essay doe ik onderzoek naar de terugkerende trends binnen webdesign. Daar waar de boekdrukkunst 500 jaar over heeft gedaan, heeft webdesign zich binnen 24 jaar tot een bizar hoog niveau weten te ontwikkelen. Een trend is meestal een gevolg of reactie op een technische ontwikkeling. Om die reden heb ik de technische ontwikkelingen op het gebied van websites op een rijtje gezet en onderzocht, en vervolgens gekeken naar de verandering in het design van de websites. In hoeverre heeft de technische ontwikkeling eigenlijk invloed op webdesign?
Over trends Volgens De Dikke Van Dale is een trend: “Het algemeen verloop dat cijfers gedurende een periode vertonen, afgezien van de toevalligheden en seizoensafwijkingen.” Je kan dus zeggen dat trends meetbare veranderingen zijn, die los staan van toevalligheden en seizoensafwijkingen. Een trend gaat dus over een bepaalde tijdsduur. Een goed voorbeeld is de vergrijzing. Je kan onderzoeken hoeveel ouderen er zijn, en of dit percentage groeiende is ten opzichte van de rest van de bevolking. Tevens is de vergrijzing een verloop dat niet afhankelijk is van het seizoen of van toevalligheden. Er bestaan vier verschillend trends: Producttrends Een producttrend hangt altijd samen met de populariteit van een bepaald product. Mensen staan ineens in de rij voor een film, een boek of de nieuwe iPhone 6. De duur van deze trend is kort, meestal niet langer dan één jaar. Een producttrend houdt een concreet product of dienst in. Markttrends De markttrend beweegt zich op markt- of brancheniveau: er worden ideeën ontwikkeld naar aanleiding van de voorkeuren en behoeften van de mens. De duur van een markttrend is één tot vijf jaar. Een voorbeeld van een markttrend is het concept verpamkkingloze producten (‘precycling’). Markt- en producttrends worden uiteindelijk vertaald naar concepten en nieuwe of vernieuwde producten of diensten. Consumententrends Bij de consumententrend is de consument de bepalende factor. Het gaat hierbij om verlangens, wensen en behoeften van de mens. Dit gaat dan ook vaak over dingen die de mensen belangrijk vinden. De duur van deze trend is vijf tot tien jaar. Een voorbeeld is het hele ecobewustzijn. Maatschappelijke trends Maatschappelijke trends worden niet door iedereen bewust ervaren, maar zijn diep geworteld in de maatschappij. Maatschappelijke trends spelen zich af op meganiveau.
De duur van deze trend is dan ook tien tot dertig jaar. Een voorbeeld van een maatschappelijke trend is de, zoals hierboven ook al genoemd, vergrijzing. Trends in webdesign in 2014 Webdesign ontwikkelt zich ontzettend snel. In dit hoofdstuk behandel ik 8 belangrijke trends uit 2014. Flat Design Hij mag niet ontbreken. Deze trend is door Microsoft op de kaart gezet. Flat design komt goed tot zijn recht bij B2B (Business To Business) websites, omdat het zakelijk en minimalistisch overkomt. Ook in samenwerking met het Responsive design doet de platte internet wereld het goed. Er zijn egale kleuren te zien, op een website zijn dit er niet meer dan één of twee. Skeuomorphism (verwijzingen naar de echte wereld) behoren tot het verleden. Het feit dat we geen verwijzingen of vergelijkingen met de echte wereld nodig hebben om te snappen wat er bedoeld wordt, komt doordat we steeds vertrouwder raken met de interfaces. Responsive en Mobiel Hoewel deze term al in 2010 is bedacht, toen meer bedrijven gingen investeren in het bieden van een optimale mobiele ervaring, is dit een trend die nog hartstikke mee mag doen in het rijtje. Een responsive website past zich aan de omgeving van het apparaat aan. Dit doet hij door middel van percentages en breaking points – letterlijk punten waar de content kan worden afgebroken.
In deze afbeelding wordt goed uitgelegd wat responsive design inhoudt. De drie gele vlakken worden bij een mobiel onder elkaar weergegeven, voor een optimaal resultaat. Het einde van zo’n geel blok is dan bijvoorbeeld een breaking point; daar wordt hij afgebroken. Het gebruik van de smartphone en tablet is zo toegenomen, dat daar twee trends uit zijn voortgekomen: •
Mobile first: hierbij is het ontwerp gericht op de smartphone als basis. Alleen het noodzakelijke staat op de website.
