Prijsvorming en strategisch inkopen op de energiemarkt
Erik Suichies – Manager Commercial Product Expertise Nuon Sales Nederland DACT – 6 oktober 2009
| 0
Inhoud
Introductie Nuon Ontwikkelingen op de energiemarkt Prijsvorming op de energiemarkt
Strategisch inkopen van energie
| 1
Inhoud
Introductie Nuon Ontwikkelingen op de energiemarkt Prijsvorming op de energiemarkt
Strategisch inkopen van energie
| 2
Nuon in Nederland Klantenbestand
Elektriciteitsproductie en Gasopslag
NL Elektriciteit (100% = 7 mln) Nuon 34%
NL Gas (100% = 6.4 mln) Nuon 29%
Eneco 25%
Eneco 28%
Cluster Amsterdam 1,320 MW + trade floor
Zuidwending
Nuon ESSENT
Nuon Others 10%
Others 11%
Es s ent 29% Delta 2%
RWE 3% Delta 3%
Nuon
ENECO
Es s ent 26%
Cluster Velsen 950 MW Cluster Utrecht 920 MW Epe
ESSENT DELTA
NL groen stroom (100% = 2.4 mln) Nuon 26%
Buggenum 250 MW
NL Warmte (100% = 0.2 mln)
Eneco 18% Eneco 41%
Nuon 39%
Elektirciteits productie Duurzame assets
Others 18%
Ondergrondse gas opslag (onder ontwikkeling)
Es s ent 38% Es s ent 20%
| 3
Nuon verhandelt 3 portfolio’s Productie: Gas:
2 BCM
Kolen:
2,0 m Mt
Verkoop: Gas: 7 BCM Elektriciteit: 24,5 TWh
Trading: Gas: 25 BCM Kolen: 100 m Mt Elektriciteit: 340 TWh Olie: 200 MB Carbon: 40 mt
| 4
Integratie van Nuon binnen Vattenfall Group
Wind capaciteit – # 1 in off-shore wind
Biomassa capaciteit – #5
Finland
Warmte productie – #1
Trading – Top 3 Zweden
DK
Elektriciteitsproductie #5 GB
NL BE
Polen
Technology development - Wereldleider Wind, biomassa, zon, getijde, CCS
Duitsland
Klanten – # 6 7,5 miljoen klanten
| 5
Inhoud
Introductie Nuon Ontwikkelingen op de energiemarkt Prijsvorming op de energiemarkt
Strategisch inkopen van energie
| 6
Bewezen oliereserves
Resteert: 40 jaar
Bron: BP Statistical review of world energy 2005
| 7
Groei BNP wereldwijd
Bron: PIRA | 8
Effect op de olievraag
Bron: PIRA | 9
Substitutiekosten olie 2009 vraag 84 MMB/dag
Bron: PIRA | 10
Vraag naar kolen wereldwijd Wereld kolenafname 2006
Wereldproductie (2006): • Steam coal: 6,0 btons
Rest of the world 986 16%
• Bruinkool: 900 mio tons
USA 1053.6 18%
Indonesia 195 3%
Russia 309.2 5%
Australia 373.8 6% South Africa 256.9 4%
Japan 1.3 0%
India 447.3 7%
China 2380 41%
Nog 200-250 jaar kolenreserves
| 11
Belangrijkste exporteurs van steam coal Australië
Colombia
Indonesië
Rusland
Zuid-Afrika
600
500
mn ton
400
300
200
100
0 1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008F
Bron: The International Coal Trading Market
| 12
Gasstromen - verwachting EU
13
| 13
Gasstromen vanuit Rusland Nord stream
14
| 14
South stream route
| 15
EU gasmarkten in ontwikkeling
Groen: liquide markten
Oranje: markten in ontwikkeling
| 16
Gasrotonde in ontwikkeling
Ontwikkeling Oude/ Bunde
BBL
Bron: GTS, april 2007
| 17
Nederland wordt exporteur van elektriciteit
NorNed (vanaf 2008)
Nederland ontwikkelt zich naar exporteur van elektriciteit: 2008: 0,2 GW import 2009: 1,7 GW export 2016: 15,9 GW export Bij realisatie van geplande centrales
BritNed (verw. 2011) | 18
Inhoud
Introductie Nuon Ontwikkelingen op de energiemarkt Prijsvorming op de energiemarkt
Strategisch inkopen van energie
| 19
Wat beïnvloedt de marktprijs? Ruwe olie
Kolenmijnen
TTF gas
LSFO/Gasolie
(Gas)
CO2
Fabrieken Weer Vraag en aanbod Elektriciteit
Aanbod in binnen- en buitenland
Sociaal economische effecten | 20
Verschillende marktplaatsen
