4
Periodiek branchemagazine FHI, federatie van technologiebranches oktober 2011, JAARGANG 20
Bart zegers zematra
“Tien beslissingen waarvan zeven goede? Niet slecht” betalen 17 Slecht leidt tot faillissement
Instrument 22 HET Technology X-pedition Dé procesbeurs
molecuul tot 33 Van supermarkt, de Food Value Chain
2
3
Inhoud Verhagen: ‘Belastingkorting voor innovatie en op tijd betalen’
Periodieken
Regeren is...
Interview 4
10
26
Kort nieuws
Smart Grid,
Conjunctuur 16
riep het zo’n vijftien jaar geleden. In de workshops over IP, intellectueel
Is er leven na FHI
18
van Rolf gehouden, bleek zijn oude stokpaard een waarheid als een
Industriële Elektronica
25
Huub van Oevelen wint 23e FHI Golftournament
Haagse Babbel
10
Zo gezegd zo geschreven
13
Industriële Automatisering 31 Laboratorium Technologie 33 Medische Technologie
37
Fun & educatie
40
Boekrecensie 40 Personalia 42 Agenda 42
30 Markt schreeuwt om
Process Systems Engineering & Process Control
12
Ledenkring
43
Kees Groeneveld
“Niet nadenken, maar vóórdenken.” FHI-lid Rolf de Boer van Smartec eigendom en samenwerking bij r&d projecten, mede op initiatief
redactioneel
voortdurend switchen van energiebron, technisch kan het, maar...
8
koe. Met alle ervaringen op een rijtje is dát het belangrijkste, dat je voordat je een samenwerking aangaat vóórdenkt wat je kunt doen als halverwege het traject de samenwerking stokt. Wat kan dat een boel ellende voorkomen. Hoe lastig is het met regeren. Vooruitzien, mag je dat nog vragen van politici? Iedereen graaft in hun verleden. Ze worden geleefd bij de tweet van de dag. We werden als FHI door de Kamercommissie Economische Zaken, Landbouw en Innovatie gevraagd om commentaar op de bedrijfslevennota van Maxime Verhagen in zijn rol als ‘coördinerend minister’. “Dames en heren Tweede Kamerleden, het resultaat van innovatiebeleid kun je niet eerder eerlijk meten dan na een periode van zeven jaar, de periode die investeerders van venture capital aanhouden”, was de boodschap. Daar kun je bij kiezers niet mee aan komen, althans niet als je de eerstvolgende peiling van Maurice de Hond wilt winnen. En dat is wat telt, of niet soms…?
‘eerlijk meten na zeven jaar’ Toch hè, soms valt het best mee. Als zo’n commissie met je praat, zonder dat de tv-camera er bij is en je zelf niet steeds opvallend zit te twitteren, dan wordt er af en toe echt vooruit gekeken. Dan lijkt het soms zelfs dat men snapt dat het bedrijfsleven uiteindelijk meer gebaat is bij een solide financiële basis onder fundamenteel experimenteel onderzoek aan de universiteit, dan bij hoogleraren die druk zijn met het achter allerlei potjes geld aanrennen en geen tijd hebben voor onderzoek en onderwijs. Dan lijkt soms ook de boodschap te landen dat je beter bestaande revolving funds en kredietfaciliteiten voor r&d kunt uitbouwen die hun kinderziektes hebben overwonnen, dan dat je allerlei wielen weer opnieuw gaat uitvinden en bij de eerste bocht van de as laat lopen. Inderdaad, regeren is vooruitzien. Visionair zijn is niet voldoende. Ook een Europese visie beklijft alleen met adequate regeerkracht. Af en toe achterom kijken wat er eerder goed en fout ging hoort er bij.
¶
4
5
Bart Zegers: C.V. Aan het roer
“Tien beslissingen waarvan zeven goede?
Niet slecht”
A
i, paniek... de TomTom is verdwaald. Hij pikt geen signaal meer op. Op de snelweg nota bene, vlakbij Halsteren. Meestal voorspelt dat weinig goeds en zit je voor je het weet in the middle of nowhere. Ver
weg van alles en iedereen. Maar nu niet. Ik bevind me op 50 kilometer afstand van Antwerpen en Rotterdam. Algemeen directeur Bart Zegers van Zematra: “Als de petrochemie niet naar ons komt, gaan wij toch naar de petrochemie.”
Bart Zegers studeerde commerciële economie aan de HEAO in Den Haag. Bij Zematra startte hij, na een
De keuze voor Halsteren zegt veel over Bart Zegers’
Dat scheelt. Sinds 1996 trek ik aan de touwtjes en heeft mijn
zomerperiode waarin hij voor het bedrijf een
ondernemersdrive. Zijn bedrijf Zematra houdt zich als een
vader een stap terug gedaan. Tot aan zijn pensioen in 2002
computernetwerk opzette, formeel in 1992 als
van de weinige gespecialiseerde bedrijven in Nederland
hebben we dit strikt gehanteerd. Omdat we beiden vonden
exportmanager voor Europa. Later is hij zich vooral
bezig met het ontwikkelen, onderhouden, importeren
dat dat zo het duidelijkst was. Naar buiten toe, maar ook
bezig gaan houden met relatiemarketing,
en verkopen van analyse-apparatuur die de fysieke
naar het personeel.”
klantcontacten en offreringstrajecten. Zijn werk bleef
eigenschappen van petrochemische producten meet. In
niet onopgemerkt, hij kreeg zelfs een aanbod om
een veranderende markt, waar de rek redelijk uit is, denkt
voor een Amerikaans bedrijf als Vice President Sales
hij na over zijn kansen. In de petrochemie en in andere
Zat je trouwens al in het bedrijf voordat je het overnam?
& Marketing te gaan werken. Eigen ondernemer-
marktgebieden. Zijn blik is duidelijk naar voren gericht. En
“Een tijdje al, ja. Ik ben hier meteen na mijn studie
schap trok hem toch meer en hij besloot in te gaan
dat terwijl familiebedrijven door de bank genomen bekend
commerciële economie begonnen. Eigenlijk alleen met
op het voorstel om het bedrijf van zijn vader over te
staan als redelijk conservatief. Want dat is Zematra, een
de bedoeling om de zomer te overbruggen. In diezelfde
nemen. Sinds 1996 is Bart Zegers eigenaar en
familiebedrijf. Althans, zijn vader Chris Zegers was de
tijd werd mijn vader echter uitgenodigd om Europees
algemeen directeur van Zematra.
oprichter. Bart is de tweede generatie. Of zijn kinderen
leverancier te worden voor Cannon Intrument Company.
hem ook zullen opvolgen? “Niet per se. Ze moeten zich zelf
Een middelgroot Amerikaans bedrijf dat zich toegespitst
ontplooien en de keuzes maken die ze willen maken.”
heeft op de ontwikkeling van technologische apparatuur voor het meten van de viscositeit van diverse
Hoe is dat gegaan destijds, toen je Zematra van je vader overnam?
petrochemische producten. Spannend en uitdagend
“Goed dat je dat vraagt. Mensen denken vaak dat het niet
exportnetwerk op poten zetten bijvoorbeeld. Ja, daar had
meer dan een formaliteit is. Niets is echter minder waar. De
ik wel oren naar. Boeiende periode was het ook. Meteen
waarde van het bedrijf moet formeel worden bepaald en er
in het diepe. Veel gereisd, agentschappen opgezet, onze
moet wel degelijk een officiële procedure doorlopen worden.
productlijn verder uitgebreid. Leuk!”
natuurlijk, maar er moest nog wel veel gebeuren. Een
En dan heb je het met elkaar natuurlijk ook over visie, toekomst en ambitie. Reken maar dat de ideeën daaromtrent
En je vader?
behoorlijk uiteen kunnen lopen. Het is dus zeker niet zo van,
“Die zag dat zijn bedrijf lekker in de lift zat. Eigenlijk
hier neem maar en het is van jou.”
was hij nog niet eens zo heel lang daarvoor voor zichzelf begonnen. In 1983, met het leveren van portable analyse
En, liepen de onderhandelingen een beetje op rolletjes?
apparatuur voor brandstoffen en smeemiddelen in de
“Jawel hoor. We hadden natuurlijk gaandeweg het traject
ontwikkelen kwam de vaart - om maar in het jargon te
nautische sector. Toen hij zelf portable testkits ging
een paar keer een goede woordenwisseling, maar het grote voordeel was dat we het allemaal tijdig hadden geregeld.
door Paul van Nieuwenburg
lees verder op pagina 6
6
7
‘Je moet risico’s nemen. Geen doldrieste, maar gecalculeerde risico’s.’
wat van je organisatie. Je hebt er het type
destijds waren portable testkits goed voor
Mooie naam trouwens Zematra. Klinkt als een personage uit Flash Gordon. Of een Oekraïense voetbalclub: Locomotiv Zematra. Die ‘Ze’ kan ik nog wel plaatsen, maar waar staan ‘Ma’ en ‘Tra’ eigenlijk voor?
negentig procent van onze omzet, nu nog maar voor tien procent. Hedentendage
blijven - er echt in en kon Zematra gestaag uitgroeien tot een stevig gerenommeerd
beslissingen neemt en zeven daarvan zijn
nieuwe velden, arbeidskosten, noem maar
Duitsland, Frankrijk en Italië hebben dat
goed, dan ben je spekkoper.”
op. Veel raffinaderijen worden opgekocht en
wel. Er zit dus niet veel anders op dan zelf
als opslagterminal gebruikt voor ingekochte
flink in personeel te investeren. Doen we
Wat voor beslissingen zijn er in dat kader zoal genomen?
brandstoffen, ethanol etcetera. Ook de
dus ook.”
“Een aantal. We zijn een samenwerking
steeds meer satellietlabs die zich toeleggen
Klusje voor de overheid?
aangegaan met een bedrijf in Delft.
op het uitvoeren van tests en het blenden
“Zou je zeggen, hè? De overheid mag zich
Daarmee werken we op wederzijdse basis
van producten zoals biobrandstof. Grote
met het oog op de concurrentiepositie van
samen. De analyse-apparatuur die zij
jongens als Shell staan op een keerpunt,
de technologische sector sowieso wel wat
ontwikkelen bieden we onze klanten in de
meegaan of de aandacht verleggen naar
coulanter opstellen naar de industrie en
Benelux aan.
andere terreinen zoals gaswinning en
het bedrijfsleven in het mkb wat meer als
windmolens. In beide gevallen geldt dat er
partner zien, niet alleen als melkkoe.”
Het mooie is dat deze productlijn ook
een situatie ontstaat waar wij ons voordeel
gebruikt kan worden in de milieusector.
mee zouden kunnen doen. In de satellietlabs
Een uitstekende manier dus om ons
zullen ook analyses moeten worden gedaan.
Maar het zwaartepunt ligt hoe dan ook bij de ondernemer?
te introduceren in deze voor ons niet
In het geval van windmolens zouden wij
“Absoluut. Wij groeien verder door kansen
onbelangrijke markt. We zijn ons ook meer
met condition monitoring een rol kunnen
te zien, initiatieven te nemen en mee te
gaan toeleggen op de levering van generieke
spelen. Dat bedoel ik dus te zeggen. De
veranderen met de ontwikkelingen. Daarbij
producten zoals verwarmingsbaden,
markt verandert. Als onderneming moet
is het noodzakelijk om je voelhorens uit
koelbaden en balansen. Daarnaast richten
je mee veranderen en keuzes maken. Het
te steken. Netwerkorganisaties kunnen
we ons op onze eigen innovatieve productlijn
is geen eenvoudige opgave, maar wel een
daarbij nuttig zijn. Vandaar dat wij al
voor condition monitoring. Even voor jou
uitdagende.”
een tijdje terug hebben besloten om ASTM, een toonaangevende Amerikaanse
aan machines of structuren in een vroeg
Wat beschouw je als de belangrijkste afbreukfactor?
stadium te ontdekken.
“Het vinden van gekwalificeerd personeel.
de EN-normen, bij de Energy Institute.
En o ja, laat ik je dat vooral niet vergeten
Dat is lastig. De industrie is sowieso al
Maar ook bij FHI. Met name om kennis en
te vertellen, we hebben een partnership
niet zo heel erg sexy. En als er al bedrijven
inzichten te verwerven inzake algemene
in Engeland. Dat gaan we uitbreiden. We
zijn die een aantrekkingskracht uitoefenen
ondernemingsaangelegenheden, HRM en
richten ons daar als profit centre met name
op jonge academici en HBO’ers, dan zijn
nieuwe communicatiekanalen zoals social
op het leveren van nieuwe apparatuur en
het wel de grote ondernemingen als Shell,
media. Maar natuurlijk ook omdat FHI in de
het afsluiten van onderhoudscontracten.
Esso en de Thermogroup. In het licht van
branche een factor van betekenis is.”
Vooral in de laatste zit behoorlijk de groei.
populariteit en aanbod wil ik trouwens wel
Het is misschien niet erg kek, zakelijk is het
even kwijt dat ik het absurd vind dat wij
wel heel erg interessant.”
hier in Nederland geen gerichte labopleiding
Was dat een beslissing in de categorie zeven of de categorie drie?
hebben voor de petrochemische industrie.
“Zeven. Zonder twijfel.”
technieken die erop gericht zijn om schade
personeel voor nodig dat kennis heeft van
onze toegevoegde waarde, die voor een belangrijk deel in service is gelegen, kan
“Inderdaad. Maar laat ik duidelijk zijn, onze
omzetten in orders en relaties. Dat is een
core business, analyse-oplossingen voor
“Nu voor Marketing Trading, vroeger voor
lastig proces. Prijs is helaas vaak een
de petrochemie, krijgt ook onveranderd
Marine Trading.”
doorslaggevende factor. Om daar adequaat
alle aandacht. We willen ons daarin blijven
op in te spelen overwegen we momenteel
verbeteren. Al is die markt enigzins
om gedifferentieerde servicepakketten aan
verzadigd, onze bestaande klanten willen
te bieden. Al naar gelang de servicebehoefte
en zullen we nog heel lang heel goed
van de klant.”
bedienen.”
het vlampunt, de viscositeit, distillatie,
Marine Trading, logisch. Om even terug te komen op jullie ontwikkeling, zit de groei er nog steeds in?
pourpoint, dat soort dingen. Ons
“We gaan goed, maar ons traditionele
Op je lauweren is er dus niet bij?
marktgebied bevindt zich voor een groot
marktgebied, de petrochemische industrie
“Never. En nu al helemaal niet. De markt
gedeelte in Antwerpen en Rotterdam.
in West Europa, is redelijk verzadigd. Daar
verandert. Als onderneming moet je dan
Je zou zeggen, een markt die verzadigd is, creëert vanzelf nieuwe markten.
Vandaar dat we tweeëneenhalf jaar geleden
is de groei uit. Gelukkig is ons werkterrein
mee veranderen. En initiatief nemen.