•
Mobile only: dit nieuwe fenomeen is gekomen nu mobiel een volwaardig kanaal is. Mobile only platformen of diensten zijn alleen via de mobiel beschikbaar. Vaak zijn dit mobile apps van een sociaal netwerk.
Blokjes Steeds meer websites werken met een bepaalde blokken structuur. Zo is het concept Thegrid.io laatst in de markt gekomen: een website die zich vormt naar jouw content. Je upload artikelen met foto’s en tekst, en de website past zich vanzelf daarop aan. Het voordeel van zo’n blokkenpagina is dat het hand in hand samengaat met het responsive design. Breaking points zijn makkelijk te bepalen en de afbeeldingen worden gemakkelijk verkleind. Deze trend is een reactie op ons gedrag: wij willen steeds meer bepalen en meer interactie.
De website nest.com is een goed voorbeeld van zo’n blokkensite. Te zien is hier ook het flat design, grote afbeeldingen en illustraties en weinig tekst. De website krijgt door deze combinatie een strakke, zakelijke, eerlijke en moderne uitstraling. Eén pagina Verschillende webpagina’s zijn zo 2013. Veel websites bestaan tegenwoordig uit één pagina, waar alle content en functionaliteiten te vinden zijn. Het voordeel hieraan, is dat bedrijven zo gedwongen worden om hun content niet langer te maken dan noodzakelijk. One page websites zijn zo ontworpen dat de bezoeker snel een overzichtelijk aanbod krijgt. De links in de menubar leiden middels een subtiele animatie naar een andere locatie van de pagina, maar dit kan ook door te swipen of scrollen. Met deze one page website kan je goed een echte beleving aan je merk koppelen. Vaak bestaan de delen of vlakken van deze one page websites uit verschillende lagen, waardoor ze heel geleidelijk over elkaar heen schuiven. Grote afbeeldingen Dit is een trend die vaak bij de one page website komt kijken: grote foto’s of video’s. Deze foto’s zijn vaak scherm vullend. Dit creëert een ultieme merkbeleving. Waar beeld eerst ondersteunend was aan tekst, is tekst nu ondersteunend aan het beeld. De tekst die hierbij wordt gebruikt, is vaak een schreefloos, wit font. Je ziet ook steeds meer video’s in plaats van tekst. Het sharegehalte van een video is vele malen groter dan die van tekst en dat is een groot voordeel. Wat vaak komt kijken bij deze image headers, en in combinatie met het flat design, zijn zogenaamde ‘Ghost Buttons’. Deze knoppen zijn weliswaar zichtbaar, maar ze zijn minimalistisch en vaak transparant met een lijn om de button heen. Wanneer je hier met je muis overheen gaat, krijgt de button kleur.
Een goed voorbeeld is de website Lush.com, die van de zeepjes, ja. Hier is ook de ghost button te zien. In combinatie met het beeld werkt zo’n button heel goed, hij leidt niet af maar je weet wel dat je erop kan klikken en dat het dus een knop is. Simplicity Eenvoud en minimalisme zijn vrijwel altijd belangrijke stromingen binnen het ontwerpen geweest. Veel ontwerpers halen hun inspiratie uit de ‘Swiss Style’, het Zwitsers Modernisme, uit de jaren 50. Dit is naast een trend ook een golfbeweging die met name in het grafisch design binnen een bepaalde tijd weer terugkomt. Binnen het webdesign lijkt steeds meer mogelijk te zijn, en verschijnen er steeds meer keuzes en opties. Het is daarom dat we af en toe grijpen naar een wat eenvoudigere vormgeving. Eenvoud biedt helderheid en vertrouwen, in plaats van verwarring. Bij Simplicity komt ook een groot deel van het flat design kijken; een minder groot kleurenpalet en een rustigere vormgeving. Dit zie je ook terug aan de minimalistische menubar. Achtergronden bestaan niet meer uit patronen, maar uit foto’s of een enkele kleur. Simplicity moet niet verward worden met simpel. Een website met een goede simplicity vergt een duidelijke structuur en kennis waardoor content op bewuste plekken is geplaatst. Kijk bijvoorbeeld naar de pagina’s Yahoo en Google. Yahoo staat vol links en artikelen, terwijl de homepage van Google enkel bestaat uit hun logo, de zoekbalk en twee knoppen. Dat werkt enorm goed. Je wordt niet overspoeld met informatie en krijgt alleen datgene te zien wat je wil: iets opzoeken.
