Privaat wat moet, publiek wat onvermijdelijk is Vereniging BWT Nederland

Privaat wat moet, publiek wat onvermijdelijk is

Vereniging BWT Nederland

Handhaversdag 9 oktober 2014 Wico Ankersmit directeur VBWTN

1

De positie van toezicht en handhaving Commissie fundamentele verkenning Bouw (commissie. Dekker)

• Privaat wat kan, publiek wat moet • Laat gemeenten niet meer toetsen aan technische voorschriften


10/10/20

Privaat: kan  moet • Woningwet artikel 1a: “wie iets laat (ver-)bouwen, het bouwwerk gebruikt of laat gebruiken, en het op enig moment laat slopen, is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het realisatieproces en het eindresultaat” • Private partijen moeten de verantwoordelijkheid serieus nemen die ze wettelijk (sinds 1992) al hebben • Zij moeten zelf verantwoordelijkheid nemen voor de kwaliteitsborging van hun producten en productiewijzen met inbegrip van het voldoen aan de wettelijke eisen die daarbij gelden Vereniging BWT Nederland

3

Publiek: moet onvermijdelijk • Bouwen heeft directe impact op de openbare ruimte. Het afwegen van belangen en het opkomen voor het algemeen belang zijn een taak van de lokale overheid. • Men kan eenvoudigweg niet om de lokale overheid heen. • Daarnaast duidelijk maken dat voor / in het nieuwe stelsel kennis, kunde en ervaring van BWT een onmisbare schakel is (actief gebruik van maken) • Onvermijdelijk is natuurlijk ook moeten, maar dan in de zin van “er is geen andere mogelijkheid”


4

Zoektocht nieuwe balans • Er is sprake van twee communicerende vaten: – Private kwaliteitsborging – Privatisering taken bouwtoezicht

“Vertrouwen en verantwoordelijkheid in het bouwproces” Vereniging BWT Nederland

5

Niet ‘of’ maar ‘hoe’


Ervaringen privatisering in het buitenland Engeland

Wales

- Aanvrager kan kiezen tussen gemeente en private toetser - Gemeente en markt concurreren hier om clientèle - Door deze concurrentie daalt het toetsniveau - Gemeente vangt de ‘zwakkeren’ op. - Sanctioneren wordt zo lang mogelijk uitgesteld - Behoud voldoende werk gaat boven optimale kwaliteit


Bron: De voor- en nadelen van privatisering van het bouwtoezicht dr. Ir. J van der Heijden

7

Ervaringen privatisering in het buitenland Nieuw Zeeland

- Rond 1990 totale omslag in bouwregelgeving van prescriptieve eisen naar prestatie eisen met veel interpretatieruimte - Vanaf die tijd ook keuze tussen private en publieke toets en toezicht - Rond 2001 “Leaky Building Crisis” Doordat projectontwikkelaars massaal kozen voor minder strenge private toetsers i.p.v gemeente. - 18.000 woningen en gebouwen moesten soms geheel worden vervangen.



8

Ervaringen privatisering in het buitenland Frankrijk

- Verplichte verzekerde garantie (soort TIS met VGV). De verzekeraar kan inschatten wat het te verzekeren risico is. Dus verzekeraar toetst om premie te bepalen, en houdt toezicht om te voorkomen dat er moet worden uitgekeerd. - Kosten verzekering zijn aanzienlijk hoger dan de leges! - Gaat het uit te keren bedrag de premie en de kwaliteit bepalen?



9

Ervaringen privatisering in het buitenland Duitsland

- Bouwtoezicht deels geprivatiseerd. Constructie dient te worden getoetst door private “prüfingenieur” die hoofdelijk aansprakelijk is voor de door hem of haar uitgevoerde werkzaamheden. - Voor deze vorm is gekozen omdat in Duitsland heel veel kleine gemeenten onmogelijk alle kennis en kunde in huis kunnen hebben.



10

Ervaringen privatisering in het buitenland België

- België kent geen Bouw- en Woningtoezicht. - Je moet wel een bouwvergunning aanvragen, maar die wordt alleen getoetst aan planologische- en omgevingsregelgeving - Opdrachtnemers hebben 10-jarige aansprakelijkheid die niet beperkt kan worden. Maar er is geen verplichting om een verzekering tegen constructieve gebreken af te sluiten. - Opdrachtnemer is iedere bij bouw betrokkene (aannemer, onderaannemer, architect, raadgevend ingenieurs, ontwerpers) - Wettelijke verplichting een architect bij het bouwproces te betrekken. Vereniging BWT Nederland


