Toeristisch bezoek aan steden 2009
| april 2010
Bestemd voor: participanten
Grote Bickersstraat 74 Postbus 247 1000 AE Amsterdam
Alle in dit document vermelde gegevens zijn strikt vertrouwelijk. Publicatie en inzage aan derden,
T (020) 522 57 89
geheel of gedeeltelijk, is zonder toestemming van NBTC-NIPO Research beslist niet toegestaan.
I www.nbtcniporesearch.nl
© NBTC-NIPO Research | ISO 9001 nbtc-nipo_rapport_ls.dot
Toeristisch bezoek aan steden 2009 Maart 2010
Toeristisch bezoek aan steden 2009
Bestemd voor: alle participanten Mocht u naar aanleiding van dit rapport vragen hebben of wilt u meer informatie omtrent de (marktstructuur-)onderzoeken van NBTC-NIPO Research dan kunt u kijken op www.nbtcniporesearch.nl of contact opnemen met een van onderstaande personen. Ook voor onderzoek op maat denken wij graag met u mee. Sjoerd Hilkhuijsen 070 - 370 52 38
[email protected]
Kees van der Most 070 – 370 52 94
[email protected]
Ad Schalekamp 020 – 5225 444
[email protected]
nbtc•nipo research postadres Postbus 458 2260 MG Leidschendam bezoekadres Vlietweg 15, Leidschendam T 070 370 5363 I www.nbtcniporesearch.nl Alle in dit document vermelde gegevens zijn strikt vertrouwelijk. Publicatie en inzage aan derden, geheel of gedeeltelijk, is zonder toestemming van nbtc•nipo research beslist niet toegestaan.
Maart 2009 | 2
Toeristisch bezoek aan steden 2009
Inleiding NBTC-NIPO Research is een joint venture tussen het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC) en TNS NIPO. De bundeling van toeristische kennis van het NBTC en de onderzoeksmethoden van TNS NIPO zorgen voor betrouwbare en inhoudelijk relevante onderzoeken. NBTC-NIPO Research verzorgt veel maatwerk onderzoeken, maar is ook bekend van marktstructuuronderzoeken als het ContinuVakantieOnderzoek (CVO) en ContinuVrijetijdsOnderzoek (CVTO). Voor u ligt het themarapport Toeristisch bezoek aan steden 2009, waarin het toeristisch bezoek aan steden in kaart gebracht wordt. 2009 is het achtste achtereenvolgende jaar dat dit onderwerp onderzocht is. Dit themarapport schetst een beeld van het toeristische bezoek van Nederlanders aan een aantal Nederlandse steden. Ingegaan wordt onder andere op de ondernomen activiteiten, het gebruikte vervoermiddel en de bestedingen. Speciale aandacht is dit jaar besteed aan het herhaalbezoek en de aanleiding van het bezoek. Afbakening van het onderzoek Een toeristisch bezoek aan steden is in het onderzoek als volgt omschreven: ‘alle bezoeken aan een stad (niet de eigen woonplaats) die voor ontspanning en/of plezier worden gemaakt, zoals het bezoeken van een museum, een attractie of evenement, winkelen voor plezier, e.d. Bezoeken om zakelijke redenen, alsmede bezoek aan familie, vrienden of kennissen blijven buiten beschouwing’. In 2009 zijn de volgende steden meegenomen in het onderzoek: Alkmaar Breda Eindhoven Almelo Delft Enschede Almere Den Bosch Gouda Amersfoort Den Haag Groningen Amsterdam Deventer Haarlem Arnhem Dordrecht Helmond
Hengelo Hoorn Kampen Leeuwarden Leiden
Maastricht Rotterdam Schiedam Tilburg Utrecht
Zaanstad Zutphen Zwolle
Bij het interpreteren van de onderzoeksuitkomsten dient men met de volgende zaken rekening te houden: •De gepresenteerde bezoekcijfers hebben alleen betrekking op het bezoek van Nederlanders aan de onderzochte steden. Bezoeken van buitenlandse dag- en verblijfstoeristen blijven derhalve buiten beschouwing. Toeristische bezoeken van inwoners aan hun eigen gemeente zijn tevens buiten beschouwing gelaten. •Relatief gezien gaat het bij toeristisch bezoek aan steden in verreweg de meeste gevallen om dagtochten. Uit het CVO basisrapport over 2009 blijkt dat het aantal meerdaagse verblijven (vakanties) in Nederlandse steden beperkt is. •De bezoekcijfers in dit rapport zijn reeds doorgerekend naar nationale totalen. Aangezien het om een steekproefonderzoek gaat dient rekening te worden gehouden met marges rond de gepresenteerde aantallen. •Uit een nadere analyse blijkt dat sommige personen, met name personen die relatief dichtbij de betreffende stad wonen, een stad zeer vaak uit toeristisch oogpunt bezoeken. Het wel of niet voorkomen van een dergelijk persoon in de steekproef kan de resultaten behoorlijk beïnvloeden. Om die reden worden de resultaten in de het bijgevoegde tabellenrapport op zowel bezoekniveau (aantal bezoeken) als op participatieniveau (aantal personen die de betreffende stad één keer of vaker hebben bezocht) gepresenteerd. •Om het effect van zeer extreme uitkomsten enigszins in te perken wordt per bezoeker een maximum van 6 bezoeken per kwartaal per individuele stad aangehouden. •De definitie van de stad Den Haag is hier inclusief Kijkduin en Scheveningen. Waar in dit rapport Den Haag voorkomt, wordt altijd Den Haag bedoeld inclusief Kijkduin en Scheveningen.
