RIJKSWEG A27 I A1 UTRECHT - KNOOPPUNT EEMNES - BUNSCHOTEN LANDSCHAPSPLAN

RIJK SWEG A2 7 I A1 UTR E CHT - KNOOP P UNT E E M NE S - B U N S C H O T E N

LANDSCHAPSPLAN

Opdrachtgever en projectcoördinatie: Rijkswaterstaat

Bezoekadres: Gebouw Westraven Griffioenlaan 2 3526 LA Utrecht Postadres: Postbus 24094 3502 MB Utrecht

Samenstelling en ontwerp: Arcadis Nederland BV Kenmerk: D03011.005019 Ontwerpteam: Marion Nederbragt Kees Neven Timo Cents Gertjan Jobse

Uitgave: definitief Datum: juli 2014

2

K N O O PPU N T EEMNES - BUNSCHOTEN

A27 A1

RIJKSWEG A27 I A1 UT RE CHT - KNOOP P UNT E E MN E S - B U N S C H O T E N

LANDSCHAPSPLAN

INHOUDSOPGAVE

4


A27 A1

I NLEI DI N G 6

UI TG AN G SPU N TEN

14

HU I D I G E SI TU ATI E

24

VI SI E

40

UI TWERKI N G (PLAN )

50

6


A27 A1

1. INLEIDING doel co n t e xt l a n d sch a p sp l a n o p g a ve t o t st a n d k o m i n g l e e sw i j ze r + sa m e n va t t i n g

EEM

knooppunt Eemnes

LAN

D

Hilversum

Baarn

A1

Bunschoten / Spakenburg

U E

m

Ee

TR C H TS E H E U E

EB

A27

SE

NG

EN T-

AS

PL

CH

G

VE

U

IE

D

LR

Maartensdijk

Nieuwe Wetering

Bilthoven

Fort Ruigenhoek

Groenekan

Utrecht 8

Soest

V

Hollandsche rading


A27 A1

Amersfoort

1. Inleiding

1.1 Doel Het Landschapsplan is een integraal plan, dat tot doel heeft de diverse maatregelen op elkaar te laten aansluiten en waar mogelijk elkaar te laten versterken. Hiermee wordt de ruimtelijke kwaliteit van de weg vergroot. 1.2 Context Landschapsplan

Het Landschapsplan geeft een beeld van de landschappelijke inpassing van de geplande maatregelen ten aanzien van de A27 tussen aansluiting Utrecht-Noord en knooppunt Eemnes en de A1 tussen knooppunt Eemnes en aansluiting Bunschoten-Spakenburg. Deze maatregelen betreffen het verbreden van de weg om het aantal rijstroken te vermeerderen en daarmee de doorstroming van het verkeer rondom Utrecht en Amersfoort te verbeteren. Het Landschapsplan is niet alleen een plan vanuit de aspecten landschap en cultuurhistorie, maar neemt ook integraal de maatregelen op ten aanzien van natuur, inpassing van geluidswerende voorzieningen en vormgeving van watercompensatie langs de weg. In de milieueffectrapportage (MER d.d. oktober 2010) zijn ten aanzien van het plangebied de effecten beoordeeld van de wegverbreding op landschap en cultuurhistorie, maar ook op natuur, water, recreatie en geluid. Maatregelen die effecten kunnen voorkomen, verzachten of compenseren en die in de milieueffectrapportage genoemd worden, worden in dit Landschapsplan uitgewerkt tot concrete inrichtingsvoorstellen. Daarnaast geeft het voorliggende Landschapsplan uitvoering aan bestaande plannen en visies voor beide wegen. Voor de A27 is een Routeontwerp opgesteld: Panoramaroute A27. De visie is uitgewerkt in de Architectonische specificaties Panoramaroute A27. Dit Routeontwerp is hiervoor leidend. Voor de A1 is de Quickscan Routeontwerp leidend. Beide plannen vormen een uitwerking van de door Rijkswaterstaat, directie Utrecht opgestelde Landschapsplannen (Hoofdnota, Deelnota A27 Stichtse Brug-Merwedekanaal en Deelnota A1 Laren-Hoevelaken). << links luchtfoto omgeving A27/A1 en toponiemen

Het Landschapsplan maakt integraal onderdeel uit van de toelichting op het Tracébesluit (TB). De planstudie maakt deel uit van het programma VERDER. Binnen VERDER werken Rijk en regio samen aan de verbetering van de bereikbaarheid van regio Midden-Nederland. VERDER kijkt naar alle mogelijke oplossingen, zoals verbetering van het openbaar vervoer, maatregelen voor fietsers, het vrachtverkeer én uitbreiding van wegen. Als onderdeel van het programma VERDER zijn er drie planstudies (onderzoek naar oplossing voor een specifiek bereikbaarheidsprobleem) gestart: één voor de Ring Utrecht en drie voor de hoofdwegen van de Driehoek Utrecht – Hilversum – Amersfoort (A27/A1 en knooppunt Hoevelaken en A28 / al gerealiseerd). Het maatregelenpakket exclusief uitbreiding van wegen (Openbaar vervoer en fiets) wordt het VERDER-pakket genoemd. De architectuur van de geluidswerende voorzieningen wordt uitgewerkt in het Esthetisch Programma van Eisen door Zwarts & Jansma architecten. Dit EPVE wordt toegevoegd als eis aan het DBFM-contract (design build finance maintain) voor de bouw en het meerjarig onderhoud van het project. 1.3 De opgave Deze paragraaf geeft een nadere toelichting op de opgave binnen het Landschapsplan. Deze opgave is drievoudig: • Het landschappelijk inpassen van de wegverbreding. • Het landschappelijk inpassen en vormgeven van de compenserende en mitigerende maatregelen. • Informeren van bewoners en andere omgevingspartijen Hierbij is het vergroten van ruimtelijke kwaliteit steeds een belangrijk uitgangspunt. Het Routeontwerp A27, Quickscan Routeontwerp A1 en het Landschapsplan van Rijkswaterstaat zijn hierbij randvoorwaarden. Er wordt zowel rekening gehouden met de beleving vanuit het landschap (context) als de beleving van de weggebruiker.

A27 A1

KN O O P P U N T E E M N E S - B U N S C H O T E N

9

1.4 Wegverbreding De wegverbreding houdt concreet in: • A27 tussen Aansluiting Utrecht-Noord en Knooppunt Eemnes: 2x3 rijstroken met een ruimtereservering in de middenberm voor een vierde rijstrook of een openbaar vervoer-verbinding, • A1 tussen Knooppunt Eemnes en Aansluiting Bunschoten-Spakenburg: 2x4 rijstroken In hoofdstuk 2, uitgangspunten, wordt nader ingegaan op het wegontwerp. 1.5 Compenserende en mitigerende maatregelen In de milieueffectrapportage zijn voor de verschillende milieuaspecten de effecten onderzocht van de wegverbreding en compenserende en mitigerende maatregelen benoemd. Deze zijn in het Landschapsplan verwerkt tot concrete inrichtingsvoorstellen. Daarbij is het de opgave compenserende en mitigerende maatregelen zo in te zetten dat zij elkaar versterken, dus bijvoorbeeld boscompensatie zo toe te passen dat het ecologische doelen ondersteunt en watercompensatie zo in te zetten dat zij het landschap versterkt. Hieronder worden voor de verschillende vakgebieden de compensatie- of mitigatieopgaven benoemd. Voor de motivatie hiervan wordt verwezen naar de milieueffectrapportage.

Tabel 1: Kwantitatieve effecten ruimtebeslag op elementen Landschap

A27 VKA

A1 VKA

Solitaire bomen (stuks)

3

4

Bomenrij (lengte in meters)

1.247

0

Bos (oppervlakte in hectare.)

6,97

0,07

Tabel 2: Compenserende maatregelen

Landschap en cultuurhistorie Wettelijke maatregelen Bij verbreding van de A27 tussen aansluiting Utrecht-Noord en knooppunt Eemnes moet als gevolg van de wegverbreding ca. 6,97 ha bos en 1247 m1 bomenrij gecompenseerd worden. Bomen kunnen ook worden gecompenseerd door bos, de omrekenfactor hierbij is 1 boom = 50 m2 gesloten beplanting. Bij verbreding van de A1 tussen knooppunt Eemnes en Aansluiting Bunschoten-Spakenburg moet ca. 0,07 ha bos gecompenseerd worden. Lage struikbeplanting zoals heide kan binnen de obstakelvrije zone gehandhaafd worden. Voor het aspect Landschap en Cultuurhistorie is compensatie aan de orde, omdat de Samenwerkingsovereenkomst tussen de toenmalige ministeries van LNV en V&W van toepassing is, waarin is afgesproken dat beplanting 100% gecompenseerd wordt. Voor projecten die het tijdvak van drie jaren overschrijden en die niet langer duren dan tien jaren, wordt aan Rijkswaterstaat ontheffing verleend om binnen het tijdvak, genoemd in artikel 3, eerste lid, van de wet, tot herbeplanting over te gaan. De hoeveelheden zijn te herleiden uit de tabel, kwantitatieve effecten ruimtebeslag op elementen.

10


A27 A1

Maatregel Boscompensatie

Locatie A27: beplantingsstructuren

Beoogd effect Compenseren van opgaande beplanting

(herplant van

parallel aan de weg, op

welke als gevolg van de maatregel zal

bomen, bomenrijen plaatsen waar beplanting of bos)

verdwijnen.

aangetast wordt en bij

Bij voorkeur wordt aansluiting bij mitigerende

aansluiting Hilversum

maatregelen gezocht

A1: geen compensatie

Wegbeeld zo open mogelijk maken

langs de weg

Aanvullende mitigerende maatregelen Naast bovengenoemde compensatie is in de milieueffectrapportage (oktober 2010) een aantal mitigerende maatregelen opgenomen, deze staan in tabel 3:

Tijdens de uitvoering van de wegwerkzaamheden moet een zogenaamd werkprotocol gebruikt worden om effecten op das, gewone dwergvleermuis, kleine modderkruiper en levendbarende hagedis te mitigeren.

Tabel 3: Mitigerende maatregelen landschap & cultuurhistorie Maatregel Beperken gebruik van keerwanden, bij

Locatie In nabijheid van historisch

Beoogd effect Verminderen negatieve effect beleving vanuit het

voorkeur toepassen van grondtaluds; indien

waardevolle objecten (monumenten/

landschap en beïnvloeding historisch waardevolle

niet anders kan keerwanden laten begroeien

MIP objecten), kruisende

objecten en structuren

of afplanten Toepassen van transparante schermen bij

boerderijlinten en bebouwingskernen Verminderen negatieve effect beleving vanaf Op de kunstwerken over kruisende

boerderijlinten

boerderijlinten van Groenekan,

de weg, vanuit het landschap en beïnvloeding

Herplant van houtwallen/houtsingels en

Maartensdijk en Hollandsche Rading A27, Groenekan, Maartensdijk en

historisch waardevolle objecten en structuren Verzachten aantasting landschapselementen en

bomenrijen

Hollandsche Rading (op de locaties

verzachten negatieve effecten beleving vanuit

waar deze aangetast worden door de landschap wegverbreding) en bij doorsnijding Nieuwe Hollandse Waterlinie:

van boerderijlinten A27 ter hoogte van doorsnijding

Versterken herkenbaarheid Nieuwe Hollandse

informatievoorziening en beleefbaar maken

Nieuwe Hollandse Waterlinie

Waterlinie en verzachten effecten bredere doorsnijding

inundatiegebieden door watercompensatie van de weg hier te bundelen Vides in middenberm en handhaven profiel

A27 ter hoogte van kruisende

Verzachten tunneleffect / verlies of aantasting

linten onder de weg door Watergangen weg (bermsloten) laten

structuren historische linten A1 gehele lengte

samenhang structuren Verzachting aantasting landschappelijke

aansluiten op huidige slotenpatroon

karakteristiek en aantasting historisch waardevolle

Toepassen van transparante schermen bij de A1 ter hoogte van de Eem

patronen Verminderen negatieve effect karakteristiek en

kruising van de Eem Zeer terughoudend zijn met wegmeubilair en A1 hele tracé

beleving vanaf de weg Wegbeeld zo open mogelijk houden, mitigeren

wegsignalering

negatieve effecten op beleving vanuit het

Zeer terughoudend zijn met verlichting

A1 hele tracé

Ecologie Over een deel van het tracé vindt de wegverbreding plaats binnen of nabij de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Om tot een wezenlijke natuurcompensatie te komen is ervoor gekozen om de compensatieopgaven voor A27 en A1 te combineren met de compensatieopgave voor de A28. Locaties voor de EHS-compensatie zijn de aansluiting Hilversum en de Eemmonding. Voor meer informatie over de natuurcompensatie wordt u verwezen naar Hoofdstuk 8 van het Deelrapport Natuur (2014).

Water De wegverbreding leidt lokaal tot een versmalling of demping van bermsloten. Dit verlies in oppervlakte open water moet gecompenseerd worden. Daarnaast zal de toename van het verharde oppervlak leiden tot een grotere bergingsbehoefte van het van de weg komende hemelwater. De ruimte voor watercompensatie wordt zo veel mogelijk gezocht in verbreding van bestaande bermsloten, binnen de rijksbegrenzing. Voor de A27/ A1 (aansluiting Utrecht-Noord - Knooppunt Eemnes – aansluiting Bunschoten-Spakenburg) is een Waterhuishoudkundig plan opgesteld. In het Waterhuishoudkundig plan zijn de locaties en het formaat van het te compenseren oppervlaktewater vormgegeven. De in het waterhuishoudkundig plan aangegeven waterlopen en plassen zijn in voorliggend Landschapsplan opgenomen en nader gedetailleerd. Geluid Voor geluid zijn maatregelen voorzien om effecten te mitigeren. Het betreft toepassing van tweelaags ZOAB en geluidswerende voorzieningen (bron: Akoestisch Onderzoek A27/A1, 2014). Deze laatste komen voornamelijk op de plekken waar nu al schermen aanwezig zijn en op enkele nieuwe plekken. In het Landschapsplan worden de geluidswerende voorzieningen opgenomen en ingepast. Een nadere uitwerking van de vormgeving van geluidswerende voorzieningen heeft plaatsgevonden door architectenbureau Zwarts & Jansma. Dit wordt vastgelegd in het Esthetisch Programma van Eisen.

landschap en karakteristiek Mitigeren effect op beleving van donkerte en op de zichtbaarheid van de weg vanuit de omgeving

A27 A1


11

Archeologie Er worden geen extra maatregelen genomen om aan de normen te voldoen (bron: OTB/MER A27/A1 Deelrapport Archeologie, 2010). Mitigeren is voor het aspect archeologie niet mogelijk. Voor het aspect archeologie is compensatie niet aan de orde. Men kan niet ter compensatie van aangetaste archeologische waarden ergens anders nieuwe archeologie aanleggen. Sociale Aspecten Voor ‘Sociale Aspecten’ gelden geen wettelijke normen (bron: OTB/MER A27/ A1 Deelrapport Sociale Aspecten, 2010). Er zijn zodoende geen maatregelen benodigd om aan de normen te voldoen. Er worden wel enkele mitigerende maatregelen voorgesteld, namelijk: • Optimaliseren verlichting in onderdoorgangen. • A27 tussen woongebieden: Nieuwe begroeiing op taluds langs weg, met hoge struiken en bomen. • A27 Begroeiing tegen (niet-transparante) geluidschermen en keerwanden, waar deze in zicht komen. Ruimtegebruik (wonen, werken, recreatie) Uit de effectbeschrijving volgt dat er vrijwel geen effecten optreden. Er is vanuit het aspect Ruimtegebruik dan ook geen noodzaak om mitigerende of compenserende maatregelen te treffen (bron: OTB/MER A27/A1 Deelrapport Ruimtegebruik, 2010)

12


A27 A1

1.6 Totstandkoming (omgevingscommunicatie) Het Landschapsplan is tot stand gekomen in nauw overleg met alle raakvlakken (landschap & cultuurhistorie, ecologie, archeologie, recreatie, water, geluid en wegontwerp), overleg met de vakbroeders voor natuur, ecologie, landschap en cultuurhistorie bij Rijkswaterstaat en afstemming met overige gebiedspartijen (zie bijlage A). 1.7 Leeswijzer Het Landschapsplan is vooral een beeldende rapportage, waarbij voor achtergronden wordt verwezen naar het OTB/MER A27/A1 deelrapport Landschap & Cultuurhistorie. In hoofdstuk 2 worden de uitgangspunten voor het Landschapsplan toegelicht, waaronder de routeontwerpen, het wegontwerp en vigerende beleid. Hoofdstuk 3 geeft een overzicht en beschrijving van het bestaande landschap en de belangrijkste beleidslijnen voor landschap. In hoofdstuk 4 wordt de landschapsvisie beschreven. De visie geeft een kader voor het maken van ontwerpkeuzes in het Landschapsplan. Deze visie is weergegeven in landschappelijke zoneringen en principeprofielen Ook worden de ontwerpkeuzes in het Landschapsplan gemotiveerd. In hoofdstuk 5 volgt de uitwerking van de visie in het plan met overzichtstekeningen, details en profielen.

