Bezoek aan Yenege Tesfa – Gondar Reisverslag Dertiende Ster – oktober 2012 Op 25 oktober 2012 stonden we, gepakt en gezakt aan de luchthaven in Zaventem. Doel van de reis: een bezoek brengen aan Gondar, waar we met Dertiende Ster al meerder jaren uitstekend samenwerken met Yenege Tesfa, de lokale NGO die zich inzet voor kwetsbare (straat-)kinderen in Gondar, Ethiopië. Na een vlotte vlucht, vlot voorbij de migratie, vlot geld wisselen, vlot de bagage ophalen... bleek dat we te vroeg victorie kraaiden. We werden tegengehouden aan de douane. Koffers openmaken die – natuurlijk – vol kleren zaten voor de shelters. We hadden namelijk een hele lading sweaters en Tshirts gekregen van de KULeuven met het oude logo. De conversatie met de dame van de douane ging ongeveer zo: Zij: “Deze kleren zijn gebruikt! Niemand wil tweedehands kleren in Ethiopië!” Wij: “Hoezo? Bent u wel eens buiten het luchthavengebouw geweest? Trouwens, deze kleren zijn helemaal niet gebruikt, ze zijn nieuw.” Zij: “Aha! Nieuw! Dan dient u invoertaksen te betalen!” Na heel wat onderhandelen (baas erbij, ze stellen een veel te hoog bedrag voor, wij proberen eronderuit te geraken, bedrag vermindert, ...) halen we –jammer genoeg – uiteindelijk bakzeil: als we de kleren willen meenemen moeten we 100 EUR betalen. Ongelooflijk jammer, maar we hadden al te veel tijd verloren en besluiten dan maar toe te geven, met pijn in het hart want met 100 EUR kan je hier veel mooie dingen doen! Gondar ligt op zo’n 700 km ten Noorden van de hoofdstad Addis Abeba (spreek uit als ‘Ababa’, niet ‘Abeeba’ ). We kozen ervoor om dit traject met een gehuurd busje te overbruggen en niet met een binnenvlucht, zo kunnen we direct op weg richting Bahir Dar, waar we een tussenstop maken voor de nacht (700 km rijden in Ethiopië is moeilijk haalbaar op 1 dag...). Dag 2 besluiten we een ommetje te maken in Bahir Dar om er de “Blue Nile Falls” te bewonderen. De lokale bevolking noemt dit fenomeen “Tis Abay”, wat zoveel betekent als “Rokend Water”. Het regenseizoen loopt nog maar net ten einde, wat maakt dat in deze periode van het jaar de waterval nog erg de moeite is om te bekijken. Een slimmerd biedt zich aan om onze schoenen te poetsen, wat geen slecht idee blijkt gegeven de modder door het opstuivende water. Tegen de vroege avond bereiken we onze bestemming, waar Nigisti ons staat op te wachten.
Na het inchecken in het hotel, nemen we de tijd om kennis te maken bij een Ethiopisch biertje. Gondar is de thuisstad van de Dashen brouwerij maar ook het meer gekende (en oudste bier in Ethiopië) “Kidus Giorgis” (St. George) is erg in trek.
We bespreken de planning voor de komende dagen. Rob en Bram van Mobile School zijn (eerder toevallig, door omstandigheden) nog in Gondar om de opstart van de Mobile School in Gondar te begeleiden. We zullen ook een bezoek brengen aan de shelters en aan enkele scholen. Tussendoor zal ik met Nigisti samenzitten om inzicht te krijgen in de werking, organisatorisch maar ook financieel.
Zondag 28 oktober Heel de dag bespreking over de werking en organisatie van de verschillende projecten. Van het uitschrijven en toekennen van offertes tot de controlemechanismen die ingebouwd werden rond de couponsystemen (broodcoupus, medisch programma): het wordt me al snel nogmaals duidelijk
bevestigd dat de mensen van Yenege Tesfa op de juiste manier omgaan met de fondsen die door Dertiende Ster (dankzij onze sponsors en partners) ter beschikking gesteld worden.
