SAMEN SITTARD-GELEEN verkiezingsprogramma gemeenteraad

SAMEN SITTARD-GELEEN verkiezingsprogramma gemeenteraad 2014 -2018

GroenLinks Sittard-Geleen

Inhoud 1 2 3 4 5

Voorwoord van onze lijsttrekker, Kim Schmitz . . . . 3 Sittard-Geleen: groen, schoon en duurzaam . . . . . . . 5 Sittard-Geleen: sociaal, zorgzaam en betrokken . . 10 Sittard-Geleen: open, vrij en veelkleurig . . . . . . . . . . 18 Economie en financiën: kiezen om te delen . . . . . . . 23

Colofon PROGRAMMACOMMISSIE Ingesteld en benoemd door de ledenvergadering van GroenLinks Sittard-Geleen in maart 2013: Jan Muijtjens (voorzitter), Patrick van Eijs, Herman van Lieshout, Hajer Harzi en Willem Verhaeg

MET DANK AAN Alle leden en maatschappelijke organisaties die bouwstenen hebben aangedragen voor ons programma! Het voorwoord is geschreven door lijsttrekker Kim Schmitz.

VASTGESTELD In de periode tussen 25 oktober en 11 november 2013 konden mensen amendementen indienen op het uitgebrachte concept-programma. Daar is met indiening van ongeveer 30 amendementen druk gebruik van gemaakt. Tijdens de ledenvergadering van GroenLinks Sittard-Geleen op 20 november 2013 werden het concept-programma en de amendementen inhoudelijk besproken en is - na een reeks van stemmingen dit verkiezingsprogramma vastgesteld.

TEKSTREDACTIE Herman van Lieshout

GROENLINKS SITTARD-GELEEN www.sittard-geleen.groenlinks.nl e-mail: [email protected] twitter: @GLSittardGeleen

2 Verkiezingsprogramma gemeenteraad 2014-2018


1

Voorwoord van onze lijsttrekker, Kim Schmitz

GroenLinks maakt werk van een groene en sociale stad Met vijf raadsleden en een wethouder heeft GroenLinks nu al een stevige positie in Sittard-Geleen. Mede hierdoor hebben we in de nog jonge historie van onze gemeente al veel weten te bereiken. GroenLinks heeft in Sittard-Geleen bewezen, de kunst van het besturen te kunnen combineren met zijn herkenbare idealen. Ik ben er trots op om als lijsttrekker van GroenLinks de kar te mogen trekken. Progressief, sociaal en groen beleid is het immers waaraan de inwoners van deze gemeente duidelijk behoefte blijven hebben. De gemeente krijgt de komende jaren veel nieuwe taken en moet die met veel minder geld gaan uitvoeren. Juist daarom is het belangrijk dat we ons sterk blijven maken voor een sociale en groene stad. Daar wil ik samen met jullie voor zorgen! Nu ligt er een nieuw programma klaar voor de toekomst van Sittard-Geleen. Het is een herkenbaar GroenLinks programma dat na veel inbreng van de kant van maatschappelijke organisaties, onze leden en maatschappelijke debatten is samengesteld. Dit verkiezingsprogramma is de leidraad voor de GroenLinksfractie in de gemeenteraad en bij de onderhandelingen over een eventueel coalitieakkoord.



Groen, sociaal, samen en vernieuwend! Stel je voor … bouwvakkers zitten niet thuis, maar isoleren je huis! Stel je voor … op ieder dak een zonnepaneel. Ons hoofdstuk Groen & Duurzaam staat als een huis. Lees en oordeel zelf hoeveel aandacht GroenLinks schenkt aan groen in en rond de stad, aan duurzaamheid, dierenwelzijn, klimaat en energie. Wij zijn de enigen die dit zo sterk uitwerken en op alle politieke niveaus aandacht vragen voor groene keuzes en groene banen! Stel je voor … geen kinderen die opgroeien in armoede. Stel je voor … meer zorg om en met elkaar. De afgelopen jaren domineerde de neoliberale agenda van de geldeconomie. We hebben gezien waartoe dit heeft geleid: een diepe economische crisis en een ondergraving van de solidariteit. Dat lossen we lokaal niet op, maar we hebben wel ambities! Ons hoofdstuk Sociaal, Zorgzaam & Betrokken mag er wezen. Daarin werken we uit, wat solidariteit voor GroenLinks betekent. Er komt op het gebied van sociaal beleid en zorg steeds meer op de lokale overheid af; we gaan van een verzorgingsstaat naar de verzorgingsstad. Juist daarom is het nodig dat u raadsleden kiest met een groot sociaal hart, met kennis van zaken en goede landelijke netwerken. Ik ben blij deel uit te maken van een partij die dit te bieden heeft en die werk maakt van ondersteuning van raadsleden op moeilijke dossiers zoals de decentralisatie van de Jeugdzorg en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Dit soort sociale dossiers vraagt immers om kundige en betrokken volksvertegenwoordigers. Stel je voor … een gemeente die meedenkt en faciliteert. GroenLinks ziet een nieuwe beweging door burgers op gang komen die hoopvol stemt. Ook in onze stad zijn ‘sociaal-doe-het-zelvers’ aan de slag. Kleine zelfstandigen die zich in het ‘Broodfonds 046’ organiseren om zich onderling te verzekeren. Of neem de Lokale Energiecoöperatie: burgers die ook in onze gemeente lokaal een duurzaam antwoord zoeken. Dit soort nieuwe bewegingen zie ik als hoopvol en GroenLinks wil een lokale overheid die dit opmerkt en waar mogelijk faciliteert en ondersteunt! Gemeente Sittard-Geleen, een stad gevuld met 93.000 meningen, dromen en verwachtingen. Slechts 37 te kiezen raadsleden die voor u en met u de komende vier jaar aan de slag gaan. GroenLinks wil vormgeven aan de dromen en verwachtingen van al die inwoners die durven te kiezen voor groene en sociale oplossingen. Omdat we oprecht geloven dat dit voor de toekomst van onze inwoners, kinderen en kleinkinderen de beste kansen geeft. Mijn collega's en ik willen zoveel mogelijk kiezers overtuigen om op 19 maart a.s. hun stem te geven aan één van de GroenLinks kandidaten. U heeft slechts één stem en daarmee één kans. Ik zal mijn enthousiasme en bevlogenheid in de strijd gooien om uw vertrouwen waar te maken! Spreekt u dit aan? Durft u met mij mee te dromen en mee te bouwen? Mag ik dan vragen om uw stem op Sint-Joep, woensdag 19 maart? Omdat GroenLinks, net als u, zin heeft in de toekomst! Kim Schmitz, lijsttrekker GroenLinks in Sittard-Geleen 4 Verkiezingsprogramma gemeenteraad 2014-2018


2

Sittard-Geleen: groen, schoon en duurzaam

De groene gemeente is gezond, prettig om in te wonen en energiebewust. In groen kun je bewegen of juist ontspannen, sociale contacten opdoen of tot rust komen. Groen levert een belangrijke bijdrage aan een goed woon- en vestigingsklimaat voor bewoners en bedrijven. Door meer groen ben je beter bestand tegen (en beperk je) de klimaatverandering. Groen heeft een enorme waarde, die niet in geld is uit te drukken. In deze tijden van bezuinigingen en financiële krapte durft GroenLinks daarom te kiezen voor echte kwaliteit: 'groene kwaliteit'. GroenLinks kiest voor Groene Kwaliteit:  een schone en gezonde leefomgeving,  duurzaam verkeer, met voorrang voor voetgangers, fietsers en openbaar vervoer,  een centrale rol voor de groene ruimte in en rond de gemeente,  een serieuze aanpak van energieverspilling en milieuvervuiling,  extra aandacht voor natuur en biodiversiteit.

Groene stad De Westelijke Mijnstreek is dicht bebouwd met zware industrie; de locatie Chemelot, met Sabic en DSM, is hiervan de grootste en heeft dan ook de nodige impact op het milieu en de leefbaarheid in onze gemeente. Sittard-Geleen wordt doorkruist met autowegen, spoorlijnen, waterwegen en heeft een aantal grote industrieterreinen. Juist daarom is het belangrijk om zuinig te zijn op en te investeren in ons groen. Verrommeling van het landschap moet worden voorkomen; bescherming en versterking van het fraaie buitengebied, zoals het Geleenbeekdal, de Kollenberg, het Limbrichterbos en Graetheide, is van groot belang. GroenLinks wil stevig inzetten op vergroenen binnen de bestaande bebouwing en wil daarbij de inwoners nadrukkelijk zelf betrekken. We investeren in onze parken, zoals het monumentale Sittardse stadspark. Beeldbepalende bomen en hagen blijven staan. Voor iedere te kappen boom komen er twee terug! Stadslandbouw, zoals op het terrein van het oude Maaslandziekenhuis en de Ophovenerhof, brengt de voedselvoorziening terug in onze stad. Fietsers en voetgangers krijgen meer ruimte. We investeren in het openbaar vervoer, ook over de grens.

Schone gemeente De groene gemeente van onze dromen is vanzelfsprekend ook een schone gemeente, met schone lucht, schoon water, schone grond. Wie iets vervuilt, ruimt het zelf op (‘de vervuiler betaalt’). En we doen er alles aan om de gemeente, de straten en de pleinen, de parken en plantsoentjes, ook schoon te houden.

Duurzame initiatieven Het doel van de gemeente is om in 2040 klimaatneutraal te worden. GroenLinks wil inzetten op haalbaarheid in 2030. GroenLinks ziet een klimaatneutraal Sittard-Geleen met de inzet van de nieuwste technologische ontwikkelingen, zonnepanelen op de daken van woningen en participatie in windcentrales. Duurzame initiatieven zoals de Energiecoöperatie Sittard-Geleen worden primair ondersteund in faciliteiten. We stimuleren inwoners die hun straat willen vergroenen. We investeren in het energiezuiniger maken van woningen; we helpen onze inwoners energie en water te besparen. Door nieuwe vormen van lokale samenwerking te zoeken, kunnen nieuwe financieringsbronnen worden gevonden. Door inwoners meer te betrekken bij hun eigen leefomgeving en de 'duurzame-wijdoen-het-zelvers' met elkaar te verbinden, kan letterlijk maar vooral figuurlijk winst worden behaald. Het gaat immers om de kwaliteit van leven, om de kwaliteit van ons leefklimaat, kortom: om Groene Kwaliteit.