Maart 2009 | 3
Toeristisch bezoek aan steden 2009
Inhoudsopgave In dit rapport worden significante en relevante verschuivingen ten opzichte van 2008 vermeld evenals verschillen tussen diverse groepen stedenbezoekers.
Hoofdstuk 1 Toeristisch bezoek aan steden 2009 1.1 Overzicht bezoekers en bezoeken in 2009 1.1.1 Ontwikkeling aantal bezoekers 2007-2009
In de bijlagen zijn de tabellen opgenomen. Let hierbij goed op de basis van de gepresenteerde cijfers (aantal bezoekers of aantal bezoeken).
Hoofdstuk 2 Kenmerken toeristisch bezoek aan steden 8 2.1 Ondernomen activiteiten 9 2.1.1 Belangrijkste ondernomen activiteit 11 2.2 Bestedingen 12 2.3 Vervoermiddel en seizoen 14 2.4 Dag van bezoek 15 2.5 Bereikbaarheid van de stad 17 2.6 Herhalingsbezoek 18 2.7 Aanleiding tot bezoek 19
Onderzoeksaanpak Het onderzoek naar toeristisch bezoek aan steden vindt plaats door middel van het geavanceerde TNS NIPObase. Evenals het ContinuVakantieOnderzoek, is het onderzoek uitgevoerd middels de CAWI-methode. Bij CAWI (Computer Assisted Web Interviewing) werken respondenten via hun eigen (multimedia) pc mee aan allerlei vormen van onderzoek. Vragenlijsten over de meest uiteenlopende onderwerpen worden via internet ingevuld, op het tijdstip dat de respondent het beste uitkomt. Het onderzoek is gedurende het hele jaar (4 metingen) gehouden als onderdeel van het ContinuVakantieOnderzoek en is voorgelegd aan de CVO-respondenten. Het onderzoek heeft gelopen via TNS NIPObase, een database van 40.000 huishoudens die via hun eigen PC mee werken aan onderzoek. Om representatieve uitspraken te mogen doen over de Nederlandse bevolking zijn de resultaten waar nodig herwogen. Deze steekproef is zo’n 6.000 personen groot. Voor meer informatie over CAWI onderzoek kunt u bijlage 1 raadplegen
5 6 7
Hoofdstuk 3 Profiel van de stedenbezoekers 3.1 Leeftijd bezoekers 3.2 Sociale klasse en provincie van herkomst
20 21 22
Bijlagen Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4
23
Onderzoeksopzet Toelichting WIN-model en sociale klassen Vragenlijst Tabellen bezoeken Tabellen bezoekers
Maart 2009 | 4
Toeristisch bezoek aan steden 2009
Toeristisch bezoek aan steden 2009
HOOFDSTUK 1
Maart 2009 | 5
1.1 Overzicht bezoeken en bezoekers in 2009 Stad
Aantal bezoekers
Aantal bezoeken
Frequentie
Amsterdam
4.326
12.734
2.9
Den Haag
2.899
7.327
2.5
Utrecht
2.629
6.166
Rotterdam
2.535
Maastricht
Toeristisch bezoek aan steden 2009
Stad
Aantal bezoekers
Aantal bezoeken
Frequentie
Delft
865
2.153
2.5
Leeuwarden
803
2.501
3.1
2.3
Tilburg
794
1.871
2.4
9.003
3.6
Dordrecht
746
1.783
2.4
1.701
3.421
2.0
Enschede
669
2.044
3.1
Groningen
1.688
4.978
2.9
Zutphen
625
1.502
2.4
Arnhem
1.654
4.160
2.5
Hoorn
586
1.947
3.3
Den Bosch
1.626
4.618
2.8
Almere
529
1.002
1.9
Eindhoven
1.587
4.959
3.1
Gouda
504
1.097
2.2
Breda
1.451
4.292
3.0
Almelo
435
1.340
3.1
Alkmaar
1.341
3.756
2.8
Hengelo
430
902
2.1
Zwolle
1.245
3.310
2.7
Schiedam
344
1.009
2.9
Haarlem
1.163
2.825
2.4
Zaanstad
333
771
2.3
Amersfoort
1.084
2.510
2.3
Kampen
271
524
1.9
Leiden
996
2.174
2.2
Helmond
253
1.002
4.0
Deventer
905
1.871
2.1
Basis = Nederlandse bevolking
Bron: CVO 2009
Gekeken naar bezoekers van de stad maken de vier grote steden Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Rotterdam de top 4 uit. Amsterdam ontvangt de meeste bezoekers, gevolgd door Den Haag. Utrecht is Rotterdam voorbijgegaan in aantallen bezoekers in 2009 . Rotterdam kent echter een hoge bezoekfrequentie, waardoor deze stad qua aantallen bezoeken op de tweede plaats staat. Helmond heeft in 2009 voor het eerst meegelopen in het onderzoek. 253.000 bezoekers maakten ruim een miljoen bezoeken aan deze stad, waarmee Helmond van alle gemeten steden de hoogste bezoekfrequentie heeft.