L: van alle uitgaven worden de ontvangstbewijzen bijgehouden. R: aanwezigheidslijst van een opleiding.
Onderweg valt me op door hoeveel mensen Nigisti aangeklampt wordt. Het is duidelijk dat ze heel bekend is doorheen de stad. Zelf spreekt ze ook voortdurend kinderen aan, bijvoorbeeld deze jongen die dacht een zaakje te kunnen doen door deze faranji (ik dus) aan te spreken, terwijl hij eigenlijk op school moest zitten...
Maandag 29 oktober Vandaag opent de Mobile School. Heel toevallig eigenlijk dat dit tijdens ons bezoek valt, want de collega’s van Mobile School België hadden eigenlijk gepland om de school al iets vroeger operationeel te krijgen. De reden van de vertraging zat bij de douane: er bleek meer dan verwacht tijd (en geld) nodig om de goederen van de mobiele school het land in te krijgen. Intussen hebben de medewerkers van Yenege Tesfa wel al een opleiding gekregen van Bram en Rob van Mobile School België. Die laatsten vertrouwen ons toe dat ze werkelijk onder de indruk zijn van de manier waarop Yenege Tesfa georganiseerd is. Dat geeft ons natuurlijk ook een extra boost vertrouwen! Het is snel duidelijk dat de mobiele school hier een schot in de roos is. De kinderen zijn heel enthousiast en hebben weinig aansporing nodig om aan de oefeningen te beginnen. Ze beschouwen de school al snel als “hun” eigendom waar ze zorg voor dienen te dragen, ze helpen om de kar door de stad te trekken en aan het einde terug te brengen. Een groot succes!
Later op de dag brengen we dan een bezoek aan de vier shelters die momenteel operationeel zijn. In de eerste meisjesshelter krijgen we een kopje thee aangeboden van de “moeder” en krijgen we van Nigisti nog wat meer uitleg over de werking. De kinderen zijn zelf (mee) verantwoordelijk voor hun huis. Zo worden ze zelf betrokken bij het opstellen van de huisregels, die een centrale plaats krijgen. Natuurlijk wordt hier vanuit Yenege Tesfa wel wat in bijgestuurd waar nodig, bijvoorbeeld toen er in het “huisreglement” op een gegeven moment sprake was van lijfstraffen . Alle comfort (naar lokale normen, vanzelfsprekend) is aanwezig: keuken, bedden, stromend water. De huizen zijn, zeker naar Ethiopische normen, voldoende ruim, met een gemeenschappelijke eetruimte, slaapkamers en buitenruimte.
De jongens uit de eerste shelter van Yenege Tesfa (dit is intussen al de tweede “lichting”) zijn gehuisvest in een huisje dat door de eigenaar gratis ter beschikking gesteld wordt. De kwaliteit is er van dit huisje is duidelijk minder dan de andere shelters. Yenege Tesfa heeft hierover een opmerking gekregen van de overheid. Hoewel er met provisoire maatregelen geprobeerd werd de situatie enigsinds te verbeteren zal dit wellicht niet volstaan. Dat betekent dat er volgend jaar waarschijnlijk op zoek zal moeten gegaan worden naar een ander huis. Beetje jammer, want uiteindelijk zijn de kinderen hier wel beter af dan op straat, en met de huurprijs van een huis kan je nog veel andere mooie dingen realiseren. Het is een moeilijke afweging.
Dinsdag 30 oktober Nigisti heeft het plan opgevat om in de nabije toekomst iets te doen voor de kinderen in de scholen in en rond Gondar. Ze wil ons de problematiek tonen. Meer en meer geraken de scholen overbevolkt, wat op zich natuurlijk goed is. Maar de infrastructuur is er zeker op het platteland dikwijls niet echt op voorzien: onvoldoende toiletten, te weinig plaats
voor de allerkleinsten, geen watervoorziening. Zeker voor de jongste kleutertjes is dit eigenlijk schrijnend.
