PERSONAL COACH
Zo blijf je
rustig
tijdens conflicten
in 10 stappen
Ben je het zat om steeds ruzie te krijgen over de opstapelende afwas of andere futiele zaken? Personal coach Agnes Koegler leert je kalm én met winst conflicten hanteren.
Stap 1
Observeer je gedachten Psycholoog Agnes Koegler heeft haar eigen praktijk als coach en helpt mensen hun talenten te ontdekken, zichzelf te ontwikkelen en positief om te gaan met dilemma’s thuis of op het werk. INFO: WWW.KOEGLER CONSULT.NL EN WWW. GESTRESSTEDERTIGER.NL
62
Ken je dat? Je treft voor de zoveelste keer de rondslingerende sokken van je vriend aan, en vóór je het weet vlieg je tegen het plafond. Veel ruzies beginnen met een kleine irritatie, om vervolgens in een grote strijd te ontaarden. Dat komt niet door het gedrag van de ander, maar door de betekenis die je eraan geeft: die rondslingerende sokken lijken iets te zeggen over hoe de ander jou ziet. ‘Hij denkt zeker dat ik zijn sloofje ben.’ Of: ‘Hij neemt me niet serieus.’ En misschien wel: ‘Hij houdt helemaal niet van me.’ Je trekt verregaande conclusies. Om uit dit automatisme te stappen, doe je er goed aan jezelf af te vragen wat er allemaal in je hoofd
omgaat op het moment dat een conflict ontstaat. Wat gebeurt hier, van welke gedachten sla ik op tilt? Zo neem je afstand en dat is nodig om een probleem rustig en adequaat te kunnen oplossen.
Stap 2
Verplaats je in de ander Een andere manier om afstand te nemen is in andermans schoenen gaan staan. Als je beste vriendin niet langskomt als je ziek bent, houdt ze dan niet van je of zou het ergens anders aan kunnen liggen? Wat zijn haar wensen, verlangens en behoeften? Misschien zou zij zelf geen prijs stellen op ziekenbezoek als ze met hoge >
PERSONAL COACH CONFLICTEN HANTEREN
koorts in bed ligt, en denkt zij dat jij er ook zo over denkt. Het loont de moeite om even helemaal in de huid van de ander te kruipen.
Stap 3
Haal jezelf niet naar beneden Zo streng als je over een ander kunt oordelen tijdens een conflict, zo hard kun je dat ook over jezelf doen. Voel je je meteen diep ongelukkig als een vriendin zegt dat je onaardig doet, dan is dat waarschijnlijk het geval. Veel voorkomende ondermijnende gedachten zijn: ik ben niks waard, ik doe alles fout, ik mag er niet zijn. Realiseer je dat ook deze gedachten maar gedachten zijn. Wat je vriendin je verwijt, gaat om iets wat je doet, niet om jou als persoon. Het is belangrijk dat je je minder fraaie kanten – en die heeft iedereen – onder ogen kunt zien zónder jezelf naar beneden te halen.
Meer weten? Boeken: > Ruzie met je partner door Jean-Pierre van de Ven, Bart Schrieken & Alfred Lange. Uitg. Nieuwezijds, € 15,95 > Een goede conflicthantering door Sacha Trimbos en Antoinette Wismeijer. Uitg. ThiemeMeulenhoff, € 14,90 > Effectief conflicten oplossen door Maurits Barendrecht en Peter Kamminga. Uitg. Business Contact, € 17,50 > Anatomie van de vrede door Jim Ferrell. Uitg. Ten Have, € 19,90
64
Stap 4
Besef dat je vrij bent Stel, een collega wil dat je een klus opknapt waar jij je te goed voor voelt. Ben je iemand die zich dan in het nauw gedreven voelt en zich, al dan niet heimelijk, steeds meer opwindt? Ook daar zit een ondermijnende gedachte onder, namelijk: mijn wensen en verlangens komen niet aan bod. Wat een conflict vaak bedreigend maakt, is het idee dat jij het onderspit delft en dat iemand anders de macht overneemt. Maar je bent niet het slachtoffer van een ander of van de situatie, je bent vrij om je eigen beslissingen te nemen. Je hebt de keus om samen een compromis te bedenken of gewoon ‘nee’ te zeggen.
