Rapport naar aanleiding van het Thematisch Toezichtbezoek aan Bureau Jeugdzorg Noord-Brabant, locatie Breda en GGZ Regio Breda, op 4 november 2005
Rijswijk, februari 2006
Inhoudsopgave
1
Inleiding
3
2
Resultaten inspectiebezoek
4
2.1
Inleiding
4
2.2
Aanmelding en screening
4
2.3
Diagnostiek binnen BJz
6
2.4
Indicatiebesluit BJz
8
2.5
Aanmelding bij J-GGZ/uitvoering indicatiebesluit
10
2.6
Opstellen hulpverleningsplan binnen de J-GGZ
11
2.7
Uitvoeren en volgen van de geïndiceerde zorg door BJz
11
3
Beschouwing
13
3.1
Inleiding
13
3.2
Hoe is het nu?
13
3.3
En straks?
14
Bijlage:
Bijlage 1: Toelichting scoreclassificatie Bijlage 2: Overzicht gebruikte documenten
2
Inleiding
1
Deze rapportage omvat de resultaten van het thematisch toezichtbezoek dat op 4 november 2005 door de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) samen met de Inspectie voor de Jeugdzorg (IJZ) aan BJz Noord-Brabant, locatie Breda en aan GGZ Regio Breda, locatie De Mark is gebracht. Het bezoek is uitgevoerd door de heer T.M.P. van Els (inspecteur IGZ) en de heer M.A.M. Kappen (senior-inspecteur IJZ). Dit bezoek is verricht met als doel om zowel BJz als de J-GGZ-instelling te scoren op de kwaliteit van hun beider samenwerking. Het inspectieonderzoek is toegespitst op de toegangsfunctie waarlangs jeugdigen met GGZproblematiek via BJz worden doorgeleid naar de J-GGZ. In dit licht zijn de volgende zes thema’s bij het BJz én bij J-GGZ-instelling onderzocht: 1.
aanmelding bij BJz/screening;
2.
diagnostiek (basis/indicatiediagnostiek);
3.
indicatiebesluit;
4.
aanmelding bij de J-GGZ-instelling/uitvoering indicatiebesluit;
5.
opstellen hulpverleningsplan;
6.
uitvoeren en monitoren van de verleende GGZ door BJz.
Om tot een oordeel te komen maken de inspecties gebruik van het instrument ‘thematisch toezicht samenwerking Bureau Jeugdzorg – J-GGZ 2005’. Dit instrument is gebaseerd op bepalingen uit de Wet op de Jeugdzorg, het Uitvoeringsbesluit, het Referentiewerkmodel, het HKZ-certificatieschema Jeugdzorg/J-GGZ, de Wet BIG en de Kwaliteitswet Zorginstellingen. Deze rapportage is gebaseerd op: a.
Gesprekken met: -
De coördinator/gedragswetenschapper, twee casemanagers, de projectleider en een lid van de directie van BJz Noord-Brabant;
-
De psychiater/manager behandelzaken van het circuit Jeugd, een sociaal psychiatrisch verpleegkundige, een GZ-psycholoog, en leden van de Raad van Bestuur van de GGZ Regio Breda
b.
Documenten zoals weergegeven in bijlage 2.
Op geleide van de bezoekronde langs in totaal 15 koppels van BJz en J-GGZ-instellingen stellen de inspecties een geaggregeerde rapportage op. Op grond van de scores die zijn opgenomen in deze rapportage op instellingsniveau wordt de regionale samenwerking tussen BJz Breda en J-GGZ Regio Breda in de geaggregeerde rapportage getypeerd en vergeleken met samenwerkingsrelaties die elders in het land operationeel zijn. In de geaggregeerde rapportage worden - naast de presentatie van vergelijkingsmateriaal - conclusies en aanbevelingen geformuleerd en gemeenschappelijke aandachtspunten nader toegelicht. Zowel deze rapportage op instellingsniveau als de geaggregeerde rapportage zijn openbaar.
3
2
Resultaten inspectiebezoek
2.1
Inleiding
In dit hoofdstuk leest u hoe BJz en J-GGZ in Breda scoren op de kwaliteit van hun beider samenwerking, toegespitst op de toegangsfunctie waarlangs jeugdigen met GGZ-problematiek via BJz worden doorgeleid naar de J-GGZ. Per thema treft u telkens eerst een beschrijving van de streefsituatie en vervolgens een tabel met scores, die in de tekst worden toegelicht. Zie bijlage 1 voor de gehanteerde score-classificaties.
