Landschapsplan
Rondweg Voorst N345 Definitief rapport - 13 mei 2013
Inhoudsopgave 1. Inleiding 5 2. Doelstelling 7 3. Bestaand beleid 9 4.
Uitgangspunten uit eerdere rapporten
21
5. Het landschap 27 6. Inpassingsopgave 33 7.
Landschapsplan op hoofdlijnen
35
8.
Landschapsplan per tracé-deel
39
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
3
fototekst
1. Inleiding Ontwerpnotitie rondweg N345,
Leeswijzer
In dit landschapsplan wordt de landschappelijke inpassing
Royal Haskoning in opdracht van de Provincie Gelder-
In deze rapportage gaan we allereerst nader in op het doel
geschetst voor de rondweg, zoals deze is ontworpen en
land, 2011
van de opdracht. Vervolgens gaan we in op de wettelijke
Kamsalamander in Voorst
en planologische kaders, en de uitgangspunten volgend
schap, archeologie en cultuurhistorie d.d. 12 oktober 2011.
Randvoorwaarden voor mitigatie
uit de hierboven genoemde rapportages. Deze uitgangs-
In deze rapportage wordt de landschappelijke inpassing
Natuurbalans in opdracht van de Provincie Gelder-
punten worden aangevuld met een analyse van het land-
geschetst die als basis dient voor de aanbesteding van
land, 2012
schap, die specifiek gericht is op het landschapsplan.
Voor u ligt het landschapsplan Rondweg Voorst N345.
weergegeven in de MER rondweg N345, deelrapport land-
aanleg en ontwerp van de N345.
•
•
•
Natuurtoets Rondweg N345 Voorst Toetsing aan de Flora en faunaweg en de Natuurbe-
Tenslotte gaan we in op het landschapsplan in hoofdlijnen
Voor het opstellen van het landschapsplan is uiteraard
schermingsweg 1998
en de vormgeving van de N345.
vooral het landschap zelf belangrijk geweest. Uitgangs-
Natuurbalans in opdracht van de Provincie Gelder-
punten zijn bovendien de wettelijke kaders en het beleid
land, 2012
op nationaal, provinciaal en lokaal niveau. Het vertrekpunt
•
MER Rondweg Voorst N345
voor deze studie zijn de visie en de ambities van de
Deelrapport Landschap, Cultuurhistorie en Archeo-
Provincie Gelderland en gemeente Voorst, zoals deze in
logie, Royal Haskoning in opdracht van de Provincie
eerdere fases van het proces zijn opgesteld.
Gelderland, 2011 •
menten
Onderdeel van dit vertrekpunt waren de volgende rapportages:
Gegevens uit Alterra onderzoek kleine landschapsele-
•
Landschapsontwikkelingsplan Van Veluwe tot IJssel Gemeente Epe, Heerde en Voorst, Land om Stad in opdracht van de gemeenten, 2009
•
Cultuurhistorie in de gemeente Voorst, Henk Baas in opdracht van de gemeente Voorst, 1999.
•
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
Gelderse Ruimtelijke Verordening, 2012
mei 2013
5
De Adelaar
eek b r e rst o Vo
Landgoed ‘Beekzicht’
De Kolke
eg ksew R ijk
nbee Klare
sstra g atwe
raat
Hooist
t raa t s in
Tu
Molen de Zwaan
eg Enkw
Bol
Kle
En
kw eg
Kru
isw eg
eg fsew
kho
ine
fototekst
Hezeweg
2. Doelstelling Het landschapsplan is een belangrijk onderdeel van het Provinciaal Inpassings Plan. Daarnaast dient het als document voor ontwerp en aanbesteding van de rondweg. Dit betekent dat in het landschapsplan vooral die maatregelen worden vastgelegd, die consequenties hebben voor het ruimtebeslag van de rondweg. De maatregelen dienen bovendien het ontwerp van de inpassing zodanig in te kaderen dat in elk geval een aanvaardbaar beeld van de weg en haar bermen en omgeving ontstaat. Daarom wordt uitgegaan van een landschapsplan: voldoende detail voor de vervolgfases zodat aan de procesvereisten voldaan kan worden, gecombineerd met voldoende vrijheid voor de aanbesteding. Het landschappelijk casco vormt dus een basis bij de aanbesteding, die door de uitvoerende partij nog verder uitgewerkt kan worden. Op nevenstaande beelden is het wegontwerp dat als basis diende voor de landschappelijke inpassing afgebeeld in combinatie met een luchtfoto van de huidige situatie.
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
7
fototekst
3. Bestaand beleid Wettelijk kader
Europees en nationaal beleid
op de lijst van het UNESCO werelderfgoed. In aansluiting op het ruimtelijke rijksbeleid wordt een
De bescherming van cultuurhistorische elementen is in
Het verdrag van Valletta (Malta 1992) heeft als doel het
rijksstructuurvisie op het cultureel erfgoed ontwikkeld,
de wet vastgelegd. De wettelijke bescherming van Rijks-
beschermen van het archeologische erfgoed in Europa.
de “Visie erfgoed en ruimte”, waarin cultuurhistorische
monumenten en stads- en dorpsgezichten is vastgelegd
In het verdrag ligt het accent op het streven naar behoud
objecten en structuren van (inter)nationaal belang op een
in de Monumentenwet 1988. De Monumentenwet vormt
(in situ) en duurzaam beheer van het archeologische
voldoende flexibele manier kunnen worden beschermd.
de basis voor de subsidieregelingen voor instandhouding,
erfgoed. Bij het ontwikkelen van ruimtelijk beleid moet het
De ontwikkelings- en gebiedsgerichte benadering uit
onderhoud en restauratie van gebouwde monumenten
archeologische belang vanaf het begin meewegen in de
de beleidsbrief Modernisering Monumentenzorg staat
en historische buitenplaatsen. De wet verbiedt om zonder
besluitvorming.
centraal in deze visie.
vergunning een beschermd monument af te breken, te
De Modernisering van het Monumentenbestel (MoMo)
verstoren, te verplaatsen of in enig opzicht te wijzingen.
gaat in de nabije toekomst veranderingen teweeg brengen
In het discussiestuk “Koersen op Karakter, naar een visie
op het gebied van monumentenzorg. Er komt meer
erfgoed en ruimte” wordt de benadering uit de MoMo
De monumentenwet is herzien in 2007. Door deze herzie-
aandacht voor een gebied in plaats van een object en
verder uitgewerkt. De erfgoedvisie zal tevens de basis
ning, de Wet op de Archeologische Monumentenzorg
voor ontwikkeling in plaats van behoud. Een belangrijk
vormen voor bestuurlijke afspraken met gemeenten en
(Wamz), worden ook de archeologische monumenten en
speerpunt is dat cultuurhistorische belangen gelijkwaardig
provincies over ruimtelijke bescherming en ontwikkeling
de zorg voor het archeologische erfgoed in de monumen-
worden meegewogen in de ruimtelijke ordening.
van wederopbouwgebieden.
tenwet opgenomen. Er wordt gestreefd naar behoud in de bodem. Indien dat niet mogelijk is, dient archeologisch
Het toekomstige ruimtelijke beleid wordt opgenomen
onderzoek plaats te vinden, en is de initiatiefnemer/
in de “Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte”. In de
verstoorder van de bodem verantwoordelijk voor de
“Ontwerp structuurvisie Infrastructuur en Ruimte” worden
gemaakte kosten van het onderzoek.
alleen unieke cultuurhistorische en natuurlijke kwaliteiten
op rijksniveau beschermd. De bescherming van de (nationale) landschappen wordt overgedragen aan de provincies met uitzondering van landschappen die opgenomen zijn
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
9
fototekst
Monumenten in het plangebied
Archeologische monumenten
De structuurvisie rekent cultuurhistorie onder één van
In het plangebied is één archeologisch monument
de basiskwaliteiten van de ruimte. Er is beschreven dat
Monumenten
aanwezig, het AMK-terrein Prümenakker. Dit betreft het
de provincie het belangrijk vindt om bij ‘ruimtelijke
In de directe omgeving van het plangebied zijn enkele
gebied nabij de zuidelijke rotonde. De Prümenakker is
ontwikkelingen actief bij te dragen aan behoud, herstel
monumenten aanwezig. Deze zijn op nevenstaande
een vindplaats van tal van artefacten uit de Romeinse
en ontwikkeling van cultuurhistorische kwaliteiten’ (p.87).
