STUDIJNÍ OPORA K PŘEDMĚTU CIZÍ JAZYK II. POLSKÝ JAZYK I.-IV

STUDIJNÍ OPORA K PŘEDMĚTU CIZÍ JAZYK II. POLSKÝ JAZYK I.-IV.

Typ studijního programu: bakalářský Studijní obor: podníkání PhDr. Janusz Karpeta

OSTRAVA 2014

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV.

OBSAH

strana

Úvod 1

Program dnia

2

Rodzina, praca, mieszkanie

3

Jedzenie, restauracja

4

Sklepy, zakupy, moda

5

Miasto, popis miasta i okolicy

6

Podróżowanie

7

Zainteresowania

8

Sport

9

Polska

3

2


ÚVOD

SLOVO AUTORA:

Předložený studijní materiál, který obsahuje devět základních výukových celků, je zaměřen na zvládnutí nejdůležitějších lexikálních, gramatických a hlavně komunikačních aspektů moderní polštiny. Každý výukový celek obsahuje slovní zásobu, několik tematických textů, které obsahují otázky a také svým obsahem navazují na dílčí okruhy, které jsou součástí závěrečné zkoušky. Poté následuje vysvětlení a seznámení se s novou gramatikou. Jednotlivé gramatické jevy je možné si pak procvičit přímo ve cvičeních a také v závěrečné části, která obsahuje rovněž cvičný test. Součástí je samozřejmě klíč, který je nezbytnou zpětnou vazbou pro každého studenta.

VÝSTUPY Z UČENÍ:

Po pečlivém prostudování všech lexikálních, gramatických či komunikačních prvků získáte jazykovou vybavenost, která Vám umožní bez problémů zvládnout nejběžnější komunikační situace, jako jsou program dne, rodina, práce, bydlení, jídlo, nakupování, město, cestování, koníčky, sport a Polsko. Veškeré jazykové dovednosti se opírají také o gramatickou vybavenost, kterou student průběžně získává v průběhu studia každé lekce.

ČAS POTŘEBNÝ KE STUDIU:

1 + 1 hodin (samostudium + řešení úloh)

3


1.

PROGRAM DNIA

VÝSTUPY Z UČENÍ:

Po prostudování textu a vypracování úkolů této kapitoly budete umět správně popsat svůj denní program a také Vaše aktivitiy a také používat osobní zájmena a správně časovat sloveso být v přítomném čase. Získáte slovní zásobu z oblasti můj denní program a také používat osobní zájmena a správně časovat sloveso být v přítomném čase. Budete schopni představit svůj vlastní denní program a také používat osobní zájmena a správně časovat sloveso být v přítomném čase.



KLÍČOVÁ SLOVA:

Program dnia, praca, śniadanie, obiad, kolacja, weekend, spędzać czas, urlop, jesień, zima, wiosna, lato, wizyta, pora dnia, rano, w południe, po południu, wieczorem, nocą

PRŮVODCE KAPITOLOU:

V první části kapitoly se seznámíme s tématem můj denní program. Zde si nastudujeme novou slovní zásobu a procvičíme si praktické slovní obraty. V další části této kapitoly se pak seznámíme také s novou gramatikou, kterou si posléze procvičíme v dílčích cvičeních. Následuje pak komunikační část, ve které si ještě jednou procvičíme dané téma. Na konci kapitoly pak následuje souhrn v podobě testu, který rekapituluje vždy ty nejzávažnější gramatické jevy.

4

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. SŁOWNICTWO I ZWROTY březen červen červenec čtvrtek den domluvit si (schůzku) duben jaro jet (autem, autobusem, apod.) jíst (snídani, oběd) jít (do práce, z práce) květen leden léto listopad měsíc neděle noc odvést (do hotelu) pátek podzim pondělí pozvat (na oběd) pracovat promluvit si se sektretářkou prosinec představit se ráno rok říjen setkání, schůzka sobota srpen středa týden únor úterý večer víkend vstávat vyzvednout na letišti (klienty) zabývat se září zařizovat zavést děti (do školky, školy) zavolat (někomu) zima zkontrolovat (výsledky)

marzec czerwiec lipiec czwartek dzień umówić się (na spotkanie) kwiecień wiosna jechać (samochodem, autobusem, itp.) jeść (śniadanie, obiad, kolację) wychodzić (do pracy, z pracy) maj styczeń lato listopad miesiąc niedziela noc zawieźć do (hotelu) piątek jesień poniedziałek zaprosić na (obiad) pracować porozmawiać ze sekretarką (o czymś) grudzień przedstawić rano rok październik spotkanie sobota sierpień środa tydzień luty wtorek wieczór weekend wstawać wyjechać na lotnisko po (klientów) zajmować się (czymś) wrzesień załatwiać odwieźć dzieciaki do (przedszkola, szkoły) zadzwonić (do kogoś) zima sprawdzić (wyniki)

5

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. ČAS, MĚSÍCE, ROČNÍ OBDOBÍ Kolik je hodin? Kdy mám přijít? V kolik začíná ta porada? Sejdeme se v pět hodin v kanceláři. Čekám tady už tři hodiny. Včera jsi přišl pozdě domů. Nikdy nechodím pozdě. Musíme si pospíšit, nemáme už čas. Čas jsou peníze. Co děláš o víkendu? V sobotu jdeme do divadla. V neděli přijdou přátelé na návštěvu. Bohužel všední dny tak rychle neutíkají jako víkend. V pondělí mám angličtinu a ve středu mám italštinu. V pátek chodíme s Petrem hrát tenis. Ve středu zůstávám déle v práci. V pátek se scházíme v klubu. V lednu nebo v únoru jezdíme na hory. Velikonoce se slaví v březnu nebo v dubnu.

CZAS, MIESIĄCE, PORY ROKU Która jest godzina? Kiedy mam przyjść? O której zaczyna się to spotkanie? Spotkamy się o godzinie piątej w biurze. Czekam tutaj już trzy godziny. Wczoraj przyszedłeś późno do domu. Nigdy się nie spóźniam. Musimy się spieszyć, nie mamy już czasu. Czas to pieniądz. Jak spędzisz weekend? W sobotę idziemy do teatru. W niedzielę przyjdą do nas przyjaciele z wizytą. Niestety dni robocze nie mijają tak szybko jak weekend. W poniedziałek mam angielski i środę mam włoski. W piątek chodzimy z Piotrem grać w tenisa. W środę zostaję dłużej w pracy. W piątek spotykamy się w klubie. W styczniu albo w lutym jeździmy w góry. Święta wielkanocne obchodzimy w marcu lub w kwietniu. Maj jest jednym z najpiękniejszych miesięcy w roku. W czerwcu, w lipcu albo w sierpniu jeździmy z rodziną na urlop, najczęściej wo Włoch. We wrześniu zaczyna się jesień, a dzieciom kończą się wakacje i muszą wrócić do szkoły. W październiku i listopadzie bywa już w Polsce chłodniejsza pogoda. W grudniu nasze dzieci niecierpliwie oczekują Wigilii. Którą porę roku lubisz najbardziej? Większość członków mojej rodziny za najpiękniejszą porę roku uważa wiosnę. Na wiosnę natura budzi się i wszytko kwitnie i z rodziną robimy wycieczki. Gorące letnie dni najchętniej spędzam z rodziną nad morzem. Nasi znajomi z Polski wolą pobyt na wsi w otoczeniu przyrody. Jesień, zima, wiosna i lato to podstawowe pory roku w Polsce. Jesienią robimy wycieczki w góry. Zimą nasze dzieci cieszą się ze śniegu i kupujemy prezenty na gwiazdkę. Rano wstaję o wpół do siódmej. Po śniadaniu biegnę na pociąg lub na autobus. Przed południem siedzę w biurze. W południe chodzimy na obiad z kolegami z pracy. Po południu wychodzę z pracy około czwartej, a po drodze do domu robię zakupy. Wieczorem w domu spotyka się cała rodzina. Zanim zdążymy o wszystkim sobie pogadać, nadchodzi noc i idziemy spać. Czasami oglądam na jedynce wiadomości krajowe. W weekend robię tylko to, co lubię, to znaczy leniuchuję. Jaki jest twój ulubiony dzień tygodnia? Jaka jest twoja ulubiona pora dnia?

Květen je jeden z nejkrásnějších měsíců v roce. V červnu, červenci nebo v srpnu jezdíváme s rodinou na dovolenou, nejčastěji do Itálie. V září začíná podzim a dětem končí prázdniny a musí zpátky do školy. V říjnu a v listopadu bývá v Polsku už chladné počasí. V prosinci se naše děti nemůžou dočkat Vánoc. Které roční období máš nejraději? Většina členů mé rodiny považuje za nejkrásnější období jaro. Na jaře se příroda probouzí a všechno kvete a s rodinou děláme výlety. Horké letní dny trávím s rodinou nejraději u moře. Naši známí z Polska dávají přednost pobytu na venkově uprostřed přírody. Podzim, zima, jaro a léto jsou základní roční období v Polsku. Na podzim děláme výlety na hory. V zimě se naše děti radují ze sněhu a nakupujeme vánoční dárky. Ráno vstávám o půl sedmé. Po snídani běžím na vlak nebo na autobus. Dopoledne sedím v kanceláři. V poledne chodíme s kolegy na oběd. Odpoledne kolem čtvrté jdu z práce domů a cestou nakoupím. Večer se doma sejde celá rodina. Než si stačíme všechno povědět, přijde noc a jdeme spát. Někdy se dívám na jedničce na domácí zprávy. O víkendu dělám jen to, co mě baví, to znamená, že nic nedělám. Který je tvůj oblíbený den v týdnu? Jaká je tvá oblíbená část dne?

6


ARTYKUŁ 1 Marta wstaje zwykle bardzo wcześnie rano. Najpierw gimnastykuje się i bierze krótką kąpiel w wannie. Kiedy Marta myje się, jej mąż Wojtek przygotowuje poranną kawę. Potem oboje jedzą śniadanie. Po śniadaniu Marta zwykle wyprowadza na spacer psa, a o siódmej oboje opuszczają dom. Do pracy jeżdżą najczęściej tramwajem, ale w pogodne dni chodzą do pracy pieszo. Domu pilnuje pies Bartek. Pytania: 1. Kiedy wstaje Marta? 2. Co robi Marta wcześnie rano? 3. Co robi rankiem jej mąż Wojtek? 4. Co robią później? 5. Kto wyprowadza psa na spacer? 6. O której godzinie wychodzą z domu? 7. Jak jeżdżą do pracy? 8. Gdzie jest ich pies, kiedy obaj są w pracy i jak się nazywa? ARTYKUŁ 2 Mój dobry znajomy nazywa się Paweł Kalisza. Jest polskim przedsiębiorcą, który obecnie mieszka w Czechach, w Pradze. Wcześniej pracował w firmie w Polsce w Krakowie. Chce założyć tu firmę komputerową, chce też odwiedzić ciocię Anie. Paweł cały dzień jest bardzo zajęty: zwykle rano czyta fachowe gazety, potem załatwia interesy, w południe je obiad, spotyka się ze współpracownikami a po południu znowu ma spotkania. Czasami gra w tenisa lub chodzi pływać. Wieczorem pisze e-maile, a potem ogląda telewizję lub jakiś ciekawy film czy program rozrywkowy. Natomiast jego młodszy brat Tomek też mieszka w Pradze. Teraz mieszka sam. Sam musi sprzątać mieszkanie i sam musi robić zakupy. Ale on nie narzeka, dobrze gotuje i świetnie sobie radzi. Właśnie robi zakupy i uczy się języka czeskiego, bo jest studentem na uniwersytecie ekonomicznym w Czechach.

7

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Pytania: 1. Kto mieszka w Czechach? 2. Jakie ma Paweł plany? 3. Co robią rano? 4. Co robi Paweł w południe? 5. Co robi Paweł po południu? 6. Co robi Paweł wieczorem? 7. Co robi później w ciągu dnia? 8. Czy Paweł uprawia jakieś sporty? 9. Co robi jego brat Tomek w Czechach? ARTYKUŁ 3 Doplňte následující výpovědi: 1. Cześć, nazywam się ... 2. Jestem … (Polakiem…) 3. Mieszkam w … 4. Pracuję w … 5. Zwykle wstaję o … 6. Zjadam śniadanie … 7. Piję … 8

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. 8. Czytam np. gazetę … 9. Wychodzę o … 10. Do pracy / do szkoły / na uczelnię … / na zajęcia / na wykłady / jeżdżę … 11. O ósmej godzinie mam spotkanie z … / studiuję … / rozpoczynam zajęcia dopołudniowe / popołudniowe … 12. Zajmuje się … jestem odpowiedzialny …kieruję …wyjeżdżam służbowo … biorę udział w … 13. O trzynastej zjadam obiad w niedalekiej restauracji … 14. Czasami spotykam się z klientami … omawiamy różne interesy … 15. Później wracam do biura … odrabiam najważniejsze zadania … rozwiązuję różne problemy … 16. Po szesnastej godzinie wreszcie mam więcej czasu i … 17. Na zmianę z żoną odbieramy dzieciaki z przedszkola … szkoły … 18. Jedziemy na zakupy … 19. Czasami gramy w tenisa … 20. Wieczorem zjadamy kolację … odrabiamy zadania z dzieciakami … oglądamy bajki … filmy … rozmawiamy o … wychodzimy … idziemy do kina … 21. O dwudziestej pierwszej dzieciaki idą spać … mamy wreszcie czas z żoną porozmawiać sami … GRAMATYKA: V polštině se můžeme setkat s následujícímí osobními zájmeny:

9

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. 1. Osobní zájmena osoba

číslo jednotné

číslo množné

1.

ja

my

2.

ty

wy

3.

on ona ono

oni* one**

* užívá se pro muže ** užívá se pro ženy, děti, zvířata a předměty

2. Sloveso być – přítomný čas V polštině se stejně jako v češtině slovesa časují podle osob. Znamená to, že mají formu odpovídající podmětu, ke kterému patří, např. ja jestem (já jsem), on jest (on je). Tvary vyjadřují různé osoby a čísla. Podobně jako v mnoha jiných jazycích je sloveso być (být) nepravidelné. Takto se časuje v přítomném čase: číslo jednotné

číslo množné

ja

jestem

my

jesteśmy

ty

jesteś

wy

jesteście

on ona ono

jest

oni one

są

Osobní zájmena se někdy vynechávají, říkáme: Jestem Czeszką a ne: Ja jestem Czeszką. Slovesné koncovky jednotlivých osob jsou rozdílné, vyjadřují osobu, o níž je řeč. Proto se obvykle neuvádějí zájmena první a druhé osoby (ja, ty, my, wy), a jestliže je z kontextu zřejmé, o kom se mluví,vynecháváme často i zájmena třetí osoby.

10

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Cvičení: 1. Zopakujte si ještě jednou osobní zájmena v polštině. 2. Časujte sloveso být ve všech osobách a tvořtě krátké věty. KONWERSACJA 1 Nyní popište svůj denní program, použijte minimálně dvacet krátkých vět. KONWERSACJA 2 Poté co jste si poslechli denní program Vašich kolegů, pokuste se ve dvojicích krátce dotazovat a zároveň odpovídat na jednotlivé aktivity, které během dne děláte. Pisanie: Napište Vašim známým či kamarádům krátký dopis či email, ve kterém popisuje Váš denní program. TEST: 1. Doplňte správné tvary slovesa být: 1. Ja .......... Czechem. 2. To …….. pan Kowalski i ………. naszym najlepszym znajomym. 3. Czy to ty ……… Paweł Dąbrowski? – Tak, to ja. 2. Doplňte správné tvary osobních zájmen: 1. Piotr to nasz sąsiad. ……… tu mieszka dziesięć lat. 2 . Ewelina, jego żona, jest młodsza i ………… pracuje w firmie w Warszawie. 3. ……….. zbudowali swój własny dom przed rokiem 1989. 4. Mają dwójkę dzieci i ……… są tutaj szczęśliwe.

11


SHRNUTÍ:

V této kapitole jsme se naučili popsat nejdůležitější běžné činnosti, které vykonáváme jak v práci, tak i v soukromí. V oblasti gramatiky jsme se naučili osobní zájmena a také časovat sloveso být.

KONTROLNÍ OTÁZKY:

1. Jak správně řeknete dny, měsíce a roční období v polštině? 2. Jak se časuje sloveso být v polštině? 3. Jaká osobní zájmena existují v polštině?

DALŠÍ ZDROJE:

1. Kowalska, Marzena, Polština nejen pro samouky, Leda, 2010, Praha, ISBN: 978-80-7335228-8. 2. Posingerová, Kateřina, Seretny, Anna, Czy Czechów jest trzech? – Učebnice polského jazyka pro Čechy, Uniwersytet Jagieloński, Kraków, 1993, ISBN: 83-233-0601-X. 3. Filipová, Soňa, Kapała Krzysztof, 1000 Czeskich słów(ek). Ilustrowany słownik czeskopolski, polsko-czeski. 1000 Českých Slovíček Ilustrovaný Slovník Polsko-Česky, Česko-Polsky, Level Trading, 2012, ISBN: 978-80-266-0068-8.

4. http://www.slavic-net.org/main.php 5. http://free.of.pl/g/grzegorj/gram/gram00.html

12

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. ŘEŠENÍ A ODPOVĚDI, NÁVODY, NÁVRHY ŘEŠENÍ:

TEST: 1. Doplňte správné tvary slovesa být: 1. Ja jestem Czechem. 2. To jest pan Kowalski i jest naszym najlepszym znajomym. 3. Czy to ty jesteś Paweł Dąbrowski? – Tak, to ja. 2. Doplňte správné tvary osobních zájmen: 1. Piotr to nasz sąsiad. On tu mieszka dziesięć lat. 2 . Ewelina, jego żona, jest młodsza i ona pracuje w firmie w Warszawie. 3. Oni zbudowali swój własny dom przed rokiem 1989. 4. Mają dwójkę dzieci i one są tutaj szczęśliwe.

13


2.

RODZINA, PRACA, MIESZKANIE

VÝSTUPY Z UČENÍ:

Po prostudování textu a vypracování úkolů této kapitoly budete umět popsat Vaši rodinu, práci a bydlení a také správně časovat slovesa třetí skupiny –m, -sz, (-am, -asz, -em, -esz) včetně slovesa mít a také přivlastňovací zájmena. Získáte znalosti základních pravidel jak správně popsat Vaši rodinu, práci a bydlení a také správně časovat slovesa třetí skupiny –m, -sz, (-am, -asz, -em, -esz) včetně slovesa mít a také přivlastňovací zájmena. Budete schopni správně popsat Vaši rodinu, práci a bydlení a také správně časovat slovesa třetí skupiny –m, -sz, (-am, -asz, -em, -esz) včetně slovesa mít a také přivlastňovací zájmena.