2.2
Aanmelding en screening
Streefsituatie Een adequate werking van de keten begint bij voldoende toegankelijkheid van de jeugdzorg voor alle doelgroepen en een goede relatie met en dienstverlening aan verwijzers. Onder voldoende toegankelijkheid voor alle doelgroepen wordt verstaan: heldere informatie aan potentiële cliënten, zoveel mogelijk één toegangspoort (geringe omvang rechtstreekse verwijzingen naar de J-GGZ), voldoende deskundige bejegening en beoordeling van de problematiek bij de aanmelding/screening, voldoende snelheid in handelen. Artsen/verwijzers mogen bij het vermoeden van ernstige psychiatrische problematiek rechtstreeks naar de JGGZ verwijzen. Het gaat hierbij om huisartsen of artsen naar wie de huisarts doorverwijst, een BIG-geregistreerde behandelaar of een arts verbonden aan een JJI ten behoeve van daar door de rechter geplaatste jongeren. Ook dient de J-GGZ of de verwijzer gegevens over die rechtstreekse verwijzingen aan te leveren aan BJz (de aard van de vermoedelijke stoornis en de reden van het vermoeden). Daarnaast heeft BJz de taak om 7 x 24 uur bereikbaar te zijn. Onder een goede relatie met en dienstverlening aan verwijzers in de fase van aanmelding wordt verstaan: heldere informatie aan mogelijke verwijzers over de actuele procedures en wachttijden, accurate terugkoppeling van informatie (wettelijk vereist voor huisartsen). Aanmelding
Score a:
Score b:
Vormgeving voordeur Bekendheid met gedeeld/gebruik van
Score c:
Score d:
√ √
aanmeldingsformulieren of procedures Bereikbaarheids/crisis dienst
√
Deskundigheid voor beoordeling
√
psychiatrische problematiek bij de voordeur Informatie en terugkoppeling naar de
√
verwijzers Omlegging cliëntenstroom/
√
zij-instroom J-GGZ Terugkoppeling gegevens naar BJz
√
over rechtstreekse aanmeldingen bij JGGZ
4
Vormgeving voordeur De afgelopen jaren is een goede samenwerking gegroeid tussen beide partners. De wet op de Jeugdzorg vroeg om een aanpassing van de samenwerkingsrelatie. In mei 2005 heeft een werkgroep de opdracht gekregen om een structuur te beschrijven voor de samenwerking tussen de voordeur van de GGZ-Breda en de GGZ Westelijk Brabant en de vestigingen Breda en Roosendaal van BJz Noord-Brabant en om de randvoorwaarden en het implementatietraject hiervoor te beschrijven. Doel is een geïntegreerde voordeur c.q. aanmeldfunctie. Eind september is een conceptadvies geleverd aan het management. Vanwege de onvoorziene verschuivingen van financiële middelen in het begin van het jaar is in het hele traject stagnatie opgetreden. Daarnaast blijkt het niet eenvoudig om het op provinciaal niveau (er zijn veel verschillende GGZpartners) met elkaar eens te worden. Met J-GGZ Regio Breda heeft BJz altijd een constructieve samenwerking en dialoog gehad. Per 1 januari 2006 zou een gezamenlijke aanmeldfunctie operationeel moeten zijn. Het is dan de bedoeling dat onmiddellijk na de aanmelding gesplitst wordt in wat naar BJz gaat en wat verwezen moet worden naar de J-GGZ. In zekere zin blijft er op deze wijze sprake van een rechtstreekse verwijzing. Een formeel indicatiebesluit immers, ligt hier niet aan ten grondslag. Deze besluitvorming vindt plaats buiten de reguliere toegangsteams van het BJz. De stroom voor BJz mondt uit in een indicatiebesluit voor Jeugdzorg dan wel voor de J-GGZ. Wat rechtstreeks van de huisarts naar de J-GGZ gaat krijgt geen indicatiebesluit van BJz. Het wordt nog uitgewerkt hoe de informatie wordt uitgewisseld tussen BJz en J-GGZ als cliënten al bij BJz bekend zijn en hoe het handelen dan moet worden afgestemd. In de werkgroep die een taak heeft in het uitwerken van de van de toegang na 1 januari zitten medewerkers van beide instellingen. Na vaststelling vindt overleg en deskundigheidsbevordering voor de andere medewerkers plaats. Bekendheid met/gedeeld gebruik van aanmeldingsprocedure BJz heeft een vaste, algemene aanmeldprocedure. Het is, op basis van de interpretatie van de Wet op de Jeugdzorg, nog niet duidelijk hoe specifiek het BJZ zou moeten indiceren, zo laat het BJZ weten. Onduidelijkheden doen zich vooral voor als er sprake is van een PGB-verzoek bij het aanmeldteam van het BJZ die echter niet specifiek genoeg is voor het indiceren voor de J-GGZ. De op dit moment door beide instellingen individueel gebruikte procedures zijn op instellingsniveau min-of-meer globaal bij de ander bekend. Bereikbaarheids/crisisdienst Op dit moment is de crisisdienst afzonderlijk geregeld. BJz is 24 uur bereikbaar middels het aanmeldteam. In de avonduren worden jeugdigen onder de 18 via de SOS hulpdienst direct naar BJz verwezen. Beschikbare disciplines: HBO maatschappelijk werk, gedragsdeskundige (achterwacht) en teamleider. Bij een vermoeden van psychiatrische problematiek in de crisis wordt via de huisarts naar de GGZ verwezen. Rechtstreeks doorverwijzen naar de J-GGZ is niet mogelijk. De tussenkomst van de huisarts wordt door de inspectie gezien als een onnodige extra (en tijdrovende) schakel. Hoe het in 2006 geregeld zal zijn moet nog worden uitgewerkt. In het convenant staan hierover geen afspraken vermeld, wel in het conceptadvies van de werkgroep ‘Voordeur’. Deskundigheid voor beoordeling psychiatrische problematiek bij de voordeur Sinds juli 2005 zijn er mensen van de GGZ gedetacheerd bij BJz (het betreft een aantal SPV-ers en gedragswetenschappers). Verdere deskundigheid, ten behoeve van voorliggende casuïstiek en deskundigheidsbevordering, is op afroep beschikbaar (waaronder een kinder- en jeugdpsychiater). Desondanks heerst er bij de J-GGZ nog enige scepsis over de beschikbare psychiatrische expertise (kwantitatief en kwalitatief) bij het BJz zélf. BJZ daarentegen stelt dat het, mede door de inzet van GGZ-Breda, wel over voldoende expertise beschikt ten behoeve van de GGZ indicatie.