1.8 Samenvatting Het Landschapsplan geeft een beeld van de landschappelijke inpassing van de geplande maatregelen ten aanzien van de A27, tussen aansluiting Utrecht-Noord en knooppunt Eemnes, en de A1, tussen knooppunt Eemnes en aansluiting Bunschoten-Spakenburg; Het Landschapsplan is een integraal plan, dat tot doel heeft de diverse maatregelen op elkaar te laten aansluiten en waar mogelijk elkaar te laten versterken. Hiermee wordt de ruimtelijke kwaliteit van de weg vergroot;

De landschapsvisie vormt een confrontatie tussen de uitgangpunten en de huidige situatie. Waar deze overeenkomen is de visie gericht op het zo goed mogelijk behouden van de situatie. Waar deze conflicteren worden in de visie voorstellen gedaan voor verandering ter verbetering of versterking van de huidige situatie. De visie is weergegeven in landschappelijke zoneringen en principeprofielen; De ontwerpkeuzes in het Landschapsplan zijn gemotiveerd in hoofdstuk 5. Dit hoofdstuk bevat een uitwerking per deelgebied met overzichtstekeningen, details en profielen.

De opgave binnen het Landschapsplan is drievoudig: • Het landschappelijk inpassen van de wegverbreding; • Het landschappelijk inpassen en vormgeven van de compenserende en mitigerende maatregelen; • Het informeren van bewoners en andere omgevingspartijen. Als uitgangspunten voor het Landschapsplan gelden: het wegontwerp, het vigerende beleidskader, het Routeontwerp A27, de Quickscan Routeontwerp A1, het Landschapsplan van Rijkswaterstaat Directie Utrecht, de uitgangspunten bij de compenserende maatregelen en ontwerpmiddelen, de huidige situatie en autonome ontwikkelingen in de omgeving; Het Landschapsplan is als volgt opgebouwd: Op basis van een ruimtelijke analyse van het studiegebied is een landschapsvisie geformuleerd, die later is geconcretiseerd in het Landschapsplan. De landschapsvisie dient als kader voor het maken van ontwerpkeuzes in het Landschapsplan;

A27 A1


13

14


A27 A1

2. UITGANGS PUNTEN het wegontwerp vi g e re n d b e l e i d l a n d sch a p sp l a n r i j k sw a t e r st a a t water g e l u i d sw e re n d e vo o r zi e n i n g e n

16


A27 A1

<< linkerfoto bestaande situatie raakvlakken met kunstwerken

< rechterfoto bestaande situatie raakvlakken met water << linkerfoto bestaande situatie raakvlakken met natuur

2. Uitgangspunten

De opgaven voor het Landschapsplan zijn in het vorige hoofdstuk beschreven. In dit hoofdstuk worden de uitgangpunten ofwel het kader voor het Landschapsplan beschreven. In dit hoofdstuk komen achtereenvolgens aan bod: het wegontwerp, het vigerende beleidskader, het Routeontwerp A27, de Quickscan Routeontwerp A1, het Landschapsplan van Rijkswaterstaat Directie Utrecht, uitgangspunten bij de compenserende maatregelen en ontwerpmiddelen. De huidige situatie en autonome ontwikkelingen gelden ook als belangrijk uitgangpunt, maar worden in een apart hoofdstuk, hoofdstuk 3, beschreven. 2.1 Het wegontwerp Het ontwerp zoals opgenomen in het TB is een combinatie tussen het driestrooksen het vierstrooksverbredingsalternatief uit de startnotitie. Het betreft een capaciteitsuitbreiding van zowel de oostbaan als de westbaan van de A27 tussen aansluiting Utrecht-Noord (31) en knooppunt Eemnes met één rijstrook (van 2 naar 3 rijstroken). Op de A1 wordt zowel de zuidbaan als de noordbaan tussen knooppunt Eemnes en Aansluiting Bunschoten-Spakenburg (12) met twee rijstroken verbreed (van 2 naar 4 rijstroken). Daarnaast wordt de A27 van een spitsstrook voorzien op de vluchtstrook van de oostbaan op het traject UtrechtNoord (31)-Bilthoven (32). Ten slotte is voorzien in een aanpassing van de aansluiting Hilversum (33) waarbij de aansluiting compacter wordt vormgegeven als een zogenaamde Haarlemmermeer aansluiting.

< rechterfoto bestaande situatie raakvlakken met geluidswerende voorzieningen

Omschrijving Zowel de oost- als de westbaan van de A27 wordt tussen aansluiting UtrechtNoord (31) en knooppunt Eemnes uitgebreid van 2 naar 3 rijstroken met een ruimtereservering in de middenberm voor uitbreiding in de toekomst met een eventuele 4e rijstrook en/of openbaar vervoer (OV) verbinding. De A27 kruist in de huidige situatie twaalf kunstwerken waarvan: • één gelijk blijft (KW13 fietspad Heidelaan); • twee vervallen (KW7 viaduct Hilversum Zuid en KW8 viaduct Hilversum Noord); • twee worden vervangen (KW3 viaduct N234 Nieuwe Weteringseweg en KW6 fietsbrug Zwaluwenberg); • zeven worden aangepast (KW1 viaduct Einthovendreef, KW2 tunnel Groenekanseweg, KW4 Dorpsweg, KW5 Vuurse Dreef, KW9 Lage Vuurscheweg, KW10 N415 Soesterdijkerstraatweg en KW12 Weg over Anna’s Hoeve). Naast deze wijzigingen worden er: • twee nieuwe kunstwerken geplaatst (KW8A viaduct Hilversum en KW10A ecoduct Groene Schakel). Daarmee zijn in de eindsituatie in totaal 12 kunstwerken aanwezig. Knooppunt Eemnes wordt uitgebreid door de verbindingsboog van de A27 naar de A1 te verbreden met 1 rijstrook. Tussen knooppunt Eemnes en de aansluiting Bunschoten-Spakenburg wordt zowel de noord- als de zuidbaan van de A1 uitgebreid van 2 naar 4 rijstroken. Op dit traject liggen zes kunstwerken (KW14 viaduct N221 Wakkerendijk, KW15 N414 viaduct Eemweg/Bisschopsweg, KW16 Brug over de Eem, KW17 Zuidereind, KW18 Eemlandsche Wetering, KW19 N199 viaduct Amersfoortseweg/Bunschoterstraat) • alle zes kunstwerken worden aangepast. Naast deze wijzigingen worden er: • twee nieuwe kunstwerken aangelegd voor een parallelweg (KW16 ter hoogte van Brug over de Eem en KW15 ter hoogte van de N414 Eemweg/Bisschopsweg (bron: OTB/MER A27/A1 Deelrapport Landschap & cultuurhistorie). Lichtmasten Algemeen principe is dat lichtmasten in de middenberm moeten staan. Lichtmasten in de middenberm versterken het beeld van de lijn. Bovendien zijn er dan geen lichtmasten nodig in de zijbermen. Zo blijft het zicht op de omgeving behouden en is het mogelijk om tegemoet te komen aan het principe van de obstakelvrije berm. (bron: Routeontwerp A27). Een uitzondering hierop vormen de aansluitingen: bij aansluitingen staan de lichtmasten langs toe- en afritten in de zijbermen.

A27 A1


17

2.2 Vigerend beleid Hierna volgt een korte beschrijving van de belangrijkste beleidslijnen, die van invloed zijn op de A27 en A1. De beleidslijnen zijn uitgesplitst naar de beoordelingscriteria voor landschap en cultuurhistorie. De beleidslijnen kunnen uit één of meerdere beleidsrapporten komen, dit laatste is meestal het geval. Een uitgebreide beschrijving van het beleidskader staat in het deelrapport Landschap en Cultuurhistorie. Bij het opstellen van de MER en het samenstellen van dit Landschapsplan was de Nota Belvedère, Nationaal Snelwegpanorama en Nationaal Landschap vigerend rijksbeleid, en dus is het Landschapsplan op deze uitgangspunten gebaseerd. Ook is dit in de afstemming met gebiedspartijen als belangrijk aangegeven. In de TB-fase is dit Rijksbeleid niet meer vigerend, vanwege veranderende actualiteit. De Nationale Landschappen worden wel doorgezet door Provincie Utrecht, in de Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie 2013-2028 (2013). Omdat het bepalend is geweest voor het Landschapsplan, wordt het hierna wel genoemd. De Kwaliteiten van de Utrechtse Landschappen zijn uitgewerkt in de Kwaliteitsgids Utrechtse Landschappen (2011). Beschermde gebieden Het voorkomen van nationaal en internationaal unieke landschappelijke kernkwaliteiten heeft geleid tot het beschermen van gebieden waar deze kwaliteiten voorkomen, door er een beschermde status aan toe te kennen. De A27 en A1 doorkruisen verschillende gebieden met een vanuit rijks- of provinciaal beleid beschermde status van Nationaal Landschap (niet vigerend), Belvedèregebied (niet vigerend), Nationaal Snelwegpanorama (niet vigerend) of Rijksmonument. De Nieuwe Hollandse Waterlinie staat op de voorlopige lijst Unesco werelderfgoed. Veelal overlappen deze aanwijzingen elkaar, waardoor (een gedeelte van) een gebied meerdere statussen kan hebben. Het Rijk laat het beleid ten aanzien van landschap over aan de Provincies (Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte, 2013). Deze Structuurvisie vervangt ook het beleid voor Snelwegpanorama’s en Belvedere-gebieden. Provincies zijn verantwoordelijk voor de uitwerking en uitvoering van het beleid voor de Nationale Landschappen. De Provincie Utrecht heeft in de Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie 20132028 het provinciale belang voor het landschap benoemd. De provincie wil landschappelijke kernkwaliteiten verder ontwikkelen en versterken en richtinggevend laten zijn bij de verdere ontwikkeling van de provincie. De structuurvisie benoemt de provinciale belangen voor de Nationale Landschappen, gericht op het behouden, versterken en ontwikkelen van de voor het betreffende Nationaal Landschap bepalende kernkwaliteiten. De Structuurvisie werkt door

18


A27 A1

boven aansluiting Hilversum, links huidige situatie, rechts wegontwerp nieuw (bron: deelrapport Landschap & Cultuurhistorie)

in de Provinciale Ruimtelijke Verordening. In het plangebied liggen 3 Nationale Landschappen: Het Groene Hart, Arkemheen-Eemland en de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De Utrechtse Heuvelrug is aangewezen als Nationaal Park vanwege de bijzondere waarden en functies en heeft hiermee een vergelijkbare bescherming. Onderstaande tabel beschrijft de kernkwaliteiten en ambities voor de Nationale Landschappen in het plangebied. Dit is verder uitgewerkt in de Kwaliteitsgids Utrechtse Landschappen voor de huidige landschapskwaliteiten en kwalitatieve randvoorwaarden voor ruimtelijke ontwikkelingen.

A27

A1

links: nationale landschappen langs het tracé (bron: routeontwerp A27)

Tabel 4: Kernkwaliteiten Nationale Landschappen Nationaal Landschap Arkemheen-Eemland

Kernkwaliteiten • extreme openheid •

slagenverkaveling

•

veenweidekarakter

•

historie van de Zuiderzee

• Het Groene Hart / Vecht en •

overgangsgebieden openheid

Plassengebied

veenweidekarakter, inclusief strokenverkaveling,

•

lintbebouwing etc. • • Nieuwe Hollandse Waterlinie •

landschappelijke diversiteit rust en stilte samenhangend stelsel van forten, dijken, kanalen en

A27 Voor (de omgeving van) de A27 is het beleid gericht op behoud van de kernkwaliteiten van de Nationale Landschappen. Deze kernkwaliteiten zijn het groene en overwegend rustige karakter en de relatief grote openheid van De Nieuwe Hollandse Waterlinie; de openheid, strokenverkaveling en het veenweidekarakter van het Vecht en Plassengebied en de landschappelijke, ecologische en recreatieve samenhang binnen de Noordelijke Utrechtse Heuvelrug. Daarnaast is het beleid gericht op behoud van de strokenverkaveling in de veenweidegebieden, ontginningslinten kruisend of grenzend aan de A27 en lijnvormige beplantingselementen (wegen kavelgrensbeplantingen) evenwijdig aan de A27. Doel van deze beleidslijnen is het omringende of onderliggende landschap beleefbaar te houden of te maken, landschappelijke waarden rondom de weg te versterken en zo het landschappelijke karakter van de A27 te behouden. In dit kader dienen de bermen dan ook zo veel mogelijk obstakelvrij te zijn voor een directe visuele relatie tussen weg en landschap. Over zicht en beleving worden in het beleid uitspraken gedaan over het aanbrengen van oriëntatiepunten (benutten bijzondere kansen bij knooppunten, aansluitingen en verzorgingsplaatsen), de overgang tussen heuvelrug en veenweidegebied bij Hollandsche Rading zo abrupt mogelijk te maken en ruim zicht te creëren in het open veenweidegebied bij Hollandsche Rading en Maartensdijk. Belangrijk is tevens het behoud van de zichtlijn vanaf de A27 op de domtoren van Utrecht en het zicht op de Utrechtse Heuvelrug vanaf de A27 van zuid naar noord tussen Maartensdijk en Hollandsche Rading. Daarnaast is het beleid gericht op behoud en bescherming van de Cultuurhistorisch waardevolle gebieden (zie beschermde gebieden): Nieuwe Hollandse Waterlinie (Voorlopige lijst Unesco Werelderfgoed, Nationaal Landschap, Belvedère - niet vigerend, Rijksmonument) en het Vecht en Plassengebied/Groene Hart (Nationaal Landschap, Belvedèregebied - niet vigerend). Tot slot is het beleid gericht op behoud en bescherming van de betonnen portalen van de spoorlijn HilversumUtrecht, monumenten (gebouwen) en de Nieuwe Hollandse Waterlinie (het samenhangend systeem van forten, dijken en inundatiekommen). Voor de laatste zijn plannen voor actieve reconstructie door routes en recreatieve en ecologische verbindingen tussen en rond de forten. Deze ontwikkelingen kunnen raakvlakken hebben met de geplande maatregelen voor de A27. Momenteel is dit echter (nog) niet het geval.

inundatiekommen •

groen en overwegend rustig karakter,

•

relatief grote openheid

A27 A1


19

A1 Ook voor (de omgeving van) de A1 is het beleid gericht op behoud versterking van de kernkwaliteiten van de Nationale Landschappen. Deze kernkwaliteiten zijn de zeldzaam grote mate van openheid, de gave slagenverkaveling (langgerekte graslandpercelen afgewisseld door sloten) en het veenweidekarakter van Eemland. Daarnaast is het beleid gericht op het herkenbaar houden van het waardevolle riviersysteem de Eemloop, het behoud van agrarische bebouwingslinten Eemdijk en Wakkerendijk/Eemnes en bescherming van voorkomende aardkundige monumenten. Over zicht en beleving worden in het beleid uitspraken gedaan om het omringende of onderliggende landschap beleefbaar houden/maken. Het betreft het accentueren van het overgangsgebied van het Goois dekzandlandschap naar de Eemvallei, het behouden van het uitzicht in de Eempolder, meer zicht op de Eem te creëren en het onbegrensde uitzicht op de Eemvallei te maximaliseren. Daarnaast is het beleid gericht op behoud en bescherming van het Cultuurhistorisch waardevolle gebied Arkemheen-Eemland (Nationaal Landschap), monumenten (gebouwen) en de rivier de Eem met dijken (onderdeel Grebbelinie).

Hoofdnota De wegtypering is een sterk vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid. Elke weg heeft feitelijk een eigen karakter. Op deze variatie op een lager schaalniveau wordt in de deelnota verder ingegaan. De hoofdlijnen van de visie uit de Hoofdnota houden in: • Flexibele, dynamische en integrale inpassing van de weg in de omgeving. • Het omringende of onderliggende landschap (waar onder cultuurhistorie en archeologie) vanaf de weg zo goed als mogelijk beleefbaar en herkenbaar maken. • Mogelijkheden creëren tot efficiënte en zakelijke beheerspraktijken. • Creëren van een rustig en continu wegbeeld. • Bevorderen landschappelijke en ecologische waarden rondom de weg. • Eenheid in het wegprofiel, de onderdelen en vormgeving daarvan (vooral viaducten, geluidsschermen, portalen, wegverlichting, bermen en bermsloten). • Zorgen voor een zakelijke, efficiënte en integrale uitstraling van Rijkswaterstaat. • Aanbrengen van oriëntatiepunten; benutten van bijzondere kansen bij knooppunten, aansluitingen en verzorgingsplaatsen.