In de namiddag praten we verder over de projecten en bespreken we het project rond de microkredieten (IGA – Income Generating Activity). Uit de deelnemers aan de cursussen die door Yenege Tesfa georganiseerd worden selecteren ze de meest veelbelovende kandidaten die dan een “basic business skills” training mogen volgen en op basis van een microkrediet een eigen zaakje kunnen opstarten. Zo bezoeken we een dame die met dit geld een klein buurtwinkeltje in levensproducten (injerra en verse groenten) gestart is. Met het geld dat ze hiermee verdient kan ze in haar onderhoud voorzien en haar kinderen naar school laten gaan. De opvolging van de bestedingen gebeurt in samenwerking met een sociaal werker van de lokale “Kebele”. Het geld wordt op een bankrekening bewaard. Enkel de dame in kwestie kan het afhalen, maar het boekje wordt in het bureau van de Kebele bewaard. Zo ontstaat er een soort sociale controle en kan de sociaal werker opvolgen hoe het geld besteed wordt.
’s Avonds is er wat tijd voor ontspanning met een bezoek aan een lokale bar waar het populaire “schouderdansen” kunnen bewonderen. En nee, we laten ons niet overhalen om zelf mee te gaan schudden .
Woensdag 31 oktober Vandaag bezoeken we een schooltje op het platteland, vlak buiten Gondar. Om dit schooltje te bereiken dienen we een te voet te gaan. De streek is bergachtig, dus dat wordt een flinke beklimming.
Onderweg worden we ook geconfronteerd met de typische problematiek van kinderen op het platteland. Kinderen worden dikwijls ingeschakeld in het huishouden of moeten op het vee passen. Yenege Tesfa probeert hier iets aan te doen door nu ook op het platteland het “Into School” programma te lanceren. Ze verstrekken gratis uniformen, schriften en schrijfmateriaal aan de kinderen, om hen zo aan te moedigen naar school te gaan (een uniform werkt hier werkelijk “nivellerend”, in die zin dat iedereen er zo gelijk uitziet en ook de armste kinderen niet in lompen gekleed naar school hoeven). In de school die we zullen bezoeken heeft Yenege Tesfa recent de uniformen verstrekt.
De schooltjes op het platteland zijn dikwijls niet meer dan een houten barak, weliswaar met een dak maar met zo goed als open muren. Ook hier is een problematiek van nijpend tekort aan sanitair. Bovendien beschikken deze schooltjes meestal niet over water, wat betekent dat de kinderen (meestal enkel meisjes, jammer genoeg) op pad gestuurd worden om te voet water te halen. Het wordt ook snel duidelijk dat de hier een besmettelijke aandoening de ronde doet. Nigisti geeft aan
dat ze hiervoor het initiatief zal nemen om de lager gelegen splinternieuwe gezondheidspost aan te porren om initiatief te nemen en deze kinderen te helpen!
Op de weg terug komen we langs de verpleegpost. Het gebouw is heel nieuw en recent in gebruik genomen. Er werken een viertal mensen, maar we bespeuren er geen patiënten… Nigisti windt zich (terecht) op, omdat ze het “niet hun job” vinden om de school boven te bezoeken. Aan dit soort zaken merk je dat er, hoewel het de goede kant op gaat, toch nog veel werk is in Ethiopië. 1 ’s Namiddags worden we nog getrakteerd op een verrassing: afscheidsfeestje in Girl Shelter II. Hoewel we dat natuurlijk echt niet nodig vonden was het wel een fijne ervaring, vooral om te zien hoe deze kinderen zo opengebloeid zijn.
1
Intussen heeft Yenege Tesfa een initiatief genomen om de verschillende diensten (kebeles, gezondheidsdienst, onderwijsverantwoordelijken en anderen) bijeen te brengen om hen bewust te maken van hun verantwoordelijkheid. Het medisch probleem van de kinderen in de school is intussen ook opgelost (“met een zalfje”).
Met spijt in het hart nemen we afscheid en keren we huiswaarts. We zien ons vertrouwen in Yenege Tesfa meer dan bevestigd. Nigisti en haar team verrichten fantastisch werk. Jammer genoeg blijven de noden hoog, maar we doen hier toch meer dan een “druppel op een hete plaat”!