5
Informatie en terugkoppeling naar verwijzers Begin 2005 zijn de huisartsen door de LHV geïnformeerd over de Wet op de Jeugdzorg. Zodra de nieuwe werkwijze is geïmplementeerd is een gezamenlijke informatieverstrekking gepland. Na een rechtstreekse verwijzing ontvangen huisartsen (of andere rechtstreekse verwijzers) geen informatie over het vervolg van het hulpverleningstraject dat aldan-niet tot stand is gebracht. Ingeval er sprake is van een indicatiebesluit van het BJz, dan is het gebruikelijk dat het BJz hiervan (met toestemming van de cliënt) een kopie stuurd naar de huisarts. Omlegging cliëntenstroom/zij-instroom J-GGZ Ten tijde van het toezicht was er geen sprake van één voordeur. De verwijzingen van huisartsen lopen rechtstreeks naar de GGZ (ca 90%). Er wordt naar gestreefd om in 2006 alle verwijzingen via BJz te laten lopen. Het BJz en de JGGZ hebben geen concrete verwachtingen van het aantal aanmeldingen dat rechtstreeks naar de J-GGZ zal blijven gaan. Terugkoppeling gegevens naar BJz over rechtstreekse aanmeldingen bij J-GGZ Over de cliëntenstroom die rechtstreeks naar de J-GGZ loopt, wordt BJz niet geïnformeerd, behalve als er naast een PGB nog jeugdzorg nodig is.
2.3
Diagnostiek binnen BJz
Streefsituatie Een adequate werking van de keten vergt een goede en gedegen beoordeling van de problematiek. Daarvoor is voldoende diagnostische kennis en vaardigheden van de professionals nodig en voldoende mogelijkheden om diagnostiek uit te voeren. Wanneer BJz niet voldoende mogelijkheden heeft voor (specialistische) toegangsdiagnostiek van psychische problematiek en indien op voorhand al een sterk vermoeden is dat GGZ is geïndiceerd, dan kan het voor die taak ook een J-GGZ-instelling inhuren. Ook kunnen hiervoor medewerkers van de J-GGZ gedetacheerd worden bij BJz. Volgens het Referentiewerkmodel is sprake van een specialistische diagnose als voor het bepalen van het diagnostisch beeld gebruik wordt gemaakt van een specialistisch classificatiesysteem. In deze definitie is het stellen van een specialistische diagnose voorbehouden aan een gedragswetenschapper/BIG-geregistreerde professional. De specialistische diagnose van BJz is ter ondersteuning van het bepalen van het diagnostisch beeld. Indien de aard van de problematiek dit vergt, vindt multidisciplinaire beoordeling (dat wil zeggen dat de gedragswetenschapper/BIGgeregistreerde professional wordt ingeschakeld) van de gegevens plaats conform vastgestelde afspraken. Diagnostiek
Score a:
Score b:
Uitvoering diagnostiek
√
Bekendheid met gedeeld/gebruik
√
Score c:
Score d:
van diagnostische instrumenten Deskundigheid voor beoordeling
√
psychiatrische problematiek Multidisciplinaire beoordeling Positionering toegangsdiagnostiek
√ √
en behandeldiagnostiek
6
Uitvoering diagnostiek De procedure bij BJz voorziet ook het verkrijgen van het diagnostisch beeld. Als aanvullende diagnostiek nodig is dan koopt het die, conform afspraak, in bij de GGZ. BJz is op zich wel tevreden over de huidige basisdiagnostiek, maar op provinciaal niveau wordt nog naar verhoging van de kwaliteit van de indicatiebesluiten en de basisdiagnostiek gekeken. Bekendheid met/gedeeld gebruik diagnostische instrumenten Voor het verkrijgen van het diagnostisch beeld zijn screeningslijsten beschikbaar en ook het registratieprogramma ondersteunt het werken volgens de procedure. Op instellingsniveau zijn gebruikte instrumenten niet uitgewisseld. Op casusniveau heeft de J-GGZ kennis van de gehanteerde methodieken. In het wekelijkse spreekuur met de GGZ-psycholoog komen soms bruikbare tips naar voren die ad-hoc verwerkt worden in de werkwijze. Overleg én afstemming over diagnostisch instrumentarium vindt incidenteel plaats. Aangezien het BJz gebruik maakt van geaccepteerde universele instrumenten gaat het BJz er van uit dat professionals bij de J-GGZ de uitkomsten, die op basis hiervan tot stand komen, kunnen plaatsen. Deskundigheid voor beoordeling psychiatrische problematiek Vanuit BJz is de discipline gedragswetenschapper en maatschappelijk werkende beschikbaar. Daarnaast beschikt het BJz ook over een kinder- en jeugdpsychiater ten behoeve van consultatie voor medewerkers en verrichten van consulten ten behoeve van de cliënten voor de J-GGZ. Alle casussen die eventueel in aanmerking komen voor de JGGZ worden elke week met de gekwalificeerde gedragswetenschapper doorgenomen. In het indicatiebesluit wordt dan aangegeven dat nadere diagnostiek nodig is in de GGZ om de behandeling te kunnen specificeren. Het is de bedoeling dat alle indicatiebesluiten een classificatie afgeven op de DSM
, as 1 en/of as 2. Daarnaast kan worden aangegeven
aan welk soort diagnostiek of behandeling het BJz denkt. Multidisciplinaire beoordeling In deze fase geschiedt dit in het wekelijkse spreekuur tussen de gedragswetenschapper/coördinator en de GGZpsycholoog. De maatschappelijk werkende schat in wanneer dat noodzakelijk is. Ook kan ten behoeve van consultatie gebruik worden gemaakt van de kinder- en jeugdpsychiater. In het Multidisciplinair Consultatie Team is GGZ-expertise beschikbaar. Ook de Raad voor de Kinderbescherming is daar vertegenwoordigd. Positionering toegangsdiagnostiek en behandeldiagnostiek Hierover zijn in de huidige praktijk (het wekelijkse spreekuur) geen misverstanden. Het wordt in de plannen voor 2006 nog verder uitgewerkt. Als er indicatiediagnostiek ten behoeve van de sectorkeuze nodig is, dan wordt deze onder verantwoordelijkheid van het BJz uitgevoerd door de J-GGZ.