2.3 Landschapsplan Rijkswaterstaat 2002 De Hoofdnota Landschapsplan Directie Utrecht (Hoofdnota en Landschapsplan A27, Stichtse Brug - Merwedekanaal en Landschapsplan A1, Laren -Hoevelaken) geeft in hoofdlijnen weer hoe de inrichting van de snelwegen in Utrecht er uit gaat zien. Deze nota is uit 2002, maar nog steeds relevant. In de Beleidsvisie Landschap van de Directie Utrecht “Linten van Waterstaat” worden drie landschappelijke koersen uitgezet op basis van de gemaakte typering: “wegen in de wei”, “wegen in het bos” en “stedelijke ringstructuren” (Linten van Waterstaat, 1999). Deze laatste wegtypering “stedelijke ringstructuren” wordt in dit Landschapsplan omschreven in het meer bruikbare “wegen in verstedelijkt gebied”. De rijkswegen in Utrecht zijn in de drie wegtyperingen onder te verdelen. Afhankelijk van deze typering kunnen op inrichtingsniveau en op structuurniveau ontwerprichtlijnen aangegeven worden. Op structuurniveau gaat het om de opbouw van het wegontwerp en de verbanden tussen snelweg en omgeving. Op inrichtingsniveau gaat het om de verschillende groen- en bouwkundige elementen.

20


A27 A1

Landschapsplan A27, Stichtse Brug – Merwedekanaal en Landschapsplan A1, Laren - Hoevelaken In deze rapporten is een verdere uitwerking van de visie op lokaal niveau weergegeven. De visie is verder uitgewerkt naar de verschillende bouwstenen die gebruikt worden in het Landschapsplan. Met betrekking tot beplanting gelden de volgende (algemene) randvoorwaarden en uitgangspunten: • Eenheid realiseren over langere afstanden (continuïteit en eenheid). • Aansluiten op dynamisch karakter van de weg (flexibiliteit). • Efficiënt te beheren. • Taakstellend budget voor beheer en onderhoud. • Ecologische waarde (moet hoog zijn). • Inrichting moet afgestemd zijn op de functie. • Beplanting dient aan te sluiten op de typering van de omgeving (herkenbaarheid en identiteit). • Beplanting dient een eigen gezicht te hebben en eigen identiteit (niet saai). • Multifunctionaliteit waar mogelijk. • Beplanting dient visueel onderscheidend te zijn bij 100 km per uur.

Behalve ecologische functie heeft beplanting ook vaak een niet ecologische functie zoals het tegengaan van verwaaiing van stofdeeltjes van de weg. Met deze functie dient rekening te worden gehouden. Uitgangspunt is het aansluiten bij de omgevingskenmerken. Deze bepalen het type biotoop waartoe de specifieke beplanting dient te horen. In bepaalde situaties, bijvoorbeeld een stedelijke omgeving, kunnen de esthetische argumenten de overhand hebben of aanleiding geven tot keuze voor meer gecultiveerde beplantingen. In het landelijke gebied ligt de nadruk op de ecologische en cultuurhistorische kwaliteit van de beplantingen. Bij het aanbrengen van beplanting is het van belang dat deze inheems, gebiedseigen en van goede kwaliteit is. Dit dient gewaarborgd te zijn. Het aspect beplanting bepaalt mede het onderscheid tussen “wegen in de wei”, “wegen in het bos” en “wegen in verstedelijkt gebied”. 2.4 Routeontwerp A27 In het kader van het Routeontwerp zijn de Visie Routeontwerp A27 (2006) en Architectonische Specificaties Panoramaroute A27 (2012) opgesteld. Met het Routeontwerp A27 wordt een visie gegeven die leidt tot samenhang en continuïteit in de wegarchitectuur. Leidend voor de visie op de A27 is het uitgangspunt dat de weg “te gast” in zijn omgeving is en moet blijven. Dit in weerwil van, maar ook juist met behulp van, ontwikkelingen in de omgeving van de weg. Panorama’s op landschappen en steden moet maximaal ervaarbaar worden. De naam Panoramaroute A27 staat voor een visie op een samenhangende lijn die haar identiteit en kwaliteit ontleent aan de ervaarbaarheid van panoramische (stads) landschappen en een select aantal contactpunten waar deze ervaring gemaximaliseerd wordt. Waar mogelijk moet het landschap letterlijk het asfalt raken en moeten karakteristieke iconen te beleven en te bezoeken zijn. De vormgeving van de weg en de wegelementen staat ten dienste van deze ervaring en moet dus terughoudend zijn. Op punten met een uitzonderlijke landschappelijke kwaliteit zal de automobilist de mogelijkheid geboden worden over te stappen op een recreatief vervoermiddel om het gebied te verkennen.

De visie voor de A27 als panoramaroute is uitgewerkt in drie componenten: omgeving, weg en contactpunten. Omgeving Panorama’s: Oriëntatiepunten: Geluidswerende voorzieningen: Bedrijfsbebouwing: Beleefbaar landschap: Passage maken: recreatie Weg Obstakelvrij profiel: Verlichting: Geluidswering: Beplanting; ontstaat Natuurvriendelijke bermsloot: natuurtype Landschapsborden: gebieden Kleurcodering: Contactpunten Rustplaatsen: (Inrichtingsopgaven) Uitvalsbases:

Panorama’s definiëren en zichtbaar maken Definiëren en zichtbaar maken oriëntatiepunten Modulair geluidsscherm type A27 ontwikkelen Landschappelijk inpassen Landschapselementen tot op de weg Opheffen barrièrewerking snelweg t.g.v. natuur/

Realiseren ruim profiel zonder geleiderail Type A27 lichtmast met eenduidige plaatsing Modulair geluidsscherm type A27 ontwikkelen Beplanting aanpassen zodat zicht op omgeving Bermsloten met bij omgeving aansluitend Borden ter markering nationaal belangrijke Vaststellen typerende A27 kleurcodering

Zicht op het landschap Landschappelijke inrichting Waar opportuun: recreatieve uitvalsbasis Gebiedsspecifieke uitwerking maken

De omgeving bestaat uit de flankerende landschappen. Daarbij wordt het begrip landschap breed geïnterpreteerd. Het betreft ook de stedelijke inbedding in het landschap. Het landschappelijke karakter van de A27 wordt versterkt door de wegvakken die door stedelijk gebied gaan, als dat vanuit akoestisch oogpunt nodig is, zoveel mogelijk in te bedden in landschappelijke geluidswallen en stedelijke fronten bij bedrijventerreinen te vermijden. Beplantingsstructuren van het landschap worden hersteld en versterkt, markante oriëntatiepunten worden weer zichtbaar gemaakt en ecologische en recreatieve verbindingen worden hersteld.

A27 A1


21

Bij de vormgeving van de lijn staat de functionaliteit voorop. Storende en overbodige wegelementen dienen zoveel mogelijk verwijderd te worden. Cruciaal is de wens om de bermen zoveel mogelijk obstakelvrij te maken zodat er een directe visuele relatie tussen weg en landschap mogelijk wordt. Daarnaast is het zaak om eenvoudige ontwerpmiddelen voor wegelementen te ontwikkelen om de continuïteit van de weg tot uitdrukking te brengen. Dit valt samen met de eis vanuit wegontwerp om een obstakelvrije zone te hanteren, en gebruik van geleiderails minimaal te houden. 2.5 Quickscan A1 (2008) De Quickscan A1 loopt vooruit op het nog te verschijnen Routeontwerp voor de snelweg A1. Deze is gemaakt in opdracht van Provincie Overijssel en RWS Oost Nederland. Het bevat een aantal bruikbare ontwerpprincipes die ook elders toepasbaar zijn. Bij de aanleg van de A1 is een beperkt aantal ontwerpprincipes op een consistente wijze toegepast en daarom is het één van de mooiste snelwegen in Nederland. De plannenanalyse levert een inventarisatie op van een grote hoeveelheid kansen en bedreigingen op en rondom de A1. Bij de aanleg van de A1 is terdege rekening met een goede landschappelijke inpassing gehouden. Op veel plekken is de tracering van de weg en de inpassing in de omgeving zorgvuldig ontworpen om een maximale ervaring van weg en omgeving te realiseren. Zo is de A1 in de Eemvallei op hetzelfde peil als de polder aangelegd zodat de weg volledig opgenomen wordt in het vlakke en lege landschap. Bij de A1 is een aantal goede voorbeelden van intense landschapservaringen waarbij maar een beperkt deel van het landschap zichtbaar is. In de Eemvallei valt de ervaring van het landschap samen met de werkelijke maat van het gehele landschap. De automobilist heeft hier op een aantal punten zicht tot aan de oude kustlijn en het achterliggend Zuidelijk Flevoland. 2.6 Zicht op Mooi Nederland (2008) en Negen Nationale Snelwegpanorama’s in beeld (2009) De minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) heeft op 7 november 2008 de Structuurvisie voor de Snelwegomgeving “Zicht op mooi Nederland” (de Structuurvisie) aan de Tweede Kamer aangeboden. Deze Structuurvisie voor de Snelwegomgeving is een instrument uit de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) en is bedoeld om de ruimtelijke kwaliteit van de snelwegomgeving te verbeteren en de herkenbare en kenmerkende landschapskwaliteiten in de snelwegomgeving veilig te stellen voor de toekomst. In de Structuurvisie zijn negen Nationale Snelwegpanorama’s aangewezen.

22


A27 A1

Snelwegpanorama’s zijn open gebieden langs snelwegen met als kwaliteit de zichtbaarheid, herkenbaarheid en beleving van bijzondere landschappelijke en cultuurhistorische waarden. Het Nationaal Snelwegpanorama Eemland (A1) ligt in het Nationaal Landschap Arkemheen-Eemland, tussen de kernen Eemnes, Baarn, Bunschoten en het stedelijke gebied van Amersfoort. Het snelwegpanorama biedt zicht op het extreem open veenweidelandschap. Ter hoogte van Baarn is dit zicht alleen richting noorden aanwezig; tussen Baarn en Amersfoort is dit zicht zowel aan de noord- als zuidzijde van de A1 aanwezig. Ook is hier zicht op de rivier de Eem, die de snelweg passeert. Provincies worden gestimuleerd om op basis van een provinciale structuurvisie snelwegpanorama’s te selecteren. Ontwikkelingen zijn mogelijk, mits de zichtbaarheid en herkenbaarheid van de landschaps- en cultuurhistorische gebiedskwaliteiten vanaf de snelweg worden behouden of versterkt. Hierbij gaat het om openheid en zichtlijnen, over herkenbare gebiedsidentiteiten en over de gaafheid van het gebied. Gebiedskwaliteiten snelwegpanorama: • Extreem open veenweidelandschap met een herkenbare landschappelijke en historische structuur (strokenverkaveling), bestaande uit langgerekte graslandpercelen afgewisseld door sloten in de Noord- en Zuidpolder te Veld, Bikkerspolder, Polder de Haar en Polder Zeldert. • De rivier Eem met dijken, wielen en waaien als opvallende (historische) structuur (o.a. Grebbelinie) in het landschap. • Karakteristieke (agrarische) bebouwingslinten met kerktorens van Eemdijk en Wakkerendijk/ Eemnes. • De schaars verspreide boerderijen in clusters en buurtschappen. • De gesloten bebouwings- en beplantingsranden van Eemnes/Wakkerendijk en Zevenhuizen/Zevenhuizerstraat in contrast met het open landschap. • De stadsranden van Baarn, Bunschoten/Spakenburg en Amersfoort in contrast met het open landschap. • De terpen als historische elementen in de buurtschappen en linten tussen Bunschoten en Amersfoort. • De landbouw, in het bijzonder de melkveehouderij, als belangrijke drager en beheerder van het weidelandschap en van betekenis voor recreatief medegebruik en voor natuur, in het bijzonder de weidevogels. Vanwege het belang van de snelweg als openbare ruimte en de verrommeling in de snelwegomgeving, krijgt de belevingswaarde specifiek aandacht. Hierbij

wordt uitgegaan van integrale ruimtelijke afwegingen, waarmee voorkomen wordt dat verbetering van de ruimtelijke kwaliteit in de snelwegomgeving leidt tot de aantasting van landschapskwaliteiten elders. De Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (2013) vervangt het beleid voor Snelwegpanorama’s. Het nationale belang voor behoud van panorama’s van infrastructuur is hiermee vervallen. Het Rijk laat het beleid ten aanzien van landschap over aan de Provincies. Het Snelwegpanorama Eemland maakt onderdeel uit van het Nationaal Landschap Arkemheen-Eemland. Het beleid van de Provincie Utrecht is gericht op behoud en versterken van de openheid van de polder Arkemheen en de open Eemzone (zie 2.2 vigerend beleid). 2.7 Water Het Waterhuishoudkundigplan is als basis gebruikt voor het Landschapsplan. Uitgangspunten binnen dit plan zijn: eerst verbreden van watergangen, als dit niet kan dan verleggen en verbreden, als dit niet kan dan nieuw water op een andere locatie creëren. Watercompensatie zal zo veel mogelijk binnen de rijksgrenzen worden aangelegd. Waar knelpunten zijn is in overleg met gemeenten, Waterschap, particulieren of terreinbeherende organisaties bekeken of er buiten de grenzen ruimte is voor compensatie of verbreding. Hierbij is zo veel mogelijk aansluiting gezocht bij autonome ontwikkelingen. 2.8 Geluidswerende voorzieningen Het gaat in het Landschapsplan specifiek om de inpassing van geluidswerende voorzieningen en niet om het ontwerp van de voorzieningen zelf. De architectuur van de geluidswerende voorzieningen wordt uitgewerkt in het Esthetisch Programma van Eisen in door Zwarts & Jansma architecten. De locatie en hoogte van de schermen is vastgelegd in het rapport Akoestisch Onderzoek (2014). In dit rapport wordt ook aangegeven welke schermen blijven staan. 2.9 Ontwerpmiddelen Beleving vanaf de weg hangt van een aantal factoren af, onder andere van de snelheid van de automobilist. Een snelheid tussen de 120 en 100 kilometer per uur resulteert in een gezichtsveld van 20 tot 30 graden. Details worden met deze snelheden niet opgemerkt, de ontwerpmiddelen moeten grote gebaren zijn willen ze beleefbaar zijn voor de bestuurder.

Ook de ligging van de weg is sterk bepalend voor de beleving van het landschap vanaf de weg en de weg vanuit het landschap. Maaiveldligging geeft het gevoel van ‘in het landschap rijden’, verdiepte ligging geeft het gevoel van doorsnijding. Bochten in de weg geven een richtingverandering van het beeld en zijn bepalend voor het waarnemen van oriëntatiepunten. Ook de inrichting van de weg bepaalt de (mate van) beleving van het landschap, door het aantal rijstroken, een middenberm, geleiderails, verlichting, verkeersborden, kunstwerken van zowel de weg als kruisende infrastructuur, geluidswerende voorzieningen en zijbermen. De vorm en aan- of afwezigheid van deze voorzieningen zijn zeer bepalend voor de beleving van de continuïteit, herkenbaarheid en rust van het wegbeeld. Het zicht op de wijdere omgeving van de weg geeft een gevoel van oriëntatie en verbondenheid met die omgeving. Voor oriëntatie zijn oriëntatiepunten belangrijk, objecten of punten die sterk opvallen. Voor verbondenheid is continuïteit in landschappelijke structuren belangrijk. De ontwerprichtlijnen voor het wegontwerp zijn bepalend voor de vormgeving van de weg. De relevante richtlijnen voor het Landschapsplan zijn hieronder beschreven (bron: NOA, Nieuwe Ontwerprichtlijn Autosnelwegen, RWS, 2007). De obstakelvrije zone is zo breed dat een voertuig dat van de weg afraakt en op een draagkrachtige berm terechtkomt, binnen de obstakelvrije zone blijft. De breedte van de obstakelvrije zone is bij 120 km/uur vastgesteld op 13 meter. Eisen aan de vormgeving van taluds en watergangen binnen de obstakelvrije zone. Een talud is een obstakel indien: • Bij neergaande taluds de helling groter is dan 1:6 zonder boven en onderafronding. • Bij neergaande taluds de helling groter is dan 1:3 met een straal van de bovenen onderafronding van minimaal 9 meter. • Bij opgaande taluds de helling groter is dan 1:2 met een straal van onderafronding van minimaal 6 meter. Een watergang is geen obstakel indien de watergang voldoet aan de voorwaarden voor neergaande en opgaande taluds en het water in de watergang ondieper is dan 1,00 meter.