“Dat is ook zo. Kijk, er worden steeds
vanuit Hoogvliet naar Halsteren zijn
wat groter. Niettemin zijn we ons ook aan
Daar moet je ook niet bang voor zijn. Je
meer raffinaderijen gesloten. Dat heeft met
verhuisd. We zitten hier op korte afstand
het oriënteren op andere markten; verf,
moet risico’s nemen. Geen doldrieste,
van alles te maken. Met overcapaciteit,
van beide steden. Ideaal.”
voeding, de milieusector. Dat vraagt wel
maar gecalculeerde risico’s. Als je tien
milieueisen, goedkopere plekken elders,
Om je een indicatie te geven van de ontwikkeling die we hebben doorgemaakt,
werken we vooral voor de petrochemische industrie. Daaraan leveren we analyseapparatuur waarmee de fysieke properties van vloeistoffen gemeten kunnen worden,
deze markten, dat kan inspringen op de kansen die zich voordoen en dat tevens
geregeld onze neus te laten zien bij de
perceptie, condition monitoring gaat over
Op deze aandachtspunten gaan jullie je ondernemingsstrategie voor de komende jaren baseren?
bedrijf.
laboratoria veranderen daardoor. Er komen
standaardisatieorganisatie en, vanwege
¶
8
9
Kort Nieuws Kort Nieuws Kort Nieuws Kort Nieuws Kort Nieu Miljard euro voor innovatieve bedrijven die over de grens kijken
Bestuurlijke boete bij verkeerd besteden subsidie
De Europese Commissie trekt in
wordt gegeven in de vorm van
De specifieke kansen voor het
het Zevende Kaderprogramma
een subsidie, een bijdrage in de
mkb liggen in de sectoren Life
(KP7) geld uit voor het
kosten van het project.
Sciences, Agrofood & Tuinbouw,
stimuleren van onderzoek en
Dit jaar is er speciale aandacht
High Tech & Chemie en Water
ontwikkeling. Dat geld wordt
voor het mkb dit jaar. Er wordt
& Milieu.
besteed aan organisaties
€ 1 miljard uitgetrokken voor
die zich bezighouden met
innoverende mkb-bedrijven.
Meer over de calls die
onderzoek, technologische
Vaak is de randvoorwaarde dat
momenteel open staan is
ontwikkeling en innovatie. De
er organisaties uit minstens drie
te lezen op de website van
Het ten onrechte incasseren van rijkssubsidies kan in de toekomst
voorschotten worden toegekend
eveneens tot een boete leiden.
ondersteuning vanuit de EU
Europese landen samen werken.
Agentschap NL. ¶
worden beboet. Minister de Jager van Financiën heeft een
voor activiteiten die nog niet
De boetebedragen kunnen
wetsvoorstel van deze strekking naar de Tweede Kamer gestuurd.
in gang zijn gezet. Kan een
oplopen tot 76 duizend euro.
meldplicht gleden die in een
Patentaanvragen lopen terug, maar Nederland is top-innovator in food
Het voorstel noemt drie
moet er en melding worden
boete resulteert. Het verzwijgen
meldingsplichten waar
gedaan als de gesubsidieerde
van aanwijzingen dat er bij een
EHBF
subsidieontvangers niet
activiteiten niet geheel zijn
gesubsidieerd project in het
onderuit kunnen op straffe van
verricht op de afgesproken
buitenland sprake is van kinder-
een bestuurlijke geldboete. Zo
deadline. Ook als er
of dwangarbeid, kan straks
Eerste Hulp Bij Financiering
Tweejarige studie dicht gat tussen MBO & HBO
Het innovatief vermogen van de BV Nederland loopt in hoog
Bron, SC ¶
FHI Brancheonderzoek De rapportage van de zevende editie van het grote, vijfjaarlijkse FHI-brancheonderzoek is verschenen. De resultaten van dit onderzoek zijn gratis beschikbaar voor FHI-leden die input
tempo achteruit. Nieuw bewijs voor deze stelling werd geleverd
Als ondernemer is het niet altijd even makkelijk
door het Europese Patent Office dat patentaanvragen van
om aan krediet te komen via de bank. Door
bedrijven en instellingen in Europa registreert. Terwijl vorig
aangescherpte voorwaarden worden aanvragen
van de omzet en personeel over de periode van 2005 tot en met
jaar de overige achtendertig landen zonder uitzondering een
vaak afgewezen. Een goede voorbereiding is
2010. De totalen worden voor de branches ook verdeeld naar
plus noteerden, liep het aantal Nederlandse patentaanvragen
dus heel belangrijk. Het e-book Eerste Hulp Bij
productgroepen en markten. De resultaten zijn vergeleken met de
met tien procent terug. Overigens staat Nederland met 7.100
Financiering helpt ondernemingen op weg en
aanvraagdossiers nog altijd op een vijfde plaats. Maar we zijn
laat zien hoe een geslaagde kredietaanvraag
De Associate Degree, tweejarige hbo-opleiding met formele graad,
informatie over export, technische
hard op weg om onze traditionele voorsprong in fundamenteel
kan worden gedaan.
blijft, conform het advies van VNO-NCW en MKB-Nederland,
opleidingen, openbaar aanbesteden,
onderdeel van het hoger beroepsonderwijs en kan niet zelfstandig
milieuwetgeving, marketingbudgetten
door een mbo-instelling worden verzorgd. Wel wordt het mogelijk het
en kansen & bedreigingen in de
Ad-programma deels op een mbo-instelling te verzorgen. De motie
technologiebranches. FHI-lidbedrijven
van De Rouwe (CDA) en Van der Ham (SP) van 21 maart 2011 die dit
die geen input hebben geleverd
mogelijk maakt is aangenomen, mede op basis van de gezamenlijke
kunnen het rapport bestellen voor
inbreng van VNO-NCW, MKB-Nederland en de MBO Raad. In de
€ 125,- (excl. BTW).
toekomst kunnen mbo’ers zowel doorstromen naar een Associate
Niet-leden betalen € 250,-
degree als direct naar een hbo-bachelor. Doorstroom vanuit de Ad
(excl. BTW).
onderzoek uit handen te geven. www.mkbservicedesk.nl/pagina-5150
Het aantal patentaanvragen mag dan terug lopen. Het Financieele Dagblad berichtte onlangs dat Nederland het meest innovatieve land is wanneer het gaat om voedingsmiddelen. Het innovatieprogramma Food & Nutrition bekeek de innovatie van een land door het omzetpercentage van producten te meten die in de laatste drie jaar zijn geïntroduceerd. Het aantal foodintroducties in een land is vervolgens gecorrigeerd naar de bevolkingsomvang. Nederland
¶
FHI-branches en voor de federatie als geheel de ontwikkeling
resultaten van 2000 en 2005. Het rapport bevat ook uitgebreide
naar een bacheloropleiding behoort ook tot de mogelijkheden.
scoort met een 9,5 het hoogst. Japan scoort het laagst en ook de Verenigde Staten is één van de minst innovatieve foodlanden. ¶
hebben geleverd. Het rapport beschrijft voor elk van de vier
Paul Petersen,
[email protected], Bron: MKB-Nederland
¶
(033) 465 75 07.
¶
10
Haagse Babbel Verhagen: ‘Belastingkorting voor innovatie en op tijd betalen’ D
e Nederlandse overheid moet bezuinigen. Niettemin toont Maxime Verhagen, vicepremier en Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie,
veel ambitie. Hij richtte met zijn ambtenaren negen topteams in, liet hen plannen maken en bracht die samen in een nieuwe bedrijfslevennota onder de titel ‘Naar de Top’. De verschijning van dit beleidsdocument was aanleiding om Verhagen te
11
‘Het kabinet zet alles op alles om Nederlandse bedrijven in de top van de wereld te houden’
vragen zijn visie toe te lichten voor FHI en Signalement.
Welke kansen en bedreigingen ziet u voor de Nederlandse economie in het algemeen en voor de technologiebranches in het bijzonder op de korte en middenlange termijn?
Het huidige kabinet wil, meer dan het voorgaande, de economische ontwikkeling en technologische innovatie overlaten aan de markt. Wat betekent dat voor de rol van uw ministerie?
innovatieve ondernemers die moeite
De Europese schuldencrisis zorgt voor
Te lang hebben we in Nederland gedacht
geld terug in het fonds, zodat we met één
verlies van vertrouwen in de economie.
dat we in Den Haag innovatie en
euro verschillende ondernemers kunnen
In die zin zijn het economisch spannende
vernieuwing konden bedenken. Zo werkt
ondersteunen.
tijden. Nederlandse bedrijven behoren tot
het niet. Ondernemers verzinnen nieuwe
de top van de wereld, zeker in sectoren
ideeën en producten omdat ze daar een
waar technologiebedrijven actief zijn. De
markt voorzien. Niet omdat ze Haagse
groei van landen als China en India biedt
subsidies krijgen. Bovendien leiden al die
onze bedrijven enorme kansen. Denk
subsidiepotjes tot allerlei ingewikkelde
bijvoorbeeld aan de explosieve vraag die
procedures die ondernemers veel tijd
er in China is naar technologie om de
kosten. Daar wil ik van af. We gaan het op
zorg efficiënter te maken. Nederlandse
hebben hun plannen te realiseren, omdat ze bijvoorbeeld nog geen arbeidsverleden hebben, kunnen hier van profiteren. In principe gaat het om leningen. Als de
Maxime Verhagen op bezoek bij Richard Holslag van biopharma ontwikkelingsbedrijf Prosensa. Holslag was keynote speaker op de FHI-conferentie Automation in Pharmaceutical Industry op 11 oktober.
ondernemers succesvol zijn, vloeit het
dat overheden niet alleen binnen dertig
vakkrachten waar ze echt behoefte aan
De betalingsmoraal lijkt in Nederland nog steeds te verslechteren. Wanneer wordt het punt bereikt dat er wetgeving komt a la Frankrijk, waarbij verlenging van betalingstermijnen bij wet is verboden en wanbetalers wettelijk verplicht worden strafrente te betalen?
het onderwijs. En dat is goed, want
hebben. Ik wil dat voor elkaar krijgen,
Dat punt is heel dichtbij. Als wij zo veel
tussentijd betaalt de rijksoverheid gewoon
miljoen euro. En er komt een innovatiefonds
onderwijs is belangrijk. En toch zitten
door de samenwerking tussen bedrijven
waardering hebben voor ondernemers, dan
binnen 30 dagen, zoals het hoort. En niets
kabinet zet alles op alles om Nederlandse
met 500 miljoen euro aan durfkapitaal.
bedrijven te springen om vaklui en
kennisinstellingen en de overheid te
moeten we gewoon op tijd hun rekeningen
let provincies en gemeenten om het goede
bedrijven in de top van de wereld te
Met dat fonds kunnen we ondernemers
specialisten. Het is echt tijd dat het roer
verbeteren. Deze samenwerking is de basis
betalen. Daarom heb ik in Brussel
voorbeeld te volgen.
houden.
efficiënter op weg helpen. Jonge en
omgaat in het onderwijs. Universiteiten,
van mijn nieuwe bedrijvenbeleid.
geregeld dat er een Europese regel komt
hogescholen en vakscholen moeten niet allemaal achter elkaar aan blijven
een betere manier doen. Voor die subsidies
Wat betekent dit voor het arbeidsmarktbeleid? De technologiebranche heeft al jaren last van een mismatch tussen de vraag naar en aanbod van goede arbeidskrachten. Wat gaat u daar aan doen?
bedrijven hebben alles in huis om te
komt een belastingkorting terug voor
We steken elk jaar 20 miljard euro in
profiteren. Deze goede uitgangspositie
vernieuwende bedrijven van in totaal 500
is echter geen garantie voor succes. Het
door Kees Groeneveld en Andreas Meijer
hollen, maar meer oog hebben voor wat de economie en de arbeidsmarkt nodig heeft. Onderwijsinstellingen moeten zich meer specialiseren en bedrijven moeten meer kans krijgen om bij te dragen aan opleidingen die zorgen voor de
dagen hun rekeningen betalen, maar ook dat ondernemers een boete mogen heffen van veertig euro én dat ze een wettelijke boeterente van acht procent mogen rekenen. De lidstaten van de Europese Unie hebben tot 1 januari 2013 de tijd om de EU-richtlijn om te zetten in nationale wetgeving. Ik ga dat nog sneller doen. In de
¶
12
13
Zo gezegd zo geschreven...
Huub van Oevelen wint 23e FHI Golftournament op en top gezelligheid. Met zijn speechje
“Een omwenteling bereik je alleen als je significant
bij de prijsuitreiking kreeg Erik Ziengs, de
bezuinigt. Anders gaan mensen door zoals ze deden”
goegemeente, aanvankelijk een klein beetje
VVD-staatssecretaris Halbe Zijlstra van Cultuur en Onderwijs in NRC Handelsblad, vrijdag 8 juli 2011
sceptisch over ‘Den Haag’, volledig ‘plat’. Met dank aan de sponsors, Amsterdam RAI, als hoofdsponsor, Arti ’70, BDO, Graydon, Greenberg Traurig, HBR Branche
“De opgewonden reactie van Europese politici geeft aan Golfcommissie-voorzitter Gejan Starink
Verzekeringen, Jaarbeurs Utrecht, JWB Creatieve Communicatie, Muntz, Van de
dat ze in paniek zijn en dat is voor anderen, zoals beleggers, het signaal dat er echt iets mis is”
Ridder en Van Geelen als subsponsors.
Professor Rene Tissen, hoogleraar bedrijfskunde aan Nyenrode Business Universiteit in Nederlands Dagblad van zaterdag 9 juli 2011
Huub van Oevelen en Erik Ziengs
En dank aan de golfcommissie, de FHIleden Gejan Starink van Panasonic, Willem
“Over de hele wereld kennen ze Johnny, en Vacansoleil.
van Raalte van Da Vinci Europe Laboratory #Net terug van golfevenement FHI,
Solutions en Willem Dikker Hupkes van
als vervanger van collega Afke Schaart
Blanken Controls.
In Amerika heeft een bedrijf T-shirts op de markt gebracht. ‘Country: Hoogerland, Profession: Hero’ staat
de prijsuitreiking mogen doen. Tja, ’t blijft een mooi vak TK lid#
twitterde
Volgend jaar de 24e editie van het FHI-
VVD parlementariër Erik Ziengs op 25 augustus
golftournament. De datum is vast, laatste
er op. Schitterend”
om 22.55 uur.
donderdag van augustus, 30 augustus dus.
John Gerards, marketingmanager van Vacansoleil in FD.weekend van zaterdag 16 juli 2011
De locatie moet nog worden gekozen.
¶
Logisch zijn enthousiasme, want het was weer schitterend, nu ook het weer. Als
“Niet klagen maar dragen, gaan als de brandweer en
vanouds bijna, want de ene keer met regen,
bidden om kracht, zeggen we in Rotterdam”
vorig jaar, dat was niet normaal man!
