Scenarioplanning voor pensioenfondsen Expected Returns 2013-2017 Pensioenbestuurders.nl Erasmus Universiteit Rotterdam, 14 mei 2013 Ronald Doeswijk, Chief Strategist Roderick Molenaar, Portfolio Strategist
Enkel voor professionele beleggers
For institutional investors 1
Programma
• Schattingen voor de lange termijn • Schattingen voor 2013-2017 • Robeco tools – Dynamische Strategische Asset Allocatie Tool – Stress Test Tool
Robeco Investment Solutions & Research
2
“Disclaimer” “GDP estimation today is far from the precise science many imagine, but back in 1900 it was excessively crude” Source: Dimson, Marsh, and Staunton (2002)
Robeco Investment Solutions & Research
3
Arbeidsproductiviteit/BBP per capita (1820-2008, 24 landen) 100,000
Austria Belgium Denmark Finland France Germany Italy
10,000
Netherlands Norway Sweden Switzerland United Kingdom Portugal Spain Australia New Zealand Canada United States 1,000
Brazil Chile Uruguay Indonesia (including Timor until 1999) Japan Sri Lanka
100 1820
1840
1860
1880
1900
1920
1940
1960
1980
2000
Bron: OECD
Robeco Investment Solutions & Research
4
Beroepsbevolking
Robeco Investment Solutions & Research
5
Vraag Als de wereldeconomie op de lange termijn reëel 3% groeit, hoe hard groeit de winst-per-aandeel van een representatieve wereldindex?
1) Groei is hoger dan 3% 2) 3% 3) Lager dan 3%
Robeco Investment Solutions & Research
6
Schatting van het reële rendement op aandelen
Rendement = dividend + dividendgroei 3% + 2% = 5%
Robeco Investment Solutions & Research
7
Inflatie
Robeco Investment Solutions & Research
8
Nominale economische groei en 10jr rente (VS; 1900-2011) 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 1900 -2%
1920
1940
1960
1980
2000
-4% GDP (10y forward compounded avg) Robeco
Bond yield (long term) 9
Reële wereldwijde obligatie-index 1900-2012 1000
100
10 1900
1920 Median
1940
1960
World (GDP weighted)
1980
2000
Average (annual rebalancing) Bron: DMS 2012, Robeco
Robeco Investment Solutions & Research
10
Reële wereldwijde aandelen index (1900-2012) 100000
10000
1000
100 1900
1920 Median
1940
1960
World (cap weighted)
1980
2000
Avg (ann. Rebal.) Bron: DMS 2012, Robeco
Robeco Investment Solutions & Research
11
Reële index obligaties en aandelen 1900-2012 100000
10000
1000
100
10 1900
1920
1940 Median Bonds
1960
1980
Median Equities
Robeco Investment Solutions & Research
2000 Bron: DMS 2012, Robeco 12
Robeco Investment Solutions & Research
13
Programma
• Schattingen voor de lange termijn • Schattingen voor 2013-2017 • Robeco tools – Dynamische Strategische Asset Allocatie Tool – Stress Test Tool
Robeco Investment Solutions & Research
14
Robeco
15
50
CYCLICALLY ADJUSTED PE MSCI WORLD
45 40 35 30 25 20 15 10 5
ONE AND TWO STANDARD DEVIATIONS FROM AVERAGE
0 79 81 83 85 87 89 91 93 95 97 99 01 03 05 07 09 11 13 AVERAGE P/E OF 16.5 AND STANDARD DEVIATION OF 6.5 ARE DERIVED FROM US DATA FROM 1880-2010 Robeco
16
Robeco Investment Solutions & Research
17
Lange rentes 1800-2013 16
16
14
14
12
12
10
10
8
8
6
6
4
4
2
2
0 1800 1820 1840 1860 1880 1900 1920 1940 1960 1980 2000
0
VS
DUITSLAND Bron: Robeco, Thomson Reuters
Robeco Investment Solutions & Research
18
Programma
• Schattingen voor de lange termijn • Schattingen voor 2013-2017 • Robeco tools – Dynamische Strategische Asset Allocatie Tool – Stress Test Tool
Robeco Investment Solutions & Research
19
DSAA Tool > DSAA Tool toont effecten op dekkingsgraad als gevolg van i) verandering in portefeuille samenstelling, ii) type verplichtingen (nominaal, reëel) en/of iii) ander beleggingsklimaat (lange termijn, korte termijn, inflatie etc)
Robeco Investment Solutions & Research
20
DSAA Tool > Voorbeeld portefeuille: – 40% vastrentend – 40% aandelen – 20% alternatives – 50% strategische rente afdekking – 100% afdekking strategische valuta (US $, Japanse ¥ en Britse £) > Alternatieve portefeuille – Allocatie naar ILBs > Verplichtingen – Nominaal vs reëel
Robeco Investment Solutions & Research
21
DSAA Tool: type verplichtingen (nominaal/reëel) in inflatie scenario > Type verplichtingen kan grote impact hebben. In een inflatoire wereld tonen ILBs hun toegevoegde waarde
Robeco Investment Solutions & Research
22
Stress Test Tool > Stress Test Tool geeft inzicht in karakteristieken portefeuille in extreme situaties 80%
Impact op assets
Impact op verplichtingen
Impact op dekkingsgraad
60% 40% 20% 0% -20% -40% Black Monday (Oct 1987)
Russian Crisis Terrorrist Attack Iraq War (May Credit Crunch Eurocrisis (Apr (Aug 1998) (Sep 2001) 2002 - Apr (Dec 2007 - Nov 2010 - Nu) 2003) 2008) Robeco Investment Solutions & Research
23
Belangrijke Informatie Deze uiting is met zorg opgesteld door Robeco Institutional Asset Management B.V. (Robeco) Het is bedoeld om de professionele belegger te voorzien van informatie over Robeco’s specifieke vaardigheden, maar is geen aanbeveling om financiële instrumenten te kopen of verkopen. De informatie in deze presentatie is uitsluitend bedoeld voor professionele partijen als bedoeld in de Wet op het Financieel Toezicht of personen die bevoegd zijn deze informatie te ontvangen op basis van andere van toepassing zijnde wetgeving.
De informatie in deze publicatie is mede ontleend aan betrouwbaar geachte externe bronnen. Aan de informatie in deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend. Er wordt geen garantie of verklaring omtrent de juistheid of volledigheid gegeven, noch uitdrukkelijk, noch stilzwijgend. Dit document is niet bedoeld voor distributie aan of gebruik door enig persoon of entiteit in enige jurisdictie of land waar de plaatselijk geldende wet- of regelgeving een dergelijke distributie of een dergelijk gebruik niet toestaat.
Historische rendementen worden alleen ter illustratie gegeven en zijn als zodanig geen weergave van de verwachtingen van Robeco voor de toekomst. Alle copyrights, octrooien en andere rechten op de informatie in dit document zijn het eigendom van Robeco Er worden geen rechten van welke aard dan ook in licentie gegeven of toegewezen of op andere wijze overgedragen aan personen die toegang hebben tot deze informatie.
Robeco Institutional Asset Management B.V. (Handelsregister nummer 24123167). heeft een vergunning van de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam.
24