A27 A1


23

24


A27 A1

3. HUIDIGE SITUATIE d e r i j k s w e g e n A 27 e n A1 landschap en beleving a u to n o m e o nt w i k ke l i n g e n, r u i m t e l i j ke p l a n n e n e n v i s i e s

26


A27 A1

<< legenda

3. Huidige situatie

Voor een uitgebreidere beschrijving van de huidige situatie binnen het plangebied wordt verwezen naar het rapport OTB/MER A27/A1 deelrapport Landschap en cultuurhistorie. De huidige situatie is verbeeld in de kaart Landschapsstructuur. 3.1 De Rijkswegen A27 en A1 A27 De A27 is een noord-zuidroute die Almere verbindt met Breda. De A27 doorsnijdt daarbij een aantal verschillende landschappen van formaat. Vanaf de voormalige zeebodem in Flevoland stijgt de weg via de Eemvallei naar de stuwwallen van de Utrechtse Heuvelrug. Daarna daalt de weg af naar het lager gelegen rivierengebied om vervolgens weer op te klimmen naar de Brabantse Zandgronden. De A27 is een bijzondere snelweg. Het meest opvallende aspect is dat de weg diverse landschappen doorsnijdt en toch maar zelden direct in aanraking komt met de dynamiek van de stadsregio’s die ze passeert. Tegelijkertijd zijn de relatief ongerepte landschappen van een grote diversiteit en hebben ze vaak een belangrijke cultuurhistorische of ecologische waarde. Bedrijfsterreinen en woonwijken hebben het beeld vanaf de weg nog maar nauwelijks beïnvloed en de A27 biedt de weggebruiker vooral zicht op rivieren, polders, natuurgebieden, bossen en karakteristieke stads- en dorpssilhouetten. Vandaar dat gekozen is voor de naam Panoramaroute ‘weg te gast in het landschap’ (bron: Panoramaroute A27, Routeontwerp in de praktijk).

A1 De A1 verbindt Amsterdam met de Duitse grens bij Losser. De A1 kan gerekend worden tot één van de mooiste snelwegen van Nederland. De weg is ruim opgezet en slingert ontspannen door verschillende aantrekkelijke landschappen. Het panorama bij Naarden op de voormalige Zuiderzeekust, de weidse vergezichten van de Eemvallei, de bossen en heuvels van de Veluwe, het stadsgezicht van Deventer en de pittoreske landschappen van Salland en Twente zijn voor veel mensen typische voorbeelden van plekken waar de schoonheid van Nederland nog echt zichtbaar is. De A1 vormt bijna een volledige oost-westdoorsnede van Nederland. De weg doorsnijdt dus ook een groot aantal die allemaal karakteristiek zijn voor de diversiteit van het Nederland. Omdat de weg vier stuwwallen doorsnijdt is er een gevarieerde hoogteligging en een aantrekkelijke opeenvolging van hooggelegen en laaggelegen landschappen; Hollandse bergen en dalen. De stuwwallen van het Gooi, de Veluwe, de Sallandse Heuvelrug en Oldenzaal hebben een natuurlijke uitstraling met veel bos en heide. De lager gelegen gebieden hebben een meer afwisselend karakter, vaak bepaald door de rivieren en beken die hier doorheen stromen. Er zijn open polders, vooral in het westen, en coulisselandschappen in het oostelijke deel. In de lagere gebieden liggen echter ook de grote stadslandschappen. Ongeveer tweederde van de A1 is tussen 1970 en 1978 aangelegd en sindsdien weinig veranderd. Het ontwerp van dit wegtracé is gemaakt door een vaste groep ontwerpers met veel bevoegdheden. Bovendien is er ten behoeve van de A1 veel grond verworven door Rijkswaterstaat om voldoende ruimte te kunnen scheppen voor een royaal en aantrekkelijk wegontwerp; de grote greep. Daarom straalt een groot deel van de A1 nog steeds de trots en het optimisme van de jaren ’70 uit. De lijn is op veel plekken een duidelijk herkenbare eenheid met een rustig wegbeeld en een ontspannen tracé. De eenheid en rust van de A1 is ook te danken aan de continuïteit van het profiel. Het grootste deel van de A1 bestaat uit twee rijbanen met in totaal vier rijstroken. (Bron: Quickscan Routeontwerp A1)

<< links landschapsstructuurkaart omgeving van het tracé van de A27-A1

A27 A1


27

3.2 Landschap en beleving De A27/A1 doorsnijdt tussen Aansluiting Ring Utrecht-Noord en Aansluiting Bunschoten-Spakenburg drie grotere landschappelijke hoofdeenheden: het Vecht en Plassengebied, de Utrechtse Heuvelrug en Arkemheen-Eemland. Tussen de hoge, dicht beboste Utrechtse Heuvelrug en de lager gelegen, open landschappen van het Vecht en Plassengebied en Arkemheen-Eemland zijn smalle overgangszones aanwezig. Een aantal gebieden is op nationaal niveau dusdanig waardevol dat zij waren aangewezen als Nationaal Landschap

(Voormalig Rijksbeleid). Binnen het plangebied gaat het hier om de Nieuwe Hollandse Waterlinie, die ten noorden en oosten van de stad Utrecht ligt. Nationaal Landschap Het Groene Hart, waarbinnen het Vecht en Plassengebied valt, overlapt deels met de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De Utrechtse Heuvelrug heeft vanwege bijzondere waarden en functies voor natuur, landschap, cultuurhistorie en recreatie de status Provinciaal Landschap. Arkemheen-Eemland is ook aangewezen als Nationaal Landschap. Zowel de A27 als de A1 gaat dus door een landschappelijk zeer waardevol gebied.

<< links lengtedoorsnede en landschappen A27 (bron: Panoramaroute A27, 2008)

28


A27 A1

>> rechts lengtedoorsnede en landschappen westelijjk deel A1 (bron: Quickscan routeontewerp A1, MUST, 2008)

A27 A1


29

LANDSCHAPSWAARDEN I deelgebied 1

> Vanaf km 84 Groenekan

>> verzorgingsplaats Voordaan

>>

>> openheid ten zuiden van Maartensdijk

>> kruising N234

>>

>> Maartensdijk

>> zicht op Heuvelrug

A27 Vecht en Plassengebied De A27 gaat door het oostelijke deel van het Vecht en Plassengebied. Het Vecht en Plassengebied wordt gekenmerkt door de vlakke ligging en een bodemgradiënt van veen naar zand. De kernkwaliteiten zijn: gaaf veenontginningslandschap met alle kenmerkende componenten naast elkaar; veenweiden met oude ontginningslinten, grote openheid in contrast met verdichte omgeving (bos, stad); unieke, ongestoorde overgang van hogere zandgronden naar veengebied. Tussen de aansluiting UtrechtNoord en Hollandsche Rading ligt de A27 in een open weidegebied. De A27 ligt

30


A27 A1

gebundeld met de spoorlijn Utrecht-Hilversum en op kleine afstand de Koningin Wilhelminaweg en de Maartensdijkse Vaart. De infrastructuurbundel volgt de kavelstructuur en doorsnijdt daardoor weinig landschappelijke structuren. De vele houtwallen op de kavelgrenzen die kenmerkend zijn voor dit gebied liggen parallel aan de A27.

boven beeldenreeks A27 noordwaarts richting knooppunt Eemnes

>> Legenda

>> rechts landschappelijke waarden kaart deelgebied 1

A27 A1


31


>>

>>

>> afslag Hilversum

>>

>>

>> linkerzijde: Stad Gods

>>

>| knooppunt Eemnes

Vanaf Groenekan tot aan Hollandsche Rading bevindt zich aan de westzijde van de weg een beplantingsstrook langs de spoorlijn Utrecht-Hilversum. Deze past in de structuur van het overgangslandschap met beplantingsstroken en maakt ook migratie van fauna in lengterichting van de infrastructuurbundel mogelijk. De aansluiting Utrecht-Noord is grotendeels aan de oostzijde ingeplant. De beplanting heeft een functie voor overvliegende vogels en schermt tevens het zicht vanuit het landschap op de infrastructuurbundel af. Vanaf Utrecht verlaat de A27 bij km 83.0 de stadsrand. De weg ligt hier verhoogd. Bij de stadsrand wordt het zicht vanaf de weg aan beide zijden beperkt door geluidsschermen. Vanaf km 84.5 is het zicht open naar het oosten, en is het open landschap met kleinschalige singelstructuren duidelijk beleefbaar. De westzijde

32


A27 A1

van de weg wordt begeleid door de spoorlijn met een continue beplanting; het zicht op het westelijke open veenweidegebied is niet mogelijk. De spoorlijn met karakteristieke portalen is wel beleefbaar tussen de beplanting door. Het landschap ten zuiden van Maartensdijk is zichtbaar onder en tussen de laanbeplanting door. Bij Maartensdijk stijgt de weg en zijn er geluidsschermen aangebracht. Het zicht op het dorp is hierdoor nihil. Vanaf de noordzijde komende is wel de kerktoren als duidelijk landmark waar te nemen. Ten noorden van Maartensdijk is de openheid van het landschap aan de oostzijde van de A27 zeer goed beleefbaar, met duidelijk zicht op de hogere stuwwal. De lage wegligging met obstakelvrije berm versterkt dit. De beplanting tussen weg en spoorlijn blokkeert het zicht op het open Vecht en Plassengebied aan de westzijde van de A27.

boven beeldenreeks A27 noordwaarts richting knooppunt Eemnes

>> Legenda


A27 A1


33


>> verzorgingsplaats

>> wegligging op maaiveld

>> landmark kerk Eemnes

>> bedrijventerrein Noordschil

>> knooppunt Eemnes

>| knooppunt Eemnes

A27 Utrechtse Heuvelrug De Utrechtse Heuvelrug is een stuwwallandschap met een uitgestrekt bos- en heidegebied. De kernkwaliteiten zijn: een grote landschappelijke eenheid samen met het Gooise dekzandlandschap, markant reliëf; verschil tussen grootschalige, hogere delen en kleinschalige randen en overgangszones. Daarnaast vormt de Utrechtse Heuvelrug een kerngebied in de Ecologische Hoofdstructuur, met waardevolle gradiënten en randzones. Tussen Hollandsche Rading en het knooppunt Eemnes ligt de weg in een natuurlijke laagte binnen het stuwwal- en dekzandlandschap. De stuwwal zelf wordt feitelijk aan de zuidzijde van dit deelgebied doorkruist (rond de locatie van de voormalige verzorgingsplaats ‘de Bosberg’). Hier is het reliëf aan weerszijden van de weg dan ook het sterkst waarneembaar. Knooppunt Eemnes ligt op de overgang van Utrechtse Heuvelrug naar Eemvallei.

34


A27 A1

>> noordschil Baarn

Op de Utrechtse Heuvelrug is geen sprake van wegbegeleidende opgaande beplanting, maar grenst het omringende bos- en heidegebied direct aan de weg. Bij km 90.0 snijdt de weg via een natuurlijke laagte in de Utrechtse Heuvelrug. Het wegbeeld versmalt zich hier: het bos reikt tot aan de weg. De beplanting van overwegend naaldhout en de met heide begroeide bermen geven een sterke landschapsbeleving. Ter hoogte van km 93.0 is het knooppunt met heide begroeid, dit zorgt voor veel kwaliteit in het wegbeeld. Bij km 97.0 wordt de Utrechtse Heuvelrug verlaten. Dit is op dit punt niet duidelijk ervaarbaar, omdat de weg aan weerszijden begeleid wordt door zware bomenrijen. Knooppunt Eemnes is aan drie zijden zwaar beplant, het zicht naar de Eempolder vanaf de noordoostelijke zijde is open. Dit geeft een duidelijk ruimtelijk contrast en versterkt de overgang van de heuvelrug naar de lage en open Eemvallei.

boven beeldenreeks A1 westwaarts richting knooppunt Eemnes

>> Legenda


A27 A1


35


> Vanaf afslag Bunschoten-Spakenburg

>>

>>

>> overzijde weg richting Baarn

>> openheid Nationaal Landschap

>>

>> knotwilgen

>>

A1 Eemland Van west naar oost doorkruist de A1 de overgang van het Gooise dekzandlandschap naar de Eemvallei, en de zeer open veenpolders van de Eemvallei. De ruggengraat van de vallei is de kronkelende en bedijkte Eem. Dit gebied wordt ook wel aangeduid als Arkemheen-Eemland. De kernkwaliteiten zijn: zeer open polderlandschap met lange vergezichten en historische binnendijken; onderscheid tussen de historische binnendijkse ontginningen en de jonge buitendijkse aanwasgronden langs de Eem en het Eemmeer; Eem-Grebbelinie als centrale noord-zuid as; duidelijke begrenzing door hogere zandgronden met bos en dichte bebouwingsranden van de kernen.

36


A27 A1

De openheid van de Eemvallei is voor Nederlandse begrippen bijzonder, het is een van de meest open gebieden van Nederland. Het contrast met de stedelijke omgeving bij Amersfoort en de ligging in het bos ten westen van het knooppunt Eemnes versterken het effect. Naar het noorden toe is sprake van een bijna onbegrensde ruimte. Hierin is Bunschoten duidelijk waarneembaar. Naar het zuiden toe is de Eemvallei een wigvormige ruimte geworden met duidelijke randen: de Utrechtse Heuvelrug met bos en de kernen Baarn, Soest en Amersfoort. boven beeldenreeks A1 westwaarts richting knooppunt Eemnes

>> Legenda


A27 A1


37

Langs dit traject van de A1 bevindt zich weinig opgaande beplanting. Er komen clusters opgaande beplanting voor rondom de aansluitingen (Bunschoten, Eembrugge en Soest), rondom de verzorgingsplaatsen, meertjes (voormalige zandputten) en de brug over de Eem. Ook het knooppunt Eemnes heeft boombeplanting. In het knooppunt Eemnes en aan de zuidzijde van de weg tot aan de aansluiting Baarn staan bomen en bomenrijen. Aan weerszijden van de A1 staan langs de bermsloten rijen jonge knotwilgen, die zijn door RWS aangeplant om het laag overvliegen en aanrijden van zwanen tegen te gaan. Voorliggende gedachte hierbij is de veiligheid van zowel de weggebruikers als de zwanen te vergroten. De Eemvallei is zeer open en vlak. Vanaf de weg zijn zichten tot aan zuidelijk Flevoland mogelijk. Het bebouwingslint van Eemnes is karakteristiek, met de twee kerktorens als landmark. Nationaal Snelwegpanorama (niet vigerend) Het gebied Arkemheen-Eemland is benoemd tot Nationaal Landschap. Ten zuiden van de weg is het beeld tot km 32.0 besloten, alleen het bedrijventerrein van Baarn

38


A27 A1

incidenteel zichtbaar. Het gebied tussen km 31.0 en 34.5 is de Noordschil Baarn. Deze zone is nu nog een agrarische en recreatieve groenzone, maar zal in de toekomst mogelijk ontwikkeld worden (zie autonome ontwikkelingen). Bij de Eem stijgt de weg. De passage van de Eem zelf is niet duidelijk beleefbaar; door de zware wegbeplanting zijn alleen de masten van de jachthaven zichtbaar. Van km 35.0 tot 38.0 is het zicht wederom zeer open al is de openheid wel minder dan het gebied ten westen van de Eem. Dit komt omdat er ten oosten van de Eem meer verspreide agrarische bebouwing voorkomt. De wegligging op maaiveld en de brede, obstakelvrije bermen versterken de landschapsbeleving. Ten zuiden van de weg zijn er verre zichten richting Amersfoort, waar de kerktorens en hoge flats duidelijke landmarks vormen. Verzorgingsplaats ‘De Slaag’ ligt in de beplanting. Tussen de verzorgingsplaats en Amersfoort staat een karakteristieke rij hoge essen. Aan weerszijden van de weg staat beurtelings een rij lage knotwilgen, die het zicht filteren. Bij de aansluiting Bunschoten Spakenburg stijgt de weg, de afslag zelf is zwaar ingeplant.