Actiepunten groene stad Natuur 1. Bestaand groen blijft groen. Om groen te sparen wil GroenLinks scherpe grenzen stellen aan het bebouwde gebied. Nieuwe uitbreidingen voor woningbouw en bedrijventerreinen buiten de huidige grenzen van het bebouwde gebied zijn niet wenselijk. Het gebied Kollenberg/Watersley dient een nagenoeg volledig groene invulling te krijgen met behoud van de monumentale gebouwen. conform de voorstellen van Stichting Behoud Kollenberg. 2. Graetheide Groen! Al tientallen jaren draagt GroenLinks dit standpunt uit. Ook de komende vier jaar blijven wij ons hard maken voor behoud van een groene Graetheide. Op Graetheide is plaats voor een ecologische verbindingszone van minimaal 500 meter vanaf de Maas via het bronnengebied van de Kingbeek en Grasbroek naar het Limbrichterbos. Daarnaast extensieve landbouw, gecombineerd met natuur in de vorm van bosjes en akkerranden. Uitbreiding van de kenniscampus van Chemelot is mogelijk op de huidige locatie; GroenLinks ziet niets in uitbreiding naar Graetheide of de Lexhy. 3. Er is de afgelopen vijftien jaar succesvol geïnvesteerd in het groene buitengebied. Probleem is de verwerving van gronden. GroenLinks wil bevorderen dat strategische groengebieden middels onteigening kunnen worden verworven. Komende jaren wil GroenLinks het investeringsvolume voor het buitengebied voortzetten, onder andere voor afronding van het Absbroekbos, groen in beekdalen, de omgeving van het Limbrichterbos en uitbreiding van recreatieve routes voor wandelaars en fietsers. Langs de Geleenbeek van Nuth tot aan de Maas dient een doorlopend wandelpad te worden aangelegd. 4. We investeren in onze parken, zoals het Rijksmonument Stadspark in Sittard GroenLinks maakt zich dan ook sterk voor de benodigde investeringen, ook op de langere termijn, om de vitaliteit van het park te waarborgen. Bewoners worden betrokken bij hun parken, zoals het terrein van het oude Maaslandziekenhuis, dat een belangrijke recreatieve en toeristische trekpleister kan zijn. 5. Bij de uitvoering van de vastgestelde plannen voor de Grensmaas is in de uitvoeringsfase aandacht voor leefbaarheid en na afronding voor versterking van groene en natuurfuncties van wezenlijk belang. Grootschalige toeristische ontwikkelingen en toeristische bebouwingen zijn niet toegestaan in het Grensmaasgebied. De nieuwe beleidslijn van de provincie om weer verruiming toe te willen staan voor grindwinning, is in strijd met eerdere afspraken. Er worden nu al nieuwe concessies afgegeven in het noorden van de provincie die een bedreiging zijn voor de grindafzet van het Grensmaasconsortium. Hierdoor loopt de uitvoering van de Grensmaasplannen in Grevenbicht vertraging op; wat GroenLinks betreft komen er geen nieuwe concessies meer, nu niet en na de afronding van de Grensmaasplannen niet. 6. De gemeente geeft prioriteit aan de aanleg en het onderhoud van wandelroutes. Het Pieterpad en het Pelgrimspad lopen door onze gemeente. We willen dat deze routes in overleg met de betrokken organisaties goed bijgehouden worden; de toeristische mogelijkheden ervan willen we maximaal benutten. De paden langs de Geleenbeek worden verbeterd. 7. Het Bomenbeheersplan blijft een bijdrage leveren aan de versterking van het groen in de stad. GroenLinks wil hiervoor ook in de periode 2014-2018 jaarlijks een investeringsbedrag vrijmaken. Voor iedere te kappen boom worden er in dat stadsdeel twee nieuwe aangeplant. Er komt een lijst van te beschermen monumentale en beeldbepalende bomen. 8. In het groenbeheer van de gemeente wordt rekening gehouden met de leefwereld van dieren. Dit betekent: minder saaie perkjes en kort gemaaide grasveldjes, méér rijke natuur die bijdraagt aan biodiversiteit met (fruit)bomen, bloemen, bijen, vlinders en vogels.



9. Bewoners worden betrokken bij inrichting en onderhoud van groen in de eigen woonomgeving; rotondes worden voorzien van kleurrijk groen, gecombineerd met kunst. Buurtbewoners die gezamenlijk hun straat of buurt willen vergroenen (bijvoorbeeld met miniparkjes) worden gefaciliteerd. In alle stadsdeelprogramma’s komen mogelijkheden voor groenversterking aan de orde. 10. De groenvoorzieningen worden niet ontsierd door commerciële (reclame)uitingen: onze rotondes worden weer reclamevrij. 11. De landbouw kan een goede bijdrage leveren aan groenbeheer en een agrarisch cultuurlandschap in het buitengebied. De gemeente blijft samenwerking zoeken met de stichting Instandhouding Kleine Landschapselementen (IKL). 12. GroenLinks zet in op ‘eerlijk eten’ door:  het simuleren en faciliteren van stadslandbouw om voedsel te verbouwen in en nabij de stad. Stadslandbouw bevordert dat mensen weten wat ze eten en dat ze eerlijk voedsel eten. Stadslandbouw kan bovendien bijdragen aan de cohesie in de buurt. Denk aan plukfruit in de openbare ruimte, volkstuinen, schooltuinprojecten en stadsboerderijen, zoals de Ophovenerhof;  via kleinschalige boerenmarkten biologische producten uit de 'stedelijke' biolandbouw rechtstreeks aan de inwoners van de stad te leveren. De ondernemers op de biologische markt in Sittard worden daarbij betrokken;  verantwoorde streekproducten te promoten en consequent duurzame producten bij activiteiten en evenementen te gebruiken. 13. Naar het voorbeeld van het stadsspeelbos in Leyenbroek worden er voor de kinderen enkele avonturenspeelplaatsen gerealiseerd: wilde natuurspeelplaatsen waar een kind fantasievol kan spelen en de natuur kan ontdekken. 14. Natuur- en milieueducatie (NME) en de communicatie over natuur en milieu zijn van groot belang om burgers te betrekken bij duurzame kwaliteit van de eigen leefomgeving. De gemeente ondersteunt natuur- en milieueducatie op lokaal niveau. Het NME-centrum wordt samen met de regiogemeenten voortgezet en waar mogelijk versterkt.

Verkeer en vervoer 15. De uitvoering van het Fietsbeleidsplan wordt ter hand genomen. Voltooiing is van groot belang uit oogpunt van zowel de veiligheid als het milieu. GroenLinks wil dan ook in de periode 2014-2018 jaarlijks een substantieel investeringsbedrag vrijmaken voor de aanleg van veilige fietspaden, goed onderhoud, (gratis) stallingen, het faciliteren van de fietser door bijvoorbeeld kinderbuggy's en oplaadpunten voor elektrische fietsen beschikbaar te stellen bij de stallingen. De verkeerssituatie achter het station vraagt hierbij, gezien de nabijheid van scholen, om extra aandacht. De gemeente zet zich in voor de aanleg van snelfietsroutes naar Maastricht en Roermond. 16. De gemeente zet zich in voor een aantrekkelijk en betaalbaar openbaar vervoer. Bij het overleg over de aanbesteding van het regionaal spoor- en busvervoer zet de gemeente zich in voor verbeteringen die voor de regio Sittard-Geleen van belang zijn, zoals goede verbindingen naar de Chemelotcampus. Het grensoverschrijdend openbaar vervoer vraagt om extra aandacht. De gemeente streeft naar het verbeteren van de verbindingen met het Belgische (Maaseik) en het Duitse (Heinsberg) achterland. De gemeente ondersteunt de plannen voor een treinverbinding Eindhoven - Aken. 17. De noodzaak om de luchtkwaliteit te verbeteren en fijnstofoverlast tegen te gaan vereist komende jaren blijvende aandacht. Binnen het stedelijk gebied moeten bestaande overschrijdingen van de Europese normen (onder andere op de Leyenbroekerweg en de Urmonderbaan) opgelost worden. 7 Verkiezingsprogramma gemeenteraad 2014-2018


Ook het verkeer op de A2 en de A76 veroorzaakt veel lawaai en is nadelig voor de luchtkwaliteit. Instellen van een maximumsnelheid van 100 kilometer op deze snelwegen over ons grondgebied beperkt al direct een deel van die overlast en is ook beter voor doorstroming en verkeersveiligheid. 18. In nauw overleg met het Regionaal Overleg Verkeersveiligheid Limburg (ROVL) streeft SittardGeleen naar een verkeerssysteem waarin zo weinig mogelijk slachtoffers vallen. Door permanente verkeerseducatie, een begrijpelijke infrastructuur, handhaving en technologische middelen moet deze ambitie in eendrachtige samenwerking te verwezenlijken zijn. 19. Het ingezette beleid voor een betere doorstroming in het verkeer, zoals de ‘groene golf’ op de Sittardse singels, wordt voortgezet. Het aantal stoplichten wordt beperkt; bij geplande reconstructies krijgen waar mogelijk rotondes en ongelijkvloerse kruisingen voorrang. Bij de afstemming van stoplichten krijgen fietsers en voetgangers extra aandacht. 20. De gemeente zet zich krachtig in om het gebruik van milieuvriendelijke auto’s te stimuleren. De faciliteiten voor het opladen van elektrische auto’s worden sterk uitgebreid, door de aanleg van snellaadpalen. De daar gebruikte elektriciteit is uiteraard opgewekt met groene energie. Het gemeentelijk wagenpark wordt bij vervanging elektrisch. 21. GroenLinks wil dat de gemeente activiteiten stimuleert die inzetten op het belang van een schone stad, bijvoorbeeld Fietsen voor Bomen of de jaarlijkse autoloze zondag.

Actiepunten schone gemeente Schone en gezonde leefomgeving 22. Afvalpreventie, afvalscheiding en hergebruik zijn uitgangspunten voor het regionale afvalbedrijf. Afval wordt zo veel mogelijk voorkomen; overblijvend afval wordt gescheiden en weer tot grondstof voor nieuwe producten (cradle-to-cradle). Samenwerking met het kringloopbedrijf wordt bevorderd. 23. De gemeente betrekt de inwoners nadrukkelijk bij het schoonhouden van onze gemeente:  De aanschaf van compostvaten en regentonnen wordt bevorderd door middel van een '2 voor de prijs van 1'- actie.  Verenigingen en scholen wordt de mogelijkheid geboden om hun eigen buurt vrij van zwerfafval te houden in ruil voor bijvoorbeeld zonnepanelen.  Inwoners worden gestimuleerd om gevallen van afvaldumping te melden. Het afval wordt direct verwijderd.  Inwoners en bedrijven worden gestimuleerd om onkruid milieuvriendelijke te bestrijden. 24. We willen geen schaliegaswinning in Sittard-Geleen en blijven een ‘schaliegasvrije gemeente’. 25. De gemeente Sittard-Geleen zet zich ervoor in dat de verouderde kerncentrales bij Tihange gesloten worden. Die vormen een bedreiging voor mens en milieu van de hele Euregio. Zolang sluiting wordt nagelaten, wordt er in de veiligheidsregio Zuid-Limburg zorg gedragen voor een adequaat regionaal rampenplan. 26. Vervuilde plekken, zoals de ELBA-groeve bij Grevenbicht, worden gesaneerd, waarbij het principe 'De vervuiler betaalt' wordt gehanteerd.

Dierenwelzijn 27. GroenLinks wil een compleet en samenhangend pakket van maatregelen voor dierenwelzijn. Dit realiseert de gemeente in samenwerking met natuurbeheerders, dierenwelzijnsorganisaties, boeren, kinderboerderijen, het dierenasiel en de dierenambulance. Huisdieren dragen bij aan het welzijn van mensen en hebben voor kinderen een opvoedkundige waarde. De gemeente zorgt voor een 8 Verkiezingsprogramma gemeenteraad 2014-2018


adequate opvang van zwervende en verwaarloosde dieren. Er worden in de gemeente geen vergunningen meer verleend voor de plezierjacht. 28. Voor honden geldt dat in de openbare ruimte aanlijnen standaard is, met uitzondering van aangewezen hondenspeelweiden die in overleg met wijkplatforms verspreid over de gemeente worden ingericht. Binnen de bebouwde kom heeft het baasje een opruimplicht voor hondendrollen. De gemeente zorgt hierbij voor voldoende prullenbakken en milieuvriendelijke zakjes.