7
2.4
Indicatiebesluit BJZ
Streefsituatie In de zorgketen is het indicatiebesluit een kerndocument. Het vat samen wat er aan de hand is, motiveert de keuze voor jeugdzorg en stuurt de uitvoering van de hulp door de zorgaanbieder (o.a. J-GGZ) aan. De zorgaanbieder legt de manier waarop hij de geïndiceerde zorg gaat verlenen vast in een hulpverleningsplan/behandelplan. Op basis van het diagnostische beeld en de wensen en verwachtingen van de cliënt stelt BJz in het kader van de indicatiestelling vast welke zorg nodig is. BJz heeft de taak te indiceren voor onder meer bepaalde vormen van AWBZ-zorg (bijv. J-GGZ). Dit wordt vastgelegd in een indicatiebesluit dat voldoet aan de eisen die de Wet op de Jeugdzorg hieraan stelt (beschrijving van de problemen; ernst en mogelijke oorzaken; beschrijving benodigde zorg; beschrijving korte en lange termijn doelen van die zorg; termijn gedurende welke de aanspraak geldt nadat de in het besluit voorziene zorg is aangevangen; termijn waarbinnen de aanspraak tot gelding moet zijn gebracht; een advies wie de zorg kan verlenen; oordeel over zorgcoördinatie; aanduiding van eventuele vervangende zorg). Voorts wordt in het indicatiebesluit beschreven hoeveel en op welke wijze hulp moet worden uitgevoerd (thuissituatie, bij zorgaanbieder, individueel of in groepsverband, benodigd aantal contacturen, inclusief bandbreedte). Om goed te kunnen vaststellen welke zorg nodig is, dient BJz te beschikken over voldoende deskundigheid over de wijze waarop psychische problematiek kan worden aangepakt. Om deze deskundigheid te verhogen kunnen medewerkers van de J-GGZ hiervoor worden gedetacheerd naar BJz. BJz neemt geen indicatiebesluit voordat een gedragswetenschapper het ontwerpbesluit heeft beoordeeld. Indicatiestelling/indicatiebesluit
Score a:
Score b:
Organisatie proces indicatiestelling
Tevredenheid samenwerking Gemiddelde doorlooptijd BJz
Score d:
√
Vertrouwen in kwaliteit indicatiestelling Specificiteit uitkomst indicatiestelling
Score c:
√ √ √ onbekend
Organisatie proces indicatiestelling Ook voor het proces van indicatiestelling voor de J-GGZ heeft BJz een eigen, vaste procedure. De gedragswetenschapper van BJz screent wel onmiddellijk op GGZ-problematiek en urgentie. Bovendien zorgt zij dat ontbrekende informatie wordt aangevuld. Als er sprake is van GGZ-problematiek dan gaat de informatie direct naar het GGZ-team (binnen het BJz) dat daarop nog eens screent en vervolgens gereed maakt voor de J-GGZ. De gedragswetenschapper ziet alle concept indicatiebesluiten en ondertekent de definitieve. Vertrouwen in kwaliteit indicatiestelling Beide partijen zijn het erover eens dat de kwaliteit van het globale indicatiebesluit tot tevredenheid stemt. Een enkele keer wordt het wel eens teruggestuurd, maar BJz is daarop dan prima aanspreekbaar. Van het totaal aantal aanmeldingen bij het BJz krijgt uiteindelijk slechts een klein deel een GGZ-indicatie. De J-GGZ professionals spreken hierover hun zorgen uit. Volgens hen worden een onbekend aantal jeugdigen onterecht niet doorverwezen. Als dat zo is, dan blijft deze groep verstoken van gespecialiseerde psychiatrische hulpverlening. Dit (vermoeden) wordt mede in stand gehouden door de wijze waarop de gedetacheerde GGZ-medewerkers aangeven binnen het BJz te worden ingezet. Zij zien slechts een heel klein deel van de totale groep jeugdigen die zich melden bij
8
het BJz. Als het zo is dat de gedetacheerde medewerkers in het MCT, integenstelling tot hetgeen in voorgaande is geschreven, wel een groot aantal BJZ-cliënten ziet om te beoordelen of er sprake is van (een vermoeden) van psychiatrische problematiek, dan zijn de gedetacheerden daarvan onvoldoende op de hoogte. Specificiteit uitkomst indicatiestelling De indicatiebesluiten van BJz voor de J-GGZ zijn niet erg specifiek, maar dat vormt een onderdeel van de afspraken. Als er sprake is van ambulante GGZ-behandeling worden BJz-suggesties voor de zorg mee genomen bij het opstellen van het behandelplan. Voor klinische behandeling of observatie worden suggesties of specificaties niet op prijs gesteld. BJz is wel tevreden over de indicatiebesluiten ‘zorg in natura’, niet over die voor PGB’s. Het is bij BJz onbekend of er daadwerkelijk zorg wordt ingekocht en welke. BJz indiceert wel eens een PGB als tweede keus. Tevredenheid samenwerking Beide partijen zijn tevreden over de wederzijdse houding van samenwerking. Men kan ook wederzijdse feedback verdragen. Desondanks liggen er nog veel onduidelijkheden over de wederzijdse én overlappende werkzaamheden die in het kader van de Wet op de Jeugdzorg moeten worden verricht. Discussies als gevolg van de Wet Jeugdzorg hebben enige polariserende uitwerking gehad. Gemiddelde doorlooptijd BJz Bij BJz Breda duurt het 2-3 maanden voordat een indicatiebesluit kan worden afgegeven. De wachtlijst loopt nu echter fors terug: in januari zou deze weggewerkt moeten zijn. Gedurende de wachttijd onderhoudt het BJz geen contact met de cliënten. Ze kunnen wel met het aanmeldteam bellen als er zich bijzonderheden voordoen. Als de cliënt aan de beurt is dan vindt koppeling aan de casemanager van het BJz plaats en dan is er in twee weken een indicatiebesluit. In de regel voert de casemanager één gesprek met de cliënt om het indicatiebesluit te kunnen opstellen. Bij aanvullende diagnostiek duurt het wat langer. Het ontbreekt aan voldoende betrouwbare landelijke gegevens over doorlooptijden. Daarom is geen score afgegeven die de Bredase situatie afzet tegen het landelijke gemiddelde.