3.3 Autonome ontwikkelingen Autonome ontwikkeling zijn ruimtelijke ontwikkelingen en beleid waarover al definitieve besluitvorming heeft plaatsgevonden. De volgende autonome ontwikkeling vindt langs de A27 en A1 binnen het blikveld van het Landschapsplan plaats: • Noorderpark, Utrecht: herinrichting van in totaal 5900 ha totaal, 55 ha bos, 70 ha recreatiebos (grotendeels afgerond). • Natuurontwikkeling Kooidijk, Wezenbosje en Dassenbosje • Uitvoeringsprogramma Noordelijke Heuvelrug, Goois Natuurreservaat, Utrechts landschap, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer • Project de Groene Schakel: optimalisatie van de ecologische passages onder de A27, passeerbaar maken voor fauna van parallelwegen aan de A27, verschralend wegbermbeheer A27, aanleg van ecoducten, herinrichting van de voormalige verzorgingsplaats ‘de Bosberg’. • Bestemmingsplan Drakenburgergracht, gemeente Baarn (vastgesteld juli 2013)

•

• •

•

•

Eemnes 2015, gemeente Eemnes: In de zone tussen de A27 en de westelijke gemeentegrens worden mogelijkheden gecreëerd voor een verdere concentratie van recreatieve activiteiten. Wonen en bedrijventerrein Zuidelijk van Zuidbuurt, gemeente Eemnes: Ten zuiden van Eemnes zijn 250 woningen gepland en 9 hectare bedrijventerrein. Haarbrug en Kronkels-Zuid, gemeente Bunschoten: Ten zuiden van Bunschoten is 30 hectare bedrijventerrein bestemd. De status is hard. In eerste instantie wordt het oostelijke deel ontwikkeld, daarna mogelijk het andere deel. Noordschil Baarn, Ruimtelijk Structuurplan gemeente Baarn: Bestemmingen bedrijventerrein; wonen. In het Streekplan wordt in de Noordschil ruimte geboden aan 5 ha nieuw bedrijventerrein en ca. 270 woningen. Fasering is 2017-2020 (bron: Toekomstvisie en Structuurvisie Baarn 2030, 10 juli 2013) Natuurontwikkeling Eemzone: Het gebied langs de Eem, Eembrugge-A1Zuidereind, is benoemd als zoekgebied voor natuur.

A27 A1


39

40


A27 A1

4. VISIE visie g e l u i d s b e p e r ke n d e v o o r z i e n i n g e n h i e ra rc h i e v a n d e w e g

LANDSCHAPSVISIE

42


A27 A1

<< legenda zonering

4. Visie

<< legenda kaart

4.1 Visie De autonome ontwikkelingen zijn waar relevant meegenomen in het Landschapsplan en in de afstemming met de omgeving. Dit hoofdstuk beschrijft en verbeeldt de landschapsvisie, die als basis dient voor het Landschapsplan. De visie is gebaseerd op: A27 • Routeontwerp Panoramaroute A27, 2008 (afgekort als RO). • Architectonische specificaties panoramaroute A27, 2012 (afgekort als RO). • Ontwerpvisie Landschapsplan A27 Stichtse Brug – Merwedekanaal, RWS directie Utrecht, 2002 (afgekort als RWS). • Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie 2013-2028, 2013 (afgekort als NL) • Kwaliteitsgids Utrechtse Landschappen, gebiedskatern Waterlinies (2011) en gebiedskatern Groene Hart (2011) A1 • Quickscan Routeontwerp A1, 2008 (afgekort als QR). • Ontwerpvisie Landschapsplan, A1 Laren-Hoevelaken, RWS directie Utrecht 2002 (afgekort als RWS). • Negen Nationale Snelwegpanorama’s, ruimtelijke ontwikkelingen in beeld: Nationaal Snelwegpanorama Eemland, 2009 (afgekort NS). • Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie 2013-2028, 2013 (afgekort als NL) • Kwaliteitsgids Utrechtse Landschappen, gebiedskatern Eemland (2011)

De landschapsvisie vormt feitelijk de confrontatie tussen de uitgangpunten (hoofdstuk 2) en de huidige situatie (hoofdstuk 3). Waar deze overeenkomen is de visie gericht op het zo goed mogelijk behouden van de situatie. Waar deze conflicteren worden in de visie voorstellen gedaan voor verandering ter verbetering of versterking van de situatie. Zowel de A27 als de A1 vormt een bijzondere en aantrekkelijke route die verschillende unieke landschappen doorsnijdt. De A27 is een panoramaroute die vanaf Almere tot Breda een rijk palet aan landschappen van formaat en grote kwaliteit aandoet. De A1 is één van de mooiste snelwegen van Nederland door de ruimte opzet en de ligging van de weg slingerend door verschillende aantrekkelijke landschappen. Beide wegen bieden de weggebruiker een rijke impressie van relatief gave Nederlandse landschappen met grote cultuurhistorische of ecologische waarde. Beide wegen zijn duidelijk te gast in het landschap wat zich uit in een ligging op maaiveldniveau en het ontbreken van weggerelateerde beplantingsstructuren. De visie is de unieke karakters van beide wegen te behouden en waar nodig te versterken, waarbij de beleefbaarheid van de verschillende landschappen aan de weg behouden blijft of versterkt wordt en waarbij de weg zelf een rustige, terughoudende en uniforme inrichting krijgt zodat de eenheid van de doorgaande route ook ervaren wordt. De beleefbaarheid van de landschappen betekent een profiel dat aansluit bij de karakteristiek van het aangrenzende landschap, maar ook versterking van de overgangen tussen deze landschappen. Dit kan door de overgangen zo abrupt mogelijk te maken of contrasten tussen de landschapstypen te versterken. Aansluitend bij de landschappen van de A27 en A1 gelden er binnen het plangebied twee basisprofielen voor de wegen: ‘weg in de wei’ (Eemland en Vecht en Plassengebied) of ‘weg door het bos’ (Utrechtse heuvelrug). Daarnaast kent de A27 ook nog het basisprofiel weg in bebouwing, daar waar de weg historische bebouwingslinten doorsnijdt (Hollandse Rading, Maartensdijk, Nieuwe Wetering en Groenekan. De ligging van bebouwing nabij de weg wordt aan de weg kenbaar door de toepassing van geluidwerende voorzieningen of een aansluiting (Nieuwe Wetering).

<< links visiekaart met landschappelijke zonering,

A27 A1


43

LANDSCHAPSVISIE I principeprofielen

I weg in de wei

<< links openheid vrij zicht vanaf de weg grazige zij -en middenberm brede bermsloten met natuurlijke oevers weide -en lokaal moeras vegetaties verlichting in middenberm

obstakelvrije zone

obstakelvrije zone

I weg in bebouwing

<< links besloten beeld modulaire geluidschermen geluidswering combineren met begroeiing bomen en bosschages achter de schermen verlichting in middenberm

modulair geluidscherm

44


modulair geluidscherm

A27 A1

Bij het profiel ‘weg door het bos’ is het streefbeeld een ruime mantel- en zoomvegetatie te ontwikkelen langs de bosrand met in de obstakelvrije bermen een laagblijvende vegetatie van gebiedseigen soorten, bijvoorbeeld heide. Bij het profiel ‘weg door de wei’ is het streefbeeld een zo open mogelijk wegbeeld met vrij zicht over het open weidelandschap. De wegbermen zijn van gras waardoor de weilanden en het slotenpatroon als het ware doorlopen tot aan de weg. Vooral in de Eemvallei is het ‘grenzeloos’ weids uitzicht iets wat in de toekomst behouden moet blijven en nog verder versterkt moet worden door nog aanwezige opgaande beplantingen te verwijderen of af te schrijven (niet vervangen). Behoud van een enkele solitaire boom of boomgroep is hierbij wel mogelijk. In het veenweidegebied langs de A27 is versterking van de beleving van het open Vecht en Plassengebied wenselijk. Vooral aan de oostzijde zijn waardevolle ‘vensters’(zichten) op het landschap tussen de bebouwingskernen, al dan niet onder bomenrijen door. In het westen is het zicht beperkt door de vrijwel continue dichte beplantingsstructuur langs de - naast de A27 gelegen – spoorlijn. In dit gebied is bovendien veel bebouwing aanwezig (naast de hierboven genoemde kernen ook lintbebouwing Tolakkerweg en Koningin Wilhelminaweg). Oriëntatie en beleving van de weggebruiker zijn belangrijk, maar ook de beleving van de weg vanuit de verschillende landschappen en woongebieden wordt gerespecteerd. Hierin kan de visie soms tegenstrijdig zijn: vanuit beleving van het landschap vanaf de weg kan zicht en openheid gewenst zijn, terwijl vanuit woningen nabij de weg zicht juist niet gewenst is. Hierin wordt in het Landschapsplan een overwogen keuze gemaakt waarbij het belang van diegenen voor wie de snelweg onderdeel uitmaakt van hun directe woon- en leefomgeving boven het belang van de passerende automobilist wordt gesteld.

A27 Veenweidegebied Hollandsche Rading en Maartensdijk: basisprofiel ‘weg in de wei’ De A27 voegt zich naadloos in de slagenstructuur van het veenlandschap ten zuiden van de Hollandsche Rading. Het uitzicht toont de weidsheid van het slagenlandschap met lintdorpen met op de achtergrond de hoger gelegen bossen op de stuwwal (RO). De landschapsbeleving vanaf de weg vraagt om versterking en borging voor de toekomst. Aan de oostkant van de weg dient het zicht op de landschapskamers verbeterd te worden. Aan de westkant van de weg is vanuit landschappelijk oogpunt in het open veenweidegebied Hollandsche Rading en Maartensdijk ruim zicht gewenst. Een uitzondering hierop vormen beplantingen langs huiskavels, eventuele behoudenswaardige historische beplantingen, beplantingen die ecologisch beschermd zijn of een aantoonbare ecologische waarde hebben en beplantingen die nodig zijn voor de verkeersveiligheid. Vanuit ecologisch en sociaal oogpunt is aan de westzijde een hakhoutwal gewenst. Omwille van ecologie en kwaliteit van leefomgeving van bewoners wordt de bestaande situatie gehandhaafd en wordt beplanting langs huiskavels niet verwijderd. Om overlast op de beleving van donkerte en op de zichtbaarheid van de weg vanuit de omgeving te beperken, dient zeer terughoudend worden omgegaan met verlichting. A27 Heuvelrug: basisprofiel ‘weg in het bos’. De belevingswaarde van het boslandschap vanaf de A27 kan versterkt worden. Dit kan door het toepassen van obstakelvrije bermen (RO). Daarnaast kan de bosbeleving versterkt worden door het stimuleren van een mantelvegetatie in de bermen die zo dicht mogelijk aan de weg reikt. In het obstakelvrije gedeelte van de bermen en in de middenberm is het beheer ingesteld op laagblijvende vegetaties zoals kruidenrijk gras en heidevegetaties. Het (autonoom) afsluiten en herinrichten van de voormalige verzorgingsplaats ‘de Bosberg’ versterkt de beleving van de doorsnijding (RWS). Afrastering van de weg (wildrasters) dienen in het bos (buiten het gezichtsveld van de weggebruiker) te worden uitgevoerd (RO). Bij Hollandsche Rading doorsnijdt de A27 de markante grens van de beboste stuwwal naar het open veenweidelandschap. De overgang tussen Utrechtse

A27 A1


45

LANDSCHAPSVISIE I principeprofielen

Heuvelrug en veenweidegebied dient bij Hollandsche Rading zo abrupt mogelijk te zijn om het verschil in landschappen te dramatiseren. Net ten noorden van deze lijn is ecoduct Zwaluwenberg gerealiseerd, dat de ecologische relaties op de Utrechtse Heuvelrug moet verbeteren. Het ontwerp van het ecoduct is in de eerste plaats een ecologische opgave. Daarnaast wordt met dit ecoduct de ervaring van de overgang naar het veengebied voor de automobilist versterkt. De huidige aansluiting Hilversum heeft een onevenredig ruimtebeslag op het bosgebied. De wens is hier een nieuwe aansluiting te ontwerpen die minder ruimte vraagt (RO). Deze wens is meegenomen in het wegontwerp van de A27. Er wordt speciale aandacht gevraagd voor recreatieve verbindingen over en onder de A27 (RO). Om overlast op de beleving van donkerte en op de zichtbaarheid van de weg vanuit de omgeving te beperken, dient zeer terughoudend worden omgegaan met verlichting. A27/A1 Basisprofiel ‘Weg door bebouwd gebied’ In bebouwd gebied is de inpassing van de weg in de omgeving extra belangrijk. Bewoners moeten zo min mogelijk last ondervinden van de weg. De A27 doorkruist of passeert de bebouwingslinten van Groenekan, Maartensdijk, Nieuwe Wetering en Hollandsche Rading. De A1 passeert de Wakkerendijk en de Eemdijk. Bij deze woongebieden wordt het groene wegbeeld ook in geluidswerende voorzieningen gecontinueerd. Dit betekent dat wordt uitgegaan van begroeide schermen aan de bewonerszijde. Vanaf de weg is de groeninrichting achter het scherm zichtbaar, doordat boomkronen boven het scherm uitsteken. De bewonerszijde van het scherm maakt integraal onderdeel uit van de totaalinrichting van de groenstroken achter de schermen. De groenstroken moeten het karakter hebben van de voor het gebied typerende houtwallen. Aan de wegzijde is een rustig, continu wegbeeld uitgangspunt. Afwatering van de weg ligt bij voorkeur achter het scherm en sluit in vormgeving aan bij het parkachtige karakter van de groenzones.

46


A27 A1

A1 Eemvallei: basisprofiel ‘weg in de wei’ Vanaf het knooppunt Eemnes richting het oosten opent het weidse polderlandschap van de Eemvallei het zicht langs de weg. De weg ligt op polderniveau waardoor de uitgestrektheid en leegte van de polder tot aan de vluchtstrook voelbaar is. Kerktorens, vergezichten, stadssilhouetten, de rand van de stuwwal van het Gooi en de bosrand van Flevoland kaderen het open landschap aan de horizon in (QR). De openheid en onbegrensd uitzicht dienen gemaximaliseerd te worden. Dit betekent op termijn het verwijderen (of afschrijven) van alle opgaande beplanting binnen de rijkseigendomsgrens, zoals bijv. bij de aansluiting BunschotenSpakenburg. Een uitzondering vormen beplantingen langs huiskavels, eventuele behoudenswaardige historische beplantingen, beplantingen die ecologisch beschermd zijn of een aantoonbare ecologische waarde hebben en beplantingen die nodig zijn voor de verkeersveiligheid. Het zicht van de weggebruiker op de Eem zal meer op de voorgrond moeten komen, o.a. door het aanpassen van de beplanting ten oosten van Eembrugge. De Eem dient als structuurbepalend element in het landschap duidelijk zichtbaar en herkenbaar te zijn. Dit kan door het zicht vanaf de weg op het lint van de Eem, dijken en dijkbebouwing en de jachthaven te vrijwaren van beplanting (RWS). Door beplanting aan de noordzijde van de A1 te verwijderen, wordt de openheid van de veenpolders van de Eemvallei benadrukt. Hiermee wordt tevens het zicht vanuit de omgeving op de bosrand van de Heuvelrug (ten zuiden van de A1) vrijgemaakt (RWS). Om overlast op de beleving van donkerte en op de zichtbaarheid van de weg vanuit de omgeving te beperken dient zeer terughoudend worden omgegaan met verlichting.

>> rechts

I weg in het bos I heideberm

besloten beeld natuurlijke uitstraling variatie bos wordt weerspiegeld in bermen obstakelvrije heideberm verlichting in middenberm

obstakelvrije zone

>> rechts

obstakelvrije zone

I w e g i n h e t b o s | g ra s b e r m

besloten beeld natuurlijke uitstraling variatie bos wordt weerspiegeld in bermen obstakelvrije heideberm verlichting in middenberm

obstakelvrije zone

obstakelvrije zone

A27 A1


47

4.2 Geluidsbeperkende voorzieningen

4.3 Hiërarchie van de weg

Voor de A27 geldt dat in eerste instantie gestreefd wordt naar geluidsbeperkende voorzieningen die geen visuele consequenties hebben, bijvoorbeeld door het toepassen van geluidsreducerend asfalt. Voor het bevorderen van samenhang en continuïteit worden geluidsschermen uitgevoerd in het modulaire bouwsysteem voor geluidsschermen (MGS) dat door Rijkswaterstaat is ontwikkeld. De vlakvulling van de schermen wordt door de architect ontworpen en wordt in de Esthetisch Programma van Eisen weergegeven. Er is momenteel sprake van een grote diversiteit aan geluidswerende voorzieningen. Door toepassing van het modulaire systeem bij nieuwe voorzieningen en vervanging van bestaande voorzieningen wordt meer eenheid in geluidwerende voorzieningen gebracht. Ook de bewonerszijde van schermen dient een aantrekkelijk beeld te hebben (RWS). De architectuur van de geluidswerende voorzieningen wordt uitgewerkt in het Esthetisch Programma van Eisen uitgewerkt door Zwarts & Jansma architecten. Daarbij zijn bovengenoemde uitgangspunten, voorliggend Landschapsplan en communicatie met de welstandscommissies leidend geweest.