Rotterdams-Surinaamse beeldend kunstenaar Charl Landvreugd, in het programma Kunststof op Radio 1, dinsdag 19 juli 2011
Prachtige winnaar ook in de 23 editie e
van de wedstrijd: Huub van Oevelen, van [e]Parts Electro Componenten, trouw
“Alsof er ook maar één ambtenaar in Den Haag
deelnemer en elk jaar beter spelend. Met 33
rondloopt die zelf regels verzint om het de rest van
stableford punten na handicap verrekening, liet hij Mark van Son van Romex, Gerrit
Nederland lastig te maken... Goede ambtenaren
Minnee van ROTERO Holland en Terje
behoeden politici voor te veel of verkeerde regels”
Ostenden van Adquipment Medical achter zich als ‘best of the rest. Zij eindigden ex
Menno Snel, nieuw benoemde bewindvoeder IMF en voorheen topambtenaar op het Ministerie van Financiën, in FD.weekend van zaterdag 20 augustus 2011
aequo met 32 punten. De baan was weer vol, zo’n honderdzestig
“Cybercrime vergt nieuwe manieren van bestrijden. Als
FHI-ers deden weer mee. Prachtige accommodatie De Scherpenbergh in Lieren,
Negentiende hole
daar iets voor nodig is zoals het ‘zeerecht’ dat Hugo de Groot in de 17e eeuw initieerde, dan moet dat maar” Ronald Prins, medeoprichter en directeur van Fox-IT, in Automatisering Gids van 19 augustus 2011 ¶
15
Star t nog d it najaa r!
Spannende opleidingen
Actie tegen acquisitiefraude vergt snelle en gedegen aanpak M
KB-Nederland heeft bij de rechtbank van Groningen een proces aangespannen tegen Holland Internet Group bv, Telefoongids.com bv en
Infosite bv, die zij beschuldigt van acquisitiefraude. De maat was vol. Het moet nu maar eens blijken in hoeverre de Wet op de Oneerlijke Handelspraktijken ook echt bescherming biedt.
Veel ondernemers krijgen er mee te maken:
opgestarte civiele procedure het probleem
oneigenlijke advertentieverkoop. Bijna
in zijn algemeenheid niet zal oplossen.
iedereen kent het, een telefoontje van een
In het verleden zijn in Nederland
verkoper die beweert dat er al afspraken
met succes verschillende civiele
zijn. Of dat even per fax bevestigd kan
procedures aangespannen tegen
Maak kennis met Elsevier Opleidingen, de toonaangevende aanbieder van
worden. Achteraf blijkt de fax een offerte
individuele acquisitiefraude en
te zijn. Elke vorm van akkoord kan een
werden spookfacturen verboden.
(praktische en actuele) beroepsopleidingen in de techniek, installatie, bouw
opdrachtbevestiging betekenen.
Echter, na een paar maanden
en industrie. Zodat jij altijd weet wat je doet; bij hoog- en bij laagspanning.
MKB-Nederland eist niet alleen dat
een andere naam weer op om zijn
gedaagden op straffe van een dwangsom
kwalijke praktijken voort te zetten.
stoppen met hun handelswijze, maar
En ondertussen breidde het aantal
vraagt de rechtbank ook om een principiële
‘aanbieders’ in deze ‘branche’ zich alleen
uitspraak. De ondernemersorganisatie wil
maar verder uit.
BASIS ELEKTROTECNNIEK EN SCHEMA LEZEN (ET1)
ELEKTRISCHE AANDRIJVING EN BESTURINGSTECHNIEK (ET-2)
HOOGSPANNINGSTECHNIEK (HST)
De basisprincipes van elektrotechniek
Na deze vervolgopleiding op ET-1 ken
van een hoogspanningsinstallatie?
moet je kennen om de werking van
je de werking en eigenschappen van
Met de opleiding Hoogspanningstechniek
transformatoren, elektromotoren en
elektrische aandrijving van machines en
krijg je goed inzicht in de samenstelling,
elektrisch geedschap te doorgronden.
machinebesturingssystemen. Je kunt
Je wilt apparaten veilig kunnen gebruiken
Werk jij met hoogspanning of in de buurt
dook dezelfde fraudeur onder
dat de rechter de werkwijze van bedrijven als de Telefoongids.com kwalificeert als
De overheid moet volgens Kist de aanpak
misleidend en onrechtmatig en de Wet
van spookfacturen en acquisitiefraude niet
op de Oneerlijke Handelspraktijken ook
aan de markt overlaten. De enige manier
opbouw en achtergronden van hoog-
van toepassing verklaart voor kleine en
om deze kwalijke praktijken de nek om te
storingen lokaliseren en verhelpen.
spanningsinstallaties. Leer hoe ze in
middelgrote ondernemingen. Indien sprake
draaien, is ze expliciet strafbaar te stellen.
en storingen adequaat verhelpen. Deze
Na afloop van de opleiding volgt het
elkaar zitten en hoe je er veilig mee om
is van een overtreding van het verbod
Momenteel werkt het Nederlandse strafrecht
opleiding geeft je een goede start in
PBNA-examen ‘Toegepaste elektrische
kunt gaan.
op oneerlijke handelspraktijken kan de
helaas onvoldoende tegen dit soort
gevraagd of door misleiding mee hebben
de elektrotechniek, inclusief het leren
aandrijving en besturingstechniek’.
consument een (civielrechtelijke) procedure
spookfacturen. De Belgen hebben sinds kort
ingestemd. De schade bedraagt volgens
€ 4825,- exclusief btw
starten. MKB-Nederland wil vastleggen dat
een aparte wet die acquisitiefraude expliciet
het fraudemeldpunt jaarlijks vierhonderd
€ 1625,- exclusief btw
start 27 en 31 oktober 2011
deze wet ook voor kleine en middelgrote
strafbaar stelt, compleet met boete en
miljoen euro. In veel gevallen blijkt per
start 15 november 2011
9 bijeenkomsten
ondernemingen bescherming biedt tegen
gevangenisstraf. Dat zou ook in Nederland
brief aanvechten en niet betalen van de
11 lesavonden
plus 1 praktijkdag
acquisitiefraude. Die bescherming wordt een
geregeld moeten worden.
oneigenlijke facturen voldoende te zijn of de
lezen van schema’s en het lokaliseren van storingen. € 1450,- exclusief btw start 6 oktober 2011
stuk realistischer wanneer omkering van de
11 lesavonden
bewijslast als uitgangspunt gaat gelden.
plus 1 praktijkdag
Kijk voor praktische en actuele opleidingen op de website! WWW.ELSEVIEROPLEIDINGEN.NL Of bel met onze klantenservice: (078) 625 3888
fraudeurs af te schrikken. Fraudemeldpunt.nl heeft dit jaar al meer dan 6.500 klachten ontvangen van
Voor vragen of meldingen over
Bas Kist, partner bij Merkenbureau Chiever
ondernemers die facturen hebben ontvangen
acquisitiefraude: Andreas Meijer,
vreest echter dat de door MKB-Nederland
voor diensten waar ze nooit om hebben
[email protected], (033) 465 75 07.
door Andreas Meijer
¶
Conjunctuur
16
Conjunctuurbeeld verslechterd Het volume van het bruto binnenlands product (bbp) was in het tweede kwartaal 1,6 procent groter dan in dezelfde periode een jaar eerder. Daarmee was de groei veel minder groot dan in het eerste kwartaal, toen deze nog 2,8 procent bedroeg. Ten opzichte van het voorafgaande kwartaal groeide de economie in het tweede kwartaal met 0,2 procent. Hierbij is rekening gehouden met werkdag- en seizoeneffecten.
bruto binnenlands product (BBP) 6
%-volumemutaties
3
4
2
2
1
0 -2
0 -1
-4
-2
-6
III
IV
2007
Bron: CBS ¶
I
II
III
2008
IV
I
II
III
IV
I
II
2009
III
2010
IV
I
II
‘11
T.o.v. zelfde kwar taal vorig jaar (linkeras) T.o.v. voorgaande kwar taal seizoensgecorrigeerd (rechteras)
-3
Slecht betalen leidt tot faillissement U
it cijfers van Graydon blijkt dat het betaalgedrag in de technologiebranche consequent hoger ligt dan het gemiddelde
van 46 dagen. Gemiddeld staat een factuur 48,4 dagen uit. Veel faillissementen zijn het directe gevolg van late betalingen door
Stemming ondernemers industrie verbeterd
afnemers. Iedere euro die vastzit in achterstallige facturen, is een
De stemming onder ondernemers in de industrie is in
rmijn leidt de betalingsstroom enke-teond ‘Een slecht beheer van ernemingen, enstorting van zakelij nog steeds tot der ine groot en klein, ove de hele wereld.’
september verbeterd. Het producentenvertrouwen steeg van -3,3 in augustus naar -0,5 in september. In de voorgaande vijf maanden nam het producentenvertrouwen nog af. Het producentenvertrouwen is samengesteld uit drie deelindicatoren: het oordeel over de orderpositie, de verwachte productie in de komende drie maanden en het oordeel over de voorraden gereed product. Bron: CBS ¶
Producentenvertrouwen industrie saldo % positieve en negatieve antwoorden
20 _ 10 _ 0_
toename is even groot als die in juni. Het volume van de invoer nam in juli met bijna 2 procent toe. Dit is een stuk minder dan in de voorgaande maand. De volumecijfers zijn gecorrigeerd voor werkdageffecten.
(aangetekende) post, fax en e-mail. De klant
door ervoor te zorgen dat vorderingen
krijgt eenmalig een extra week de tijd om
goed inbaar worden door tijdig de juiste
alsnog te betalen. Deze extra termijn is
-20 _
herinneringen te sturen en ervoor te
essentieel. Na afloop daarvan treedt het
zorgen dat in geval van een faillissement
verzuim in en is de klant schadeplichtig. De
de eigendom van de geleverde goederen,
klant is dan ook wettelijke rente verschuldigd
2. Leg afspraken vast
totdat deze zijn betaald, niet op de koper
en die bedraagt momenteel 8,25 procent.
3. Controleer de
aan standaardteksten voor offertes,
Betaalt een bedrijf na meerdere
4. Stuur de factuur zo snel mogelijk
opdrachtbevestigingen en herinneringen
aanmaningen nog steeds niet? Schakel dan
6. Werk samen met verkoop
door een advocaat of incassobureau te laten
een advocaat of professioneel incassobureau
7. Stuur de eerste herinnering zo snel
controleren. Door het optimaliseren van
in dat is aangesloten bij de Nederlandse
de interne workflow, is het te allen tijde
Vereniging voor Incasso (NVI). Wacht niet te
duidelijk welke klant te laat is met betalen.
lang: hoe ouder uw vordering, hoe lastiger
De diensten van Graydon zijn
het is om het geld te incasseren. Graydon int
gebaseerd op de meest complete
De betalingstermijn wordt opgenomen
het overgrote deel van de vorderingen in het
en actuele database van Nederland
in de algemene voorwaarden, maar
minnelijk traject, dus zonder tussenkomst
met meer dan 2 miljoen bedrijven.
ook in de offerte, overeenkomst en de
van de rechter. Uniek hierbij is dat Graydon
Bij Graydon houden zeventig
opdrachtbevestigingen. Eveneens wordt
de kosten van het minnelijk incasso verhaalt
professionals zich volledig bezig
vermeldt dat de eigendom niet eerder
op de debiteur.
met het verzamelen, verwerken en
-30 _
o |n|d|j|f|m|a |m|j|j|a |s|o |n|d|j|f|m|a |m|j|j|a |s|o |n|d|j|f|m|a |m|j|j|a |s|o |n|d|j|f|m|j|j|a |s
2008
2009
2010
2011
uitvoer goederen 20 _ 15 _
% mutatie t.o.v. jaar eerder
10 _
33,2 miljard euro. Dat is 8 procent meer dan een jaar eerder. De invoerwaarde steeg met bijna 6 procent tot 29,3 miljard euro. Het handelsoverschot bedroeg daarmee 3,9 miljard euro. Dat is 0,9 miljard hoger dan in juli 2010. De waardecijfers zijn niet gecorrigeerd
-10 _ -15 _ -20-
over gaat. Een leverancier doet er goed
2008
2009
2010
2011
beoordelen van informatie.
zaak te bedingen dat ook de klant zelf
terecht voor gratis eerstelijns juridisch
Leden van FHI kunnen op ieder
een eigendomsvoorbehoud maakt bij
advies. Wanneer doorverwijzing naar een
moment van de dag een kredietadvies
doorlevering.
advocaat noodzakelijk is dan staat mr. Frank
opvragen van elke onderneming
Meijers gesteld om uitgebreidere adviezen
in Nederland. Daarnaast kunnen
Wanneer de betalingstermijn is verstreken
en procedures te verzorgen. Daarvoor wordt
leden 24/7 (internationale) incasso’s
is het moment gekomen om een herinnering
een speciaal FHI-ledentarief in rekening
indienen en volgen. Hierbij is het
te sturen door middel van een brief per
gebracht. ¶
minnelijke traject kosteloos.
minder dan in 2010.
door Andreas Meijer ¶
mogelijk en zorg dat die volledig is
FHI-leden kunnen bij mr. Andreas Meijer
voor werkdageffecten. Juli had in 2011 een werkdag
Bron: CBS
bestaande klanten
verplichtingen is nagekomen. Hierbij is
o|n|d j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d j|f|m|a|m|j|j
‘07
1. Screen nieuwe klanten én
beslissingsbevoegdheid
overgaat dan nadat de klant al zijn
5_ 0_ -5 _
De waarde van de goederenuitvoer kwam uit op
Succesfactoren voor een strak debiteurenbeleid.
Betalingsrisico’s kunnen worden beperkt
Groei export ruim 5 procent ruim 5 procent groter dan een jaar eerder. Deze
rekeningen te betalen.
-10 _
‘07
Het volume van de uitvoer van goederen was in juli
gemiste investering en kan ook niet gebruikt worden om de eigen
17
18
19
Wim Teunissen, de man van fusies is nu business angel
ijsberen
Freek Rooze Teunissen was vier jaar voorzitter van De
Zoals u wellicht weet, coach ik al een jaar of tien leidinggevenden.
Nederlandse Club Côte d’Azur met 1.700
Meestal gebeurt dat in een klassieke setting: bij de klant of bij mij op
leden en is alweer vijf jaar actief met de
kantoor, in een ruimte waar we niet worden gestoord. En dan vooral
Sophia Business Angels Club en de ISF
zittend.
Met Rodelco stond Teunissen op de tentoonstelling FIRATO, in de ‘stille’ hal, met de professionele componentenleveranciers, pal naast de grote hal vol met audio-, TV- en videoapparatuur en luidruchtige optredens. “Ik werd bestuurslid
column
investment holding.
