Teksten uit de kerstnachtdienst, 24 december 2014,
Na de vredegroet: We hebben elkaar gegroet met vrede. We hebben gezongen van een Stille Nacht. En we vieren deze nacht de komst van Jezus, de vredevorst, in onze wereld. Prachtig natuurlijk, maar houden we onszelf niet een beetje voor de gek? We zingen van vrede, terwijl we van alle kanten horen en zien dat er ellende is. Wat nou, Stille Nacht? De wereld kreunt en kraakt, mensen roepen het uit van ellende, en allerlei alarmbellen gaan af. En de enige die stil is lijkt God zelf te zijn. De Joodse Bijbel, ons Eerste Testament, kent veel soorten gebeden. Een één van die soorten is het klaaggebed: alles wat er mis is wordt God voor de voeten gegooid, met de vraag: waar ben je? Wat doe je er aan? Loopt het allemaal niet uit de hand? God, straks loopt alles faliekant mis en heb je dan geen vreselijke spijt dat je niets hebt gedaan? In de traditie van deze klaagpsalmen staat ‘Prayer in C’ van Lilly Wood, een nummer dat deze zomer wekenlang in heel Europa op 1 heeft gestaan. Een gebed, gericht aan God zelf. Een klaagpsalm, een kyriëlied: Fortunate zingt: Payer in C (korte, samenvattende verwoording): Van U hoor ik geen woord Van U ontvang ik geen bericht Hoe kan ik U vergeven? hoe kan ik in U geloven?
-1-
Onze wereld gaat kapot En kinderen verhongeren De zee overspoelt het land De mensheid sterft uit Maar van U hoor ik geen woord Van U ontvang ik geen bericht Hoe kan ik U vergeven? hoe kan ik in U geloven? Als straks al het leven dood is en er alleen maar stilte is Kan iemand U dat vergeven? Kunt U dat Uzelf vergeven? In dit lied, in deze klaagzang, klonk een andere stem als een tegenstem: ‘Infinity’, oneindigheid. Een stem van verlangen, dat breekt door de wanhoop heen. In het duister verlangen wij naar het licht, en wachten op een stem in de nacht. Wij roepen om andere tijden. Bidden wij ons drempelgebed: Voor de lezingen: Ik geloof dat er iets is wat God en mens verbindt. En dat is de droom van leven, licht en liefde voor de hele schepping, voor alles in en om ons heen. In onze diepste verlangens en dromen in God aanwezig en raken hemel en aarde elkaar. Vaak zijn onze dromen en verlangens vervormd door wat we hebben meegemaakt. Zijn we beschadigd of teleurgesteld, in elkaar of door elkaar, in onszelf of door onszelf. En als dat gebeurt bouwt de angst muren om ons heen, waardoor we niet meer vrij en licht kunnen leven. Maar het verlangen naar een leven van licht en liefde blijft, een leven zonder angst en geweld, in welke vorm dan ook. -2-
Want diep in ons klopt hetzelfde hart, klopt Gods hart. Fortunate zingt: Same heart - Laura Jansen (korte, samenvattende verwoording): Ik dacht dat ik helemaal alleen was Maar nu mijn muren zijn gevallen Strek ik mij uit naar iets beters Het begint met een fluistering: Kun je me horen? Maar wat begint met gefluister Wordt een luide roep Een lied dat ons gaande houdt Want als dragende kracht Klopt hetzelfde hart Wat ons verbindt Is het zelfde hart Uitleg en verkondiging
Gemeente van het kerstkind Jezus Christus, lieve mensen,
Wat is kerst? We kennen de verhalen: een kindje geboren in de kribbe. Licht in de nacht. Vrede op aarde. Mooie woorden, die ons een goed gevoel geven. Kerst staat voor licht en warmte. Kerst staat voor samen zijn, voor familiebezoek. Voor denken aan een ander. Geven om elkaar, geven voor elkaar. -3-
Daadwerkelijk geven, zoals voor de jaarlijkse actie Serious Request, het glazen huis van 3FM.
Ik vind het prachtig om te zien hoe mensen in actie komen en geld inzamelen voor een goed doel. Maar er zit ook een scherpe rand aan. De verhalen over seksueel geweld gaan me soms door merg en been. Vreselijk wat mensen elkaar aandoen. Hoe ze het leven van een ander verwoesten. Koude rillingen krijg is er van. Een mooie actie met een scherpe rand.
Ik denk dat dit voor kerst sowieso geldt: een mooi, warm feest, met een scherpe rand. Het is mooi om over vrede te zingen, maar daardoor zien we weer hoe ver dat vaak weg is. Het is mooi om lichten aan te steken, maar vaak herinneren ze ons aan het donker. In de wereld, in ons eigen leven. Het is mooi om al die gezelligheid te zien, maar het steekt soms zo schril af tegen de eenzaamheid.