Identiteit van de weg Zowel het Routeontwerp A27 als de Quickscan Routeontwerp A1 benadert de weg sterk contextueel. Dit betekent dat de weg te gast is in het landschap, en de ervaring van afwisselende landschappen tot aan de weg moet reiken. Het benadrukken van de weg, bijvoorbeeld door begeleidende bomenrijen, wordt niet toegepast. Dit zorgt ervoor dat de identiteit van de A27 en A1 op de manier van landschappelijke inpassing niet onderscheidend is. Door middel van de vormentaal en architectuur van kunstwerken zoals viaducten, wegmeubilair en geluidswerende voorzieningen zouden er weggebonden accenten aangebracht kunnen worden. Naast afwisseling door het beleefbaar maken van verschillende landschappen, is continuïteit in het wegbeeld ook belangrijk. De continuïteit van de weg bestaat uit een middenberm met een vaste breedte, obstakelvrije bermen en wanneer verlichting toegepast wordt, de lichtmasten in de middenberm. Knooppunten De knooppunten worden voornamelijk gekenmerkt door een ‘groene’ inrichting: verkeersbegeleidende bosstruwelen en bomenweides. Het contact met de omgeving en de oriëntatie is daardoor beperkt. Rekening houdend met de ontwerpgeschiedenis is een eenduidige landschappelijke inrichting gewenst. Het gebruik van artificiële elementen en/of beplantingen, om daarmee de inrichting van een knooppunt/aansluiting meer specifiek te maken, is alleen in het stedelijke gebied gewenst. Binnen het studiegebied bevindt zich één knooppunt, Eemnes. Knooppunt Eemnes ligt in de overgangszone tussen de beboste Heuvelrug en het open Eemland. Dit moet herkenbaar zijn in het knooppunt. Daarom wordt structuurrijke beplanting in driekwart van het knooppunt in stand gehouden, terwijl de noordoostelijke lus wordt vrijgehouden van beplanting zodat zicht op het open Eemland mogelijk blijft (RO). Aansluitingen Om bij te dragen aan de samenhang en continuïteit wordt het karakter van de A27 in de aansluiting doorgezet tot aan de lokale weg. Groenvoorzieningen in de aansluiting zijn in principe gebaseerd op het landschap waar het in ligt, zodat dit bijdraagt aan het herkenbaar maken van het omringende landschap (RO). Aansluiting Utrecht-Noord zal in de toekomst een extra belangrijke rol krijgen, wanneer de Ring Utrecht wordt aangepakt. Opwaarderen van de N230 zal leiden tot vergroting van deze aansluiting. Bureau MUST heeft in opdracht van

48


A27 A1

Projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie een studie uitgevoerd naar de relatie tussen Ring Utrecht en de Linie. Het Fort Blauwkapel is op dit moment ingeklemd tussen Noordelijke Ring Utrecht (NRU), A27 en het spoor. De bereikbaarheid van het fort is lastig en de oriëntatie onoverzichtelijk. Het nieuwe knooppunt tussen de A27 op de NRU zal weliswaar veel ruimte in beslag nemen, maar biedt ook de mogelijkheid om het fort met zijn accessen, toegangsroutes, watergangen en zichtlijnen op detailniveau goed met de vormgeving van de nieuwe knoop te combineren. Hierbij kan gedacht worden aan een knooppunt met lange ‘fly-overs’, waar het landschap onder de weg doorloopt. (Ring en Linie; Ruimtelijke opgaven voor de Ring Utrecht en NHW, MUST, 2010). Voor de A1 is het algemene ontwerpprincipe voor de aansluitingen “Achtergrond voor invoegend verkeer”. De opritten zijn open langs de buitenbocht en met bosschages beplant aan de binnenzijde. Zo ontstaat een krachtig landschappelijk principe voor de afslagen van de A1. Dit principe is in Eemland echter tegenstrijdig met de wens voor een open snelwegpanorama en behoud van de openheid van de polder. Er wordt daarom plaatselijk afgeweken van bovenstaand principe en gekozen voor een open aansluiting met een invulling die aansluit op het plaatselijke weidelandschap.

Verzorgingsplaatsen De meest directe ontmoeting tussen omgeving, snelweg en oriëntatiepunt vindt plaats bij de verzorgingsplaatsen. Door de inrichting en de groenvoorzieningen van de verzorgingsplaatsen af te stemmen op het omliggende landschap wordt de ervaring van herkenbare landschappen bevorderd. De verzorgingsplaats sluit aan bij de omgeving van de weg en legt, waar mogelijk en gewenst, een recreatieve verbinding voor wandelaars en fietsers tussen de wereld van de automobilist en die van de omgeving (RO en QR). • A27: Voordaan en Nijpoort bij Groenekan: aan oostzijde uitzicht vrijwaren, met enkele solitaire bomen kan verwezen worden naar het karakter van buitenplaatsen in de omgeving. Bij Nijpoort ligt de westzijde tegen een groenstrook langs de spoorlijn aan. Het is wenselijk sociaal onveilige situaties te voorkomen door bijvoorbeeld toegang tot struwelen en spoorberm met een sloot te bemoeilijken (RWS). • A1: Rustplaats De Haar wordt opgeheven. De Slaag wordt gehandhaafd.

Kruisende structuren Bij de kruising van landschappelijke lijnen zoals beken en rivieren of structuurbepalende wegen dient het kruispunt met de A1, het kunstwerk, vormgegeven te worden vanuit de kwaliteit en identiteit van de omgeving. Als een structuurlijn uit de omgeving niet onder een hoek van 90 graden kruist wordt het kunstwerk over of onder de A1 ook in deze richting gerealiseerd. Zo ontstaan er altijd unieke kruispunten tussen lijn en vlak (QR). De viaducten in de A27 moeten per situatie aansluiten op de plaatselijke omstandigheden, om bij te dragen aan het creëren van herkenbare landschappen. De grens tussen omgeving en kunstwerk ligt hierbij op het landhoofd, waar de begroeiing van de omgeving overgaat in het A27-specifieke materiaal van het viaduct. Om de samenhang en continuïteit van de A27 te bevorderen dient er bij nieuwbouw en onderhoud naar gestreefd te worden om de viaducten op een aantal vormkenmerken met elkaar overeen te laten komen. Ecoducten sluiten qua onderbouw en landhoofden aan op de viaducten, de bovenbouw is meer gebiedsspecifiek uitgevoerd, om bij te dragen aan de herkenbaarheid van het omringende landschap. Het gedeelte van een onderdoorgang dat onder de A27 door gaat wordt gebiedsspecifiek uitgewerkt, zodat deze aansluit op het omringende landschap. Hierbij moet er aandacht zijn voor sociale veiligheid en verlichting en moeten historische structuren gerespecteerd worden (RO).

A27 A1


49

50


A27 A1

5. PLAN t o e l i ch t i n g l a n d sch a p sp l a n i n h o o f d l i j n e n A27 A1

LANDSCHAPSPLAN

52


A27 A1

<< legenda

5. Uitwerking (plan)

De landschapsvisie, zoals verwoord in hoofdstuk 4, is geconcretiseerd in het Landschapsplan. Het Landschapsplan is opgenomen als bijlage 6 bij de Toelichting op het TB. . Het Landschapsplan bestaat uit een overzichtskaart 1:25.000 waarop de zones met vegetatietypen langs de A27 en A1 worden aangegeven. Plekken waar belangrijke landschappelijke overgangen zijn, locaties met een bundeling of concentratie van mitigerende of compenserende maatregelen of waar autonome ontwikkelingen naast de weg vragen om inpassing, zijn in detail uitgewerkt (schaal 1:2000 of 1:4000). Daarnaast is het Landschapsplan uitgewerkt in concrete profielen over het gehele traject. Eerst volgt een toelichting op het Landschapsplan in hoofdlijnen, behorend bij de plankaart 1:25.000. De toelichting beschrijft het Landschapsplan beginnend op de A27 bij aansluiting Utrecht-Noord en eindigend op de A1 bij Aansluiting Bunschoten-Spakenburg.

<< links landschapsplan met zonering, ligging profielen en details.

A27 A1


53

5.1 Boscompensatie

Tabel 4: Te realiseren boscompensatie A27

In het Landschapsplan wordt de wettelijke boscompensatie als gevolg van de wegverbreding (zie paragraaf 1.5) ingevuld. Als gevolg van watercompensatie, die eveneens wettelijk verplicht is, verdwijnt op enkele plekken extra bos. Dit wordt eveneens gecompenseerd binnen het Landschapsplan. Als gevolg van het Landschapsplan wordt er op een aantal plekken meer beplanting weggehaald dan voor wegverbreding en watercompensatie noodzakelijk is. Reden hiervoor is de gewenste openheid vanuit het Routeontwerp en het Snelwegpanorama en het beleid voor de Nationale Landschappen. Dit valt onder de noemer ‘als gevolg van aanvullende maatregelen’. Ook deze verwijderde beplanting wordt gecompenseerd. Voor de wettelijk verplichte boscompensatie zijn de mogelijkheden binnen het plangebied verkend. Boscompensatie wordt in het plan langs de A27 ingezet om aangetaste houtsingels of houtwallen ter hoogte van bebouwingskernen of linten te herstellen en het bos- en natuurgebied op de Utrechtse Heuvelrug te versterken. Een deel van de compensatie kan plaatsvinden in de aansluiting Hilversum. Langs de A1 is boscompensatie alleen gewenst om bestaande boszones aan de zuidzijde van de weg aan te helen. Het gaat hier om een beperkte oppervlakte. Naast beplanting die als gevolg van de wegverbreding verdwijnt, is het langs de A1 wenselijk om meer bestaand bos te verwijderen en hiermee de - zowel vanuit het snelwegpanorama als vanuit het landschap - gewenste openheid te creëren. Deze bosjes bevinden zich bij de aansluitingen en rond zandputten (plassen). Voor zover er geen beschermde nesten voorkomen wordt het weghalen van deze bosjes meegenomen in het Landschapsplan. Het gaat hier echter om wenselijke en niet om wettelijke maatregelen. Compensatie van deze bosjes zal niet binnen het plangebied kunnen plaatsvinden. Een uitzondering vormen beplantingen langs huiskavels, eventuele behoudenswaardige historische beplantingen, beplantingen die ecologisch beschermd zijn of een aantoonbare ecologische waarde hebben en beplantingen die nodig zijn voor de verkeersveiligheid.

Te realiseren

Ruimtebeslag

boscompensatie A27

weg (wettelijk) watercompensatie (wettelijk)

maatregelen

Solitaire bomen (aantal)

3

50

0

53


1247

0

0

1247

Bos (oppervlakte in m2)

69700

0

0

69700

Als gevolg van

Totaal

Te realiseren

Ruimtebeslag

boscompensatie A1

weg (wettelijk) watercompensatie

Als gevolg van

aanvullende

(wettelijk)

maatregelen

4

60

0

64


0

0

520

520

700

1500

10000

12200

2

Bos (oppervlakte in m ) Opmerkingen berekening boscompensatie: -

Omrekenfactor solitaire boom is 50 m2 (gebaseerd op Samenwerkingsovereenkomst Boswet)

-

Bij bomenrij wordt gerekend met een plantafstand van 7 m. Omrekenfactor bomenrij/oppervlakte is daarom m1 bomenrij / 7 x 50 m2

Tabel 6: Te realiseren Boscompensatie A27 en A1 Te realiseren boscompensatie A27 en A1 A27

Bos

Bomenrij

(oppervlakte in m2)

(lengte in meters)

(stuks)

69700

1247

53

Solitaire bomen

A1

12200

520

64

Totaal

81900

1767

117

Bos

Bomenrij

Solitaire bomen

(oppervlakte in m2)

(lengte in meters)

(stuks)

81900

1767

117

Gerealiseerd

99043

186

0

Som

+ 17153

- 1581*

- 117**

Tabel 8: Balans Boscompensatie A27 en A1

Opmerkingen berekening boscompensatie:

A27 A1

Totaal

aanvullende

Solitaire bomen (aantal)

Te realiseren


Als gevolg van

Tabel 5: Te realiseren boscompensatie A1

Balans Boscompensatie

54

Als gevolg van

*

Solitaire bomen naar oppervlakte: 1581 / 7 x 50 = -11293 m2

**

Bomenrij naar oppervlakte: 117x50 = -5890 m2

Tabel 7: Binnen het Landschapsplan gerealiseerde boscompensatie Gemeente

Bos (m2)

Bomenrij

Soort

Toelichting locatie

(m1) De Bilt

1040

Houtwal

Km 83750 – 83900 westzijde

De Bilt

900

Houtwal

Km 84200 - 84500 westzijde

De Bilt

3000

Houtwal

Km 87750 - KW04 viaduct Dorpsweg westzijde

De Bilt

3000

Houtwal

Km 87750 - KW04 viaduct Dorpsweg oostzijde

De Bilt

1960

Houtwal

Km 88150 - 88350 westzijde

De Bilt

1600

Houtwal

Km 88150 -88260 oostzijde

De Bilt

1805

Houtwal

Km 89800 – KW05 viaduct Vuursche Dreef oostzijde

De Bilt

2500

Houtwal

Km 89800 – KW05 viaduct Vuursche Dreef westzijde

Hilversum

2340

Naaldbos

KW05 Vuursche Dreef – 90630 westzijde

Hilversum

2340

Naaldbos

KW05 Vuursche Dreef – 90630 oostzijde

Hilversum

1000

Naaldbos

Km 93400 – 93550 zuidoostzijde aansluiting Hilversum

Eemnes

27000

Loofbos

Aanhelen bosstructuur zuidwestzijde aansluiting Soest

Bomenrij

Parallel aan Wakkerendijk noordzijde A1, aansluiting Soest

Eemnes

186

Baarn

13600

Loofbos

Aanhelen bosstructuur terrein Wegendistrict Steunpunt

Baarn

1500

Loofbos

Km 34000 – 34500 Zuidzijde A1 aansluiting Hilversum

Baarn

600

Houtwal

Km 34750 – 34800 noordzijde A1

Baarn

500

Houtwal

Km 34710-34800 zuidzijde A1

Baarn

1000

Houtwal

Km 34800 – 35000 zuidzijde A1

TOTAAL BINNEN

65185

Loofbos

In voormalige aansluiting Hilversum. Te combineren met

De totale oppervlakte te realiseren boscompensatie wordt binnen het Landschapsplan gecompenseerd. De totale oppervlakte te realiseren boscompensatie - als gevolg van ruimtebeslag van de weg, watercompensatie en aanvullende maatregelen – bedraagt 81900 m2 bos en 1767 m bomenrij en 117 stuks solitaire bomen (zie tabel 4 en 5 en totalen in tabel 6). In totaal wordt 99043 m2 bos en 186 m bomenrij gecompenseerd (zie tabel 8). Het grootste deel hiervan (65185 m2) is binnen de rijksgrens, een deel (33358 m2) is daarbuiten (zie tabel 7).

Baarn, zuidoostzijde Aansluiting Baarn

186

RIJKSGRENS Optioneel buiten

33358

Rijksgrens TOTAAL BUITEN

EHS-compensatie 33358

RIJKSGRENS Opmerkingen berekening boscompensatie: -

Omrekenfactor solitaire boom is 50 m2 (gebaseerd op Samenwerkingsovereenkomst Boswet)

-

Bij bomenrij wordt gerekend met een plantafstand van 7m. Omrekenfactor bomenrij/oppervlakte is daarom m1 bomenrij / 7 x 50 m2

A27 A1


55

LANDSCHAPSPLAN I A27 Utrecht-knooppunt eemnes

56


A27 A1

5.2 Toelichting Landschapsplan in hoofdlijnen A27 Veenweidegebied Hollandsche Rading en Maartensdijk Dit traject begint bij Utrecht-Noord. Het basisprofiel is ‘weg in de wei’, waar bebouwingslinten worden doorsneden ‘weg in bebouwing’. Aansluiting UtrechtNoord en omgeving is in een detail uitgewerkt. De beplanting ten westen van de A27 die niet aangetast wordt door de wegverbreding, blijft gehandhaafd. Ter plaatse van kruisende wegen Groenekan, Maartensdijk en Hollandsche Rading worden bij voorkeur transparante schermen toegepast ter vergroting van zichtrelaties vanaf de weg en vanuit de omgeving. De architectuur van de geluidswerende voorzieningen wordt uitgewerkt in het Esthetisch Programma van Eisen.