KLÍČOVÁ SLOVA:

Rodzina, relacje, członek rodziny, przedstawić, pracować, studiować, mieszkanie, dom, ogród, przeprowadzić się, wyposażenie


V této kapitole se nejdříve seznámíme s textem zaměřeným na Vaši rodinu, práci a bydlení a také s novou gramatikou, kterou si posléze procvičíme v dílčích cvičeních. Následuje pak komunikační část, ve které si ještě jednou procvičíme dané téma. Na konci kapitoly pak následuje souhrn v podobě testu, který rekapituluje vždy ty nejzávažnější gramatické jevy. Na další sezení si připravte Váš životopis.

14

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. SŁOWNICTWO I ZWROTY babička

babcia

batole

dziecko raczkujące

bratranec

kuzyn

dcera, syn

córka, syn

dědeček

dziadek

dvojčata

bliźniacy

kojenec

osesek

manžel

mąż, małżonek

manželé

małżeństwo

manželka

żona, małżonka

matka (máma)

matka (mama)

neteř; bratrova dcera, sestřina dcera

bratanica, siostrzenica

nevěsta

panna młoda

otec (táta)

ojciec (tata)

prababička

prababcia

pradědeček

pradziadek

prarodiče

dziadkowie

pravnučka

prawnuczka

pravnuk

prawnuk

rodiče

rodzice

sestra, bratr

siostra, brat

sestřenice

kuzynka

sourozenci

rodzeństwo

strýc

stryj (bratr otce), wuj (bratr matky)

synovec; bratrův syn, sestřin syn

bratanek, siostrzeniec

taťka

tata

teta, strýc

ciocia, wujek

vnučka, vnuk

wnuczka, wnuk

žena, muž

żona, mąż

ženich

pan młody

15

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. RODINA

RODZINA

Máme velkou rodinu v Polsku.

Mamy dużą rodzinę w Polsce.

Máš sourozence?

Czy masz rodzeństwo?

Ano, mám starší sestru a tři mladší bratry.

Tak, mam starszą siostrę i trzech młodszych braci.

Moje sestra Beata je vdaná a brzy bude mít třetí dítě.

Moja siostra Beata jest zamężna i wkrótce będzie miała trzecie dziecko.

Mám velmi ráda svou neteř a svého synovce.

Uwielbiam swoją siostrzenicę i swojego siostrzeńca.

Nejmladší bratr Petr ještě studuje v Krakově.

Najmłodszy brat Piotr jeszcze studiuje w Krakowie.

Druhý bratr Pavel je také ještě svobodný, ale má přítelkyni.

Drugi brat Paweł też jest jeszcze kawalerem, ale ma dziewczynę.

Jak se daří tvým rodičům v Ostravě?

Jak się wiedzie twoim rodzicom w Ostrawie?

Otec Josef ještě pracuje, ale matka už je v důchodu.

Ojciec Józef jeszcze pracuje, ale matka jest już na emeryturze.

Můj švagr Jacek je jedináček.

Mój szwagier Jacek jest jedynakiem.

Jeho matka Ola ovdověla, když otec Adam před pěti lety Jego matka Ola owdowiała, kiedy ojciec Adam przed zemřel. pięcioma laty zmarł. Tchýně mé sestry Jolanty je docela hodná.

Moja siostra Jolanta ma całkiem dobrą teściową.

Strýc Waldek, bratr mého otce, se rozvedl.

Stryj Waldek, brat mojego ojca, rozwiódł się.

Jeho žena Joanna mu utekla se svým trenérem.

Jego żona Joanna uciekła ze swoim trenerem.

Teta Agnieszka je sestra mé matky.

Ciocia Agnieszka jest siostrą mojej matki.

Alice se nechce vdávat, žije s přítelem na hromádce / na Alicja nie chce wychodzić za mąż, żyje z partnerem w psí knížku. konkubinacie / na kocią łapę. Mají spolu tříleté dvojčata Jana a Janu.

Mają razem trzyletnie bliźniaki, Jana i Janinę.

Jan je můj bratranec a Jana je moje sestřenice.

Jan to mój kuzyn, a Janina jest moją kuzynką.

Moje kamarádka Anna z práce vyrůstala v náhradní rodině a má čtyři nevlastní bratry.

Moja koleżanka Anna z pracy wychowywała się w rodzinie zastępczej i ma czterech przyrodnich braci.

Můj kluk odjel studovat do Polska.

Mój chłopak wyjechał na studia do Polski.

Můj otec Karel měl více energie, a byl trpělivější a odpovědnější.

Mój ojciec Karol miał więcej energii i był bardziej cierpliwy i odpowiedzialny.

DŮM A BYT

DOM I MIESZKANIE

Kde bydlíte? Kde bydlíš?

Gdzie Pan mieszka? Gdzie mieszkasz?

Bydlíte ve městě nebo na venkově?

Mieszkacie w mieście czy na wsi?

Za domem je malá zahrada.

Za domem jest mały ogród.

V přízemí je garáž.

W suterenie mamy garaż.

Náš byt je ve druhém poschodí v Praze.

Na parterze mieści się na drugim piętrze w Pradze.

Jak velký je váš byt?

Jak duże jest wasze mieszkanie?

Máme třípokojový byt s jedním balkónem.

Mamy trzypokojowe mieszkanie z jednym balkonem.

Můj přítel Danek má pěknou garsoniéru v Ostravě.

Mój przyjaciel Danek ma bardzo ładną kawalerkę w Ostrawie.

Nyní hledáme větší byt, protože budeme mít dítě.

Teraz szukamy większego mieszkania, bo będziemy mieli dziecko.

Kdy se budou stěhovat?

Kiedy będą się przeprowadzać?

Pronajali si pěkný byt v klidné ulici v Krakově.

Wynajęli ładne mieszkanie na spokojnej ulicy w Krakowie.

16

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Sestra Pavla ještě bydlí u rodičů.

Siostra Pawła jeszcze mieszka u rodziców.

Bydlení na venkově má své výhody.

Mieszkanie na wsi ma swoje zalety.

Naše babička Marta se stará o květinové záhony.

Nasza babcia Marta opiekuje się klombami.

Mám nápad. Ty uklidíš v domě a já udělám pořádek na dvoře.

Mam pomysł. Ty posprzątasz dom, a ja zrobię porządek na podwórku.

Musím uklízet také ve sklepě?

Czy muszę sprzątać też w piwnicy?

Jsem tak ráda, že mi pomůžeš vyluxovat.

Tak się cieszę, że pomożesz mi z odkurzaniem.

Mám rád, když je doma pořádek.

Lubię, kiedy w domu jest porządek.

Budeme se stěhovat v lednu.

Będziemy się przeprowadzać w styczniu.

Její byt je plný květin.

Jej mieszkanie jest pełne kwiatów.

Marek Nowak hledá pro svou rodinu nový byt v klidné čtvrti blízko centra, kde pracuji.

Marek Nowak szuka nowego mieszkania dla swojej rodziny w spokojnej dzielnicy w pobliżu centrum miasta, gdzie pracuję.

Z toho důvodu Marek Nowak využije služeb realitní agentury.

Z tego powodu Marek Nowak skorzysta z usług agencji nieruchomości.

Hledá velmi světlý, prostorný a udržovaný byt s krásným výhledem do parku.

Szuka wyjątkowego jasnego, przestronnego i zadbanego mieszkania z pięknym widokiem do parku.

POKOJE

POKOJE

V bytě našich rodičů jsou čtyři pokoje a dvě koupelny.

W mieszkaniu naszych rodziców są cztery pokoje i dwie łazienki.

Kuchyně Marka a Marty je vybavena nejmodernějšími vestavěnými spotřebiči.

Kuchnia Marka i Marty wyposażona jest wysokiej klasy sprzęt AGD do zabudowy.

Matka dává nádobí do myčky po obědě.

Matka wkłada naczynia do zmywarki po obiedzie.

Musím jít nakupovat, lednička je zase prázdná.

Muszę iść na zakupy, lodówka znów jest pusta.

V obývacím pokoji je moderní nábytek.

Pokój dzienny jest urządzony w nowoczesne meble.

Mám nové knihy v knihovně.

Mam nowe książki w biblioteczce.

Večer se obvykle naše rodina dívá na televizi.

Wieczór zazwyczaj spędzamy z rodziną przed telewizorem.

Váš byt je velmi hezký, všude máte květiny.

Wasze mieszkanie jest bardzo ładne, wszędzie pełno kwiatów.

Na stěnách visí moderní obrazy.

Na ścianach wiszą nowoczesne obrazy.

Toto křeslo je pohodlné. Rád na ním sedím.

Ten fotel jest bardzo wygodny. Lubię w nim siedzieć.

Co vám mohu nabídnout, kávu nebo čaj?

Czego się Pan napije, kawy czy herbaty?

Vítejte u nás, stůl je prostřený, přines prosím sklenice na Zapraszamy, stół jest nakryty, przynieś proszę kieliszki víno. do wina. Maminka říká svým dětem: Ještě vám ustelu a po večerníčku honem do postýlek!

Mamusia mówi do swych dzieci: Tylko wam pościelę, a po wieczorynce szybko do łóżeczek!

V ložnici máme prádlo v šatníku.

W sypialni mamy bieliznę w szafie.

Byl jsi už v koupelně?

Czy byłeś już w łazience?

Jejich koupelna je velmi krásná a vkusně zařízená.

Ich łazienka jest bardzo ładnie i gustownie urządzona.

Rodiče nemají vanu, sprchový kout je pro ně pohodlnější.

Rodzice nie mają wanny, prysznic jest dla nich wygodniejszy.

Znovu přišly do módy tapety.

Tapety znów stały się modne.

Máme doma místo určené pro vestavěnou skříň.

Mamy w domu miejsce dla dużej szafy wnękowej.

17


ARTYKUŁ 1 Jan: Mama i ojciec: Ewa: Jan: Ewa: Mama: Jan: Ojciec: Jan: Ojciec: Ewa: Jan: Romek: Jan: Ewa:

Romek:

Dzień dobry. Dzień dobry panu. Mamo, tato, to jest Jan. Nazywam się Jan Kowalski. To jest moja mama. Miło mi. Bożena Kula. Bardzo dziękuję za zaproszenie. Tomasz Kula. Wiele o panu słyszałem. Tak? Mam nadzieję, że nic złego? Wręcz przeciwnie! Ewa ciągle pana chwali! A to jest mój brat, Romek. Cześć, miło cię poznać. Witaj w rodzinnym gronie, jak rozumiem, niedługo będziesz moim szwagrem. Chyba siądziecie na chwilę? Nie będziemy państwu długo przeszkadzać... No właśnie... Dostaliśmy bilety na koncert rockowy... Mamo? Zjemy tylko ciasto, dobrze? A ty, Jan, musisz jeszcze poznać babcię! A właśnie, gdzie babcia? Babcia jeszcze drzemie. A wy, co? Mnie nie zabierzecie?

Pytania: 1. Kto to jest Jan? 2. Z kim rozmawia? 3. Kim oni są – proszę ich przedstawić! ARTYKUŁ 2 Paweł Kalisza ma w Czechach przyjaciela, Marka. Marek to jego stary przyjaciel z Uniwersytetu Karola w Pradze. Spotykają się od czasu do czasu, wspominają dawne czasy. W trakcie spotkania właśnie oglądają zdjęcia i piją kawę w małej kawiarence w stolicy Czech. Paweł:

To jest nasz dom w Pradze.

Marek:

Jaki duży! 18

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Paweł:

Jest naprawdę wygodny.

Marek:

A (czy) to wasz ogród?

Paweł:

Tak, to nasz ogród, a tutaj na prawo jest mały sad. Ten wysoki pan z brodą to jest dziadek Janusz, a ta blondynka to babcia Marta, a to ich ukochany pies Mat. Przeprowadzili się za nami.

Marek:

Twoja babcia była Słowaczką?

Paweł :

Nie, ona była Polką. To była wyjątkowa kobieta. Bardzo silna, zdecydowana i bardzo odważna. A to ja! Widzisz? Byłem wtedy piękny i młody. Ta brunetka to moja starsza siostra, Joanna, a ta blondynka to młodsza siostra Ewelina.

Marek:

Wygląda jak gwiazda filmowa. Myślę, że Joanna jest ładniejsza niż Ewelina. Gdzie ona mieszka?

Paweł:

W Ostrawie. Jej mąż jest adwokatem. A tutaj jest wujek Tadeusz. Mam tylko jedno jego zdjęcie.

Marek:

Czy on jeszcze mieszka w Toruniu?

Paweł :

Nie wiem. Nie wiem nawet, czy jeszcze żyje.

Marek:

Kiedy chcesz tam jechać?

Paweł :

Dziś albo w piątek.

Marek:

Dziś? Myślę, że to nie ma sensu. Nie możesz jechać tam teraz, w nocy.

Paweł:

Tak, masz rację. Jest za późno, nie mogę jechać teraz. No to w piątek lub w sobotę.

Pytania: 1. Kto to jest Marek? 2. Kto to jest Paweł? 3. O czym oni rozmawiają? 4. Kim są inne wspomniane osoby w dialogu – proszę je przedstawić! 5. Dokąd chcą pojechać? Dlaczego?

19


ARTYKUŁ 3 Proszę się najpierw zaznajomić z życiorysem pani Agnieszki Mordasewicz. Później każdy sobie przygotuje swój własny życiorys i przedstawi go na kolejnych zajęciach. CURRICULUM VITAE1 - SPECJALISTA DS. MARKETINGU imię: nazwisko: data urodzenia: adres: tel. kom. e-mail:

Agnieszka Mordasewicz 01.06.1979 Warszawa, Ludowa 1/4 696 131 131 [email protected]

Doświadczenie zawodowe: od 01.03.2004

Specjalistka ds. marketingu w firmie będącej liderem na rynku sprzedaży samochodów używanych; główne obowiązki: planowanie kampanii reklamowych, współpraca z agencjami reklamowymi przy tworzeniu kreacji, prowadzenie badań marketingowych, kontakty z mediami

01.07.2002 - 01.03.2004

Asystentka ds. marketingu w średniej wielkości firmie z branży spożywczej (Zakłady Przemysłu Tłuszczowego w Goleniowie); obowiązki: praca przy organizowaniu badań rynkowych i ich

1

Více příkladů na http://europass.cedefop.europa.eu/pl/documents/curriculum-vitae/examples

20

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. przeprowadzanie, prezentacja produktów na pokazach zamkniętych, dystrybucja materiałów reklamowych Wykształcenie: 01.10.1998 -01.07.2003

Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu zakończona obroną pracy magisterskiej na temat: "Wykorzystanie e-marketingu w promocji dóbr szybkozbywalnych"

01.09.1994 - 30.04.1998

II LO w Stargardzie Szczecińskim

Działalność dodatkowa 01.05.2003 - 01.03.2004

wolontariat w Goleniowskim Domu Kultury; zadania: prowadzenie zajęć dla dzieci z tańca i śpiewu, uczestnictwo w zajęciach grupy teatralnej

Umiejętności: 

Biegła obsługa komputera - MS Word, MS Excel, MS Access, MS Powerpoint, MS Publisher, MS FrontPage



Znajomość języka angielskiego na poziomie CAE, niemieckiego - ZMP



Prawo jazdy kat. B

Zainteresowania: 

Taniec



Rajdy samochodowe



Literatura XVII-wiecznych Niderlandów

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych dla potrzeb niezbędnych do realizacji procesu rekrutacji zgodnie z Ustawą z dn. 29.08.97 o Ochronie Danych Osobowych, Dz. Ust. Nr 133 poz. 883.

ARTYKUŁ 4

21

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Moje mieszkanie Nazywam się Joanna. Mieszkam na osiedlu, na obrzeżach miasta Katowice. Moje osiedle jest pięknie położone, niezbyt daleko od centrum miasta. Mamy małe dwupokojowe mieszkanie, które znajduje się na czwartym piętrze w bloku. W moim bloku nie ma niestety windy. Nasze mieszkanie nie jest wprawdzie duże, ale bardzo ładnie i praktycznie urządzone. Gdy wejdzie się do naszego mieszkania, widzi się w przedpokoju na prawo owalne lustro. Na lewo jest kuchnia. Jest jasna i nowoczesna. Na lewej ścianie wiszą brązowe szafki kuchenne, w których stoją talerze, szklanki i filiżanki. Przy tej ścianie znajdują się również kuchnia gazowa i zlewozmywak. Naprzeciwko drzwi jest okno z żaluzjami i kolorową firanką. Przy prawej ścianie stoi stół kuchenny, dwa stołki i lodówka. Nad stołem wisi kwiatek doniczkowy i obrazek, a u sufitu wisi biała kuchenna lampa. Salon znajduje się po prawej stronie. Jest stosunkowo duży, bardzo jasny i ma balkon. Ponieważ nasza kuchnia jest mała, mamy w salonie kącik do jedzenia. Oprócz tego są tam regały z wieloma książkami, meblościanka, telewizor i duża sofa. Na drewnianej podłodze leży kolorowy dywan i stoi fotel. W oknie wiszą białe firanki i kolorowe zasłony. Mój pokój jest po lewej stronie. Jest przytulny i wygodny. Mam tutaj swoje łóżko, biurko, krzesło i regał na książki. Na biurku stoi komputer, moje radio stoi na regale. W oknie wiszą piękne, krótkie firanki i niebieskie zasłony. Ponieważ nasze mieszkanie jest małe, muszę dzielić pokój z moją siostrą. Ona ma tutaj także łóżko, regały na książki i biurko. Łazienka i toaleta są osobno. Przed rokiem nasi rodzice kupili w okolicy dom z ogrodem. Cieszymy się już na przeprowadzkę, która ma wkrótce nastąpić. W naszym nowym domu wszyscy będziemy mieć własne pokoje. Myślę, że w nowym domu będziemy mieszkać wygodniej niż w mieszkaniu. Pytania: 1. Gdzie mieszka Joanna? 2. Jak duże jest jej mieszkanie? 3. Proszę dokładnie opisać, jak jest jej mieszkanie urządzone. 4. Jaki jest jej własny pokój? Proszę go opisać własnymi słowami. 5. Gdzie zamierzają mieszkać? GRAMATYKA: 1. Časování sloves – třetí skupina -m, -sz (-am, -asz, -em, -esz) Sloveso mieć – přítomný čas 22

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Sloveso mieć patří ke třetí časovací skupině. Ta má následující koncovky: číslo jednotné

číslo množné

ja

mam

my

mamy

ty

masz

wy

macie

on (pan) ona (pani) ono

ma

oni (panowie, państwo) mają one (panie)

Všimněte si 3. osoby jednotného čísla: slovesný tvar je tvořen pouze základem slova. Ve 3. osobě množného čísla je základ rozšířený o hlásku j. Rozšíření základu právě ve 3. osobě mn. č. je typické pro všechna slovesa této skupiny. 2. Přivlastňovací zájmena: Přivlastňovací zájmena se shodují se zájmeny osobními. Jednotné číslo: osobní zájmena

přivlastňovací zájmena

ja

mój, moja, moje

ty

twój, twoja, twoje

on

jego

ona

jej

ono

jego

V první a druhé osobě mají přivlastňovací zájmena tři rody: mužský, ženský, střední (stejně jako přídavná jména). Rod zájmena je proto třeba přizpůsobit rodu podstatného jména, k němuž se vztahuje, např.: pies – je podstatné jméno rodu mužského, a tedy: mój pies, herbata – je podstatné jméno rodu ženského, a tedy: moja herbata, dziecko – je podstatné jméno rodu středního, a tedy: moje dziecko. Množné číslo: osobní zájmena

přivlastňovací zájmena

my

nasz, nasza, nasze

wy

wasz, wasza, wasze

oni

ich

one

ich

Tvary množného čísla přivlastňovacích zájmen odpovídají tvarům jednotného čísla (mój, twój, jego, jej). Zájmena 1. a 2. osoby mají tři rody – podle rodu podstatného jména, které zastupují. 23

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Zájmeno 3. osoby má jeden tvar (ich).