bladzijde weergegeven. De monumenten liggen niet op
periode. Dit toont aan dat de Romeinen ook boven de
Op 30 juni 2010 werd door PS een hernieuwd takenprofiel
het wegtracé. Van belang is wel dat de N345 aangelegd zal
Limes kwamen en handel dreven. Onder andere daarom
voor Gelderland vastgesteld. Ruimtelijke kwaliteit en
worden binnen het molenbiotoop van molen de Zwaan
is dit een interessant terrein en heeft het een hoge arche-
cultuurhistorie maken deel uit van de provinciale taakstel-
(Enkweg 44).
ologische waarde. (het terrein is op nevenstaande kaart
ling voor de komende jaren.
weergegeven als terrein met hoge archeologische waarde) In de Gelderse Ruimtelijke Verordening 2012 is het
Tevens bevinden zich in de omgeving van de weg diverse
Tegen de achtergrond van ontwikkelingen als toene-
molenbiotoop opgenomen. Hoofdzaak is dat binnen een
archeologische vindplaatsen. Dit is op bladzijde 14 afge-
mende verstedelijking, verrommeling en vervlakking van
molenbiotoop geen objecten geplaatst mogen worden
beeld.
de regionale identiteit stelt de provincie de volgende doelen voor het ruimtelijke beleid voor de Gelderse land-
die de windvang van de molen belemmeren of onmogelijk maken. Onder obstakels worden bouw-, grond-, weg- en
Provinciaal beleid
schappen:
waterbouwkundige werken en beplantingen bedoeld.
Het streekplan van de Provincie Gelderland met de titel
•
Het viaduct ligt binnen het molenbiotoop op een afstand
kansen voor de regio’s is vastgesteld in 2005, en schetst
van 125 meter tot de molen. Dit betekent dat de N345
tot 2015 het ruimtelijke beleid. Met de invoering van de
het molenbiotoop doorkruist. Éen van de zijden van de
nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening (Wro) geldt het
open landschapseenheden (waardevolle open
molenbiotoop is hier open.
streekplan als een structuurvisie. In de structuurvisie vormt
gebieden);
het begrip ‘ruimtelijke kwaliteit’, met cultuurhistorie als
landschappen; •
•
één van de componenten, het centrale uitgangspunt voor ruimtelijke ontwikkeling in de provincie.
het instandhouden van de variatie aan Gelderse het behouden van de openheid van karakteristieke
het versterken van de samenhang in karakteristieke landschappen (waardevolle landschappen);
•
het verbeteren van de kwaliteit en toegankelijkheid van het landschap.
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
11
De provincie heeft als doelstelling niet alleen een goede
nota’s Belvoir 1, 2 en 3. Het vigerende “Belvoir 3 Investeren in het
afstemming van nieuwe ontwikkelingen op aanwezige
verleden is werken aan de toekomst” is een actualisatie van het
landschapskenmerken, maar stelt dat ruimtelijke
cultuurhistorische beleidsprogramma, gericht op de uitvoering
ontwikkeling ook moet bijdragen aan verbetering van
van het beleid. Het doel van het provinciale beleid is en blijft
de landschappelijke samenhang. De provincie benadert
de versterking van de identiteiten van de belvoirgebieden. De
het landschap met een ontwikkelingsgerichte strategie:
provincie wil programma’s en projecten realiseren die de identi-
“ontwikkeling met kwaliteit”. Dat wil zeggen dat de
teiten van een gebied behouden, versterken of ontwikkelen.
ontwikkeling van gebruiksfuncties, zoals woningbouw, de aanleg van bedrijventerreinen en natuurontwikkeling,
Themakaart 22 van de structuurvisie. Het rode vierkantje op de
Themakaart 22 van de structuurvisie. Het rode vierkantje op de
moet bijdragen aan verbetering van de landschappelijke
kaart is het plangebied. (Bron: Streekplanuitwerking kernkwali-
kaart is het plangebied. (Bron: Streekplanuitwerking kernkwaliteiten
samenhang (streekplan p. 64).
teiten waardevolle landschappen, Prov. Gelderland, 2006)
waardevolle landschappen, Prov. Gelderland, 2006)
In de streekplanuitwerking “Kernkwaliteiten Waardevolle landschappen” staan de verschillende waardevolle
landschappen benoemd en beschreven. Als onderdeel van het streekplan heeft dit beleid een duidelijk kaderstellend karakter. Het plangebied ligt niet in een waardevol landschap of bijzonder open gebied. Daarom is het algemene landschapsbeleid van toepassing. Dit algemene landschapsbeleid is heel belangrijk voor deze omgeving, omdat het landschap ter plaatse hoog gewaardeerd wordt. De provincie Gelderland voert een provinciaal cultuurhistorisch beleid, dat beschreven is in de opeenvolgende
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
13
Archeologische verwachtingswaarde uit MER rapportage
aangetroffen en is een bijna continue bewoning te volgen
Cultuurhistorie in de gemeente Voorst
In de provincie Gelderland wordt de uit de beleidsnotitie
tot in de Middeleeuwen. Zutphen is al vanaf de vroege
Belvoir 3 voortgekomen in het interim beleidskader
Middeleeuwen een belangrijke stad, die door Vikingen
De aanbevelingen van de cultuurhistorische inventarisatie
archeologie een onderscheid gemaakt tussen parels en
werd geplunderd vanwege de rijke domeinvoorraad
van de gemeente Voorst die van belang zijn voor het
ruwe diamanten. Het gaat hier om gebieden van provin-
die in dit centrum werd opgeslagen. In de loop van de
plangebied betreffen het behoud van het bodemarchief.
ciaal belang alsook potentieel provinciaal belang. Deze
Middeleeuwen ontwikkelde Zutphen zich als belangrijke
De aanbevelingen zijn geheel overeenkomstig de Wet op
gebieden zijn vastgesteld op basis van landschappelijke,
Hanzestad.
de archeologische monumentenzorg.
cultuurhistorische en archeologische kenmerken. Arche-
ologische en geomorfologische gegevens onderbouwen
Het plangebied ligt grotendeels op de eerdgronden bij
de begrenzingen van de parels en ruwe diamanten. Deze
Voorst op de enk. De enk ligt veelal hoger in het landschap.
gebieden worden door de provincie gezien als waardevol
Om de enk heen liggen diverse oude
en dienen zodanig te worden meegenomen in de planont-
boerderijplaatsen. Een deel van deze
wikkeling.
boerderijplaatsen is ook weergegeven als vindplaats op de archeologische
Het plangebied ligt in de parel aan de IJssel, in de parels
kaart, die hiernaast is opgenomen.
stuurt de provincie primair via samenwerking met de
Ook de eerdgronden bij Voorst kennen
gebiedspartners - gemeenten, waterschappen, terreinbe-
deels een middelhoge tot hoge
herende instanties etc.- actief op: verantwoord onderzoek,
verwachtingswaarde.
behoud door ontwikkeling en bescherming. Het gebied is onderdeel van parel 14, IJselvallei, Westoever IJssel en Zutphen. In deze microregio zijn op de zandruggen (oa. te Voorst-Empe) de oudste bewoningsresten (laat paleolithische en mesolithische vindplaatsen)
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
15
fototekst
Landschapsontwikkelingsplan Van Veluwe tot
het streefbeeld genoemd het verschil tussen de hogere
van de enk waar nog doorzicht is richting de kampontgin-
IJssel Gemeente Epe, Heerde en Voorst
bebouwde en beplante zandopduikingen en de open
ningen en de spoorlijn.
gronden eromheen zoveel mogelijk te behouden. Vandaar In het landschapsontwikkelingsplan wordt het gewenste
dat ook daar de wens bestaat om extra aandacht te
toekomstbeeld gekoppeld aan het huidige landschaps-
besteden aan erf- en randbeplantingen.
Natuurschoon landgoederen Het landgoed Beekzicht ligt direct ten noorden van het
type. Vrijwel het gehele plangebied ligt in het oeverwallen en
Aan de noordzijde ligt het plangebied voor een klein deel
plangebied. Een deel van de rondweg is op de gronden
stroomruggenlandschap van de IJssel. De elementen uit
in de binnengedijkte uiterwaarden. Voor de ingepolderde
van het landgoed gepland, namelijk bij de Klarenbeek-
het landschapsbeleid hiervoor zijn:
uiterwaarden in de omgeving van de Adelaar worden de
seweg (kaart blz 18).