Wettelijke maatregelen • Boscompensatie begeleidend aan de A27 bebouwd gebied Routeontwerp (aanvullende maatregelen) • obstakelvrije grasberm • bermsloten met natuurvriendelijke oever (een natuurvriendelijke oever wordt alleen gerealiseerd als dit binnen de rijksgrenzen mogelijk is). Aanvullende maatregelen • Aanbrengen van begroeiing langs bewonerszijde geluidschermen. • Transparante schermen aanbrengen op kunstwerken bij kruisende wegen Groenekan, Maartensdijk, Hollandsche Rading. Uitwerking • Detail 0: A27 Aansluiting Utrecht Noord • Detail 1: A27 aansluiting Nieuwe Wetering • Detail 2: A27 Maartensdijk • Profiel Km 84.150 • Profiel Km 86.800 • Profiel Km 87.950 • Profiel Km 89.000 • Profiel Km 90.300

A27 A1


57


58


A27 A1

A27 Heuvelrug Dit traject loopt van Hollandsche Rading tot knooppunt Eemnes. Het basisprofiel is ‘weg in het bos’. De structuur van het bos wordt weerspiegeld in de bermen. De bermen zijn ingevuld met heide en zijn obstakelvrij. De voormalige verzorgingsplaats de Bosberg is na herinrichting begroeid met heide en mantelvegetatie. Aansluiting Hilversum is in een detail uitgewerkt. Boscompensatie wordt ingezet in aansluiting Hilversum.

Routeontwerp (aanvullende maatregelen) • obstakelvrije heideberm Uitwerking • Detail 3: A27 Hollandsche Rading • Detail 4: A27 Aansluiting Hilversum • Profiel Km 91.000 • Profiel Km 92.000 • Profiel Km 93.600 • Profiel Km 95.700

A27 A1


59


5.3 Details Landschapsplan Detail 0: A27 Aansluiting Utrecht-Noord De aansluiting Utrecht-Noord ligt in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De Nieuwe Hollandse Waterlinie is hier vrij smal en de A27 doorkruist deze De A27 gaat vlak langs Fort Blauwkapel en ligt in het schootsveld en het inundatiegebied (zie kaart Nieuwe Hollandse Waterlinie, bijlage 3). Vanuit de Nieuwe Hollandse Waterlinie is het gewenst de schootsvelden open te houden. Vanuit het Routeontwerp dient de aansluiting eenvoudig ingericht te worden, aansluitend op de gebiedskarakteristiek. Het zicht op het bestaande landschap dient behouden te blijven ter oriëntatie. Bureau MUST heeft in opdracht van het programmabureau Nieuwe Hollandse Waterlinie een studie gedaan naar de relatie tussen de Ring Utrecht en de Linie. Op de lange termijn zal deze aansluiting mogelijk herzien worden tot knooppunt met de op te waarderen N230. De wensen voor openheid zijn hierbij belangrijk. In dit Landschapsplan wordt een invulling voorgesteld die binnen het kader van het huidige wegontwerp zoveel mogelijk tegemoet komt aan deze wensen, en ontwikkelingen vanuit de visie Ring Utrecht en Linie op de lange termijn niet onmogelijk maakt. Vanuit water is er de verplichting hier een deel van de watercompensatie te realiseren. Deze maatregelen en wensen kunnen hier goed geïntegreerd worden in de omgeving. De aansluiting krijgt een open karakter die zicht waarborgt, en een natte plas-dras invulling die de Nieuwe Hollandse Waterlinie accentueert. De plasdras gebieden hebben daarnaast een belangrijke ecologische meerwaarde. Het slotenpatroon in de lus refereert aan het historische slotenpatroon in de omgeving (mitigatie aantasting karakteristiek). Ten noorden van de aansluiting gaat de A27 door het centrum van Groenekan. De bestaande groene inpassing dient hier gehandhaafd/hersteld te worden. Wanneer bestaande schermen vervangen worden of nieuwe toegevoegd, moet hiervoor het modulaire scherm gebruikt worden De vormgeving van de schermen wordt uitgewerkt in het Esthetisch Programma van Eisen. Boven de Groenekanseweg dient het scherm transparant te worden uitgevoerd, zodat de weg ook vanuit de omgeving beleefbaar wordt gemaakt en voldoende lichtinval op de onderdoorgaande weg kan worden gerealiseerd. Vanaf de Groenekanseweg naar het noorden wordt aan de westzijde van de A27 het geluidsscherm doorgezet tot en met verzorgingsplaats Nijpoort. Bij deze verzorgingsplaats komt het scherm niet langs de snelweg maar aan de rand van de parkeerstrook, op het huidige trottoir. De aanwezige beplanting tussen verzorgingsplaats en spoor kan hierdoor gehandhaafd blijven. Vanaf de Groenekanseweg naar het noorden wordt het geluidsscherm aan de oostzijde van de A27 doorgezet. De bestaande groene

60


A27 A1

inpassing dient gehandhaafd/hersteld te worden op het talud achter het scherm. Onderaan het talud dient water aangelegd te worden (zoekgebied). Door de watercompensatie parallel aan de weg in de vorm van een brede watergang uit te voeren kan een deel van de bestaande beplanting gehandhaafd blijven. De oostelijke oever van de watergang wordt ingericht als natuurvriendelijke oever (rietoever). De bomenrij bestaat uit meerdere rijen bomen en loop vanaf de Groenekanseweg naar het noorden door tot aan de verzorgingsplaats Voordaan.

>> legenda

Wettelijke Maatregelen • Watercompensatie • Aanleggen open water in ‘ogen’ aansluiting (watercompensatie). • Aanleggen plas-dras situatie in ‘ogen’ aansluiting (Buffer zuivering watercompensatie). • Aanleggen open water ten noorden van Groenekanseweg (watercompensatie) • Geluid: • Aanbrengen/vervangen geluidswerende voorzieningen. • Boscompensatie: herstel begroeiing op taluds in Groenekan. • km 83.750 - 83.900 westzijde A27: 1040 m2 bos. • km 84.200 - 84.500 westzijde A27: 900 m2 bos. Routeontwerp (aanvullende maatregelen) • Specificaties 5.3 Aansluitingen. • Specificaties 4.3 Geluidsbeperkende voorzieningen. • Transparante schermen op kunstwerken boven onderdoorgangen. De architectuur van de (overige) geluidswerende voorzieningen wordt uitgewerkt in het Esthetisch Programma van Eisen. Aanvullende maatregelen • Aanleggen extra open water in oog zuidoosthoek aansluiting (Eenheid aansluiting). • verwijderen 50 stuks bomen in aansluiting (Zicht houden op omgeving, openhouden schootsveld en inundatie Nieuwe Hollandse Waterlinie). • Doorzetten historisch slotenpatroon binnen aansluiting (mitigatie aantasting karakteristiek). • Compenseren van de verwijderde 50 bomen (wettelijk verplicht). >> rechts detail 0 landschapsplan Utrecht-Noord schaal 1 : 4.000

A27 A1


61


Detail 1: A27 Aansluiting Nieuwe wetering De aansluiting Nieuwe Wetering heeft een besloten karakter. De bestaande groene inpassing dient hier gehandhaafd te worden door behoud van bestaande beplantingen. Het nieuwe kunstwerk Nieuwe Weteringseweg (N234) kruist de A27 bovenlangs. De bestaande ovonde wordt vervangen door VRI-gereguleerde kruisingen. Aan de noordzijde wordt een nieuwe faunatunnel met voorziening onder de A27 aangebracht. Ten noorden van de aansluiting aan de oostzijde dient zicht op de omgeving mogelijk te blijven. Onderaan het talud dient water aangelegd te worden (zoekgebied watercompensatie). Door het water parallel aan de weg in de vorm van een brede watergang uit te voeren kan een deel van de bestaande beplanting gehandhaafd blijven. De westelijke oever van de watergang wordt ingericht als natuurvriendelijke oever (rietoever).

>> legenda

Wettelijke Maatregelen • Watercompensatie • Verbreden sloten (watercompensatie). • Ecologie • Terugbrengen faunapassage A27. Aanvullende maatregelen • Behoud bomenrijen aan oostzijde A27

>> rechts detail 1 landschapsplan Nieuwe Wetering schaal 1 : 4000

62


A27 A1

A27 A1


63


Detail 2: A27 Maartensdijk De A27 doorkruist het historisch waardevolle boerderijlint Dorpsweg van Maartensdijk. Door de verbreding van de weg en bijbehorende taluds verdwijnt een deel van de beplanting langs de A27. De bestaande groene inpassing van de weg dient hier hersteld te worden. Deze wordt op dezelfde locatie gecompenseerd door herstel van begroeiing op de taluds. De landhoofden bij de kruising van de Dorpsweg worden vrijgehouden van beplanting. Aan de noordwestzijde van de Dorpsweg staat een spoorwachtershuisje. Dit is een historisch waardevol object. Een keerwand zorgt ervoor dat het pand behouden kan worden. Deze keerwand wordt begroeid, en waar ruimte is wordt er een houtwal voor geplant.

Wettelijke maatregelen • Geluid • Vervangen geluidswerende voorzieningen • Transparante schermen op kunstwerk boven onderdoorgang. •

>> legenda

Boscompensatie: Herstel begroeiing op taluds Maartensdijk • Km 87.750 - KW04 viaduct dorpsweg Westzijde: 3000 m2 • Km 87.750 - KW04 viaduct dorpsweg oostzijde: 3000 m2 • Km 88.150 - 88.350 westzijde: 1960 m2 • Km 88.150 - 88.260 oostzijde: 1600 m2

Aanvullende maatregelen • Begroeiing keerwand met klimplanten. • Begroeiing geluidswerende voorzieningen.

>> rechts detail 3 landschapsplan Maartensdijk schaal 1 : 4.000

64


A27 A1

A27 A1


65


Detail 3: A27 Hollandsche Rading De A27 doorkruist het historisch waardevolle boerderijlint Vuurse Dreef van Hollandsche Rading. Door de verbreding van de weg en bijbehorende verdwijnt een deel van de beplanting op de taluds langs de A27. De bestaande groene inpassing van de weg dient hier hersteld te worden. Deze wordt op dezelfde locatie gecompenseerd door herstel van de begroeiing op de taluds. De landhoofden bij de kruising van de Vuurse Dreef worden vrijgehouden van beplanting.

>> legenda

Wettelijke maatregelen • Geluid: • Vervangen geluidswerende voorzieningen. • Transparante schermen op kunstwerk boven onderdoorgang. •

Boscompensatie: herstel begroeiing op taluds Hollandsche Rading • Km 89.800 – KW viaduct Vuursche Dreef oostzijde: 1.805 m2 • Km 89.800 – KW viaduct Vuursche Dreef westzijde: 2.500 m2 • KW05 Vuursche Dreef – 90.630 westzijde: 2340 m2 • KW05 Vuursche Dreef – 90.630 oostzijde: 2340 m2

>> rechts detail 4 landschapsplan Hollandsche Rading schaal 1 : 4.000

66


A27 A1

A27 A1


67


Detail 4: A27 Aansluiting Hilversum Aansluiting Hilversum bevindt zich midden in het karakteristieke bos- en heidelandschap van de Utrechtse Heuvelrug. De aansluiting Hilversum wordt gereconstrueerd. De grote aansluiting wordt verkleind naar een compacte aansluiting van het ‘Haarlemmermeer’-model. Op de 26 ha vrijkomende grond wordt een deel van de boscompensatie gerealiseerd. Gemeente Hilversum heeft in samenwerking met het Goois Natuurreservaat een inrichtingsvoorstel gemaakt voor dit gebied: Natuur- en Landschapsplan Huydecopersweg. Het betreft een integraal voorstel voor waterberging, natuur en recreatie. Daarnaast wordt in dit gebied een deel van de EHS-compensatie en een deel van de boscompensatie gerealiseerd. Voor de EHS-compensatieopgave van de A27 kan het vrijkomende asfalt in de Aansluiting Hilversum worden benut. Het gaat daarbij om een oppervlakte van 6,0 ha. Doordat dit compensatiegebied direct op de Utrechtse Heuvelrug aansluit, vormt dit een zeer geschikte locatie voor compensatie in het kader van A27. Door de zandige ondergrond en de ligging te midden van bestaande natuur, vormt deze locatie een uitgelezen kans voor de ontwikkeling van natuurbeheertypen die typerend zijn voor de Utrechtse Heuvelrug: • Droge heide (N07.01) • Vochtige heide (N06.04) • Zwakgebufferd ven (N06.05) • Zuur ven of hoogveenven (N06.06) • Dennen, eiken en beukenbos (N15.02) • Droog bos met productie (N16.01)

>> legenda

Wettelijke maatregelen • Boscompensatie: aanleg van 33.358 m2 loofbos in gemeente Hilversum. • Boscompensatie: aanheling bosstructuur. • Km 93.400-93550 aanleg van 1000 m2 bos zuidoostkant aansluiting op • rijksgrond. • EHS-compensatie: aanleg van 6 ha natuur met natuurbeheertypen die typerend zijn voor de Utrechtse Heuvelrug. Routeontwerp (aanvullende maatregelen) • Inrichting bermen en middenberm met heidevegetatie. • Specificaties 4.1.B Wegprofiel bos/heidegebied. Aanvullende maatregelen • Aanplanten van groepjes grove den (Pinus sylvestris) op landhoofden kunstwerk ten behoeve van overstekende vleermuizen • Aanleg van een fiets/faunatunnel in het verlengde van de Huydecopersweg (wens gemeente Hilversum)

Deze natuurbeheertypen gelden voor de totale Heuvelrug en zullen niet allemaal binnen het plangebied voorkomen. Boscompensatie kan samenvallen met EHS-compensatie, wanneer dit past binnen het natuurdoeltype.

>> rechts detail 5 landschapsplan Aansluiting Hilversum schaal 1 : 4.000

68


A27 A1

aanplanten

A27 A1


69


p r of i e l 1 I 8 4 .15 0

p r of i e l 2 I 8 6 . 8 0 0

70


A27 A1

p r of i e l 3 I 8 7.9 5 0

p r of i e l 4 I 8 9.0 0 0

A27 A1


71


p r of i e l 5 I 9 0. 3 0 0

p r of i e l 6 I 91.0 0 0

72


A27 A1

p r of i e l 7 I 92.0 0 0

p r of i e l 8 I 93.6 0 0

A27 A1


73


p r of i e l 6 I 9 5.70 0

74


A27 A1

A27 A1


75

LANDSCHAPSPLAN I A1 knoopunt eemnes-bunschoten

A1 Eemvallei Het basisprofiel is ‘weg in de wei’. Er wordt gestreefd naar maximale openheid. Zichtbelemmerende beplanting langs de A1 wordt waar mogelijk verwijderd. Tussen knooppunt Eemnes en aansluiting Soest geldt aan de zuidkant van de A1 ‘weg in het bos’. Hier is de overgang tussen de Heuvelrug en Eemland beleefbaar. De aansluitingen Soest en Eembrugge worden opnieuw ingericht, met nadruk op openheid en een plas-dras invulling. Bermsloten sluiten qua karakter en maat aan op het bestaande slotenpatroon. Dit is uitgewerkt in het Waterhuishoudkundig plan. De – op te heffen – Rustplaats de Haar wordt in het landschap opgenomen. Zichtbelemmerende beplanting wordt verwijderd. De beplanting bij Aansluiting Bunschoten-Spakenburg wordt geheel verwijderd, om maximaal zicht op het Eemland te creëren. Tussen km 31,87 en km 34,88 komt een nieuwe geluidswerende voorziening. Voorgesteld wordt om hier een scherm toe te passen. In overleg met gemeente Baarn is dit nader uitgewerkt. Ter plaatse de kruising met de Eem en de kruising met Zuidereind worden transparante schermen toegepast ter vergroting van zichtrelaties vanaf de weg, en vanuit de omgeving. Het taluds dient uitgevoerd te worden als schaalgrasland in combinatie met een natuurvriendelijke oever. Wettelijke maatregelen • Geluid • Nieuwe geluidswerende voorziening: scherm Routeontwerp / Nationaal Snelwegpanorama / Nationaal Landschap (aanvullende maatregelen) • Verwijderen zichtbelemmerende beplanting. • Obstakelvrije grasberm. Uitwerking • Detail 5: A1 Aansluiting Soest • Detail 6: A1 Aansluiting Eembrugge • Detail 7 en 8: A1 Eem/De Haar • Profiel Km 33.000 • Profiel Km 34.700 • Profiel Km 35.000 • Profiel Km 38.200 • Profiel Km 34.100

76


A27 A1

A27 A1


77


Detail 5: A1 aansluiting Soest (10) Aansluiting Soest ligt in het overgangsgebied van de bosrijke Utrechtse Heuvelrug en het open Eemland. De A27 kruist hier het historisch zeer waardevolle boerderijlint Wakkerendijk. In de visie wordt hier een asymmetrisch profiel nagestreefd: Ten zuiden van de A1 “weg in het bos” en ten noorden van de A1 “weg in de wei”. Ter hoogte van aansluiting Soest wordt de boog van de afrit aan de zuidzijde gewijzigd. Hierdoor zal een deel bos verdwijnen. De ruimte die vrijkomt aan de andere zijde wordt ingezet voor boscompensatie, zodat het wegbeeld ‘weg in het bos’ gehandhaafd blijft. De Wakkerendijk wordt ingepast door de beplanting aan de noordzijde van de A1, tussen boerderijen en snelweg in, te handhaven. De haag tussen de Wakkerendijk en de parallelweg zal gehandhaafd blijven om lichthinder vanaf de afrit tegen te gaan. De Wakkerendijk wordt aan de oostzijde begeleid door een dubbele rij eiken. Deze wordt doorgezet binnen de aansluiting, zodat de continuïteit van de Wakkerendijk benadrukt wordt. De aansluiting zelf ligt binnen het Nationale Snelwegpanorama Eemland en het Nationaal Landschap Arkemheen-Eemland. Om dit panorama en de openheid van het landschap te waarborgen en versterken wordt de bestaande verspreide beplanting in de aansluiting verwijderd. De bestaande bomenrij om de aansluiting heen staat niet op Rijksgrond. Het verdient aanbeveling deze rij op te kronen om zicht te waarborgen. • De aansluiting is een belangrijke locatie voor watercompensatie. De watergang in het oog van de aansluiting wordt verbreed, en de overige grond ingevuld met plas-drasvegetatie. Hierdoor wordt het natte karakter van Eemland benadrukt en de zuiverende bufferwerking versterkt. Het slotenpatroon in de lus refereert aan het historische slotenpatroon in de omgeving (mitigatie aantasting karakteristiek).