Maart 2009 | 6
1.1.1 Ontwikkeling aantal bezoekers 2007-2009
Toeristisch bezoek aan steden 2009
4.326
Amsterdam Den Haag Utrecht Rotterdam Maastricht Groningen Arnhem Den Bosch Eindhoven Breda Alkmaar Zwolle Haarlem Amersfoort Leiden Deventer Delft Leeuwarden Tilburg Dordrecht Enschede Zutphen Hoorn Almere Gouda Almelo Hengelo Schiedam Zaanstad* Kampen Helmond
2.899 2.629 2.535 1.701 1.688 1.654 1.626 1.587 1.451 1.341 1.245 1.163 1.084 996 905 865 803 794 746 669 625 586 529 504 435 430 344 333 271 253 0
500
1.000
1.500
2.000
Over de gehele linie genomen is het bezoek aan steden in 2009 gedaald ten opzichte van een jaar eerder, waarbij de economische crisis onmiskenbaar een rol speelt. Positieve uitzonderingen zijn Eindhoven, Haarlem, Enschede en Zutphen.
2009 2008 2007
Voor Zutphen, Enschede, Almelo, Zaanstad, Hengelo en Helmond zijn niet van alle onderzoeksjaren gegevens bekend.
x 1.000 bezoekers
2.500
Basis = toeristische bezoekers aan de betreffende stad *Voor 2008 zijn alleen gegevens van de laatste 3 kwartalen bekend
3.000
3.500
4.000
4.500
5.000
Bron: CVO 2009
Maart 2009 | 7
Toeristisch bezoek aan steden 2009
Kenmerken toeristisch bezoek aan steden
HOOFDSTUK 2
Maart 2009 | 8
Toeristisch bezoek aan steden 2009
2.1 Ondenomen activiteiten Top 10
2007
2008
2009
Winkelen voor plezier
61%
59%
61%
Lunchen/dineren in restaurant
33%
31%
31%
Op terrasje zitten
25%
22%
23%
Maken van een stadswandeling
13%
12%
11%
Bezoek museum
10%
9%
10%
Bezoek bioscoop
7%
7%
7%
Bezoek evenement
9%
8%
7%
Bezoek theater/concert
7%
7%
6%
Bezoek aan nachtleven/uitgaan
6%
6%
5%
Bezoek aan attractie
4%
4%
4%
Basis = alle toeristische bezoeken van onderzochte steden
Bron: CVO, 2009
Tijdens 61% van de bezoeken aan de onderzochte steden wordt er gewinkeld voor plezier. Ten opzichte van 2008 is dit een stijging van 2 procentpunt. Doordat de aandelen bezoek aan evenement en theater/concert zijn gedaald, is het aandeel bezoek aan de bioscoop twee plaatsen gestegen. In de tabel op de volgende pagina is per activiteit weergegeven in welke steden deze het meest worden ondernomen. Zo ontstaat een top 5 van populaire steden naar activiteit. In de meeste gevallen zijn de verschillen binnen de top 5 niet al te groot. Uitzonderingen zijn er voor Leiden en Amsterdam, waar beduidend meer musea bezocht worden. In Schiedam wordt relatief vaak een bezoek gebracht aan een beauty-wellness centrum.
Maart 2009 | 9
Toeristisch bezoek aan steden 2009
Funshoppen
Uit eten in restaurant
Op terrasje zitten
Bezoek attractie
Helmond
81%
Maastricht
45%
Maastricht
40%
Rotterdam
12%
Almelo
76%
Den Bosch
42%
Den Bosch
35%
Amersfoort
10%
Alkmaar
75%
Delft
40%
Den Haag
33%
Arnhem
9%
Hengelo
73%
Den Haag
39%
Delft
30%
Den Haag
6%
Maastricht
72%
Amsterdam
37%
Alkmaar
29%
Amsterdam
5%
Stadswandeling
Bezoek museum
Bezoek evenement
Bezoek sportwedstrijd
Zutphen
26%
Leiden
24%
Schiedam
14%
Amsterdam
7%
Maastricht
24%
Amsterdam
20%
Deventer
12%
Enschede
6%
Deventer
23%
Delft
13%
Dordrecht
11%
Groningen
6%
Delft
19%
Den Bosch
13%
Gouda
10%
Eindhoven
5%
Kampen
17%
Arnhem
12%
Amsterdam
10%
Breda
5%
Bezoek bioscoop
Bezoek theater/concert
Bezoek aan nachtleven / uitgaan
Bezoek wellness/sauna/ beautycentrum
Enschede
12%
Amsterdam
12%
Eindhoven
10%
Schiedam
8%
Rotterdam
12%
Den Haag
10%