Cvičení: 1. Zopakujte si ještě jednou tvary slovesa mít v polštině. 2. Zopakujte si ještě jednou přivlastňovací zájména.

KONWERSACJA1 Představte svou rodinu. Popište krátce kdo je kdo a co dělá. KONWERSACJA 2 Vytvořte si dvojičky a pokuste se krátce navzájem představit. Ptejte se a odpovídejte na dotazy Vašeho kolegy. KONWERSACJA 3 Zpracujte si Váš životopis a doneste jej na příští sezení. Pisanie: Napište Vašim známým či přátelům krátký dopis či email, ve kterém představíte svou rodinu. TEST: 1. Doplňte správný tvar slovesa mít: 1. (ja) .......... spotkanie o 10 godzinie. 2. (ty) .......... ochotę pójść wieczorem do kina? 3. (oni) .......... urlop jeszcze jeden tydzień w Gdańsku. 4. (wy) .......... czas na nas zaczekać? 2. Doplňte správný tvar přivlastňovacího zájmena: 1. my .......... ojciec 2. ona .......... mama 3. on .......... dziecko 4. wy .......... ojciec 5. oni .......... dzieci 24


SHRNUTÍ:

V této kapitole jsme se naučili popsat naši rodinu, práci a bydlení a také správně časovat slovesa třetí skupiny –m, -sz, (-am, -asz, -em, -esz) včetně slovesa mít a také přivlastňovací zájmena.

KONTROLNÍ OTÁZKY:

1. Jak se řeknou v polštině členové rodiny? 2. Jak se řeknou v polštině výrazy, které souvisí s Vaším bytem, domem a práci? 3. Jak se časuje sloveso mít? 4. Jaká polská přivlastňovací zájmena znáte?

DALŠÍ ZDROJE:


4. http://www.slavic-net.org/main.php 5. http://free.of.pl/g/grzegorj/gram/gram00.html 6. http://europass.cedefop.europa.eu/pl/documents/curriculum-vitae/examples

25

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. 7. http://list.ovh.org/spec3.html 8. http://niemiecki.opracowania.pl/gimnazjum/moje_mieszkanie/

ŘEŠENÍ A ODPOVĚDI, NÁVODY, NÁVRHY ŘEŠENÍ:

TEST: 1. Doplňte správný tvar slovesa mít: 1. (ja) Mam spotkanie o 10 godzinie. 2. (ty) Masz ochotę pójść wieczorem do kina? 3. (oni) Mają urlop jeszcze jeden tydzień w Gdańsku. 4. (wy) Macie czas na nas zaczekać? 2. Doplňte správný tvar přivlastňovacího zájmena: 1. my nasz ojciec 2. ona jej mama 3. on jego dziecko 4. wy wasz ojciec 5. oni ich dzieci

26


3.

JEDZENIE, RESTAURACJA

VÝSTUPY Z UČENÍ:

Po prostudování textu a vypracování úkolů této kapitoly budete umět správně popsat jídla, pití a jiná běžná gastronomická lexikální spojení a také časovat slovesa první skupiny –ę, -esz a správně používat nejdůležitější tázací zájmena. Získáte znalosti jak správně popsat jídla, pití a jiná běžná gastronomická lexikální spojení a také časovat slovesa první skupiny –ę, -esz a správně používat nejdůležitější tázací zájmena. Budete schopni správně popsat jídla, pití a jiná běžná gastronomická lexikální spojení a také časovat slovesa první skupiny –ę, -esz a správně používat nejdůležitější tázací zájmena.



KLÍČOVÁ SLOVA:

Jedzenie, restauracja, kelner, danie, zamówić, owoce, jarzyny, przystawki, zupa, danie główne, ciastko, kawa, napoje bezalkoholowe, napoje alkoholowe


V této kapitole se nejdříve seznámíme s textem zaměřeným na jídlo a pití a poté také s novou gramatikou, kterou si nakonec procvičíme v dílčích cvičeních. Následuje pak komunikační část, ve které si ještě jednou procvičíme dané téma. Na konci kapitoly pak následuje souhrn v podobě testu, který rekapituluje vždy ty nejzávažnější gramatické jevy. Na další sezení si připravte krátkou prezentaci o jídle a pití, které máte rádi, popřípadě rohovor v restauraci či kavárně.

27

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. SŁOWNICTWO I ZWROTY ananas

ananas

banán

banan

bar

bar

barman

barman

barová židle

stołek barowy

barový pult

lada barowa

brambory

ziemniaki, kartofle

broskev

brzoskwinia

cibule

cebula

citron

cytryna

cukr

cukier

čaj

herbata

česnek

czosnek

číšník

kelner

čokoláda

czekolada

dezert

deser

džus, šťáva

sok

hlávkový salát

sałata

hlavní jídlo (chod)

danie główne

houby

grzyby

hrášek

groszek

hroznové víno

winogrono

hruška

gruszka

chléb

chleb

jablko

jabłko

jahoda

truskawka

jídelní lístek

karta dań

kachna

kaczka

káva

kawa

kiwi

kiwi

klobása, salám

kiełbasa

koktejl

koktajl

koňak

koniak

kukuřice

kukurydza

kuře

kurczak

květák

kalafior

limonáda

lemoniada

mandarinka

mandarynka

máslo

masło

28

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. maso

mięso

meloun

arbuz

meruňka

morela

míchaný salát

sałatka, surówka

minerálka

woda mineralna

mléko

mleko

mrkev

marchew

okurka

ogórek

paprika

papryka

pivo

piwo

pizza

pizza

polévka

zupa

pomeranč

pomarańcza

popelník

popielniczka

pórek

por

rajče

pomidor

rýže

ryż

sklenice na víno

kieliszek do wina

svíčka

świeczka

sýr

ser

šampaňské

szampan

šunka

szynka

švestka

śliwka

tác

taca

těstoviny

makaron

třešně

czereśnia

tvaroh

biały ser

tvrdý sýr

żólty ser

ubrousek

serwetka

ubrus

obrus

vajíčko

jajko

víno

wino

voda

woda

vodka

wódka

vývrtka

korkociąg

zelí

kapusta

zmrzlina

lody

V RESTAURACI

W RESTAURACJI

Dobrý denn, smím váš požádat o informaci?

Dień dobry, czy Pan może nam pomóc?

Máme hlad a hledáme nějakou dobrou restauraci.

Jesteśmy głodni i szukamy jakiejś dobrej restauracji.

V hospodě „ U Babičky“ v Praze výborně vaří.

W knajpie „U Babičky“ w Pradze świetnie gotują.

29

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Promiňte, je tu nějaká restaurace s nekuřáckým prostorem?

Przepraszam, czy jest tu jakaś restauracja z salą dla niepalących?

Je ten stůl volný, prosím?

Przepraszam bardzo, czy ten stolik jest wolny?

Bohužel, zde je obsazeno, ale stůl u okna je volný.

Niestety, jest zajęty, ale stolik pod oknem jest wolny.

Pane vrchní, prosím jídelní lístek.

Czy mogę poprosić o kartę dań?

Co nám můžete doporučit?

Co może nam Pan polecić?

Nabízíme velké množství jídel.

Oferujemy bardzo szeroki wybór dań.

Toto je specialita naší restaurace.

To jest specjalność naszej restauracji.

Prosím Vás, takže my si dáme třikrát hovězí vývar s nudlemi.

To my poprosimy trzy razy rosół z makaronem.

Budete si přát něco k pití?

Czy życzą sobie Państwo coś do picia?

Můžete mi přinést nápojový lístek, prosím?

Czy mogę poprosić o kartę napojów?

Máme velký výběr nápojů.

Mamy duży wybór napojów.

Tady mají výtečná vína.

Mają tutaj wyśmienite wina.

Přeji dobrou chuť.

Życzę smacznego.

Chutnalo vám?

Smakowało Państwu?

Děkujeme, byli jsme velice spokojeni.

Dziękujemy, jesteśmy bardzo zadowoleni.

Chtěl bych platit, prosím.

Przepraszam, czy mogę zapłacić?

Budete platit dohromady nebo zvlášť?

Płacą Państwo razem czy osobno?

Tady je váš účet, prosím.

Bardzo proszę, tu jest rachunek.

To jídlo jsme si neobjednávali, na účtu je chyba.

Tego dania nie zamawialiśmy, w rachunku jest błąd.

V evropských restauracích všech cenových skupin se dává číšníkovi spropitné.

W europejskich restauracjach, niezależnie od kategorii cenowej, dajemy kelnerowi napiwek.

Můj otec Karel stále ještě chodí v továrně na obědy do závodní jídelny.

Mój ojciec Karol wciąż chodzi w fabryce na obiady do stołówki.

Můj muž miluje polskou kuchyni, já zase českou a naše děti mají rády všechna těstovinová jídla.

Mój mąż uwielbia kuchnię polską, ja czeską, a nasze dzieci najbardziej lubią jeść makaron.

Chodíme na oběd do vynikající české restaurace na rohu Chodzimy na obiad do wspaniałej czeskiej restauracji na naší ulice. rogu naszej ulicy. JÍDLO A NÁPOJE

ŻYWNOŚĆ I NAPOJE

Mám hlad a žízeň.

Jestem głodny i spragniony.

Miluji polská jídla.

Uwielbiam polską kuchnię.

Poláci mají rádi „bigos“.

Polacy lubią „bigos“.

„Bigos“ je tradiční polské jídlo z masa a zelí.

„Bigos“ to tradycyjna polska potrawa z kapusty i mięsa.

Mají tady velký výběr polévek.

Dużo tutaj zup do wyboru.

Co si dáte?

Co pan będzie jadł?

Já si objednám smaženou kotletu s hranolky a zelený salát.

Ja sobie zamówię kotlet smażony z frytkami i zieloną sałatą.

Já si dám vídeňský řízek s bramborem a zeleninový salát, prosím.

Dla mnie sznycel po wiedeńsku z surówką i ziemniakami.

Jaké si přejete ty brambory – vařené nebo opékané?

Jakie ziemniaki pan sobie życzy – gotowane czy smażone?

Jakou přílohu máte nejraději – brambory, těstoviny nebo Jakie dodatki lubi Pan najbardziej – ziemniaki, makaron rýži? czy ryż?

30

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Můj otec nejraději snídá míchaná vajíčka.

Mój ojciec na śniadanie najbardziej lubi jeść jajecznicę.

Přineste nám prosím láhev suchého bílého vína.

Czy mogę prosić o butelkę białego wytrawnego wina?

Pivo je český národní nápoj.

Piwo jest to narodowy napój Czechów.

Polským národním nápojem je vodka.

Narodowym napojem Polaków jest wódka.

Jednu neperlivou minerálku a pomerančový džus, prosím.

Poproszę wodę mineralną niegazowaną i sok pomarańczowy.

Eva se rozhoduje se mezi palačinkami s ovocem a čokoládovou zmrzlinou.

Ewa waha się między naleśnikami z owocami a lodami czekoladowymi.

„Sernik“ je jeden z nejlepších polských zákusků.

„Sernik“ to jeden z najsmaczniejszych polskich deserów.

Po obědě piju kávu nebo čaj.

Po obiedzie piję kawę albo herbatę.

ARTYKUŁ 1 Kelner:

Dzień dobry, co podać?

Aneta:

Poproszę cappuccino.

Tadek:

A ja poproszę kawę i sok.

Kelner:

Jaki sok?

Tadek:

Pomarańczowy. (Czy) masz ochotę na ciastko?

Aneta:

Nie, dziękuję.

Kelner:

(Czy) to wszystko?

Tadek :

Tak, dziękuję.

Pytania: 1. Co zamawia Aneta? 2. Co zamawia Tadek? ARTYKUŁ 2 А: Dzień dobry. Co dla państwa? B: Kawałek tortu czekoladowego. A jakie są lody? А: Polecam melbę. B: Lubisz melbę? C: Tak, nawet bardziej niż zwykłe lody. А: Więc poproszę jeszcze melbę. Pytania:

31

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. 1. Co zamawiają goście w kawiarence? ARTYKUŁ 3 А: Dzień dobry! Co dla państwa? B: Co można dostać na śniadanie? А: Kilka rodzajów salami, szynkę, sery, masło, dżem, miód, jajka. Mamy także ciasto z serem i rogaliki własnego wypieku. B: Dla mnie dwa jajka sadzone, szynkę i czarną herbatę. C: A dla mnie jajko na miękko, ciasto z serem i jogurt. Pytania: 1. Co zamawiają goście w restauracji hotelowej? ARTYKUŁ 4 Kelner: Jerzy: Kelner: Leszek: Jerzy: Anna: Nina: Jerzy: Nina: Kelner: Jerzy: Leszek: Kelner: Nina: Anna: Kelner: Anna: Leszek: Jerzy: Leszek: Anna: Jerzy:

Dzień dobry. Co państwo zamawiają? Kolację czy tylko coś do picia? Dzień dobry. Na razie tylko coś do picia. Później zamówimy kolację, jeszcze czekamy na kogoś. Proszę menu. Na razie wypijemy aperitif, póki Nina nie dojdzie. Dla mnie małą wódkę. Dla mnie dużą żytnią. A ja zacznę od wody mineralnej, bardzo chce mi się pić. Jak przyjdzie Nina zamówimy aperitif. Witam! Cześć! Myśmy już zaczęli. A czego ty się napijesz? Czegoś słabszego. Jestem zmęczona. Proszę lampkę białego wina. Czy państwo już wybrali? Na razie dwie szopskie sałatki. Nie, dla mnie proszę sałatkę z kiszonych ogórków. A dla pań? Nie jestem zbyt głodna. Zamówię tylko przystawkę. A jakie macie przystawki? Polecam talerz wędlin. O, to dla nas dwa razy. My z Piotrem mieliśmy ciężki dzień, więc potrzebujemy solidnej kolacji. Masz rację, dla mnie mięso z rusztu i frytki. I może jeszcze szaszłyk. Dla mnie ser panierowany z dodatkami i pieczony kurczak. A dla wszystkich butelkę wina. Dla mnie tylko pieczarki z patelni. Rachunek, proszę! 32

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Pytania: 1. Co zamawiają mężczyźni? 2. Co zamawiają kobiety? GRAMATYKA: 1. Časování sloves – první skupina -ę, -esz V polštině se můžeme setkat se třemi základnímí skupinami časování sloves. Nyní se seznámíme s první skupinou, kam například patří slovesa studiować a pracować a která vykazuje charakteristické zakončení -ę, -esz: studiować číslo jednotné

číslo množné

ja

studiuję

my

studiujemy

ty

studiujesz

wy

studiujecie


studiuje

oni (panovie, państwo) studiują one (panie)

pracować číslo jednotné

číslo množné

ja

pracuję

my

pracujemy

ty

pracujesz

wy

pracujecie


pracuje

oni (panowie, państwo) pracują one (panie)

33

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. 2. Tázací zájména Pro snadnější komunikaci a tvoření otázek se seznámíme s těmito tázacími zájmeny: kto – kdo?

czemu – proč?

co – co ?

kogo – koho?

jaki – jaký?

czyj – čí?

który – který? gdzie – kde? kiedy – kdy? jak – jak? komu – komu? Cvičení: 1. Zopakujte si ještě jednou tázací zájmena v polštině. 2. Časujte sloveso studiować, pracować ve všech osobách. KONWERSACJA 1 Popište co rádi jíte a pijete. KONWERSACJA 2 Vytvořte krátký dialog v restauraci či kavárně, kde si chcete objednat něco k pití a jídlu. Pisanie: Napište stručně, co jste dnes měli k pití a jídlu. 34

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. TEST: 1. Doplňte správný tvar sloves pracować, studiować: 1. Czy (ty) ………. , czy ………. ? 2. Ja ………. 3. Gdzie (ty) ………. ? 4. Ja ………. w firmie w Pradze. 5. A Kasia? Czy (ona) ………. , czy ………. ? Ona ………. i jest fachowcem do spraw marketingu. 2. Doplňte správné tázací zájmeno: 1. To nasz dom. - ………. (čí)? 2. Karol mieszka w Cieszynie - ………. (kde)? 3. To jest nasz nowy szef. – ………. (kdo)? 4 . Podoba mi się ta niebieska sukienka? - ………. (která)? 5. Udało mu się to łatwo załatwić. - ………. (jak)?

35


SHRNUTÍ:

V této kapitole jsme se naučili správně popsat jídla, pití a jiná běžná gastronomická lexikální spojení a také časovat slovesa první skupiny –ę, -esz a správně používat nejdůležitější tázací zájmena.

KONTROLNÍ OTÁZKY:

1. Jak se řeknou nejběžnější nápoje v polštině? 2. Jak se řeknou nejběžnější jídla v polštině? 3. Jak se časují slovesa první skupiny –ę nebo –esz? 4. Jaká polská tázací zájména znáte?

DALŠÍ ZDROJE:

1. Kowalska, Marzena, Polština nejen pro samouky, Leda, 2010, Praha, ISBN: 978-80-7335228-8. 2. Posingerová, Kateřina, Seretny, Anna, Czy Czechów jest trzech? – Učebnice polského jazyka pro Čechy, Uniwersytet Jagieloński, Kraków, 1993, ISBN: 83-233-0601-X. 3. Filipová, Soňa, Kapała Krzysztof, 1000 Czeskich słów(ek). Ilustrowany słownik czeskopolski, polsko-czeski. 1000 Českých Slovíček Ilustrovaný Slovník Polsko-Česky, Česko-Polsky, Level Trading, 2012, ISBN: 978-80-266-0068-8. 4. http://www.slavic-net.org/main.php 5. http://free.of.pl/g/grzegorj/gram/gram00.html

36


TEST: 1. Doplňte správný tvar sloves pracować, studiować: 1. Czy (ty) pracujesz, czy studiujesz ? 2. Ja studiuję 3. Gdzie (ty) studiujesz ? 4. Ja pracuję w firmie w Pradze. 5. A Kasia? Czy (ona) pracuje, czy studiuje? Ona pracuje i jest fachowcem do spraw marketingu. 2. Doplňte správné tázací zájmeno: 1. To nasz dom. – czyj to jest dom (čí)? 2. Karol mieszka w Cieszynie – gdzie mieszka Karol (kde)? 3. To jest nasz nowy szef. – kto to jest (kdo)? 4 . Podoba mi się ta niebieska sukienka? – która ci się podoba (která)? 5. Udało mu się to łatwo załatwić. – jak ci się to udało zrobić (jak)?

