Informatieblad bij Somiedo, Lopen tussen beren en wolven in Noord-Spanje, in Op Pad 3-2009, pag 114 t/m 120.
Somiedo Spanje, wandelen
Tekst & foto Jan Knaapen
Het gebied Cultuur De tochten van dag tot dag Standplaats Zwaarte, moeilijkheidsgraad Navigatie Beste tijd Er naar toe Vervoer ter plaatste Overnachten Eten, drinken, inkopen doen Uitrusting Kaarten, boeken, gidsen Adressen en sites
De feiten Het gebied Parque Natural de Somiedo ligt in het noodwesten van Spanje, in de provincie Asturië. Het maakt deel uit van het Cantabrisch Gebergte, met toppen tot bijna 2200 m. De tochten Drie verschillende wandeltochten, variërend van 4 tot 8 uur lopen. Zwaarte, moeilijkheidsgraad Middelzware tochten; de eerste twee ook met kortere varianten. In Somiedo zijn vele andere lichtere of zwaardere tochten uitgezet. Navigatie Markering Routebeschrijvingen/wandelkaart. Beste tijd Buiten de wintermaanden altijd mogelijk. Mei-juni is de mooiste tijd.
Het gebied Parque Natural de Somiedo ligt in het noodwesten van Spanje, in de provincie Asturië. Het maakt deel uit van het Cantabrisch Gebergte, met toppen tot bijna 2200 m. De hellingen zijn begroeid met beukenbossen en bergweides, met daartussen verstopte kleine pittoreske dorpjes. De hogere delen zijn ruig, bedekt met alpiene toendravegetatie en in het late voorjaar deels nog met sneeuw. Somiedo heeft een onwaarschijnlijk hoge biodiversiteit. En het is nog zo’n beetje de enige plaats in Spanje waar zowel wolven als beren (hier alleen al méér dan in de hele Pyreneeën) zich echt op hun gemak voelen. Daarom is het niet alleen een Parque Natural maar ook een Biosphere Reserve op de lijst van de Unesco. De geologie is een afwisseling van zachte kalksteen, harde kwartsieten en schisten en schalies. Daardoor wisselen glooiende helling en brede dalen af met verticale wanden en steile kloven. Heel aantrekkelijk zijn de traditionele brañas (alpenweides) met pittoreske herdershutten. Ook qua weer kun je er alle kanten op. De noordkant ligt in de provincie Asturias en ontvangt regelmatig regenbuien van de Golf van Biskaje. Dit deel is weelderig groen. De zuidkant ligt in León, in de regenschaduw van het Cantabrisch Gebergte. Hier is het veel droger en het landschap totaal anders.
Cultuur Van oorsprong zijn de bewoners van het gebied vooral veehouders. Een klein deel is zelfs nog halfnomadisch: het bedrijft transhumance, waarbij elk voorjaar al het vee vanuit een lager gelegen dorp naar een zomerdropje hoog in de bergen wordt gebracht. Aan deze Pagina
Spanje
Informatieblad bij Somiedo, Lopen tussen beren en wolven in Noord-Spanje, in Op Pad 3-2009, pag 114 t/m 120.
Er naar toe Vliegen: Amsterdam - Madrid/Barcelona - Bilbao/Santander/ Asturias (Oviedo); verder met de langeafstandsbus. Bus: met Eurolines van Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Breda naar Oviedo. Auto: Utrecht Oviedo ca 1700 km. Overnachten Campings, pensions, herbergen en appartementen, casas rurales.
Pagina
cultuur dankt Somiedo zijn pittoreske dorpjes en de bij fotografen erg geliefde brañas. In het dorpje Veigas zijn nog een tweetal oude, maar gerenoveerde, brem-gedekte boerderijen te bezichtigen. Zoals overal in Spanje is de landbouw wel op zijn retour en wordt dit gat deels opgevuld met toerisme. Langs de oostrand van het gebied loopt een oude Romeinse ‘snelweg’, de Camino Real de la Mesa. Deze tenminste 1500 jaar oude weg is deels nog te herkennen aan de natuurstenen bestrating en gemarkeerd als GR. Delen van deze route zijn te lopen vanuit Torrestío, Saliencia, San Martín de Teverga en vanaf de Puerto de San Lorenzo, een autopas op de weg tussen La Riera en San Martín.