Haarlem
10%
Almelo
2%
Leeuwarden
10%
Rotterdam
10%
Amsterdam
8%
Eindhoven
2%
Den Haag
10%
Breda
10%
Tilburg
7%
Tilburg
2%
Eindhoven
10%
Gouda
Den Haag
7%
Hoorn
2%
8%
Basis = toeristische bezoeken aan de betreffende stad
Bron: CVO, 2009
Maart 2009 | 10
2.1.1 Belangrijkste ondernomen activiteit Helmond Alkmaar Almelo Hengelo Hoorn Zwolle Almere Breda Enschede Groningen Dordrecht Leeuwarden Kampen Zaanstad Eindhoven Den Bosch Arnhem Gouda Amersf oort Haarlem Maastricht Zutphen Utrecht Rotterdam Schiedam Tilburg Deventer Leiden Delf t Amsterdam Den Haag
Toeristisch bezoek aan steden 2009
10% 3% 5% 3% 13% 65% 12% 3%3% 6% 8% 64% 13% 4% 11% 4% 63% 19% 4% 8% 62% 15% 5% 3% 5% 3% 9% 58% 19% 4% 6% 3% 6% 58% 18% 5% 6% 5% 8% 57% 9% 6% 3% 4% 7% 13% 56% 15% 3% 3% 18% 56% 13% 5% 3% 6% 3%3% 12% 55% 8% 18% 5% 54% 9% 13% 4%3% 5% 5% 4% 13% 53% 15% 4% 5% 4% 10% 3% 7% 52% 6% 5% 5% 5% 22% 3% 52% 12% 3% 25% 5% 51% 13% 6% 3% 9% 50% 5% 3% 11% 9% 6% 3% 10% 3% 18% 49% 14% 9% 6% 6% 6% 49% 8% 12% 7% 9% 14% 48% 7% 7% 3% 17% 7% 15% 47% 17% 6% 6% 3% 10% 9% 47% 23% 7% 10% 45% 11% 8% 3% 7% 13% 6% 7% 12% 44% 11% 3%4% 5% 27% 42% 7% 25% 10% 3% 4% 13% 42% 18% 5% 6% 6% 22% 40% 15% 9% 3% 11% 37% 9% 4% 12% 19% 21% 4% 4% 10% 37% 5% 16% 3% 10% 14% 14% 33% 8% 13% 12% 6% 6% 20% 30% 4% 9% 12% 5% 7% 8% 39% 19% 8%
0%
25%
50%
75%
100%
Winkelen voor plezier
Lunchen/dineren in restaurant
Bezoek evenement
Bezoek museum
Het maken van een stadswandelling
Bezoek theater/concert
Overig
Geen belangrijkste activiteit
Basis = toeristische bezoeken aan de betreffende stad
Voor alle steden is winkelen voor plezier de belangrijkst ondernomen activiteit tijdens een bezoek. Voor Helmond, Alkmaar, Almelo en Hengelo geldt dat voor meer dan 6 op de 10 bezoeken funshoppen de belangrijkste activiteit is. Ten opzichte van de andere steden is voor Delft en Deventer lunchen/dineren in een restaurant een belangrijke ondernomen activiteit. Hetzelfde geldt voor Leiden voor wat betreft museumbezoek. Bezoekers aan Schiedam, Zaanstad en leiden geven relatief vaak aan geen belangrijkste ondernomen activiteit te hebben. Voor Den Haag is een bezoek aan het strand vaak de belangrijkste ondernomen activiteit.
Bron: CVO, 2009
Maart 2009 | 11
Toeristisch bezoek aan steden 2009
2.2 Bestedingen Totale bestedingen 5%
7% 5%
11%
8%
Geen geld uitgegeven
Gemiddeld wordt er in de onderzochte steden € 43,40 uitgeven per persoon per bezoek*. In bijna de helft van de bezoeken ligt het bestede bedrag tussen de 20 en de 100 euro. 7% van de bezoekers aan de steden geeft aan geen geld te hebben uitgegeven.
>0 € =5 >5 € =10 >10 € =20
18%
> 20 € =50
17%
> 50 € =100
In winkels wordt gemiddeld 46% van de totale bestedingen uitgegeven, in de horeca 41%. In 81% van de bezoeken wordt er geld uitgegeven in de horeca, in 69% van de bezoeken wordt er geld uitgegeven in winkels.
> 100 € Weet niet meer
29%
Tijdens 15% van de bezoeken aan Schiedam wordt geen geld uitgegeven, tijdens bijna de helft van de bezoeken 20 euro of minder. Dit leidt tot een laag gemiddeld besteed bedrag per bezoek. Dit heeft deels te maken met het lage aandeel van de bezoeken waarin gewinkeld wordt voor plezier (Schiedam 50%). Steden waarbij dit aandeel hoger ligt, zoals Helmond (81%) en Maastricht (72%) kennen ook hogere bestedingen per bezoek.