Toptaken Vroeger stond hier een artikel, of een leuk welkomstwoord van het bedrijf, maar tegenwoordig staan er op de homepage toptaken. Dit is een strategie die gericht is op de behoeften van je klanten. En die werkt. De bezoekers hoeven helemaal niet alles van de website te zien, maar komen maar voor een klein deel. Er wordt bepaald wat de bezoekers echt van een site willen, en dat wordt op de homepage geplaatst, meestal in een paar blokken. Zo wordt er nog meer focus op de gebruiker gelegd, in plaats van de website.
Een goed voorbeeld is de website van Tilburg.nl. Hier zijn vier blokken te zien met dat waar de meeste bezoekers voor komen, zoals een afspraak maken of een
verhuizing doorgeven. De site is qua vormgeving zo plat als een dubbeltje. Dit geeft een fris en ‘snel’ uiterlijk en daardoor zullen bezoekers van de site eerder een positief gevoel voor het bedrijf krijgen. Het nieuwe scrollen We raken met zijn allen aardig gewend aan de interfaces van mobiele apparaten. Veel tekst is bijvoorbeeld vervangen door iconen. Websites hebben een hele andere navigatie, horizontaal bijvoorbeeld. Er kan nu worden gespeeld met het scrollen in de website. Het lijkt of de website is geanimeerd, omdat er elementen bewegen naarmate je scrollt. Wat te merken is, is dat de beleving bij zo’n site veel groter wordt, omdat het veel interactiever is. Ook dit ligt aan het feit dat we minder houvast nodig hebben aan bestaande beeldtaal. We snappen wat er gebeurt bij bepaalde knoppen. Om deze reden kan er steeds meer vormgegeven worden vanuit een digitaal perspectief.
Deze screenshots zijn van de website airnauts.com en zij hebben een vrij fancy scrollelement. Als je naar beneden scrollt, schuift het roze stuk over het zwarte stuk. Door dit element wordt de website heel interactief en interessant omdat dit onverwachts is. Kleintjes Uiteraard zijn er nog heel veel andere trends. Zo zijn er meer geometrische vormen te zien binnen het webdesign, veel witte lijnen, platte afbeeldingen, transparante lagen… Deze lijst kan zo nog een aantal pagina’s doorgaan. Omdat deze kleine trends relatief weinig invloed hebben op het webdesign zelf, ga ik deze niet stuk voor stuk behandelen. Wat deze kleinere trends allemaal verbindt, is dat ze vaak in combinatie gaan met flat design of met simplicity. De grootste webdesign trends uit het verleden Zoals ik al zei zijn trends zijn een reactie op een bepaalde technologische ontwikkeling, zoals bij de smartphone. Hierna werd het een trend om je website responsive te maken. Om erachter te komen wat de grootste trends uit het verleden op het gebied van webdesign zijn, heb ik eerst gekeken naar de technologische ontwikkelingen binnen websites en vervolgens gekeken welke trends daarop volgden. Een stukje geschiedenis. Early 1990s: tekst-based sites and mosaic In augustus 1991 maakte de consultant-software-engineer Tim Berners-Lee de eerste website vanaf zijn NeXT computer. Dit hele project noemde hij dan ook het “World Wide Web”. Het project was eigenlijk slechts bedoeld voor natuurkundigen van
universiteiten en instituten van over de hele wereld, zodat zij informatie met elkaar uit konden wisselen. Toentertijd waren er naast zijn collega’s bij het CERN (Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire, Europese Raad voor Kernonderzoek) niet heel veel mensen onder de indruk van zijn project. Natuurlijk wisten mensen niet dat dit hun leven zowat zou veranderen. Interesse kregen de mensen zeker toen webbrowser Mosaic het project in 1993 meer bekendheid gaf. Al moesten ze enkele minuten wachten tot een pagina geladen was. In 1993 waren er volgens een studie van MIT researcher Matthew Gray ongeveer 623 websites.