•
de voor oeverwallen zo karakteristieke beplantingen
volgende elementen in de visie genoemd:
Het landgoed en haar bossen bepalen het groene beeld
worden zoveel mogelijk versterkt. Het gaat hierbij
•
het aanplanten van wegbeplantingen en hagen op
in de omgeving van de Voorsterbeek. De lanen, bossen en
kavelbegrenzingen;
oude boerderijen zijn zeer belangrijk voor de sfeer.
vooral om erfbeplanting, wegbeplanting en hoog•
•
stamboomgaarden;
•
nieuwe erven op pollen;
De ontwikkeling van landgoederen wordt ondersteund in
eventuele uitbreidingen van dorpen worden land-
•
natuurlijk beeld in de uiterwaarden;
het LOP.
schappelijk ingepast door dorps te bouwen langs
•
handhaven huidige hagen en beplantingen;
wegen achter en naar de dijk;
•
buitendijks gelegen delen van de oeverwallen worden
ruimtes en overhoeken binnen de dorpen op de
zichtbaar gemaakt door (noten-)boomgaarden op
oeverwal moeten worden behouden.
deze delen aan te leggen; •
In het aangrenzende landschap buiten het plangebied is
netwerk wandelpaden goed bewegwijzeren, en waar mogelijk uitbreiden.
sprake van relatief jonge kampontginningen (lichtbruin op nevenstaand figuur). Op de historische kaart is dit
Tenslotte zijn nog waardevolle open ruimten weergegeven
landschap herkenbaar door de rechtlijnige opbouw vanaf
in het LOP (kaart blz. 16). Dit betreft alle drie deelruimten
de enk bij Voorst. In het LOP wordt voor dit landschap
van de enk ten westen van Voorst, namelijk de drie delen
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
17
fototekst
Conclusie: Uitgangspunten voor het ontwerp
Voor het molenbiotoop zijn de volgende hoogten richting-
Archeologie
vanuit het beleid
gevend:
Het plangebied ligt op de oude bouwlanden van de oeverwal. Dit betekent dat de archeologische verwachtingswaarde overeenkomstig de wet op de archeologische
Rijks- en Provinciaal beleid Landschap Het plangebied ligt niet in een waardevol of open landschap. Wel van belang zijn:
Afstand tot de
Maximale hoogte van nieuwe
molen
opgaande elementen
monumentenzorg in de uitvoering en gedetailleerde planvorming meegenomen dient te worden.
•
het instandhouden van de variatie in het landschap;
0-100
4.3 m
Gemeentelijk landschapsbeleid
•
het verbeteren van de kwaliteit en toegankelijkheid
150 m
5,0 m
LOP
van het landschap;
200 m
5,7 m
•
Karakteristieke beplantingen versterken
250 m
6,4 m
•
Waardevolle doorzichten open ruimten van de enk
300 m
7,1 m
Monumenten
350 m
7,8 m
Landgoed
Het viaduct ligt binnen het molenbiotoop op een afstand
400 m
8,5 m
Behoud landgoed karakter, in landschappelijke inpassing
•
een bijdrage leveren aan de landschappelijke samenhang.
behouden
aansluiten op landgoed.
van ca. 125 meter tot de molen. Dit betekent dat in de uitwerkingfase rekening gehouden dient te worden met
Buiten de afstand van 400 meter tot de molen gelden geen
de windvang van de molen, een en ander in samenhang
beperkingen.
met al bestaande bebouwing en beplanting, vooral ten zuiden van de Enkweg.
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
19
fototekst
4. Uitgangspunten uit eerdere rapporten In dit hoofdstuk vindt u een opsomming van de ideeën uit
van de landschappelijke structuur in de omgeving van
De verblijfplaatsen van de das liggen buiten het
de eerdere rapportages. Na de puntsgewijze bespreking
de weg gewenst. Dit betekent onder andere dat de
plangebied, het gebied behoort wel deels tot het foera-
van deze uitgangspunten volgt een conclusie waarin de
lanen- en houtwal- en hagenstructuren in het land-
geergebied van de das. Ook de weilanden van landgoed
uitgangspunten worden samengevat.
schap versterkt worden.
Beekzicht horen hiertoe.
Uitgangspunten uit het MER rondweg Voorst N345 en de
Uitgangspunten uit rapportage natuurtoets
Er broedt een buizerd in het bosje bij de Enkweg. De
ontwerpnotitie
In de directe omgeving van de rondweg komen weinig
buizerd is een soort die zijn nest jaarrond bewoont,
•
Zoveel mogelijk een iets verlaagde ligging van de
streng beschermde en beschermde soorten voor.
en bovendien zelf nauwelijks in staat is om een nest te
N345, voor zover dit mogelijk is, gecombineerd met
Deze zijn weergegeven op nevenstaande kaart.
bouwen.
(lage) grondlichamen langs de weg. De combinatie
•
•
Een tweede buizerd bewoont een nest in het parkbos van
verlaagt de zichtbaarheid van de weg en de erop
De enige direct aangetaste soort is de kamsalamander die
rijdende auto’s, en daarmee de dominantie van het
voorkomt in het bosje nabij de Enkweg. Voor deze soort is
verkeerbeeld in het landschap.
vervanging van het aangetaste leefgebied verplicht.
Lage wallen ( lager dan 1 m boven maaiveld) nemen
landgoed Beekzicht. In het landschap bij de rondweg ten westen van Voorst wonen kerkuilen en steenuilen. Van 2 kerkuilen en 4 steen-
de lichten weg en zorgen voor een groenere ervaring
Vleermuizenkolonies komen voor op landgoed Beekzicht.
uilen wordt het foerageergebied aan de rand doorsneden.
van het landschap.
Deze liggen buiten het plangebied. De gewone grootoor-
De nesten en directe omgeving worden hierbij niet
Bosjes en bosschages in de omgeving van de
vleermuis heeft een winterverblijf in één van de gebouwen
bedreigd. Er blijven bovendien veel graslanden in de nabij-
rondweg op plaatsen waar in het landschap al
van de firma Bruntink.
heid van de nesten beschikbaar als foerageergebied.
elementen aanwezig zijn.
Aan de Rijksstraatweg ligt een grote Roekenkolonie,
Voor de vogels met jaarrond beschermde nesten (w.o.
In de omgeving van het beekdal van de Voorsterbeek
weergegeven met een grote bruine stip op de kaart met
buizerd, roek en steenuil) dient er na aanleg voldoende
is openheid en versterking van de landgoederenstruc-
natuurwaarden. De nesten van de Roekenkolonie zijn jaar-
nest- en fourageergebied te blijven bestaan.
tuur gewenst.
rond beschermd.
groepen boerderijen en andere ruimtelijke opgaande •
•
Voor een goede inpassing is vooral ook versterking
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
21
fototekst
Uitgangspunten Natuurmitigatie
Andere elementen zijn:
Voor de rondweg Voorst N345 worden de volgende
Dassenonderdoorgangen en geleiding
elementen voor mitigatie genoemd:
Voor de das zijn aan de zuidzijde enkele onderdoorgangen gewenst. Tevens is uitrastering van een deel van het plan-
Vervanging voor het kamsalamanderbiotoop
gebied gewenst, zodat de das naar de onderdoorgangen
Voor de kamsalamander dient het vernietigde landhabitat
geleid wordt en niet op de rondweg kan komen.
geheel gecompenseerd te worden. De beste plaats voor deze mitigatie is aan de zuidzijde van het bosje, omdat hier
Vleermuizen
tevens kans is voor het uitbreiden van een bestaande poel.
De Vleermuizen bij Beekzicht, en bij Bruntink worden
De poelen in het bosje dienen in de daartoe geëigende
beschermd als de eiken langs de Rijksstraatweg groten-
periode opgeschoond te worden zodat door de zon
deels behouden blijven.
beschenen voortplantingspoelen ontstaan .
De Eikenbeplanting moet aangevuld worden voor zover
1
mogelijk, zodat de bestaande lijnvormige groenstructuren Ter plaatse van het kamsalamanderbiotoop is ook een
behouden blijven.
amfibieënonderdoorgang gewenst.