9
2.5
Aanmelding bij J-GGZ/uitvoering indicatiebesluit
Streefsituatie Een adequate werking van de keten voorziet in een soepele overgang van indicatiestelling naar hulpverlening door de zorgverlenende instelling. De indicatiesteller ondersteunt de cliënt bij het verkrijgen van die zorg en de uitvoerende instelling accepteert het indicatiebesluit. Het terugverwijzen van cliënten naar de indicatiesteller komt slechts bij uitzondering voor. Bij aanmelding van de cliënt bij J-GGZ moet er een indicatiebesluit zijn zoals bedoeld in de Wet op de Jeugdzorg. Op grond van het indicatiebesluit kan een cliënt aanspraak maken op de zorg die daarin is genoemd. BJz dient de cliënten bij te staan/te motiveren voor het tot gelding brengen van het indicatiebesluit. Alleen als de instelling aan de cliënt kan aantonen dat het verlenen van de zorg niet binnen de opdracht/missie van de instelling past, kan de instelling de cliënt terugverwijzen naar de indicatiesteller. In alle andere gevallen wordt door de instelling met de cliënt een gesprek gehouden waarbij tot een overeenkomst wordt gekomen. Het zorgkantoor toetst de indicatiebesluiten aan de wettelijke vereisten (niet inhoudelijk), zorgt ervoor dat de cliënt de geïndiceerde AWBZ-zorg kan verzilveren en registreert de geïndiceerde en uitgevoerde hulp. Aanmelding J-GGZ uitvoeren
Score a:
Score b:
Score c:
Score d:
indicatiebesluit Afspraken BJZ en J-GGZ over
√
overdracht van informatie en cliënten Wachttijd tussen aanmelding bij J-GGZ en eerste face-to-face
onbekend
contact Terugverwijzingen
√
Afspraken BJz en J-GGZ over overdracht van informatie en cliënten Alle informatie die BJz heeft wordt tegelijk met het indicatiebesluit aan de GGZ (en aan de ouders) overgedragen. Het is geen “warme” overdracht: de informatie wordt opgestuurd. De cliënt meldt zichzelf aan. In 2006 moet daar ook een vorm van “bewaking” op komen, doordat de J-GGZ meldt of de cliënt zichzelf inderdaad heeft gemeld. BJz heeft geen zicht op het verloop en de afsluiting van de GGZ-zorg. Wachttijd tussen aanmelding bij J-GGZ en eerste face-to-face contact en terugverwijzingen De wachttijd bij J-GGZ Regio Breda tot aan het eerste contact bedraagt gemiddeld 40 dagen. In 53% van de gevallen is het conform de Treeknorm. De ervaring is dat het de cliënt meestal lukt om zijn aanspraak binnen 13 weken te verzilveren. Tijdens de wachttijd is er voor de cliënt een contactpersoon. Als urgentie toeneemt dan kan het eerste contact naar voren worden gehaald. Het ontbreekt aan voldoende betrouwbare landelijke gegevens over wachttijden. Daarom is geen score afgegeven die de Bredase situatie afzet tegen het landelijke gemiddelde
10
Terugverwijzingen Terugverwijzingen vinden komen nauwelijks voor, alle informatie wordt overgedragen en het indicatiebesluit voor de JGGZ is zo globaal dat slechts sprake is van een sectorkeuze. Wel is de samenwerking van dien aard dat er altijd genoeg ruimte is om nadere vragen te stellen.
Opstellen hulpverleningsplan binnen de J-GGZ
2.6
Streefsituatie Voor een adequaat werkende zorgketen is continuïteit in de aanpak van de problematiek van cliënten van belang. In het verlengde van de inhoud van het indicatiebesluit, dient de zorgaanbieder i.c. J-GGZ instelling een hulpverleningsplan op te stellen voor de cliënt (zie ook thema 3). BJz heeft de taak dit te bevorderen. Het hulpverleningsplan is afgestemd met eventuele andere zorg- of hulpverleners en op eventuele andere hulpverleningsplannen. Daarnaast legt hij het plan voor aan de cliënt en BJz. Nadat hij hun fiat heeft gekregen start de zorgaanbieder de zorg.
Opstellen hulpverleningsplan
Score a:
Score b:
Score c:
Score d:
J-GGZ Afstemmen hulpplan op
√
indicatiebesluit Overleg/toetsing hulpverleningsplan
√
door BJz
Afstemmen hulpplan op indicatiebesluit BJz wordt niet betrokken bij de behandelingsplannen van J-GGZ Regio Breda, maar ontvangt ze wel. Overleg/toetsing hulpverleningsplan door BJz Het behandelingsplan van de J-GGZ wordt altijd aan BJz toegezonden. De plannen geven niet een volledig inzicht in wat er inhoudelijk gaat gebeuren. BJz is tot nu toe altijd akkoord gegaan. Voor 2006 wordt dit overigens nader uitgewerkt.
