Start-up projecten, Meelegopties, Notificatie Europese Unie Statusrapportage In opdracht van: Provincie Fryslân Project: 2014.006 Datum: Utrecht, 7 april 2014 Auteurs: Leonie Hermanussen David van Kerkhof Sven Maltha Roelof de Boer (Fryslân Ring)
Inhoudsopgave 1
Inleiding ............................................................................................... 6 1.1
Aanleiding................................................................................................... 6
1.2
Context ...................................................................................................... 6
1.2.1 Start-up projecten ....................................................................................... 6 1.2.2 Meelegprojecten.......................................................................................... 6 1.2.3 Notificatie aan Europese Unie ....................................................................... 6 1.3
2
Leeswijzer .................................................................................................. 7
Start-up projecten ................................................................................ 9 2.1
Inleiding ..................................................................................................... 9
2.2
Algemeen beeld en overeenkomsten in de projecten ........................................ 9
2.3
Beschrijving van de Start-Up projecten fase 1 ................................................. 9
2.3.1 Langweer ................................................................................................... 9 2.3.2 De 4 Doarpen en Hidaard ............................................................................ 10 2.3.3 Bedrijventerreinen Menameradiel ................................................................. 11 2.3.4 Langedijke ................................................................................................ 11 2.3.5 Bedrijventerrein Woudsend.......................................................................... 12 2.3.6 Brekkenpolder/Tacozijl ................................................................................ 12 2.3.7 Terherne ................................................................................................... 13 2.3.8 Jannum ..................................................................................................... 13 2.3.9 Foarryp ..................................................................................................... 14 2.3.10Olterterp -It Sùd e.o. .................................................................................. 14
3
Meelegopties ....................................................................................... 15
4
Notificatie Europese Unie .................................................................... 19
5
Samenvatting ...................................................................................... 23
Annex 1. Overzicht status start-up projecten ........................................... 25
Dialogic NEXT STEP
3
Dialogic NEXT STEP
5
1 Inleiding Deze tussenrapportage geeft een overzicht van de stand van zaken in de start-up projecten, de meelegprojecten, de notificatie aan de Europese Unie(EU), en het aanjagen van het buitengebied.
1.1 Aanleiding Op 27 november 2013 heeft Provinciale Staten van Fryslân de PS-notitie Ynvestearingsplan foar superfluch ynternet yn Fryslân unaniem aangenomen. Het doel van dit plan is het beschikbaar komen van een Next Generation Accessnetwork (NGA) voor elk huishouden in Fryslân. In de PS-notitie is de Staten gevraagd om nu de uitvoering (fase II) van het Investeringsplan ter hand te nemen. Concreet gaat het daarbij om het vormgeven en ontwikkelen van een Breedbandfonds, een Breedbandloket, het begeleiden van Start-up projecten, gezamenlijke investeringsprojecten met Tennet en Alliander, het opstellen van de EU-notificatie en afstemming met Brussel evenals met de Nederlandse partijen (de provincies Noord-Brabant, Overijssel en het ministerie van Economische Zaken), het aanjagen van het buitengebied, en het overall projectmanagement.
1.2 Context 1.2.1 Start-up projecten De start-up projecten ondersteunen NGA-initiatieven waarbij op zeer korte termijn gehandeld moet worden, maar waar snel substantiële slagen gemaakt kunnen worden. Deze projecten worden financieel ondersteund middels een regeling die losstaat van financieringsregelingen in het Breedbandfonds. Op deze wijze kunnen kansrijke projecten door de Provincie worden ondersteund alvorens het Breedbandfonds actief zal zijn. Dit brengt twee voordelen met zich mee. Ten eerste ondervinden projecten, die reeds lopen voordat het Breedbandfonds operationeel is, geen vertraging. Ten tweede kunnen deze projecten een voorbeeldfunctie binnen de provincie gaan vervullen. Geleerde lessen in de start-up projecten kunnen bijvoorbeeld via het Breedbandloket worden gedeeld aan andere NGA-initiatiefnemers.
1.2.2 Meelegprojecten De meelegprojecten trachten gebruik te maken van synergievoordelen die te behalen zijn bij de uitrol van andere projecten waarbij op interessante locaties de grond open gaat. Op dergelijke locaties kunnen glasvezels of lege buizen worden meegelegd. Op deze manier kan de Provincie een voorinvestering doen in een potentieel glasvezelnetwerk. Mogelijke projecten waarbij graafkosten kunnen worden gedeeld tussen de Provincie en andere initiatiefnemers zijn infrastructurele projecten (TenneT, Alliander, provinciale bruggen en sluizen) of gemeentelijke projecten waarbij de grond open gaat.