Dit is hoe het ‘World Wide Web’ er in 1992 uit zag. En dit was groots. Het is geheel op tekst gebaseerd. Functies als layout, kleuren, fonts, navigatie en afbeeldingen bestonden toen nog niet. Mid 1990s – Table Based Graphics Het aantal websites schiet enorm omhoog. Midden 1994 bestonden er zo’n 2738 websites, terwijl er aan het einde van dat jaar meer dan 10.000 door de lucht zweefden. In 1995 ging het ook steeds beter met de plaatjes op het internet. Het plaatsen ervan was geen pretje: designers moesten de afbeeldingen in verschillende kleinere stukken knippen, waarna ze hem als een soort puzzel in een tabel plaatsten. Deze tabellen veranderden het uiterlijk van de websites enorm. Designers konden
hierdoor de tekst op een website beter organiseren, waardoor de tekst weer beter leesbaar werd. Mensen begonnen websites met een creatief ontwerp steeds meer te waarderen. Door deze aandacht en waardering ontstond er ook direct een heel competitief aspect aan het maken van websites. Webdesigners moesten natuurlijk voor blijven op andere websites en hierom pasten zij steeds meer technieken toe. Websites waren een groot succes. In deze tijd werden websites niet beoordeeld op hun resultaat in een zoekmachine, maar puur op het uiterlijk. Hoe moderner of futuristischer ten opzichte van de rest, hoe beter. Omdat bedrijven nu ook online op wilden vallen, namen zij voor het eerst webdesigners aan.
Zo zag MSN.com eruit in 1995. Aan de website van MSN.com is goed te zien dat er gebruik gemaakt werd van tabellen. Zo kon er nu ook aan de zijkanten van de website tekst geplaatst worden. Let trouwens even op de tekst in de sidebar links. Verder is het allemaal nog heel basic: zo te zien is de kleur van de hyperlinks te veranderen naar iets anders dan het standaard blauw, en kunnen er gekleurde vlakken geplaatst worden.
Dit is hoe Google er in 1997/1998 uit zag. Google heette eerst BackRub. In 1997 besluiten ze de zoekmachine Google te noemen. Het is een woordspeling op het woord ‘Googol’, een wiskundige term voor een 1 met honderd nullen. Het gebruik van deze naam geeft hun missie aan: de oneindige hoeveel informatie op internet organiseren. Late 1990s: Flash In 1995 werd Adobe benaderd door een klein ontwerpbureau genaamd FutureWave, of hij de applicatie FutureSplash wilde kopen. Dat wilde Adobe niet. FutureWave probeerde het in 1996 bij een ander bedrijf: Marcomedia. Hij wilde dit maar al te graag en noemde de applicatie Macromedia Flash. Macromedia Flash maakte multimedia, animaties en games mogelijk op het internet. In de jaren negentig werd het steeds populairder om een eigen website te hebben. Flash liet de websites er spannend uit zien, en meer mensen kregen interesse in het vak webdesign. Webdesign ging steeds meer losstaan van webdevelopment. Doordat er meer aandacht werd besteed aan het uiterlijk van websites, begonnen mensen bepaalde websites nu ook ‘mooi’ en ‘lelijk’ te vinden. Mensen konden zich onderscheiden, door een professionele website te (laten) bouwen.
Op visueel gebied veranderden een aantal dingen. Er werd voor het eerst gebruik gemaakt van geanimeerde hyperlinks die van grootte of kleur veranderden, er werden neon kleuren gebruikt, er werd muziek afgespeeld en logo’s vlogen door het beeld. Webdesigners besteedden veel aandacht aan de interactie tussen website en gebruiker. Dit is een element dat nu nog steeds ontzettend belangrijk is. Deze ontwikkelingen zorgden voor de volgende trends: -
Tekst is koning: webdesigners animeerden tekst en lieten dat door het hele scherm vliegen.
-
Tekst blijft koning: mooie achtergronden en tekst in fascinerende kleurencombinaties.
-
De eerste ‘hit counters’ verschenen onderaan pagina’s. Dit om aan te geven hoeveel vaker jouw website is bezocht dan een andere.
Aan deze website van Spook Central uit 1999 is goed te zien dat er volop werd geëxperimenteerd met kleur en animatie. Ik vermoed dat de letters Spook Central bovenaan bewegen. 2000 – Cascading Style Sheets CSS! In 2000 begon dit steeds populairder te worden. Voor het eerst konden designers de vormgeving los van de content creëren. Voordat CSS er was moesten designers het ontwerp voor elke pagina apart schrijven, maar nu hoefden zaken als
tekst grootte, font, achtergrond kleur en dergelijke slechts in één bestand beschreven te worden. Naast dat de websites veel meer eenheid kregen, scheelde het de ontwerpers ook uren werk. CSS heeft zijn populariteit aan Microsoft te danken. Internet Explorer 5 was in 2000 de eerste browser die 99% van CCS1 ondersteunde. Toevallig was het toen ook een van de meest populaire browsers.