Bestedingen in winkels en horeca
winkels
31%
horeca
24%
19%
0%
30%
50%
25%
16%
13%
50%
75%
Geen geld uitgegeven
Helft of minder
Groot deel (51-90% van totaal)
(Zo goed als) alles
Basis = alle toeristische bezoeken van onderzochte steden
18%
*De bezoekers die geen geld uitgeven en de “weet niet” categorie zijn hierbij buiten beschouwing gelaten
100%
Bron: CVO, 2009
Maart 2009 | 12
Toeristisch bezoek aan steden 2009
Gem. bestedingen per persoon
Totale bestedingen per stad
Schiedam Gouda Zwolle Almere Tilburg Zaanstad Delf t Helmond Leiden Zutphen Dordrecht Hengelo Amersf oort Groningen Breda Deventer Enschede Haarlem Kampen Leeuwarden Eindhoven Rotterdam Utrecht Amsterdam Arnhem Den Bosch Den Haag Hoorn Almelo Alkmaar Maastricht
-15% -14% -13% -11% -11% -11% -10% -10% -10% -10% -9% -9% -8% -8% -7% -7% -7% -7% -7% -7% -6% -6% -6% -5% -5% -5% -5% -5% -4% -3% -3%
-25% Geen geld uitgegeven
49% 5% 16% 13% 8% 10% 28% 25% 16% 13% 6% 28% 24% 17% 6% 5% 32% 29% 18% 6% 7% 36% 24% 16% 20% 28% 10% 22% 10% 38% 30% 14% 5%4% 7% 22% 13% 15% 33% 39% 24% 13% 5% 9% 9% 4% 28% 26% 23% 11% 5% 35% 27% 13% 11% 6% 31% 22% 20% 8% 3% 30% 29% 22% 10% 5% 30% 30% 19% 16% 19% 5% 31% 22% 5% 7% 35% 27% 19% 17% 9% 6% 34% 26% 19% 10% 6% 30% 28% 9% 9% 6% 41% 29% 16% 9% 38% 27% 15% 18% 26% 6% 29% 16% 12% 5% 33% 28% 19% 12% 4% 29% 30% 21% 12% 4% 25% 34% 17% 9% 6% 33% 30% 20% 12% 4% 24% 34% 16% 11% 5% 35% 28% 20% 9% 29% 12% 25% 20% 6% 4% 41% 26% 20% 12% 4% 28% 32% 24% 19% 22% 3% 28%
0% >0 € =20
25% >20 € =50
Basis = toeristische bezoeken aan de betreffende stad
50% >50 € =100
75% > € 100
€ € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € €
26,41,46,39,37,48,34,52,33,45,40,44,43,43,52,38,40,43,34,38,48,42,44,46,40,46,41,44,37,45,53,-
Schiedam Gouda Zwolle Almere Tilburg Zaanstad Delft Helmond Leiden Zutphen Dordrecht Hengelo Amersfoort Groningen Breda Deventer Enschede Haarlem Kampen Leeuwarden Eindhoven Rotterdam Utrecht Amsterdam Arnhem Den Bosch Den Haag Hoorn Almelo Alkmaar Maastricht
100% Weet niet meer Bron: CVO, 2009
Maart 2009 | 13
Toeristisch bezoek aan steden 2009
2.3 Vervoermiddel en seizoen Vervoermiddel 84% 84% 83% 79% 79% 78% 76% 76% 75% 74% 74% 73% 72% 71% 71% 65% 65% 63% 63% 62% 60% 60% 58% 56% 54% 54% 53% 53% 44% 39% 39%
Helmond Hengelo Almelo Almere Kampen Zwolle Amersfoort Breda Zaanstad Hoorn Zutphen Deventer Leeuwarden Alkmaar Enschede Gouda Tilburg Groningen Schiedam Eindhoven Arnhem Maastricht Den Bosch Haarlem Den Haag Dordrecht Delft Rotterdam Leiden Amsterdam Utrecht 0% Auto
25% Trein
Fiets
Basis = toeristische bezoeken aan de betreffende stad
8% 7% Seizoen van bezoek 9% 3%3% 15% 17% 4% 11% 3% 7% 18% januari-maart; 3% 19% oktober24% december; 26% 17% 6% 4% 17% 11% 13% april-juni; 24% juli-september; 8% 5% 12% 26% 22% 17% 8% 5%3% 19% 4% 23% 11% 21% Basis = toeristische bezoeken van onderzochte steden 26% 7% 23% 10% 3% Bron: CVO, 2009 11% 5% 5% 16% 4% 9% 24% 3%5% 30% Voor de meeste steden is de auto het meest 30% 7% gebruikte vervoermiddel om de stad te 29% 10% bereiken. Alleen voor Amsterdam en Utrecht 9% 8% geldt dit niet, deze steden hebben een 3% 12% 29% groter aandeel bezoekers dat met de trein 14% 18% 5% 9% komt. Relatief veel bezoekers aan Dordrecht 21% 17% 7% en Delft bereiken de stad per fiets, voor 24% 3% 18% Schiedam en Rotterdam geldt dat veel 8% 7% 3% 38% bezoekers deze steden met het 49% 8% streekvervoer bereiken. 3% 7% 50% De verschillen tussen de steden naar 50% 75% 100% seizoen zijn niet bijzonder groot. De enige uitzondering vormt Kampen waar 47% van Streekvervoer Ander vervoermiddel de bezoeken in de periode juli-september 2009 gemaakt zijn. Bron: CVO, 2009
Maart 2009 | 14
Toeristisch bezoek aan steden 2009
2.5 Dag van bezoek Kampen Zutphen Leeuwarden Hengelo Delft Alkmaar Maastricht Tilburg Amsterdam Groningen Arnhem Schiedam Utrecht Den Bosch Eindhoven Helmond Leiden Almelo Den Haag Dordrecht Haarlem Zwolle Amersfoort Gouda Rotterdam Breda Deventer Hoorn Almere Enschede Zaanstad