1.2.3 Notificatie aan Europese Unie De Europese Commissie heeft specifiek voor de aanleg van breedband een uitzonderingssituatie wat betreft staatssteun gedefinieerd. Concreet geeft zij aan dat vooral in zogenoemd wit gebied het financieel ondersteunen van marktpartijen uitgezonderd is van het verbod
6
Dialogic NEXT STEP
op staatssteun, mits voldaan is aan een aantal voorwaarden. Een van deze voorwaarden betreft een notificatie van de steunmaatregel aan de Commissie.
1.3 Leeswijzer Hoofdstuk 2 gaat beschrijft de huidige stand van zaken van de start-up projecten. Hoofdstuk 3 gaat specifiek in op de meelegprojecten. Hoofdstuk 4 behandelt tot slot de status van de EU-notificatie. In hoofdstuk 5 is een korte samenvatting te vinden van het rapport.
Dialogic NEXT STEP
7
2 Start-up projecten Door Roelof de Boer, Fryslân Ring, 28 maart 2014
2.1 Inleiding In de vergadering van Provinciale Staten van 27 november 2013 is het advies met betrekking tot snel internet aangenomen en daarmee is expliciet opdracht verstrekt tot het uitvoeren van de daarin aangegeven werkzaamheden tot de zomer 2014. Annex 1 geeft een overzicht van de vorderingen op verschillende onderdelen van alle start-up projecten.
2.2 Algemeen beeld en overeenkomsten in de projecten In Fryslân is een tiental projecten (buitengebieden en bedrijventerreinen) opgestart vanuit individuele dan wel groepsbehoefte, om snel breedbandinternet aan te leggen. De behoefte komt voort uit een gebrek aan capaciteit of een slechte verbinding die regelmatig wordt verbroken. De behoeftevraag is persoonlijk (gezinssituatie: onderwijs, zorg, thuiswerken, etc.) of zakelijk (ZZP, agrarisch, kantoor aan huis, slecht ontsloten bedrijventerreinen). Het vinden van trekkers aan (burger)initiatieven verschilt per gemeente. Hier en daar ontstaat spontaan een initiatief, op een andere plaats initieert de gemeente een bijeenkomst van dorpscoördinatoren of vraagt plaatselijk belang om informatie. Het bewustwordingsproces dat onze maatschappij verandert en er voor iedereen op digitaal gebied vele mogelijkheden liggen begint langzamerhand te groeien. Individuen die momenteel niet veel gebruik maken van deze vorm van communicatie raken er steeds meer van overtuigd dat - soms gedwongen door de vraag van instanties of een slechte gezondheid - het gebruik van digitaal communiceren onontbeerlijk is voor het goed functioneren in de samenleving. Het feit dat burgers het initiatief nemen en minder afhankelijk (willen) zijn van de overheid draagt bij aan een andere manier van denken en doen. In de nu recent (afgelopen 6 maanden) ontstane beweging van groepen mensen zit heel veel kennis en inzet uit de lokale bevolking, die zich uitstekend leent om de realisatie van snel breedbandinternet aan te pakken. De investeringen in de digitale snelweg in het buitengebied zijn echter hoog en een helpende hand is onontbeerlijk. De navolgende initiatieven zullen met de nu opengestelde start-up subsidieregeling snel van de grond kunnen komen. Voor het doorontwikkelen van de aanleg in het buitengebied na de sluiting van de huidige provinciale start-up subsidieregeling is het erg van belang dat alle betrokken partijen in beweging komen en blijven en met elkaar communiceren om de hoge (onrendabele) kosten blijvend te kunnen dekken.
2.3 Beschrijving van de Start-Up projecten fase 1 2.3.1 Langweer In Langweer is een actieteam geformeerd bestaande uit drie trekkers, die hun roots hebben in de dorpsgemeenschap. Op 4 februari 2014 is er een informatieavond georganiseerd, waar circa 30 belangstellenden uit Langweer aanwezig waren als vertegenwoordigers van alle sport- en culturele verenigingen. Hieruit is een initiatiefgroep van plusminus tien mensen ontstaan, die met elkaar de visie wil uitdragen om voor
Dialogic NEXT STEP
9
Langweer, Dijken en Boornzwaag (totaal circa 450-500 percelen) aanleg van breedband internet te realiseren. De gemeente De Friese meren heeft op 6 maart 2014 in een bijeenkomst van alle dorpsbelangen in Tjerkgaast aangegeven dat er een onderzoek loopt om op termijn alle percelen in de gemeente zonder kosten te voorzien van een glasvezelaansluiting. Op basis van dit gegeven heeft het actieteam in Langweer besloten pas op de plaats te maken en de ontwikkelingen af te wachten.