11

Duidelijkheid belangrijk • Scherp stellen van verantwoordelijkheden prima zaak • Maar dan niet halfslachtig in de vorm van een duaal stelsel met keuzevrijheid voor aanvrager of er als overheid nog een beetje van zijn • Pleidooi voor volledig privaat stelsel Vereniging BWT Nederland

12

Privaat: markt niet gereed Onderzoek calamiteiten bouw

Dagelijkse praktijk

•Te weinig bewustzijn opdrachtgevers •Regie- en communicatieproblemen •Versnippering •Bezuinigingen •Uitvoeringsproblemen •Onvoldoende controle •Onvoldoende risicoanalyses •Onvoldoende verantwoordelijkheid nemen •….

•Veel niet ontvankelijke aanvragen •Fouten in plannen •Veel improvisatie tijdens uitvoering •(Te)late aanlevering van nader in te dienen bescheiden •Laks met aandragen bewijsmateriaal •…..


13

Het unieke van de bouw

PROJECT


14

Voorbeeld uit de praktijk

“Toch is het onbevredigend dat wanneer de Onderzoeksraad een onderzoek uitvoert uitdrukkelijk en uitsluitend met de intentie om er van te leren, de ondernemingen zich kennelijk geheel richten op de schuldvraag en niet op het leren.” Vereniging BWT Nederland

15

Privaat: markt aan zet

• Kwaliteitsborging is nog geen vanzelfsprekendheid in groot deel van markt; sprake van zeer laag naleefgedrag • Private sector zit gezien economische situatie niet te wachten op stappen erbij • Er moet nog een hele kwaliteitsslag worden gemaakt om vertrouwen te winnen; dit is voor een zeer belangrijk deel een cultuuromslag • Is geen kwestie van enkele jaren, maar van een veel langere termijn • Wordt de verzekeraar het nieuwe BWT ?


16

Volledig privaat stelsel 1. Geen escapemogelijkheid om je als bouwer aan eigen verantwoordelijkheid te onttrekken 2. Private kwaliteitsborging vraagt cultuuromslag; lukt alleen als men ook daadwerkelijk ertoe wordt aangezet 3. Maatschappelijk meest verantwoord: niet investeren in twee onzekere stelsels met min of meer dezelfde doelstelling, verspilling schaarse kennis en financiën 4. Minder risico dat negatieve aspecten zoals in buitenland gaan spelen (concurrentie van stelsels, verlaging kwaliteitsniveau)


17

Een tweeledig stelsel Het bouwwerk

De locatie en omgeving

•Landelijk stelsel van toegelaten private toetsen toezichtinstrumenten

•Ruimtelijke vergunning

•Ook van toepassing op vergunningvrije bouwwerken


18

Toekomst BWT organisatie Landelijk stelsel Inspectiedienst:

Ruimtelijke vergunning Lokale overheid:

• Systeem(gericht) toezicht op bouwplanniveau

• Vergunningverlening, toezicht en handhaving


19

Ruimtelijke vergunning • Lijkt zeer veel op oude bouwvergunning fase 1: vergunning, die de ruimtelijke voorwaarden bepaalt • Tussenkomst private toetser niet relevant. Opdrachtgever vrij om moment van indiening te kiezen • Mogelijkheden van lokale supervisie private organisatie m.b.t. toetsing en toezicht voor het stellen van aanvullende eisen o.g.v. maatschappelijke risico’s: – Risicovolle locatie – Omvang en gebruik bouwwerk – Veel publiek om bouwproject Vereniging BWT Nederland

20

10 oktober 2014


21

Nieuw stelsel in een notedop Omgevingsvergunning door bevoegd gezag op grond van:  Bestemmingsplan  Welstandsnota (tenzij ‘welstandsvrij’)  Omgevingsveiligheid  Toepassing proportioneel toegelaten instrument Voldoen aan Bouwbesluit = private verantwoordelijkheid


10

11

Voldoen aan het Bouwbesluit: Vergunninghouder en bevoegd gezag


Kwaliteitsborging: Opdrachtgever en private partijen

Hallo, ik ben uw toezichthouder

Nieuw stelsel in een notedop • Bouwer verklaart bij oplevering dat bouwwerk voldoet aan Bouwbesluit + contract + goed en degelijk werk (garantie! <> aansprakelijk) • Toetsing en toezicht door een kwaliteitsborger die gerechtigd is het proportioneel toegelaten instrument toe te passen. Deze verklaart dat verklaring bouwer aannemelijk is. • Vergunninghouder verklaart dat bouwwerk is gebouwd conform Bouwbesluit • Bouwer biedt vergunninghouder vooraf verzekering aan. • Instrumentbeheerder ziet toe op juiste werkwijze van de kwaliteitsborgers. Vereniging BWT Nederland