37


4.

SKLEPY, ZAKUPY, MODA

VÝSTUPY Z UČENÍ:

Po prostudování textu a vypracování úkolů této kapitoly budete umět správně popsat názvy oblečení, oddělení v nákupním středisku včetně praktických slovních obratů spojených s nakupováním a také používat číslovky a polské peníze. Získáte znalosti základních pravidel jak správně popsat názvy oblečení, oddělení v nákupním středisku včetně použití číslovek a polských peněz. Budete schopni správně popsat názvy oblečení, oddělení v nákupním středisku včetně včetně použití číslovek a polských peněz.



KLÍČOVÁ SLOVA:

Sklep, zakupy, wyprzedaż, klient, usługa, ubrania, moda, żywność, warzywa, płacić, gotówka, karta


V této kapitole se nejdříve seznámíme s textem zaměřeným na oblečení, oddělení v nákupním středisku včetně praktických slovních obratů spojených s nakupováním a také novou gramatikou, kterou si posléze procvičíme v dílčích cvičeních. Následuje pak komunikační část, ve které si ještě jednou procvičíme dané téma. Na konci kapitoly pak následuje souhrn v podobě testu, který rekapituluje vždy ty nejzávažnější gramatické jevy. Na další sezení si připravte krátkou prezentaci o nakupování nebo dialog v obchodě.

38

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. SŁOWNICTWO I ZWROTY aktovka (školní)

tornister

bota (boty)

but (buty)

boxerky, slipy

bokserki, slipy

brýle

okulary

bunda

kurtka

čepice

czapka

deštník

parasol

džíny

dżinsy

halenka, blůzka

bluzka

kabát

płaszcz

kabelka

torebka

kalhotky

majtki

kalhoty

spodnie

kombinéza

kombinezon

kostým

kostium

kostým (dámský)

kostium, garsonka

košile

koszula

kozačky

kozaki

kravata

krawat

kšiltovka

czapka z daszkiem, bejsbolówka

legíny

leginsy

lodičky

czółenka

nátělník, tričko

podkoszulek

noční košile

koszula nocna

palčáky

rękawice jednopalcowe/jednopalczaste

pánské plavky

kąpielówki

pánské sako, dámské sako

marynarka, żakiet

pánský oblek, šaty

garnitur

pantofle

pantofle

pásek

pasek

plášť

płaszcz

plavky dvoudílné, bikiny

strój kąpielowy dwuczęściowy, bikini

plavky jednodílné

strój kąpielowy jednoczęściowy

podkolenky

podkolanówki

podprsenka

biustonosz

ponožka (ponožky)

skarpeta

prádlo

bielina

punčocháče

rajstopy

punčochy

pończochy

39

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. pyžamo

piżama

rolák

golf

rukavice

rękawice

sako

marynarka

sako, žaket

żakiet

sandály

sandały

sukně

spódnica

svetr

sweter

svetr na zapínání

sweter rozpinany

šála

szal

šaty

sukienka

šortky

szorty

tenisky

tenisówki

tepláky

dres

tričko

koszulka

vesta

kamizelka

župan

szlafrok

OBCHODY – OBLEČENÍ

SKLEPY – UBRANIA

Jdu na oslavu. Co si mám obléct?

Idę na imprezę. Co mam ubrać?

Potřebuji nové večerní šaty.

Potrzebuję nową sukienkę wieczorową.

Možná si koupím také nové střevíce a kabelku.

Może kupię też nowe czółenka i torebkę.

Jaká barva mi sluší?

Jaki kolor mi pasuje?

Ten střih a materiál se mi líbí.

Podoba mi się ten fason i materiał.

Obléká se vždy podle poslední módy.

Zawsze ubiera się według najnowszej mody.

Je to poslední módní výstřelek.

To jest ostatni krzyk mody.

Obléká si nejraději to, v čem se dobře cítí.

Najchętniej ubiera się w to, w czym dobrze się czuje.

Kolik stojí ten kožich?

Ile kosztuje to futro?

Ale to už je opravdu příliš drahé!

Ale to już jest naprawdę zbyt drogie!

Široké sukně a úzké kalhoty jsou v módě.

Szerokie spódnice i wąskie spodnie są modne.

Ty lodičky mě tlačí.

Te czółenka mnie uwierają.

Prosím vás, nemáte je ve větším čísle?

Przepraszam, czy nie ma Pani ich w większym rozmiarze?

Teď jsou ve všech obchodech velké slevy.

Teraz we wszystkich sklepach są duże promocje.

Máte tu halenku také v bílé?

Czy macie tą bluzeczkę także w kolorze białym?

Ukažte mi prosím jiný vzor, v tom vypadám staře.

Czy mogłaby mi Pani pokazać inny wzór, w tym wyglądam na starszą.

Ta barva se mi líbí, kolik to stojí?

Podoba mi się ten kolor, ile to kosztuje?

Viděla jsi, jak Anna vypadá v tom novém kostýmku?

Widziałasz jak Anna wygląda w tej nowej garsonce?

A co si mám vzít na sebe?

A co mam ubrać?

Koupila jsem si nové šaty.

Kupiłam nową sukienkę.

Dnes už opravdu musím vyzvednout to prádlo z prádelny.

Dzisiaj już naprawdę muszę odebrać te ubrania z pralni.

40

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Jakou barvu máš nejradši?

Jaki jest twój ulubiony kolor?

Moje sestra se bude vdávat. Odpoledne jdeme společně vybírat svatební šaty.

Moja siostra wychodzi za mąż. Popołudniu idziemy razem kupić suknię ślubną.

OBCHODY – POTRAVINY A ZELENINA

SKLEPY – ŻYWNOŚĆ I WARZYWA

Musíme jít nakupovat.

Musimy iść na zakupy.

Nakupujeme většinou v blízkém supermarketu.

Zazwyczaj robimy zakupy w pobliskim supermarkecie.

Kde je oddělení mléčných výrobků?

Gdzie jest dział z nabiałem?

V oddělení pečiva mají několik druhů chleba.

W dziale z pieczywem można znaleźć kilka rodzajów chleba.

Specializovaný obchod na prodej ekologických potravin. Specjalistyczny sklep z żywnością ekologiczną. Musím koupit cukr, sůl a koření.

Muszę kupić cukier, sól i przyprawy.

Kolik stojí ty italské pomeranče?

Ile koszują te włoskie pomarańcze?

Zvažte mi prosím ty banány.

Czy może mi Pani zważyć te banany?

Ta rajčata jsou drahá.

Pomidory są drogie.

To vepřové maso nevypadá čerstvě.

Ta wieprzowina nie wygląda na świeżą.

Kde můžu koupit uzeniny?

Gdzie można kupić wędliny?

Který sýr máš raději, ementál nebo eidam?

Jaki ser wolisz, ementaler czy edamski?

U pokladny je opět dlouhá fronta.

Przy kasie znów jest duża kolejka.

Mohu platit kartou?

Czy mogę płacić kartą?

Ovoce a zeleninu kupuji raději na trhu.

Owoce i warzywa wolę kupować na targu.

Ráno je zde všechno čerstvé.

Rano tutaj wszystko jest świeże.

Dejte mi dvě kila jablek a půl kila třešní.

Poproszę dwa kilo jabłek i pół kilo czereśni.

Mohu si vybrat?

Czy mogę sobie wybrać?

Chtěla bych tu větší cuketu.

Poproszę tę większą cukinię.

V naší ulici je večerka.

Na naszej ulicy jest sklep nocny.

Miluji černý čaj.

Uwielbiam czarną herbatę.

Miluji pudink.

Uwielbiam budyń.

Čerstvé pečivo kupuji v pekárně.

Świeże pieczywo kupuję w piekarni.

ARTYKUŁ 1 Anna:

Wiesz, niedługo są moje urodziny. Chciałabym kupić sobie jakąś nową sukienkę albo bluzkę.

Monika:

Rozumiem, chcesz ładnie wyglądać dla niego.

Anna:

Przede wszystkim dla siebie.

Monika:

Twoje urodziny są w maju? Którego dokładnie?

Anna:

22 (dwudziestego drugiego) maja.

W sklepie Monika:

O, zobacz! Ładna bluzka! 41

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Anna:

Ładna, tylko trochę za droga. Ta też jest ładna i dużo tańsza. Proszę pani, chciałabym zobaczyć tę bluzkę.

Sprzedawczyni:

Jaki rozmiar?

Anna:

38 (trzydzieści osiem) Czy mogę przymierzyć?

Sprzedawczyni:

Oczywiście. Przymierzalnia jest tam, na prawo.

Anna:

Moniko, potrzymaj, proszę, moją torebkę.

Anna przymierza bluzkę Anna:

I co?

Monika:

Chyba za duża. Proszę pani, czy jest mniejszy rozmiar?

Sprzedawczyni:

Tak, proszę.

Anna:

Moniko, weź tę i podaj mi tę mniejszą. A teraz jak wyglądam?

Monika:

Bardzo kobieco.

Anna:

To co? Którą wziąć?

Monika:

Weź tę. W tej jest ci ładniej.

Sprzedawczyni:

Bardzo dobry wybór, proszę pani. To jest pierwsza jakość, jedwab. Na pewno będzie pani zadowolona.

Anna:

Dziękuję.

Pytania: 1. Z jakiej okazji chce Anna sprawić sobie prezent? 2. Dokąd idzie Anna na zakupy? 3. Co kupuje Anna? 4. Co radzi jej Monika? 5. Co radzi jej sprzedawczyni? ARTYKUŁ 2

42

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Doplňte prosím možné odpovědi: Sprzedawca: Klient: Co pan / pani sobie życzy? Co państwo sobie życzą ? … Słucham panią / pana / państwa? … Czym mogę służyć / Co podać? … Proszę bardzo (przy podawaniu, wydawaniu towaru, reszty) … W czym pani / panu / państwu pomóc? … Czy pan / pani / państwo już coś wybrali? … Na co się pan / pani / państwo decydują? … Będzie pan / pani płacić kartą czy gotówką? / Płaci pan / pani kartą czy gotówką? … Nyní si přečtěte vzorové odpovědi a zkuste si je procvičit ve dvojičkách: Klient: Dziękuję, tylko oglądam. Chciałbym… zastanawiam się… Jeszcze nie podjąłem decyzji…nie jestem jeszcze pewny… Kiedy będzie nowy towar? / Kiedy spodziewacie się państwo nowego towaru? Można przymierzyć tę sukienkę / buty? Płacę tu czy przy kasie? ARTYKUŁ 3 W sklepie mięsnym A: Proszę 20 deko szynki i jedną kiełbaskę śląską. B: To wszystko? A: Tak, dziękuję. B: Proszę wziąć rachunek. Zapłaci pani w kasie. Przed kioskiem z owocami i warzywami A: Po ile są winogrona? B: Po 8 zł kilogram. A: Wobec tego poproszę pół kilograma winogron i kilo jabłek. W kwiaciarni A: Co dla pana / pani? B: Proszę mi zrobić bukiet z pięciu róż. A: Z przybraniem? B: Nie, dziękuję, wystarczy tylko wstążka. Wyprzedaż 43

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. A: W sklepach jest wyprzedaż. Może pójdziemy zobaczyć co mają? B: Świetny pomysł, może gdzieś znajdziemy jakąś okazję za dobrą cenę? Pytania: 1. Proszę wymienić wszystkie sklepy i towary, które są wymienione powyżej. 2. Co zamawiają klienci? GRAMATYKA: 1. číslovky: Nyní se seznámíme s těmito číslovkami: ČÍSLOVKY 1 – 10 1 2 3 4 5

jeden dwa trzy cztery pięć

6 7 8 9 10

sześć siedem osiem dziewięć dziesięć

16 17 18 19 20

szesnaście siedemnaście osiemnaście dziewiętnaście dwadzieścia

70 80 90 100

siedemdziesiąt osiemdziesiąt dziewięćdziesiąt sto

ČÍSLOVKY 11 – 20 11 12 13 14 15

jedenaście dwanaście trzynaście czternaście piętnaście

ČÍSLOVKY 20 – 100 20 30 40 50 60

dwadzieścia trzydzieści czterdzieści pięćdziesiąt sześćdziesiąt

44


2. Polské peníze – pieniądze w Polsce Náklady spojené např. s cestováním či nákupy v Polsku jsou podobné jako náklady na cestování u nás doma - silně záleží na tom, jak jste rozmazlení, co všechno si odepřete a kolikrát budete spát pod širákem (místo spaní v ***** hotelích :). Nejjednoduší je samozřejmě platit v hotovosti. Buďto si peníze směníte ještě u nás, bez problémů je to i v Polsku. Po celé zemi existuje síť soukromých směnáren (kantor), kde vám bez problémů vymění eura, dolary i české koruny. Ve směnárnách není možné měnit cestovní šeky - ty mění pouze v některých bankách a připravte se na docela solidní poplatky (při směně šeků i při výměně hotovosti). Použití platebních karet je možné zejména ve větších městech (Varšava, Krakov, Gdaňsk,...), v luxusních hotelích, na benzínových pumpách, v turistických oblastech (Wieliczka, Malborg,...). Oficiální polskou měnou je zloty - złoty, dále dělěný na 100 grošů - grosze. Současné polské bankovky (10, 20, 50, 100 a 200 zl.) a mince (1, 2, 5, 10, 20, 50 gr a 1, 2 a 5 zl) platí od roku 1995. Aktuální kurz je 1 CZK = 6,7 PLN. Cvičení: 1. Zopakujte si ještě jednou číslovky v polštině. 2. Zopakujte si ještě jednou polské peníze. KONWERSACJA 1 Co a jak často nakupujete a kde? Popište stručně Vaše nákupy. KONWERSACJA 2 Vytvořte krátký dialog v obchodě a ve dvojičce jej zkuste provést. Pisanie: Napište stručně, co jste si koupil/a v poslední době. TEST 1. Počítejte nahlas: 1. 50+10=………= 2. 30/3=………3. 46+13=…......4. 86-35=........ 5. 6x7=………

45

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. 2. Odpovězte číslovkou na následující otázky: 1. Ile masz lat……….? 2. Ile masz dzieci……..? 3. Ile kosztuje obiad w restauracji w Ostrawie……..? 4. Jak długo studiujesz język polski……..? 5. O której wstajesz w niedzielę……..?

46


SHRNUTÍ:

V této kapitole jsme se naučili správně popsat názvy oblečení, oddělení v nákupním středisku včetně praktických slovních obratů spojených s nakupováním a také používat číslovky a polské peníze.

KONTROLNÍ OTÁZKY:

1. Jak se správně řeknou názvy nejběžnějšího oblečení v polštině? 2. Jak se správně řeknou nejběžnější oddělení v nákupním centru v polštině? 3. Jaké peníze se používají v Polsku, řekněte polsky názvy polských mincí a bankovek?

DALŠÍ ZDROJE:


4. http://www.slavic-net.org/main.php 5. http://free.of.pl/g/grzegorj/gram/gram00.html 6. http://dalky.cz/pruvodce/z-polsko.html

47


TEST: 1. Počítejte nahlas: 1. 50+10=pięćdziesiąt plus dziesięć=sześćdziesiąt 2. 30/3=trzydzieści podzielone przez trzy=dziesięć 3. 46+13=czterdzieści sześć plus trzynaście=pięćdziesiąt dziewięć 4. 8635=osiemdziesiąt sześć minus trzydzieści pięć=pięćdziesiąt jeden 5. 6x7=sześć razy siedem=czterdzieści dwa. 2. Odpovězte číslovkou na následující otázky: Odpovědi se budou líšit. 1. Ile masz lat…25…….? 2. Ile masz dzieci…2…..? 3. Ile kosztuje obiad w restauracji w Ostrawie…200 Koron…..? 4. Jak długo studiujesz język polski…dwa lata…..? 5. O której wstajesz w niedzielę…o godzinie ósmej …..?

48


5.

MIASTO, POPIS MIASTA I OKOLICY

VÝSTUPY Z UČENÍ:

Po prostudování textu a vypracování úkolů této kapitoly budete umět správně popsat Vaše město a také zajímavosti kolem Vás a také časovat slovesa druhé skupiny –ę, -isz, -ysz a používat řadové číslovky. Získáte znalosti základních pravidel jak správně popsat Vaše město a také zajímavosti kolem nás a také také časovat slovesa druhé skupiny –ę, -isz, -ysz a používat řadové číslovky. Budete schopni správně popsat Vaše město a také zajímavosti kolem nás a také časovat slovesa druhé skupiny –ę, -isz, -ysz a používat řadové číslovky.



KLÍČOVÁ SLOVA:

Miasto, okolica, wioska, mieszkać, gdzie?, jak?, w lewo, w prawo, wprost, skrzyżowanie, ulica, rynek, na obrzeżach


V této kapitole se nejdříve seznámíme s textem zaměřeným na město a zajímavosti kolem nás a také s novou gramatikou, kterou si posléze procvičíme v dílčích cvičeních. Následuje pak komunikační část, ve které si ještě jednou procvičíme dané téma. Na konci kapitoly pak následuje souhrn v podobě testu, který rekapituluje vždy ty nejzávažnější gramatické jevy. Na další sezení si připravte krátkou prezentaci o Vašem městě.

49

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. SŁOWNICTWO I ZWROTY aleje

aleja

auto

samochód

budova

budynek

byt

mieszkanie

centrum města

centrum miasta

cesta

droga

čerpací stanice

stacja benzynowa

čtvrť

dzielnica

dálnice

autostrada

divadlo

teatr

dopravní prostředky

środki transportu

dopravní špička

godziny szczytu

dopravní zácpa

korki uliczne

hlavní silnice

droga główna

hypermarket

hipermarket

chodník

chodnik

kancelář

biuro

kašna

fontanna

katedrála

katedra

kino

kino

kostel

kościół

kriminalita

przestępczość

křižovatka

skrzyżowanie

lékárna

apteka

městská doprava

transport miejski

městský park

park miejski

most

most

muzeum

muzeum

na kraji města

obrzeża miasta

náměstí

plac

obchod

sklep

obchodní dům

dom towarowy

obchodní středisko

centrum handlowe

objížďka

droga objazdowa

obrubník

krawężnik

obytný dům

blok mieszkalny

obyvatelé

mieszkańcy

palác

pałac

50

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. park

park

parking

parking

policejní stanice

komisariat

pošta

poczta

práce na silnici

roboty drogowe

promenáda

deptak

provoz

ruch uliczny

přechod

przejście dla pieszych

radnice

ratusz

restaurace

restauracja

roh

róg

rondo

rondo

řeka

rzeka

semafory

światła uliczne

silniční obchvat

obwodnica

stanice

stacja

strom

drzewo

trh

rynek

ulice

ulica

vila

willa

výškový dům

wieżowiec

zastávka

przystanek

VE MĚSTĚ

W MIEŚCIE

Můžu směnit dolary na euro?

Czy mogę tutaj zamienić dolary na euro?

Promiňte, hledám poštu.

Przepraszam, szukam poczty.

Můžete mne pomoci?

Może mi pan/pani pomóc?

Chtěl bych dvě známky do Anglie.