In de Bijbel zie je die tegenstellingen ook vaak terug: oorlog - vrede donker - licht vast lopen - bevrijd worden. En het kerstverhaal staat ook in dat schema: er wordt een kind geboren, die een redder genoemd wordt. Een redder, omdat er wat te redden valt. -4-
Het mooie van Kerst: Gods licht in onze wereld, confronteert ons met de gebrokenheid van onze levens. Want licht schijnt niet alleen op mooie plekken, maar ook, misschien wel juist, waar het donker is. En het brengt aan het licht, wat we zelf niet altijd graag willen zien. Wat er mis ging. Wat ons zeer doet. Wat onaf is.
Het licht schijnt op al die plekken, niet om te veroordelen, maar om te helen, te genezen. Dat is een oude, klassieke voorstelling van het Kerstfeest: God, die een klein en kwetsbaar mens wordt. God die zelf onze gebroken wereld opzoekt en ingaat, om ons te ontmoeten en te genezen. Kerst is een liefdesverklaring. Een liefdesverklaring van God, die ons opzoekt, waar we ook zijn en hoe we er aan toe zijn. God deelt in de gebrokenheid van ons leven om ons zijn liefde te laten zien. Fortunate zingt het prachtige lied: Make You Feel My Love. Geschreven door Bob Dylan, bekend geworden in de uitvoering van Adele. Een prachtig liefdeslied, dat een extra betekenis krijgt als je de tekst leest als God liefdesverklaring aan ons. -5-
Fortunate zingt: Make You Feel My Love (korte, samenvattende verwoording): Als alles in je leven tegen zit Als je nergens meer een lichtpuntje ziet Dan wil ik er voor je zijn En je mijn liefde laten voelen Ook al weet jij nog niet wie je bent en wat je wilt Ik weet dat wij met elkaar verbonden zijn En zal je nooit in de steek laten Al moet ik door nacht en duister gaan, Al kost het mij alles wat ik heb Er is niets dat ik dat ik niet doe voor jou Om je mijn liefde te laten voelen
Het is een liefdesverklaring die vraagt om een antwoord. Laat je dat licht van God z’n werk doen? Durf je jezelf onder ogen te komen, zoals je bent? Ga je het proces in van vergeving en genezing? Van bevrijding en verandering? God nodigt ons met Kerst uit om andere mensen te worden. Of misschien niet eens een ander mens, maar de mens die we eigenlijk graag willen zijn. Om onszelf te worden, een mens uit één stuk, geheeld en verzoend.
Dat begint met kijken. Eerlijk kijken naar jezelf, met milde, liefdevolle ogen. Jezelf en anderen zien in Gods licht. En je laten aanraken door dat licht.
-6-
Als je dat doet, gaat het goede groeien. In jezelf, maar ook in de manier waarop je naar een ander kijkt. Gods licht maakt ons nieuwe mensen, door dat we thuis kunnen komen bij wie we werkelijk zijn: mensen, gekend en geliefd door God zelf.
In de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest
G: AMEN Aansluitend op de overdenking: We zingen met kerst van een Stille Nacht, maar als we het kerstverhaal lezen, blijft er weinig stilte over. De boodschap van de engelen wordt een jubelzang, die de herders in beweging zet. Ze praten honderduit met elkaar en met Maria en Jozef. En op de terugweg ‘loofden en prezen ze God’. En dat zal ook wel voor het nodige geluid hebben gezorgd. De boodschap van de Kerstnacht zet mensen in beweging en opent hun ogen voor wat er mis is. De boodschap kan Kerst kan ons stil maken, maar ook ons ook inspireren om onze stem te verheffen tegen alles wat Gods liefde weerspreekt. Luid en duidelijk: Make more sound! Fortunate zingt: Make more sound - Jacqueline Govaert (korte, samenvattende verwoording): Toen ik jong was werd ik geraakt Door de beelden op tv En ik zong liedjes van vrede en hoop -7-
Want ik geloofde in een betere toekomst Het was een schreeuw in de verte Een druppel in de oceaan Maar ik geloofde dat we samen onze stem konden laten horen Nu ben ik ouder en wijzer Wat cynischer dan vroeger misschien Maar nog steeds verlang ik naar die toekomst En geloof ik in een nieuwe wereld Het is een schreeuw in de verte Een druppel in de oceaan Maar als we blijven geloven Zal onze roep steeds harder worden Hou vol En vertel waar het om gaat Laat die boodschap horen
-8-