Nu ben ik iemand die de neiging heeft om te ijsberen. In trainingen kan ik ook vrijwel nooit stilstaan. Het is alsof het bewegen van de spieren me scherper laat denken en me gemakkelijker de juiste woorden laat voortbrengen. Dat is niet onlogisch. Het verband tussen beter functionerende hersenen en beweging is al lang geleden aangetoond. De betere doorbloeding en daarmee de aanvoer van zuurstof en suikers is daarvan de oorzaak. IJsberen werkt, maar kan in dit soort gesprekken wat vreemd overkomen. Dat vond ik jammer.
van de organiserende Vereniging FIAR, samen met Sony directeur Brandsteder en later Van Velzen. De Stichting FIRATO werd
is er leven na fhi?
sponsor van de technologieprijs van AEG Mechatronics Trophy. Na Hans Smits was ik voorzitter van de jury die de inzendingen beoordeelde en de winnaar aanwees.”
O
‘neem uw medewerkers voor een serieus gesprek mee uit wandelen’
ud elektronica bestuurslid Wim Teunissen woont in Frankrijk. Vanuit huis
Wortels’ om te willen verhuizen.”
Tijdens gesprekken met bestuurder Alfred
kijkt hij uit op het Sophia Antipolis Technology Park, twintig autominuten
Wim Teunissen verhuisde zelf met zijn
Nijkerk van de Industriële Elektronica sectie
Met dit en de ervaring in het achterhoofd dat we al wandelend met
van Nice en Cannes en dichtbij de stranden van Antibes. Formeel gepensioneerd,
echtgenote in september 1999 naar
van FHI, werd het idee geboren van een
een vriend of partner hele goede gesprekken kunnen hebben, besloot
maar nog steeds druk met het overdragen van kennis, kunde en kapitaal aan
Frankrijk. Kort daarna kreeg SEI een zeer
fusie van de industriële elektronica activitei-
ik vorig jaar om meer lopend te coachen. Gewoon met de klant naar
nieuwe innovatieve bedrijven. In zijn FHI-tijd bekleedde hij directiefuncties
gunstig bod van Avnet ter overname van de
ten van beide brancheorganisaties in het
buiten. Het moest dan wel redelijk weer zijn, want veel wind en vooral
bij Rodelco Electronics en Sonepar Electronique International. Bestuurslid bij
hele SEI groep. “Mij werd toen gevraagd
belang van gemeenschappelijke leden. En
regen werken afleidend. We spreken daarom eerst af in een restaurant
de Vereniging van Fabrikanten, Importeurs en Agenten op Radiogebied, FIAR
tijdelijk al mijn tijd te besteden aan het
daarna werd Teunissen bestuurslid van de
dat op de afgesproken tijd niet al te druk is en dat in of bij een
en later bij FHI’s elektronica branche, waar hij samen met Alfred Nijkerk de
verkoopgereed maken van de groep en
elektronicabranche van FHI.
natuurrijk gebied staat. Koffie is er altijd en mocht het toch plenzen,
industriële elektronica activiteiten van beide organisaties bij elkaar bracht.
gesprekken te voeren met diverse
dan kunnen we het gesprek alsnog daar houden.
specialisten van de koper, advocaten over
Teunissen kijkt met een goed gevoel terug
En het werkt. Natuur en beweging werken inspirerend en stimulerend.
Rodelco Electronics in Breda waar Wim
hiervan groeiden snel, qua salaris, maar ook
en weer en met de commissie mededinging
op zijn bestuursperiode. “Het was onverge-
Naast openheid is er ook neiging tot meer zwijgen. Vaak in diepere
Teunissen directeur was, gold indertijd als
qua opleidingskosten bij fabrikanten
in Brussel.” Teunissen realiseerde, als
telijk te werken met bijzondere mensen als
reflectie, met betere vragen of antwoorden als gevolg. Gesprekken
een van de grootste distributeurs van
wereldwijd. De grote opgave bleek een plek
senior vicepresident Avnet EMEA, de
Ton Kersbergen, Ton Risseeuw en Alfred
zijn dynamischer en effectiever. Bij terugkomst na zo’n anderhalf uur
elektronica componenten in de Benelux.
in Europa te vinden waar specialisten met
integratie van de beide ondernemingen.
Nijkerk. De relatie was zakelijk én vriend-
hebben beiden geestelijk en lichamelijk een lekker gevoel. Gemaakte
Later werd hij executive vicepresident van
hun gezinnen bereid waren naar toe te
schappelijk.”
gedragsafspraken blijken later ook beter te worden nagekomen en ook
het Franse bedrijf Sonepar Electronique
verhuizen. Na enige verkenning heb
Medio 2000 werd bij Teunissen een
International (SEI), het moederbedrijf van
voorgesteld deze centralisatie in het
nierprobleem ontdekt. Het deed hem
Rodelco. Omdat Teunissen tevens directeur was van de in Breda gevestigde Europese holding van SEI, bleef hij regelmatig in Nederland komen. De SEI groep in Europa was gevormd door acquisitie van individuele
‘Ingrediënten voor super Willie Wortels om te verhuizen’
bedrijven met als consequentie verkoop,
de kennisherinnering is beter. Ik kan het iedere leidinggevende daarom Op de vraag hoe in Frankrijk naar Nederland
van harte aanbevelen: neem uw medewerkers voor een serieus
wordt gekeken is hij duidelijk. “Het beeld is
gesprek mee uit wandelen. U zult er geen spijt van krijgen.
positief. Nederland wordt gezien als één van de sterkere landen in Europa. Solide, en goed gemanaged. Het aanzien is hoog op
Freek Rooze
innovatiegebied. Maar is in Nederland
www.salessupport.nl
eigenlijk wel bekend wat er allemaal
productspecialisatie, marketing,
technologiepark Sophia Antipolis in de buurt
besluiten gebruik te maken van de
gebeurt in Sophia Antipolis, het grootste
administratie en logistiek in alle landen. In
van Nice te effectueren. Zon, zee, skiën,
mogelijkheid om op zestigjarige leeftijd met
technologiepark van Europa? Nederlandse
de negentiger jaren werd een strategie van
internationale scholen en universiteiten,
pensioen te gaan. Van stil zitten is
bedrijven zouden zich hier beslist vaker
vergaande centralisatie in gang gezet. “Wat
vliegen naar alle landen, alle ingrediënten
vooralsnog geen sprake. Zeker niet nadat
moeten laten zien. Er is hier veel te halen en
die productspecialisten betreft, de kosten
die het interessant maken voor ‘super Willie
een niertransplantatie succesvol uitpakte.
te brengen.”
door Andreas Meijer
¶
¶
20
21
Onderzoek geeft inzicht in afvalstromen technologie R
EINDGEBRUIKER (100%) 30%
ecent is op Europees niveau bepaald dat de inzameltarget voor
Leverancier
11%
30%
Sinds jaar en dag verzorgt de Stichting Recycling Technologische Apparatuur (RTA)
afgedankte elektr(on)ische appara-
de collectieve inzameling en verwerking van professionele afgedankte elektrische en
tuur stapsgewijs verhoogd wordt van
elektronische apparatuur voor bedrijven in de technologiebranches. Hiermee geeft
45 procent in 2015 tot 65 procent in
zij uitvoering aan de Europese Richtlijn Afgedankte elektrische en elektronische
2019, gerelateerd aan de hoeveelheden
apparatuur (AEEA) die het doel heeft natuurlijke hulpbronnen, milieu en gezondheid te
apparaten die in de drie voorgaande
beschermen. De stichting ontlast FHI-lidbedrijven van allerlei wettelijke verplichtingen
jaren nieuw op de markt zijn gebracht.
in dit traject.
bedrijfsafval inzameling Gemengd + Gescheiden
Oorspronkelijke keten
collectieven rta nvmp/ictm
Stichting Recycling Technologische
NIET (aantoonbaar) vergunde routes
- WdvK/distr/GrH - System Int/Install - Leverancier
Omdat de verwerkingstroom via de
9%
5%
Apparatuur (RTA) ruim achter bleef bij
Harold Krikke van de Open Universiteit
is dat percentage 51 procent. Dat is beter
die percentages, heeft het stichtings-
onderzoek verricht naar de verschillende
dan de target voor 2015, maar onder het
bestuur professor Harold Krikke van de
verwijderingsroutes die eindgebruikers en
beoogde inzamelpercentage van 65 procent
Open Universiteit Nederland gevraagd
andere partijen benutten voor afdanking van
voor 2019. Als de donaties van gebruikte
te onderzoeken hoe het zit met de ver-
hun elektronische producten. Het onderzoek
apparatuur worden meegeteld dan komt het
schillende afvalstromen. Uit dat onder-
is verricht door de branches Industriële
inzamelpercentage nu al uit op 69 procent.
zoek blijkt nu dat circa tweederde van
Automatisering, Industriële Elektronica,
de in de markt gezette apparatuur
Laboratorium Technologie en Medische
De stichting RTA is blij met de resultaten
wordt ingezameld in overeenstemming
Technologie.
van het onderzoek. Dat de verwijderings-
met de achterliggende gedachte van de richtlijn.
29%
3%
vergunde verwerkers (46%)
route van professionele elektronica apparaDe resultaten van het onderzoek laten zien
tuur voor een meer dan beoogd
dat de verwijderingsroutes zeer gespreid
deel loopt via vergunde bedrijven is een
De wetgeving omtrent afgedankte
zijn. 46 procent van het totaalvolume van de
prettig gegeven. De verwerkingsbedrijven
elektronische apparatuur vereist dat een
traceerbare stromen gaat via daartoe erkende
ontmantelen de apparatuur en scheiden die
producent of importeur die als eerste
en geregistreerde, ‘vergunde’ verwerkers.
in ‘monostromen’ die vervolgens worden
een nieuw apparaat op de Nederlandse
Dit betreft elektronica-apparatuur die wordt
ingezet als grondstof voor nieuwe producten.
markt brengt, verantwoordelijk is voor
afgedankt via collectieven als RTA en de
Technologie dient duurzaamheid. Cradle to
het afvalbeheer. In het licht van de op
reguliere bedrijfsafval verwerkers. Wanneer
Product, to Cradle to New Product.
stapel zijnde inzameldoelstellingen heeft
het producthergebruik wordt meegeteld dan
www.stichtingrta.nl ¶
4%
vergunde inzamelaar (46%)
Hoogste bieder
15%
donatie
5% 4%
recycling/ nuttige toepassing
rest verbranding
(88-97% van 46%)
(3-12% van 46%)
product hergebruik
export 5%
9%
nvt/overig
Bron: Stichting Recycling Technologische Apparatuur
22
23
Standaard standbouw kosteneffectief en creatief I
Dé procesbeurs
Industriële instrumentatie en process control volgend jaar compleet in Amsterdam RAI
n de voorbereiding naar HET Instrument
Die zou dan immers kostenverhogend kunnen
2012 is gevraagd en gezocht naar
werken en dat is juist niet de bedoeling.
mogelijkheden om kosten te drukken.
Andersom is het ook mogelijk om het
Uiteraard met behoud van de uitstraling
standaardconcept toe te passen voor stands
die past bij technologie op de beurs. De
die groter zijn dan 50 m2.
afgelopen jaren is ervaring opgedaan met ‘standaardstands’ die er helemaal niet uitzien als standaard. Het succes van dit type stands, waarvan op de beursvloer mensen soms niet eens geloofden dat het inderdaad om standaard ging, heeft er toe geleid dat het
exposanten gebruik maken van deze optie, je
wee bijzonder inspirerende
seminar tijdens de beurs. Maar ook op
ontwerp en realisatie, dat is bij uitstek
concept voor 2012 op grotere schaal wordt
elkaar minder verleidt om ‘tegen elkaar op te
bijeenkomsten waren er aan de
de vloer kun je er van alles mee. De
het veld van de technologiebranches.
toegepast. Door ervan uit te gaan dat alle
bieden’.
aftrap van de voorbereiding op HET
Wintershall-skid op HET Instrument 2010
De software die je nodig hebt om te
stands van 50 m2 of kleiner worden gebouwd
Instrument 2012, met name voor de
was nog maar een voorproefje. Training
kunnen designen en te engineeren en de
uit standaard onderdelen, wordt het mogelijk
Hoewel bij de inschrijving als exposant
branche Industriële Automatisering.
hoort er eigenlijk vanzelfsprekend bij.
componenten en systemen die samen het
dat concept kosteneffectief aan te bieden.
uitgangspunt is dat elke stand van 50 m2 of
T
“We gaan ons presenteren met het
high tech product of systeem vormen, ze
kleiner als standaardstand wordt uitgevoerd,
Met deze aanpak geeft FHI invulling aan het
moeten elkaar kennen en herkennen. Op
Niet tegen elkaar opbieden
kunnen er redenen zijn om hiervan af te
uitgangspunt dat elk aangesloten bedrijf,
control voor de procesindustrie. Voor
Safety, environment & sustainability
Het Instrument 2012 is het opnieuw een
De truc is dat in het type ‘professional’
wijken. Bijvoorbeeld als een bedrijf heeft
mede dankzij de forse ledenkorting, zich
de gebruikers uit de procesindustrie is
Dat safety een issue is in de industrie is
thema, in het conferentieprogramma en op
van de standaardstandbouw die nu wordt
geïnvesteerd in een eigen standaardstand die
kosteneffectief kan presenteren op een grote
HET dé procesbeurs. Natuurlijk nemen
helder. HET Instrument 2012 leent zich bij
de beursvloer.
aangeboden, gekozen kan worden uit
langs een aantal verschillende beurzen reist.
beurs die HET Instrument is. ¶
nooit alle bedrijven die in de markt
uitstek voor een Safety Discovery Tour. Met
standaardonderdelen waarmee elke exposant
In dat geval kan dispensatie worden
zijn een stand, maar qua technologie
de X-plore rugzak langs een aantal stands
in hoge mate zijn eigen stand vormgeeft.
aangevraagd van de verplichting de
en productscala zal er echt niets
om de attributen op te halen die helpen
Voordeel van deze aanpak is dat wanneer
aangeboden standaard te gebruiken.
ontbreken.”
om zicht te krijgen op een coherente safety
volledige aabod aan instrumentatie en
policy voor de plant, dat is de idee. SIL, Het was een helder statement in de meeting
functional safety, process safety, personal
van 20 september met een twintigtal
safety, draagbare gasdetectie, ATEX het kan
bedrijven die samen ideeën ontwikkelden
allemaal aan de orde komen, net zo goed als
voor een succesvol evenement volgend jaar
emissiemeting en -reductie of bioproductie.