>> legenda

Wettelijke maatregelen: • Boscompensatie: aanhelen bosstructuur zuidzijde A1 • Km 30.500-30.900: aanleg van 40600 m2 bos zuidzijde A1 op rijksgrond. • Boscompensatie: versterken laanbeplanting Wakkerendijk • Oostzijde Wakkerendijk in aansluiting: aanleg van 2 x 93 m1 bomenrij (soort en plantverband aansluitend op bestaande beplanting oostzijde Wakkerendijk). • Watercompensatie: • Realisatie van open water. • Invulling met plas-dras. • Verwijderen 60 stuks bestaande bomen in boomweide (watercompensatie, Waarborgen Nationaal Snelwegpanorama / openheid Nationaal Landschap / Landschapsplan RWS). Routeontwerp (aanvullende maatregelen) • Inrichting bermen en middenberm met gras. Aanvullende maatregelen • Doorzetten historisch slotenpatroon binnen aansluiting (mitigatie aantasting karakteristiek). • Opkronen bestaande bomenrij langs afrit Soest noordzijde A1 (staan niet op Rijksgrond) (Waarborgen Nationaal Snelwegpanorama / openheid Nationaal Landschap). • Verleggen watergang in binnenbocht afrit Soest zuidzijde A1 (vergroten samenhang).

78


A27 A1

>> rechts detail 5 landschapsplan Aansluiting Soest schaal 1 : 4.000

A27 A1


79


Detail 6: A1 Aansluiting Eembrugge (11) Aansluiting Eembrugge ligt in het rivierdal van de Eem. Ten zuiden van de aansluiting liggen bedrijven en sportvelden van Baarn. Ten noorden van de aansluiting ligt het open Eemland en de weg naar Eembrugge. In de huidige situatie is de aansluiting zwaar ingeplant. Hierdoor is de openheid van Eemland niet waarneembaar. In de visie van RWS wordt voorgesteld de beplanting ten noorden van de A1 af te schrijven. Dit is ook de wens vanuit het Nationaal Snelwegpanorama en het Nationaal Landschap Arkemheen-Eemland ). De verwijderde beplanting kan aan de zuidzijde van de A1 gecompenseerd worden. De onregelmatige boomweides worden hier omgevormd naar een gesloten bosvegetatie. De boomgroep in de bocht van de Oversteek wordt gehandhaafd. Deze boomgroep heeft een belangrijke ecologische functie voor vogels en vleermuizen. De dubbele bomenrij langs de Gerenweg, ten noorden van de aansluiting, wordt opgekroond zodat zicht op het open Eemland ontstaat. Deze bomenrij hoort bij de nieuwe wegen van de ruilverkaveling. Vanaf het punt waar de Gerenweg afbuigt, loopt de bomenrij nog door langs de aansluiting. Dit deel van de bomenrij wordt verwijderd.

>> legenda

Wettelijke maatregelen • Geluid: • Aanbrengen nieuwe geluidswerende voorziening. • Watercompensatie • Realisatie van twee watergangen evenwijdig aan de A1. • Invulling noordzijde aansluiting met plas-dras. • Boscompensatie: aanhelen bosstructuur in aansluiting zuidzijde A1. • Km 34.000 - 34.500: Aanleg 1500 m2 bos zuidzijde A1 op rijksgrond. Routeontwerp (aanvullende maatregelen) • Inrichting obstakelvrije bermen en middenberm met gras. Aanvullende maatregelen • Verwijderen ca. 100 bomen in boomweide in noordkant aansluiting (waarborgen Nationaal Snelwegpanorama / openheid Nationaal Landschap) • Opkronen bomenrij Gerenweg. • Verwijderen westelijk deel bomenrij langs noordzijde aansluiting tot hoek Gerenweg (400 m1). • Doorzetten historisch slotenpatroon binnen aansluiting (mitigatie aantasting karakteristiek).

>> rechts en volgende pagina’s detail 6 landschapsplan Aansluiting Eembrugge schaal 1 : 4.000

80


A27 A1

A27 A1


81


82


A27 A1

A27 A1


83


p r of i e l 7 I 33.0 0 0

p r of i e l 8 I 3 4 .10 0

84


A27 A1

Detail 7 en 8: A1 Eem/De Haar De A1 kruist de rivier de Eem. De Eem vormt een ecologische verbinding voor biotoopsoorten van stroomdalgraslanden, ooibossen en moerassen langs de rivier en van gebieden die door de rivier met elkaar worden verbonden. De Eem is om deze reden aangewezen als Ecologische Verbindingszone (EVZ). De Eem stroomt vanaf de zandgronden van de Heuvelrug door het veenontginningslandschap en mondt uit in het Eemmeer. De A1 vormt een belangrijk knelpunt voor de Ecologische Verbindingszone Eem. De verbreding van de A1 zal dit knelpunt iets versterken, maar als faunapassage zou de Eembrug goed kunnen functioneren: de onderdoorgang is open en heeft aan weerszijden een doorlopende oever van circa 2 meter breed. Aan de noordzijde van de A1 bevindt zich echter een belangrijk knelpunt in de vorm van de jachthaven. Maatregelen m.b.t. het versterken en/of realiseren van de Ecologische Verbindingszone Eem vallen buiten de scope van het TB en zijn dan ook niet in voorliggend Landschapsplan meegenomen. Wel wordt het zuidelijk talud van de A1 ingericht met een combinatie van bloemrijk grasland en houtwal als geleiding voor vlinders.

In de huidige situatie is de Eem vanaf de A1 niet goed zichtbaar. Dit komt door de beplanting langs de A1. Vanuit landschappelijk oogpunt is het gewenst de beleefbaarheid van de Eem te vergroten. Door de verbreding van de A1 valt een deel van deze beplanting al weg. Het zicht op de jachthaven zorgt ervoor dat de Eem beter beleefd wordt. Ter plaatse van de kruising met de Eem worden transparante schermen toegepast ter vergroting van zichtrelaties vanaf de weg, en vanuit de omgeving.. Zowel ten noorden als ten zuiden van de A1 liggen aan het Zuidereind enkele woonhuizen en bedrijven. Het zicht vanaf de bebouwing op de snelweg wordt afgeschermd door beplanting aan te brengen op de taluds. Rustplaats de Haar wordt opgeheven. De ruimte wordt zodanig ingevuld dat deze aansluit op de karakteristiek van Eemland. Het asfalt wordt verwijderd en de bestaande heuveltjes geëgaliseerd. De bomenrijen worden verwijderd. De berm wordt weer geheel van gras, zodat het Nationaal Snelwegpanorama en de openheid in het Nationaal Landschap versterkt wordt.

A27 A1


85


p r o f i e l 9 I 3 4 .70 0

p r of i e l 10 I 35.0 0 0

86


A27 A1

Wettelijke maatregelen • Geluid: nieuwe geluidswerende voorziening, transparant uitvoeren t.p.v. brug over Eem en het uitzicht vanaf de weg op de Eem • Natuur: • Zuidelijk talud inrichten als bloemrijk grasland met een natuurvriendelijke bermsloot (ten oosten van de Eem tot het Zuidereind) • Watercompensatie: • Realisatie van ca. 1500 m2 open water aansluitend aan bestaande plas bij De Haar. • Verwijderen 1500 m2 bos i.v.m. watercompensatie bij De Haar (km 35.400). • Boscompensatie: • Km 34.9500 – 35.120: Aanleg houtwal op talud zuidzijde A1. • Km 34.710-35.120: Aanleg houtwal zuidzijde A1 • Km 34.750-34.800: Aanleg houtwal noordzijde A1

Routeontwerp (aanvullende maatregelen) • Inrichting obstakelvrije bermen en middenberm met gras. Aanvullende maatregelen • Verwijderen bomenrij voormalige rustplaats de Haar (versterken Nationaal Snelwegpanorama / openheid Nationaal Landschap) • Km 35.500 - 36.520 noordzijde A1: verwijderen 120 m1 bomenrij. • Verwijderen grondheuveltjes voormalige rustplaats de Haar (versterken Nationaal Snelwegpanorama / openheid Nationaal Landschap). • Doorzetten historisch slotenpatroon in voormalige rustplaats de Haar (mitigatie aantasting karakteristiek). Dit betekent een extra sloot parallel aan de bestaande sloten ten noorden van de A1.

p r of i e l 11 I 3 8 . 20 0

A27 A1


87

88


A27 A1

* BI JLAGEN Overzicht van betrokken instanties en personen G e r a a d p l e e g d e b ro n n e n Kaart Nieuwe Hollandse Waterlinie

Bijlage A Overzicht van betrokken instanties en personen

Tabel B.1 Overzicht gebruikte bronnen

Onderstaand een overzicht van betrokkenen die tijdens het planproces zijn geconsulteerd. Provincie Utrecht Carole Berkelaar (Nationaal Landschap Arkemheen-Eemland) Herman Ruiter (Programmabureau Nieuwe Hollandse Waterlinie)

Onderwerp

nr.

Titel

Uitgave van

Datum/versie

Overzicht autonome

1

http://www.nieuwekaart.nl/

NIROV / Platform31

n.v.t.

2

http://www.provincie-utrecht.

Provincie Utrecht

n.v.t.

ontwikkelingen Cultuurhistorie Utrecht

nl/prvutr/internet/cultureel.nsf/

Provincie Noord-Holland Joke van Diepen

all/4?opendocument 3

Tastbare tijd; cultuurhistorische

2005

atlas van de provincie Utrecht

Gemeente Baarn Lida Bode

Cultuurhistorie Noord-

4

Holland Cultuurhistorie Nieuwe

Gemeente Hilversum Joost Volkers Derk van der Velden Martine Lodewijk

5

Hollandse Waterlinie

http://geo.noord-holland.nl/chw/

Provincie Noord-

start.asp?mapsize=684

Holland

Panorama Krayenhoff;

Stuurgroep

Linieperspectief Nieuwe Hollandse

Nationaal Project

Waterlinie

Nieuwe Hollandse

2004

Waterlinie 6

Gemeente Amersfoort Peter Richters

Strategisch Laagland; Digitale atlas

Steenbergen & van

Nieuwe Hollandse Waterlinie

der Zwart / 010

2006

Uitgeverij Cultuurhistorie

7

http://www.kich.nl/

Kennisinfrastructuur

n.v.t.

cultuurhistorie

Rijkswaterstaat Routeontwerp Els de Mare

Ruimtelijk beleid rijk

8

Structuurvisie Infrastructuur en

Ministerie

Ruimte

Infrastructuur &

Maart 2012

Milieu

Goois Natuurreservaat Dick Landsmeer

9

Nota Ruimte

10

Zicht op Mooi Nederland;

Ministerie VROM

2004 Oktober 2008

Structuurvisie voor de

Natuurmonumenten Udo Hassefras

Snelwegomgeving 11

Maart 2009

Negen nationale snelwegpanorama’s; ruimtelijke

Uitgenodigd, maar niet aanwezig tijdens consultatie: Gemeente Utrecht, De Bilt, Eemnes en Bunschoten

ontwikkelingen in beeld 12

http://www.routeontwerp.nl/

Ministeries VenW,

2009

VROM, LNV, Rijkswaterstaat

Landschapsbeleid rijk

13

Routeontwerp A27

14

Nota Belvedere

2009 Ministeries OC&W, LNV, VROM en VenW

90


A27 A1

1999

Landschapsbeleid Nationale

15

landschappen

16

17

December 2006

Overkoepelend

Commissie

Uitvoeringsprogramma Nieuwe

Nationaal Project

Hollandse Waterlinie

Nieuwe Hollandse

Utrechts Landschap,

Waterlinie

Natuurmonumenten

Landschapsbeleid regio

Eemland Open en Vitaal

Arkemheen-

Landschapsbeleid

Eemland

gemeentes

Projectbureau Nieuwe Hollandse

Februari 2010

18

Provinciale Ruimtelijke

Provincie Utrecht

Beleidsvisie Groenblauwe Structuur Groenstructuurplan Utrecht; Stad

33 Februari 2013

Mei 2007

Gemeente Hilversum

1992

Landschapsontwikkelingsplan

Gemeenten Baarn,

2005

Eemland

Bunschoten, Soest

Landschapsbeleidsplan Gemeente

34

en Eemnes 35 Juli 2011

Kwaliteitsgids Utrechtse

Landschapsontwikkelingsplan

Gemeenten De

Kromme Rijn

Bilt, Zeist, Bunnik,

Landschappen

Houten en Wijk bij Duurstede

Juli 2011

Kwaliteitsgids Utrechtse Landschappen

MER A27/A1

36

Gebiedskatern Eemland

Deelrapport Landschap en

Rijkswaterstaat /

Cultuurhistorie

ARCADIS

Oktober 2010

Streekplan Noord-Holland-Zuid

Provincie

Februari 2003

37

Deelrapport Sociale Aspecten

Oktober 2010

23

Streekplankaart Noord-Holland-Zuid

Noord-Holland

2003

38

Deelrapport Bodem en Water

Oktober 2010

24

Geactualiseerde Streekplankaart

December 2007

39

Deelrapport Archeologie

Oktober 2010

40

Deelrapport Natuur

Juni 2011

41

Deelrapport Geluid/ Akoestisch

Juni 2014

Noord-Holland-Zuid

Landschapsbeleid RWS

Januari 2009

Utrechtse Heuvelrug,

Gebiedskatern Waterlinies

22

2004

Hilversum

Gebiedskatern Groene Hart

21

Gemeente Gemeente Utrecht

Landschappen 20

2003

Amersfoort

Juni 2011

Kwaliteitsgids Utrechtse

Natuurreservaat, Het

en land verbonden

Structuurvisie 2013-2028 19

31 32

Waterlinie Landschapsbeleid provincies

Goois

Heuvelrug

en Staatsbosbeheer

Nationaal Landschap

voor de Ring Utrecht en NHW

Uitvoeringsprogramma noordelijke

Mei 2007

Nationaal Landschap Arkemheen-

Ring en Linie; Ruimtelijke opgaven

30

25

Partiële herziening Streekplan 2007

24

Landschapsvisie Provincie Utrecht

26

Streekplan Utrecht 2005-2015

27

Provinciale Ruimtelijke Verordening

28

Landschapsplan Directie Utrecht

Rijkswaterstaat,

A27 Stichtse Brug - Merwedekanaal

Directie Utrecht

28

2007 Provincie Utrecht

2002

onderzoek

2004 2009

Landschapsplan Directie Utrecht A1

Mei 2002 Mei 2002

Laren - Hoevelaken Landschapsbeleid LNV provincie

29

Landgoederen Natuurschoonwet

Ministerie LNV /

2009

provincies

A27 A1


91

aa rt ev ns ch ve tie

nh o

rt aa ev ch ke rke ind s

ac h

vak werkspoor blauwkapel

16. fort de gagel

klo

pv

aa

rt

17. fort op de ruigenhoeksedijk

15. fort aan de klop

18. fort blauwkapel

vak biltstraat

er

at

w

a

w

tz

he

rte

19. fort op de voordorpse dijk

20. fort op de biltstraat

21. werken bij griftenstein

groep utrecht 22. werk aan de hoofddijk

92


A27 A1

Bijlage C

Kaart Nieuwe Hollandse Waterlinie, ligging en opbouw in het plangebied A27 (bron: Steenbergen & van der Zwart (2006), Strategisch Laagland; Digitale atlas Nieuwe Hollandse Waterlinie)

A27 A1


93

RIJKSWEG A27 I A1 UTRECHT - KNOOPPUNT EEMNES - BUNSCHOTEN LANDSCHAPSPLAN

Recommend Documents