Actiepunten duurzame initiatieven Klimaat en energie 29. Het gemeentelijk duurzaamheidplan wordt versneld in uitvoering genomen. Jaarlijks voert de gemeenteraad in het voorjaar een duurzaamheidsdebat op grond van verantwoording en een meerjarig programma. Hierbij wordt maximaal gebruik gemaakt van de kennis uit succesvolle projecten elders in het land. 30. Sittard-Geleen zet sterk in op innovatie in de energievoorziening, waarbij vergroening centraal staat met gebruik van de zonne- en windenergie. Er wordt samenwerking gezocht met de Lokale Energiecoöperatie. Dit burgerinitiatief wil op basis van het landelijke Energieakkoord collectieve projecten van de grond krijgen, met zonnedaken in buurten op daken van scholen, bedrijven enzovoorts. In kader van de Limburgse opgave voor méér wind op land gaat Sittard-Geleen een project voor windmolens bij Holtum-Noord realiseren. GroenLinks wil bevorderen dat bewoners kunnen participeren in de afname van goedkopere schone windenergie, wellicht via de Lokale Energiecoöperatie. 31. De gemeente geeft het goede voorbeeld met het realiseren van groene daken, zonnepanelen en andere vormen van duurzaamheid op gemeentelijke gebouwen. 32. Het Groene Net wordt de komende jaren operationeel om restwarmte van Chemelot en de bestaande Biomassacentrale met elkaar te verbinden en beschikbaar te stellen aan huishoudens, instellingen en bedrijven. Het Groene Net wordt doorontwikkeld tot een lokaal/regionaal energiebedrijf dat ook actief wordt op het gebied van hernieuwbare energiebronnen. Groene Net moet een effectieve katalysator worden op weg naar ‘Sittard-Geleen klimaatneutraal’. 33. Er komt een ambitieus programma voor energiebesparing. Energiebesparing draagt bij aan milieudoelstellingen, leidt tot een lagere energierekening voor bewoners en bedrijven en geeft een impuls aan de werkgelegenheid. In het Energieakkoord is landelijk een besparing van jaarlijks 1,5 procent van het energieverbruik als stevig doel opgenomen. In Sittard-Geleen gaan we daarmee in 2014 aan de slag. Er komt een lokaal actieplan, gericht op energiebesparing bij huurders, eigenaar-bewoners en het midden- en kleinbedrijf. 34. Er komt een gemeentelijk ‘groenloket’ in het Slimhuis, waar burgers en bedrijven met hun vragen terechtkunnen op gebied van duurzaamheid en energie. Dit loket is ook via de gemeentelijke website digitaal bereikbaar. Subsidieregelingen zijn hier bekend en mensen worden met hun aanvraag geholpen. Er komt, zo mogelijk samen met banken en bedrijven, een klimaatlening voor woningeigenaren om investeringen in duurzaamheid tegen lage rente voor te financieren. Daarmee wordt werkgelegenheid in de lokale installatiebranche gestimuleerd. 35. De gemeente gaat bij groot onderhoud van haar eigendommen zorg dragen voor energiebesparing en maakt daarbij gebruik van de mogelijkheden die de huidige techniek biedt. De gemeente bevordert de toepassing van duurzame energie en de regels voor duurzaam bouwen. De straatverlichting wordt zuiniger.



3

Sittard-Geleen: sociaal, zorgzaam en betrokken

Solidariteit staat voor GroenLinks voorop. We zetten ons in voor gelijke kansen op de arbeidsmarkt en zorg voor mensen die dat nodig hebben. Wij geven prioriteit aan kleinschaligheid in zorg en welzijn. De menselijke maat is ons uitgangspunt. Iedereen wil zijn of haar leven naar eigen inzicht kunnen inrichten. Dromen waarmaken. GroenLinks staat voor een lokale overheid die hiervoor de voorwaarden schept. We zijn nieuwsgierig naar nieuwe vormen van solidariteit in de samenleving. De lokale overheid stimuleert en honoreert initiatieven op dit vlak. Vanaf 2015 horen heel veel taken die nu door het Rijk worden uitgevoerd tot de verantwoordelijkheid van gemeenten. Sittard-Geleen krijgt dan de verantwoordelijkheid voor de nieuwe participatiewet, de jeugdzorg en de AWBZ-zorg thuis. Tegelijkertijd zijn er flinke kortingen op het budget aangekondigd, variërend van 15 tot 50 procent. Deze ingrijpende veranderingen hebben een enorme impact op kwetsbare mensen. We willen dat onze inwoners hierover goede voorlichting krijgen en dat mensen niet de dupe worden van ‘stapelingseffecten’. Natuurlijk willen we vooral dat de gemeente SittardGeleen op 1 januari 2015 alles goed op orde heeft. De inwoners zijn hierbij het uitgangspunt, niet het aanbod van de instellingen. De verantwoordelijkheid van de gemeente voor jongeren met wie het (tijdelijk) niet zo goed gaat, neemt toe. Nieuwe taken op gebied van de jeugdzorg moeten lokaal goed georganiseerd worden. Elk kind verdient een goede start, in een gezonde omgeving en met onderwijs dat achterstanden wegwerkt en talenten ontwikkelt. GroenLinks wil investeren in de jeugd: jongeren de ruimte geven met voldoende speel- en sportvoorzieningen, ze uitdagen om zich in te zetten voor anderen en hun verantwoordelijkheid geven. Voor GroenLinks is sport een bindmiddel in de samenleving. Zien sporten doet sporten! Vanwege de sterke vergrijzing blijft in de komende bestuursperiode extra aandacht voor ouderen van belang. Ouderen vormen een groeiende groep in onze bevolking; gelukkig zijn velen nog vitaal en participeren volop in de lokale samenleving. Van hun kennis en ervaring moeten stad en samenleving maximaal gebruik maken. Ouderen en mensen met een lichamelijke, verstandelijke en/of psychische beperking hebben vaker zorg en een steuntje in de rug nodig. Dat moet de gemeente goed organiseren: zo dicht mogelijk bij de mensen in de buurten en wijken, herkenbaar, betrouwbaar en betaalbaar. Mensen met wie het even niet goed gaat, die pech hebben of die verkeerde keuzes hebben gemaakt, laten we niet vallen. Ook als je langer bent aangewezen op hulp van de overheid, moet je de regie over je eigen leven kunnen houden. We willen dat niemand in armoede leeft en we willen extra aandacht schenken aan de positie van kinderen die opgroeien in armoede. Een rapport van de Kinderombudsman signaleerde onlangs nog een toename van het aantal kinderen dat opgroeit in armoede; dit heeft grote gevolgen voor die kinderen en brengt ze in een isolement. GroenLinks wil mensen sterker maken en kansen creëren voor kwetsbare burgers. Het heeft geen zin om mensen met een beperking op te jagen tot topsport als zij dat niet kunnen. Ga uit van wat mensen wél kunnen. Meedoen staat voorop. Dat kan door arbeidsparticipatie maar ook door een andere vorm van nuttige maatschappelijke activiteit.

Onderwijs Op het gebied van onderwijs wil GroenLinks het HBO en MBO-onderwijs blijvend aan de stad binden. De komst van HBO-onderwijs naar de nieuwbouw in het stadscentrum van Sittard (Ligne) is hiervoor wezenlijk. Het zorgt voor meer levendigheid in het centrum en dat is zeker na het wegvallen van het ziekenhuis van extra belang. Om als studentenstad aantrekkelijk te blijven zijn investeringen in studentenhuisvesting en een goede vrije-tijdscultuur (o.a. een poppodium en de Studenten-UITpas) onontbeerlijk. Hierop heeft GroenLinks afgelopen jaren gelukkig ook herkenbare resultaten geboekt. Binnen het basisonderwijs zal de forse krimp in het aantal leerlingen blijvende aandacht van de gemeente vragen. Voor GroenLinks geldt ook hier als uitgangspunt dat kwaliteit in het belang van de 10 Verkiezingsprogramma gemeenteraad 2014-2018


leerlingen zwaarder weegt dan directe nabijheid. GroenLinks kiest voor brede scholen, waar onderwijs en kinderopvang worden gecombineerd met andere voorzieningen. GroenLinks hecht van oudsher aan voldoende aanbod van openbaar onderwijs. GroenLinks acht veel aandacht voor het passend onderwijs wenselijk, waarbij we oog hebben voor de meest kwetsbare leerlingen. Onze samenleving is aan snelle veranderingen onderhevig. Een leven lang leren wordt gemeengoed om talenten van mensen te blijven benutten.

Zorg en welzijn Het landelijk beleid op het gebied van zorg en welzijn wordt steeds meer op het bordje van de lokale overheden gelegd. In plaats van een terugtredende verzorgingsstaat krijgen we te maken met een verzorgingsstad. Dit geeft kansen, maar dan moet er niet tegelijkertijd zo fors gesneden worden in de budgetten. GroenLinks zal bij de decentralisatie van zorgtaken voorstellen ontwikkelen en toetsen op basis van de volgende kernwaarden: - eigen regie, - samen-redzaamheid; bekijk de cliënt in zijn omgeving, - ontschotting, - inclusief denken; iedereen moet kunnen participeren in de samenleving, - zaken organiseren op wijken buurtniveau, - staan voor alles wat kwetsbaar is, - cliëntparticipatie, - versterking van de rol van de professional.

Actiepunten Inkomen, uitkering en participatie 36. Het armoedebeleid wordt voortgezet, met een extra inspanning om potentiële doelgroepen te bereiken die in aanmerking komen voor lokale inkomensondersteuning. Er komt een Stuurgroep Armoede 046 uit!, voor afstemming en samenwerking tussen de dienstverlenende en hulpverlenende organisaties en instellingen. Er komt een actuele sociale kaart van de gemeente Sittard-Geleen. Het particuliere sociale noodfonds voor schrijnende situaties wordt door de gemeente ondersteund. Zolang Voedselbank, Kledingbank en Speelgoedbank nodig zijn voor directe ondersteuning werkt de gemeente samen met dit soort initiatieven en ondersteunt deze waar mogelijk. 37. Geen enkel kind in Sittard-Geleen mag door armoede worden belemmerd om gezond op te groeien en zich optimaal te ontplooien door deelname aan sociale, creatieve en sportieve kinderactiviteiten. De bestaande Voor Kids-regeling wordt gevrijwaard bij bezuinigingen. De aanbevelingen van de Kinderombudsman over kinderen in armoede worden lokaal opgepakt. 38. GroenLinks kiest voor een actieve aanpak van de schuldenproblematiek via goede preventie, schuldsanering en nazorg. Met woningcorporaties en energiebedrijven worden afspraken gemaakt om bij betalingsachterstanden snel tot actie over te gaan om huisuitzettingen en energieafsluitingen te voorkomen. 39. Medewerkers van de Sociale Dienst beoordelen aanvragen voor een uitkering niet alleen op basis van de wettelijke richtlijnen, maar krijgen de ruimte om rekening te houden met specifieke situaties (maatwerk). Men werkt vanuit een basis van vertrouwen in de cliënt en geeft begrijpelijke informatie. Voor mensen die vanuit de Bijstand weer werk hebben gevonden maar na korte tijd weer terugkeren in de Bijstand wordt een verkorte –niet bureaucratische procedure- gevolgd. Bewust frauderen is uiteraard niet toelaatbaar; een transparant en effectief sanctiebeleid blijft nodig. GroenLinks wil een humane uitvoering van verscherpt landelijk sanctiebeleid met extra aandacht voor preventie. GroenLinks wil voor cliënten een goed bereikbaar sociaal loket waarbinnen het bestaande Jongerenloket een volwaardige plek krijgt. 11 Verkiezingsprogramma gemeenteraad 2014-2018