De tochten van dag tot dag 1. Santa Maria del Puerto - Valle del Lago, 10,5 km, 3-4 uur, +570 /-845 m Niet moeilijke en uitzichtrijke doorsteek door ruig hooggebergte. Begin is op een pas, waardoor je al snel op hoogte bent. Facultatieve beklimming van de Peña Salgada (1979 m) als zij-lus. Afdaling door fraaie beukenbossen en weides. 2. Valle de Lago – Lagos de Saliencia en terug 26 km, 7-8 uur, +725/-725 m Fraaie lange wandeling. Door brede gletsjerdal van Valle del Lago naar de hooggelegen meren van Saliencia. Mits je de gebaande route volgt, makkelijk te vinden en geleidelijk stijgen. Zelfde weg terug. Slechts 13 km (350 m stijgen/dalen) als je alleen tot het eerste meer (Lago del Valle) gaat. * Variant die de tocht langer maar nog interessanter maakt: op de terugweg bij Veiga de Camayor rechtdoor (noordwest over een klein pad dat achter de kam door op hoogte naar Pola loopt, tussen fraaie rospartijen en verstopte weitjes. Ter hoogte van Pola (GPS!) naar het zuidwesten afdalen over een steil maar doenlijk geitenpaadje. ** Nog leuker, maar wel twee dagen: via de Altu da Farrapona doorlopen naar Torrestío in León. Hele andere wereld en aangename casa de aldéa (pension) (19,5 km, 6 uur lopen). Volgende dag over de Camino Real (oude Romeinse heerbaan) naar Saliencia (13,5 km, 3,5 uur lopen). Daar taxi bellen om je naar Pola terug te brengen. Of hoog blijven tot boven Arbellares en daar afdalen naar dit dorp (20,5 km, 5 uur lopen). 3. Pico El Cornón 16,5 km, 4-5 uur, +860/-860 m De Cornón (2188 m) is een fantastische hoge wandelberg. Al met al een kleine 900 m stijgen vanuit Santa Marina del Puerto. Laatste stuk over kleine paden die in het voorjaar soms wat lastig te vinden zijn, maar later duidelijker worden. Fenomenale uitzichten. * Variant: teruglopen via de Peña Blanca(1803 m), een markante, witte kamberg met op de top resten van een loopgraaf uit de burgeroorlog. Vandaar direct afdalen naar Santa Marina. Extra wandeling 4. a Peral – Villar de Vilda 14 km, 3,5 - 4,5 uur, +430/-870 m Makkelijke wandeling vanuit het hooggelegen dorpje La Peral. Na een doenlijke klim door bremvelden naar een pas met grazend vee en aangename uitzichten, daal je af naar het verstopte dorpje Villar de Vildas. Onderweg passeer je de bekende Braña La Porcanal met enkele van de best geconserveerde teitos (met bremgedekte herdershutten).
Standplaats Pola de Somiedo is een gezellig klein bergdorp met uiteenlopende accommodatie en voorzieningen als winkels, banken en een postkantoor. Ook het parkkantoor en de Fundación Oso Pardo (Spaanse berenstichting) vind je hier. Pagina
Spanje
Informatieblad bij Somiedo, Lopen tussen beren en wolven in Noord-Spanje, in Op Pad 3-2009, pag 114 t/m 120.
Pagina
Zwaarte, moeilijkheidsgraad De beschreven tochten zijn middelzwaar, maar de eerste twee hebben ook kortere varianten. In Somiedo zijn vele andere lichtere of zelfs zwaardere tochten uitgezet. De wandelingen zijn redelijk duidelijk gemarkeerd. Ter plaatste is een goede wandelkaart gebied te verkrijgen en het parkkantoor in Pola heeft handige gratis routebeschrijvingen. Kompas en GPS meenemen is aan te raden want mist kan onverwacht opkomen. De routes lopen over pista’s (onverharde wegen) en bergpaden die voor geoefende bergwandelaars geen enkel probleem opleveren.
Navigatie De tochten zijn gemarkeerd, maar hier en daar kan het even zoeken zijn om op de route te blijven. GPS en kompas meenemen is daarom sterk aan te raden. Het terrein is plaatselijk nogal onoverzichtelijk, zeker bij mist. Dan is beslist beter af te zien van de tocht, of als je erdoor overvallen wordt, omkeren langs de inmiddels bekende weg.