33% 34% 31% 36% 35% 42% 37% 34% 31% 39% 34% 25% 39% 40% 38% 33% 33% 44% 29% 40% 44% 45% 44% 39% 35% 46% 45% 41% 40% 44% 42%
60% 57% 56% 55% 53% 50% 50% 50% 49% 49% 48% 48% 48% 47% 47% 46% 46% 45% 45% 45% 44% 44% 43% 43% 43% 40% 40% 40% 39% 39% 39%
0% Doordeweeks
20%
40% Zaterdag
Basis = toeristische bezoeken aan de betreffende stad
60% Zondag
6% 7% 2% 11% 2% 6% 3% 8% 4% 3% 9% 4% 11% 5% 3% 17% 8% 4% 5% 13% 4% 23% 9% 4% 10% 3% 12% 3% 13% 8% 15% 6% 6% 5% 22% 4% 9% 6% 8% 4% 8% 3% 11% 2% 11% 7% 18% 4% 8% 6% 9% 6% 12% 7% 19% 2% 12% 5% 13% 6%
80%
Grofweg de helft van de bezoeken wordt doordeweeks gedaan en de helft in het weekend. Almere, Enschede, Zaanstad, Breda, Hoorn en Deventer kennen een lager aandeel doordeweekse bezoeken. Bezoeken aan Schiedam, Den Haag, Almere, Rotterdam en Amsterdam worden relatief veel op zondag gedaan. Voor het bezoek verspreid over alle dagen van de week kunt u bijlage 4 raadplegen.
100%
Weet niet Bron: CVO, 2009
Maart 2009 | 15
Toeristisch bezoek aan steden 2009 Funshoppen op zondag
Den Haag Almere Rotterdam Leiden Schiedam Tilburg Amsterdam Leeuwarden Eindhoven Zaanstad Enschede Haarlem Hoorn Den Bosch Arnhem Breda Zwolle Alkmaar Amersfoort Groningen Hengelo Maastricht Delft Gouda Deventer Dordrecht Helmond Utrecht Zutphen Almelo Kampen
21%
11% 10% 10% 9% 9% 8% 7% 7% 6% 5% 5% 5% 4% 4% 4% 4% 4% 3% 3% 2% 2% 2% 2% 2%
15% 14% 13%
17%
Voor alle bezoeken waarbij men aangegeven heeft dat winkelen voor plezier de belangrijkste activiteit was is hiernaast aangegeven welk aandeel hiervan op zondag heeft plaatsgevonden. 21% van de bezoeken aan Den Haag waarbij funshoppen de belangrijkste activiteit was vond plaats op zondag. Ook voor Almere, Rotterdam, Leiden en Schiedam ligt dit aandeel relatief hoog. In Almelo en Kampen wordt niet/nauwelijks gewinkeld voor plezier op zondag.
0% 0%
0%
5%
10%
15%
20%
Basis = toeristische bezoeken aan de betreffende stad waarbij funshoppen de belangrijkste activiteit was
25% Bron: CVO, 2009
Maart 2009 | 16
Toeristisch bezoek aan steden 2009
2.6 Bereikbaarheid van de stad Goede bereikbaar- Duidelijke heid met de auto bewegwijzering Alkmaar Almelo Almere Amersfoort Amsterdam Arnhem Breda Delft Den Bosch Den Haag Deventer Dordrecht Eindhoven Enschede Gouda Groningen Haarlem Helmond Hengelo Hoorn Kampen Leeuwarden Leiden Maastricht Rotterdam Schiedam Tilburg Utrecht Zaanstad Zutphen Zwolle
2004 4,2 3,7 4,3 3,9 4,1 3,9 4,2 4,2 3,7 4,2 4,1 4,4 4,3 3,9 4,1 4,1 4,0 4,3 3,9 -
2009 4,3 4,4 4,4 4,3 3,6 4,2 4,5 4,0 4,2 3,8 4,3 4,3 4,1 4,3 4,0 4,2 4,2 4,7 4,3 4,4 4,6 4,3 4,0 4,1 4,1 4,2 4,2 3,6 4,2 4,5 4,5
2004 3,9 3,5 4,0 3,5 3,9 3,7 4,0 3,9 3,7 3,8 3,9 4,0 4,0 3,7 4,0 3,9 3,8 4,0 3,6 -
Basis = toeristische bezoeken aan de betreffende stad
Eenvoudig parkeren
2009 4,0 4,0 4,1 4,1 3,5 3,7 4,0 3,8 3,9 3,8 4,1 3,9 3,9 4,0 3,8 3,9 3,9 4,5 4,0 4,0 4,1 4,1 3,7 3,9 3,9 3,9 3,9 3,7 4,0 4,2 4,2
2004 3,9 2,9 3,8 3,2 3,4 3,3 3,7 3,5 3,1 3,5 3,6 4,0 4,0 3,4 3,5 3,6 3,8 3,8 3,5 -
2009 3,8 4,0 4,1 4,0 3,0 3,7 4,0 3,5 3,6 3,3 4,0 3,9 3,8 4,0 3,3 3,6 3,5 4,3 4,1 4,0 3,8 3,9 3,2 3,5 3,6 3,6 3,9 3,4 3,9 4,1 3,9
Wat bereikbaarheid met de auto, de bewegwijzering en parkeren betreft scoort Helmond het best. Op een vijfpuntsschaal waarbij een 5 staat voor ‘helemaal mee eens’ en een 1 voor ‘helemaal mee oneens’ scoort Helmond op het aspect goede bereikbaarheid per auto zelfs een 4,7. Op ditzelfde aspect laat Gouda ten opzichte van 2004 de grootste verbetering zien. Naast Helmond scoren ook Zutphen en Zwolle goed op het aspect duidelijke bewegwijzering. Bezoekers waarderen deze met een 4,2. Vooral bezoekers aan Dordrecht geven een hogere waardering aan eenvoudig parkeren. Lag dit 5 jaar geleden nog op een 3,5, in 2009 is dit gestegen naar een 3,9.