De website van Adobe uit 2000. Websites kunnen zich echt onderscheiden door middel van een stijl en kunnen daar eenheid in aanhouden. Kleuren worden in minder extreme mate gebruikt en op de geanimeerde teksten is men ook uitgekeken. Fonts kunnen worden vormgegeven, zo te zien heeft Adobe gekozen voor een font als Times New Roman.
De website van Apple, ook uit 2000, met hun moderne stijl. Ik denk dat deze website in 2000 veel luxe uitstraalde, natuurlijk door de producten die ze verkopen, maar ook door de glanzende buttons bovenaan, bijvoorbeeld. Mid 2000s – Javascript And Semantics Hoewel Javascript al eerder geïntroduceerd was, sloeg het pas in 2000 aan. De op tabellen gebaseerde websites hadden nu meer nadelen dan voordelen. De lastige manier van coderen, pagina’s die langzaam laden en visuele inconsistentie zijn daar voorbeelden van. Dankzij Javascript waren geanimeerde menu’s mogelijk. Deze 4 nieuwe web elementen verschenen met de komst van Javascript: -
Navigatiemenu’s aan de top van de pagina
-
Drop Down menu’s
-
Formulieren
-
User Created Content, zoals profielen, verhalen en foto collecties
Dit is Facebook uit 2004, dat toen nog ‘The Facebook’ heette. Hier was een inlogfunctie aanwezig, dankzij Javascript. Qua vormgeving zijn veel herkenbare elementen te zien, die nu nog steeds op Facebook aanwezig zijn. De blauwe kleur en het font bijvoorbeeld. Late 2000s till now – Web 2.0 HTML5 bleef zich ontwikkelen, al betekende dit wel het einde voor Flash. Interactie met de gebruiker wordt belangrijker. De gebruiker zelf wordt ook veel belangrijker en pagina’s worden aan hun wensen aangepast, in plaats van wat bedrijven te melden hebben. Google overheerst de wereld en Facebook.com is de meest gebruikte website. Hier ergens ontdekten webdesigners een nieuwe en leuke manier om content te presenteren: via infographics. In 2005 realiseerde Adobe zich dat ze een fout hadden gemaakt en ze namen Macromedia’s succesvolle programma Flash over. We hebben nu multimediale apps, interactieve content, SEO of wel zoekmachineoptimalisatie, en social media. Door de opkomst en populariteit van de iPhone en Android is er een bepaalde standaard gezet voor webdesign. Anno 2014 is responsive niet meer goed of beter, maar een vereiste.
De grootste verandering van de afgelopen veertien jaar is eigenlijk ook de meest lastige om te meten; namelijk hetgeen dat gebruikers verwachten van een website. Webdesigners en bedrijven kwamen erachter dat je website meer succes had als je website gebruiksvriendelijk was en bezoekers snel en gemakkelijk konden vinden waar ze naar zochten. Zo pasten zij hun website steeds meer aan, tot er een optimale gebruikerservaring ontstond. Dit maakt de online strijd tussen bedrijven nog heviger. Design waarbij alles draait om de gebruiker, zoekmachineoptimalisering en een succespercentage optimalisering waren hierdoor geboren. Deze ontwikkelingen zie je natuurlijk ook terug in de vormgeving van websites. Kleuren (en dan met name kleurcombinaties) werden beter begrepen, het gebruik van witruimte nam enorm toe en het gebruik van neon kleuren nam juist af. Het werd allemaal wat aangenamer. Hyperlinks werden vaker vervangen door iconen en aan resolutie en pixels werd meer waarde gehecht. Dit was een periode waarin usability belangrijker begon te worden dan andere design elementen. Conclusie Op de vraag ‘Welke trends uit het verleden zijn teruggekeerd, en wat maakte deze trends zo bijzonder dat ze terugkeerden?’ is het antwoord eigenlijk heel simpel: namelijk geen. Nog geen. Het is flauw om te zeggen dat de simplicity die er rond 1998 was, terug is gekomen. Het feit dat de websites in die tijd simpel waren, komt omdat er nog geen technologische ontwikkeling was geweest om deze simpele websites ‘gecompliceerder’ te maken. Met andere woorden: ze waren nog niet zo ver ontwikkeld. En het webdesign is nog steeds niet uitontwikkeld. Er blijven maar nieuwe, betere, mooiere en snellere functies komen. Het web is enorm veranderd sinds de opkomst van de smartphone, en later de tablet. Het mobiel gebruik neemt nog iedere dag toe, en daarom zullen we ons steeds meer richten op de mobile only trend. Computers zullen uiteindelijk niet meer aan onze wensen voldoen, waardoor zij meer en meer naar de achtergrond zullen verdwijnen, en er komen vast weer nieuwe technologische doorbraken. Oudere websites deden erg aan een-richtings-communicatie. Ze vertelden wat zij te vertellen hadden, en maakten dat niet per se leuker voor de gebruiker. De bezoekers speelden wel een rol, maar niet zo groot zoals die nu is. Tegenwoordig is de bezoeker
van een website alles. Omdat er zoveel websites bestaan, besluiten bezoekers al binnen een aantal seconde wat ze van de website vinden. Daarom is die eerste indruk zo belangrijk. Bezoekers spelen zo’n grote rol dat de hele content aan hen wordt aangepast. Websites zijn veel interactiever geworden omdat dit een directer contact creëert, en zo hopen bedrijven de bezoeker te kunnen overhalen. Ik vroeg me af in hoeverre een technologische ontwikkeling effect heeft op een trend. Er kan zeker gesteld worden dat er een trend volgt na een technologische ontwikkeling. Maar, omdat we nog een aantal ontwikkelingen tegemoet gaan, zijn er nog geen trends terug gekeerd. We moeten nog even geduld hebben en wachten tot het web zich volledig ontwikkeld heeft. Misschien over een jaar of twintig, wanneer het web dubbel zo oud is als nu, moet dit onderzoek maar weer opgepakt worden. Bronnen Anamaria. Our Picks of the Top Design Trends of 2014. Geraadpleegd op 2-12-2014, van http://www.topdesignmag.com/our-picks-of-the-top-design-trends-of-2014/ Carlson, R. The Evelution of Web Design 1990 – Present. Geraadpleegd op 28-112014, van http://www.designjuices.co.uk/2011/09/web-design-evolution/ The World Wide Web. Geraadpleegd op 3-12-2014, van http://www.w3.org/History/19921103-hypertext/hypertext/WWW/TheProject.html Giampietro, M. (April 20, 2013). Twenty Years of a Free, Open Web. Geraadpleegd op 3-12-2014, van http://home.web.cern.ch/about/updates/2013/04/twenty-years-freeopen-web Google. Onze geschiedenis tot in detail. Geraadpleegd op 7-12-2014, van http://www.google.com/about/company/history/ Telegraph, The. (September 02, 2009). How 20 popular websites looked when they launched. Geraadpleegd op 4-12-2014, van http://www.telegraph.co.uk/technology/6125914/How-20-popular-websites-lookedwhen-they-launched.html
Bearhat Studios. Februari 19, 2014. Web Design Troughout The Years. Geraadpleegd op 6-12-2014, van http://www.bearhatstudios.com/blog/web-design-throughout-theyears/ North, E. (Februari 11, 2014). 20 Years Of Web Design: From Space Jam To Kit Kat. Geraadpleegd op 5-12-2014, van http://www.koozai.com/blog/branding/20-years-ofweb-design/ D. Dijkerman, I. Reynaert, N. Fokkema. 2009. Basisboek Crossmedia Concepting. Hinfelaar, M. (Januari 15, 2014). Eenvoud in web design: moet je deze trend wel volgen? Geraadpleegd op 8-12-2014, van http://www.frankwatching.com/archive/2014/01/15/eenvoud-in-webdesign-moet-jedeze-trend-wel-volgen/ The Next Web. 10 Web Design Trends You Can Expext To See In 2014. Geraadpleegd op 4-12-2014, van http://thenextweb.com/dd/2013/12/29/10-web-design-trends-canexpect-see-2014/5/ Battjes, D. (November 26, 2013). 10 webdesigntrends voor 2014. Geraadpleegd op 29-11-2014, van http://www.frankwatching.com/archive/2013/11/26/10webdesigntrends-voor-2014/ Blueprintsd. (Mei 14, 2012). 1990’s Website Design: We’re ALL Glad It’s Over… Geraadpleegd op 4-12-2014, van http://blueprintds.com/2012/05/14/1990s-websitedesign-love/ Ilder, S. (April 4, 2013). Flat Web Design: Trend Or Revolution? Geraadpleegd op 612-2014, van http://blog.usabilla.com/flat-web-design-trend-or-revolution/