2.3.2 De 4 Doarpen en Hidaard Op initiatief van de gemeente Littenseradiel heeft op 14 januari 2014 een informatieavond plaatsgevonden over breedbandinternet met alle vertegenwoordigers van de dorpsbelangen. Hieruit is naar voren gekomen dat er in De 4 Doarpen (Hinnaard Itens, Rien en Lytsewierrum) en Hidaard relatief veel meldingen waren gedaan van plaatsen waar de capaciteit van internet erg laag is. Vervolgens is er door deze twee dorpsbelangen, ondersteund door de gemeente en Fryslân Ring een werkgroep Glasvezel opgericht. Deze werkgroep heeft ingezet op directe communicatie met de bewoners en hiermee het aantal meldingen in enkele weken naar 68% van de aan te sluiten percelen (totaal circa 250) in het gebied getild. Hierna is opdracht gegeven om een richtprijs te bepalen en de businesscase te maken. Op 1 april 2014 is door de gezamenlijke besturen van de twee dorpsbelangen besloten om in de loop van april met twee informatieavonden de inwoners te informeren over de mogelijke aanleg van glasvezel in het buitengebied. Met de subsidie van de provincie kan er voor €12,- per maand (gedurende 12 jaar) extra ten opzichte van een vergelijkbaar glasvezelabonnement in Leeuwarden in het najaar van 2014 internet via glasvezel worden geleverd. Hierbij wordt er uitgegaan van het principe dat alle percelen worden aangesloten tot in de meterkast en dat er door minimaal 60% van deze aangesloten percelen daadwerkelijk breedbandinternet wordt afgenomen. Als het resultaat van de informatieavonden positief wordt ontvangen door de inwoners zal er zo spoedig mogelijk een subsidieaanvraag worden gedaan bij de provincie voor een bijdrage in de aanlegkosten.
10
Dialogic NEXT STEP
2.3.3 Bedrijventerreinen Menameradiel Op initiatief van de gemeente zijn drie bedrijventerrein/gebieden benaderd om daar een voorlichtingsavond te geven: Berlikum, Menaldum, en Dronrijp. Op basis van één hoofdpresentatie en twee deelpresentaties zijn alle ondernemers voorgelicht. Uit de behoeftebundeling blijkt dat er op de bedrijventerreinen in Berlikum en Dronrijp veel belangstelling is en Menaldum wat minder. Een calculatie van de kosten is gemaakt en gedeeld met ondernemers en gemeente, waarbij tevens de route van het netwerk is weergegeven. Momenteel wordt vanuit de gemeente een vraagbundeling gedaan om definitieve aantal aansluitingen in beeld te krijgen en daarmee de businesscase te kunnen maken.
2.3.4
Langedijke
In Langedijke is een werkgroep reeds 2 jaar bezig om de mogelijkheden van snel breedbandinternet te peilen, met als doel om iedereen daarop aan te sluiten tegen een redelijke prijs. Het gezamenlijk optrekken van de initiatiefgroep met de provincie en gemeente Ooststellingwerf heeft ertoe geleid dat er nu inzicht is in de mogelijkheden en de kosten. De beschikbare subsidie van de Provincie geeft een sluitende de business case voor ruim 60% van degenen die behoefte hebben aan snel internet. De rekensom bepaalt dat dat kan tegen een meerprijs van €10,- per maand (gedurende 12 jaar) ten opzichte van een glasvezelaansluiting in Leeuwarden. Als onderdeel van de start-up regeling zal naar verwachting Langedijke als een van de eerste een beroep doen op de provinciale subsidieregeling en zullen de ruim 160 aansluitingen in en rondom het dorp over enkele maanden worden voorzien van betaalbaar en snel breedbandinternet (glasvezel).
Dialogic NEXT STEP
11
2.3.5 Bedrijventerrein Woudsend Het primaire contact in Woudsend loopt via de ondernemersvereniging De gemeente wordt geïnformeerd en er is een gezamenlijk gesprek geweest. Tot op heden zijn er 12 geïnteresseerde bedrijven. Op deze basis wordt op dit moment de richtprijs voor de business case gemaakt. Aan de hand daarvan wordt bepaald of de aanleg van glasvezel op dit terrein rendabel is.
2.3.6
Brekkenpolder/Tacozijl
In november 2013 heeft Plaatselijk Belang Brekkenpolder/Tacozijl contact gezocht met de provincie omdat alle inwoners van de polder geconfronteerd worden met het achterblijven van de capaciteit van internet en zelfs de ontbering daarvan, omdat er regelmatig kabelbreuk optreedt. Er is meteen actie ondernomen in de vorm van een behoeftebundeling. Na de informatieavond, die door Plaatselijk Belang is gehouden op 27 januari 2014, heeft 94% van de inwoners van de polder aangegeven behoefte te hebben aan snel breedbandinternet. Inmiddels is uitgerekend wat de aanleg van glasvezel gaat kosten voor 38 aansluitingen. In overleg met gemeente De Friese Meren, die de ambitieuze visie heeft glasvezel in de gehele gemeente aan te leggen, zal een voorstel aan de inwoners worden gedaan om de businesscase sluitend te maken en voor 1 juni 2014 een aanvraag voor subsidie in te dienen bij de provincie.