Poproszę dwa znaczki do Wielkiej Brytanii.

Dobrý den, máte mapu města?

Dzień dobry, czy mają państwo plan miasta?

Promiňte, můžu se zeptat?

Przepraszam, czy mogę o coś zapytać?

Kde je v okolí banka?

Gdzie w pobliżu jest bank?

Hledám lékaře…

Szukam lekarza...

Promiňte, chtěl bych se dostat na náměstí.

Przepraszam, chciałbym dojść do rynku.

Můžete mne pomoci?

Czy może mi pan/ pani pomóc?

Zabloudil jsem…

Zgubiłem / zgubiłam się...

100 metrů rovně.

Sto metrów na wprost.

Běžte prosím 200 m rovně, pak doprava.

Pójdzie pan/ pani dwieście metrów prosto, potem w prawo.

Na křižovatce odbočte doleva.

Na skrzyżowaniu proszę skręcić w lewo.

Na semaforech přejděte ulicí.

Przy światłach proszę przejść przez ulicę.

Hotel je naproti katedrály.

Hotel jest naprzeciwko katedry.

Naše město leží uprostřed Evropy.

Nasze miasto leży w środku Europy.

51

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. V Krakově je mnoho historických budov.

W Krakowie jest dużo zabytkowych budynków.

Prohlédneme si historické centrum města.

Zwiedzimy historyczne centrum miasta.

Ve Varšavě je mnoho divadel a muzeí.

W Warszawie jest dużo teatrów i muzeów.

Krakov je stejně jako Praha městem kostelů.

Kraków, podobnie jak Praga, jest miastem kościołów.

Naší nejznámější uměleckou památkou je Karlův most.

Naszym najbardziej znanym zabytkowym dziełem sztuki jest Most Karola.

Karlův most byl postaven ve 14. století.

Most Karola zbudowano w XIV wieku.

V Olomouci můžete uvidět barokní zámek s překrásným W Ołomuńcu można zobaczyć zamek barokowy z parkem. przepięknym parkiem. Okolí města Opole je také velice krásné.

Okolica miasta Opola też jest przepiękna.

Jak daleko je nádraží? / letiště? / zastávka?

Jak daleko jest dworzec? lotnisko? przystanek?

Půjdete touto ulicí rovně a na křižovatce doprava.

Proszę iść prosto tą ulicą i na skrzyżowaniu skręcić w prawo.

Supermarket Globus je hned naproti čerpací stanice.

Supermarket Globus jest naprzeciwko stacji paliw.

Na konci této ulice je nemocnice.

Na końcu tej ulicy jest szpital.

Na hlavním náměstí najdete poštu i banku.

Poczta i bank znajdują się na rynku głównym.

Ve městě je mnoho parků a dětských hřišť.

W mieście jest dużo parków i placów zabaw.

V restauraci „V parku“ se velmi dobře vaří.

W restauracji „V parku“ świetnie gotują.

To je značka pro pěší zónu.

Ten znak drogowy oznacza strefę ruchu pieszego.

Chtěli bychom navštívit hrad v Malborku.

Chcielibyśmy zwiedzić zamek w Malborku.

Jak se vám líbí naše město Ostrava?

Jak wam się podoba nasze miasto Ostrawa?

Krakov a Varšava jsou dnes nejčastěji navštěvovanými městy v Polsku.

Kraków i Warszawato dziś najczęściej odwiedzane miasta w Polsce.

ARTYKUŁ 1 Gdzie jest hotel? A: Przepraszam, szukam hotelu „Katowice”. B: Pójdzie pan tą ulicą do końca, zobaczy go pan po prawej stronie, naprzeciwko parku. A: Pięknie dziękuję. B: Nie ma za co. W hotelu A: Dzień dobry, mam tu rezerwację pokoju na nazwisko Kowalski. B: Witam pana. Bardzo proszę o wypełnienie tego formularza. To jest pana klucz. Ma pan pokój numer 246, to jest na drugim piętrze, przy windzie po lewej stronie. Pytania:

52

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. 1. Którego hotelu szuka klient? 2. Proszę wytłumaczyć drogę do hotelu. 3. W którym pokoju klient mieszka? 4. Gdzie znajduje się jego pokój? ARTYKUŁ 2 Gdzie uzyskam informacje turystyczne? A: Przepraszam, czy może mi pan powiedzieć, gdzie uzyskam informacje turystyczne? B: Oczywiście. Jest pan blisko. Wyjdzie pan z dworca, potem na prawo. Tam zobaczy pan znak IT. A: Dziękuję bardzo. W informacji turystycznej A: Dzień dobry, czy mają państwo jakieś prospekty (plany) miasta? Interesuje mnie też jakaś krótsza wycieczka. B: Oczywiście, tutaj proszę komplet prospektów ze wszystkimi głównymi zabytkami. A tu zestaw jednodniowych wycieczek. Proponuję panu wyjazd na zachód, bo tam jest lepsza pogoda. A: O, świetnie. Dziękuję bardzo. Pytania: 1. Gdzie może klient uzyskać informacje turystyczne? 2. Dokąd pragną klienci wyjechać? ARTYKUŁ 3 Gdzie jest bank? A: Przepraszam, czy może pan wie, gdzie jest najbliższy bank? B: Tak, oczywiście. Pójdzie pan około dwustu metrów prosto i na skrzyżowaniu skręci w prawo. Drugi budynek po lewej stronie to bank.

53

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. W banku A: Czy mogę tutaj zamienić funty na euro? B: Oczywiście. Ile? A: Trzysta. B: Proszę. Pytania: 1. Gdzie jest bank? 2. Co klient robi w banku? ARTYKUŁ 4 Gdzie jest poczta? A: Przepraszam, szukam poczty. Może mi pan/ pani pomóc? B: Oczywiście. Przy drugich światłach skręci pani/pan w lewo, potem prosto około pięćdziesięciu metrów. Duży, żółty budynek na prawo to poczta. Na poczcie A: Poproszę dwa znaczki do Niemiec. B: Proszę przejść do sąsiedniego okienka. Pytania: 1. Gdzie jest poczta? 2. Co załatwia klient na poczcie? Zgubiłem drogę: A: Czy mogę panu pomóc? B: Tak, zgubiłem się. Muszę wrócić do hotelu „Katowice”. A: Pomogę panu. Proszę popatrzeć, to już niedaleko. Na tym rogu skręci pan w prawo, proszę iść przez targ, potem przez park, obok pomnika i katedry, do końca ulicy. Na skrzyżowaniu proszę przejść prosto przez ulicę, tam jest hotel. B: Dziękuję bardzo. 54

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. 1. Co się zdarzyło? 2. Dokąd pan zmierza? 3. Proszę podać właściwą drogę do hotelu „Katowice“. GRAMATYKA: 1. Časování sloves – druhá skupina -ę, -isz (-ysz) Sloveso robić patří stejně jako sloveso mówić ke skupině -ę, -isz. číslo jednotné

číslo množné

ja

robię

my

robimy

ty

robisz

wy

robicie


robi

oni (panowie, państwo) robią one (panie)

2. Řadové číslovky 1 – 20 Řadové číslovky vyjadřují posloupnost, pořadí. Stejně jako přídavná jména mají tři rody: mužský, ženský a střední, jejich koncovky se tedy mění podle rodu: pierwszy papieros (rod mužský), pierwsza kawa (rod ženský), pierwsze piwo (rod střední). Na pořadí se ptáme zájmenem który? Např. Który to (jest) twój papieros dzisiaj? - Pierwszy. Która to (jest) twoja herbata dzisiaj? - Druga. Które to (jest) twoje piwo dzisiaj? - Czwarte. 1 pierwszy, -a, -e

11 jedenasty, -a, -e

2 drugi, -a, -e

12 dwunasty, -a, -e

3 trzeci, -a, -e

13 trzynasty, -a, -e

4 czwarty, -a, -e

14 czternasty, -a, -e

5 piąty, -a, -e

15 piętnasty, -a, -e

6 szósty, -a, -e

16 szesnasty, -a, -e

7 siódmy, -a, -e

17 siedemnasty, -a, -e

8 ósmy, -a, -e

18 osiemnasty, -a, -e

9 dziewiąty, -a, -e

19 dziewiętnasty, -a, -e

10 dziesiąty, -a, -e

20 dwudziesty, -a, -e

V polštině se na rozdíl od češtiny za řadovými číslovkami nepíší tečky.

55

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Cvičení: 1. Časujte sloveso robić. 2. Zopakujte si ještě jednou řadové číslovky v polštině. KONWERSACJA 1 Řekněte svým kolegům, kde bydlíte, popište cestu z VŠP, a.s. v Ostravě k Vám domů! KONWERSACJA 2 Vytvořte krátký dialog a zeptejte se kolegy, jak se dostanete np. na nádraží, letiště či do centra města. Pisanie: Napište Vaším známým pozdrav z dovolené, kde popíšete okolí Vašeho hotelu či nejbližší město. TEST: 1. Doplňte správný tvar sloves mieszkać: 1. Adam ……….. w Krakowie a Ewelina ……. w Warszawie. 2. Gdzie ty ………? 3. A gdzie wy ……….? 2. Doplňte správný tvar sloves robić: 1. Co ty tutaj …….? 2. Co ……… Piotrek? Jest na zebraniu? 3. Co ……… dziewczyny? Są jeszcze w szkole? 3. Čtěte nahlas následující řádové číslovky: 1. 3………. 2. 16……… 3. 19……… 4. 20……….5. 11……..

56


SHRNUTÍ:

V této kapitole jsme se naučili správně popsat naše město a také zajímavosti kolem nás a také časovat slovesa druhé skupiny –ę, -isz, -ysz a používat řadové číslovky.

KONTROLNÍ OTÁZKY:

1. Jak se řeknou nejběžnější zajímavosti ve městě v polštině? 2. Jak se správně zeptáte na cestu v polštině? 3. Jak správně popišete cestu pomocí ukazovacích zájmen v polštině? 4. Jak se časují slovesa druhé skupiny –ę, -isz, -ysz? 5. Jak se tvoří řadové číslovky v polštině?

DALŠÍ ZDROJE:



57


TEST: 1. Doplňte správný tvar sloves mieszkać: 1. Adam mieszka w Krakowie a Ewelina mieszka w Warszawie. 2. Gdzie ty mieszkasz 3. A gdzie wy mieszkacie? 2. Doplňte správný tvar sloves robić: 1. Co ty tutaj robisz? 2. Co robi Piotrek? Jest na zebraniu? 3. Co robią dziewczyny? Są jeszcze w szkole? 3. Čtěte nahlas následující řádové číslovky: 1. 3 trzeci………. 2. 16 szesnasty……… 3. 19 dziewiętnasty……… 4. 20 dwudziesty……….5. 11 jedenasty……..

58


6.

PODRÓŻOWNIE

VÝSTUPY Z UČENÍ:

Po prostudování textu a vypracování úkolů této kapitoly budete umět správně popsat, jak cestujete včetně k tomuto účelu potřebné slovní zásoby a také používat tvary sloves třetí slovesné skupiny –m, -sz a základní pravidla skloňování podstatných jmen v polštině. Získáte znalosti základních pravidel jak správně popsat, jak cestujete včetně k tomuto účelu potřebné slovní zásoby a také používat tvary sloves třetí slovesné skupiny –m, -sz a základní pravidla skloňování podstatných jmen v polštině. Budete schopni správně popsat, jak cestujete včetně k tomuto účelu potřebné slovní zásoby a také používat tvary sloves třetí slovesné skupiny –m, -sz a základní pravidla skloňování podstatných jmen v polštině.



KLÍČOVÁ SLOVA:

Podróżować, środki transportu, samolot, samochód, pociąg, tramwaj, rower, statek, urlop, wakacje, ferie, lotnisko, dworzec kolejowy


V této kapitole se nejdříve seznámíme jak popsat Vaše cestování včetně potřebné k tomuto účelu slovní zásoby a také s novou gramatikou, kterou si posléze procvičíme v dílčích cvičeních. Následuje pak komunikační část, ve které si ještě jednou procvičíme dané téma. Na konci kapitoly pak následuje souhrn v podobě testu, který rekapituluje vždy ty nejzávažnější gramatické jevy. Na další sezení si připravte krátkou prezentaci o cestování.

59

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. SŁOWNICTWO I ZWROTY: batoh

plecak

bezpečnostní pás

pas bezpieczeństwa

bóje

boja

celní prohlídka

kontrola celna

cestovní pas

paszport

cestující

pasażer, -ka

čekárna

poczekalnia

člun

łódź, ponton

detektor kovu

wykrywacz metali

eskalátor

eskalator

hangár

hangar

chodbička

korytarz

informační tabule

tablica informacyjna

jízdenka

bilet

jízdní řád

rozkład jazdy

koleje

tory

kotva

kotwica

kupé

przedział

kyslíková maska

aparat tlenowy

letadlo

samolot

letenka

bilet lotniczy

letový řád

rozkład lotów

letuška

stewardesa

loď

statek

lokomotiva

lokomotywa

maják

latarnia morska

molo

molo

námořník

marynarz

nástupiště

peron

občerstvení

bufet

odletová hala

hala odlotów

okénko

okienko

palubní lístek

karta pokładowa

pilot

pilot

plachetnice

żaglówka

pokladna

kasa biletowa

police na zavazadla

półka na bagaż

prodejní automat

automat sprzedający

průvodčí

konduktor

60

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. přepážka pro odbavení

stanowisko odprawy

příletová hala

hala przylotów

příruční zavazadlo

bagaż podręczny

sedadlo

miejsce

stánek s novinami

kiosk z gazetami

strojvedoucí

maszynista

tanker

tankowiec

terminál

terminal

trajekt

prom

ulička

przejście

úložný prostor

schowek bagażowy

únikový východ

wyjście awaryjne

úschovna zavazadel

przechowalnia bagażu

vagon

wagon

věšák

wieszak

vízum

wiza

vlajka

flaga

vrtulník, helikoptéra

śmigłowiec, helikopter

výdejna zavazadel

odbiór bagażu

vzletová a přistávací dráha

pas startowy

záchranná brzda

hamulec bezpieczeństwa

záchranná vesta

kamizelka ratunkowa

zavazadla

bagaże

zavazadlový pás

taśma bagażowa

DOPRAVA

TRANSPORT I KOMUNIKACJA

Promiňte prosí, která tramvaj jede do centra?

Przepraszam Pana, który tramwaj jedzie do centrum?

Pojedete autobusem číslo 1, zastávka je za rohem.

Proszę jechać autobusem numer 1, przystanek jest za rogiem.

Je to malé město, všude se dá jednoduše dojít pěšky.

Miasto nie jest duże, wszędzie można z łatwością dojść na piechotę.

Metrem jste tam za 10 minut.

Metrem w 10 minut będziecie na miejscu.

Tato linka jede až k zoologické zahradě.

Ta linia jedzie aż do ogrodu zoologicznego.

Jízdenku koupíte v trafice nebo v automatu.

Bilet na przejazd można kupić w kiosku lub w automacie.

Mohu koupit jízdenku také u řidiče?

Czy można kupić bilet także u kierowcy?

Jak dlouho je jízdenka platná?

Jak długo ważny jest bilet?

Kolik stojí jízdenka na devadesát minut?

Ile kosztuje bilet na dziewięćdziesiąt minut?

Kde musím přestoupit?

Gdzie muszę się przesiąść?

Na které stanici metra mám vystoupit?

Na której stacji metra mam wysiąść?

Prosím, pozor. Konečná stanice. Prosím, vystupte.

Uwaga, stacja końcowa, prosimy o opuszczenie pociągu.

Kontrola jízdenek, prosím předlože jízdenku.

Kontrola biletów, proszę pokazać bilet.

Pozor na přechodu pro chodce.

Trzeba uważać na przejściu dla pieszych.

61

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. V ulicích je plno aut, autobusů a tramvají.

Na ulicach jest pełno samochodów, autobusów i tramwajów.

Autobusy i tramvaje jsou často přeplněny.

Autobusy i tramwaje bywają często przepełnione.

Jezdit taxíkem je poměrně drahé.

Jazda taksówką jest stosunkowo droga.

Mnoho lidí jezdí vlastním autem i do práce.

Bardzo dużo ludzi jeździ do pracy własnym samochodem.

Je tady někde stanoviště taxíků?

Czy gdzieś tutaj znajduje się postój taksówek?

Nebylo by lepší chodit více pěšky?

Czy nie byłoby lepiej częściej chodzić na piechotę?

NA NÁDRAŽÍ

NA DWORCU

Kdy odjíždí rychlík do Varšavy?

O której odjeżdża pociąg pośpieszny do Warszawy?

Vlak do Olomouce přijel na druhé nástupiště.

Pociąg do Ołomuńca zatrzymał się przy peronie drugim.

Musíme si rychle koupit jízdenky, náš vlak odjíždí za 3 minut.

Musimy szybko kupić bilety, nasz pociąg odjeżdża za 3 minut.

Koupím si raději místenku, je to pohodlnější.

Lepiej kupię miejscówkę, tak jest wygodniej.

Dávejte pozor na svá zavazadla!

Proszę uważać na bagaże!

Osobní vlak z Poznaně měl 10 minut zpoždění.

Pociąg osobowy z Poznania był spóźniony 10 minut.

Pozor, pozor, rychlík z Krakova přijel na nástupiště 2., kolej 4.

Uwaga, uwaga, pociąg pośpieszny z Krakowa przyjechał na tor 4 przy peronie2.

Vlak má přípoj na mezinárodní expres.

Pociąg jest skomunikowany z ekspresem międzynarodowym.

Nastupujte do rychlíku směr Katowice – Poznaň – Varšava.

Proszę wsiadać do pociągu w kierunku Katowice – Poznań – Warszawa.

Při cestování vlakem můžete využít celé řady slev.

Podróżując pociągiem można skorzystać z szeregu ulg.

Půjdeme do jídelního vozu.

Pójdziemy do wagonu restauracyjnego.

Jízdenky prosím.

Proszę bilety do kontroli.

Na které stanici musíme přestupovat?

Na której stacji musimy się przesiąść?

Na příští stanici vystupujeme.

Na następnej stacji wysiadamy.

Prosím vás, je toto místo volné?

Przepraszam, czy to miejsce jest wolne?

NA LETIŠTI

NA LOTNISKU

Začíná registrace na let 029 do Paříže.

Rozpoczyna się odprawa na lot 029 do Paryżu.

Letenku a pas je lépe mít vždy po ruce.

Bilet lotniczy i paszport dobrze jest mieć cały czas pod ręka.

Musíme už jít k odbavovací přepážce.

Musimy już iść do stanowiska odprawy biletowobagażowej.

Označ si svoje zavazadla štítkem se svým jménem, příjmením, adresou a telefonem.

Swoje bagaże oznacz przywieszką z imieniem, nazwiskiem, adresem i telefonem.

Postavte zavazadla na váhu.

Proszę położyć bagaże na wagę.

Žádáme pasažéry, aby shromáždili u východu č. 2.

Prosimy pasażerów o podejście do bramki nr. 2.

Tady máte palubní lístky.