¶
We gaan HET beleven met labtechnologie LiveLAB gaat echt leven, beursbezoeker
Lucht-, bodem- en andere verontreinigingen,
ontdekt milieu en veiligheid.
recycling, veiligheid op de labwerkvloer
Belevingsmarketing op de beursvloer,
kleding, kasten, afzuiging, reststoffen.
betoog waaruit bleek hoe belangrijk HET
Shell, AkzoNobel, Dow en DSM op de beursvloer
X-plore Laboratory, dat gaat gebeuren
Veiligheid bij gebruik van chemicaliën,
Instrument 2012 kan worden voor de
De Process Systems Engineering & Process
op HET 2012. Het LiveLAB komt er
biologische reagentia, straling, apparatuur,
ontwikkeling van de industrie in Nederland.
Control discussie die Ton Backx weer een
weer, maar met nog meer fun, interactie,
cryogene stoffen, glaswerk en fysieke
De kans bestaat dat een aantal grote
zet heeft gegeven (zie pagina 30) kan ertoe
creativiteit en effectiviteit als het ligt aan de
belasting bij laboratoriumwerk, het zijn
procesindustriebedrijven het zelf komen
leiden dat ook de klanten zich laten zien op
initiatiefnemers.
laten zien op de beursvloer.
de beursvloer van HET 2012. De idee is dat
Bezoekers die met een analysevraag naar
de verschillende systeemleveranciers elk
de beurs komen, krijgen ter plaatse de
Service als product
samen met een plantowner de problematiek
passende analyse toegepast voorgeschoteld
Milieu & veiligheid, discover safety
Kun je service als product zichtbaar maken
gaan adresseren en gaan laten zien hoe
als bezoeker van het LiveLAB. Real time
Gevaar moet je eerst zien, ontdekken, om
om dat hele scala te laten ontdekken in
en aan de man brengen op de beursvloer?
partnerships kunnen werken.
interactie dat is de idee, het concept. Geen
je er tegen te kunnen wapenen. Het thema
‘discovery tours’, routes langs stands met
power point of afstandelijke demo, maar
milieu & veiligheid in en om het lab speelt
oplossingen.
zelf als bezoeker aan het apparaat, het
snoeihard. Iedereen die te maken heeft
ze zien het helemaal zitten. Advanced
High Tech Equipment Engineering
instrument voelen.
met een laboratorium loopt er vroeg of
diagnostics, service-on-demand, automated
Februari 2011 was het ééndaagse event
De boodschap van LiveLAB 2012, ‘Stap
laat tegenaan. Ook dat kunnen bezoekers
service, anti-surge control, piekbeveiliging,
voor High Tech Equipment Engineering
zelf in de keten, beleef de chemie van de
volgend jaar september gaan beleven op
het zijn onderwerpen voor een spetterend
succesvol. De wisselwerking tussen
analyse, X-plore Analytics’.
HET Instrument.
september. Een week later hield Professor Ton Backx voor de vakpers een opmerkelijk
Zeker wel riepen verschillende mensen. Hach Lange, Krohne, Multi-Instruments,
issues die lableveranciers dienen te
tackelen en ook kúnnen adresseren. In een specifiek project op de beursvloer bundelen exposanten hun expertise en aanbod
www.hetinstrument.nl
¶
industriële elektronica
PANIEK!
lE
25
WANT ER MOET VANDAAG EEN ADVERTENTIE WORDEN AANGELEVERD. MAAK NU KENNIS MET DE COMMUNICATIEWINKEL
69,-
port staat De winters de deur weer voor
Nu ook op zondag geopend
dCP-195C
All-in
-one Afdruksnelh eid: 33 / 27 inkjet Papiercapac ppm (mono iteit: 100 / kleur) vel 4 gescheiden inktcartridge s scherm
Full HD BrigHtv iew scHerm! sc
17.3” Harddisk
320 GB
39,-
Harmony
525
universele afstandsbed Bedien tot iening 10 ultiem gebru apparaten iksgemak
GEHEUGEN
3 GB
WindoWs
7 HoME ME PREMiU M 64-bit
Presario CQ7
1-310sd intel ® celero eleron n ® Dual-c DvD rw ore mobil lights e ightsccribe ribe webcam 1 jaar pick up wireless lAN and return AN
Kom binnen
499,-
dvies.
oonlijk reisa
voor een pers
uw PAr tNe iN Nijm r ege N eN omg eviN kijk oP g ww w.m cDo s.Ne t
Aanbie dingen zijn in zijn ge cl Btw ldig to . Afwi t en m jkinge et 27 n in p februa rijzen, ri 201 0 of z tekste olang n en a de voo fbeeld ingen rraad strekt. voorbe houden De op . voor deze p oster meer i vermel nforma de pri tie zie jzen www.m cdos.n et.
in de winkel
en vraag onze
De Communicatiewinkel is een nieuw online marketingconcept, waarmee op zeer eenvoudige wijze professionele communicatiemiddelen samengesteld kunnen worden, variërend van print tot online. De Communicatiewinkel is uitermate geschikt voor franchiseen dealerorganisaties.
logo DeAler
illens reisburo Sw
Kom langs
COMMUNICATIEWINKEL VAN MARKETGUIDE
vakantieadviseurs
den! naar de voorwaar
25-01-2010
14:53:11
1 2_Stoepbordposter_680x980.indd
MEER WETEN? Bel of mail Rogier Gilkes, T. (033) 450 20 25 of
[email protected] of neem een kijkje op onze website, www.marketguide.nl
DE VOORDELEN OP EEN RIJ: • Lage opstartkosten • Lage implementatiekosten per middel • Snel en zeer gebruiksvriendelijk • 24 uur per dag bereikbaar • Optimale huisstijlbewaking • Voordelig voor de gebruiker
Hoelang blijft nanoelektronica werken? Bij Maser Engineering in Enschede laten vrijwel alle grote fabrikanten van chips hun producten testen, vooral de complexe nano-elektronica. Dat is pas high tech, en het levert prachtige beelden op.
Plot-showcase Naar aanleiding van PLOT-showcase over verlenging van levensduur van producten door testen in gesimuleerde omgeving.
IN DE PRAKTIJK:
datum: 23 november 2011
Faunaland, WERU, Toerkoop, Remia, Bloemenbureau Holland en diverse andere organisaties.
Leusden
locatie: FHI-gebouw, Marketing Village, programma: Dutch Space, Barco, Philips, TNO, Topa, IPS, Reden, j.j. bos, MASER Engineering, Labo de Nayer, Tonalite, Open Universiteit. organsiatie: PLOT, Platform Omgevingstechnologie Info/deelname: www.plot.nl
Valutaboulevard 30, Amersfoort / T. (033) 450 20 25 /
[email protected] / www.marketguide.nl Samen met partners Muntz/cross channel communicatie en Revenew/online marketing en technologie, hanteert MarketGuide de All Active-aanpak. All Active is een resultaatgerichte werkwijze die u verzekert van de juiste specialisten. Die u verzekert van succes.
Foto’s: MASER Engineering
v o o r j a a r s a c t i e s
26
iE
27
industriële elektronica
Komkommertijd
Paul Petersen Waar vroeger de komkommertijd nog echt bestond uit berichten over Happy Feet in Australië en een bermbrand bij de A12, is dat in 2011 verleden tijd. Op vakantie gaan in Engeland geeft een brede en smeuïge kijk op de werkwijze van kranten, media en politiek. De stekker uit ‘News of the World’ trekken
voortdurend switchen van energiebron, technisch kan het, maar ...
column
Smart Grid,
is niet het meest opzienbarende van die hele kwestie. Dat meneer Murdoch open en bloot ongebreideld invloed op de maatschappij en de politiek had, was een eyeopener van jewelste. Dan gaat dat nieuws langzamerhand naar een hoogtepunt en loopt er opeens een gek in Noorwegen rond, die allerlei mensen meent te moeten vermoorden. Zijn pamflet wordt door deze barbaarse actie stukken bekender en de media trekken wekenlang al het nieuws uit alle aspecten van de zaak. Het kan niet gekker worden, denk je dan. Zowel Europa als Amerika gooien
Anne Pieter Haytema, productmanager PowerRouter, Nedap
olie op de nieuwsvuurtjes door speculaties over schulden, verlagingen van ratings door S&P en de wankele status van landen. Verwoed worden
H
persconferenties belegd en maatregelen genomen door de Europese Centrale et is weer zo’n buzz-word, smart grids. Waar gaat dat nou weer over?
kunt kiezen wanneer je welke energiebron
comfort en prijs. De netbeheerder heeft een
Bank. Koersen dalen, paniek wordt zichtbaar en de media smullen wederom
Hoe werkt het, wat levert het op? Krijgen we het wel aan de praat?
gebruikt. Bijvoorbeeld, wanneer er geen zon
transportverplichting en moet de kwaliteit
van dit komkommer nieuws.
is gebruik je energie uit de accu en als
van het net in stand houden. Door energie-
Gaat het eigenlijk ooit werken?
energie goedkoop is haal je de energie uit
opslag in de accu kan worden voorkomen
Met de komst van zonnecellen, windmolens
Binnen de relatief jonge marktgroep Nedap
het energienet om op te slaan in de accu
dat het net extra belast wordt op momenten
en andere energiebronnen, naast de traditio-
Energy Systems, onderdeel van Nedap
voor later gebruik, wanneer energie duur is.
wanneer een huishouden minder energie
nele netstroom uit grote centrales, is
Power Supplies, stond Haytema aan de wieg
behoefte ontstaan te ‘spelen’ met stroom.
van de PowerRouter. Hij kreeg samen met
De PowerRouter heeft inmiddels zijn weg
Gebruikers moeten kunnen switchen van
een aantal collega’s de opdracht een product
naar de markt gevonden, onder andere in
Om volledig te kunnen profiteren van de
doodgeschoten is door de politie en ik zap naar de Nederlandse zenders.
energiebron, al naar gelang behoefte en
te ontwikkelen op basis van de in eigen huis
het project de Biezenakker in Ulft. Bij een
voordelen op duurzaamheid- en kosten-
Na een paar dagen blijkt dat stukje nieuws voor een enorme chaos van
aanbod. Opslag en teruglevering moet
beschikbare kennis van hardware, software-
omvangrijk woningbouwproject worden
gebied pleit Haytema er voor dat de in de
plunderende massa’s te hebben gezorgd. Engeland is wereldnieuws en leiders
eigenlijk ook kunnen, willen we echt
accu’s opgeslagen energie wordt gezien
uit Lybië en Syrië vonden het een mooie aanleiding, om aan te geven dat zij
duurzaam worden. Nedap en Betronic/
als ‘renewable’ volgens de sde-regeling
vergelijkbare dingen meemaakten.
Femtogrid zijn twee FHI-bedrijven, creatieve Nederlandse ontwikkelaars/producenten die oplossingen hiervoor bedenken, realiseren en proberen te vermarkten. Signalement sprak met Anne Pieter Haytema, begeesterd
gebruikt dan dat zij opwekt.
‘Een CV-ketel, maar dan iets heel anders’
productmanager van de ‘PowerRouter’ van Nedap Power Supplies.
Het kan niet gekker. Dat is gewoon niet mogelijk. Op het nieuws van BBC-London zie ik nog even een item over een man die
(stimulering duurzame energie, red). Energie die niet teruggeleverd wordt aan
De vrees voor de ‘double dip’ wordt herhaaldelijk uitgesproken. Op zich
het net telt nu niet mee als duurzame
vreemd, als je je realiseert dat de economische onderzoeken van FHI juist
energie.
een snel herstel toonden na de enorme neergang in 2008. Dat is natuurlijk afhankelijk van de branche en de markten waar je als bedrijf in zit maar
Wanneer je als energiegebruiker kunt zien
over de breedte van technologie zijn de ontwikkelingen in 2010 en 2011 bemoedigend.
en metaalontwikkeling. Door het koppelen
energieneutrale woningen gebouwd die
op welk moment je welke hoeveelheid
van acculaders, stroomomvormers en
voorzien zijn van de PowerRouter. Toekom-
energie gebruikt, dan kun je je gedrag
“Wat wij hebben ontwikkeld ziet er
zonneomvormers kwam hij tot het concept
stige bewoners kunnen via internet op een
hierop aanpassen en veel besparen. Zolang
Nou zou het nieuws dus na augustus normaal gesproken veranderen. De
ongeveer uit als een cv-ketel, maar het is
van de PowerRouter.
display hun warmte- en energieverbruik
een huishouden slechts één keer per jaar
politici beginnen weer, iedereen is terug van vakantie. We kunnen weer
uitlezen. Maar ook de hoeveelheid energie
zijn verbruik doorkrijgt, bestaat hier geen
naar het ‘gewone’ nieuws. Of is dat de struisvogel, die zijn kop in het zand
iets heel anders. De basis is redelijk conventioneel, een zonne-energieomvormer.
Haytema legt uit dat de huidige conventio-
die komt van de zonnepanelen, in de accu is
helder inzicht in. Nu betaalt een afnemer
steekt? In september verschijnen rapportages van het brancheonderzoek
Bijzonder is de functionaliteit die we
nele generatie zonneomvormers uitsluitend
opgeslagen en de energie die op een
een vast tarief voor energie. De inkoopprijs
en het trendonderzoek. Er zullen vele bijeenkomsten met leden zijn, waarin
hebben samengebracht in één compact
terug kunnen leveren aan het elektriciteits-
bepaald moment wordt gebruikt. Dit stelt
voor energie die energieleveranciers betalen
economische ontwikkelingen besproken worden.
systeem. Direct verbruik, opslag en levering
net. De meerwaarde van de PowerRouter zit
bewoners in staat proactief te reageren op
fluctueert echter. Indien de tarieven
aan het net, het is allemaal mogelijk met
‘m in de mogelijkheid te kunnen kiezen wat
energieprijzen. Energiebedrijven en
gedifferentieerd worden, kunnen de vraag
Het nieuwe beeldmerk van HET Instrument is een jonge techneut, die
één en dezelfde PowerRouter.” Haytema
je met je energie doet: opslaan, zelf
netbeheerders kunnen gerichte aanbiedin-
naar energie en het aanbod veel effectiever
ondernemend op expeditie gaat. Op weg naar een horizon met high-tech. Dat
vertelt het met gemeend en overtuigend
verbruiken, of terugleveren aan het net. Dit
gen doen, zodat huishoudens kunnen kiezen
op elkaar worden afgestemd. Er is nog veel
lijkt me een mooier beeld dan de moderne komkommertijd. De EHEC-bacterie
enthousiasme.
levert het grote voordeel op dat je flexibel
voor het meest optimale energiegebruik in
te winnen.
¶
bleek ergens anders vandaan te komen.