12
Dialogic NEXT STEP
2.3.7 Terherne Aan de hand van de reactie op de algemene informatieavond van De Friese Meren in Tjerkgaast en het aantal aanmeldingen in Terherne is recentelijk contact geweest met de leden van Plaatselijk Belang. In het dorp is de capaciteit van de huidige netwerken minimaal. Volgens Plaatselijk Belang is het (witte) buitengebied vrijwel geheel verstoken van voldoende internetcapaciteit en is in het dorp de capaciteit (zowel via coax als telefoonlijn) onvoldoende. Op dit moment wordt gedacht aan het opzetten van een campagne om de behoefte duidelijker in beeld te brengen.
2.3.8
Jannum
In Jannum, onder de rook van Dokkum en aan de Dokkumer Ee is de capaciteit van internet gedaald tot onder de 0,5 Mbit/sec. Hier heeft een enkel persoon in een vroeg stadium op die plek daar aandacht voor gevraagd. De hoeveelheid aan te sluiten percelen
Dialogic NEXT STEP
13
in dit buitengebied is echter gering ten opzichte van de oppervlakte en daardoor zijn de investeringen die moeten worden gedaan voor de ontsluiting van snel breedbandinternet met glasvezel erg hoog. De burgers kunnen deze lasten hier niet dragen, ook niet met de ter beschikking te stellen subsidie. Er wordt nu onderzocht of het gericht aanstralen van percelen vanuit een mast met glasvezelaansluiting mogelijkheden biedt die betrouwbaar en redelijk betaalbaar zijn.
2.3.9 Foarryp Tussen Franeker en Harlingen ten Noorden van de snelweg ligt een open bouwlandgebied. De huidige internetverbinding heeft voor een gezin met jonge opgroeiende kinderen niet voldoende capaciteit en daarom is een initiatiefgroep ontstaan. Deze werkt nu samen met Dorpsbelang Wijnaldum om in het buitengebied, en wellicht ook in het dorp, te onderzoeken of aanleg van snel breedbandinternet haalbaar is. Inmiddels is er een uitgebreide campagne afgesloten waaruit blijkt dat er voldoende behoefte is om het berekenen van de aanleg te rechtvaardigen en de business case in te vullen.
2.3.10 Olterterp -It Sùd e.o. Vanuit de vraag van een betrokken bewoner in Olterterp, de inschakeling van dorpsbelang It Súd en de hulp van It Fryske Gea en gemeente Opsterland is er in Olterterp en omgeving (ruwweg tussen de A7, de provinciale weg N381, Beetsterzwaag en Lauswolt) een burgerinitiatief ontstaan, die de aanleg van glasvezel onder de aandacht van de bewoners heeft gebracht. Na een intensieve behoeftebundeling en een informatieavond op 27 maart 2014 is besloten om recht op het doel af te gaan. Op korte termijn volgt de berekening van de aanlegkosten, de businesscase en de aanvraag voor de provinciale subsidie. De actiegroep gaat er vanuit dat voor het einde van 2014 vrijwel alle percelen (circa 250) in het gebied op glasvezel zijn aangesloten.
14
Dialogic NEXT STEP
3 Meelegopties 3.1 Inleiding In het Ynvestearingsplan foar superfluch ynternet yn Fryslân, zoals goedgekeurd door de Provinciale Staten van Fryslân in november 2013, wordt aangegeven dat de Provincie een meelegtraject zal uitwerken. Binnen dit traject zal de Provincie – daar waar de grond opengaat voor andere graafwerkzaamheden – voorinvesteringen doen in NGAinfrastructuur ten behoeve van FttH. Bij het realiseren van een vast telecommunicatienetwerk zijn de graafkosten vaak de grootste kostenpost. Door graafwerk te combineren kunnen er dus aanzienlijke kostenvoordelen gehaald worden. Concreet zijn in het Investeringsplan al kansen om mee te leggen geïdentificeerd. Het gaat hierbij concreet om de volgende trajecten:
Utiliteitssector Bruggen en sluizen Mobiliteitssector Gemeentelijke infrastructurele werken
Voor dergelijke voorinvesteringen is een bedrag van €1,5 miljoen gereserveerd. Deze investeringen zullen zich terugverdienen doordat de infrastructuur uiteindelijk wordt overgenomen door een marktpartij of een bewonerscoöperatie. Immers, dergelijke investeringen zoals meeleggen in wit gebied zijn naar verwachting interessant voor partijen zodra zij plannen maken in het betreffende gebied. Inmiddels zijn verschillende gesprekken gevoerd met partijen ten aanzien van dit doelgebied. Dit leidt tot twee trajecten:
Handleiding voor toekomstige projecten Concrete meelegopties