2.7
Uitvoeren en volgen van de geïndiceerde zorg door BJz
Streefsituatie Een adequate zorgketen wordt door een casemanager gevolgd en vanuit het perspectief van de situatie/problematiek bij aanmelding geëvalueerd. De J-GGZ instelling doet aan BJz mededeling van de aanvang en de beëindiging van de zorg conform het indicatiebesluit. J-GGZ houdt BJz op de hoogte van de voortgang van de zorg, geeft wijzigingen in het zorgaanbod door en kondigt aan wanneer de zorg zal worden beëindigd. BJz kan hierdoor de zorg volgen en de zorg bij beëindiging evalueren (samen met de cliënt en de zorgaanbieder). Op vooraf vastgestelde momenten wordt door BJz bij de J-GGZ instelling en bij de cliënt geïnformeerd hoe de verleende zorg verloopt. De cliënt wordt door BJz bijgestaan bij vragen over de inhoud van deze zorg, evenals de evaluatie van de zorg.
11
In het kader van de monitoring registreert BJz een aantal vaste gegevens per cliënt (datum van aanvang van de zorg; datum van einde van de zorg; reden van beëindiging van de zorg; gegevens over het wachten na het indicatiebesluit tot de zorg is gestart; gebruik van vervangende zorg; gegevens over het behalen van het in het indicatiebesluit omschreven doel). De tussenevaluatie wordt uitgevoerd conform afspraken tussen het BJz en de aanbieder en in overeenstemming met het indicatiebesluit. Resultaten van de (tussen)evaluatie worden geregistreerd. Uitvoeren en monitoren van zorg
Score a:
Score b:
Score c:
Verstrekken van vervolggegevens
Score d: √
door J-GGZ aan BJz Evaluatie J-GGZ door BJz
√
Verstrekken van volggegevens door J-GGZ aan BJz Er is niet voorzien in casemanagement bij zorg door de J-GGZ. BJz krijgt in de praktijk wel informatie van J-GGZ Regio Breda over de uitvoering van de zorg en J-GGZ Regio Breda neemt incidenteel ook wel actief contact op. Evaluatie J-GGZ door BJz Omdat er geen casemanagement is, is BJz niet actief in het volgen van het verloop van de zorg door de J-GGZ. Incidenteel en op afroep neemt BJz wel deel aan evaluaties door J-GGZ Regio Breda. J-GGZ Regio Breda informeert BJz en de huisarts over beëindiging van de zorg.
12
3
Beschouwing
3.1
Inleiding
De samenwerking tussen BJz en J-GGZ van de GGZ Regio Breda dateert van ver voor de komst van de Wet op de Jeugdzorg (1 januari 2005). Op casusniveau en voor deskundigheidsbevordering is er langere tijd sprake van samenwerking tussen BJz Breda en de J-GGZ. Op bestuurlijk niveau is er in de voorbije maanden stilgestaan bij de implicaties die de Wet op de Jeugdzorg met zich meebrengt. Beide partijen zijn ook tevreden over de manier waarop de samenwerking in zijn algemeenheid verloopt: men is beschikbaar, open en toegankelijk voor elkaar. Desondanks kan niet bestreden worden dat de veranderingen die de Wet op de Jeugdzorg met zich mee hebben gebracht en nog zullen brengen de discussie tussen professionals van beide organisaties heeft gevoed: soms in positieve, soms in negatieve zin.
3.2
Hoe is het nu?
Na aanmelding bij het BJz ontstaat er een snelle splitsing na de voordeur. Er ontstaan feitelijk twee cliëntstromen, te weten: cliënten voor de J-GGZ en die voor de zorgaanbieders van Jeugdzorg. De verwijzingen van huisartsen lopen nog rechtstreeks naar de J-GGZ. Deze verwijzingen gaan niet naar het GGZteam in het BJz. De detachering van GGZ-deskundigen na de voordeur wordt als positief ervaren. In deze constructie bestaat het risico dat specifieke Jeugdzorgaspecten over het hoofd worden gezien omdat er sprake is van een snelle en korte verwijzingslijn naar de J-GGZ. Een aanmelding direct bij BJz wordt eerst gescreend op psychiatrische problematiek en urgentie. De cliënten die jeugdzorg nodig hebben worden conform de werkwijze bij BJz gediagnosticeerd en geïndiceerd. Alvorens een eerste gesprek te hebben met de casemanager van het BJz kan de jeugdige rekenen op een lange wachttijd (2 tot 3 maanden). De betrokken partijen zijn nog een convenant en daarvan afgeleide implementatieplan aan het uitwerken, waarmee de beoogde samenwerking per 1 januari nader wordt vastgelegd en geoperationaliseerd. Het is de bedoeling dat de nieuwe manier van indiceren voor de J-GGZ op 1 januari 2006 ingaat. De afstemming (op uitvoerend niveau) tussen het BJz en de J-GGZ inzake het diagnostisch onderzoeksinstrumentarium is nagenoeg afwezig. Om er voor te zorgdragen dat de informatie van het BJz binnen de JGGZ ook daadwerkelijk meerwaarde biedt is het van belang dat dit wel gebeurt. In heroverweging moet genomen worden op welke sleutelmomenten specialistische GGZ-expertise in het BJz-proces moet kunnen participeren.
13
3.3
En straks?
De intenties om straks verder samen te werken zijn duidelijk en komen tot uitdrukking in het eerder genoemde convenant tussen BJz en de J-GGZ. In de documenten die inzicht geven in hoe BJz en de J-GGZ dat gaan organiseren is te zien dat tot eind 2006 de speciale GGZ-teams blijven functioneren. Daarna moeten de indicatiestellingen AWBZ weer in het reguliere werkproces van de Toegang ondergebracht worden. Er zijn nog zaken die nog verder moeten worden uitgewerkt, zoals de grens tussen toegangsdiagnostiek en behandelingsdiagnostiek, het casemanagement door BJz. Daarnaast zijn er nog de wachttijden en de daarmee samenhangende risico’s. Hoe en door wie moeten deze worden ingeschat en tot welke beleidsbijstellingen moet dat nog gaan leiden? Ook de onderlinge behandelinhoudelijke informatie-uitwisseling verdient nog nadere uitwerking. De partijen zien het duidelijk als een ontwikkelingstraject, dat ook in het komende jaar nog verder zijn beslag moet krijgen.