Stap 5
Krop ergernissen niet op Als je te lang wacht met het uiten van je grieven, loopt de spanning hoog op en wordt het
steeds lastiger om rustig te blijven. Beter is het om aan de bel te trekken vóór de bom barst.
Stap 6
Geef concreet aan wat je wilt Ruzies escaleren door verwijten over en weer. Vaak gaat dat gepaard met woorden als ‘altijd’ en ‘nooit’ (‘jij laat me altijd in de steek’), persoonlijke beschuldigingen (‘wat ben je toch lui’) of dreigementen (‘als je nu niet ophoudt, dan…’). Hier schiet je niks mee op. Wat je aan het doen bent, is vechten tégen iemand, terwijl je juist zou moeten vechten vóór datgene wat je graag anders zou zien. Wat het best werkt is beleefd blijven en concreet aangeven wat je wilt: ‘Ik zou het fijn vinden als je niet op het laatste moment afbelt als ik jarig ben, maar een dag van tevoren. Anders voel ik me in de steek gelaten.’ Concentreer je dus op je wensen en behoeften, niet op wat er allemaal mis is met iemand.
63
ILLUSTRATIE: TINA BERNING/ARTBOX-CENTRE FOR CREATION
Stap 7
velend dat we hier zijn beland. Laten we het erover hebben op zo’n manier dat we weer bij elkaar kunnen komen.’
INTERVIEW: AMBER VAN RIJN. ILLUSTRATIE: TINA BERNING/ART BOX-CENTRE FOR CREATION
Praat in de ‘wij’-vorm Mensen die een conflict hebben, zitten vast in hun eigen mening, idee, opvatting. Anders zou er geen conflict zijn. Wil je het rustig en constructief oplossen, dan moet je niet alleen concreet aangeven wat je wilt, maar ook ‘grensoverschrijdend’ denken. Laat de ander bijvoorbeeld merken dat je graag tot een oplossing wilt komen en schakel over op ‘wij’ in plaats van ‘ik’ en ‘jij’. Bijvoorbeeld: ‘Is er iets wat we kunnen bedenken zodat jij niet vergeet je sokken in de was te doen?’ in plaats van: ‘Ik wil dat jij je sokken opruimt, want anders…’ Het mooie is dat de andere partij de neiging heeft jouw strategie over te nemen. Als jij je open, welwillend en oplossingsgericht opstelt, doet de ander dat meestal ook.
Hoe een ruzie verloopt, hangt voor een groot deel af van je geijkte reactiepatroon. Wat gebeurt er als iemand roept: ‘Zeur toch niet altijd zo’? Reageer je dan door direct terug te meppen, je af te sluiten, de boel te sussen of te ‘zuigen’ (erop door blijven gaan)? Als je je reactiepatroon leert herkennen, kun je op het moment suprème kiezen voor iets anders: de confrontatie aangaan in plaats van weglopen bijvoorbeeld, of je mond even houden in plaats van meteen boos reageren.