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
1
Kamsalamander in Voorst, randvoorwaarden voor mitigatie
Natuurbalans in opdracht van provincie Gelderland, 2012
mei 2013
23
fototekst
Conclusie en korte samenvatting De belangrijkste uitgangspunten voortkomend uit het
De maatregelen aan de weg en de maatregelen in het
weg op het landschap. Mogelijke plekken voor uitzicht zijn:
landschap worden afzonderlijk opgenomen in het land-
•
Zicht op landgoed Beekzicht (noordzijde)
schapsplan.
•
Zicht in de omgeving van de molen, voor zover dit mogelijk is met de iets verdiepte ligging;
proces tot nu toe zijn hieronder samengevat. Het landschap van de weg
•
Zicht aan de zuidwestrand, bij het spoor het land-
De rondweg beleefd vanuit dorp en buitengebied
De N345 is een hoofdweg die het landschap doorkruist, de
De rondweg wordt zo weinig mogelijk dominant vorm
vormgeving sluit daarop aan. De vormgeving van de weg
gegeven. Dit betekent dat de weg zoveel mogelijk iets
is bescheiden en doelmatig.
Bovendien zijn beide rotondes belangrijk in het beeld,
verdiept zal worden aangelegd. Ook worden (beplante en
Wel zijn enkele relaties met het landschap gewenst
bij beide rotondes moet de automobilist de rondweg op
onbeplante) lage wallen toegevoegd om het zicht op de
vanwege herkenbaarheid van de weg en de locatie.
worden geleid, het dorp Voorst krijgt een eigen ingang, die
schap in.
past bij het dorp en de automobilist welkom heet.
weg zodanig te beperken dat de zichtbaarheid van de weg in het landschap minder wordt. Daar waar de open ruimte
Parallelwegen worden zoveel mogelijk in het landschap
waardevol is, is ook zicht over de rondweg heen gewenst,
opgenomen, en liggen los van de rondweg als vanzelfspre-
om zichtlijnen te behouden in de open ruimten.
kend in het landschap. De maat en schaal van de paral-
Hogere wallen vanwege geluidwering worden zoveel
lelwegen zal aansluiten op de maat en schaal van de lokale
mogelijk gecombineerd met beplanting en eventuele
wegen in de omgeving.
natuurmitigatie. Beplanting en natuurmitigatie worden tevens ingezet om het karakter van het landschap te
Het landschap vanaf de rondweg
versterken.
Vanaf de rondweg is een relatie met het landschap rondom
De dominantie van de rondweg wordt verder beperkt
gewenst, voor oriëntatie en besef van locatie van de
door het toevoegen van landschappelijke beplantingen,
automobilist. In het plan worden zichtlocaties gezocht,
zodanig dat ook verder van de weg af het karakter van het
op die plekken waar de zichtwallen lager zijn. Dit wordt
landschap en de landschapseigen beplantingen worden
gecombineerd met de open gebieden in het landschap,
versterkt.
locaties waarin tevens een kans is voor uitzicht vanaf de
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
25
fototekst
5. Het landschap Cultuurhistorie
derijen vestigden zich hoog omdat het omringende land
met open ruimten en zichtlijnen ertussen. Opvallend
Voorst is al vroeg gesticht, in de negende eeuw op een
regelmatig overstroomde. Op de kleien bestond het
is de ruimte ten noorden van de Enkweg bij de molen,
hoge stroomwalrug. De eerste vermeldingen betreffen
bodemgebruik vooral uit grasland. Het gevaar van een late
van waaraf het mogelijk is ver het landschap in te kijken
de kerk en de hof. In de vroege middeleeuwen is het
overstroming was zo groot dat vrijwel geen akkerbouw
over de Enk heen. Ten zuiden van de Enkweg is veel meer
zogenaamde Hofstelsel in gebruik. De Hof te Voorst is de
plaats vond. Om percelen in de uiterwaard af te scheiden
bebouwing en bos aanwezig. De ruimtelijke opbouw van
oudst bekende hof in het IJsseldal. De eerste kerk werd
werden singels en hagen aangelegd. Deze singels hadden
het landschap is weergegeven op bladzijde 28.
toen gebouwd op een plek die daarvoor interessant
een veekerende functie, en ook moesten ze slib vangen
was vanwege de hoogteligging op de rug en de ligging
uit het overstromende water van de rivier. Pas in de
Nabij de Voorster Enk zijn de wegen kronkelig en oud. In
direct aan een IJsselgeul. Over deze geul zijn de stenen
negentiende eeuw werd de Voorsterklei bedijkt. Tot die tijd
het jongere landschap ten westen van het plangebied zijn
voor de (eerste) Lebuïnuskerk aangevoerd. De door haar
kon het water bij overstromingen van de IJssel ver reiken,
de wegen planmatiger en rechter, dit betreft vooral de
hoge ligging beschermde stroomrug van Voorst vormde
en had men ook stroomopwaarts aan de Voorsterbeek bij
Hooistraat en het gebied ten westen hiervan. De traditio-
een ontginningskern die zich verder ontwikkelde vanaf
hoog water last van wateroverlast. Vandaar dat ook een
nele beplantingsvormen in dit gebied bestaan uit boom-
de vroege middeleeuwen. De ontginningskern is nu
oude boerderij aan de Klarenbeekseweg op een pol staat.
gaarden bij boerderijen, kleine parkbossen (beekzicht),
nog herkenbaar door het hoge gehalte aan historische
houtwallen, lanen en bossen.
bebouwing in de omgeving van de kerk. Vanaf de kerk
Maat en Schaal
breidde Voorst zich geleidelijk aan uit langs de Enkweg, en
Het plangebied ligt in het oeverwal- en stroomrugland-
In het landgoederenlandschap worden de ruimtematen
later langs de hoofdverbinding richting Zutphen (nu de
schap langs de IJssel. Belangrijk voor het landschap op
bepaald door de boscomplexen, bomenrijen, bomenlanen
N345). Op de hoge stroomrug aangrenzend aan het dorp
deze plek is de Voorster Enk, die relatief open is. De enk is
en houtwallen.
ontstonden enkgronden door eeuwenlange bemesting en
altijd open geweest. Dit is te zien op de historische kaart
ophoging.
uit 1830, die afgebeeld is op bladzijde 26. De noordelijke
helft van de enk is nog steeds open. De ontginning van het aangrenzende rivierenlandschap is later begonnen. Vanaf de veertiende eeuw vestigden
Het huidige landschap wordt gekenmerkt door de
zich boerderijen op de hogere ruggen en pollen. Boer-
combinatie van dichte groepen bebouwing en beplanting,
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
27
fototekst
Titel
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
29
fototekst
Bestaande beplanting
de Bolkshofweg, en een deel van de hagen, houtwallen,
Conclusie uitgangspunten voor het landschapsplan:
lanen en bossen op landgoed Beekzicht. Alle beplanting is De belangrijkste beplanting in het landschap is die van
aangegeven op de kaart met beplanting op bladzijde 29.
•
de grote boscomplexen van landgoed Beekzicht. Voor het karakter van het landschap zijn ook de erfbeplantingen
enk behouden, daar waar dat mogelijk is met behoud
Water en natuurwaarden
van het uitgangspunt om de dominantie van de weg
van de boerderijen belangrijk, waaronder enkele hoogstamboomgaarden.
Maat en schaal in het landschap: de openheid van de
onder geschikt ta laten zijn aan de bestaande landIn hoofdstuk 4 worden de natuurwaarden beschreven die ook in eerdere rapportages genoemd zijn. Ook het kaart-
schapsstructuur. •
De vele lijnvormige elementen behouden en/of
Voor de omgeving van de N345 gaat het om:
materiaal is in hoofdstuk 4 opgenomen.
versterken. In het plangebied zijn lanen van oudere
•
Landgoedbosjes Beekzicht
Recreatieve routes
eiken aanwezig. Deze lanen kunnen worden aangevuld.