De Toelatingsorganisatie ZBO “Autoriteit Bouwkwaliteit” • Met als taak: •

Toelating van instrumenten voor private kwaliteitsborging (aan de hand van wettelijk vastgestelde criteria, geoperationaliseerd door TO zelf)

•

Toezicht op de werking van de instrumenten (door beoordeling rapportages IB, audits IB en ‘reality checks’)

•

Register instrumenten en kwaliteitsborgers


Onpartijdig-/onafhankelijkheid •

Er moet sprake zijn van een duidelijke definitie

•

Onafhankelijkheid / onpartijdigheid is een “must”, slager moet niet zijn eigen vlees keuren, tenzij onder controle van de keurmerkorganisatie (APK, BNA, Register Constructeurs)

•

Vertrouwen is goed, maar ik heb meer vertrouwen na controle


26

Geen duaal stelsel • Geen escapemogelijkheid om zich aan eigen verantwoordelijkheid te onttrekken • Private kwaliteitsborging vraagt cultuuromslag; lukt alleen als iedereen er ook daadwerkelijk toe wordt aangezet. • Maatschappelijk meest verantwoord: niet investeren in twee onzekere stelsels met min of meer dezelfde doelstelling, waardoor verspilling schaarse kennis en financiën. • Minder risico dat negatieve aspecten zoals in buitenland gaan spelen (concurrentie tussen publiek en privaat, verlaging kwaliteitsniveau) Vereniging BWT Nederland

27

Tijdens de bouw • Wanneer KB constateert dat niet conform de bouwtechnische voorschriften wordt gebouwd, kan hij de VH vragen de bouw stil te (laten) leggen totdat aan die voorschriften wordt voldaan.


28

Tijdens de bouw • Het is mogelijk dat tijdens de bouw de instrumentbeheerder zijn toestemming aan de KB intrekt, of de toelating van dat instrument intrekt. BG moet hiervan in kennis worden gesteld. In dat geval wordt niet meer gebouwd volgens vergunning en kan/moet BG de bouw stilleggen.


29

Gereedmelding • Als aan Bouwbesluit is voldaan, verstrekt KB aan VH bij oplevering een verklaring dat aan alle voorwaarden en voorschriften is voldaan. • VH overlegt deze verklaring inclusief opleverdossier aan BG • Als VH binnen 2 weken na overleggen verklaring niets heeft gehoord van BG mag bouwwerk in gebruik worden genomen.


30

Een beetje zwanger • Als BG bij gereedmelding het vermoeden heeft dat er iets mis is omdat hij hierop door iemand is gewezen, meldt hij dit binnen twee weken na het indienen van de gereedmelding aan VH. • Als de VH niet of onvoldoende reageert, Meldt BG aan toelatingsorganisatie en instrumenthouder dat er niet gereageerd is op vermoeden dat er iets mis is. ?????? Vereniging BWT Nederland

31

7 Globale planning BZK Eind juni ‘14: start internet consultatie; IPO+VNG voorontwerp, MvT, artikelsgewijze toelichting September: Oktober:

verwerking inbreng door ministerie(s) toevoeging ontwerp AMvB ministerraad > Raad van State

December:

advies RvS > ministerraad > Kamer

Ca. 1-1-2016:

invoering voor risicoklasse 1

Ca. 1-1-2019:

gefaseerde invoering voor risicoklassen 2 en 3

Na 1-1-2019:

evaluatie


22

een oprechte zorg! Wordt het een snelweg zonder vangrail ?


33

De financiering nieuwe stelsel • Afgelopen vrijdag onderzoek naar nieuw financieringsstelsel aangeboden aan Tweede Kamer door minister(VBWTN, VNG, BZK) • Huidig stelsel is niet meer houdbaar. • Kruissubsidiering wordt niet meer geaccepteerd • Dekking staat zwaar onder druk • Nieuw stelsel (bij private kwaliteitsborging minder individueel belang, meer algemeen belang) • Oplossingsrichting ‘Uurtje factuurtje’ • Oplossingsrichting ‘Gebiedsheffing’ • Oplossingsrichting ‘OZB/Algemene middelen’


Aantal aanvragen


35

Uren per aanvraag CC1


CC2

CC3

36

Uren per categorie CC1


CC2

CC3

37

Kosten/opbrengsten per categorie


38

Privaat wat moet, publiek wat onvermijdelijk is Vereniging BWT Nederland

Recommend Documents