40. GroenLinks is voorstander van een Stadspas voor korting op activiteiten die participatie bevorderen, zoals deelname aan sport en cultuur. De bestaande Studenten UIT Pas gaat hierin op. De stadspas kan doorontwikkeld worden tot een ‘loyaliteitspas’ die kortingen geeft op aankopen bij de lokale middenstand; hierbij wordt de aanbodzijde verbreed. Om stigmatisering te voorkomen is de stadspas te koop voor alle inwoners en gratis voor de minima tot 110 procent van de bijstandsnorm. 41. Mensen worden vanuit de Bijstand gestimuleerd om - uitgaande van hun eigen talenten - kansen te benutten om weer aan de slag te kunnen op de reguliere arbeidsmarkt. Voor anderen, waar regulier werk vanwege beperkingen (nog) niet lukt, wordt gestimuleerd dat zij maatschappelijk participeren. Dit kan vrijwilligerswerk of mantelzorg zijn. We gaan uit van wat mensen kunnen en proberen dit als gemeente te faciliteren. GroenLinks stelt het volgende voor: - Daar waar er projecten opgezet worden met bedrijven in de marktsector, kan maximaal voor één jaar gewerkt worden met behoud van uitkering. Bedrijven betalen aan de gemeente wel een redelijke vergoeding om daaruit ook extra kosten voor begeleiding en scholing te financieren. De uitkeringsgerechtigde krijgt een premie en er worden scherpe voorwaarden gesteld aan het voorkómen van verdringing, aan goede begeleiding en scholingskansen. Na één jaar gaat de participatiebaan over in een contract met ten minste het minimum- of caoloon - Voor projecten in de publieke sector (onderwijs, zorg, welzijn, gemeente enzovoorts) kan het werk na één jaar, mits de betrokken uitkeringsgerechtigde het zelf graag wil, voortgezet worden. Daarbij wordt bekeken of begeleiding en scholingskansen ook voortgezet kunnen worden. - De gemeente spreekt het lokale bedrijfsleven erop aan om haar verantwoordelijkheid te nemen en actief te participeren in projecten om na een periode van maximaal één jaar mensen vanuit Bijstand, WSW, Wajong en dergelijke een regulier contract aan te bieden voor werkzaamheden. Leerwerkplekken, stageplekken en participatiebanen kunnen daarbij instrumenten zijn op de weg terug naar regulier werk voor de betrokken doelgroep. - De gemeente let er op, en schakelt voor toetsing ook de lokale vakbeweging in, dat er geen verdringing plaats vindt. - De gemeente bezuinigt niet op het bestaande premiestelsel, zodat mensen die tijdelijk werken met behoud van uitkering ook een financiële tegemoetkoming blijven ontvangen. Wettelijk mag dat helaas niet voor jongeren onder de 27 jaar. Voor hen zoeken we andere vormen van ondersteuning. 42. De gemeente helpt actief werkzoekenden en anderen bij het opstarten van een eigen onderneming of bij werk als zelfstandige zonder personeel (zzp’er). Het Slimhuis voorziet in het aanbieden van trainingen, een startersfonds of microkrediet. 43. In aanbestedingen van de gemeente wordt als uitgangspunt opgenomen dat de opdrachtnemer een contraprestatie levert middels ter beschikking stelling van stageplekken, leerwerktrajecten of indienstnemingen van een aantal werkzoekenden uit de regio. (social return) 44. De inzet van re-integratiemiddelen is gericht op duurzame uitstroom uit de uitkeringssituatie. Inzet van persoonsgebonden budget wordt ook hier mogelijk gemaakt. De kwaliteit van re-integratietrajecten en -bedrijven wordt kritisch bewaakt. 45. Op grond van de positieve ervaringen met mobiliteitscentra voor snelle begeleiding en scholing van mensen die met ontslag worden bedreigd, wordt deze aanpak ook in de toekomst door de gemeente bevorderd. 46. De gemeente blijft zich inzetten voor de in gang gezette omschakeling van Vixia. Forse rijkskortingen op de WSW bemoeilijken een sociaal beleid. De gemeente verricht in de lobby inspanningen om onevenredige kortingen te voorkomen. Er blijft een garantie bestaan voor 12 Verkiezingsprogramma gemeenteraad 2014-2018


voldoende beschutte werkplekken voor mensen voor wie dit de enige mogelijkheid is om nuttige en zinvolle arbeid te verrichten.

Zorg en welzijn 47. Zorg heeft een doel! Mensen met een beperking, een chronische ziekte of een psychosociaal probleem ontvangen de zorg of ondersteuning die voor hun situatie nodig is en tevens passend is om aan de samenleving te kunnen blijven meedoen of thuis te kunnen blijven wonen. GroenLinks hecht eraan de professionele thuiszorg zo veel mogelijk te behouden voor de zorgvrager. 48. Indien gewenst, kunnen mensen zorg zelf organiseren met een persoonsgebonden budget (pgb). 49. GroenLinks wil dat mensen met dementie en hun mantelzorgers zo lang en goed mogelijk kunnen blijven meedoen. Vanwege de vergrijzing gaat Sittard-Geleen samen met de Stichting Alzheimer Nederland werken aan een dementievriendelijke gemeenschap. Het taboe doorbreken, juiste informatie bieden en bijdragen aan de participatie van mensen met dementie en hun mantelzorgers. 50. Bij aanvragen voor zorg wordt altijd (binnen enkele werkdagen) een persoonlijk gesprek gevoerd of een huisbezoek gebracht. Samen met de aanvrager wordt bekeken welke ondersteuning nodig is, gebaseerd op wat iemand zelf niet meer kan, wat de omgeving (familie, vrienden, buurt) eventueel met hulp kan bijdragen, en welke professionele hulp zo nodig moet worden ingeschakeld. De benadering van de gemeente is oplossingsgericht en niet zorggericht. 51. Eén keer per jaar wordt bij alleenstaanden van boven de tachtig jaar die zelfstandig wonen een regulier huisbezoek afgelegd. Het is belangrijk dat er een goed signaleringsnetwerk is: maak afspraken over melding van zorgsituaties aan de gemeente (WMO-loket), met artsen, zorgverleners, welzijnswerkers, onderwijzers, buurtcomités, vrijwilligers en zo meer - waarna een huisbezoek kan volgen. GroenLinks wil een sociaal loket waarmee bereikbaarheid voor cliënten wordt verbeterd. 52. GroenLinks wil realisatie van het principe: één huishouden, één plan, één hulpverlener, één budget. Met de inwoner en de mantelzorger(s) wordt een plan opgesteld waarin vooral aandacht is voor wat we willen bereiken met mogelijkheden voor bijstelling zonder dat ingewikkelde bureaucratische processen doorlopen moeten worden. Wij stellen vertrouwen in de professional. 53. Het gemeentelijke budget voor toenemende zorgtaken wordt van rijkswege onevenredig fors gekort. Indien er desondanks in een jaar middelen op de zorgbegroting overblijven, moeten deze gelden voor het jaar erna gereserveerd blijven voor zorgtaken. 54. De ingrijpende veranderingen die de rijksoverheid veroorzaakt, hebben op kwetsbare groepen een enorme impact. Er is komende jaren veel aandacht nodig om inwoners te informeren over de wijzigingen op gebied van zorg en over welke voorzieningen lokaal beschikbaar zijn. 55. Een rechtvaardige eigen bijdrage: de gemeente vraagt waar wettelijk toegestaan een passende (inkomensafhankelijke) financiële eigen bijdrage voor zorg en voor het aanpassen van een woning. Hierbij wordt gelet op gevolgen van stapeling van eigen bijdragen. 56. Aan de draagkracht van mantelzorgers en vrijwilligers zit een grens. Zij moeten zich gesteund voelen. De gemeente blijft het steunpunt faciliteren waarop mantelzorgers en vrijwilligers een beroep kunnen doen voor vragen en verbetering van competenties. Voorts kan inzet van de professionele Thuiszorg bij bijvoorbeeld vakantie of tijdelijke uitval van mantelzorgers voor ontlasting zorgen (respijtzorg). 57. GroenLinks acht het van belang dat zorgorganisaties en zorginstellingen met elkaar samenwerken in plaats van elkaar beconcurreren. Samenwerking van diverse zorgen welzijnsdiensten, huisartsen en wijkverpleegkundigen wordt gestimuleerd. Er zijn wijksteunpunten met ruime openingstijden en aanwezigheid van WMO-consulenten. Het WMO-loket is laagdrempelig, 13 Verkiezingsprogramma gemeenteraad 2014-2018


deskundig en klantgericht. Er wordt actief en regelmatig gecommuniceerd over het WMO-loket, de wijksteunpunten en de voorzieningen. 58. Ouderen en/of mensen met een beperking kunnen desgewenst zelfstandig blijven wonen. Er zal worden voorzien in een keur aan bijzondere woonvormen: aanleunwoningen, nultredewoningen, woonservicezones, groepswonen, begeleid zelfstandig wonen en woningtypen waarbij mantelzorgers in de buurt kunnen zijn en kunnen wonen. 59. Eenzaamheid wordt onderkend als probleem. Samen met zorgverleners werkt de gemeente aan een actieplan waarbij versterking van laagdrempelige wijkontmoetingspunten en de mogelijkheden van ICT bekeken worden. De gemeente volgt de landelijke ontwikkelingen op het gebied van ICT in de zorg en beziet wat de komende jaren lokaal al toepasbaar is. 60. Zolang aanbestedingen in de zorg nog blijven bestaan, moeten die zich richten op kwaliteit en innovatie. Niet de prijs, maar kwaliteit en klantgerichtheid moeten vooropstaan. 61. Zodra de gemeente in 2015 verantwoordelijk wordt voor de jeugdzorg, dient iedere jongere de hulp te krijgen die nodig is – ook tijdig specialistische hulp. Er komt een ‘uitrukmentaliteit’ bij de gemeente: bij problemen gaan we zo snel mogelijk oplossingsgerichte activiteiten opstarten. De gemeente wacht geen weken (of maanden) voordat er iets gebeurt. Eén gezin, één plan. In de jeugdzorg staat de persoonlijke benadering voorop (maatwerk) en de hulp wordt zo veel mogelijk op wijk- of gemeentelijk niveau georganiseerd. De betrokken professionals krijgen meer handelingsvrijheid en bureaucratie wordt tegengegaan. We voorkomen dat er wachtlijsten voor de jeugdzorg ontstaan, ook in de overgangsperiode van de decentralisatie. 62. In de lokaal georganiseerde Jeugdzorg heeft GroenLinks één speerpunt: het belang van het kind staat altijd voorop. GroenLinks wil: - hulpverlening zo veel mogelijk thuis binnen het eigen netwerk; een uithuisplaatsing is een laatste redmiddel. - Het beleid rond de loverboyproblematiek wordt voortgezet: zorg voor slachtoffers en harde aanpak van de daders. - Sittard-Geleen gaat in 2015 verder met een aanbod van omgangsbegeleiding voor kinderen en ouders bij (vecht)scheidingen. Er komt een lokaal aanbod voor vrijwillige trajecten. - We voorkomen dat jongeren - als ze 18 jaar worden en tot die dag ineen jeugdzorgtraject zitten - in een hulpverleningsgat vallen; anders gaan vele jaren van investering vanuit de hulpverlening verloren. 63. De Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) blijven een laagdrempelig inlooppunt voor informatie en advies en voor aanbod van opvoedondersteuning. Door de medewerkers moet tijdig worden onderkend of meer specialistische hulp moet worden ingezet. Waar opgroeiproblemen ontstaan omdat bijvoorbeeld een ouder verslaafd is of omdat er schulden zijn, is een bredere aanpak nodig. Ook professionals die met kinderen/jongeren/ouders werken, moeten bij het CJG voor advies terecht kunnen. De inzet van nieuwe communicatiemiddelen kan bijdragen aan een lage drempel. 64. Jongeren moeten zelfredzaam worden zodat ze een zelfstandig bestaan kunnen leiden. GroenLinks steunt daarom initiatieven gericht op het bevorderen van de zelfredzaamheid van jongeren en op het ontdekken en ontwikkelen van hun talenten. Problemen lossen we op samen mét jongeren en omwonenden. 65. Het inloophuis bieZefke voorziet in een maatschappelijke behoefte om kwetsbare mensen die dakof thuisloos zijn een veilige plek te bieden. Goede afspraken met Justitie zijn nodig om te voorkomen dat mensen vanuit detentie op straat komen te leven. 66. De zorgboerderijen zoals Ophovenerhof en de Streekboerderij Daniken vervullen naast een belangrijke recreatieve en educatieve functie (kinderboerderij, stadslandbouw) ook nadrukkelijk