Proszę, oto Państwa karty pokładowe.

Letadlo bude brzy startovat.

Samolot zaraz wystartuje.

Prosíme všechny pasažéry, aby zaujali svá místa a připoutali se.

Prosimy wszystkich pasażerów o zajęcie miejsc i zapięcie pasów bezpieczeństwa.

Během letu platí zákaz kouření.

Podczas lotu palenie papierosów jest zabronione.

Dámy a pánové, můžete si rozepnout bezpečnostní pásy. Drodzy Państwo, można już odpiąć pasy

62

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. bezpieczeństwa. V jaké výšce letíme?

Na jakiej wysokości lecimy?

Letíme ve výšce 10 000 metrů.

Lecimy na wysokości 10 000 metrów.

Právě jsme nad Polskem.

Właśnie jesteśmy nad Polską.

Kdy konečně přistaneme?

Kiedy wreszcie wylądujemy?

Let trvá asi 100 minut.

Lot trwa około 100 minut.

ARTYKUŁ 1 Rezerwacja biletów lotniczych Urzędniczka: Agnieszka: Urzędniczka: Agnieszka: Urzędniczka: Agnieszka: Urzędniczka: Agnieszka:

Słucham tu linie „LOT”. Dzień dobry. Przy telefonie Agnieszka Kowalska. Czy mogę zarezerwować bilet do Pragi? Na kiedy? Chcę lecieć dwunastego lipca, a wracać za tydzień. Proszę chwileczkę poczekać. Tak w porządku. Na jakie nazwisko zrobić rezerwację? Agnieszka Kowalska i Katarzyna Piastowska. Bilety musi Pani odebrać najpóźniej tydzień przed odlotem. Dziękuję.

Pytania: 1. Dokąd lecą klientki? 2. Jak długo zamierzają być w Pradze? 3. Co rezerwują? 4. Kiedy wyruszają w podróż? 5. Kiedy muszą odebrać bilety? ARTYKUŁ 2 Dworzec kolejowy

63

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Joanna: Dzień dobry, proszę bilet do Warszawy. Kasjerka: Powrotny czy w jedną stronę? Joanna: W jedną stronę. Kasjerka: Proszę osiemdziesiąt pięć złotych. Joanna: Kiedy pociąg odjeżdża? Kasjerka: O jedenastej z toru piątego. Joanna: Czy muszę się gdzieś przesiadać? Kasjerka: Tak, w Katowicach. Joanna: Dziękuję. Pytania: 1. Jaki bilet kupuje Joanna? 2. Dokąd wyrusza? 3. Kiedy wyjeżdża? 4. Czy musi klient przesiadać? 5. Ile kosztuje bilet? ARTYKUŁ 3 Taxi Radio-taxi: Dzień dobry, radio-taxi, słucham. Magda: Dzień dobry, czy mogę prosić taksówkę na ulicę Doleńską sto czterdzieści trzy? Radio-taxi: Tak, będzie w ciągu dziesięciu minut. Magda: Świetnie, dziękuję. Pytania: 1. Do kogo klient dzwoni? 2. Dokąd zmierza? 3. Kiedy podjedzie taksówka? ARTYKUŁ 4 64

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Lotnisko - odprawa Obsługa: Proszę do przodu. Czy podróżują państwo razem? Proszę bilety i dokumenty. Piotr: Ja mam tylko dowód osobisty. Obsługa: W porządku. Czy mają państwo jakiś bagaż? Proszę położyć na taśmociągu. To są karty pokładowe, trzeba być o godzinie trzeciej przy wejściu szóstym. Piotr: Dziękujemy, do widzenia. Pytania: 1. Co interesuje obsługę na lotnisku? 2. Kiedy powinni być klienci przy wejściu? ARTYKUŁ 5 Kontrola dokumentów Celnik: Proszę dokumenty. Paweł: Proszę Celnik: Jeszcze bilet proszę... Dziękuję, szczęśliwej podróży. Pytania: 1. O co celnik pyta i czego potrzebuje? ARTYKUŁ 6 W samolocie Ewa: Przepraszam panią, myślę, że siedzi pani na złym miejscu. Podróżna: Niemożliwe, proszę patrzeć. Ewa: Pani miejsce jest po przeciwnej stronie - 12E. Tutaj jest oznaczenie. Podróżna: Ojej, rzeczywiście, przepraszam. Pytania: 1. Do czego doszło w samolocie?

65

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. 2. Co zrobiła podróżna? GRAMATYKA: 1. Slovesa třetí slovesné skupiny se zakončením na –m, -sz, patří sem např. sloveso mieszkać (bydlet) patří nebo také mieć. číslo jednotné

číslo množné

ja

mieszkam

my

mieszkamy

ty

mieszkasz

wy

mieszkacie


mieszka

oni (panowie, państwo) mieszkają one (panie)

Patří sem rovněž sloveso rozumieć.

číslo jednotné

číslo množné

ja

rozumiem

my

rozumiemy

ty

rozumiesz

wy

rozumiecie


rozumie

oni (panowie, państwo) rozumieją one (panie)

Sloveso wiedzieć (vědět) rovněž patří do skupiny časvoání -m, -sz. (Některá slovesa této skupiny mají ve 3. os. množného čísla souhlásku dz.) číslo jednotné

číslo množné

ja

wiem

my

wiemy

ty

wiesz

wy

wiecie

wie on (pan) ona (pani) ono

wie

oni (panowie, państwo) wiedzą one (panie)

2. Podstatná jména - rzeczowniki V polském jazyce stejně tak jako v českém jazyce každé podstatné jméno náleží k některému gramatickému rodu. Základním klasifikačním kritériem je zakončení příslušného podstatného jména v 1. pádě jednotného čísla. Gramatický r. (r. gramatyczyny) mužský (męski)

Zakončení v 1. p. j. č. souhláska (spółgłoska) pan, gość, pies, dworzec, Marek, Kraków 66

samohláska (samogłoska) méně často: -a: mężczyzna, poeta

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. -o: Matejko, Fredro ženský (żeński)

pieśń, mysz, kość

-a: kobieta, grupa, Warszawa, książka ojediněle: -i: pani

střední (nijaki)

méně často: muzeum, centrum

-o: lato, miasto -e: przyjęcie, pole -ę: imię, kurczę

2.1. Deklinační typy podstatných jmen Rozhodující vliv při zařazování podstatných jmen k jednotlivým deklinačním typům (tj. typům skloňování) má charakter souhlásky na konci kmene (viz tabulka). Podstatná jména, která mají kmen slova zakončen na t v r d o u s o u h l á s k u, náleží k tvrdému typu skloňování (rzeczowniki twardotematowe). Podstatná jména, která mají kmen slova zakončen na m ě k k o u s o u h l á s k u nebo na f u n k č n ě m ě k k o u, náleží k měkkému typu skloňování (rzeczowniki miękkotematowe). Souhláska (spółgłoska) tvrdá (twarda)

měkká (miękka)

Gramatický r. (rodzaj gramatyczyny) p, b, f, w, t, d, s, z, k, g, ś/si, ź/zi, ć/ci, dź/dzi, ch, (h,) m, n, r, ł ń/ni, j, pi, bi, fi, wi, ki, gi, chi, mi, li, ri

funkčně měkká (funkcjonalnie miękka) c, dz, sz, ż, cz, dż, rz, l

mužský (męski)

Francuz, brat, gabinet, sposób

gość, koń pokój, liść

mąż, gospodarz, deszcz, miesiąc

ženský (żeński)

Anna, siostra, rozmowa, walizka

babcia, historia, wieś, długość

młodzież, mysz wieża, ulica

střední (nijaki)

żyto, jablko, ciało, okno

mieszkanie, imię, żrebię

słónce, morze, zwierzę, cielę

Pozor: - po souhláskách k, g může v polštině následovat pouze měkké i (kiwać, gimnazjum); - po ztvrdlých souhláskách c, dz, sz, ż, cz, dż, rz může v polštině následovat pouze tvrdé y (cytryna, żyto). 2.2. Tradiční názvy a pořadí gramatických pádů v polském jazyce: Pořadí 1. 2. 3. 4. 5.

Polský tradiční název mianownik (M.) - kto, co? dopełniacz (D.) - kogo, czego? celownik (C.) - komu, czemu? biernik (B.) - kogo, co? narzędnik (N.) - z kim, czym?

Český název nominativ, (= 1. p.) genitiv, (= 2. p.) dativ, (= 3. p.) akuzativ, (= 4. p.) instrumentál, (= 7. p.)

67

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. 6. 7.

lokál, (= 6. p.) vokativ, (= 5. pád)

miejscownik (Ms.) - o kim, czym? wołacz (W) - !

2.3 Podstatná jména a jednotlivé pády včetně koncovek Dopełniacz, genitiv 2. p. (dopełniacz)

Rod (rodzaj)

koncovka

pana, lekarza, konia

-a

nieżywotne lub wyrazy pochodzenia obcego hotelu, domu, pokoju

mužský (męski) -u

kobiety, ulicy, konferencji albo odpowiedzi, nici

-y ženský (żenski) střední (nijaki)

příklady

-i

lata, morza, jabłka

-a

Celownik, dativ 3. p. (celownik)

Rod (rodzaj)

koncovka

příklady

-owi

mężowi, królowi, kuzynowi

-u

ale bogu, bratu, chłopcu, kotu, lwu, ojcu, psu, światu

ženský (żenski)

-e, -i, -y

kobiecie, konferencji ulicy,

střední (nijaki)

-u

dziecku, imienu, kołu

mužský (męski)

68

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Biernik, akuzativ 4. p. (biernik)

Rod (rodzaj)

koncovka -a

pana, lekarza, konia albo nieżywotne bez końcówki hotel, dom, pokój

-ę

kobietę, ulicę, konferencję albo bez zakończenia dłoń, mysz, odpowiedź

-K

lato, morze, jabłko

mužský (męski)

ženský (żenski) střední (nijaki)

příklady

Narzędnik, instrumentál 7. p. (narzędnik)

Rod (rodzaj)

mužský (męski) ženský (żenski) střední (nijaki)

koncovka

příklady

-em

panem, domem, koniem, krajem, malarzem,

-´em

Polakiem, brzegiem

-ą

kobietą, nicią, panią

-em

miastem, mieszkaniem

-´em

jabłkiem, Kongiem

Miejscownik, lokál 6. p. (miejscownik)

Rod (rodzaj)

mužský (męski)

koncovka

příklady

rzeczowniki chlebie, kanale, zakończone na -b, chłodzie, -d, -f, -h, -ł, -m, n, -p, -r, -s, -t, -w, -z -e 69


rzeczowniki zakończone na c, cz, -dz, -dż, -rz, sz, -ż, -k, -g, -ch, l -u

deszczu, śniegu, garażu,

wszystkie oprócz z zakończeniem na –l ženský (żenski)

-e ze zakończeniem na –l

wodzie, śmetanie, mamie

-i

soli, pani, Kasi

rzeczowniki zakończone na -b, -d, -f, -h, -ł, -m, n, -p, -r, -s, -t, -w, -z -e střední (nijaki)

oknie, lecie, mieście

rzeczowniki zakończone na c, cz, -dz, -dż, -rz, sz, -ż, -k, -g, -ch, l -u

dziecku, kurczątku, ptaszku

70

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Cvičení: 1. Zopakujte si ještě jednou tvary slovesa mieszkać v polštině. 2. Skloňujte vybraná podstatná jména ve všech pádech. KONWERSACJA 1 Popište kam, jak často a za jakým účelem cestujete. KONWERSACJA 2 Vytvořte krátký dialog, ve kterém se budete bavit o cestování. Zvolte si vlastní situaci a proveďte ji ve dvojičkách. Pisanie: Napište krátký dopis či email, ve kterém popisujete svou dovolenou. TEST: 1. Časujte sloveso rozumieć: 1. Czy ty ……..? 2. W ogóle tego nie…….. 3. Czy panowie ……..? 2. Časujte sloveso mieszkać: 1. Gdzie ty ……..? 2. (ja) ………. w Ostrawie. 3. A gdzie oni ………? 3. Doplňte správné tvary u následujících podstatných jmen: Od lat z 0. żona, żonie, żoną podróżujemy po 1. Europa, Europę, Europie . Cały rok z niecierpliwością czekamy na 2. wakacjach, wakacje, wakacji, bo tylko wtedy możemy

71

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. wyjechać za 3. granicę, granicą, granicy. Co dwa lata jeździmy 4. nad morzem, morze, morzu, gdzie możemy uprawiać 5. sportów wodnych, sporty wodne, sportach wodnych. Kiedy jesteśmy nad 6. morze, morzu, morzem , odpoczywamy i jednocześnie trenujemy. Często wybieramy się też w 7. góry, górę, górach, ponieważ uwielbiamy 8. widoki, widoków, widoku, które można podziwiać ze 9. szczytów, szczyty, szczytami . Ponadto chętnie zwiedzamy 10. zabytków, zabytku, zabytki w europejskich stolicach, chociaż nie lubimy 11. ruch, ruchu,ruchy na ulicach miast. W czasie wypraw robimy bardzo dużo 12. zdjęcia, zdjęcie, zdjęć. Po powrocie pokazujemy je 13. znajomych, znajomym, znajomi i opowiadamy im o 14. naszych przygodach, nasze przygody 14 . Dzięki 15. wspomnieniom,wspomnienia, wspomnieniami jesteśmy pogodni nawet wtedy, kiedy za oknem nie ma 16. słońcu, słońca, słońce.

72


SHRNUTÍ:

V této kapitole jsme se naučili popsat, jak cestujete včetně k tomuto účelu potřebné slovní zásoby a také používat tvary sloves třetí slovesné skupiny –m, -sz a základní pravidla skloňování podstatných jmen v polštině.

KONTROLNÍ OTÁZKY:

1. Jak se řeknou polsky nejdůležitější dopravní prostředky? 2. Jakou nejběžnější slovní zásobu používáme v polštině v dopravě? 3. Jakou nejběžnější slovní zásobu používáme v polštině na nádraží? 4. Jakou nejběžnější slovní zásobu používáme v polštině na letišti? 5. Jak časujeme slovesa třetí slovesné skupiny –m, -sz? 6. Jak se polsky řeknou jednotlivé pády a jak se podstatná jména skloňují v polštině?

DALŠÍ ZDROJE:


4. http://www.slavic-net.org/main.php

73

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. 5. http://free.of.pl/g/grzegorj/gram/gram00.html 6. http://portalwiedzy.onet.pl/140753,,,,miejscownik,haslo.html

ŘEŠENÍ A ODPOVĚDI, NÁVODY, NÁVRHY ŘEŠENÍ:

TEST: 1. Časujte sloveso rozumieć: 1. Czy ty rozumiesz? 2. W ogóle tego nie rozumiem 3. Czy panowie rozumieją? 2. Časujte sloveso mieszkać: 1. Gdzie ty mieszkasz 2. (ja) Mieszkam w Ostrawie. 3. A gdzie oni mieszkają 3. Doplňte správné tvary u následujících podstatných jmen: Od lat z 0. żona, żonie, żoną podróżujemy po 1. Europa, Europę, Europie . Cały rok z niecierpliwością czekamy na 2. wakacjach, wakacje, wakacji, bo tylko wtedy modemy wyjechać za 3. granicę, granicą, granicy. Co dwa lata jeździmy 4. nad morzem, morze, morzu, gdzie możemy uprawiać 5. sportów wodnych, sporty wodne, sportach wodnych. Kiedy jesteśmy nad 6. morze, morzu, morzem , odpoczywamy i jednocześnie trenujemy. Często wybieramy się też w 7. góry, górę, górach, ponieważ uwielbiamy 8. widoki, widoków, widoku, które można podziwiać ze 9. szczytów, szczyty, szczytami . Ponadto chętnie zwiedzamy 10. zabytków, zabytku, zabytki w europejskich stolicach, chociaż nie lubimy 11. ruch, ruchu,ruchy na ulicach miast. W czasie wypraw robimy bardzo dużo 12. zdjęcia, zdjęcie, zdjęć. Po powrocie pokazujemy je 13. znajomych, znajomym, znajomi i opowiadamy im o 14. naszych przygodach, nasze przygody, naszych przygód. Dzięki 15. wspomnieniom,wspomnienia, wspomnieniami jesteśmy pogodni nawet wtedy, kiedy za oknem nie ma 16. słońcu, słońca, słońce.

74


7.

ZAINTERESOWANIA

VÝSTUPY Z UČENÍ:

Po prostudování textu a vypracování úkolů této kapitoly budete umět správně představit Vaše zájmy, koníčky a hobby a také stupňovat přídavná jména v polštině včetně tvoření minulých tvarů sloves v minulém čase. Získáte slovní zásobu z zájmy, koníčky a hobby a také také stupňovat přídavná jména v polštině včetně tvoření minulých tvarů sloves v minulém čase. Budete schopni představit Vaše zájmy, koníčky a hobby a také stupňovat přídavná jména v polštině včetně tvoření minulých tvarů sloves v minulém čase.



KLÍČOVÁ SLOVA:

Zainteresowania, konik, hobby, interesować się czymś, przepadać za czymś, lubić, kochać, zajmować się, spędzać


V této kapitole se seznámíme s tématem moje zájmy, koníčky a hobby. Zde si nastudujeme novou slovní zásobu a procvičíme si praktické slovní obraty. V další části této kapitoly se pak seznámíme také s novou gramatikou, kterou si posléze procvičíme v dílčích cvičeních. Následuje pak komunikační část, ve které si ještě jednou procvičíme dané téma. Na konci kapitoly pak následuje souhrn v podobě testu, který rekapituluje vždy ty nejzávažnější gramatické jevy. Na příští sezení si připravte krátkou prezentaci o Vašich zájmech ič koníčcích.

75

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. SŁOWNICTWO I ZWROTY: cestování

podróżowanie

vaření

gotowanie

sběratelství

kolekcjonerstwo

práce na zahradě

praca na działce

modelářství

modelarstwo

fotografování

fotografowanie

počítačové hry

gry komputerowe

hra na hudební nástroj

granie na instrumencie muzycznym

rybaření

wędkarstwo, łowienie ryb

studium cizích jazyků

nauka języków obcych

myslivost

myślistwo

čtení

czytanie

chov zvířat

hodowla zwierząt

tanec

taniec

malování

malowanie

poslech hudby

słuchanie muzyki

pletení

robienie na drutach

vyšívání

haftowanie

háčkování

szydełkowanie

šití

szycie

kulturní zájmy

interesowanie się kulturą

KONÍČKY, KONCERT, OSLAVA

HOBBY, KONCERT, PRZYJĘCIE

Co děláš ve volném čase?

Jak spędzasz swój wolny czas?

Ve volném čase se většina lidí věnuje svým koníčkům.

W wolnym czasie większość ludzi zajmuje się swoimi konikami/hobby.

K pasivním koníčkům patří např. sledování televize.

Do biernych koników należy na przykład oglądanie telewizji.

Mnoho lidí tráví svůj volný čas aktivně.

Dużo ludzi aktywnie spędza swój wolny czas.

Můj strejda sbírá známky.