3.2 Handleiding voor toekomstige projecten De afgelopen tijd heeft Dialogic meerdere gesprekken gevoerd met grondroerders en potentiële afnemers gesproken. In de appendix is een lijst opgenomen met gesprekspartners. De gemene deler in de gesprekken was dat alle partijen een high-level design in veel gevallen als voorwaarde zien voor het voorinvesteren. Er is in het verleden veel ervaring opgedaan met het aanleggen van infrastructuur die uiteindelijk niet nuttig, vindbaar of relevant bleek te zijn. Op die manierzijn veel inkomsten gederfd. Door eerst een high-level design te ontwerpen, wordt dit risico beperkt. Over de aard van de te installeren infrastructuur is geen eenduidige mening. De ene partij geeft aan dat je tenminste tot aan de erfgrens infrastructuur moet leggen, anderen zien opties voor het leggen van enkel lege mantelbuizen. Ook ten aanzien van ‘kunstwerken’ zijn de meningen verdeeld. Sommige trajecten, bijvoorbeeld onder het spoor, een rivier of een autoweg kan het altijd rendabel zijn om hierbij mee te leggen. Een volledig andere manier van meeleggen is om rekening te houden met de POP-grootte om voor te sorteren op uitrol van omliggende gebieden direct aan een gebied waar NGA
Dialogic NEXT STEP
15
gerealiseerd zal worden. Door op dat moment een extra grote POP te plaatsen, kunnen deze aansluitingen hiervan meeprofiteren. Op korte termijn worden gesprekken gevoerd met verantwoordelijken binnen de Provincie om een concrete handleiding op te stellen voor toekomstige meelegtrajecten. Hierbij is de provinciale inbedding een punt van aandacht.
3.3 Concrete meelegopties Naast het opstellen van een handleiding zoekt de Provincie ook naar concrete opties om mee te leggen. We identificeren hierbij vraaggedreven en aanbodgedreven projecten. Vraaggedreven projecten komen vanuit partijen die zelf NGA willen realiseren, en in dat kader andere grondroerders tegenkomen. Vraaggedreven projecten worden geïnitieerd door alternatieve grondroerders die graafwerkzaamheden gaan uitvoeren, en in dat kader toegevoegde waarde kunnen bieden aan FttH-projecten.
3.3.1 Vraaggedreven De Friese telecomoperator Kabelnoord heeft aangegeven haar HFC-netwerk te willen gaan verglazen. Hiertoe hebben zij hun footprint opgedeeld in vier gebieden die zij in vier fases zullen aansluiten. In 2015 starten zij met de uitrol van de eerste twee fases. In de laatste fases komen de huishoudens aan bod die momenteel in wit gebied liggen. Kabelnoord geeft echter aan dat zij momenteel al benaderd worden met de vraag of zij willen meeleggen met aankomende (niet-telecomgerelateerde) graafwerkzaamheden, onder andere vanuit gemeenten. Door deze graafwerkzaamheden te combineren, worden de totale kosten per partij lager. Aangezien Kabelnoord momenteel enkel financiering heeft geregeld voor de eerste fase, leek het erop dat Kabelnoord in eerste instantie deze mogelijkheden aan zich voorbij moest laten gaan. Het meelegtraject van de Provincie lijkt hier echter uitkomst te bieden. Momenteel is Kabelnoord de businesscase voor deze meelegopties aan het uitwerken en zij komen hier op korte termijn bij de provincie op terug.
3.3.2 Aanbodgedreven Zoals aangegeven zijn zowel TenneT als Alliander voornemens om glasvezel te realiseren. De graafwerkzaamheden van beide partijen lopen door wit gebied in Fryslân, en momenteel wordt de businesscase voor twee concrete gebieden geanalyseerd. Specifiek gaat om het traject Lollum-Franeker en Achtkarspelen. Traject Lollum - Franeker Op het traject Lollum – Franeker liggen 18 boerderijen in wit gebied. In de volgende figuur is het traject ingetekend.
16
Dialogic NEXT STEP
Figuur 1. Traject Lollum - Franeker (de blauwe lijn)
Dit traject zal aangelegd worden door TenneT. De aannemer die dit traject zal aanleggen, is momenteel een businesscase aan het opstellen om direct infrastructuur voor FttH mee te leggen. Hierbij wordt ook rekening gehouden met een mogelijke uitbreiding naar de omliggende gebieden. Achtkarspelen In Achtkarspelen zal Alliander verschillende aansluitingen realiseren. De stichting in oprichting die in Achtkarspelen FttH wil aanleggen, is enthousiast over deze mogelijkheden, en ziet concreet kansen om bijvoorbeeld Gerkesklooster en Stroobos ook in de eerste fase
Dialogic NEXT STEP
17
mee te nemen. Alliander werkt momenteel de concrete casus uit. In de volgende figuur wordt een overzicht gegeven van relevante trajecten in Achtkarspelen.