een zorgfunctie. Mensen met een beperking vinden hier een uitstekende dagbesteding. GroenLinks wil deze voorzieningen behouden en vrijwaren van bezuinigingen. 67. In het gezondheidsbeleid is het verkleinen van sociaal-economische gezondheidsverschillen geboden. Het preventiebeleid richt zich op vroegtijdige signalering, opvoedingsondersteuning, bewustmaking van risico’s en stimulering van bewegen of sportdeelname. Op grond van GGDprioriteiten krijgen hierbij extra aandacht: roken, overgewicht, diabetes, alcoholmisbruik en depressie; hiermee is immers de meeste ‘winst’ te boeken.

Onderwijs 68. Door de krimp en ontgroening zijn er in het basisonderwijs steeds minder leerlingen. Nu al liggen veel klaslokalen leeg. GroenLinks heeft als uitgangspunt dat kwaliteit voor leerlingen zwaarder weegt dan nabijheid. GroenLinks kiest voor brede scholen waar onderwijs, kinderopvang en functies voor wijk/buurt een plek krijgen. Bij het toewerken naar samenvoeging van basisscholen is een transparant proces met inspraak van alle betrokkenen gewenst. De gemeente neemt mede de regie. De gemeente zorgt voor een goede spreiding van het openbaar onderwijs in de gemeente. 69. De gemeente stimuleert de komst van een praktijkleerwerkschool om mensen met een praktijkgericht opleidingstraject perspectief op een baan te geven in de bedrijven die in onze regio nadrukkelijk hierom vragen. Het leer- en opleidingstraject staat hierbij centraal; praktijkgericht werk bij bedrijven is onderdeel van de praktijkopleiding. 70. Passend onderwijs is een groot goed. Leerlingen dienen onderwijs te krijgen op het niveau dat bij hen past. De gemeente maakt samen met het onderwijs afspraken over de zorg die het onderwijs en de zorg die de gemeente (via de jeugdzorgaanbieders) levert. Het streven is dat onderwijs en gemeente samen onderwijsondersteuning en passende opvoed- en opgroeiondersteuning aan het kind, het gezin en de docenten in de klas bieden. 71. De gemeente neemt haar taak in het kader van de Leerplichtwet serieus en ondersteunt scholen bij het voorkomen van schooluitval. ‘Iedere leerling een startkwalificatie’ blijft het uitgangspunt. In uitzonderingsgevallen kan leerlingen een alternatief leertraject worden aangeboden. 72. Lichamelijke opvoeding wordt in samenwerking met de Sportstichting op het basisonderwijs onderwezen door daarvoor opgeleide professionals. Dit komt de algehele kwaliteit van het onderwijs ten goede. In dit kader wordt de subsidie voor Stichting Explore gehandhaafd. 73. Goed onderwijs is alleen mogelijk in schoolgebouwen die passen bij de eisen van deze tijd: schoon veilig, comfortabel en - wat GroenLinks betreft - met aandacht voor duurzaamheid en groen. De gemeente stimuleert de ontwikkeling van ‘groene’ of duurzame scholen. Deze hebben door slimme innovaties een goed binnenklimaat, zijn voorzien van zonnepanelen op het dak en maken gebruik van FairTradeproducten. Schoolkantines verkopen uitsluitend gezonde voeding. In dialoog met de schoolbesturen stimuleert de gemeente deze ontwikkelingen. 74. De gemeente gaat schoolpleinen ‘vergroenen’. In overleg met schoolbesturen en buurten wordt met kennis van ‘Jantje Beton’ een speelbuurtenbeleid gerealiseerd waarbij schoolpleinen ook na schooltijd open zijn en gebruikt kunnen worden voor kinderen uit de buurt. 75. In de omgeving van scholen is verkeersveiligheid een belangrijk thema. Mede omdat ouders de omgeving niet veilig vinden, brengen ze kinderen met de auto. Dat verhoogt de onveiligheid rond de school. GroenLinks wil de omgeving van scholen zodanig herinrichten dat kinderen veilig kunnen oversteken, auto’s te gast zijn en fietsen wordt gestimuleerd. 76. GroenLinks hecht grote waarde aan het binden van MBO en HBO-opleidingen aan de stad. De bouw van de Ligne is primair bedoeld om het HBO-onderwijs in het centrum van de stad te 15 Verkiezingsprogramma gemeenteraad 2014-2018


borgen. Met de komst van enkele honderden studenten van de Universiteit Maastricht voor de sciences- opleidingen op de Chemelotcampus moeten we optimaal kansen benutten om een deel van deze studenten aan Sittard-Geleen te binden. 77. GroenLinks zet ook komende periode weer in op beleid om met studenten/jongeren Sittard-Geleen aantrekkelijk te maken (bijvoorbeeld het nieuwe Poppodium Volt en de Studenten-UITpas). Huisvesting van jongeren en studenten krijgt bijzondere aandacht.

Wonen 78. Meerjarig demografisch onderzoek wijst erop dat de bevolkingskrimp in Zuid-Limburg en ook in Sittard-Geleen blijft voortduren. Het is dan ook zaak, vast te houden aan het afgesproken uitgangspunt dat voor iedere woning die erbij komt, er één via sloop verdwijnt. Demografische ontwikkelingen worden nauwgezet bijgehouden. Mochten de krimp en de afname van het aantal huishoudens aanleiding geven voor verscherping van dit beleid, dan wordt dat door de gemeente in samenwerking met provincie en regio vormgegeven. 79. Er komt een (regionaal) sloopfonds. Tot nu toe heeft sloop vooral plaats gevonden in de sociale huursector. Komende periode zal ook de particuliere sector hiermee te maken krijgen. Om dat mogelijk te maken is een sloopfonds noodzakelijk. 80. Inbreidingsplannen en herstructurering binnen de bestaande woningvoorraad zijn uitgangspunt. GroenLinks acht uitbreidingsplannen van woningen buiten bestaande stedelijke contouren in de hele regio ongewenst. We willen dat de gemeente zich daarom verzet tegen uitbreidingsplannen in groen, zoals de plannen rond de Bramert (Stein) en het groengebied tegenover het Orbis ziekenhuis. 81. De gemeente maakt met de woningcorporaties duidelijke afspraken dat er een toereikend aantal kwalitatief goede sociale huurwoningen beschikbaar blijft. De bestaande wachttijden worden korter. De in het kader van de krimp noodzakelijke sloop in de volkshuisvestingssector mag niet ten koste gaan van de beschikbaarheid van sociale huurwoningen. 82. GroenLinks wil een lokaal actieplan waarin de gemeente zich ervoor inzet dat de komende tien jaar alle woningen gemiddeld energielabel B krijgen. Met de woningcorporaties worden daarover afspraken gemaakt voor de huursector. Landelijk beleid en projecten in het kader van het energieakkoord voor energiebesparing bij eigenaar-bewoners worden lokaal maximaal ondersteund. Dit is goed in kader van het klimaatbeleid, levert extra banen op en leidt tot lagere woonlasten voor onze inwoners. 83. Woningen worden zodanig aangepast dat mensen er (zo lang mogelijk) zelfstandig in kunnen blijven wonen. Combinaties van wonen en zorg in wijken blijven we stimuleren. Woonkeur is leidend, zowel bij nieuwbouw als verbouw. We willen realisatie van meer nultredewoningen. 84. Herstructurering in wijken vindt plaats mét bewoners en vóór bewoners. We willen een kleinschalige, gebiedsgewijze aanpak met directe nieuwbouw na sloop en/of inrichting met groen. We willen méér inzetten op mogelijkheden tot renovatie. 85. De gemeente ondersteunt initiatieven voor woongroepen of andere woonvormen waarbij centrale voorzieningen gedeeld kunnen worden. 86. Afgelopen jaren zijn er goede stappen gezet voor méér studentenwoningen. Projecten als Wonen boven Winkels zetten we door.



Sport 87. De gemeente stimuleert de actieve sportbeoefening voor álle inwoners; bewegingsrecreatie wordt gestimuleerd zowel in georganiseerd als in ongeorganiseerd verband. De Sportstichting zal naast bestaande programma’s voor kinderen extra aandacht gaan schenken aan ouderen. 88. Trapveldjes, fitness-klimrekken en speelpleinen in de wijk houden we in stand als basis voor een gezonde sociale infrastructuur. Wandel- en fietspaden worden uitgebreid, mede omdat dit gezond bewegen stimuleert. Grens overschrijdende knooppunt fietsroutes naar België en Duitsland zijn een succes en worden goed onderhouden met behoud van het fietsveer bij Grevenbicht. 89. Jongeren worden actief in contact gebracht met sportverenigingen om hiermee het plezier in sporten te ervaren. Het inkomen van ouders mag geen drempel vormen. De ‘Kids-regeling’ dient dit mogelijk te maken. 90. De samenwerking zowel tussen sportverenigingen onderling als met bijvoorbeeld het onderwijs, de naschoolse opvang, fitnesscentra en zorginstellingen, wordt gestimuleerd. Meer scholen gaan sport aanbieden als naschoolse activiteit. Sportaccommodaties moeten meer opengesteld worden voor de niet-georganiseerde sporter, zodat deze beter benut worden. 91. De gemeente hanteert ook in de sport het uitgangspunt dat kwaliteit gaat boven nabijheid. Gezien het afnemend aantal deelnemers aan de georganiseerde sport wordt samen met de verenigingen gewerkt aan bundeling tussen verenigingen en gebruik van accommodaties. 92. In samenwerking met de Sportstichting wordt het aantal combinatiefunctionarissen in de sport uitgebreid en verbreedt het aanbod naar regulier lichamelijke opvoeding binnen scholen. 93. De Sportzone heeft zich afgelopen jaren, mede door gemeentelijke investeringen, verder ontwikkeld. Buiten wat al geraamd is, zijn we terughoudend met nieuwe gemeentelijke investeringen in de Sportzone, mede in relatie tot de noodzaak van scherpe keuzes in een financieel zware periode. GroenLinks zal geen (nieuwe) financiële steun verlenen aan betaalde sport zoals de BVO Fortuna, ijshockey en handbal. De jeugdafdelingen worden wel ondersteund. 94. Sittard-Geleen telt anno 2013 drie zwembaden. Op langere termijn is het financieel onhaalbaar om deze zwemaccommodaties alle drie met gemeentelijke subsidies overeind te houden. Komende periode zal hierover een keuze gemaakt moeten worden. GroenLinks wil dat het debat hierover gevoerd gaat worden. 95. GroenLinks heeft oog voor uitzonderlijk talent en bijzondere prestaties: talentontwikkeling wordt samen met sportverenigingen gestimuleerd en daar waar nodig ondersteund.