Stap 8
Stap 10
Stap 9
Ken jezelf
Durf je gevoel te tonen
Neem een time-out
Toegegeven, het voelt ongemakkelijk om je kwetsbaarheid te tonen op het moment dat je lijnrecht tegenover elkaar staat. Maar wil je uit het conflict stappen, dan is dat precies wat je moet doen. Je kwetsbaar opstellen is niet hetzelfde als toegeven of water bij de wijn doen. Het is jezelf durven laten zien en naar iemand anders durven luisteren: ‘Ik vind het heel ver-
Wat als een ruzie toch uit de hand dreigt te lopen? Dan kun je het beste even helemaal niets doen. Tel tot tien of neem een time-out, ga desnoods naar een andere kamer. Ruzies blijven in stand wanneer een partij of beide partijen in hun boosheid of verdriet blijven vastzitten. Geef jezelf de tijd en de ruimte om uit die emoties te klimmen. ■
�
Integratieve Jeugdpsychotherapie
�
Integratieve Kindertherapie
�
Integratieve Psychotherapie
�
Counselor/Coach
�
NLP
�
GZ-Supervisor
kijk verder
kom verder en wees welkom op onze
Open Dag! zaterdag 31 mei 2008 10.30-17.30 uur
surf voor het programma of studiegidsen van de (inter)nationaal gecertificeerde opleidingen naar:
w w w. a c a d e m i e – p s y c h o t h e r a p i e . n l
Andreas Schelfhoutstraat 48 1058 HV Amsterdam
[email protected] Member of the European Association for Integrative Psychotherapy
personal coach
Zo word je een
creatiever mens
in 8 stappen
De meeste mensen vinden zichzelf niet creatief. Toch kan ieder mens creatieve oplossingen bedenken. Of dat nu is voor een cadeautje, een thema voor een feest of een probleem op je werk. Personal coach Agnes Koegler laat zien hoe. IntervIeW: AmBer vAn rIJn
1
Laat je innerlijke criticus los
Psycholoog Agnes Koegler heeft haar eigen praktijk als coach en helpt mensen hun talenten te ontdekken, zichzelf te ontwikkelen en positief om te gaan met dilemma’s thuis of op het werk. Info: WWW.KoEGLER consULt.nL En WWW. GEstREsstEDERtIGER.nL
46
Als je vroeger geen goed tekenaar, huttenbou wer of verhalenverteller was, is de kans klein dat je jezelf nu creatief vindt. Maar je hoeft geen groot artiest te zijn om toch creatieve ideeën te hebben. Het brein is gemaakt om nieuwe ideeën te genereren en ingewikkelde problemen op te lossen. Je moet het alleen wel de kans geven, en daar stokt het bij veel men sen. We worden tegengehouden door gedach ten als: dat kan ik niet, mijn ideeën zijn vast gek of saai, wat ik verzin is niet de moeite waard, ik moet nu snel met de allerbeste vondst ever komen, et cetera. Daarmee blokkeer je het creatieve proces. Probeer je belemmerende
2
gedachten te herkennen en los te laten. Zo ont staat ruimte voor nieuwe ideeën.
Focus je aandacht
Daar zit je dan. Vereerd dat je vriendin jou als ceremoniemeester heeft gevraagd, maar met een hoofd als een vel blanco papier. Er komt niks, nada, noppes. Hoe ga je in godsnaam iets leuks en origineels verzinnen? Wat je als eerste kunt doen, is helder voor ogen krijgen wat precies de vraag, het onderwerp, het probleem is dat om een creatieve oplossing vraagt. Maak het concreet, formuleer een vraag. Bijvoorbeeld: >
hoe zorg ik ervoor dat mijn vriendin een fan tastische bruiloft heeft? Dat lijkt misschien voor de hand liggend, maar om creativiteit op gang te brengen moet je je focussen. Anders gezegd: om een creatieve oplossing te beden ken moet je wél weten waarvoor. Als de beeld vorming niet meteen op gang komt, stel jezelf dan open vragen: wat voor mensen zijn het, waar houden ze van? Hoe belangrijk is die bruiloft voor ze? Trouwen ze in de zomer of winter? Waarom gaan ze trouwen?
Dompel jezelf onder in informatie
3
Stel, je zit vast in je werk, probeert een plan te bedenken voor een nieuwe klant, maar het lukt niet. Wat doe je? Hoewel creativiteit vaak wordt geassocieerd met plotselinge geniale invallen, is het in feite hard werken. Goede ideeën komen niet vanzelf, je moet inspanning leveren en je zo breed mogelijk in het onderwerp ver diepen. Als je baas je heeft gevraagd een mar ketingplan te bedenken, verdiep je dan zo breed mogelijk in de klant en het onderwerp. Moet je als beleidsmedewerker meedenken over de ontwikkeling van een park, verzamel dan informatie over de technische mogelijkhe den, regels waaraan het ontwerp moet voldoen, de omwonenden, etc. Of, in het voorbeeld van de bruiloft: vraag informatie aan over zalen, kastelen, hotels en andere settings, verdiep je in leveranciers en catering, raadpleeg bevriende regelneven. Voor creatieve ingevingen moet je kennis hebben. In het algemeen geldt: hoe meer je weet en kan, hoe creatiever je zult zijn. Creativiteit is ook het toepassen van bestaande kennis en vaardigheden op een nieuwe manier.