OS Bergum
Tracé verkenning
SS Kootstertille
Eventuele samenloop tracé SS Kootstertille
Situatie weergave
RS Buitenpost
SS Gerkesklooster Klant Campina Figuur 2. Overzicht van trajecten in Achtkarspelen
Overige trajecten Zowel TenneT en Alliander zullen ook op andere trajecten in Fryslân graafwerkzaamheden verrichten. Bij al deze trajecten zal de Provincie mogelijke kansen blijven identificeren.
18
Dialogic NEXT STEP
4 Notificatie Europese Unie Op 20 december 2013 is het concept Investeringsreglement van het Breedbandfonds Fryslân ter notificatie verstuurd aan de Europese Commissie. Het betrof een gezamenlijke notificatie van de provincies Noord-Brabant, Overijssel en Fryslân, in afstemming met het ministerie van Binnenlandse Zaken. Op 19 februari 2014 heeft de Commissie per brief een aantal vragen gesteld aan de provincies, ter nadere toelichting op de ingediende Investeringsreglementen. Middels een opgesteld memorandum - voorzien van annexes zijn de vragen gezamenlijk door de drie provincies beantwoord. Met de beantwoording en verstrekte toelichting menen de provincies tegemoet te zijn gekomen aan de wens van de Commissie. Gezien de overall positieve reactie is de verwachting dat Commissie dit voorjaar met een definitief besluit komt. Een belangrijk verzoek van de Commissie betrof het expliciet maken van de prioriteringscriteria die gehanteerd worden, wanneer zich voor een specifiek doelgebied concurrerende fondsaanvragen voordoen. Tabel 1 geeft binnen de categorieën, businesscase, maatschappelijke opgave, en kwaliteit van het netwerk specifieke beoordelingscriteria. In de uiteindelijke definitieve versie zoals die in Fryslân zal worden gebruikt, kunnen bepaalde criteria nog nader worden geoperationaliseerd, en meer aan specifieke maximum scores worden gekoppeld.
Dialogic NEXT STEP
19
Tabel 1 Prioriteringscriteria concurrerende aanvragen NGA financiering
Categorie
Criterium
Max score per categorie
Toelichting
Toepassing van kostenbesparende technieken
Toepassing van technieken die leiden tot kostenbesparing ten opzichte van de gangbare CAPEX en OPEX kosten.
Startpenetratie (% HA/HP)
Als onderbouwing van de prognose voor het te bereiken percentage HA. Aan te tonen door handtekeningen van toekomstige gebruikers en onderzoek naar betalingsbereidheid. Voorkeur voor contracten boven intentieverklaringen. Hoe meer handtekeningen hoe beter.
Risicoprofiel businesscase
Hoe groter de zekerheid dat middelen worden terug betaald hoe beter. Het risico voor de provincie wordt onder meer bepaald door het percentage Eigen Vermogen in de totale financiering, de looptijd en de geboden zekerheden van de financiering, en de solvabiliteit en het trackrecord van de aanvrager.
Business Case
50 Financieringsbehoefte per HP (multiplier fondsmiddelen)
Percentage van de CAPEX dat door de provincie moet worden gefinancierd. Hoe lager hoe beter. Gestreefd wordt naar de aanleg van toekomstvaste netwerken tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten.
Percentage HP in het doelgebied
Percentage van alle door het netwerk (Homes Passed’) bereikte verblijfseenheden in het betreffende doelgebied. De provincie streeft naar gebiedsdekkende NGA netwerken. Hoe hoger het percentage hoe beter.
Aantal HP in project
Uit oogpunt van doelrealisatie wordt gestreefd naar projecten van grotere omvang in termen van aantallen Homes Passed.
Maatschappelijke opgave
20
Dialogic NEXT STEP
Categorie
Kwaliteit van het netwerk
Criterium
Max score per categorie
Toegang en tarieven ULL / WBA / Ductaccess
De provincie faciliteert slechts nieuwe open netwerken, in lijn met de eisen van de Europese Commissie en de richtlijnen van de ACM. Aanvragen worden vergeleken op de mate waarin non-discriminatoire en betaalbare toegang voor derden tot het netwerk -en daarmee de concurrentie op het netwerk- duurzaam gewaarborgd is. Een netwerkontwerp, waarmee toegang zoekende derden de meeste handelingsruimte en vrijheidsgraden verkrijgen voor het kunnen toepassen van hun eigen technologie-platforms en innovaties, wordt hoger gewaardeerd.