Bron: CVO, 2009
Maart 2009 | 17
Toeristisch bezoek aan steden 2009
2.7 Herhalingsbezoek Alkmaar Almelo Almere Amersfoort Amsterdam Arnhem Breda Delft Den Bosch Den Haag Deventer Dordrecht Eindhoven Enschede Gouda Groningen Haarlem Helmond Hengelo Hoorn Kampen Leeuwarden Leiden Maastricht Rotterdam Schiedam Tilburg Utrecht Zaanstad Zutphen Zwolle
0% First-time visitor
7% 7% 4% 5% 10% 6% 8% 4% 8% 3% 10% 9% 5%1% 7% 10% 5% 4%3% 6% 9% 1% 7% 5% 4% 9% 8% 13% 10% 4% 8% 3%4% 6% 6% 4% 6% 3% 7% 6% 6% 5%3% 8% 6% 4% 9% 7% 5% 9% 4% 3%5% 6% 10% 12% 6% 5% 8% 7% 13% 10% 4%3% 9% 7% 5% 8% 6% 8% 3% 6% 9% 3% 8% 3% 6% 7% 4%
74% 68%
8% 11% 18% 12% 4% 10% 7% 8% 5% 4% 11% 10% 4% 8% 14% 6% 9% 8% 13% 7% 11% 8% 9% 8% 3% 5% 7% 4% 11% 9% 6%
69% 67% 82% 71% 81% 76% 80% 78% 63% 74% 82% 79% 73% 80% 75% 72% 69% 79% 68% 80% 74% 68% 87% 75% 77% 82% 73% 77% 77% 20%
40%
Afgelopen 12 maanden bezocht
Basis = toeristische bezoeken aan de betreffende stad
60%
80%
1-3 jaar geleden bezocht
Veruit de meeste bezoekers aan de steden hebben deze in de 12 maanden voor het betreffende bezoek ook aangedaan. Het aandeel first-time visitors is het hoogst voor Almere, waar 18% aangeeft de stad voor het eerst te bezoeken.
100% Langer geleden bezocht
Weet niet
Bron: CVO, 2009
Maart 2009 | 18
Toeristisch bezoek aan steden 2009
2.8 Aanleiding tot bezoek Hengelo Tilburg Amsterdam Haarlem Maastricht Almelo Breda Arnhem Hoorn Alkmaar Deventer Zutphen Den Bosch Dordrecht Eindhoven Delft Leiden Schiedam Den Haag Groningen Kampen Enschede Utrecht Gouda Leeuwarden Zwolle Helmond Amersfoort Rotterdam Zaanstad Almere
22% 20% 23% 28% 14% 26% 21% 33% 11% 4% 40% 10% 30% 3% 15% 3% 19% 8% 12% 14% 30% 13% 3% 8% 28% 17% 3% 8% 23% 10% 22% 17% 7% 23% 9% 36% 6% 13% 34% 14% 3% 6% 42% 5% 11% 45% 9% 3% 32% 5% 14% 6% 32% 23% 4% 32% 21% 6% 37% 8% 13% 5% 40% 3% 14% 6% 54% 10% 44% 13% 8% 26% 21% 17% 37% 10% 12% 8% 40% 9% 13% 5% 64% 5% 42% 14% 7% 6% 25% 6% 4% 37% 3%3%4% 62% 18% 8% 48% 10% 6% 3% 5%
7%
0% Artikel in krant/tijdschrift Evenement in de stad Weet niet
20%
40%
61% 50% 49% 49% 49% 48% 48% 46% 46% 44% 44% 44% 43% 43% 42% 41% 41% 41% 40% 37% 37% 34% 34% 33% 33% 32% 29% 28% 28% 28% 25% 60%
Programma op de tv/radio Andere reden
Basis = bezoeken die voor het eerst gemaakt worden aan de betreffende stad
80%
In 2009 is er gevraagd naar de aanleiding van het bezoek indien deze voor het eerst gemaakt werd. Hoe is men op het idee gekomen de stad te bezoeken? In veel gevallen is er geen sprake van een speciale aanleiding tot het bezoek. Een groot deel van de bezoeken aan Arnhem zijn gemaakt naar aanleiding van een artikel in een krant/tijdschrift. Adviezen van vrienden/kennissen geven verhoudingsgewijs vaak aanleiding tot een bezoek aan Zutphen, Deventer en Haarlem.