[email protected]
¶
28
29
Vijfentwintig jaar ploeteren in technologie en productontwikkeling Henk’s canon in micronano
O
ver de route van het lab naar de markt is veel gesproken en geschreven.
lijk in de markt komt. Hij demonstreert dit
Weinigen kunnen tippen aan de ervaring van Henk Leeuwis. Vijfentwintig jaar
aan de hand van het voorbeeld van de door
vallen en opstaan, hangen boven de kloof tussen wetenschap en industrie. Hoe goed
3T ontwikkelde ‘magnetische hoekopnemer’,
men technologietransfers ook plant, vaak blijken toevalligheden de sleutel tot
uitgevonden aan de Universiteit Twente.
succes of de struikelsteen tot falen. Leeuwis, medeoprichter van het bij FHI
Een contactloze hoekopnemer bestaat uit
ondergebrachte MinacNed, vereniging voor Microsysteem- en Nanotechnologie,
een magneetje en een sensor, waarmee je
vertelt over zijn innovatiemodel en visie op de totstandkoming van succesvolle
precies een hoek kunt bepalen. Aangezien
projecten: Henk’s canon.
er geen contact gemaakt wordt is er geen
Hoekopnemer
sprake van slijtage en kan de sensor Leeuwis studeerde in 1980 af na vier jaar
onder de naam LioniX een marktpositie te
uitstekend worden toegepast in auto’s, voor
sensoronderzoek aan de Universiteit Twente.
verwerven met het ontwikkelen en produce-
bijvoorbeeld het meten van de gas-
In 1984 begon Leeuwis als leider van het
ren van microsystemen met als specialisatie
klepstand. “Een visionaire Nederlandse
speerpuntenprogramma Sensors & Actuators
(bio)chemische analytische systemen,
ondernemer rook marktkansen en zette met
bij het Centrum voor Micro- Elektronica
Lab-on-a-Chip, en geavanceerde optische
ons een complete productiefaciliteit op.
Prototypes met 3T sensoren werden
andere sectoren valt de term niet of
enablers. Mkb-bedrijven die innoveren en
(CME) Twente. Het grootste deel van het
schakelingen en sensoren. LioniX groeide uit
Echter, hij kwam plotseling om bij een
gebouwd. Bosch vond de voordelen van
nauwelijks, zoals in chemie en water. “Het
helpen grote maatschappelijke thema’s op
CME ging in 1988 als bedrijf verder onder de
van acht naar vijfentwintig medewerkers en
verkeersongeval en zijn broer volgde hem
deze nieuwe technologie echter niet
belang van hightech mkb-bedrijven begint
te lossen, zoals klimaat, energie en
naam Twente Technology Transfer en
maakt nu deel uit van de Panthera Groep
op. Die geloofde niet in het project en de
voldoende en zag geen noodzaak om deze
dus wel door te dringen bij de overheid.
gezondheid, krijgen in Horizon 2020, het
vervolgens als 3T BV. In 2001 bundelde het
met in totaal 70 medewerkers.
ontwikkeling stopte.
innovatie te lanceren. “Maar in 1997
Maar als er ergens geld in wordt gestoken,
nieuwe kaderprogramma van de EU voor de
inmiddels Microsysteem Technologie
kantelde een toen nieuwe Mecedes A-klasse
geheten deel van 3T haar krachten met Lion
“LioniX is ‘technology enabler’ die technolo-
bij het ontwijken van een eland. Plotsklaps,
Photonics, toen net opgericht door René
gie verbindt met een concrete toepassing.
door de zogenaamde ‘elandproef’, ontstond
Heideman en Hans van den Vlekkert, om
We dichten de kloof tussen universiteit en
de behoefte aan ESP, Electronic Stability
bedrijf en kijken beide kanten op. We
Program. Een jaar later kwam Bosch op de
hebben als zodanig een brugfunctie.” Deze
markt met een nieuw stuursysteem. Helaas
schakel tussen wetenschap en industrie
voor ons met sensoren van Philips.”
vertegenwoordigt precies wat Henk
Inmiddels zit in elke auto een aantal van dit
Leeuwis in de tijd daarvoor steeds miste.
soort sensoren!
Leeuwis maakt korte metten met het
De case laat zien dat er geen sprake was
lineaire model van innovatie, waarbij
van een rechtlijnig ontwikkelingsproces,
dan zijn dat meestal de grote bedrijven,
periode 2014-2020, een veel gunstiger
technologiepush de motor is en binnen
waarin een product op een geplande manier
zoals nu weer met het verhogen van de
subsidieregeling dan voor de grote bedrijven.”
enkele fasen de markt wordt bereikt. ‘Henks
Vervolgens kwam Bosch in beeld. Prototy-
tot stand komt.
belastingaftrek waarvan deze het meest pro-
innovatiemodel’ gaat uit van een proces
pes werden geleverd en op vrijdag 13 (!)
De technologie had al eind jaren ‘80 kunnen
fiteren. De overheid legt haar oor nog steeds
waarin innovatie een samenspel is van heel
januari 1995 zouden de contracten worden
worden toegepast, maar uiteindelijk werd
te veel te luister bij de grote bedrijven,
Henk kan het weten. Na vijfentwintig jaar
veel factoren, waarbij continue samenwer-
getekend. Helaas kwam op dat moment een
het tien jaar later en dan ook alleen nog
terwijl het geld beter besteed kan worden
van veel technologieplezier, netwerken door
king tussen alle schakels in de supply chain
octrooiaanvraag van Sony boven tafel. De
door een toevallige aanleiding.”
bij de middengroep want daar gebeurt de
alle lagen van de economie, veel geploeter
vereist is. “Momenteel zie je dat er veel
technologie was net wat anders, maar
echte innovatie. Voor een bedrijf als het
en toch succes, kan Leeuwis het niet laten
innovatie plaatsvindt binnen pharma,
Bosch durfde het niet aan. Einde project,
Leeuwis is positief en negatief over het door
onze is het belangrijk dat we ons als
om te blijven voorzeggen hoe het zou
biotech en life scienes.”
althans vooralsnog.”
de regering ingezette topsectorenbeleid. In
hightech mkb meer profileren.” Waar
moeten. Een gedreven mens.
Bij het Bosch-project had 3T ook de optie
de deze zomer gepresenteerde plannen
Leeuwis voor pleit is dat Nederland het
Leeuwis weet uit ervaring dat technologie
opgenomen om de magnetische hoekopne-
worden de Hightech enablers in een paar
Europese subsidiebeleid overneemt.
heel belangrijk is, maar dat het van andere
mer te gebruiken voor het meten van de
sectoren goed omarmd, met name in
“Europa stelt ruime budgetten ter beschik-
dingen afhangt of een product daadwerke-
stuurstand.
hightech en life sciences & health, maar in
king aan de groep middelgrote hightech
door Andreas Meijer
Henk Leeuwis, LioniX/MinacNed
‘door de eland-proef tien jaar later toch toevallig een marktvraag’
¶
30
iA
31
industriële automatisering
niet langer los van elkaar kunnen worden
Markt schreeuwt om Process Systems Engineering & Process Control
‘bedreven’. “Geïntegreerd ontwerp en ontwikkeling van flexibele, high performance, duurzame processen en procesbesturing is juist in Nederland noodzakelijk om onze leidende positie in de wereld van de procesindustrie te kunnen behouden. We hebben de kennis nog wel, maar het aantal mensen dat die kennis draagt en verder ontwikkelt is zo schrikbarend afgenomen dat er nu wel iets
van mensen die verantwoordelijk zijn voor
moet gebeuren”, aldus Bakcx.
procestechnologie en procesbesturing. Rond de tafel zitten technologen van
Agenda procesindustrie
AkzoNobel, Dow Benelux, DSM, DuPont de
Het front waar nu wordt gewerkt om de
Nemours Nederland, Friesland Campina,
analyse om te zetten in actie is vooral de
Heineken, Huntsman, Sabic, Shell,
procesindustrie zelf en dan op het niveau
Unilever, Wintershall, samen met FHI en
Professor Ton Backx schudt procesindustrie en automatiseerders wakker
“I
de technische universiteiten. De eerste ndustriële bedrijven kunnen geen grote fabrieken meer bouwen die veertig
problematiek die Backx nu op tafel heeft
uitdaging is om projectmatig het onderwerp
of vijftig jaar mee gaan. Dat vergt een te groot kapitaalbeslag en maakt
gelegd herkennen en willen ‘beetpakken’,
hoog op de agenda te krijgen binnen
tijdig reageren op de gevraagde dynamiek in de markt onmogelijk. Een compleet
samen met de branche Industriële
de genoemde bedrijven. Als vervolgens
andere benadering van procesontwerp, control en automatisering van processen is
Automatisering van FHI. In de aanloop
een slag gemaakt kan worden naar de
nu noodzakelijk.” Aan het woord is professor Ton Backx, decaan van de Faculteit
naar de beurs HET Instrument 2010 werd
lopende en eventuele nieuwe public-private
Elektrotechniek van de Technische Universiteit Eindhoven en voorheen directeur-
de problematiek al gesignaleerd en tijdens
investeringsprogramma’s die minister
eigenaar van IPCOS, ontwikkelaar en leverancier van Advanced Process
de beurs was er de ‘Lagerhuisdiscussie’
Verhagen graag tot stand wil zien komen,
Control software.
dan kunnen de bedrijven uit de branche Industriële Automatisering van FHI daar
Zijn verhaal bij de vakpersmeeting ter
verschillende metingen en analyses tegelijk
heel goed bijdragen in leveren.
voorbereiding van HET Instrument 2012
uitvoeren en combineren: sensor fusion en
Eerste doel om een en ander wat
was volledig in lijn met wat de twintig
soft sensing. Alle fysieke processen moeten
meer publiek aan de orde te stellen is
microfluidica-bedrijven van MinacNed een
virtueel geregeld kunnen worden, via
de PPA-conferentie, Productie Proces
dag of tien eerder leerden van hun bezoek
modellen.
Automatisering, die de branche op
aan het enorme complex van fabrieken van
8 december organiseert, samen met de
er nieuwe, modelgebaseerde regeltechniek
Integratie van procesontwerp en process control
nodig, ook de instrumentatie ‘moet op de
Ton Backx voert samen met Alex van
schop’. Sensoren moeten ook met modellen
Delft van DSM een groep aan van grote
waar heel expliciet aan de orde kwam
HET Instrument 2012, eind september
gaan werken, kennis aan boord hebben,
procesindustrie bedrijven die met elkaar de
dat procestechnologie en process control
volgend jaar in Amsterdam RAI.
DOW Benelux in Terneuzen. Niet alleen is
door Kees Groeneveld
gebruikersorganisatie WIB. Tweede moment waarop ook zichtbaar gemaakt kan worden waar de uitdaging ligt, is de beurs
¶
iA
laboratorium technologie
industriële automatisering
lT
ReveNew helpt u bij het bedenken, realiseren en succesvol maken van al uw internetactiviteiten. verder brengt ReveNew de kansen en de risico’s van internetactiviteiten in beeld en realiseert internetoplossingen op maat. Hierdoor behaalt u een maximaal rendement uit uw internetinvestering. U kunt ReveNew voor al uw internetactiviteiten inschakelen, zo heeft u slechts één adres op weg naar uw internetsucces.
Van molecuul tot supermarkt, de Food Value Chain
‘Serialisation’, branche-relevant issue in Pharma
Z
D
uivelbedrijf Koninklijke VIV Buisman merkte dat Excel als analyse- en rapportagesysteem voor
e complete waardeketen in de pharma industrie krijgt wereldwijd te maken met de zogeheten
Neem vrijblijvend contact op of ga naar
kwaliteitsmanagement niet meer voldeed aan de eisen
serialisation requirements. Dat betekent dat elk
www.revenew.nl
van de tijd. Na een zoektocht langs bekende LIMS,
geneesmiddel gedurende het hele proces van productie
Laboratorium Informatie Management-systemen, koos
tot gebruik door de patiënt/consument gevolgd moet
het bedrijf uit Zelhem een relatief nieuw product in
kunnen worden. De eigenschappen en de status worden
Samen met partners Muntz/cross channel communicatie en Marketguide/web based marketing tools, hanteert Revenew de All Active-aanpak.
deze markt. De reden? Efficiëntie en inzicht in kwaliteit,
‘geserialiseerd’ naar code die informatica-technisch
All Active is een resultaatgerichte werkwijze die u verzekert van de juiste specialisten. Die u verzekert van succes.
beheersbaarheid en gebruikersvriendelijkheid. Marcel de
verwerkt wordt en op elk gewenst moment en overal in
Buijzer, production director VIV Buisman: “Met één druk
de keten ‘gedeserialiseerd’ kan worden.
op de knop heb je de control charts, analyseresultaten of statistieken die je nodig hebt. Een traditioneel LIMS
De inplementatie vraagt nogal wat hardware en software.
systeem was voor ons te
Bedrijven uit de FHI-branches Industriële Automatisering en
groot. Bij VIV Buisman
Laboratorium Technologie spelen hier een belangrijke rol.
zijn we pragmatisch. Beheerskosten lopen snel op. Een dergelijk systeem moet wel een middel zijn dat ondersteunt, geen doel op zich. Het moet echt waarde toevoegen.” Assystance, de leverancier van de software, is aanwezig op de Food Automation & Labtech 2011 conferentie. Peter Boogaard
Fiscale stimulering innovatie: leuker, makkelijker én goedkoper Bent u bezig met de ontwikkeling van een nieuw product of productieproces? Doet u onderzoek naar de mogelijkheden om uw productieproces efficiënter in te richten? Of verricht u activiteiten die voor u als ondernemer nieuw en innovatief zijn? Dan kunt u belasting besparen tot 20%! Dit is nu mogelijk door toepassing van de ‘innovatiebox’. Wat is de innovatiebox en hoe werkt het? Sinds 1 januari 2010 kennen wij in de fiscaliteit de innovatiebox. Kort gezegd houdt deze innovatiebox in dat opbrengsten uit “innovatie” onder voorwaarden zeer gunstig belast kunnen worden tegen effectief slechts 5% vennootschapsbelasting. Dit betekent een verlaging van 20% vennootschapsbelasting! De innovatiebox kan van toepassing zijn indien er innovatieve werkzaamheden verricht worden én de onderneming beschikt over een octrooi, kwekersrechten, buitenlandse patenten of een S&O-verklaring. Voor meer informatie verwijzen wij naar www.bdo.nl/innovatiebox.
BDO en de innovatiebox BDO heeft een landelijke specialistengroep Innovatiebox, waarin kennis en ervaringen continu met elkaar maar ook met de Belastingdienst gedeeld worden. De combinatie van kennis en praktijkervaring zorgt ervoor dat BDO zich onderscheidt en u vakkundig kan helpen. Op deze manier wordt voor u het optimale resultaat bereikt. Bent u benieuwd naar de mogelijkheden voor uw onderneming of wilt u een second opinion? Stuur dan uw contactgegevens naar
[email protected] of neem contact op met één van onze specialisten: BDO Alphen a/d Rijn Matthijs van Brecht (
[email protected] of 0172–53 53 13)
van Industrial Lab Automation vertelt daar het verhaal: plannen en voorspellen van kwaliteit.