•
Oude eiken langs de N345, ter hoogte van de Adelaar
•
Boomgaard boerderij de Kolke
•
Rode beuk bij boerderij op pol (Klarenbeekseweg)
•
Solitaire populier op enk
In de omgeving van Voorst zijn de volgende belangrijke
gekozen tracé, en dat de hoogte van het viaduct wordt
•
Houtwallen, hagen en bomen boerderij Tuinstraat
hoofdroutes voor recreatie aanwezig:
afgestemd op het molenbiotoop. Uiteraard worden ook
•
Bosje Bolkhofsweg
•
Houtwallen omgeving Kruisweg/Hezeweg
•
Recreatieve routes
Waardevolle elementen in het plangebied worden zoveel mogelijk ontzien. Dit betekent dat de boerderij op de pol zoveel mogelijk ruimte behoudt bij het
bos en biotoop voor het bosje met kamsalamanderbio•
De fietsknooppuntenroutes (recreatief )
•
Utilitaire fietsroute langs de N345 (fietspaden)
Iets verder weg zijn bovendien de diverse landgoede-
•
Wandelroutes
fietsroutes (Enkweg en Klarenbeekseweg) zijn te
renbosjes en houtwallen sterk meebepalend voor het
•
Gewenste ommetjes en verbindingen
ontzien.
toop gecompenseerd. •
Wandelroutes worden ontzien. Ook de belangrijkste
landschap. In het bijzonder gaat het hierbij om houtwallen en de bosrand ten noorden van de Klarenbeekseweg
Al deze routes zijn opgenomen op kaart op bladzijde 30.
(landgoed Beekzicht). Waardevol zijn vooral de erfbeplantingen, het bosje aan
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
31
Lengteprofiel
Dwarsprofiel
Kleine landschapselementen
6. Inpassingsopgave Inleiding
van 1,5 – 2 meter opgenomen in het landschapsplan.
Natuurmitigatie
Deze locaties van wallen sluiten aan bij de locaties waar De opgave voor de inpassing van de rondweg wordt
landschappelijke verdichting gewenst. De geluidwallen
De voorstellen uit het natuurmitigatieplan dienen in het
vooral gekenschetst door de tegenstelling van de nieuwe
zijn voorzien van beplanting passen in de omgeving.
landschapsplan te worden meegenomen en verder te
rondweg en de oudere lijnen in het landschap die veelal
worden ingepast. Op de tekeningen van het landschaps-
doorsneden worden door de rondweg.
Op beide rotondes is een beperking van de lichtwering
De rondweg zal deels op maaiveld of iets hoger liggen in
gewenst, zodat de verlichting op de rotonde niet ver het
het landschap. Op andere delen is de rondweg minder
open landschap van de Voorsterklei in schijnt.
Landschappelijke inpassing
zoals die in de m.e.r. het uitgangspunt was. Wel vormt de
Langs het noordelijk deel van het trace tussen de Rijksweg
De inpassingsopgave bleek in het voorgaande traject
weg door maat en schaal een contrast met het bestaande
en de Klarenbeeksweg aan de noordzijde van de hoofdrij-
tweeledig te zijn. Ze zal moeten bestaan uit:
landschap. Dit contrast en de dominantie van de weg in
baan is, om lichthinder in de EHS te beperken, afscherming
•
De inpassing van het wegtraject
het landschap zullen zoveel mogelijk moeten worden
voorzien van ongeveer 1 meter hoog. Dit kan goed vorm-
•
Versterking van het landschapskarakter buiten het
beperkt. In het plan zal dit nauwkeurig uitgewerkt worden,
gegeven worden in de vorm van een walletjes.
plan zijn ze weergegeven.
zichtbaar door haar verlaagde ligging in het landschap,
vooral waar de voetafdruk van de rondweg vergroot wordt door de aanwezigheid van een parallelweg langs het tracé.
wegtracé om. Dit laatste onderdeel dient buiten het kader van het PIP
Wegontwerp-uitgangspunten
om te worden opgepakt.
Dit betekend dat zowel geluid- en zichtwallen als landschappelijke beplanting strategisch wordt ingezet.
De landschappelijke inpassing dient uiteraard te beantwoorden aan de eisen voor een regionale verbinding met
Licht en geluidweringen
een snelheid van 80 km/uur. Voor de landschappelijke inpassing is van belang dat de rijbaan aan beide zijden van
De wettelijk verplichte geluidweringen waarmee rekening
de weg voorzien dient te zijn van een obstakelvrije ruimte
gehouden dient te worden zijn beperkt tot enkele locaties
van 4 meter.
nabij de bebouwing. Op deze locaties zijn deze wallen
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
33
fototekst
7. Landschapsplan op hoofdlijnen Speerpuntenkaart
veel minder dominant in het landschap zal zijn. De mate
Nabij boerderijen is in de speerpuntenkaart de aanduiding
waarin verdiepte aanleg mogelijk is, hangt hierbij direct
kleine landschapselementen opgenomen. Hier is het
In het voorafgaande proces zijn diverse uitgangspunten
samen met de grondwaterstand. Het resultaat is een
voorstel specifiek voor de locatie een combinatie toe te
geformuleerd vanuit natuur, landschap, historie en recre-
weg op gelijkmatige hoogte, die over het algemeen iets
passen van geluidwering met houtwal en (vlakvullend)
atie, die zijn samengevat aan het eind van hoofdstuk 4.
verdiept ligt, maar op enkele plaatsen boven maaiveld ligt,
boomgaarden en/of hooilandjes (met poelen). De boerde-
Deze uitgangspunten zijn meegenomen in het ontwerp-
waardoor uitzicht op het landschap mogelijk is.
rijen zullen hierdoor niet geheel aan het zicht onttrokken worden.
proces, en hebben geleid tot een eerste beeld van de wensen voor de inpassing. Deze inpassing op hoofdlijnen
Eventuele parallelwegen worden in het landschap aange-
is opgenomen in een speerpuntenkaart. In hoofdstuk 8
legd, op maaiveld. De hoogteligging en de maat van de
De bijzondere openheid van de enk in het plangebied
wordt de inpassing meer in detail uitgewerkt.
parallelweg sluit daardoor aan op die van de wegen in het
geeft aanleiding tot opener vormen van weginpassing
Op de speerpuntenkaart zijn alle landschappelijke
landschap. Hoewel de wegbreedte net voldoende is om
op de aangegeven delen. Dit betekent dat bij de enken
uitgangspunten op hoofdlijnen weergegeven. Op de
twee landbouwvoertuigen elkaar te laten passeren, is het
de zichtwallen beperkt blijven tot een halve meter hoog,
speerpuntenkaart is bovendien weergegeven waar het
beeld kleiner, bijvoorbeeld door het toepassen van een
en de beplanting hier ook achterwege blijft. Het resultaat
gaat om direct inpassing van het wegtracé, en welke
anders gekleurde brede strook verharding aan weerszijden
moet een zoveel mogelijk doorlopend landschap zijn,
maatregelen worden voorgesteld voor het landschap in de
van het asfaltvlak. Als grasbetontegels worden toegepast
waarin de rondweg (met de auto’s er op) geen of een
omgeving.
is het groene beeld maximaal, maar ook andere combina-
geringe visuele barrière vormt. Het zicht vanuit het dorp
De inpassing is overeenkomstig datgene wat in de MER
ties zijn mogelijk.
op het buitengebied wordt hierdoor vooral in de omgeving van de Enk (bij de molen) gehandhaafd. Bovendien is
uitgangspunt is geweest voor de inpassing, en sluit aan op De dominantie van de weg in het beeld wordt verder
er zicht over de weg heen in de omgeving van de Kruisweg
verzacht door verdichting van het landschap nabij
/ Kleine Enkweg.
bestaande groepen boerderijen en/of beplanting.
Toegankelijkheid van het buitengebied vanaf Voorst
Deze verdichting kan bosachtig van karakter zijn, vooral
is geregeld via de Enkweg en de Klarenbeekseweg. De
Het wegtracé is zoveel mogelijk verdiept gepland. Dit
daar waar wordt aangesloten op landgoederen in de
belangrijkste fietsroutes, die zijn weergegeven op de kaart
betekent dat de hoofdweg over grote delen van het tracé
omgeving.
op bladzijde 30, worden hierdoor in ieder geval gefacili-
de overige inpassingseisen.
Inpassing van het wegtracé op hoofdlijnen
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
35
teerd. Overige routes worden doorsneden, maar er wordt
Noordelijke rotonde tot fietstunnel Klarenbeekse weg.
tevens buffer tussen rondweg en mogelijke nieuwe
in ieder geval een verbinding gerealiseerd tussen De Riete
•
woonbebouwing van Voorst.