Geef je onbewuste de ruimte
Hoeveel werk je ook verzet, je kunt een crea tieve ingeving niet afdwingen. Een van de belangrijkste stappen in het creatieve proces is 48
personal coach CreAtIvIteIt
4 6 7 5 8 dan ook: loslaten. Je hersenen zijn heel goed in staat zelf oplos singen te bedenken, zonder dat jij er continu bovenop zit. Krampachtig vastbijten werkt averechts, je krijgt sneller een ingeving als je even ontspant. Probeer je gedachten dus te verzetten – bij voorbeeld door te mediteren, in bad te gaan of desnoods naar de kantine te lopen – en sta jezelf toe er even helemaal niet mee bezig te zijn. Probeer je geen zorgen te maken als er even niks komt, heb vertrouwen in je onbe wuste. Het klassieke aha!moment dient zich vaak aan als je er niet op bedacht bent.
‘Vang’ opborrelende ideetjes
Hoe vaak gebeurt het niet dat je in je halfslaap iets geniaals bedenkt dat je de volgende och tend met geen mogelijkheid meer kunt terug halen? Nieuwe ideeën dienen zich vaak op de gekste momenten aan: in bed, onder de dou che, in de trein. Als je die plots opborrelende ideetjes niet snel ‘vangt’, vergeet je ze weer. Creatieve mensen hebben geleerd om kleine invallen serieus te nemen. Ze dragen bijvoor beeld een notitieblokje bij zich en schrijven alles op.
Stap uit je routine
Train je hersens in vrij associëren
Met woordspelletjes, snelschrijven en beeldend associëren kun je je hersenen trainen om meer ruimte te geven aan nieuwe ideeën. Een voor beeld: bedenk een verhaal waarin een wille keurig woordpaar een rol speelt: tas/balkon, lamp/zilvervisje, sterren/melk. Dit soort oefe ningen kun je voortdurend doen om je brein lenig en flexibel te houden, als een soort her sengymnastiek. Maar je kunt ook vrij associë ren naar aanleiding van een bepaalde vraag of probleemstelling. Pak bijvoorbeeld een tijd schrift met mooie, inspirerende fotografie. Wat zie je? Een advertentie voor mooie jassen? Een reportage in Sjanghai? Interview met een kun stenaar? Trek parallellen naar de bruiloft die je moet organiseren: gekke dresscode? Een feest met een exotisch tintje? Naar het buitenland? Met z’n allen een schilderij maken? Een andere ‘truc’: neem een groot vel papier en stiften of kleurpotloden, en teken in het midden iets van de opdracht. Pak een andere kleur en teken in een van de hoeken iets wat je te binnen schiet, en zo verder. Niet denken, gewoon doen. Waar het om gaat is dat je je hersenen op een nieu we manier prikkelt.
Creativiteit kun je stimuleren door jezelf bloot te stellen aan wisselende prikkels en nieuwe impulsen. Bijvoorbeeld een reis die je anders nooit zou maken, een cursus buikdansen, of gewoon een gek gadget op je bureau. Door uit je dagelijkse routine te stappen, krijg je een andere kijk en dat bevordert je creativiteit. Alles wat nieuw is, helpt je om buiten de gebaande paden te denken.
Laat je meevoeren
Aha, je hebt iets! Mooi, dat is ook weer gebeurd. Een valkuil is dat je het creatieve pro ces nu zou stoppen en genoegen zou nemen met het eerste het beste idee. Zonde, want zo benut je je creativiteit niet volledig. Beter is het om nog even lekker door te gaan en je te laten meevoeren op de stroom van ideeën. Wees niet te voorzichtig of kritisch op jezelf, sta jezelf de gekste invallen toe. Selecteren kan later.
Meer weten?