Aantal Service Providers
Gebruikers zijn gebaat bij keuze uit meerdere concurrerende onafhankelijke Service Providers met aanbod voor internettoegang, vaste telefonie, RTV-diensten en overthe-top streaming videodiensten
Aantal Actieve Operators
50
Totaalscore
De openheidsdoelstelling vereist de mogelijkheid dat meerdere actieve operators van het netwerk gebruik (kunnen) maken. Hoe meer operators al bij de start actief zijn, des te beter. De gebruikte technologie bepaalt de grenzen van de toekomstige opschaling als antwoord op een zich ontwikkelende vraag. Hoe meer opschaalbaar (bv 1Gbit/s, 10Gbit/s, 100Gbit/s) hoe toekomstvaster het netwerk. Op dit moment hebben Point to Point-netwerken de voorkeur boven Point to Multipoint netwerken. Het doel is stabiele vaste verbindingen. Een bekabelde verbinding heeft de voorkeur boven een draadloze verbinding. Een technische opzet die zorgt voor verbindingen met een lage bit-foutenkans, zo onafhankelijk mogelijk van weersomstandigheden, heeft de voorkeur. Waar gedeelten van het doelgebied moeilijk op een bekabeld NGA-netwerk kunnen worden aangesloten maar draadloze netwerken een betaalbare oplossing bieden, zijn combinaties van technologieën een alternatief.
Opschaalbaarheid (denk aan capaciteit, snelheid)
Dialogic NEXT STEP
Toelichting
100
21
22
Dialogic NEXT STEP
5 Samenvatting Deze rapportage geeft een overzicht van de status van de start-up projecten, de meelegopties, en de EU-notificatie. De start-up projecten ondersteunen NGA-initiatieven waarbij op zeer korte termijn gehandeld moet worden, maar waar snel substantiële slagen gemaakt kunnen worden. De meelegprojecten trachten gebruik te maken van synergievoordelen die te behalen zijn bij de uitrol van andere projecten waarbij op interessante locaties de grond open gaat. De notificatie aan de Europese Unie is een belangrijke voorwaarde die getroffen moet worden om rechtmatig staatsteun te verlenen voor de aanleg van breedband in wit gebied. Start-up projecten In totaal zijn tien lokale start-up projecten gedefinieerd. In onderstaande opsomming wordt de voorgang per project summier beschreven:
Brekkenpolder/Tacozijl: In dit project is reeds de behoefte geïnventariseerd en met het definitief aantal aanmeldingen (38 percelen) zal een voorstel aan de inwoners worden gedaan om de businesscase sluitend te maken. Langedijke: In dit project is reeds de behoefte geïnventariseerd en met het definitief aantal aanmeldingen (160 percelen) heeft men een sluitende businesscase kunnen maken. Bedrijventerreinen Menameradiel: Momenteel wordt vanuit de gemeente een vraagbundeling gedaan om het precieze aantal aansluitingen in beeld te krijgen en daarmee de definitieve businesscase te kunnen maken. In de globale berekening werd uitgegaan van zo’n 250 aan te sluiten percelen. Langweer: Ten behoeve van dit project (ca. 450-500 percelen) is een reeds een actiegroep geformeerd. Momenteel wordt een globale berekening van de businesscase uitgevoerd. Foarryp: Uit de globale berekening van de businesscase blijkt dat er voldoende behoefte is om de stap te maken om een definitieve business case te gaan berekenen. De vier Doarpen en Hidaard: Dit project beslaat circa 250 percelen. Momenteel is men bezig met de vraagbundeling van dit project. Deze maand volgen twee informatieavonden voor bewoners. Olterterp -It Sùd e.o.: De vraagbundeling ten behoeve van dit project is reeds afgerond. Op korte termijn volgt de definitieve berekening van de businesscase die betrekking heeft op circa 250 percelen. Bedrijventerrein Woudsend: Momenteel wordt de definitieve businesscase berekend voor het project, dat ongeveer twaalf geïnteresseerde bedrijven beslaat. Terherne: Dit project bevindt zich in de intakefase. Jannum: Dit project bevindt zich in de intakefase.
Meelegprojecten Dialogic heeft gesprekken gevoerd met telecomoperators en grondroerders ten aanzien van het benutten van meelegkansen: bij het realiseren van een vast telecommunicatienetwerk zijn de graafkosten vaak de grootste kostenpost. Door graafwerk te combineren kunnen er dus aanzienlijke kostenvoordelen behaald worden. Op basis van de eerste gesprekken blijkt dat een high-level design in veel gevallen een belangrijke voorwaarde is voor het voorinvesteren in infrastructuur.
Dialogic NEXT STEP
23
Tevens zijn concrete meelegopties geïdentificeerd op zowel vraaggedreven niveau (Kabelnoord) als aanbodgedreven niveau (Traject Lollum-Franker, Achtkarspelen). Hieronder worden deze opties kort uiteengezet:
Kabelnoord: Deze Friese telecomoperator heeft aangegeven haar HFC-netwerk te willen gaan verglazen. Onder andere de gemeente heeft aangegeven in het buitengebied ook graafwerkzaamheden te gaan verrichten. Momenteel is Kabelnoord de businesscase voor meelegopties bij deze trajecten aan het uitwerken. Het bedrijf komt hier op korte termijn bij de Provincie op terug. Traject Lollum - Franeker: De aannemer die dit traject zal aanleggen, is momenteel een businesscase aan het opstellen om direct infrastructuur voor FttH bij 18 percelen in wit gebied mee te leggen. Achtkarspelen: In Achtkarspelen zal Alliander verschillende aansluitingen realiseren. De stichting in oprichting die in Achtkarspelen FttH wil aanleggen, is enthousiast over deze mogelijkheden en ziet meelegkansen. Alliander werkt momenteel de casus uit.
