Praktijkgerichte sessie milieureglementering “Opslag van gevaarlijke producten (Vlarem, Vlarema en CLP) ” donderdag 28 januari 2016 – CNH, Zedelgem PROGRAMMA: Programma voormiddagsessie 09u30-9u45 Korte toelichting plant Zedelgem en milieu KPI’s door dhr Eddy De Nolf, Plant Engineering & Ecology Manager 9u45-11u45 toelichting rond de verschillende milieureglementen op basis van de ingestuurde vragen met interactief gesprek 11u45– Rondgang op het bedrijf waar we in de praktijk gaan kijken naar de 12u30 uitvoering van de milieuvoorwaarden door dhr Oscar Moonen samen met de milieucoördinator CNH dhr Theo Veraghtert Programma namiddagsessie 13u30Korte toelichting plant Zedelgem en milieu KPI’s door dhr Eddy De 13u45 Nolf, Plant Engineering & Ecology Manager 13u45toelichting rond de verschillende milieureglementen op basis van de 15u45 ingestuurde vragen met interactief gesprek 15u45– Rondgang op het bedrijf waar we in de praktijk gaan kijken naar de 16u30 uitvoering van de milieuvoorwaarden door dhr Oscar Moonen samen met de milieucoördinator CNH dhr Theo Veraghtert AANWEZIGEN: Voormiddag: Evelien Anthierens (provincie), Wouter Declerck (Harelbeke), Sofie Demyttenaere (Brugge), Patrick Keirsebilck (Oostkamp), Lies Loosvelt (Zwevegem), Jan Vandecasteele (Gistel), Adelien Vergote (Langemark-Poelkappelle), Els Verhaest (Menen), Silke Willaert (Diksmuide) – Frank Renard (Hoogelede – verontschuldigd) Namiddag: Evelien Anthierens (provincie), Lynn Busschaert (Meulebeke), Marie De Winter (provincie), Krista Hautekeur (De Panne), Luc Leye (Nieuwpoort), Martine Michiels (Veurne), Caroline Oost (Heuvelland) – Jan Vandromme (Koksijde – verontschuldigd) INGESTUURDE VRAGEN: -
-
-
Er is geen recente VIB (veiligheidsinformatieblad) voorhanden, aanpassing 1 juni 2015. Hoe onder de juiste rubriek laten vergunnen? CLP overzicht wijzigingen en overzicht van de meest voorkomende rubrieken aangepast aan nieuwe rubriekennrs Wat adviseren we naar de exploitant ivm opslag biologische oliën (geen gevaarlijke stoffen), moet dit op een inkuiping? Vergunningsplichtig? Onder welk een rubriek moet een opslagtank van afvalolie worden vergund? Afvalolie heeft geen gevarensymbool. Bijkomend : stel dat het afvalolie is van biologische oliën, is dit dan nog vergunningsplichtig? Dit komt bv voor bij “handel in tuinbouwmachines” . Bedrijven met een spuitinrichting en die spuiten met solventen. Hoe gaat een bedrijf hiermee om? Metaalbewerkingsinrichtingen en garages met spuitinrichting. Hoe te beoordelen? waar moet je letten bij de evaluatie van de Vlarem II voorwaarden bij een spuitcabine? Afzuiging met zuivering (wanneer wel/niet nodig) van rookkamer (bv. hout roken met ammoniak), of andere gesloten ruimten (bv spuitcabines) hoe ziet een solventboekhouding eruit? Wat is de exacte werking van een KWS- afscheider? Hoe kan ik beoordelen of deze een goede werking heeft? Een bedrijf wil een tankplaats installeren op hun site. Een dubbelwandige tank en automatische lekdetectie, afvoer regenwater van tankpiste….