Beste tijd Buiten de wintermaanden, als het stevig vriest en sneeuwt, kan er eigenlijk altijd gewandeld worden. Houdt in de winter en het vroege rekening met temperaturen onder nul en flinke sneeuwval. De hogere delen zijn dan alleen met sneeuwschoenen te doen. Mei-juni is de mooiste tijd, met bloemenweides en frisgroene bossen. Half oktober tot half december is ook mooi wegens de herfstkleuren.
Er naar toe Vliegen kan vanuit Amsterdam via Madrid of Barcelona naar Bilbao, Santander of Asturias (Oviedo). Prijzen vanaf € 280,-. Alleen vanuit Düsseldorf (Lufthansa) en Keulen (Air Berlin) wordt rechtstreeks gevlogen, op Bilbao. Lange afstandsbussen van ALSA verbinden de vliegvelden met Oviedo, en vandaar met Pola de Somiedo. Helemaal met de bus kan ook: Eurolines rijdt in minder dan 24 uur van Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Breda naar Oviedo. Reken met de eigen auto op twee dagen rijden (ongeveer 1700 km).
Vervoer ter plaatste Het beginpunt van tocht 1 en 3 (Santa Marina del Puerto) is op zaterdag en zondag te bereiken met busmaatschappij Alsa vanuit Pola de Somiedo. Check de tijden ter plaatste. Verder zijn begin- en eindpunten van wandeltochten in het hele gebied te bereiken met taxi’s vanuit Pola de Somiedo (T: +34 985 76 36 71 / 619 96 56 51), San Martín de Teverga (voor wandelingen vanuit de oostkant van het park, T: +34 608 47 54 46 en Villablino (voor wandelingen vanuit de zuidkant van het park, T: +34 608 47 54 46). Een eigen auto ter plaatse heeft het grote voordeel dat je flexibel bent: je hoeft niet steeds vooraf te reserveren en loopt niet het risico dat je de taxi niet mobiel kunt bereiken als het wat later wordt. Autohuur in Spanje is heel betaalbaar en kan ook op de luchthavens, b.v. bij Europcar in Oviedo. Overnachten Pola de Somiedo en Valle Lago hebben elk een camping, een aantal pensions en eenvoudige hotels. Aanraders zijn de accommodaties in de meer afgelegen, pittoreske dorpjes van de het park zoals Saliencia (herberg), Villar de Vildas (hotel, appartementen) en Santa Maria del Puerto (hotel). Direct buiten het park, aan de GR Camino Real de la Mesa, ligt Torrestîo (in León, twee casas rurales).
Eten, drinken, inkopen doen Inkopen doe je het beste in de iets grotere plaatsen: Pola de Somiedo, San Martín en Villablino. Restaurants en bars vind je ook in de kleinere plaatsjes in het park.
Uitrusting Wees voorbereid op (incidentele) regenbuien en de gebruikelijke snelle afkoeling die
Pagina
Spanje
Informatieblad bij Somiedo, Lopen tussen beren en wolven in Noord-Spanje, in Op Pad 3-2009, pag 114 t/m 120.
Pagina
in de berggebieden kan optreden. Mist is iets waar je in Somiedo speciaal op verdacht moet zijn. Het kan vrij snel opkomen en vooral in de hoger gelegen kalksteengebieden wordt het terrein dan plotseling erg onoverzichtelijk. Check daarom voor vertrek het weerbericht bij de eigenaar van het pension of hotel.
Kaarten, boeken, gidsen Kaarten Cordillera Cantabrica Parque Natural de Someido, uitg. Adrados Ediciones, 1:60.000/30.000, € 8,95. De enige kaart die het hele gebied bestrijkt. Deze voldoet in de meeste gevallen. Het uitvergrote deel (1:30.000) van het centrale deel van het park dekt tocht 1 en 2. Een aantal fiets- of wandelpaden zijn aangegeven (als ‘excursieroutes’). Verder staan er berghutten, campings, klimgebieden en is de kaart voorzien van wat toeristische ‘kijkpunten’, geologische en klimatologische achtergrondinformatie. Een goede en heldere kaart met alle belangrijke informatie die nodig is voor een goede oriëntatie. De cartografie is helder en goed leesbaar – ook voor minder gevorderde kaartlezers.