Boeken: > The artist’s way. Vind je eigen inspiratie door Julia cameron. Uitg. Vrij Geestesleven, € 23,50 > Creativiteit, over flow, schepping en ontdekking door Mihaly csikszentmihalyi. Uitg. Boom, € 28,50 > Het grote boek van de creativiteit. Waar een wil is, ontstaat een weg door George Parker. Uitg. Archipel, € 18,95 > Creativiteit. Hoe? Zo! door Igor Byttebier. Uitg. terra-Lannoo, € 39,95 > Het slimme onbewuste door Ap Dijksterhuis. Uitg. Bert Bakker, € 17,95 Bronnen: www.leren.nl
49
IllustrAtIe: tInA BernIng/ArtBox-Centre for CreAtIon
2
47
personal coach
Zo leer je
beslissen in 8 stappen
Slaat de twijfel toe bij iedere keuze die je moet maken – of het nu gaat om een jurkje kopen, een vakantie kiezen of je carrière? Personal coach Agnes Koegler leert je voortaan vol vertrouwen knopen door te hakken.
Psycholoog Agnes Koegler heeft haar eigen praktijk als coach en helpt mensen hun talenten te ontdekken, zichzelf te ontwikkelen en positief om te gaan met dilemma’s thuis of op het werk. Info: www.Koegler consult.nl en www. gestresstedertIger.nl
84
IntervIew: Amber vAn rIjn
1 2
Accepteer dat niet álles kan
Het is een bekend verhaal: de moderne maat schappij leidt tot keuzestress vanwege de zee aan mogelijkheden. Maar het probleem is niet alleen dat we zoveel kúnnen, maar vooral ook dat we zoveel kanten op wíllen. Mensen die moeite hebben met kiezen, willen eigenlijk alles: carrière maken én voor de kinderen zor gen, veel verdienen én zinvol werk, die mooie rode jurk én dezelfde jurk in veilig zwart, lek ker thuis op de bank én de gezelligheid van
een feestje. Wil je besluitvaardiger worden, dan zul je moeten accepteren dat niet álles kan.
Ontdek je drijfveren
Als je vaak keuzestress hebt bij belangrijke beslissingen, bijvoorbeeld rond je carrière, werk, kinderen en relatie, weet je waarschijnlijk niet goed wat je wilt in het leven en wat belangrijk voor je is. Goed kunnen kiezen vraagt om een mate van zelfinzicht die velen > van ons (nog) niet hebben. Het is belangrijk
2
dat je de tijd neemt om helderheid te krijgen over je drijfveren, principes en waarden. Waar draait het voor jou om? Praat daarover met vrienden en familie, spreek je dromen uit, onderzoek je levensloop, schrijf een biografie. Zitten er bepaalde thema’s in? Welke dingen vond je altijd al leuk om te doen, en waarom? Bouwde je graag hutten omdat dat je een avontuurlijk gevoel gaf of vond je het leuk om puzzels te maken, om dingen uit te zoeken? Vraag jezelf meerdere keren ‘waarom’ om dich ter bij de kern te komen.
3
Verzamel feitelijke informatie
Het klinkt voor de hand liggend, maar om goede keuzes te maken, moet je weten waar tussen je kiest. Verzamel dus genoeg concrete informatie over de verschillende opties. Heb je bijvoorbeeld de keuze uit twee opleidingen, zorg dan dat je genoeg te weten komt over de inhoud, duur, kosten, plaats, tijd, moeilijk heidsgraad, toekomstmogelijkheden, de impact op je sociale leven. Naast zelfkennis vormt feitelijke informatie de basis waarop een beslis sing kan ‘ontstaan’.
4
Schrijf alles op
Mensen die moeite hebben met beslissen zijn vaak associatieve, creatieve denkers met veel oog voor detail. Elke keuze waaiert uit tot een wolk van ideeën, invallen, onzekerheden, scenario’s, een bos waarin je de bomen niet meer ziet. Een techniek om niet in die wolk te blijven hangen, is om alles wat door je hoofd spookt op te schrijven. Meestal blijkt het dan enorm mee te vallen en is de kwestie tot een paar kernelementen of clusters terug te bren gen. Probeer daarna te ‘plussen en minnen’. Op die manier kom je gemakkelijker tot een keuze, waar je dan ook meer achter kunt staan. Je hebt hem tenslotte heel goed afgewogen. Je zult merken dat je dan ook minder de neiging
86
IlluStrAtIe: tInA bernIng/Artbox-centre for creAtIon
2
85
personal coach beSlISSen
57
hebt om achteraf te gaan aarzelen of terug te komen op je beslissing.