14
Bijlage 1: Toelichting score-classificaties per onderwerp Aanmelding en screening Aanmelding
Score a:
Score b:
Score c:
Score d:
Organisatie voordeur
Er zijn feitelijk twee voordeuren; er zijn geen op elkaar afgestemde afspraken tussen BJ en J-GGZ over
BJz en J-GGZ hebben onderling afspraken over uitvoering van aanmeldingsfunctie. Ieder neemt grotendeels aanmeldingen voor de ‘eigen’ sector voor eigen rekening.
BJz en J-GGZ hebben de werkwijze t.a.v. aanmelding grotendeels geïntegreerd.
De vormgeving van de voordeur wordt volledig gedragen door BJz en J-GGZ samen; deskundigheid van beide deelsectoren is voldoende aanwezig.
Er wordt gebruik gemaakt van elkaars of gezamenlijke aanmeldings-formulieren en procedures.
Eén team beoordeelt a.d.h.v. een vastgesteld en door medewerkers van BJz en J-GGZ gedragen werkproces alle aanmeldingen.
aanmelding. Bekendheid met/gedeeld gebruik van aanmeldingsformuliere n of –procedures Bereikbaarheids/crisisdienst
Men kent de Men kent het bestaan van gebruikte de gebruikte aanmeldingsaanmeldingsformulieren en formulieren en/of –procedures over en weer procedures over en maar maakt geen gebruik weer niet of van elkaars of gezamennauwelijks. lijke producten. BJz en J-GGZ beschikken niet over een gezamenlijke bereikbaarheids/crisisdienst Onvoldoende deskundigheid bij BJz maar bij twijfel wordt incidenteel overlegd met J-GGZ.
BJz en J-GGZ beschikken over een gezamenlijke bereikbaarheids/crisisdienst Nog niet voldoende deskundigheid bij BJz maar bij twijfel (aan beide kanten) wordt overlegd. Mede door bijdrage JGGZ neemt deskundigheid bij BJz toe.
Deskundigheid voor beoordeling psychiatrische problematiek bij de voordeur
Onvoldoende deskundigheid bij BJz.
Informatie en terugkoppeling naar verwijzers
BJz en J-GGZ hebben geen gezamenlijke voorlichting en informatie verstrekt aan mogelijke verwijzers; huisartsen krijgen (nog geen) standaard terugkoppeling van hun verwijzing naar BJz.
BJz en J-GGZ hebben gezamenlijke voorlichting op dit punt verstrekt o.a. door actieve benadering van externe verwijzer (uitleg rol BJz en mogelijkheid rechtstreekse verwijzingen).
Omlegging cliëntenstroom/ zij-instroom J-GGZ
Vaak melden cliënten zich bij BJz en J-GGZ zelf aan. Zij-instroom: >80% aan-meldingen bij J-GGZ.
Cliëntenstroom is grotendeels omgelegd Zij-instroom: tussen 10-40% aanmeldingen bij J-GGZ.
Cliëntenstroom is onvoldoende omgelegd. Zij-instroom: 40-80% aanmeldingen bij JGGZ.
Terugkoppeling Op dit punt vindt geen structurele terugkoppeling gegevens naar BJz over plaats. rechtstreekse aanmeldingen bij JGGZ
Voldoende deskundigheid bij BJz o.a. door uitwisseling en/of detachering van medewerkers over en weer.
Vrijwel alle J-GGZ-cliënten komen via de integrale toegangspoort bij BJz binnen. Zij-instroom: <10% aanmeldingen bij J-GGZ.
Op dit punt vindt structureel terugkoppeling plaats.
15
Diagnostiek binnen BJz Diagnostiek
Score a:
Score b:
Score c:
Score d:
Uitvoering diagnostiek
Er zijn geen op elkaar afgestemde afspraken tussen BJz en J-GGZ over de uitvoering van toegangs-diagnostiek.
BJz en J-GGZ hebben onderling afspraken gemaakt over de manier waarop diagnostiek wordt gepleegd, waarbij ieder de aan-meldingen die voor de ‘eigen’ sector lijken te zijn, voor de rekening neemt.
BJz en J-GGZ hebben de (eerder bestaande) werkwijzen t.a.v. diagnostiek besproken en op elkaar afgestemd.
De diagnostiekfunctie is georganiseerd en ingevuld door BJz en J-GGZ gezamenlijk aan de hand van een vastgesteld en door medewerkers van BJz en JGGZ gedragen werkproces
Bekendheid met/gedeeld gebruik diagnostische instrumenten
Men kent de (voorheen) gehanteerde diagnostische instrumenten over en weer niet of nauwelijks.
Men kent het bestaan van gebruikte diagnostische instrumenten over en weer, maar men maakt geen gebruik van elkaars/gezamenlijk ontwikkelde of gekozen instrumenten.
Er wordt gebruik gemaakt van elkaars of van gezamenlijk ontwikkelde/ gekozen diagnostische instrumenten.
Eén team behandelt aan de hand van een vastgesteld en door medewerkers van BJz en J-GGZ gedragen werkproces de diagnostiek voor alle cliënten in de toegangsfase.
Deskundigheid voor beoordeling psychiatrische problematiek
Geen specifieke deskundigheid bij BJz.
Geen specifieke deskundigheid bij BJz maar wordt incidenteel ingehuurd door BJz bij JGGZ.
Toenemende deskundigheid bij BJz; aanvullend inhuren van J-GGZ medewerkers of diagnostiek.
Voldoende specifieke deskundigheid bij BJz (mede door inzet J-GGZ in het verleden).