Food Automation & Labtech 2011
BDO Amstelveen Arthur Gimes (
[email protected] of 020-54 321 00)
merkbescherming op. Namaak en parallelimport worden traceerbaar. Tijdens de FHI-conferentie Automation in Pharmaceutical Industry van 11 oktober in Holiday Inn Leiden speelde het onderwerp serialisation een hoofdrol. Presentaties
De FHI-technologiebranches
Van molecuul tot supermarkt
rond het onderwerp waren er van Stef Ruijs van Orion samen met
voor Industriële Automatisering
28 lezingen van gebruikers,
Arthur Hartsuiker van CN Rood, Luc van Hoof en Tom Verheagen
en Laboratorium Technologie
onderzoekers en leveranciers
van Egemin Automation en Stefan Zimmerman van Atos Origin.
organiseren gezamenlijk
17 stands
Mettler Toledo liet in het standgedeelte van de dag zien welke
de Food Automation &
8 november
systemen beschikbaar zijn.
Labtech 2011. ‘Technologie’
NBC Nieuwegein
is de cruciale factor, ook
www.fhi.nl/falt
Overigens een prachtig evenement voor zowel de FHI branches
in deze industrie. Nieuwe
als voor de doelgroep, de farmaceuten. Mooie verhalen ook van
producten, reactiesnelheid
succesvolle Nederlandse bedrijven als Prosensa en Synthon.
naar de markt, veiligheid, traceerbaarheid, duurzaamheid, gezondheid, betaalbaarheid, het zijn eisen die ingevuld worden
Zie voor de presentaties van API 2011 www.fhi.nl/
met technologie. Distributie, productie, testen en research
pharmaceuticals
& development, groeien naar elkaar toe. De verschillende laboratoriumfuncties en de controle en besturing van de productie raken geïntegreerd. Aan de hand van een speciale voor de
BDO Rotterdam Eefje de Vries (
[email protected] of 010-24 24 600)
Voor de pharma industrie levert het behalve kopzorg ook
gelegenheid gedefinieerde ‘value chain’ komen alle aspecten langs bij in totaal dertig organisaties die de dag vormgeven.
¶
¶
33
34
lT
35
laboratorium technologie
H
et Franse voedingsconcern Danone nam het Nederlandse Numico over en besloot te investeren in
een nieuw R&D-center in Utrecht. Gerrit Witte, hoofd Analytische Chemie van Danone Research nu nog in Wageningen, licht voor Signalement wat achtergronden toe. Waarom koos Danone voor Utrecht en wat verwacht het nieuwe lab van leveranciers van apparatuur?
LabTech leveranciers belangrijk voor nieuw R&D-center Danone in Utrecht
Witte stelt vast dat Nederland een
moeten de broedkamer vormen van
van een nieuwe ontwikkeling verwachten,
belangrijke speler is in food & health
nieuwe kennis en nieuwe producten.
zodat het resultaat optimaal aansluit bij
onderzoek. “Veel van onze
Daarnaast heeft Danone de ambitie om
onze specifieke behoeften”, aldus Witte.
wetenschappers wonen hier en we moeten
voor iedere medewerker ‘a great place to
“Betrouwbaarheid en precisie zijn
‘zuinig’ zijn op ons ‘human capital’.
work’ te creëren. Er is veel aandacht voor
uiteraard cruciaal in ons vak. Daarnaast
Tegelijkertijd is Utrecht centraal gelegen,
de individuele ontwikkeling van de
ook efficiëntie, bijvoorbeeld via het
met een internationale sfeer, en een mooie
medewerkers.
simultaan kunnen meten van verschillende
woonomgeving, en we kregen een mooie
componenten. Alle ontwikkelingen in
plek op het Utrecht Science Park
Een goede relatie met leveranciers van
laboratoriumapparatuur in deze richting
aangeboden. Het samenbrengen van
laboratorium apparatuur is belangrijk voor
zijn belangrijk voor ons.”
mensen en disciplines van verschillende
Danone. Dat speelt bijvoorbeeld bij het
locaties in een inspirerende omgeving
testen van apparatuur, voordat overgegaan
Een trend die Danone ziet in de branche
brengt synergie voor innovatie. Dit zal ook
wordt tot aanschaf. Een stap verder gaat
van gespecialiseerde voeding, is dat niet
zeker nieuw internationaal talent
het klantspecifiek aanpassen van
alleen de dokter, die producten adviseert
aantrekken.”
bestaande apparatuur, dit vraagt ook veel
of voorschrijft, de wetenschap achter het
Het R&D-center wordt een functioneel
interactie. En bij onderhoud en het
product wil kennen, maar ook de
gebouw met state-of-the-art voorzieningen
voorkomen c.q. oplossen van storingen is
consument/patiënt wil tegenwoordig alles
voor circa 450 mensen. Er komen onder
het van belang dat partijen elkaar goed
weten. “We verwachten en hopen dat we
meer een pilot plant, laboratoria, kantoren,
begrijpen. Een gebruiker kan leren van een
met ons nieuwe innovatie centrum op het
opslagcapaciteit, informatiecentrum,
ervaren technicus en vice versa.
Utrecht Science Park nog meer expertise
conferentiecentrum en een restaurant. Het
‘Shutdown time’ moet tot een minimum
kunnen delen met de wetenschappelijke
ontwerp voor het Danone Innovation
worden beperkt.
en medische kring om ons heen, en ook
Centre is in juni 2011 onderscheiden met
interview Gerrit Witte, hoofd analytische chemie Danone Research
met de gebruikers van onze producten in
het BREEAM-certificaat Excellent voor
“Als je een goede relatie met een
duurzaamheid.
leverancier hebt, kan dat leiden tot
Het nieuwe Innovation Centre gaat de
win-winsituaties. Door het delen van
Een doordachte concernstrategie
R&D-activiteiten clusteren van de Danone
kennis en ideeën heb je beiden voordeel.
van Danone leidt tot versterking van
divisies Baby Nutrition and Medical
Dan kun je zelfs samenwerken bij nieuw te
de Nederlandse kenniseconomie.
Nutrition. De wetenschappers en
ontwikkelen specifieke apparatuur. Als
Het Danone-lab in Utrecht wordt in 2013
productontwikkelaars in het centrum
klant willen we graag vertellen wat we
opgeleverd.
de markt.”
¶
medische technologie
mT
Papier doet wonderen, als je maar wonderen doet met papier… U wilt een voorspelbaar eindproduct? Dat een constante topkwaliteit heeft? Waarbij het kleurbereik maximaal is? En het eindresultaat kleurrealistisch is aan de werkelijkheid?
Meerjarig bouwproject
Franciscus Ziekenhuis Roosendaal gaat tweede fase in N
a de realisatie van het Poortgebouw begin 2010 jaar staat het Franciscus Ziekenhuis opnieuw aan de vooravond van een omvangrijk bouwtraject.
Er wordt nieuwbouw gerealiseerd en een deel van de bestaande ruimtes wordt gerenoveerd. Naar verwachting zal dit project zo’n 4 tot 5 jaar in beslag nemen. Het project omvat de renovatie en de
afgelopen jaren is het ziekenhuis wel her en
uitbreiding van de polikliniek, de bouw
der aangepast maar het is nu toe aan een
van een gezamenlijk laboratorium voor
flinke renovatiebeurt. Bij de bouwplannen is
Medische Microbiologie Roosendaal/Bergen
uitgegaan van een optimaal gebruik van de
op Zoom, de renovatie van de keuken die
bestaande vierkante meters en verbetering
wordt aangepast aan het Meals on Wheels
van de logistieke processen om daarmee de
concept, kantoren voor stafafdelingen en
efficiency en de patiëntvriendelijkheid nog
infrastructurele voorzieningen. De tweede
meer te vergroten. Er komen meer centrale
fase omvat het behandelcentrum, de
wachtruimtes en een betere logistieke
operatiekamers en de renovatie van een
doorstroom van patiënten.”
deel van het beddenhuis. In 2018 moet de bouw afgerond zijn.
Het Franciscus Ziekenhuis Roosendaal heeft al in een vroeg stadium aannemers bij de
Joris de Jong
Patroonstraat 13 - 3861 RN Nijkerk - T 033 245 73 24 -
[email protected] - www.vanderidder.nl
Joris de Jong is lid van de Raad van
bouw betrokken om samen met hen een
het bestuur van het ziekenhuis en
definitief ontwerp te maken. “Dit heeft als
verantwoordelijk voor de portefeuille
voordeel dat we minder geconfronteerd
financiën, vastgoed en facilities. De Jong
worden met onvoorzien meer- en minder
geeft aan dat het ziekenhuis dateert van
werk en het geeft meer zicht op reële
1968 en derhalve ruim 40 jaar oud is. “In de
oplevertijden.”.
¶
37
38
mT
39
medische technologie
Gedragscode Medische hulpmiddelen O
p 1 januari 2012 treedt de Gedragscode Medische
Door ondertekening van de Gedragscode verplichten
Hulpmiddelen in werking. In de gedragregels
leveranciers zich tot naleving
staat – in aanvulling op de geldende wetgeving -
van deze Gedragscode. Er wordt echter nadrukkelijk naar
nader omschreven wat wel en niet is toegestaan in de
gestreefd dat ook de overige betrokken partijen zich bij deze
interactie leveranciers van medische hulpmiddelen en
Gedragscode aansluiten. Een volwaardige relatie is immers
de partijen die betrokken zijn bij de besluitvorming over
gebaseerd op wederkerigheid; wat de ene partij niet mag
de aanschaf en/of de toepassing daarvan. De code is
aanbieden of geven, mag de andere partij ook niet vragen
een gezamenlijk initiatief van alle brancheorganisaties
of accepteren.
voor leveranciers van medische hulpmiddelen. Voorheen hanteerden brancheorganisaties eigen codes.
Op woensdag 16 november aanstaande organiseert FHI-branche Medische Technologie voor bedrijven een
Medische hulpmiddelen en technologie dragen in het
workshop over de Gedragscode Medische Hulpmiddelen.
zorgproces op talloze plaatsen bij aan het stellen van de
De workshop staat onder leiding van advocaat Erik Vollebregt
diagnose en aan preventie, bewaking, verlichting, genezing
van Axon Advocaten.
of compensatie van ziekten, verwondingen en beperkingen. Bij de besluitvorming over de aanschaf of het gebruik van
¶
1001 zorgoplossingen De belofte van de medische technologie
medische hulpmiddelen zijn, afhankelijk van de aard van het product, vele verschillende partijen betrokken, zoals artsen, verpleegkundigen en audiciens. Of op een hoger niveau binnen een instelling een specifieke afdeling of het laboratorium en de afdeling inkoop van het ziekenhuis. Ook de zorgverzekeraar
I
n het initiatief ‘1001
Het is niet waarschijnlijk dat het zo ver
Zorgoplossingen’ wordt duidelijk
gaat komen. Die extra mensen zijn er
kan, als degene die een hulpmiddel vergoedt, invloed hebben
gemaakt dat door de inzet van
simpelweg niet. Er moeten dus oplossingen
op de uiteindelijke keuze.
veelal reeds beschikbare medische
worden gevonden die voorkomen dat
technologische toepassingen op een
de ontwikkelingen zullen leiden tot een
De relatie tussen leveranciers en zorgprofessionals die
groot gedeelte van de uitdagingen in
verschraling van onze uitstekende zorg.
hulpmiddelen gebruiken, toepassen, voorschrijven of (helpen)
de zorg wel degelijk een antwoord
Slim gebruik van medische technologie zal
selecteren is nuttig en noodzakelijk. Gelet op de commerciële
bestaat. Zo is bijvoorbeeld becijferd
daarbij een belangrijk antwoord kunnen, en
én volksgezondheidsbelangen die meespelen dient deze
dat door slimme inzet van nu reeds
moeten, zijn op de genoemde uitdagingen.
relatie echter wel op verantwoorde en zorgvuldige wijze te
bekende medisch technologische
In dit kader is minister Edith Schippers van
worden ingevuld. Reclame en beïnvloeding zijn toegestaan,
innovaties ca. 40% van het voorziene
VWS op 29 augustus het magazine ‘1001
maar als uitgangpunt daarbij geldt dat de patiënt/cliënt er
arbeidstekort opgelost kan worden.
Zorgoplossingen, Yes We Care’ aangeboden.
tot een bepaald hulpmiddel of technologie worden genomen
In Nederland mogen wij ons verheugen in
In het visiedocument ‘1001
op zorginhoudelijke, integere gronden. Dat betekent op basis
uitstekende gezondheidszorg. Dit wil echter
Zorgoplossingen, de belofte van de
van goede, betrouwbare informatie en zonder ongewenste
niet zeggen dat we tevreden achterover
medische technologie’, onderstreept
financiële prikkels.
mogen leunen. Er wordt breed onderkend
onderzoeksbureau Boer & Croon hoe
dat de houdbaarheid van de zorg onder
groot de noodzaak is om te komen tot
druk staat. Het CPB heeft becijferd dat
meer innovatie en een groter aandeel voor
met de huidige groeicijfers het aandeel
technologische oplossingen in de zorg.
van de gezondheidszorg in de economie
Het initiatief ‘1001 Zorgoplossingen’ is
over 10-20 jaar zal stijgen tot ver boven
mede mogelijk gemaakt door FHI-branche
de 20%. Deze ontwikkeling gaat gepaard
Medische Technologie en haar collega-
met een zeer nijpende behoefte aan
brancheorganisaties.
op moet kunnen vertrouwen dat beslissingen met betrekking
werknemers. Het benodigd aantal nieuwe arbeidsplaatsen is becijferd op 400.000
Voor meer informatie zie de website
extra benodigde werknemers in de zorg.
www.1001zorgoplossingen.nl
¶
40
41
fun&educatietechnologieBoekbesprekingfun&educatietecnolo De Signalement-redactie binnen FHI komt regelmatig boeken tegen die interessant kunnen zijn voor leden/lezers. In deze rubriek worden deze uitgaven onder de aandacht van de lezer gebracht. Deze selectie biedt een aantal titels die voor de Signalement-lezer interessant is en nuttige en
Boekbespreking
soms ook praktische informatie bevat. Is u onlangs nog een boek opgevallen waarvan u van mening bent dat het aandacht verdient in FHI’s
Presentatieinkoop, wie steekt er boven het maaiveld uit?
branchemagazine Signalement? Stuur een e-mail naar
[email protected].