4

Sittard-Geleen: open, vrij en veelkleurig

GroenLinks staat voor ieders vrijheid. In een open samenleving kun je zijn wie je bent en zeggen wat je vindt. Je voelt je er thuis. Dit recht op individuele verschillen bestaat alleen als de democratie goed functioneert, als grenzen worden bewaakt en rechten worden beschermd. Zoals de gelijkheid van man en vrouw en de vrijheid van meningsuiting. Dat krijgen we niet cadeau: het vergt permanent onderhoud en open debat. In Sittard-Geleen wonen van oudsher bevolkingsgroepen van elders. GroenLinks zet in op participatie, inburgering en verdraagzaamheid. Discriminatie pakken we aan. Iedereen is burger van onze samenleving en heeft de rechten en plichten van onze democratische rechtsstaat. Een open gemeente is er voor haar inwoners. De betrokkenheid bij de ‘publieke zaak’ vergt meer dan eens in de vier jaar gaan stemmen. Inwoners moeten tijdig kunnen meepraten over beslissingen over hun woonomgeving en dan ook daadwerkelijk invloed hebben: ‘beginspraak’. Samen met bewoners zoeken we naar de meest geschikte en gemakkelijkste vorm. Daarbij moet altijd helder zijn wie waarvoor verantwoordelijk is. De roep om een participatiesamenleving wekt ten onrechte de indruk dat mensen nu massaal op de bank hangen. Niets is minder waar. Ook in Sittard-Geleen zijn duizenden inwoners actief in vrijwilligerswerk en zetten zich in voor anderen en voor elkaar. Initiatieven van onderop zijn overal zichtbaar. Het ‘sociaal-doe-het-zelven’ is een antwoord op een te bureaucratische verzorgingsstaat en een roep om het vergroten van zeggenschap. GroenLinks ziet in deze beweging grote kansen, waarbij de lokale overheid dichtbij mensen moet durven opereren: de overheid moet niet de wijk nemen en terugtreden maar de wijken in gaan. Een open gemeente is gebaat bij een bruisende culturele sector. Kunst stelt vragen bij wat we dachten zeker te weten, ze verbeeldt werelden die er niet zijn. Kunst verrijkt ons leven en geeft glans aan het bestaan. Kunst en cultuur dragen bij aan een gemeente waar het fijn is om te wonen en bedrijven zich graag willen vestigen. We willen de ‘creatieve industrie’ in Sittard-Geleen de ruimte geven. Juist in deze tijd van crisis is het belangrijk dat creativiteit zich in vrijheid kan ontplooien. Kunst en cultuur helpen mensen zich creatief, kritisch en buiten de kaders te ontwikkelen. Het stimuleert de leefbaarheid. Onafhankelijk van economische ontwikkelingen zullen kunst en cultuur voor GroenLinks nooit het sluitstuk van de begroting worden. GroenLinks wil het culturele aanbod in Sittard-Geleen versterken en ervoor zorg dragen dat zo veel mogelijk mensen, uit alle inkomensgroepen, eraan (kunnen) deelnemen. Sittard-Geleen kan alleen een open gemeente zijn als het er veilig is. De veiligheid op straat en de leefbaarheid van de buurt zijn gebaat bij daadkrachtig optreden tegen criminaliteit. Het is ontoelaatbaar dat inwoners zich onveilig voelen in hun eigen omgeving, worden weggepest of mishandeld. Straffen kan dus hard nodig zijn, maar voor GroenLinks is dat nooit het hele verhaal. Beter is het voorkómen van criminaliteit; daar willen we veel meer aandacht voor. Wat GroenLinks betreft zijn we hiervoor ook met zijn allen verantwoordelijk. Bewoners kunnen helpen een veilige sfeer te maken en te behouden; samen met politie en toezichthouders die weten wat er speelt en ingrijpen waar het misgaat. De inwoners van Sittard-Geleen horen tevreden te zijn over de gemeentelijke dienstverlening. We zetten in op gemak door meer digitaal te doen, maar mensen kunnen altijd terecht bij het loket. Daar worden ze op een persoonlijke manier benaderd en geholpen bij het oplossen van hun vragen. De gemeente staat de komende jaren voor zware opgaven: meer taken uitvoeren, met minder geld. Om te kunnen blijven zorgen voor een goede dienstverlening aan de bewoners, zal samenwerking met andere gemeenten nodig zijn. De inwoners van Sittard-Geleen moeten daarvan zelf zo weinig mogelijk merken. We willen alles zo dicht mogelijk bij bewoners organiseren: voor GroenLinks staat de menselijke maat voorop.



Actiepunten Diversiteit: allemaal anders 96. Sittard-Geleen is voor iedereen een gastvrije gemeente. Hier geldt artikel 1 van de Grondwet: ‘Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of welke grond dan ook, is niet toegestaan.” 97. Aanvullend op de landelijke inburgering levert de gemeente maatwerk en worden taalcoaches ingezet. De gemeente bewaakt de kwaliteit. De al gekozen prioritering voor allochtone vrouwen wordt voortgezet. Hierbij wordt uitgegaan van een ketenbenadering: taalles thuis, taalles buitenshuis, werk/vrijwilligerswerk. 98. Zeker nu er steeds meer taken in het sociale domein (bijvoorbeeld de jeugdzorg) op het bordje van de gemeente komen, is deskundigheidsbevordering bij hulpverleners wat betreft interculturele verschillen noodzakelijk. 99. GroenLinks wil dat Sittard-Geleen een actief antidiscriminatiebeleid voert. Of je nu man of vrouw bent, jong of oud, homo of hetero, gelovig of ongelovig, met of zonder beperking: iedereen heeft het recht om te zijn wie hij of zij is. GroenLinks tolereert niet dat mensen worden uitgesloten en als burger aan de kant worden gezet. Wij zetten ons actief ervoor in dat iedereen volwaardig en gerespecteerd mag deelnemen aan onze samenleving. Dat kan door actief te reageren bij meldingen van discriminatie en door programma’s over discriminatie en diversiteit te stimuleren bij sportclubs en scholen. 100. De gemeente stimuleert dat openbare ruimtes en gebouwen voor rolstoelgebruikers en andere mensen met een lichamelijke beperking bereikbaar en toegankelijk zijn. Bij wijkschouwen worden belemmeringen in de openbare ruimte in kaart gebracht en mogelijke oplossingen bedacht. 101. Vanwege de grondwettelijke scheiding tussen kerk en staat wordt in openbare raadsvergaderingen het ambtsgebed afgeschaft. Denk mondiaal, handel lokaal 102. Sittard-Geleen heeft na forse inspanningen bereikt dat ze al meerdere jaren een FaireTradegemeente is. Hierin lopen we in Limburg voorop. GroenLinks zet de inspanningen op dit gebied voort, in nauwe samenwerking tussen gemeente, ondernemers en betrokken burgers. 103. De gemeente heeft de afgelopen jaren het werk van de Vereniging Mondiaal Beleid buiten de bezuinigingen gehouden. Het budget van ongeveer één euro per inwoner voor mondiaal beleid en FaireTrade-inspanningen wil GroenLinks graag voortzetten. Het blijft hard nodig lokaal mee te bouwen aan draagvlak voor internationale solidariteit. 104. Gemeentelijke ondersteuning van Vluchtelingenwerk wordt voortgezet. Activiteiten die participatie en emancipatie stimuleren krijgen prioriteit. Geen mens is illegaal; we voorkomen dat mensen op straat moeten wonen. De gemeente voor haar inwoners 105. Inwoners kunnen tijdig meepraten over belangrijke beleidsvoornemens in de gemeente en hebben dan ook daadwerkelijk invloed: ‘beginspraak’. 106. Er bestaan al verschillende vormen van meepraten en meedenken. Wijkplatforms en bewonersorganisaties zijn de standaardvormen. Tegenwoordig is er méér mogelijk: inwoners digitaal om input vragen of ze door middel van een app op de hoogte stellen van veranderingen die op handen zijn. GroenLinks wil dat met verschillende vormen wordt geëxperimenteerd om te bezien wat werkt; zo bouwen we verder aan lokaal participatiebeleid. 19 Verkiezingsprogramma gemeenteraad 2014-2018


107. Er ontstaan van onderop kleinschalige initiatieven van burgers: zorgcoöperaties, ruilwinkels, energiecoöperaties en dergelijke. Het gaat om initiatieven die stoelen op collectieven, op vitale gemeenschappen waar mensen mede producent zijn van de diensten waarvan ze gebruikmaken. Dit is het openbare domein van actieve burgers, de sociale-doe-het-zelvers. GroenLinks wil deze ontwikkeling stimuleren. Ook de lokale overheid moet in houding en gedrag zo werken. 108. Cliëntenorganisaties, adviesraden en wijkplatforms worden tijdig en actief betrokken bij het ontwikkelen en uitvoeren van beleid waarover zij adviseren of de wijk die het betreft. 109. GroenLinks wil initiatieven bevorderen om de lokale democratie met publiek debat en participatie van burgers te versterken. Aan bestaande rechten van burgerinitiatief en het lokale referendum wordt meer bekendheid gegeven. Opzetten jongerenraad en voortzetting projecten met basisscholen voor jeugddebat in de raadszaal. 110. GroenLinks acht het van groot belang dat bestuurlijke integriteit gewaarborgd wordt. De Burgemeester zorgt ervoor dat er regelmatig over gesproken wordt. Raad, college en ambtelijke organisatie laten in ieder geval één keer in een raadsperiode de integriteit doorlichten. 111. De gemeentelijke dienstverlening scoort in onderzoeken best goed. De gemeente blijft investeren om de dienstverlening (stadswinkel, telefonische bereikbaarheid, heldere formulieren en dergelijke) verder te verbeteren. 112. GroenLinks vindt digitalisering een goede ontwikkeling. Zoveel mogelijk diensten horen voor burgers digitaal beschikbaar te zijn. Inwoners mogen niet tussen digitale wal en schip vallen. Een persoonlijke benadering (telefonisch, aan de balie) blijft belangrijk. 113. De gemeentelijke websites zijn goed beschermd tegen virussen en cyberaanvallen, zodat de informatie van inwoners privé is en blijft. De gemeente zorgt voor vrij toegankelijke wifiaansluitingen op drukke plekken in de openbare ruimte en publieksgebouwen (zoals station en bibliotheek). Openbare orde en veiligheid 114. In het jaarlijkse politiebeleidsplan worden voldoende uren voor wijkgerichte politiezorg en toezicht opgenomen. Wijkagenten houden spreekuur in hun wijk en het al gestarte gebruik van sociale media als Twitter door wijkagenten krijgt meer bekendheid. Er wordt geëxperimenteerd met een buurtveiligheids-app: om te kunnen melden wat stuk is of wat verdacht lijkt. 115. De aanpak van het Veiligheidshuis wordt voortgezet. Het terugdringen van huiselijk geweld krijgt hoge prioriteit te krijgen. Bij de aanpak van eerwraak, vrouwenbesnijdenis en gedwongen huwelijken wordt nauw samengewerkt met zelforganisaties. 116. In stadsdeelprogramma’s krijgt de veiligheidsproblematiek een vaste plaats. Hierin wordt concreet aangegeven welke partner welk probleem op zich neemt. Dit kan leiden tot extra politietoezicht, betere straatverlichting, schoonhouden van de openbare ruimte of inzet van welzijnswerk. Samen met bewoners, politie, instellingen, bedrijven en gemeente worden onveilige punten gesignaleerd en oplossingen gezocht. Door maatregelen moet een bijdrage geleverd worden aan het verder wegnemen van gevoelens van onveiligheid. 117. De harde kern van veroorzakers van overlast wordt stevig benaderd door politie en justitie. De veelplegersaanpak vanuit het Veiligheidshuis kan hieraan bijdragen. 118. Een veel voorkomend delict in onze stad is de diefstal van fietsen. Daarom is het belangrijk de bewaakte gratis fietsenstallingen te behouden. Er komt een actieplan tégen fietsdiefstallen.