Aan de zuidzijde van de weg is verdichting gewenst.
en de Tuinstraat, zodat één van de mogelijk ommetjes
Doel is de weg af te schermen, en tegelijk enkele
wordt behouden. De huidige N345 (de middeleeuwse
landschaps-kamers te maken, die in vorm aansluiten
(deels) verdiept aanleggen. In het molenbiotoop weinig
verbinding) wordt zoveel mogelijk voorzien van eiken
op de kamers ten zuiden van de Klarenbeekse weg.
beplanting. Waar mogelijk de “zichtwal” (van maximaal
aan weerszijden. De bestaande monumentale eiken
•
•
Ter hoogte van de enk zoveel mogelijk open houden en
Ten noorden van de rondweg is aansluiting op
70 cm hoog) geleidelijk aan af te laten lopen het land-
worden zoveel mogelijk gespaard. In de nabijheid van de
landgoed beekzicht met hagen, bos of laan gewenst.
schap in.
Adelaar worden ook de nieuwe weggedeelten in het oud
Hier is tevens een kans om vanaf de weg uitzicht op
tracé voorzien van laanbeplanting. De laanbeplanting
de omgeving te bieden. Hierbij is wel rekening te
Bezuiden Enkweg
staat tussen de hoofdweg en eventuele parallelwegen of
houden met enige afscherming om lichthinder op het
•
fietspaden in.
landgoed te beperken.
Op de kaart is in een ruime omgeving van de boerderij aan de Enkweg ruimte aangegeven om zowel landschappelijke inpassing als mitigatie voor kamsalaman-
Speerpunten
Omgeving De Kolke • •
•
De open ruimte bij de Kruisweg wordt open gehouden.
Maatregelen bij voorkeur in de vorm van kleine
Zuidelijke rotonde
landschapselementen, om aan te sluiten op de (histo-
•
rische) boerderij-omgeving.
Rotonde en aftakking N345 •
•
ook hier gewenst.
Van noord naar zuid zijn de hieronder volgende speerpunten in kaart aangegeven.
Verdichting en beperking van het zicht op de weg is
ders te realiseren.
In de omgeving van de zuidelijke aansluiting zoekgebieden voor boscompensatie vanwege de aantasting bos bij de Bolkhofseweg.
Behoud en aanvulling van de traditionele eikenbeplanting.
Tussen de Kolke en de Enkweg
Daar waar de rondweg de bebouwing langs de N345
•
•
Verdichting nabij de bestaande woningen gewenst,
Gewenste wandelverbindingen te realiseren op logi-
bij voorkeur ook enkele boscomplexen in het dichtste
kruist, wordt voorzien in een groene geluidwering
sche plekken om van de Riete en de Tuinstraat naar de
deel van het landschap. Aan weerszijden van het oude
met een zo natuurlijk mogelijk uiterlijk.
Klarenbeekseweg te kunnen wandelen.
tracé behoud en aanvulling van eiken gewenst, tussen
Verdichting en/of bos nabij boerderij aan Tuinstraat,
hoofdrijbaan en fietspad of parallelweg in.
•
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
37
38
8. Landschapsplan per tracé-deel Op de speerpuntenkaart in het vorige hoofdstuk zijn
Principe 1: licht verdiept
Principe 2: Open en besloten
alle landschappelijke uitgangspunten op hoofdlijnen
Bij het wegontwerp is de N345 zoveel mogelijk licht
De afwisseling tussen open en besloten is één van de
weergegeven. Op de speerpuntenkaart zijn bovendien de
verdiept in het landschap aangelegd. Dit betekent voor
belangrijke kenmerken van het landschap. Beslotenheid
hoofdlijnen weergegeven van de inpassing.
grote delen van het tracé, dat de N345 net voldoende hoog
afgewisseld met de mogelijkheid om ver weg te kunnen
ligt ten opzichte van het grondwater.
kijken is uitgangspunt geweest voor de inpassing.
gedetailleerd ingegaan op de landschappelijke inpassing.
De zichtwallen aan weerszijden van het tracé verminderen
De belangrijkste plekken waar beslotenheid gewenst is,
Hieronder komen achtereenvolgens de verschillende
het zicht op de N345, en versterken zo het effect van
liggen bij bebouwing: achter de Klarenbeekseweg, bij de
maatregelen in beeld, die een betere inpassing beogen
de licht verdiepte aanleg. De hoogte van de zichtwal is
Klarenbeekseweg, bij de Riete, ten zuiden van de Enkweg
in het landschap, namelijk de inpassing van het wegtracé
wisselend. In grote delen van het landschap is de zichtwal
bij de Bolkhofseweg en in de omgeving van de woonbe-
door licht verdiepte aanleg, de zicht – en geluidwallen en
beperkt tot een hoogte van 0,5 m. Daar waar geluidwering
bouwing aan de Kleine Enkweg.
de beplanting. Tot slot wordt ingegaan op de rotondes bij
gewenst is loopt de hoogte geleidelijk op tot 2 meter.
Openheid is met name gewenst ter hoogte van molen
de aantakking van de rondweg op de huidige N345.
De hoogte van de zichtwal is onafhankelijk van de hoog-
De Zwaan, bij de Kruisweg en in de omgeving van de
teligging van de rondweg en wordt gemeten vanaf het
Hezeweg en landgoed Beekzicht.
In dit hoofdstuk over het landschapsplan wordt meer
Principes
landschap. Zie ook de principetekening op bladzijde 32 en de kaart op bladzijde 36.
Het belangrijkste uitgangspunt voor de inpassing van de weg in het landschap is het zicht vanuit de omgeving op de N345 geweest, zoals bijvoorbeeld het gewenste doorzicht over de rondweg heen bij De Zwaan aan de Enkweg. Het zicht van de automobilist op de weg en op het landschap is het tweede uitgangspunt, zo is er bewust gezocht naar zicht op het landschap op enkele daarvoor geschikte plaatsen, en naar een rustig wegbeeld.
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
39
fototekst
Inpassing door licht verdiepte aanleg
gedeelten en uitzicht zijn hier ook op aangegeven.
Wal en compacte vormgeving
De fietstunnel en het viaduct worden zoveel mogelijk
Beslotenheid wordt zo compact mogelijk gerealiseerd
Op basis van de bekende grondwatergegevens is een zo
open aangelegd, zodanig dat zij geen accent in het land-
in een strook langs de weg, waarbij beplanting en
laag mogelijk gelegen wegprofiel ontworpen, we voorzien
schap vormen. Aan weerszijden van de fietstunnel is een
zichtwallen worden gecombineerd tot een zo effectief
dan ook dat grote delen licht verdiept aangelegd kunnen
open talud weergegeven. Het open beeld zorgt voor meer
mogelijke afscherming.
worden, vooral in de hoger gelegen delen van het land-
doorzicht en openheid voor de fietser.
Als standaardwal is uitgegaan van een zichtwal met een
schap.
Hetzelfde geldt voor het viaduct Enkweg over de
natuurlijke helling van 1: 3 aan beide zijden met een
N345. Bovendien is dit viaduct bewust zo laag mogelijk
topbreedte van 1 m. Uitgaand van deze footprint van de
De sterkst verdiepte ligging kan worden bereikt ten zuiden
gehouden vanwege het molenbiotoop. Om het viaduct
standaard is de wal landschappelijk ingepast. Dit betekent
van de boerderij op de Pol aan de Klarenbeekseweg tot
klein en laag te houden is de N345 plaatselijk verder
dat de footprint van deze standaardwal is gehanteerd als
aan de Tuinstraat, en ter hoogte van de Enkweg vanwege
verdiept aangelegd. Het resultaat is een zo groot mogelijk
maximaal ruimtebeslag voor de ingepaste en beplante
de onderdoorgang.
behoud van het molenbiotoop en een zo groot mogelijk
zicht- en geluidwal
Een licht verdiepte aanleg (tot een halve meter beneden
behoud van de open ruimte van de Enk. Om de wal meer aan het landschap aan te passen is een
maaiveld liggend) lijkt mogelijk ter hoogte van de woningen aan de Kleine Enkweg, in de omgeving van de
Daar waar een verhoogde aanleg noodzakelijk is, is ook
steilere helling aan de zijde van de randweg (1:1,5) gecom-
Kruisweg en ten noorden van de Klarenbeekseweg.
een voorkeur voor iets meer beplanting rondom de N345
bineerd met een flauwer talud van 1:4 aan de landschaps-
De weg ligt ter hoogte van de kruising met de fietstunnel
om de dominantie van de weg in het landschapsbeeld
zijde. De geluidwerende eigenschappen worden enigszins
aan de Klarenbeekseweg op maaiveld.
