Radiotherapie bij kanker van het anale kanaal
In deze folder leest u meer over radiotherapie (bestraling) bij de behandeling van kanker van het anale kanaal. Deze informatie ontvangt u als aanvulling op de algemene informatie over radiotherapie. De behandeling kan bestaan uit uitwendige bestraling eventueel gecombineerd met chemotherapie. Deze folder gaat alleen over de uitwendige radiotherapie. Informatie over de chemotherapie ontvangt u van de behandelend medisch oncoloog.
Doel behandeling
Het doel van de behandeling is genezing zonder dat een stoma nodig is. Indien er geopereerd zou worden betekent dit namelijk altijd het plaatsen van een dikke darmstoma. Het toevoegen van chemotherapie zorgt voor een verbetering van het effect van de bestraling, het versterkt de bestraling als het ware.
Voorbereiding
Vóór de behandeling moet de juiste plaats van de bestraling worden bepaald. Dit gebeurt met behulp van een CT-scan. CT-beelden die al eerder van u zijn gemaakt, zijn hiervoor helaas niet bruikbaar omdat u bij de CT-scan in dezelfde houding moet liggen als waarin u bestraald gaat worden. Deze (nieuwe) CT-scan vindt plaats op de afdeling Radiotherapie. Tijdens de scan krijgt u eventueel een infuus met contrast en wordt er een markering ter plaatse van de anus aangebracht. Na de scan tekenen we met inkt lijnen op de huid. Deze moeten tijdens de periode van bestraling blijven staan. Ze zijn nodig om u tijdens de bestraling steeds weer in de juiste positie te kunnen leggen. Het is belangrijk dat u een volle blaas heeft zowel tijdens de CT-scan als tijdens de bestraling. Daarom vragen wij u om voor de CT-scan en de bestraling niet te plassen. Een volle blaas zorgt ervoor dat de dunne darm uit het bestraalde gebied wordt gehouden. Ook de blaas zelf wordt zo voor een groter deel buiten het bestraalde gebied gehouden, waardoor de kans op bijwerkingen voor de blaas afnemen. Tijdens de CT-scan en de bestralingen ligt u in de meeste gevallen op uw buik op een speciaal tafelblad (bellyboard). Dit tafelblad zorgt er ook voor dat de dunne darm uit het bestralingsveld wordt weggeduwd.
1
Behandeling
De behandeling bestaat uit 33 bestralingen die achter elkaar op werkdagen worden gegeven. De chemotherapie, indien voor u van toepassing, krijgt u deels via een infuus op de eerste dag van de bestraling en verder via tabletten die u op de dagen van de bestraling inneemt.
Bijwerkingen
Tijdens de bestralingen kunnen bijwerkingen optreden, die meestal slechts tijdelijk zijn. De meest voorkomende worden hieronder genoemd. Vermoeidheid met meer behoefte aan slaap. Diarree. Loze aandrang, krampen, winderigheid. Branderig gevoel bij het plassen of vaker aandrang. Rode huid met vaak natte irritatie rondom de anus. Tijdelijk haarverlies in schaamstreek. Roodheid van de huid in de liezen (indien de liezen doelgebied zijn van de bestraling). Indien deze bijwerkingen optreden kunt u dit met uw behandelend arts bespreken en kan er in de meeste gevallen een behandeling voor gegeven worden.
• • • • • • •
Op de langere termijn bestaat de mogelijkheid dat er blijvend klachten met betrekking tot plassen en ontlasting optreden. U kunt hierbij denken aan wisselende diarreeklachten, soms verlies van kleine beetjes (bloederige) ontlasting en/of urine en buikkrampen. Ook met betrekking tot het sexueel functioneren kan er het een en ander veranderen. Voor vrouwen kan de behandeling zorgen voor een blijvende vernauwing van de vagina met verklevingen en vaginale droogheid. Het gebruik van pelottes (kunststof staafjes) na het afronden van de behandeling kunnen hierbij nuttig zijn. De verpleegkundigen kunnen dit met u bespreken. Daarnaast kan een vervroegde menopauze optreden. Voor mannen kunnen er erectieproblemen optreden.
2
dunne darm blaas
endeldarm anale kanaal
Meer informatie
Als u nog vragen heeft over de behandeling dan kunt u die altijd stellen aan de laboranten of uw behandelend arts. Voor meer informatie over kanker van het anaal kanaal kunt terecht op de volgende website van KWF kankerbestrijding: www.kwfkankerbestrijding.nl
3
Noteer hier uw vragen
09-2015-7079
Adres Radiotherapie Ingang oost (via Heyendaalseweg) Geert Grooteplein 32, route 875 6525 GA Nijmegen Contact 024 - 361 45 05 Voor spoedoverleg buiten kantooruren: 024 - 361 11 11 www.radboudumc.nl/zorg/afdelingen/radiotherapie
Radboud universitair medisch centrum
