Studienamiddag Recente evoluties in wetenschappelijke communicatie
Toegankelijkheid van wetenschappelijke informatiebronnen en de rol van de VUB in consortia Dr. Patrick Vanouplines Hoofdbibliothecaris – Vrije Universiteit Brussel | pag. 1
Houding VUB tegenover elektronische literatuur • De VUB was steeds assertief en progressief: – Toegang tot New Astronomy vanaf 1997 – Project CROCODIL: 1999 - 2001 – ADB vanaf 1999 – V-link vanaf 2001 – Van 3000 abonnementen naar toegang tot 8000 tijdschriften
• Waar mogelijk papieren versie “buiten”, ten voordele van de elektronische versie Titel van de presentatie | pag. 2
Houding uitgevers tegenover e-literatuur • Vaak: – Elektronische versie = spiegelbeeld versie op papier
• Grote bekommernis is dat de contractwaarde behouden blijft • E-versie is niet goedkoper • Regels en beperkingen worden opgelegd
Titel van de presentatie | pag. 3
Beperkingen opgelegd door uitgevers • Uitgevers staan weigerachtig tegenover: – off-campustoegang (soms) – walk-in users (vaak)
• Probleem is dat elke bezoeker de papieren versie vrij kon consulteren, nu is er VUB-identificatie nodig om de elektronische versie te raadplegen
Titel van de presentatie | pag. 4
Uitgevers en consortia • Staan uitgevers weigerachtig tegenover consortiumvorming? • Neen, meestal niet! • Voordelen uitgevers: – Minder administratie – Vaak verbintenis voor verschillende jaren
• Voordelen en nadelen universiteiten: – Zie hierna – In elk geval: bijzonder complex Titel van de presentatie | pag. 5
Problemen uitgevers ivm consortia • Voorwaarde: omzet moet gelijk blijven • Probleem in één instelling: – Wat met dubbels?
• Problemen over verschillende instellingen: – Wat met dubbels? – Wie gaat er hoeveel betalen?
Titel van de presentatie | pag. 6
Problemen abonnees ivm consortia • Vaak contracten (“big deals”) over meerdere jaren • Geen mogelijkheid tot opzeggingen: – van individuele abonnementen in deal – van het contract zelf
• De instellingen zijn met handen en voeten gebonden, maar de uitgevers ook…
Titel van de presentatie | pag. 7
Elektronische versies en BTW-problematiek • Opgelet: – gedrukte versie van tijdschriften 6% BTW – op elektronische versie 21 % BTW
• Voorbeeld (met bv. 10% korting e-versie): – voor papieren versie van Tijdschrift X betalen we 100 + 6 = 106 euro – voor de e-versie 90 + 18,9 = 108,9 euro …
• Dit wordt aangekaart bij de bevoegde minister(s), en op EU-vlak Titel van de presentatie | pag. 8
Invloed waarde buitenlandse valuta • Stel, prijs tijdschriften uit VSA in jaar X: – 100.000 euro
• Jaar X+1: – Prijsstijging 5%, dus + 5.000 – 20% gaat over naar e-versie, dus + 3.150 – Totale kostprijs 108.150 euro
• USD wordt 5% goedkoper, zodat de totale kostprijs toch maar 102.742,5 euro is • Wreekt zich op lange termijn ! Titel van de presentatie | pag. 9
Enkele voordelen van de “big deals” • Vaak “cross access” tegen geringe meerprijs: – VUB evolueerde van iets meer dan 100 tijdschriften van Elsevier naar de volledige collectie van ongeveer 2000 tijdschriften!
• Vaste prijs gedurende het contract heeft ook voordelen • Samen sterk tegen de uitgevers Titel van de presentatie | pag. 10
De VUB en consortiumvorming • Grootschalige samenwerkingsverbanden via: – VOWB vzw = Vlaams Overlegorgaan inzake Wetenschappelijk bibliotheekwerk – vzw Elektron – BICfB = Waalse tegenhanger van VOWB – UKB = Nederlandse tegenhanger van VOWB
Titel van de presentatie | pag. 11
Over het VOWB vzw • Coördinatie wetenschappelijk bibliotheekwerk (projectwerk) • Belangenbehartiging bibliotheekwerk door: – informatieverstrekking – directe participatie in allerlei overleg
• Consortia: – MATHDI – Mediargus – Zentralblatt MATH Titel van de presentatie | pag. 12
Over de vzw Elektron • Geïnitieerd en ondersteund door VOWB • Sinds 2000 per jaar 2 miljoen euro voor: – Vlaamse universiteiten – Vlaamse hogescholen – IMEC en Vito
• Elektron: – onderhandelt met instellingen en uitgevers – sluit consortiumovereenkomsten Titel van de presentatie | pag. 13
Elektron-toegangen tot elektronische bronnen •
WoK (Web of Knowledge), met: – – – –
• • • • • • • •
Web of Science Current Contents Journal Citation Reports INSPEC
Econlit MathSciNet Sociological Abstracts ERIC MLA SwetsWise Wilson Art Index Invert
Titel van de presentatie | pag. 14
•
EBSCO – Academic Search Elite – Business Source Elite
•
ELSEVIER Science Direct – met Academic Press & Harcourt Health Sciences – VUB blijft betalen voor het historische pakket, – maar elektronische toegang tot > 2000 tijdschriften
•
Blackwell Publishers 1998+ – STM – HSS
•
Institute of Physics Publishers (IOPP) – met alle backfiles
Over het BICfB • BICfB = Bibliothèque Interuniversitaire de la Communauté française de Belgique • Is te vergelijken met Elektron vzw • Is “ULB-gebaseerd” • Samenwerking BICfB – VOWB / Elektron: – gezamenlijke contracten (bv. Blackwell) – informatie uitwisselen over (grote) contracten –… Titel van de presentatie | pag. 15
Over het UKB • Samenwerkingsverband van de dertien Nederlandse universiteitsbibliotheken, de Koninklijke Bibliotheek en de bibliotheek van het NIWI • Vanuit de VUB zijn we ingestapt in door UKB geformeerde consortia: – Wiley – Springer (+ Kluwer) Titel van de presentatie | pag. 16
Een blik op de toekomst • IJveren (vechten) voor: – Behoud Elektrondotatie – Lager BTW-tarief (dan 21%) op e-TS
• Blijvend prospecteren, onderhandelen, onderhouden, aanbieden, en gebruikersinstructie verzorgen • Verdergaande samenwerking met aanverwante instellingen Titel van de presentatie | pag. 17