Termijnmarkt: •‘Over the counter’ prijzen voor levering volgende maanden, kwartalen, jaren •Dagelijkse prijsnotering voor perioden vooruit •Zie www.endex.nl Dagmarkt: •Prijzen voor levering morgen •Zie www.apx.nl Onbalans: •Verschil tussen vooraf aangegeven afname (nominatie) en daadwerkelijke afname •Afwijking wordt afgerekend volgens onbalans prijsmethodiek •Wordt meestal afgekocht in het energiecontract
| 21
04-10-09
20-09-09
06-09-09
23-08-09
09-08-09
26-07-09
12-07-09
28-06-09
14-06-09
31-05-09
17-05-09
03-05-09
19-04-09
05-04-09
22-03-09
08-03-09
22-02-09
08-02-09
25-01-09
11-01-09
28-12-08
14-12-08
30-11-08
16-11-08
02-11-08
19-10-08
05-10-08
Price per barrel
Brent Oil
90,00
80,00
70,00
60,00 Brent $ Spot
Brent euro Spot
50,00
40,00
30,00
20,00
| 22
Prijsontwikkelingen olie
•
• •
Olieprijsbewegingen met name bepaald door het sentiment op de aandelenmarkt en door de euro/dollar koers Dollar blijft zwak (1,45 – 1,48 EUR/USD) OPEC is slechts 63% compliant, dus veel OPEC landen houden zich niet aan productiebeperking Wereldwijde voorraden zijn hoog, boven het 5 jaars gemiddelde Mild orkaan seizoen, weinig productie uitval
• •
Fundamenten nog steeds zwak, lage vraag, hoge voorraden. Onze outlook is op korte termijn zijwaarts
• •
| 23
04-10-09
20-09-09
06-09-09
23-08-09
09-08-09
26-07-09
12-07-09
28-06-09
14-06-09
31-05-09
17-05-09
03-05-09
19-04-09
05-04-09
22-03-09
08-03-09
22-02-09
08-02-09
25-01-09
11-01-09
28-12-08
14-12-08
30-11-08
16-11-08
02-11-08
19-10-08
05-10-08
€ / MWh
TTF Gas
40
35
Gasprijzen 2010 met 60% gezakt in 12 maanden
30 Y 2010
Y 2011
25 Q1 2010
Q2 2010
Q3 2010
20
15
10
| 24
Prijsontwikkelingen gas
Gas Spot • TTF spot prijzen handelen tussen €7.00 en €10.00 • Voorraden in de UK 98% vol en voorraden op het continent lopen op • LNG blijft Europa binnen komen. Wij verwachten dat dit zal toenemen in oktober, omdat de prijzen in Europa hoger zijn dan in de VS • Gasvelden/ verdeelstations zijn allemaal terug uit onderhoud Gas Termijnmarkt • Cal 10: 15 €/MWh, Cal 11: 20 €/MWh • Dalende curve doordat producenten verkopen, waaronder GasTerra • Door voldoende aanbod is onze outlook dat de markt nog steeds ruimte heeft om verder te dalen
| 25
04-10-09
20-09-09
06-09-09
23-08-09
09-08-09
26-07-09
12-07-09
28-06-09
14-06-09
31-05-09
17-05-09
03-05-09
19-04-09
05-04-09
22-03-09
08-03-09
22-02-09
08-02-09
25-01-09
11-01-09
28-12-08
14-12-08
30-11-08
16-11-08
02-11-08
19-10-08
05-10-08
$/Mt
Coal API 2 (including freight)
150
140
130
120
110 Y 2010
Y 2011
Q1 2010
100 Q2 2010
Q3 2010
90
80
70
60
| 26
Prijsontwikkelingen kolen
Kolen • Prijzen vrij stabiel, gedreven door het sentiment op de oliemarkt • Voorraden zijn vol in ARA (Amsterdam-Rotterdam-Antwerpen), stabiel in India, dalend in China • Er is genoeg aanbod uit Indonesië en Colombia • Kolengestookte centrales minder in gebruik door lage gasprijzen Vracht • Vrachtkosten gestegen in eerste 5 maanden 2009 gestegen door toenemende vraag uit China • Vrachtkosten dalend sinds juni, dalende vraag naar staal en ijzererts • Overschot aan schepen Ruimte voor prijsdalingen door lagere vrachtkosten
| 27
04-10-09
20-09-09
06-09-09
23-08-09
09-08-09
26-07-09
12-07-09
28-06-09
14-06-09
31-05-09
17-05-09
03-05-09
19-04-09
05-04-09
22-03-09
08-03-09
22-02-09
08-02-09
25-01-09
11-01-09
28-12-08
14-12-08
30-11-08
16-11-08
02-11-08
19-10-08
05-10-08
€ / ton
CO2
26
24
22
20
18
16 Y 2010
Y 2011
14
12
10
8
6
| 28
Prijsontwikkelingen CO2
Emissieplafonds • Industrie heeft een overschot van 264 miljoen ton • Elektriciteitssector heeft een tekort van 200 miljoen ton • •
Door minder gebruik van kolengestookte centrales, minder uitstoot Wat gaat de industrie doen met haar overschot?