De Provincie zal daarnaast andere kansen ten aanzien van meeleggen bij onder andere TenneT en Alliander blijven identificeren. Notificatie Europese Unie Op 20 december 2013 is het concept Investeringsreglement van het Breedbandfonds Fryslân ter notificatie verstuurd aan de Europese Commissie. Het betrof een gezamenlijke notificatie van de provincies Noord-Brabant, Overijssel, en Fryslân, in afstemming met het ministerie van Binnenlandse Zaken. Op 19 februari 2014 heeft de Commissie per brief een aantal vragen gesteld aan de provincies, ter nadere toelichting op de ingediende Investeringsreglementen. Middels een opgesteld memorandum - voorzien van annexes zijn de vragen gezamenlijk door de drie provincies beantwoord. Met de beantwoording en verstrekte toelichting menen de provincies tegemoet te zijn gekomen aan de wens van de Commissie. Gezien de overall positieve reactie is de verwachting dat Commissie dit voorjaar met een definitief besluit komt.
24
Dialogic NEXT STEP
Annex 1. Overzicht status start-up projecten Fase Intake
Onderdeel Intake project Info inzamelen Check subsidie Analyse Eerste bijeenkomst
Activiteit Telefonische kennismaking Definitie ‘huiswerk’ initiatief Check op witte/grijze aansluitingen Inventarisatie en analyse stakeholders Eerste bijeenkomst voorlopige actiegroep: kennismaking, afbakening project, opstellen stappenplan met tijdspad en verslaglegging
A
B
C
D
E
Project* F
G
H
I
J
‘Go or no go’ op basis van energie en enthousiasme Actiegroep
Formeren Plannen Globale berekening Actiegroep
Formeren actiegroep Verder uitwerken stappenplan Globale berekening business case en bespreking alternatieven Bijeenkomst actiegroep: bespreking globale business case en vaststellen stappenplan
‘Go or no go’ op basis van globale berekening Inzameling basisgegevens
BAG BAG GBKN Infra
Behoefteinventarisatie
Communicatieplan Website Banners Overleg
Dialogic NEXT STEP
Aanleveren informatie BAG-database door gemeente Verwerken BAG-data t.b.v. website start-up project Aanleveren en verwerken GBKN en rioolkaart Aanleveren en verwerken assets gemeente (infrastructureel en werken) Opstellen en advies communicatieplan Inrichten platform website behoefteinventarisatie Aanleveren en uitwerken 2-3 testimonial flashbanners Operationele communicatie
25
Fase Behoefteinventarisatie
Onderdeel Accommodatie
Activiteit A Accommodatie regelen, uitnodigingen versturen en najagen Kick-off voorlichting Kick-off voorlichtingsbijeenkomst stakeholders/ bestuur /ambassadeurs Bundeling Behoefteinventarisatie met 70, 80, 90 % Vragen Tweedelijns vragen van doelgroep Update Tweewekelijkse nieuwsupdate website (3x) Rapportage Tweewekelijkse rapportage aanmeldingen (6x) Eindrapport Eindrapportage aanmeldingen behoeftebundeling Evaluatie Evaluatie: voldoende aanmeldingen om door te gaan
B
C
D
E
Project* F
G
H
I
J
‘Go or no go’ op basis behoefteinventarisatie
*
A) Langweer, B) De vier Doarpen en Hidaard, C) Menameradiel, D) Langedijke, E) Woudsend: bedrijventerrein, F) Brekkenpolder/Tacozijl, G) Terherne, H) Jannum, I)Foarryp, J)Olterterp – It Sùd e.o.
Legenda: Activiteit is reeds afgerond Activiteit is in progressie Activiteit is nog niet gestart
26
Dialogic NEXT STEP
Annex 2. Gesprekspartners meelegtraject Partij
Gesprekspartner
Functie
Kabelnoord
A. van der Hoek
Manager Techniek
Reggefiber
J. Salomons
Projectmanager FttH
Volker Wessels Telecom
J. Brunninkhuis
Projectmanager FttH
M. Nienhuis
Productmanager FttH
U.J. van der Wal
Manager Fiber
Schuuring
Dialogic NEXT STEP
27
Contact: Dialogic Hooghiemstraplein 33-36 3514 AX Utrecht Tel. +31 (0)30 215 05 80 Fax +31 (0)30 215 05 95 www.dialogic.nl