terug te dringen. Op de meeste trajectdelen waar een
versterkt door de steile helling aan de wegzijde. Het flauwe
Door de grondwaterstand is op enkele plaatsen een licht
verhoogde aanleg of aanleg op maaiveld noodzakelijk is,
talud zorgt niet alleen voor de stevigheid van de wal, maar
verhoogde aanleg noodzakelijk, namelijk ter hoogte van
is het omringende landschap ook verdicht. Hierdoor staat
maakt ook dat de wal geleidelijk in het landschap kan
de Riete, in de omgeving van de Bolkhofsweg en bij de
in het landschapsplan de op maaiveld of licht verhoogde
overgaan. De top is even breed als die van de hierboven
aansluiting op de zuidelijke rotonde. Op de kaart op blad-
weg overwegend in de beplanting.
genoemde standaardwal.
zijde 36 is een combinatie weergegeven van de hoogte van de wallen en de diepteligging van de weg. Open
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
41
fototekst
Beplanting
verdichting in het landschap. De beplanting staat overi-
schermen. Hierdoor wordt het zicht vanaf het landschap
gens wel zodanig op de wallen dat het beeld van een
op de rondweg ook nog iets minder. De wandelaar in het
Bij het ontwerp van de rondweg (met beplanting) is
eventuele parallelweg overzichtelijk en ruim blijft. Indien
landschap kan echter wel over de zichtwallen heen kijken,
ervan uitgegaan dat de rondweg het minst dominant zal
het mogelijk is bos aan te leggen, kan de wal worden
omdat deze maximaal 1 meter hoog zijn. Het landschap
zijn in een goed gestoffeerd landschap. Daarom zijn in
opgenomen in het bos. Zie hiervoor ook de profielen
blijft hierdoor relatief open.
het landschapsplan niet alleen de voor de realisatie van
in de bijlagen. De houtwalbeplanting bestaat uit een
de rondweg noodzakelijke beplantingen opgenomen,
gemengde heesterbeplanting zoals meidoorn, sleedoorn,
In de omgeving van de landgoederen wordt het landschap
maar is ook aandacht gegeven aan de aanvulling van de
hondsroos, hazelaar, inlandse vogelkers, kornoelje, vuil-
verder versterkt door het toepassen van een laanprofiel
landschapsstructuren daarbuiten. Op de kaart van het
boom, gelderse roos, lijsterbes, veldesdoorn en plaatselijk
voor de parallelweg. De laanbeplanting is toegepast in de
landschapsplan zijn daarom de volgende typen beplanting
ruwe berk of zomereik, waar de houtwal breed genoeg is
omgeving van landgoederen, op die plekken waar beslo-
opgenomen:
voor grotere bomen. Anders dan bij de cultuurhistorische
tenheid in combinatie met doorzicht gewenst is.
•
beplanting die gerealiseerd zal worden in het kader
houtwal worden deze houtwallen niet periodiek afgezet,
van de aanleg van het Provinciaal Inpassings Plan van
ze dienen zodanig geplant en beheerd te worden dat een
Beplanting waar verdichting in de omgeving van de
de rondweg;
goede afscherming in de vorm van een “moderne houtwal”
rondweg een opgave is
de locaties met een opgave voor andere verdich-
ontstaat.
Op een aantal plaatsen waar verdichting gewenst is, is de
tingen, in de vorm van bos of kleine landschapsele-
Binnen het molenbiotoop wordt de houtwalbeplanting
optie bos of kleine landschapselementen aangegeven op
menten;
actief op de goede hoogte gehouden, zodanig dat de
de kaart. De verdichting kan bosachtig van karakter zijn,
in het landschap gewenste lanen en/of houtwallen,
windvang van de molen niet vermindert.
vooral daar waar wordt aangesloten op landgoederen in
•
•
de omgeving.
om de structuur van het landschap te versterken. Er is geen beplanting voorzien in de open ruimte van
Nabij boerderijen is in de plankaart de aanduiding kleine
Beplanting in het kader van de rondweg
de enk bij de molen. Ook de enk bij de Kruisweg wordt
landschapselementen opgenomen. Hier is het voorstel
Daar waar beslotenheid gewenst is, zijn de wallen gecom-
grotendeels open gehouden. Hier worden de lage
specifiek voor de locatie een combinatie toe te passen van
bineerd met beplanting. Hierdoor is het beeld van de
zichtwallen voor zover nodig enigszins verhoogd om
geluidwering met haag en (vlakvullend) boomgaarden en/
omgeving vooral het beeld op bosschages en de gewenste
het zicht vanaf de rondweg op het bedrijventerrein af te
of hooilandjes (met poelen).
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
43
doorsnede A
Beplanting in het landschap
In het wegontwerp is hier in verkeerskundig opzicht
De entree van Voorst, wordt verder op een bescheiden
In het landschap verder ten westen van Voorst is de laan-
rekening mee gehouden door bij de zuidelijke rondweg
wijze geaccentueerd met één meerstammige rode beuk.
beplanting langs wegen belangrijk. Deze laanbeplanting
de entree van Voorst als rechtsaf vorm te geven. Aan de
Deze meerstammige rode beuk kan eventueel vervangen
zou in het kader van bijvoorbeeld het LOP aangevuld
noordzijde wordt het verkeer geleid door een extra afslag
worden door een groepje van drie éénstammige beuken.
kunnen worden in de komende jaren. Ook een fonds om
rechtsaf de rondweg op, waarbij de rotonde vermeden kan
Dit rode beuk-accent verwijst naar de landgoederen in de
deze beplantingen mee te bekostigen zou een mogelijk-
worden.
omgeving, en vormt meteen een entree van het dorp. (De
heid kunnen zijn. Het gaat in het gebied vooral om de
Deze verkeerskundige maatregelen worden ruimtelijk
landgoederen zijn in het noorden Beekzicht, in het zuiden
aanplant van eikenrijen aan één of aan beide zijden van de
verder versterkt door bij beide rotondes de toegang naar
de Beele). De beuk is een landschappelijk accent, dat de
weg, afhankelijk van de beschikbare ruimte.
het dorp zoveel mogelijk te vernauwen in het beeld, zodat
aandacht niet teveel af leidt van de verkeerskundige situ-
Nabij landgoederen zijn ook andere boomsoorten
de automobilist ook ruimtelijk de rondweg opgeleid
atie en toch opvalt.
gewenst, afhankelijk van locatie en aangrenzend sorti-
wordt.
ment, bijvoorbeeld kastanje, beuk, berk etc. Tenslotte
Op de rotondes staat de bebording en ook de beweg-
kunnen plaatselijk ook hagen en houtwallen worden
Ingezette middelen voor deze vernauwing zijn:
wijzering niet in het middenvlak, maar aan de randen.
toegepast.
•
hagen tussen fietspad en rijbaan
Bewegwijzering wordt bijvoorbeeld gecombineerd met
•
een zo dicht mogelijke plaatsing van de lichthinder-
lichtmasten, om het aantal opgaande elementen in het
wering op de rotonde;
beeld verder te beperken.
Rotondes, entrees van Voorst. • Ook de bestaande N345 zal na aanleg van de rondweg worden aangepast. De hoofdstraat in het dorp wordt meer dorps vorm gegeven. Beide rotondes worden dan van
•
het behouden en aanvullen van de eikenlaan aan de rijksweg;
De huidige N345 (de middeleeuwse verbinding) wordt
het behouden van ruimte aan de zijde van de
zoveel mogelijk voorzien van eiken aan weerszijden. De
rondweg.
bestaande monumentale eiken worden zoveel mogelijk gespaard.
belang als toegangspoort voor Voorst. Bovendien moet de ruimtelijke opzet rondom de rotonde zodanig zijn dat
De vormgeving van de lichthinderwering is eenvoudig,
de automobilist die niet in Voorst wil zijn de rondweg
bestaat uit een aarden wal, zodat de vormgeving hierin
In de nabijheid van de Adelaar worden dus ook nieuwe
opgeleid wordt.
aansluit op de vormgeving van het rondwegtracé.
weggedeelten van de N345 voorzien van laanbeplanting.
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
45
Aan de zuidzijde wordt de monumentale beplanting
Van Rotonde Noord tot fietstunnel Klarenbeekse weg.