•
Groot gedeelte van de Europese industrie krijgen gratis rechten vanaf 2013 (ter voorkoming van Carbon leakage)
•
Wij verwachten op korte termijn verder dalende prijzen
| 29
04-10-09
20-09-09
06-09-09
23-08-09
09-08-09
26-07-09
12-07-09
28-06-09
14-06-09
31-05-09
17-05-09
03-05-09
19-04-09
80
05-04-09
22-03-09
08-03-09
22-02-09
08-02-09
25-01-09
11-01-09
28-12-08
14-12-08
30-11-08
16-11-08
02-11-08
19-10-08
05-10-08
€ / MWh
Endex Baseload
100
90
Elektriciteitsprijzen 2010 met 45% gezakt in 12 maanden Y 2010
70 Y 2011
Y 2012
Q1 2010
60 Q2 2010
Q3 2010
nov-09
50
40
30
| 30
04-10-09
20-09-09
06-09-09
23-08-09
09-08-09
26-07-09
12-07-09
28-06-09
14-06-09
31-05-09
17-05-09
03-05-09
19-04-09
05-04-09
22-03-09
08-03-09
22-02-09
08-02-09
25-01-09
11-01-09
28-12-08
14-12-08
30-11-08
16-11-08
02-11-08
19-10-08
05-10-08
€ / MWh
Endex Peakload
130
120
110
100 Y 2010
90 Y 2011
Y 2012
Q1 2010
80 Q2 2010
Q3 2010
70 nov-09
60
50
40
| 31
Prijsontwikkelingen elektriciteit
Centrales in Duitsland en Frankrijk komen niet uit onderhoud. Daardoor zijn de spotprijzen hoger dan de prijzen over een maand Dus ondanks de lage gasprijzen stijgen de elektriciteitsprijzen op de Spot Hoge spark spread (verschil tussen elektriciteitsprijzen en gasprijzen) Op korte termijn verwachten we dalende prijzen door daling gas- en kolenprijzen Prijsontwikkelingen op lange termijn afhankelijk van onderliggende waarden en herstel van de economie
| 32
Inhoud
Introductie Nuon Ontwikkelingen op de energiemarkt Prijsvorming op de energiemarkt
Strategisch inkopen van energie
| 33
Hoe koopt uw organisatie energie in?
Budget
Risico
Aandacht
Visie
Ontwikkeling
Budget: Energiebudget? Restricties? Procedures? Risico: Risicomijdend? Maximale risico? Tot wanneer onzekerheid? Aandacht: Hoeveel tijd? Beschikbaarheid beslissingbevoegden? Visie: Korte-/ lange termijn visie? Ontwikkeling: Verandering in verbruik? Organisatieveranderingen? | 34
Scenario model voor strategisch inkopen van energie
Wat zijn, op basis van historische volatiliteiten van de energieprijzen en verwachtingen over toekomstige prijstrends, de verwachte energiekosten voor komende perioden?
Hiervoor heeft Nuon een scenario model ontwikkeld. Dit geeft klanten inzicht in kansen op lage kosten en risico’s van hoge kosten
| 35
Input in het model Vlakke markt, hoge volatiliteit (jaarlijkse drift: 0% , jaarlijkse volatiliteit: 30% ) €160 €140 €120 €100 €80 €60 €40 €20
| 36
Historische volatiliteiten elektriciteit
25,0%
Jaarlijk s e his tor is che volatiliteit
20,0% Vol200 5 15,0%
Vol200 6 Vol200 7
10,0%
Vol200 8 Vol200 9 Vol2010
5,0%
Vol2011
0,0%
| 37
50 GWh elektriciteit, inkoop voor 2011 90% Bandbreedte Onderkant 90%
Bovenkant 90%
€4.360.000
€3.860.000
62% swing €3.360.000
50% swing €1.430.000
€1.760.000
€1.530.000
€500.000
€1.380.000
Gem . prijs
1 Mom ent
Willekeurige
Collar
Stop Loss
€2.860.000
€2.360.000
€1.860.000
| 38
Dienstverlening Nuon bij strategisch inkopen van energie
Begeleiding en advies bij energie inkoop Optimalisatie van uw energie inkoopportefeuille Maatwerkoplossingen.
Prijzen Trading info
Nuon Portfolio Desk
Markt info
| 39
Hartelijk dank voor uw aandacht
Erik Suichies Manager Commercial Expertise N.V. Nuon Energy/Sales Nederland Spaklerweg 20, Amsterdam Locatiecode 1AA6410 Postbus 41920, 1009 DC Amsterdam Mobiel +31 6 5240 0020 Fax +31 20 562 76 60 www.nuon.nl
| 40