100% Advies/verhalen van familie/vrienden Geen speciale aanleiding
Bron: CVO, 2009
Maart 2009 | 19
Toeristisch bezoek aan steden 2009
Profiel van de stedenbezoekers
HOOFDSTUK 3
Maart 2009 | 20
Toeristisch bezoek aan steden 2009
3.1 Leeftijd bezoekers Amersfoort Almere Helmond Hoorn Zaanstad Almelo Rotterdam Alkmaar Zwolle Arnhem Den Haag Kampen Tilburg Amsterdam Gouda Leeuwarden Leiden Breda Deventer Eindhoven Hengelo Maastricht Delft Enschede Groningen Haarlem Utrecht Den Bosch Schiedam Zutphen Dordrecht NL bevolking
21% 8% 40% 20% 17% 36% 20% 6% 29% 20% 8% 32% 19% 9% 31% 18% 8% 37% 17% 16% 36% 16% 14% 30% 16% 12% 39% 15% 14% 34% 15% 14% 36% 15% 12% 23% 15% 17% 35% 14% 17% 34% 14% 10% 33% 14% 7% 37% 14% 14% 34% 13% 16% 33% 13% 13% 33% 13% 17% 40% 13% 11% 39% 13% 13% 33% 12% 13% 30% 12% 14% 36% 12% 16% 35% 12% 13% 37% 12% 16% 34% 10% 16% 31% 10% 10% 40% 8% 10% 28% 7% 12% 31% 18% 12% 35% 0%
25%
50%
31% 28% 45% 40% 40% 37% 32% 41% 33% 36% 34% 49% 32% 35% 42% 42% 39% 39% 42% 31% 36% 42% 45% 39% 38% 37% 39% 44% 40% 54% 49% 35% 75%
Amersfoort trekt relatief gezien veel kinderen als bezoekers (0-14 jaar), terwijl senioren (50+ jaar) veelal een bezoek brengen aan Zutphen, Dordrecht en Kampen. Ten opzichte van de Nederlandse bevolking is er voor de meeste steden een oververtegenwoordiging van senioren en een ondervertegenwoordiging van kinderen.
100%
kinderen (0 t/m 14 jaar)
jongeren (15 t/m 24 jaar)
volwassenen (25 t/m 49 jaar)
senioren (50+ jaar)
Basis = toeristische bezoekers aan de betreffende stad
Bron: CVO, 2009
Maart 2009 | 21
3.2 Sociale klasse en provincie van herkomst
Toeristisch bezoek aan steden 2009
Aandeel bezoekers uit de eigen provincie
Zaanstad Hoorn Schiedam Dordrecht Delft Gouda Helmond Alkmaar Leiden Eindhoven Hengelo Rotterdam Breda Den Bosch Almelo Haarlem Tilburg Arnhem Leeuwarden Zutphen Enschede Den Haag Zwolle Amsterdam Kampen Maastricht Amersfoort Utrecht Deventer Groningen Almere 0%
Sociale klasse bezoekers
67% 64% 64% 62% 59% 57% 56%
17% 33%
49% 48% 47% 47% 47% 46% 46% 45% 45% 44% 40% 40% 38% 37% 33%
32% 18%
25%
50%
B boven (NL: 32%)
B onder (NL: 17%)
C/D (NL: 35%)
Basis = toeristische bezoekers van onderzochte steden Bron: CVO, 2009
Van de bezoekers van Zaanstad komt tweederde uit de eigen provincie. Utrecht, Deventer, Groningen en Almere zijn de enige steden die meer bezoekers uit een andere provincie trekken. De provincie(s) waar voor deze steden de meeste bezoekers vandaan komen staan vermeld tussen de haakjes. Ook de bijbehorende percentages zijn hier te vinden.
26% 25% 25% 23% 21% 17% (Zuid- en Noord-Holland; 18%) 16% (Gelderland 33%) 15% (Friesland 18%) (Noord-Holland; 31%) 8%
Basis = toeristische bezoekers aan de betreffende stad
A (NL: 16%)
75%
100% Bron: CVO, 2009
De sociale klassen van de bezoekers van alle onderzochte steden komen grotendeels overeen met de verdeling van de Nederlandse bevolking. De grootste klassen zijn B boven en C/D. Zutphen (29%), Haarlem (23%) en Leiden (22%) ontvangen relatief veel bezoekers uit sociale klasse A, Almelo (42%) uit klasse C/D.
Maart 2009 | 22