Boekrecensie
door Kees Groeneveld
Reis naar het binnenste van de aarde
faciliteiten. U kunt de vergaderzalen gebruiken
Kroonenberg gemaakt! De geoloog, in
halen hun hart op en Kroonenberg brengt ze
naar het laten leiden door de opdrachtnemer.
met koffie, thee, frisdrank en alle gewenste
FHI-kringen bekend en inmiddels emeritus
spelenderwijs bij elkaar. Ik kon het niet laten
Prestaties van aanbieders vormen de basis. Volgens
extra faciliteiten.
hoogleraar, grijpt je vast en laat je niet meer
om tijdens mijn vakantie te gaan kamperen
de schrijvers Jeroen van de Rijt en Sicco Santema
los: mee naar de hel, het binnenste van de
in de werkende vulkaan van Solfatara in
kunnen binnen een inkoopmethodiek aanbieders
Wanneer u gebruik wenst te maken van een van
aarde, bijna letterlijk. Een fascinerende tocht,
Pozzuoli bij Napels, aangestoken door
maximale ruimte krijgen om zich van elkaar te
de vergaderzalen, neem dan contact op met het
reisbeschrijving. Onderweg is het een en al
Kroonenbergs’ enthousiasme. Hoe een boek
onderscheiden. De inkooporganisatie kan met
FHI-bureau; Iemeke Kunst of Shirley van Schaar-
humor, ironie, bomvol culturele en weten-
een pareltje in de kenniseconomie kan zijn,
weinig energie de beste aanbieder identificeren.
enburg, telefoon: (033) 465 75 07. Uiteraard is de
schappelijke bagage.
brug tussen alfa en bèta waarbij de
Zo steekt de beste boven het maaiveld uit en komt
beschikbaarheid beperkt tot de periodes dat er
gammawetenschap, als die al bestaat,
helder in beeld. Resultaat is een keten die meer
geen branche-vergaderingen zijn.
Onderweg geeft Kroonenberg allerlei
volledig overbodig wordt. Veel illustraties
accountable is en betere resultaten levert.
boodschappen af. Dat wetenschap, mythe en
ook, die allemaal functioneel zijn, het verhaal
Te bestellen bij bol.com voor € 27,50.¶
fantasie niet zonder elkaar kunnen. Dat het
laten leven, terwijl de uitvoering niet zo
‘CO2-probleem’ in wereldperspectief een
glossy is dat het beeld afleidt.
over wat er in de atmosfeer gebeurt, maar
Geen kritiek op te verzinnen, ook al moet je
intussen onverantwoord tekeer gaan in de
misschien in het begin even doorzetten of
bodem. Hij beschrijft het in een hilarisch
ervaar je halverwege een keer ‘het is wel
verhaal over zijn terugtocht vanuit de
heel veel wat er aan de orde komt’. Het slot
binnenste kern van de aarde.
is een hoogtepunt vanuit de diepte, als in
Echt, als je in dit boek gaat lezen raak je
een literaire roman. ¶
museum boerhaave presenteert
Vanaf 30 september in Museum Boerhaave: ‘Verborgen krachten, Nederlanders op zoek naar energie.’ Een tentoonstelling die de indrukwekkende prestaties en successen toont, maar ook de tragiek en daverende mislukkingen van de mens in zijn rusteloze speurtocht naar energie. Er zijn bijzondere voorwerpen te zien, zoals de eerste Hollandse stoommachine en een radiumpreparaat van Marie Curie, de grondlegger
¶
geringe kosten gebruik te maken van vergader-
vertrouwen. Van het sturen door de opdrachtgever
Verborgen krachten, Nederlanders op zoek naar energie
[email protected]
Voor haar leden biedt FHI de mogelijkheid tegen
beheersen van aanbieders naar loslaten en steeds meer geboeid. Zowel alfa’s en bèta’s
Te n t o o n s t e l l i n g
www.museumboerhaave.nl
klant en leverancier. Van het controleren en
Prestatieinkoop gaat over een andere wijze van het
Wat een prachtig boek heeft Salomon
non-issue is. Dat we ons wel druk maken
van radioactiviteit als nieuwe bron van energie.
vinden en behouden van een samenwerking tussen
Vergaderfaciliteiten bij FHI op Landgoed Leusderend
www.museumboerhaave.nl
www.fhi.nl/vergaderfaciliteiten
42
43
personalia agenda ledenNieuws personalia agenda ledenNieuws Hans Wijers en Ton Büchner
Paul van den Hof
Agendapunten
Ledennieuws
FHI-activiteiten
Nieuw pand VWR Technical Service (TSL)
NFI en NCIM sluiten partnership voor levering
Industriële Automatisering
Zestien maanden nadat het oude pand van TSL door
geavanceerde software
TI-COAST (COmprehensive Analytical
brand ernstig beschadigd en gedeeltelijk verwoest werd,
NFI heeft een partnership gesloten met NCIM Groep.
Sciences and Technology)
heeft het bedrijf begin augustus een volledig nieuw pand
Het Nederlandse IT-bedrijf zal zich met name richten
in gebruik genomen. Gelijktijdig met de verhuizing is ook
op nieuwe nationale en internationale klanten en
de naam veranderd in VWR Technical Service. Het pand
ondersteuning van Xiraf. De door het Nederlands
omvat 1.200 m2 technische ruimte/kantoorruimte en een
Forensisch Instituut ontwikkelde analysesoftware-
magazijn van 300 m2. In totaal werken 65 medewerkers
applicatie Xiraf kan grote hoeveelheden data uit allerlei
in dit nieuwe pand. De nieuwe locatie is ingericht voor
apparatuur in hoog tempo analyseren en doorzoekbaar
Applied Micro Electronics ‘AME’ B.V.
verschillende technische serviceactiviteiten ten behoeve
maken. De politie gebruikt Xiraf onder meer in
Esp 100, 5633 AA EINDHOVEN
van laboratorium-
omvangrijke fraude-, moord- en kinderpornozaken.
FHI-HRM Actualiteitenseminar 1 november 2011 Professor Paul Van den Hof volgt
CEO Hans Wijers verlaat
Paul van den Bosch op als hoofd
AkzoNobel. Hij wordt opgevolgd
van de Control Systems-groep
door Ton Büchner, op dit moment
van de faculteit Elektrotechniek
President en Chief Executive
van de TU Eindhoven. Van den
Officer van de Zwitserse
Hof is al langere tijd verbonden
beursgenoteerde multinational
aan de TU Delft als hoogleraar bij
Sulzer AG.
Joost Timmerman
schappelijk directeur van de onderzoeksschool Dutch Insititue of Sytems and Control (DISC). Na zijn overstap blijft hij in deeltijd
Jaarcongres MKB-Nederland 7 november 2011 Food Automation & LabTech 8 november 2011
het Delft Center for Systems and Control (DCSC) en als weten-
Smart Buildings 3 november 2011
verbonden aan de TU Delft. Joost Timmerman is gekozen als Renée Bergkamp
nieuwe voorzitter van Aqua Nederland. Timmerman is sinds
IT Room Infra 8 november 2011 Netherlands MicroNanoConference ’11 15 en 16 november 2011 Workshop ‘Gedragscode gunstbetoon medische hulpmiddelen’ 16 november
eind 2007 directeur van Ovivo Nederland B.V. (voorheen Christ Holland) en was eerder als eindverantwoordelijke werkzaam
Directeur-generaal Ondernemen
voor BWT Nederland en KROHNE
& Innovatie Renée Bergkamp
Nederland.
PLOT Showcase 23 november 2011 Workshop ‘Rechten en plichten bij verkoop en levering in de technologiebranches’ 29 november 2011 Productie Proces Automatisering dag 8 december 2011 Workshop ‘Aanbesteden en bid management’ 13 december 2011 MinacNed Ledenbijeenkomst ‘Nanoequipment’ 13 december 2011 HET Instrument 2012 25 t/m 28 september 2012
PROFINET, PROFIBUS & IO-Link dag 2011 18 november 2011 LED Evenement 23 november 2011 Voor de meest actuele stand van zaken: www.fhi.nl/activiteiten
verlaat het ministerie van EL&I. Harry Kayser
Zij wordt in oktober 2011 voorzitter van de productschappen Akkerbouw, Diervoeder en Wijn en het hoofdproductschap
Harry Kayser heeft zijn carrière bij Dolf van Eendenburg
Egemin afgesloten. Op 1 augustus 2011 is hij met pensioen gegaan. Als Business Development Manager was Kayser werkzaam bij de Life Sciences divisie.
Maarten van Dijk
Op 1 september jl. is oprichter en directeur-eigenaar Dolf van Eendenburg van start gegaan met Systeme Helmholz Benelux B.V., een bedrijf dat zich richt op advies en levering van componenten voor de industriële
Het bestuur van PI Nederland -
automatisering. Voorheen was
PROFIBUS, PROFINET & IO-Link
Van Eendenburg directeur van PI
heeft op 23 juni 2011 afscheid
Nederland/ Belgium.
genomen van Jeanette Lems. Haar plaats is ingenomen door Maarten van Dijk eveneens van Imtech.
ISA Automation Week www.isaautomationweek.org Alabama (USA) 17 t/m 20 oktober 2011 Productronica 2011 www.productronica.com München (D) 15 t/m 18 november 2011
Analytica www.analytica.de München (D) 17 t/m 20 april 2012 Hannover Messe www.hannovermesse.de Hannover (D) 22 t/m 27 april 2012
Medica www.medica.de Düsseldorf (D) 16 t/m 19 november 2011
Lasys Messe www.lasys-messe.de 12 t/m 14 juni 2012 Stuttgart
Pittcon www.pittcon.org Orlando (USA) 11 t/m 15 maart 2012
Achema www.achema.de Frankfurt am Main (D) 18 t/m 22 juni 2012
Laborama www.laborama.be Groot-Bijgaarden (B) 22 en 23 maart 2012
Industriële Elektronica AP Nederland B.V. A. Plesmanlaan 15, 9615 TJ KOLHAM
Tweemat 2a, 9861 TB Grootegast
is volgens
SallandElectronics viert 12,5 jarig jubileum en dient
de ISO 8655 richtlijnen
eerste patent in
en voor een groot
De basis van SallandElectronics werd gelegd in 1996
aantal activiteiten is
met de oprichting van een industriële elektronica
VWR Technical Service
afdeling bij Salland Engineering. Eind 1998 is de afdeling
geaccrediteerd volgens
verzelfstandigd als SE Electronics. Medio 2001 realiseerde
TI-COAST (COmprehensive Analytical
ISO/IEC 17025.
de huidige directie, Herman Tuininga en Arjan Kremer,
Sciences and Technology)
een management buy-out. De huidige competenties
Urmonderbaan 22, 6167 RD Geleen
j.j. bos b.v. Benelux leverancier Amerikaanse
richten zich op embedded systemen, draadloos,
CDS Electronics B.V. Mozartlaan 330, 3144 NH MAASSLUIS Laboratorium Technologie
Macro Sensors
energiezuinig, beheer op afstand en draadloze sensor
Medische Technologie
In de Benelux gaat j.j. bos b.v. Macro Sensors
netwerken. Onderzoek, binnen samenwerking in het
Baxter B.V.
vertegenwoordigen. Het Amerikaanse Macro Sensors
DevLab uitgevoerd, heeft onlangs geleid tot de indiening
Kobaltweg 49, 3542 CE Utrecht
ontwerpt en produceert lineaire, roterende, veer
van een eerste patent dat een nieuw lokalisatie-algoritme
belaste- en losse kern sensoren, die gebruikt worden voor
voor draadloze netwerken beschrijft.
metingen in een brede variatie aan toepassingsgebieden.
Oostenrijkse TecSense zoekt vertegenwoordiging
Terschuur. Het bedrijf bundelt haar krachten met
in Nederland
Den Hartog Scientific BV, onderdeel van de Elscolab
TecSense is een in Graz gevestigde producent van
Group. De mobiele telefoonnummers en e-mailadressen
sensorsystemen waarmee zuurstof in industriële
blijven ongewijzigd.
processen optochemisch kan worden gemeten.
Het nieuwe adres is:
Leveranciers van meetapparatuur die geïnteresseerd
Tolboomweg 10b, 3784 XC
zijn om de producten van TecSense te gaan verkopen
Terschuur, Tel: (0342) 426 080,
in Nederland kunnen contact opnemen met sales en
Fax: (0342) 426 085
marketing manager Manfred Reiter (mreiter@tecsense. com). TecSense GmbH, Harter Straße 1, A-8053 Graz,
HBM Benelux verhuisd
tel. +43 316 319100 13, fax +43-316-319100-18,
HBM Benelux heeft Tiel verlaten is vanaf 1 oktober 2011
www.tecsense.com.
gevestigd in Waalwijk. Het nieuwe adres is: Schutweg 15A, 5145 NP Waalwijk,
AR Europe en AE Techron sluiten
Excen B.V. Weerenweg 10, 1161 AH Zwanenburg
Elscolab is verhuisd Elscolab Nederland is op 24 juni 2011 verhuisd naar
internationale beurzen en congressen
Urmonderbaan 22, 6167 RD Geleen
Reijnen Sealing B.V.
apparatuur. De inrichting
De compacte sensoren zijn CE gemarkeerd. www.jjbosbv.nl
Akkerbouw. Bertholt Leeftink, is waarnemend DGO&I.
nieuwe leden
Tel: (0416) 286 040, Fax: (0416) 286 043
distributieovereenkomst AE Techron ontwerpt en produceert industriële
Doedijns International krijgt nieuwe eigenaar
precisie versterkers voor MRI/NMR toepassingen, EMC
IK Investment Partners en management nemen Doedijns
testen, energie/beveiligingsrelais stressen en voor
International over van Friesland Bank Investments.
researchinstituten. De distributieovereenkomst geldt
Doedijns levert totaaloplossingen op het gebied van
voor heel Europa.
hydrauliek, instrumentatie, pneumatiek en controls. Producten en systemen worden zowel intern ontwikkeld en geproduceerd alsmede gedistribueerd via externe leveranciers, waarbij Doedijns wereldwijd service en onderhoud levert.
colofon Redactie Bureau FHI Andreas Meijer Kees Groeneveld Paul van Nieuwenburg, MUNTZ Redactieadres Postbus 366, 3830 AK LEUSDEN Telefoon: (033) 465 75 07 Fax: (033) 461 66 38 Internet: www.fhi.nl E-mail:
[email protected] Advertentieverkoop ProCa - MPP Communicatie B.V. Velp Telefoon (026) 370 00 27 www.proca-mpp.com Vormgeving MUNTZ Cartoon Studio Artjan Druk Drukkerij Van de Ridder Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kan voor eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteurs, redactie en het bureau van FHI geen aansprakelijkheid.
Muntz helpt merken verder Muntz biedt het allerbeste op het gebied van reclame. En trouwens ook op het gebied van branding, online marketing, direct marketing en de meeste andere communicatietechnieken. Dat kunnen we omdat we All Active zijn: een unieke werkwijze die uitgaat van het activeren van alle kennis, ervaring en talent die we in huis hebben. Een werkwijze dus die succes onvermijdelijk maakt. In het filmpje op onze website leggen we in anderhalve minuut precies uit wat All Active is. En waarom uw merk er zo enorm bij gebaat zou zijn.
muntz.nl
All Active
Samen met partners Revenew/online marketing en technologie en Marketguide/web based marketing tools, hanteert Muntz de All Active-aanpak. All Active is een resultaatgerichte werkwijze die u verzekert van de juiste specialisten. Die u verzekert van succes.