IGN, serie MTNE, 1:25.000, ca € 6,-. Voor tocht 1 en 3 heb je blad 76-IV, voor tocht 2 blad 76-IV en 77-III nodig. Spaanse topografische kaarten, nog gedetailleerder dan bovenstaande kaart. Vrijwel niet op voorraad in Nederland, bestelbaar in Spanje, duurt circa 2 weken. Kwaliteit van de kaart wil nog wel eens verschillen, afhankelijk van de druk. Wandelroutes niet ingetekend.
Asturias Mapa Provincial, uitg. Instituto Geográfico Nacional, 1:200.000, € 8,95. Een prettige en – gezien de schaal – een goed gedetailleerde kaart met alle dorpen, wegen en andere belangrijke topografische informatie. Niet geschikt om te wandelen of te fietsen, maar wel ideaal om het gebied in zijn brede context te bezien om het gebied rond het nationale park te verkennen. Eventueel kan de kaart Léon Mapa Provincial (zelfde schaal, prijs en uitgever) het een en ander aanvullen ten zuiden van het nationale park. Wandelgidsen Trektochten in het Cantabrisch Gebergte en de Picos de Europa, auteur Jan Knaapen, uitg. Dominicus (www.dominicus.info), ISBN 90 257 3753 6, € 19,95. Met een beschrijving van alle tochten uit het artikel. Plus een korte beschrijving van een aantal andere dagtochten (kort) en een zesdaagse trektocht rondom, een vierdaagse trektocht door het park en een tweetal ATB-tochten.
Walking in the Cordillera Cantábrica – A Mountaineering Guide, uitg. Cicerone, € 30,75. Degelijke Engelstalige wandelgids. Inclusief routebeschrijving, achtergrondinformatie, de nodige praktische informatie en foto’s om het geheel af te maken. Ook staan er overzichtelijke kaartjes . Handzaam formaat en een grote selectie aan wandelroutes van een uiteenlopend niveau: eenvoudig tot gevorderd. Algemene gidsen Insight Guide Noord-Spanje, uitg. Cambium, € 24,90. Een illustratierijke achtergrondgids met ruime aandacht voor historie, cultuur en natuur. Interessant om te lezen voor vertrek en kennis te maken met de omgeving waarin je bent. Voor een reisgids een relatief tijdloze inhoud (verandert niet snel). Er is ook – beperkt – aandacht voor wat praktische basisinformatie (welke kranten zijn beschikbaar, taal, verder lezen en dergelijke).
Noordwest-Spanje, uitg. Dominicus, € 19,95. Een degelijke achtergrondgids, met cultuurhistorische informatie. Ideaal om te lezen voor de vakantie om kennis te maken met de lokale gewoonten en gebruiken. Redelijk stug geschreven en daarmee voor een wat oudere generatie uitstekend geschikt die op zoek is naar concrete informatie zonder teveel poespas er om heen. Pagina
Spanje
Informatieblad bij Somiedo, Lopen tussen beren en wolven in Noord-Spanje, in Op Pad 3-2009, pag 114 t/m 120.
Pagina
De kaarten en gidsen zijn doorgaans verkrijgbaar in iedere gespecialiseerde reisboekhandel. Bronnen: Landschap Reisboekwinkel, Kleine Berg 3, 5611 JS Eindhoven, (040) 256 96 53,
[email protected], www.landschapreisboekwinkel.nl; Reisboekwinkel De Zwerver, Oude Kijk in ‘t Jatstraat 32, 9712 EK Groningen, (050) 312 69 50,
[email protected], www.dezwerver.nl.
Adressen en sites Spaans Verkeersbureau, Laan van Meerdervoort 8a, 2517 AJ Den Haag, (070) 346 59 00, www.spaansverkeersbureau.nl.
www.vliegwinkel.nl www.eurolines.nl Lange afstandsbussen naar Spanje. www.alsa.es De belangrijkste lokale busmaatschappij ALSA. www.europcar.es Autoverhuurder Europcar in Spanje/Oviedo, Bilbao en Santander. www.asturiasguide.com Over de provincie Asturias, waar Somiedo deel van uitmaakt. www.infoasturias.com Idem. www.somiedo.es Website van de gemeente Somiedo. www.somiedorural.com Website van de toerisme-associatie van Somiedo.
Pagina