Stel het doel van de beslissing vast
Het doel van de beslissing kan ook een goede leidraad zijn. Als je op vakantie wilt maar niet kunt kiezen uit wandelen in de Pyreneeën, luieren op een Grieks strand of winkelen en musea bezoeken in Parijs, ga dan na wat je eigenlijk wilt bereíken met die vakantie. Is het doel ontspannen en bijkomen, bedenk dan hoe jij het best tot rust komt: door te luieren of actief bezig te zijn en veel tijd buiten door te brengen, door samen met anderen nieuwe dingen te ontdekken of juist op sleeptouw genomen te worden zonder zelf iets te hoeven doen? Een doel geeft richting aan je beslissing en kan je zelfs op een heel ander spoor zetten. Wil je bijvoorbeeld op een relaxte manier in de buitenlucht zijn en woon je net op het platte land, dan kies je misschien wel voor gewoon lekker thuis blijven!
de uitkomst is altijd onzeker. Accepteer dat en beslissen wordt een stuk makkelijker
Accepteer een onzekere uitkomst
Mensen die veel twijfelen, zijn vaak bang het verkeerde te doen. Daarachter zit de overtui ging dat er maar één perfecte keuze is en dat alleen díe geluk en succes zal brengen. Maar hoe weloverwogen je ook kiest, de uitkomst blijft onzeker. Alles is aan verandering onder hevig, ook jouw situatie en die van de mensen om je heen. Je weet nooit wat de toekomst brengt. Als je die onzekerheid accepteert, wordt beslissen meer experimenteren en leren en daardoor een stuk makkelijker.
6 8
Neem jezelf als maatstaf
Als je niet goed weet wat je wilt, is de kans groot dat je vrienden om raad gaat vragen: ‘Wat zou jij doen als je mij was: doorgaan met deze relatie, wel of niet naar dat feest, die rode of die zwarte jurk aandoen?’ Veel schiet je daar niet mee op, want de een zegt dit en de ander dat en uiteindelijk sta je toch zelf voor de keus. Laat andermans ideeën en verwachtingen voor wat ze zijn. En probeer ook niet te zwichten voor de sociale druk die bijvoorbeeld op een vakantie rust: dat je iets ‘interessants’ zou moe ten doen, iets wat goed is voor je ontwikkeling. De belangrijkste maatstaf ben jijzelf. Stel jezelf de vragen: wat wil ik? Wat is goed voor míj?
Neem even afstand
Kom je er echt niet uit? Neem even afstand en laat de beslissing los. Blijf er niet over tobben, want dat helpt je niet verder. Sterker nog, uit onderzoek blijkt dat bij te veel nadenken de kans op een foute beslissing groeit. Het werkt het beste als je de beslissing even loslaat en je onbewuste het werk laat doen. Want hoe ratio neel we ook denken bezig te zijn, onze hersen capaciteit is beperkt en we kunnen niet alle opties tegelijk overzien. Als je moet kiezen tussen carrière maken en de volledige zorgtaak voor drie kinderen, dan kun je redeneren wat je wilt, maar uiteindelijk kies je toch onbewust en op gevoel.
Meer weten? > Beslis kundig door Harold en stephen robbins. (alleen tweedehands of via bibliotheek) > Beslissen doe je zo door Jolet Plomp. uitg. unieboek, € 14,95 > De paradox van keuzes door B. schwartz. (alleen tweedehands of via bibliotheek) > How to choose door david freemantle. uitg. Prentice Hall, ± € 31 > Intuïtie door Malcolm gladwell. uitg. contact, € 12,50 > Waarom kies je dit boek? door Mark twain e.a., uitg. spectrum, € 24,95 > Zen en keuzes maken door rients ranzen ritskes. uitg. synthese, € 19,50
87