Multidisciplinair e beoordeling
Adequate uitwerking van criteria voor multidisciplinaire beoordeling in de toegangsfase van BJz, maar deze is niet bekend bij de medewerkers van J-GGZ.
Positionering toegangsdiagnostiek en behandeldiagnostiek
Binnen BJz beoordeling die leidt tot ‘sectorkeuze’, diagnostiek voor GGZ-cliënten vinden grotendeels plaats binnen J-GGZ.
Adequate uitwerking van criteria voor multidisciplinaire beoordeling in de toegangsfase van BJz en deze is bekend bij de medewerkers van J-GGZ. Binnen BJz toegangsdiagnostiek. Evt. behandeldiagnostiek binnen J-GGZ. Soms doet J-GGZ diagnostisch onderzoek t.b.v. de toegangs-functie over.
16
Indicatiebesluit BJz Indicatiestelling/ indicatiebesluit
Score a:
Score b:
Score c:
Score d:
Organisatie proces indicatiestelling
Binnen BJz worden vrijwel geen of weinig indicatiebesluiten afgegeven voor J-GGZ.
Er is deelname van J-GGZ aan proces van indicatiestelling binnen BJz, waarbij ieder vooral aan-meldingen voor de ‘eigen’ sector beoordeelt.
Er is deelname van J-GGZ aan het proces van indicatiestelling binnen BJz. Er wordt in feite gezamenlijk een indicatiebesluit genomen.
Het proces van indicatiestelling binnen BJz is door BJz en J-GGZ samen voorbereid en wordt gezamenlijk gedragen. BJz voert het uit.
Vertrouwen in kwaliteit indicatiestelling
J-GGZ heeft geen of weinig vertrouwen in indicatiestelling BJz.
J-GGZ heeft – onder bepaalde condities – vertrouwen in indicatiestelling BJz.
Specificiteit uitkomst indicatiestelling
--
Beoordeling leidt tot ‘sectorkeuze’: zeer globaal geformuleerde indicatiebesluiten.
Er worden globale tot redelijk specifieke indicaties voor J-GGZ gesteld.
Tevredenheid samenwerking
Geen of stagnerende samenwerking, weinig wederzijdse affiniteit.
Samenwerking op papier geregeld, wel kennis werkwijze wederpartij, geen gedeelde werkprocessen.
Intensieve ‘technische’ Gedeelde werkprocessen, integrale teams. ver-bindingen tussen (voorheen) eigen werkprocessen.
Gemiddelde doorlooptijd BJz
Beduidend hoger dan het landelijke gemiddelde
Hoger dan het landelijke gemiddelde.
Op het landelijke gemiddelde.
Er worden specifieke indicaties voor J-GGZ gesteld.
Lager dan het landelijke gemiddelde.
Aanmelding bij J-GGZ/uitvoering indicatie Aanmelding J-GGZ/uitvoeren indicatiebesluit
Score a:
Geen afspraken Afspraken BJz en J-GGZ over overdracht van informatie en cliënten
Score b:
Score c:
Afspraken zijn vooral gericht op zo vroeg mogelijke overdracht van cliënten/niet of minder gericht op informatieoverdracht. Hoger dan het landelijke gemiddelde.
Afspraken zijn gericht op soepele overdracht van informatie en ondersteuning van cliënten bij het verzilveren van indicatiebesluit.
Wachttijd tussen aanmelding bij J-GGZ en eerste face-to-face contact
Beduidend hoger dan het landelijke gemiddelde van beide sectoren.
Terugverwijzingen
Terugverwijzing komt regelmatig voor; aantal (beduidend) hoger dan het landelijke gemiddelde.
Op het landelijke gemiddelde.
Score d:
Lager dan het landelijke gemiddelde.
Terugverwijzing komt vrijwel niet voor; aantal lager dan het landelijke gemiddelde.
17
Opstellen hulpverleningsplan binnen de J-GGZ Opstellen hulpverleningsplan J-GGZ
Score a:
Score b:
Score c:
Score d:
Afstemming hulpplan op indicatiebesluit
Geen afstemming...
Afstemming maar indicatiebesluit is zeer globaal en biedt veel ruimte.
Overleg/toetsing hulpverleningsplan door BJz
Geen toetsing
Ad hoc/in voorkomende gevallen.
Afgestemd op indicatiebesluit: geaccepteerd als uitgangspunt voor hulpplan. Meningsverschillen worden in structureel overleg besproken en leiden tot hernieuwde afspraken. Structureel, aan de hand van geïmplementeerde werkafspraken hieromtrent. Intentie om altijd af te stemmen. Maar soms wordt beoordeling aanpak problematiek overgedaan. BJz wordt hiervan dan op de hoogte gebracht.
Uitvoeren en volgen van de geïndiceerde zorg door BJz Uitvoeren en monitoren van zorg
Score a:
Score b:
Score c:
Score d:
Verstrekken van volggegevens door J-GGZ aan BJz
Worden niet verstrekt.
Worden verstrekt en worden gerapporteerd door BJz.
Evaluatie J-GGZ door BJz
Wordt niet geëvalueerd.
Wordt incidenteel geëvalueerd.
Wordt structureel geëvalueerd.
18
Bijlage 2: Overzicht gebruikte documenten -
Hoofdproces Toegang
-
Aanmeldprocedure algemeen
-
Opstellen Diagnostisch beeld
-
Convenant BJz Noord-Brabant – GGZ Regio Breda
-
Vragenlijst kengetallen bureau Jeugdzorg
-
Conceptversie Advies gezamenlijke aanmeldfunctie; raamwerk en implementatieplan
-
Cliëntroute GGZ-zorg
-
Beschrijving werkwijze
-
Huidige stand van zaken samenwerking BJz en GGZ Regio Breda en GGZ West Noord-Brabant
-
Cliëntroute GGZ-zorg
-
Vragenlijst kengetallen J-GGZ
19