119. De inwoners van Sittard-Geleen moeten erop kunnen vertrouwen dat zij zo min mogelijk door de overheid in hun privacy worden geschonden. Dat geldt voor cameratoezicht en inzet van drones alsook voor digitale toepassingen van de gemeente. Er wordt kritisch getoetst of het ingestelde cameratoezicht werkelijk bijdraagt aan een veiliger Sittard-Geleen. In plaats van uitbreiding van cameratoezicht pleiten wij voor uitbreiding van menselijk toezicht. 120. Bij kleine problemen en conflicten tussen buurtgenoten moet men een beroep kunnen doen op een buurtbemiddelaar. Speciale aandacht is er voor jongeren: waar jongeren betrokken zijn bij conflicten, worden ze ook betrokken bij de oplossing. Buurtbemiddelaars kunnen bruggen slaan tussen jongere en volwassen buurtbewoners. 121. Vuurwerk afsteken met oudjaar wordt beperkt. GroenLinks stelt voor dat het afsteken pas mag beginnen op oudejaarsdag vanaf 22.00 uur. Uit ervaring blijkt dat veel burgers overlast ervaren: te vroeg, te hard, dierenleed, veel vernielingen in de openbare ruimte enzovoorts. Op oudejaarsdag zelf komt er in ieder stadsdeel een locatie waar men met vuurwerk bezig mag zijn. Hiermee beperken we de overlast overdag tot 22.00 uur op locaties waar zo weinig mogelijk hinder is. In de plaatselijke APV gaan we dit regelen. 122. De overheid heeft het geweldsmonopolie, bijvoorbeeld door de inzet van de ME. Indien grootschalig politieoptreden aanleiding geeft voor veel klachten, dient de burgemeester een onafhankelijk onderzoek in te stellen en dit niet te laten doen door de politie zelf. 123. GroenLinks acht het van belang dat voorlichting en bewustwording over overmatig drugs- en alcoholgebruik blijvend aandacht krijgen. Samen met de GGD, onderwijs, horeca en welzijnswerk worden projecten opgezet en uitgevoerd. 124. GroenLinks is voorstander van legalisering van de handel in en het gebruik van softdrugs. Wij vinden vier coffeeshops in onze gemeente genoeg. Ze voorkomen straathandel en de vermenging van soft- en harddrugs. We hechten aan strenge controle op de minimale leeftijd. Samen met andere steden in Limburg bekijken we de mogelijkheid om als gemeente zelf hennep te kweken of levering vanuit een door de overheid gecertificeerd bedrijf, zoals recent bepleit door een aantal Limburgse burgemeesters. Na het 600-banenplan komt nu het ‘600-plantjesplan’ Daarmee wil GroenLinks de risico’s voor de volksgezondheid beheersbaar maken, de coffeeshops uit het criminele circuit halen, de overlast van hennepkwekerijen in woonwijken verminderen en criminele netwerken bestrijden. Kunst en cultuur: een eigen gezicht 125. De gemeente stimuleert nieuwe en vernieuwende ontwikkelingen op het gebied van kunst en cultuur en tracht op alle niveaus de bestaande kwaliteit zo veel mogelijk in stand te houden. De gemeente benadert de kunsten cultuursector met een ‘open mind’. Subsidieregelingen behoren helder te zijn. GroenLinks wil dat het subsidiestelsel zo functioneert, dat zowel gevestigde instellingen als nieuwe, innovatieve en startende organisaties kansen krijgen op deelname aan het culturele leven. Het subsidiesysteem moet eenvoudig en transparant zijn; de overheid bemoeit zich niet met de artistieke inhoud. 126. GroenLinks stelt zich te doel dat de gemeente een stimuleringsfonds voor de creatieve industrie / kunsten opricht, om daarmee ontwikkelingen op dit gebied te stimuleren en te versterken. Vooral kleinschalige en/of experimentele ideeën, initiatieven en projecten die binnen de gemeente tot stand komen en/of uitgevoerd worden, komen in aanmerking voor financiële ondersteuning en worden gefaciliteerd. 127. GroenLinks wil dat het budget voor KIOR (Kunst In de Openbare Ruimte) in de periode 20142018 weer wordt opgehoogd naar minimaal het niveau van vóór 2010 en dat de gemeente op dit gebied weer een actiever beleid gaat voeren. 21 Verkiezingsprogramma gemeenteraad 2014-2018


128. GroenLinks erkent en onderkent het belang van lokale culturele verenigingen en instellingen, zowel voor de kunsten cultuurbeleving en -uitingen van individuele burgers, als voor de sociale cohesie in buurten, wijken, stadsdelen en de gemeente als geheel. GroenLinks stelt zich ten doel dat de waarde en de kwaliteit van bestaande (wijkgebonden) cultuuruitingen, organisaties, instellingen en verenigingen door de gemeente gewaarborgd blijven. 129. GroenLinks ondersteunt initiatieven en stimuleert festivals en andere activiteiten waaraan verschillende (amateur)verenigingen meedoen om zich te profileren en meer mensen van diverse cultuuruitingen kennis te laten nemen. 130. GroenLinks wil dat de gemeente – binnen het kader van de leegstandsproblematiek – onderzoekt of er gemeentelijke panden zijn die door de creatieve industrie ‘om niet’ of tegen kostprijs gebruikt kunnen worden, als atelierruimte (langdurig) dan wel voor het ontplooien van tijdelijk acties en/of het tonen van werk. Wanneer kunstenaars langdurig gebruik maken van (leegstaande) panden in eigendom van de gemeente, doneren zij als contraprestatie na twee jaar een kunstwerk aan de stad. 131. GroenLinks wil dat de gemeente Sittard-Geleen een lokale stimuleringsprijs voor (duurzame) architectuur en/of monumentenzorg in het leven roept. Dit stimuleert opdrachtgevers en leidt tot het genereren van positieve publiciteit over en voor de gemeente. 132.

GroenLinks wil dat er een stadsdichter in de gemeente Sittard-Geleen benoemd wordt.

133. GroenLinks wil dat de gemeente initiatieven ondersteunt om open atelierroutes, literatuur- en poëzieroutes, architectuur- en historische routes te organiseren. 134. GroenLinks wil dat de gemeente ervoor zorg draagt dat panden of stadsgezichten van cultuurhistorische betekenis (blijvend) beschermd worden als monument. 135. De lokale omroep Start heeft betekenis voor de informatievoorziening, de samenhang en binding van de lokale gemeenschap. Start zou zich moeten kunnen ontwikkelen tot een meer op basis van professionaliteit gestoelde lokale omroep. GroenLinks wil dat het publieksbereik van de omroep versterkt wordt, o.a. door middel van ‘direct/live streaming’ van raadsvergaderingen via internet. 136. De popcultuur in de stad heeft met de komst van het geheel nieuwe Poppodium Volt terecht een nieuwe impuls gekregen. GroenLinks heeft zich hiervoor vele jaren sterk gemaakt. Er zijn naast de stenen voor een poppodium ook extra middelen beschikbaar gekomen voor programmering en talentontwikkeling. GroenLinks wil komende periode dat deze extra inzet beschikbaar blijft en niet onder het mes van de bezuinigingen valt. 137. Cultuureducatie heeft een belangrijke taak om kinderen te leren genieten van kunst en cultuur en ze te stimuleren hun kwaliteiten op dit gebied te ontwikkelen. GroenLinks wil dat de gemeente en het Cultuurbedrijf de toegankelijkheid en mogelijkheden van cultuureducatie voor alle jongeren blijven borgen. 138. Komende periode komt de Ligne tot realisatie. Hiermee hebben we een nieuwe ruimte voor de moderne kunst van museum Het Domein, een volwaardig filmhuis en een nieuwe, moderne bibliotheek. Ook hebben we vanaf medio 2014 een nieuw en groter poppodium en ontwikkelt het huidige gebouw van Het Domein zich tot een volwaardig Euregionaal Historisch Centrum. GroenLinks wil na realisatie van al dit moois een brede maatschappelijke discussie op gang brengen over het gewenste culturele profiel in het algemeen en over de toekomst van de Stadsschouwburg in het bijzonder.



5

Economie en financiën: kiezen om te delen

De voortslepende gevolgen van de kredietcrisis werken ook lokaal door op het huishoudboekje van Sittard-Geleen. Er is afgelopen jaar al fors bezuinigd op de inkomsten die de gemeente krijgt van het Rijk. Meerdere bezuinigingsbesluiten zijn genomen en er waren hervormingen om te komen tot een meerjarig sluitende begroting. GroenLinks heeft hieraan in de raad en het College mede vormgegeven. Laaghangend fruit is allang weg en enkele ook pijnlijke keuzes zijn al gemaakt, wat betekent dat het steeds moeilijker wordt. Het begrip duurzaamheid is voor GroenLinks niet alleen van toepassing op het milieu en onze leefomgeving, maar geldt ook voor het verantwoord en duurzaam omgaan met financiële middelen. Voor komende periode is nu al helder dat er weer een miljoenenkorting vanuit het Rijk op SittardGeleen af komt. Daarnaast draagt het Rijk steeds meer taken over aan de gemeenten en voert dan tegelijkertijd een forse korting door op de budgetten. Voorbeelden hiervan zijn de jeugdzorg, de AWBZ en de participatiewet. Dit alles betekent dat er lokaal scherpe prioriteiten moeten worden gesteld. GroenLinks kiest voor het overeind houden van een goed sociaal beleid: op armoedegelden en zorg voor kwetsbare mensen gaan we niet korten. Wij laten de meest kwetsbaren niet in de kou staan. Daarnaast krijgen groene en duurzame keuzes ook in financieel opzicht prioriteit. Dat betekent bijvoorbeeld dat we nieuwe, dure investeringen voor het autoverkeer schrappen of uitstellen, maar die voor de fiets en de voetgangers wél prioriteit geven. We moeten steeds scherpere beslissingen nemen over wat we wel en niet doen. Maar we moeten ook durven blijven investeren in de stad. De gemeente heeft maar beperkte ruimte tot het innen van belastingen en heffingen. Voor GroenLinks geldt bij belastingen het uitgangspunt dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen en dat we milieuvriendelijk gedrag belonen. We schrappen zaken die anderen heel goed zelf kunnen financieren of die we minder prioriteit geven. Denk aan middelen voor de Chemelotcampus: hier zijn grote bedrijven en de Provincie aan zet en kan gemeente haar rol op een andere wijze invullen dan met subsidiëring. Op het gebied van reserves willen we - zeker nu er op het brede terrein van sociaal beleid en zorg veel nieuwe taken op de gemeente afkomen - dat eventuele (incidentele) meevallers en een mogelijk overschot uit de WMO-middelen van 2012/2013 voor dit werkveld behouden blijven. Economisch beleid en detailhandel Afgelopen jaren is veel tijd en energie gestoken in doorstart van NedCar, de ontwikkeling van de Chemelotcampus en een versterking van de logistieke functies Bargterminal en Railterminal. GroenLinks is ervan overtuigd dat de gemeente een belangrijke rol kan spelen in het bevorderen van een klimaat waarin Chemelotcampus en NedCar/VDL zich verder kunnen ontwikkelen. Maar niet met het huidig instrumentarium van additionele subsidies. De overheid moet niet op de stoel van de ondernemer, de investeerder of de ontwikkelaar gaan zitten. De gemeente moet met haar beleid iets toevoegen aan de rol van de landelijke en provinciale overheid. Dit kan door lokaal te zorgen voor een goed vestigingsklimaat, zowel voor de betrokken investeerders als voor de betrokken werknemers. Goed onderwijs, goede huisvestingsmogelijkheden, een breed aanbod aan culturele voorzieningen, infrastructuur, goed openbaar vervoer, versterking van groen in en rond de stad: dat zijn de instrumenten die de gemeente moet inzetten ter ondersteuning. Voor wat hoort wat: de gemeente stelt omgekeerd ook voorwaarden aan het ondernemerschap in termen van maatschappelijke verantwoordelijkheid. Van ondernemers wordt verwacht dat zij zich laten inspireren door waardecreatie op langere termijn in de drie dimensies ‘people, planet, profit’, gecombineerd met de bereidheid de dialoog met de samenleving aan te gaan. In de vorm van stimuleringsmaatregelen zal hieraan nadere uitwerking worden gegeven. Ondernemingen die bij de gemeente aankloppen voor steunmaatregelen, zullen hiervoor een tegenprestatie moeten leveren. Op het gebied van de detailhandel blijft voor GroenLinks uitgangspunt dat de bestaande stadscentra en wijkwinkelcentra eerste prioriteit hebben. En GroenLinks wil dat we in de stad ook het lef hebben te 23 Verkiezingsprogramma gemeenteraad 2014-2018