Mój wujek zbiera znaczki.

Teta nejraději plete, háčkuje a vyšívá.

Ciocia najchętniej robi na drutach, szydełkuje i haftuje.

Můj přítel Jan je blázen do stavby modelů.

Mój przyjaciel Jan ma bzika na punkcie modelarstwa.

Moje přítelkyně Eva hraje na klavír a na kytaru.

Moja przyjaciółka Ewa gra na fortepianie i na gitarze.

Moje sestra Jolanta se již několik let věnuje bříšnímu Moja siostra Jolanta już od kilku tal uprawia taniec brzucha. tanci. Bratr Adam chová andulky a papoušky.

Brat Adam hoduje papużki faliste i papugi.

Náš otec Lech vášnivě rád fotografuje.

Nasz ojciec Lech uwielbia robić zdjęcia.

76

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Já jsem se začal tento rok učit španělsky.

Ja w tym roku zacząłem się uczyć hiszpańskiego.

Vyhledám na internetu nějaké kulturní akce.

Poszukam w Internecie jakieś wydarzenia kulturalne.

Polská skupina Kombi to je moje milovaná skupina, její koncerty jsou vždy beznadějně vyprodány.

Polski zespół Kombi to mój ukochany zespół, jego koncerty są zawsze beznadziejnie wyprzedane.

Příští týden se koná rockový festival w Katowicích.

W przyszłym tygodniu odbędzie się festyn rockowy w Katowicach.

V galerii ve Varšavě se koná výstava moderního umění.

W galerii w Warszawie odbywa się wystawa sztuki nowoczesnej.

Mám zítra narozeniny, musíme je pořádně oslavit.

Jutro mam urodziny, musimy je porządnie uczcić.

Přejeme ti všechno nejlepší, hodně štěstí a zdraví.

Życzymy ci wszystkiego najlepszego, dużo szczęścia i zdrowia.

Pojď rozkrojit narozeninový dort.

Chodź pokroić tort urodzinowy.

Kamarád Marek si koupil byt, zítra je kolaudace.

Kolega Marek kupił własne mieszkanie, jutro jest parapetówka.

Pojďte si zatancovat!

Chodźmy potańczyć!

Během roku je mnoho příležitostí k oslavám.

W ciągu roku jest wiele okazji do świętowania.

Mám rád Silvestr.

Lubię Sylwestra.

77

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. ARTYKUŁ 1 W mieszkaniu Anny i Basi Basia:

Która (jest) godzina?

Anna:

Piąta.

Basia:

Tak późno? Muszę już iść.

Anna:

Dokąd idziesz?

Basia:

Idę do kina. A (czy) ty już kończysz tę pracę?

Anna:

Za 15 minut kończę. Czekam na kuriera.

Basia:

Na kogo czekasz?

Anna:

Na kuriera.

Basia:

A nie na Andrzeja? O! Ktoś dzwoni.

Anna:

Słucham?

Waldek:

Mówi Waldek. (Czy) jesteś zajęta?

Basia:

Kto to?

Anna:

Waldek. (do słuchaki) Właśnie kończę pisać moją pracę.

Waldek:

Czy możemy się dziś spotkać?

Anna:

Dziś raczej nie.

Basia:

No co ty, głupia jesteś?

Waldek:

Może jednak? Jest ładna pogoda. Możemy iść na spacer... To co? Za pól godziny?

Anna:

Dobrze, za pól godziny.

Pół godziny później Waldek:

(Czy) idziemy na spacer, czy na kolację?

Anna:

Nie jestem głodna. Wolę iść na spacer.

Waldek:

A może do kina albo do teatru?

Anna:

No nie wiem... 78

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Waldek:

(Czy) lubisz teatr?

Anna:

Lubię, ale wolę słaby film niż zły spektakl. A ty?

Waldek:

Ja też. A jaki jest twój ulubiony film?

Anna:

Myślę, że... „Agent 007 James Bond”. Spielberg to mój ulubiony reżyser. A twój?

Waldek:

Andrzej Wajda. Jak spędzasz weekendy?

Anna:

W sobotę zwykle gram w tenisa albo pływam. Czasami jeżdżę rowerem. A jeśli mój chłopak ma czas, idziemy na dyskotekę.

Waldek:

Jeśli ma czas...?

Anna:

No tak. On, niestety, dużo pracuje.

Pytania: 1. Co robi Anna i Basia? 2. Co robi w tym czasie Waldek? 3. Co proponuje Waldek? 4. O czym rozmawia Waldek z Anną? 5. Jakie są ich koniki? ARTYKUŁ 2 Magda tłumaczy, co lubi najbardziej robić, kiedy nadchodzi lato. Kiedy są tak upalne dni jak dzisiejszy to marzy o zimnych a zarazem orzeźwiających napojach. Jednym z nich jest jej ulubiona Ice Coffee, czyli mrożona kawa. Przygotowanie jest banalnie proste i błyskawiczne. Wystarczy dosłownie kilka minut, aby móc cieszyć się tą pyszną kawą podawaną na zimno. Do przyrządzenia tej pysznej kawy potrzeba jest zaledwie tylko kilka składników i blender. Można ją zrobić również przy pomocy nowego produktu z portfolio marki Russell Hobbs - blendera Mix & Go. Niewątpliwą zaletą jest to, że jest to urządzenie typu 2w1 - stanowi jednocześnie blender oraz przenośną butelkę, którą można zabrać ze sobą w podróż, do pracy czy szkoły. Pytania: 1. Czym się Magda interesuje?

79

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. 2. Proszę wytłumaczyć, co lubi najbardziej przygotowywać! ARTYKUŁ 3 Marek Zachwieja lubi nurkowanie. Według niego podróżowanie połączone z nurkowaniem jest jedyną możliwością zobaczenia podwójnego świata, tego ziemskiego i podwodnego. Ostatnio coraz większą popularnością cieszą się biura podróży, które organizują najróżniejsze wycieczki tylko dla nurków. On sam ma fantastyczne wrażenia z różnych podróży lub wycieczek. Marek kocha Egipt, który jego zdaniem jest popularnym krajem do podziwiania podwodnego świata jest Egipt, ponieważ jest on stosunkowy tani i lot nie trwa bardzo długo. Taką pasję można realizować w każdym centrum wypoczynkowym w Egipcie. Najpopularniejsze kurorty mają po kilkanaście centrów nurkowych, w których można podziwiać piękną rafę koralową Morza Czerwonego. Centra znajdują się Hurghadzie czy Sharm El Sheikh. Natomiast innym idealnym miejscem do uprawiania tego sportu jest marokański Agadir, który wiele osób wybiera właśnie z powodu wspaniałych widoków. Maroko jest wyjątkowym krajem i zawsze marzyłem, żeby tam pojechać. Najpiękniejszym miastem jest Marrakesz, w którym znajduje się wiele zabytków. Jak to w krajach arabskich, warto zobaczyć meczety oraz zabudowania miasta, takie jak bramy i mury obronne. Typowe budowle arabskie w Marrakeszu zostały wpisane na listę UNESCO. Stolicą Maroka jest Rabat, również chętnie odwiedzany przez turystów. Warto w nim zobaczyć pozostałości po rzymskich budowlach, Pałac Królewski, Mauzoleum i łaźnie. Miasta Maroka mają w sobie coś z kultury orientu, a najlepiej poznać taki klimat przez zakupy na typowym bazarze. Podobno najlepszym miejscem do nurkowania są Wyspy Galapagos, a dokładnie miejsca nurkowe Wolf i Darwin. Ludzie przyjeżdżają tam, by podziwiać wyjątkowe gatunki ryb, a w szczególności rekinów. Wyspy Galapagos są pięknym miejscem na wakacje ze względu na dużą różnorodność zamieszkujących je zwierząt. Znajduje się tam park narodowy, w którym mieszkają legwany czy wielkie żółwie. Marek uważa, iż posiadanie pasji w życiu jest bardzo ważne. Jeśli można to połączyć z podróżami, człowiek jest już prawdziwym szczęściarzem. Warto podróżować, poznawać nowych ludzi i kulturę. Dlatego róbmy kursy nurkowania i wyruszajmy w podróż dookoła świata! Pytania: 1. Jaką pasję ma Marek? 2. Które kraje lubi zwiedzać i dlaczego? 3. Dokąd powinni fani nurkowania pojechać? 4. Dlaczego warto nurkować? 5. Jakie inne zalety nurkowania wspomina Marek?

80


GRAMATYKA: 1. Stupňování přídavného jména V polštině existuje několik způsobů, jak se přídavná jména stupňují: 1.1. jednoduché stupňování Ve druhém stupni přidáme –szy, ve třetím stupni pak naj-, např. ciepły, cieplejszy, najcieplejszy 1.2. Opisné stupňování Ve druhém stupni přidáme bardziej, ve třetím stupni pak najbardziej, např. interesujący, bardziej interesujący, najbardziej interesujący 1.3. Nepravidelné stupňování Nepravidelně se stupňují v polštině následující přídavná jména: dobry – lepszy – najlepszy zły – gorszy – najgorszy duży – większy – największy 2. Minulý čas sloves Sloveso v nedokonavém vidu osoba 1. 2. 3.

jednotné číslo pisał-em pisałe-ś pisa-ł

81

množné číslo pisal-iśmy pisal-iście pisal-i

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Sloveso v dokonavém vidu osoba 1. 2. 3.

jednotné číslo napisał-em napisał-eś napisał

82

množné číslo napisal-iśmy napisal-iście napisal-i


Cvičení: 1. Zopakujte si ještě pravidla stupňování přídavných jmen v polštině. 2. Časujte vybraná slovesa v minulém čase. KONWERSACJA: Jaké máte koníčky? Co nejraději děláte ve volném čase? Sdělte Vaším kolegům Vaše nejoblíbenější volnočasové aktivity. Pisanie: Napište krátký dopis či email, ve kterém popíšete Vaše koníčky a zájmy. TEST: 1. Tvořte druhý a třetí stupeň u následujích přídavných jmen: 1. Nasz dom jest (nowy) ......... niż wasz. 2. Dom Tomka jest (stary) ......... ze wszystkich w naszej wiosce. 3. Wujek Kazek jest (wysoki) .......... w naszej rodzinie, ma prawie dwa metry. 4. Ta oferta jest (dobry) ......... niż tamta poprzednia. 5. Nowy film jest (interesujący) .......... ze wszystkich filmów, które w życiu obejrzałem. 2. Tvořte minulé tvary u následujích sloves: Co robiła Joanna wczoraj wieczorem? Przykład: 0. pisać list 0.

___ pisała list.____

1. oglądać film

1. ____________________

2. opowiadać bajkę córce

2. ____________________

3. kłaść dziecko spać

3. ____________________

4. prać bieliznę

4. ____________________

5. czytać listy od przyjaciółki

5. ____________________

83

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. 6. dzwonić do matki

6. ____________________

7. robić kolację

7. ____________________

8. pić mleko z miodem

8. ____________________

9. podlewać kwiaty

9. ____________________

10. brać prysznic

10.____________________

SHRNUTÍ:

V této kapitole jsme se naučili představit Vaše zájmy, koníčky a hobby a také stupňovat přídavná jména v polštině včetně tvoření minulých tvarů sloves v minulém čase.

KONTROLNÍ OTÁZKY:

1. Jak se řeknou nejběžnější koníčky v polštině a která slovesa s nimi pojí? 2. Jak se stupňují přídavná jména v polštině? 3. Jak se tvoří minulý čas sloves v polštině?

DALŠÍ ZDROJE:


4. http://www.slavic-net.org/main.php 84

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. 5. http://free.of.pl/g/grzegorj/gram/gram00.html 6. http://www.uwielbiamgotowac.com/ 7. http://juventum.pl/nurkowanie-podrozowanie-i-pasja/ ŘEŠENÍ A ODPOVĚDI, NÁVODY, NÁVRHY ŘEŠENÍ:

TEST: 1. Tvořte druhý a třetí stupeň u následujích přídavných jmen: 1. Nasz dom jest nowszy niż wasz. 2. Dom Tomka jest najstarszy ze wszystkich w naszej wiosce. 3. Wujek Kazek jest najwyższy w naszej rodzinie, ma prawie dwa metry. 4. Ta oferta jest lepsza niż tamta poprzednia. 5. Nowy film jest najbardziej interesujący ze wszystkich filmów, które w życiu obejrzałem. 2. Tvořte minulé tvary u následujích sloves: Co robiła Joanna wczoraj wieczorem? Przykład: 0. pisać list 0.

__ pisała list.____

1. oglądać film

1. _Oglądała film_______

2. opowiadać bajkę córce

2. _Opowiadała bajkę córce__

3. kłaść dziecko spać

3. _Kładła dziecko spać____

4. prać bieliznę

4. _Prała bieliznę____________

5. czytać listy od przyjaciółki

5. _Czytała listy od przyjaciółki____

6. dzwonić do matki

6. _Dzwoniła do matki___________

7. robić kolację

7. _Robiła kolację________________

8. pić mleko z miodem

8. _Piła mleko z miodem___________

9. podlewać kwiaty

9. _Podlewała kwiaty________________

10. brać prysznic

10._Brała przysznic_________________

85


8.

SPORT

VÝSTUPY Z UČENÍ:

Po prostudování textu a vypracování úkolů této kapitoly budete umět správně popsat Vaše sportovní aktivity nebo jaké sporty rádi sledujete včetně osvojení si nezbytné slovní zásoby a také používat tvary zájmen v druhém, třetím, čtvrtém a sedmém pádě. Získáte znalosti základních pravidel jak správně popsat Vaše sportovní aktivity nebo jaké sporty rádi sledujete včetně nezbytné slovní zásoby a také používat tvary zájmen v druhém, třetím, čtvrtém a sedmém pádě. Budete schopni správně popsat Vaše sportovní aktivity nebo jaké sporty rádi sledujete včetně nezbytné slovní zásoby a také používat tvary zájmen v druhém, třetím, čtvrtém a sedmém pádě.



KLÍČOVÁ SLOVA:

Sport, uprawiać, mistrzoststwa, kibicować, fan, olimpiada, zawody, walczyć, medal, uzyskać, zwyciężyć, przegrać


V této kapitole se nejdříve seznámíme s textem zaměřeným na sporty, sportovní aktivity či sporty, které rádi sledujete a také s novou gramatikou, kterou si posléze procvičíme v dílčích cvičeních. Následuje pak komunikační část, ve které si ještě jednou procvičíme dané téma. Na konci kapitoly pak následuje souhrn v podobě testu, který rekapituluje vždy ty nejzávažnější gramatické jevy. Na další sezení si připravte krátkou prezentaci o Vašem oblíbeném sportu či sportovních aktivitách.

86

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. SŁOWNICTWO I ZWROTY: aerobik

aerobik

badminton

badminton

bazén

basen

běh

bieg

branka

bramka

brankář

bramkarz

brusle

łyżwy

cyklistika

kolarstwo

fotbal

piłka nożna

gól

gol

hokej

hokej

hokejka

kij hokejowy

horolezectví

wspinaczka, alpinizm

hráč

gracz

hřiště

boisko

hůlky

kijki

kolečkové brusle

rolki

koš

kosz

košíková

koszykówka

koupaliště

kąpielisko

krasobruslení

łyżwiarstwo figurowe

kraul

kraul

kuželky, bowling

kręgle, bowling

lanovka

kolej linowa

led

lód

lyže

narty

míč

piłka

nafukovací bazének

basen nadmuchiwany

pádlo

pagaj

pétanque

gra w bule, gra w kule, pétanque

píšťalka

gwizdek

plavčík

ratownik

posilování

kulurystyka

praporek

chorągiewka

prsa

żabka

puk

krążek

rozhodčí

sędzia

sáňky

sanki

síť

siatka

sjezdovka, svah

trasa zjazdowa, stok

87

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. skokanský můstek

trampolina

stolní tenis

tenis stołowy

šipky

dart, rzutki, lotki

tenis

tenis

vlek

wyciąg

volejbal

siatkówka

záchranný kruh

koło ratunkowe

znak

grzbiet

SPORT

SPORT

Sportuješ?

Czy uprawiasz jakiś sport?

Sport je dokonce můj koníček. / Sport je moje hobby.

Sport jest nawet moim konikiem. / Sport to moje hobby.

Pravidelně chodím do posilovny.

Regularnie chodzę na siłownię.

O víkendu jezdíme na kole.

W weekendy jeżdzimy na rowerach.

Dělám gymnastiku / volleybal / košíkovou/ plavání.

Trenuję gimnastykę / siatkówkę / koszykówkę / pływanie.

Plavu / plachtím / surfuji.

Pływam / żegluję / surfuję.

Jezdím na lyžích / bruslích.

Jeżdżę na nartach / na łyżwach.

V kolik začíná zápas?

O której zaczyna się mecz?

Kdo vede? / Kdo prohrává? / Jaký je výsledek?

Kto prowadzi? / Kto przegrywa? / Jaki jest wynik?

Zápas skončil remízou.

Mecz zakończył się remisem.

Často hraji s přáteli fotbal.

Często gram w piłkę nożną z przyjaciółmi.

Každý pátek chodíme hrát volejbal.

Co piątek chodzimy grać siatkówkę.

V sobotu hrajeme šipky.

W sobotę gramy w lotki.

Moje žena cvičí aerobik, protože chce zhubnout.

Moja żona ćwiczy aerobik, bo chce schudnąć.

Můj kamarád je jeden z největších fotbalových fanoušků, které znám.

Mój kolega jest jednym z największych kibiców piłki nożnej, jakich znam.

V této sezoně jsme získali mistrovský titul.

W tym sezonie zdobyliśmy tytuł mistrza.

Bojovali jsme až do poslední chvíle.

Walczyliśmy do ostatniego gwizdka.

Náš tým musel překousnout hořkost porážky.

Nasz zespół musiał przełknąć gorycz porażki.

Bezprostředně před závodem musel každý závodník absolvovat dopingovou kontrolu.

Tuż przed wyścigiem każdy zawodnik musiał przejść przez kontrolę antydopingową.

Podařilo se mu proměnit penaltu, díky které jsme se probojovali na mistrovství Evropy.

Udało mu się zamienić rzut karny na gola, dzięki czemu wywalczyliśmy awans na mistrzostwa Europy.

Na lehkoatletických závodech nás nejvíc zajímal skok vysoký.

W zawodach lekkoatletycznych najbardziej interesowały nas skoki wzwyż.

V zimě rádi lyžujeme.

Zimą lubimy jeździć na nartach.

V současné době je oblíbeným sportem mladých Čechů jízda na kolečkových bruslích.

Obecnie jest ulubionym sportem młodych Czechów jazda na rolkach.

Sledujeme v televizi mistrovství světa v krasobruslení.

Oglądamy mistrzostwa świata w łyżwiarstwie figurowym.

Poláci se zúčastnili olympijských her a získali několik medailí.

Polacy wzięli udział w igrzyskach olimpijskich i zdobyli kilka medali.

Krystyna Kowalska, Adam Małysz nebo Robert Kubica představují jména nejslavnějších polských sportovců

Krystyna Kowalska, Adam Małysz czy Robert Kubica to są nazwiska najsłynniejszych polskich sportowców w

88

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. doma i v zahraničí.

kraju i we świecie.