Omgeving van de boerderijen aan weerszijden van de
zoveel mogelijk aangevuld. De laanbeplanting op beide
Aan de zuidzijde van de weg zijn de wallen beplant met
Klarenbeekseweg
locaties staat tussen de hoofdweg en eventuele paral-
een plantmix van heesterstruweel en kleine bomen die
In de omgeving van de boerderijen is zoekgebied weerge-
lelwegen of fietspaden in.
dezelfde soortsamenstelling heeft als de houtwallen in
geven voor verdichting door kleine landschapselementen.
de omgeving. Het effect is dat enkele landschaps-kamers
De aarden wal zal in ieder geval verder verdicht worden
ontstaan die in vorm aansluiten op de kamers ten zuiden
met een houtwal. Tussen boerderijen en houtwal in zou
van de Klarenbeekse weg. De bebouwing wordt door wal
in overleg met de aanwonenden een boomgaard geplant
Noordelijke rotonde en aftakking N345
en beplanting afgeschermd van het op deze plek behoor-
kunnen worden.
Behoud en aanvulling van de traditionele eikenbeplanting.
lijk brede wegprofiel. De geluidwering is in de beplanting
In de omgeving van de Adelaar is deze nog aangevuld
opgenomen.
Van de boerderijen aan de Klarenbeekseweg tot de
met een haagje (zie paragraaf over rotondes), waardoor
Ter hoogte van de fietstunnel is verdere verdichting
Enkweg
het zicht op de auto’s vanuit de Voorster Klei en vanaf de
gewenst in de vorm van bijvoorbeeld bos aan weerszijden.
In de omgeving van de Tuinstraat is voorzien in toekom-
gronden bij de Adelaar beperkt wordt.
Het bos begint bovenaan, zodat de tunnel aan twee zijden
stige afscherming en is de kans “bos” op kaart weerge-
voorzien is van een open talud. Ten noorden van de
geven. Fiets- en wandelpad De Riete wordt deels voorzien
Daar waar de rondweg de bebouwing van het dorp Voorst
rondweg is aansluiting op landgoed Beekzicht gewenst.
van een houtwal.
langs de N345 kruist, wordt voorzien in een groene geluid-
Omdat hier tevens een kans aanwezig is om vanaf de weg
wering met een hoek van vrijwel 90 graden aan rand van
uitzicht op de omgeving te bieden, is het uitgangspunt
Ten zuiden hiervan ligt het hart van de open ruimte van de
de bebouwing, zo dicht mogelijk bij de ontvanger. Deze
aan de noordzijde een laan te planten aan weerszijden van
enk. In de open ruimte wordt het zicht op de weg belem-
geluidwering wordt niet-reflecterend uitgevoerd, waarbij
de parallelweg. Hier zorgen bomen en lage zichtwal voor
merd door de toepassing van lage wallen, die steil zijn aan
een belangrijke eis is dat ze er aan twee zijden groen
een transparante afscherming, gezien vanuit het landgoed.
de wegzijde en langzaam uitlopen het landschap in. Indien
uitziet. Mogelijkheden voor een dergelijke geluidwering
De boom die de rand van landgoed Beekzicht markeert
er ruimte is kan deze helling zo flauw gemaakt worden dat
zijn divers. De wal loopt in dit gebied geleidelijk aan af,
wordt vervangen door een nieuwe grensboom. Op het
deze niet meer waarneembaar is in het landschap. Deze
zodat een open ruimte bij de rotonde ontstaat. De brede
zuidelijkste punt is een Linde gepland.
maatregel kan de footprint van de weg ter plaatse weer
Beschrijving van noord naar zuid per tracédeel
open ruimte leidt hier de automobilist ook de rondweg op.
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
verbeteren.
mei 2013
47
sortiment in de houtwallen ter plaatse. Aan de westzijde van de weg is vooral landschappelijke
De open ruimte in de omgeving van de Kruisweg wordt
Ten zuiden van de hoger gelegen wal gaat de houtwal over
versterking aangegeven in de omgeving van de boerderij.
open gehouden. De open ruimte op de enk zelf wordt
in een haag met dassenraster onderaan het talud.
zoveel mogelijk behouden. In de overgang naar de hogere Gewenste wandelverbindingen zijn in het kader van de
geluidwering worden de wallen nog iets opgetrokken,
Zuidelijke rotonde
landschapsontwikkeling te realiseren op logische plekken
zodat zicht op de huidige bedrijvigheid bij Voorst beperkt
De kans voor bos in de omgeving van de zuidelijke
om van de Riete en de Tuinstraat naar de Klarenbeekseweg
wordt.
rotonde versterkt de beslotenheid ter plaatse.
te kunnen wandelen.
Juist aan de zuidrand is de weg opener gehouden, een In het laatste gedeelte tegenover de bebouwing aan de
eventueel dassenraster met haag wordt zo laag mogelijk
Bezuiden Enkweg
Kleine Enkweg is weer voorzien in een sterkere landschap-
in het landschap gelegd, onderaan het talud. De strakke
Op de kaart is in een ruime omgeving van de boerderij
pelijke afscherming in de vorm van hogere wallen en
haag langs het dassenraster gaat over in de houtwal op de
aan de Enkweg ruimte aangegeven om zowel landschap-
heesters, die tevens dienen ter afscherming ivm geluid. De
zichtwal.
pelijke inpassing als mitigatie voor kamsalamanders te
beslotenheid van het landschap ter plaatse wordt hierdoor
De laan op maaiveld tussen de rotonde en de Hezeweg
realiseren. Het streefbeeld is om kleinschalige landschap-
versterkt. Aan de zuidzijde is hier alleen een zichtwal
begeleidt de parallelweg. De openheid aan de zuidrand
pelijke beplanting en hooiland met eventueel een poel te
voorzien. De parallelweg is beplant, van de omgeving van
contrasteert met de beslotenheid van de oude rijksweg
realiseren. In ieder geval is heesterbeplanting op de wal
de Beele tot aan het gebiedje met bestaande kavelrandbe-
het dorp in. Aan de rijksweg wordt de historische eiken-
opgenomen in het plan. Deze beplanting wordt in hoogte
planting aan de Hezeweg.
beplanting aangevuld. (Zie verder vorige paragraaf voor
afgestemd op het molenbiotoop.
details). Ter hoogte van de bestaande houtwallen wordt de
Het natuurmitigatiegebied ten zuiden van het bosje aan
zichtwal iets verhoogd, zodat ook geluidafscherming
de Bolkhofsweg zorgt voor verdichting in dit besloten
aanwezig is. Dit is op dit punt belangrijk omdat de weg
gedeelte van het landschap. Hier wordt natuurmitigatie
hier relatief hoog in het landschap ligt door de plaatselijk
inclusief een zonnige poel voor de kamsalamander uitge-
hogere grondwaterstand. Deze wal wordt beplant met
werkt.
een mix van heesters en kleine bomen die aansluit op het
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
49
Uitgangspunten t.a.v. de weg zelf Parallelweg De parallelweg ligt zoveel mogelijk op maaiveld, maatvoering en type asfalt zijn hetzelfde als op de huidige wegen. De parallelweg ligt op een vaste afstand van de wisselende zichtwallen. Hierdoor slingert hij licht in het landschap. Ook deze lichte slingering sluit aan op de vormgeving van de bestaande wegen in het landschap. Opgaande elementen Dominantie van de weg in het landschap wordt zover mogelijk verder teruggedrongen door een zorgvuldige plaatsing van noodzakelijke hoge elementen zoals bebording en verlichting. Dit betekent bijvoorbeeld dat bebording midden op de rotonde zoveel mogelijk beperkt wordt. Uitgangspunt is om het aantal van deze opgaande elementen zoveel mogelijk te beperken.
Landschapsplan Rondweg Voorst N345
mei 2013
51
Barbarossastraat 35 Postbus 151 6500 AD Nijmegen +31 (0)24 328 47 60
telefoon
[email protected]
e-mail
www.rhdhv.com
internet
Provincie Gelderland 9x6131 conceptrapport januari 2013 Rebecca Planteijdt Landschapsarchitect
opdrachtgever nummer status datum naam functie
+31 (0)24 328 41 38
telefoon
+31 (0)62 241 05 83
mobiel
[email protected] Jolanda van den Tillart
e-mail team
ontwerper
Collegiale toets Dennis Martens
naam
11 januari 2013
datum
Vrijgegeven door: Ruud Westerhof
naam
11 januari 2013
datum