kiezen: het Sittardse stadscentrum heeft een (boven)regionale functie voor recreatief winkelen. Een binnenstad met historische gebouwen, winkels, horeca en gezellige terrasjes op de markt. Geleen moet primair gezien worden als een lokaal gericht winkelcentrum. Vanuit die erkenning en keuze moet het detailhandelbeleid vormgegeven worden. Vanwege de bevolkingskrimp, het veranderend consumentengedrag (meer internetaankopen) en het overaanbod aan winkelvloeroppervlak in stad en regio moet de gemeente de regie houden; het kan niet toegestaan worden dat ondernemers zich zo maar - overal waar ze maar willen - vrij kunnen/mogen vestigen. Die koers wijst GroenLinks af.

Actiepunten Financiën 139. In de komende raadsperiode krijgt de gemeenteraad wederom een zware taak om te bezuinigen. Landelijke kortingen op het gemeentefonds en kortingen bij het overhevelen van nieuwe taken maken het ook voor Sittard-Geleen moeilijk om te voldoen aan de eis van een sluitende begroting. We moeten echter meerjarig daaraan wél voldoen. Bezuinigingen mogen wat GroenLinks betreft niet ten koste gaan van ons armoede- en zorgbeleid. 140. We zoeken actief samenwerking met andere gemeenten op om daarmee te kunnen besparen op kosten (naast de in gang gezette gezamenlijke inkoop ook andere uitvoeringszaken). 141. Inhuur van externen (onderzoeksbureaus en interimmanagers) wordt meer aan banden gelegd. Inhuur van derden dient plaats te vinden tegen nagenoeg gelijkblijvende kosten van een vergelijkbare loondienstfunctionaris. Er wordt nooit meer betaald dan de salariskosten van de Burgemeester. Dat is onze ‘Cox-norm’. 142. Bedrijven die profiteren van investeringen door de gemeente moeten meebetalen aan de voor hen gunstige infrastructuur (baatbelasting). Bekeken wordt of we die belasting voor de Railterminal en Chemelotcampus kunnen invoeren. 143. In het kader van de bezuinigingstaakstelling wil GroenLinks een kritische houding over nieuwe investeringen in de Sportzone en beperking van dure investeringen in de autoinfrastructuur. Voorts willen we een voortvarende en aanpak van de bureaucratie. We willen bezien of op termijn en onder voorwaarden de Stadsschouwburg kan worden geprivatiseerd. 144. De belastingdruk voor bewoners (OZB, afvalheffing, rioolrecht) volgt de inflatie en is niet hoger dan het niveau van andere steden in Limburg. Bij verhogingen boven de inflatie wordt terughoudendheid betracht, zeker zolang de koopkracht van mensen onder druk staat. 145. Als er in financieel opzicht mogelijkheden voor zijn of als de netto-opbrengst ervan ingebouwd kan worden in de OZB, is GroenLinks voorstander van het op termijn afschaffen van de hondenbelasting. Dit vanwege onbegrip bij het publiek, de hoge kosten voor inning en handhaving, en het willekeurige karakter ervan (wel voor honden, niet voor katten, paarden enzovoorts). Economie en detailhandel 146. De gemeente zet zich in voor de lokale economie en stimuleert in het bijzonder die vormen van bedrijvigheid die het milieu ten goede komen, zoals kringloopactiviteiten, duurzame energieopwekking, auto delen en duurzaam bouwen, onderhouden en renoveren. 147. GroenLinks wil dat de gemeente Sittard-Geleen, daar waar beïnvloeding mogelijk is, zich sterk maakt voor een ‘Green Car Valley’ in Zuid-Nederland. Bij VDL (NedCar) moeten kansen benut worden om in de toekomst schone elektrische auto’s te produceren. Dit is de beste garantie dat door innovatie de maakindustrie ook op de lange termijn behouden kan blijven. 24 Verkiezingsprogramma gemeenteraad 2014-2018


148. GroenLinks vindt hernieuwde deelname van de gemeente Sittard-Geleen aan de exploitatie van Maastricht Aachen Airport ongewenst. Deze luchthaven heeft al zeer veel gemeenschapsgelden gekost en de privatisering blijkt nu mislukt. Er liggen binnen een straal van 100 km al veel luchthavens. GroenLinks vindt het niet gepast dat de (lokale) overheid de meest vervuilende vervoersvorm gaat subsidiëren. In plaats van een eigen noodlijdende luchthaven aan het subsidie-infuus te hangen, wil GroenLinks goede IC-spoorverbindingen vanuit Limburg naar Luik en Aken, met aansluiting op het EU-hogesnelheidsnetwerk. 149. Intensief ruimtegebruik is het uitgangspunt bij bedrijfsactiviteiten. Die worden zo veel mogelijk geclusterd; leegstaande gebouwen krijgen een herbestemming. Indien er uit de Chemelotcampus initiatieven komen die zich buiten de campus verder willen ontwikkelen, dan komt het oude bedrijventerrein van Philips in Sittard-Noord hiervoor als eerste in aanmerking. In géén geval wordt groene ruimte op bijvoorbeeld de Graetheide of Lexhy ervoor opgeofferd. Er is op bestaande bedrijventerreinen in stad en regio voldoende ruimte voorhanden. 150. Op het gebied van de detailhandel blijft voor GroenLinks uitgangspunt dat de bestaande stadscentra en wijkwinkelcentra eerste prioriteit hebben. We maken de keuze dat de binnenstad van Sittard een (boven)regionale functie heeft en het stadscentrum van Geleen een lokale functie. De gemeente houdt, mede op basis van adviezen van de Retailcommissie, de regie op de detailhandel en staat niet toe dat winkels zich mogen vestigen waar ze maar willen. De gemeente zet zich in om geplande winkelvloeroppervlaktes terug te dringen 151. Er zijn straten in de bestaande stadscentra waar structurele leegstand een feit is, waardoor de aantrekkingskracht van het gehele centrum vermindert en verloedering van de openbare ruimte dreigt. Aanpak van de leegstand is topprioriteit. Daar waar eigenaren of projectontwikkelaars niet willen meewerken aan het verlagen van de huren of aan alternatieve invullingen, zet de gemeente alle mogelijke middelen in om hen hiertoe te verleiden. Wettelijke mogelijkheden worden benut; de Leegstandsverordening kan een hulpmiddel zijn. 152. Alternatieve invulling van leegstaande winkelruimte wordt nagestreefd. In veel Nederlandse steden zijn er genoeg aansprekende voorbeelden te vinden dat de gemeente - in samenspraak met het bedrijfsleven, het onderwijs en de culturele sector - het tijdelijk gebruik van leegstaande ruimtes stimuleert en faciliteert. 153. Alleen door een goede samenwerking tussen winkeliers, vastgoedeigenaren en gemeente is het mogelijk om de ontwikkeling van de stadscentra in een positieve richting te sturen. Op dit moment wordt gediscussieerd over de vraag of het instrument van het centrummanagement een juiste manier is om die samenwerking vorm te geven. Los van de uitkomst van die evaluatie moet de gemeente naar onze mening bereid blijven om 50 procent van de kosten van die samenwerking te financieren. Wonen boven Winkels blijven we stimuleren; daar waar winkelruimte structureel leeg ligt, wordt deze omgebouwd voor Wonen in Winkels. 154. De gemeente houdt de regie met betrekking tot de zondagsopenstelling van winkels. Samen met de winkeliers worden afspraken gemaakt over de gewenste (zondag)openstelling. Draagvlak onder de ondernemers (per branche of per gebied) is hierbij voor GroenLinks een voorwaarde. 155. Indien in het verlengde van de onder Koersvast geformuleerde crisismaatregelen bedrijven, die door externe omstandigheden in hun voortbestaan worden bedreigd, een beroep doen op (tijdelijke) ondersteuning door de lokale overheid, worden hieraan voorwaarden gesteld. Zoals een terugbetalingsregeling en maatschappelijke inzet in kader van social return. 156. De voormalige horecawand aan de Geleense markt ligt grotendeels leeg en de omgeving verloedert. Bekeken wordt of bestaande horeca verplaatst kan worden naar de andere zijde van de markt en naar de begane grond van het oude stadhuis. De bestaande horecawand wordt vervolgens omgebouwd ten behoeve van stadswoningen. 25 Verkiezingsprogramma gemeenteraad 2014-2018


157. Parkeertarieven zijn volgens GroenLinks niet dé oorzaak van de terugloop in belangstelling voor onze stadscentra. Het in 2013 begonnen proeftraject met verlaagde parkeertarieven willen we goed evalueren om te bezien welke onderdelen structureel succesvol kunnen zijn. GroenLinks vindt parkeerinkomsten noodzakelijk om de investeringen in garages en dergelijke kostendekkend te maken. Gratis parkeren zou betekenen dat per huishouden een lastenverhoging van 80 euro per jaar nodig is om de kosten te dekken. GroenLinks wil graag in samenspraak met ondernemers oplossingen zoeken die voor beide partijen acceptabel zijn. Zo kan de mogelijkheid van een klantenstadspas bezien worden, voor regelmatige bezoekers met kortingsrecht op parkeren. Of de koop van parkeerrechten door ondernemers waarmee een klant korting krijgt op betaalde parkeerplaatsen.



SAMEN SITTARD-GELEEN verkiezingsprogramma gemeenteraad

Recommend Documents