ARTYKUŁ 1 Stadion - gdzie są szatnie? A: Przepraszam, jak trafić do szatni? Chciałabym porozmawiać z trenerem. B: Szatnia jest przed nami. O tam, za bieżnią. Widzi pani? Z prawej strony właśnie rzucają oszczepem, z lewej strony jest sklep z artykułami sportowymi. Tuż obok niego jest wejście. Możemy iść razem, jeśli pani chce. Ja też tam idę. Gram w siatkówkę. Za chwilę mam trening. A: A ja trenuję gimnastykę artystyczną. Dziękuję za pomoc. Pytania: 1. O co pyta pan A? 2. Jakie sporty uprawiają? ARTYKUŁ 2 Przegrany mecz A: Co się z tobą dzieje? Mogłeś strzelić dwie bramki! A nie strzeliłeś nawet karnego! B: Grałem dziś pierwszy raz po dłuższej przerwie. Zmęczyłem się i pewnie będę mieć zakwasy. Ale przyznam, że grałem z przyjemnością – już miałem dosyć leżenia w domu z powodu głupiej grypy. A: Może na razie powinieneś grać jako obrońca. B: Jeszcze nie doszedłem do siebie po chorobie, więc faktycznie może nie umiem biegać tak, jak potrzeba w ataku. Pytania: 1. O jaki sport chodzi? 2. Jak się czuje gracz B? ARTYKUŁ 3 Sporty wodne - lubię pływać

89

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. A: Czy możemy spotkać się jutro o 18.00? B: Przykro mi, o tej porze jestem na basenie. A: Od kiedy chodzisz na basen? B: Od zawsze. Pływam od dziecka, nawet startowałem w zawodach, a teraz robię to dla kondycji. A: A jak często chodzisz na basen? B: Trzy razy w tygodniu. Chodzę z dziećmi. One uczą się pływać. Pytania: 1. O czym rozmawiają panowie A i B? 2. Jakim sportem się interesują? ARTYKUŁ 4 Windsurfing czy narty wodne? A: Ile kosztuje wypożyczenie deski? B: 15 złotych za godzinę. A: A mają państwo kursy dla narciarzy wodnych? B: Kurs dla początkujących zaczyna się codziennie o godz. 10.00. Kosztuje 30 złotych za godzinę z instruktorem. Zaawansowani mogą jeździć o każdej porze, wystarczy się zapisać 2 godziny wcześniej. A: Dziękujemy za informacje. Zdecydujemy się i jutro będziemy u państwa. Pytania: 1. O jaki sport chodzi? 2. Ile kosztuje wypożyczenie deski? 3. Kiedy można się wpisać? ARTYKUŁ 5 Sporty zimowe - na nartach

90

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. A: Pokazuję: proszę stanąć obok siebie i zjeżdżać powoli za mną. Robimy pług, najpierw w prawo, potem w lewo. B: A co z kijkami? A: Kijki trzymamy przed sobą w lekko zgiętych rękach. Pytania: 1. Proszę wytłumaczyć podstawy jazdy na nartach! ARTYKUŁ 6 Jazda figurowa A: Wolisz oglądać pary taneczne czy pary sportowe? B: Lubię w ogóle jazdę figurową. Podobają mi się tańce na lodzie i w parach, i indywidualnie. Do tańców jest ładniejsza muzyka. A: A mnie się chyba przede wszystkim podobają wszelkie skoki i piruety. A w parach na przykład spirala śmierci. B: Tak, to bardzo efektowne elementy pokazów łyżwiarskich. Pytania: 1. O jakim sporcie rozmiawają A i B? ARTYKUŁ 7 Kibice - koniec meczu A: Ty dokąd? B: Idę do domu, mam jeszcze coś do załatwienia. Biegnę na przystanek autobusowy. A: Zapomniałeś, że dziś jest mecz? Lada moment się kończy. W pobliżu stadionu będzie pełno kibiców. B: Zupełnie zapomniałem. Jak mam tyle pracy, zapominam o meczach. Może taksówką zdążymy wydostać się stąd przed tłumem kibiców ze stadionu. Pytania: 1. O czym rozmawiają kibice A i B? ARTYKUŁ 8

91

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Komu kibicujesz? A: Komu kibicujesz? B: Ruchowi Chorzów. A ty? A: Ja – Sarmacji. B: Co to za drużyna? W naszej szkole wszyscy są albo za Ruchem, albo za Górnikiem Zabrze. A: My niedawno przeprowadziliśmy się z Będzina. Dlatego jestem za Sarmacją. Pytania: 1. Komu kibicują A i B? GRAMATYKA: 1. Zájméno 1.1. 2. pád osobních zájmen: číslo jednotné

číslo množné

1. pád

2. pád

1. pád

2. pád

ja

mnie

my

nas

ty

cię

wy

was

on

go

oni

ich

ona

jej

one

ich

ono

go

1.2. 3. pád osobních zájmen číslo jednotné

číslo množné

1. pád

3. pád

1. pád

3. pád

ja

mi / mnie

my

nam

ty

ci / tobie

wy

wam

on

mu / jemu

oni

im

ona

jej

one

im

ono

mu / jemu

Příklady: Chciałbym pokazać ci mój nowy dom. Chciałbym dać jej ten obraz.Czy możesz kupić mi ten samochód? Slova pan, pani, państwo mají ve 3. pádě tvary panu, pani, państwu.

92

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Příklady: Chciałbym dać panu ten zegarek.Chciałbym dać pani ten obraz.Chciałabym pokazać państwu nasze nowe biuro. 1.4. 4. pád osobních zájmen Osobní zájmena (ja, ty, on...) se rovněž skloňují. Vyjadřují-li předmět po přísudku, jsou ve 4. pádě: Rozumiem cię. Ewa jest bardzo sympatyczna. Lubię ją. Czy macie czas? Zapraszam was na kawę.

Rozumím ti. Eva je velmi sympatická. Mám ji rád. Máte čas? Zvu vás na kávu.

číslo jednotné

číslo množné

1. pád

4. pád

1. pád

4. pád

ja

mnie

my

nas

ty

cię

wy

was

on

go

oni

ich

ona

ją

one

je

ono

go

1.5. 7. pád osobních zájmen Po předložce z následuje 7. pád. Sedmý pád osobních zájmen: číslo jednotné

číslo množné

1. pád

7. pád

1. pád

7. pád

ja

ze mną

my

z nami

ty

z tobą

wy

z wami

on

z nim

oni

z nimi

ona

z nią

one

z nimi

ono

z nim

93

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Cvičení: 1. Zopakujte si ještě jednou tvary zájmen ve druhém, třetím, čtvrtém a sedmém pádě. 2. Trénujte tyto tvary v krátkých větách. KONWERSACJA: Řekněte, jaké sporty Vás baví a jak často je děláte. Můžete si také vybrat Vašeho oblíbeného sportovce a krátce jej ostatním představte. Pisanie: Napište svým známým email nebo smsku, ve které popíšete sporty, které děláte na dovolené či o víkendu nebo ve svém volném čase. TEST: 1. Vyberte správné tvary zájmen: Ewelina ma czworo siostrzeńców. Bardzo 1. one, ich, je kocha i jest gotowa wiele dla 2. ich, nich, nim zrobić. Szczególnie dla Stasia i Asi, którzy są najmłodsi. 3. Go, Jego, Niego zawsze zaprasza na weekendy, bo – jak mówi – dom dzięki 4. mu, jemu, niemu staje się weselszy. 5. Ją, Jej, Niej też często zaprasza, ale Asia bardzo tęskni za swoją mamą i nie chce bez 6. nią, niej, jej nigdzie chodzić. Ewelina bierze dzieci do kina, chodzi z 7. one, nich, nimi na długie spacery i kupuje 8. ich, nimi, im zabawki. Lubi też opowiadać o 9. ich, nich, nimi znajomym, którzy pytają czasami, czy Ewelina nie jest jeszcze 10. nich, nimi, nim zmęczona.

94


SHRNUTÍ:

V této kapitole jsme se naučili popsat Vaše sportovní aktivity nebo jaké sporty rádi sledujete včetně osvojení si nezbytné slovní zásoby a také používat tvary zájmen v druhém, třetím, čtvrtém a sedmém pádě.

KONTROLNÍ OTÁZKY:

1. Jaké sporty znáte v polštině, jmenujte? 2. Jaká slovesa se nejčastěji pojí se sportem či sportováním? 3. Jak se skloňují zájména ve druhém, třetím, čtvrtém a sedmém pádě v polštině?

DALŠÍ ZDROJE:



95


TEST: 1. Vyberte správné tvary zájmen: Ewelina ma czworo siostrzeńców. Bardzo 1. one, ich, je kocha i jest gotowa wiele dla 2. ich, nich, nim zrobić. Szczególnie dla Stasia i Asi, którzy są najmłodsi. 3. Go, Jego, Niego zawsze zaprasza na weekendy, bo – jak mówi – dom dzięki 4. mu, jemu, niemu staje się weselszy. 5. Ją, Jej, Niej też często zaprasza, ale Asia bardzo tęskni za swoją mamą i nie chce bez 6. nią, niej, jej nigdzie chodzić. Ewelina bierze dzieci do kina, chodzi z 7. one, nich, nimi na długie spacery i kupuje 8. ich, nimi, im zabawki. Lubi też opowiadać o 9. ich, nich, nimi znajomym, którzy pytają czasami, czy Ewelina nie jest jeszcze 10. nich, nimi, nim zmęczona.

96


9.

POLSKA

VÝSTUPY Z UČENÍ:

Po prostudování textu a vypracování úkolů této kapitoly budete umět správně popsat nejdůležitější fakta týkající se Polska, kultury, zajímavosti či historie včetně osvojení si nezbytné slovní zásoby a také pravidel týkajících se slovosledu a časování sloves v budoucím čase. Získáte znalosti základních pravidel jak správně popsat nejdůležitější fakta týkající se Polska, kultury, zajímavosti či historie včetně nezbytné slovní zásoby a také pravidel týkajících se slovosledu a časování sloves v budoucím čase. Budete schopni správně popsat nejdůležitější fakta týkající se Polska, kultury, zajímavosti či historie včetně nezbytné slovní zásoby a také pravidel týkajících se slovosledu a časování sloves v budoucím čase.



KLÍČOVÁ SLOVA:

Polska, prezydent, obszar, rozległość, ludność, wyznanie, jednostka monetarna, mapa, flaga, hymn, godło


V této kapitole se nejdříve seznámíme s textem zaměřeným na nejdůležitější fakta týkající se Polska, kultury, zajímavosti či historie a také s novou gramatikou, kterou si posléze procvičíme v dílčích cvičeních. Následuje pak komunikační část, ve které si ještě jednou procvičíme dané téma. Na konci kapitoly pak následuje souhrn v podobě testu, který rekapituluje vždy ty nejzávažnější gramatické jevy. Na další sezení si připravte krátkou prezentaci o Polsku.

97

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. SŁOWNICTWO I ZWROTY: erb

godło

administrativní členění

podział administracyjny

členství

członkowstwo

exekutiva

władza ustawodawcza

hlava státu

głowa państwa

hlavní město

stolica

hory

góry

hymna

hymn

jih

południe

měna

jednotka monetarna

památky

zabytki

plocha

obszar

politické ústrojí

ustrój polityczny

poluace

ludność

povrch

powierzchnia

premiér

szef rządu

řeka

rzeka

sever

północ

sousedé

sąsiedzi

turistická atrakce

atrakcja turystyczna

úřední jazyk

jazyk urzędowy

vlajka

flaga

východ

wschód

vyznání

wyznanie

západ

zachód

ARTYKUŁ: Polska Nazwa oficjalna: RZECZPOSPOLITA POLSKA Mapa Polski

98


Godło polskie

Flaga polska

Hymn polski Jeszcze Polska nie zginęła, Kiedy my żyjemy. Co nam obca przemoc wzięła, Szablą odbierzemy.

99

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Marsz, marsz, Dąbrowski Z ziemi włoskiej do Polski, Za twoim przewodem Złączym się z narodem. Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę, Będziem Polakami, Dał nam przykład Bonaparte, Jak zwyciężać mamy. Marsz, marsz, Dąbrowski ... Jak Czarniecki do Poznania Po szwedzkim zaborze, Dla ojczyzny ratowania Wracał się przez morze. Marsz, marsz, Dąbrowski... Mówił ojciec do swej Basi Cały zapłakany: „Słuchaj jeno, pono nasi Biją w tarabany.” (Józef Wybicki: Mazurek Dąbrowskiego)

100

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. Polska w statystyce Język urzędowy: polski Skrót międzynarodowy: PL Domena Internetowa: pl Jednostka monetarna: 1 złoty (PLN) = 100 groszy Powierzchnia: 312 685 km2 Ludność (2012): 38 533 299 Sąsiedzi: Białoruś, Czechy, Litwa, Niemcy, Rosja, Słowacja, Ukraina Podział administracyjny: 16 województw, powiaty, gminy Stolica: Warszawa Inne miasta: Kraków, Wrocław, Gdańsk, Poznań, Lublin, Katowice Ustrój polityczny: republika parlamentarna Władza ustawodawcza: Sejm, Senat Głowa państwa: prezydent – Bronisław Komorowski Szef rządu: prezes Rady Ministrów– Donald Tusk Skład etniczny: Polacy – 98,7 proc., Ukraińcy – 0,6 proc., inni – 0,7 proc. Wyznania: katolicy – 90 proc., prawosławni – 1,6 proc., protestanci, głównie ewangelicy – 0,4 proc., bez wyznania – 7,45 proc.; Członkostwo: EU (Unia Europejska), NATO, UN (Organizacja Narodów Zjednoczonych), CBS, CEFTA, IMF/MFW, UNESCO, UNICEF, WTO, WHO, ISE , OECD Pytania: 1. Patrząc na mapę Polski proszę wymienić wszystkie kraje sąsiedzkie. 2. Kto jest autorem hymnu polskiego? 3. Ile jest w Polsce województw? 4. Kto jest obecnym prezydentem Polski? 5. Ile obywateli ma Polska? 6. Kto jest obecnym szefem rządu? 7. Jakie wyznanie dominuje w Polsce? 8. Jaka jest jednostka monetarna w Polsce? 9. Oprócz Warszawy, które inne duże miasta znacie w Polsce?

101

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. GRAMATYKA: 1. Slovosled Díky poměrně bohatému tvarosloví není slovosled v polských větách pevně ustálený. Není však úplně volný. Volnost slovosledu omezují slohové a logické faktory, ne mluvnické a významové. Můžeme totiž říct jak Ojciec czyta książkę córce, tak i Córce czyta książkę ojciec, a také Książkę czyta ojciec córce, anebo Córce książkę ojciec czyta, a dokonce i Czyta książkę ojciec córce. Všechny tyto věty jsou mluvnicky správné, přestože jenom první mimo kontext má neutrální znění. 2. Sloveso v budoucím čase V polštině rozlišujeme následující možnosti jak správně vyjádřit budoucnost: Sloveso být osoba 1. 2. 3.

jednotné číslo będ - ę będzi - esz będzi - e

Sloveso v nedokonavém vidu osoba jednotné číslo / příčestí min. pro / infinitiv będę liczył / liczyć 1. będziesz liczył / liczyć 2. będzie liczył / liczyć 3.

množné číslo będzi - emy będzi – ecie będ – ą množné číslo / příčestí min. / infinitiv będziemy liczyli / liczyć będziecie liczyli / liczyć będzą liczyli / liczyć

Sloveso v dokonavém vidu osoba

jednotné číslo

1. 2. 3.

policzę policzysz policzy

Cvičení: 1. Zopakujte si ještě jednou pravidla slovosledu v polštině. 2. Časujte vybraná slovesa v budoucím čase v polštině.

102

množné číslo / příčestí min. / infinitiv policzymy policzycie policzą

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. KONWERSACJA: Zkuste si najít nějakou zajímavost týkající se Polska, kultury, dějin, hudby, umění či sportu. Vaše zajímavosti představte ostatním kolegům. Pisanie: Napište krátký dopis či email, ve kterém popíšete Vámi zvolenou zajímavost týkající se Polska. TEST: 1. Vyjádřete v budoucím čase, co budete zítra dělat: W przyszłym tygodniu wyjeżdżam na urlop, jutro …

1. przygotować adresy i telefony polskich konsulatów i ambasad …….. 2. wykupić ubezpieczenie …….. 3. wziąć ze sobą adresy i numery telefonów bliskich w Polsce …….. 4. aktywować usługę roamingu …….. 5. zabrać karty płatnicze, czeki podróżne i gotówkę …….. 6. zanotować numery kart płatniczych i czeków podróżnych …….. 7. zrobić kserokopie dokumentów, które zabieramy ze sobą …….. 8. sprawdzić datę ważności paszportu …….. 9. mieć ze sobą kilka zdjęć paszportowych …….. 10. być na lotnisku dwie godziny przed odlotem ……..

103

Cizí jazyk II. Polský Jazyk I.-IV. SHRNUTÍ:

V této kapitole jsme se naučili popsat nejdůležitější fakta týkající se Polska, kultury, zajímavosti či historie včetně osvojení si nezbytné slovní zásoby a také pravidel týkajících se slovosledu a časování sloves v budoucím čase.

KONTROLNÍ OTÁZKY:

1. Jak se řeknou polsky nejdůležitější fakta týkající se Polska? 2. Jaký je sloveslod v polské větě? 3. Jak se tvoří v polštině tvary sloves v budoucím čase?

DALŠÍ ZDROJE:



104


TEST: 1. Vyjádřete v budoucím čase, co budete zítra dělat: W przyszłym tygodniu wyjeżdżam na urlop, jutro …

1. przygotuję adresy i telefony polskich konsulatów i ambasad …….. 2. wykupię ubezpieczenie …….. 3. wezmę ze sobą adresy i numery telefonów bliskich w Polsce …….. 4. aktywuję usługę roamingu …….. 5. zabiorę karty płatnicze, czeki podróżne i gotówkę …….. 6. zanotuję numery kart płatniczych i czeków podróżnych …….. 7. zrobię kserokopie dokumentów, które zabieramy ze sobą …….. 8. sprawdzę datę ważności paszportu …….. 9. będę miał ze sobą kilka zdjęć paszportowych …….. 10. będę na lotnisku dwie godziny przed odlotem ……..

105


ZÁVĚR

SLOVO AUTORA:

Tímto jsme se dostali na konec studijní opory. Doufám, že nově získané dovednosti Vám umožní ještě lépe a suverénně zvládnout nejběžnější komunikační, gramatické a syntaktické situace v polštině, což je nezbytným předpokladem pro profesionální vystupování na pracovišti či v cizojazyčné moderní firmě.

106


POUŽITÁ LITERATURA A DALŠÍ ZDROJE



107


PŘÍLOHY

108

STUDIJNÍ OPORA K PŘEDMĚTU CIZÍ JAZYK II. POLSKÝ JAZYK I.-IV

Recommend Documents