VERSLAG: Korte toelichting plant Zedelgem en milieu KPI’s dhr Eddy De Nolf, Plant Engineering & Ecology Manager zie presentatie
sinds 2004: ISO 14 001 o sinds 2012: ISO 50 001(eerste samen met Coca Cola) o er worden een 20 tal KPI gemonitord totaal aantal werknemers: 2.250 – 400 ingenieurs + 200 bedienden in commercieel centra en diensten – in productie 1.400 arbeiders in ploegsysteem en 160 bedienden. 20% budget is investeringsbudget milieu, waarvan 5% uitvoering is van wettelijke vereisten zonder return, de overige 15% van de milieu-investeringen moeten een profijt opleveren bv kunnen afvalwater door speciale techniek reduceren tot 90% wettelijk geen verplichting, voldoen aan de lozingsnormen – kostprijs is te hoog om dit door te voeren. Ook op zaterdag en zondag wordt er gewerkt tss 8 en 18u – geluidshinder is een zeer groot issue voor het bedrijf.
Toelichting rond de verschillende milieureglementen op basis van de ingestuurde vragen met interactief gesprek dhr Oscar Moonen, Professional Consulting zie presentatie (indien hieronder bv S1 vermeld wordt, wordt verwezen nr slide 1) VIB S4:Aanwezigheid VIB niet altijd vereist - Er is een verschil tussen de welzijnswetgeving en de milieuwetgeving, volgens de welzijnswetgeving moet je de gebruikers/personeelsleden informeren over de gevaren en risico verbonden aan het product waarmee ze werken en dit kunnen aantonen, dit kan met VIB - Kleinere bedrijven hebben geen VIB nodig als het onder 17.4 vergund is, alle stoffen mogen ook bij elkaarstaan (het is niet omdat het niet moet dat je niet mag voldoen aan de afstandsregels, inkuiping en brandbestrijdingsregels) - Winkels zijn vrijgesteld voor de winkel, niet voor magazijn, magazijn wordt soms ook “gecoverd” onder dagvoorraad (= alles wat in 24u verbruikt wordt) VIB dien je te vragen voor de aankoop VIB dient door de fabrikant enkel ter beschikking te worden gesteld aan de downstream user (bv iemand die het product gebruikt om zelf mengsel te maken, en niet bv voor verf de professionele schilder want dat is gewoon gebruik, die kan het dus niet afdwingen, ook de gamma is bv een doorverkoper en geen professioneel gebruiker, zal het VIB niet krijgen van de fabrikant hier zal op termijn wel verbetering in komen. Krijg je geen VIB, kan je altijd proberen via een aangetekend schrijven het VIB op te vragen bij de leveranciers (zijn daar gevoelig voor) zo heb je ook bewijs dat het proberen op te vragen hebt maar niet gekregen. Meestal vind je op de site van de fabrikant ook heel wat VIB’s. Voor wat een product mag gebruikt worden staat op het VIB, bv benzine kan gebruikt worden als ontvetter maar VIB vermeld brandstof, indien er iets misgaat als je het gebruikte als ontvetter kan de leverancier zeggen dat je zijn product niet gebruikt hebt voor de juiste toepassing vermeld op het VIB. Voor stoffen mag VIB geen probleem zijn, alle stoffen dienden geregistreerd te zijn, voor mengsels kan het nog een probleem vormen Voor stoffen zijn de overgangsregels verstreken (al 5j) voor mengsels bestaan er nog overgangsregels (laatste voor mengsel < 100 ton productie verstrijken de termijnen eind 2018 en hebben dan nog 6m tijd om VIB op te maken zouden tegen zomer 2019
allemaal nieuw VIB moeten hebben) Met water verdunde stoffen worden niet als mengsels beschouwd S5+6: Geen VIB kan je alle info over de stof vinden op de site van ECHA Je kan zoeken op CAS, ENEC, commerciële naam, … Deze site wordt 2x/j geüpdatet. Per stof vind je er snel een 1.000 tal pagina’s aan info In augustus 2015 is er een KB verschenen dat het VIB enkel nog in het Nederlands moet als het aan een particulier gebruiker wordt afgeleverd. Bv een schilder wordt niet gezien als particulier gebruiker, en dient het VIB dus niet in het Nederlands te hebben, in 1 van de landstalen is voldoende – in het Engels is dus niet ok. De Europese Unie is ook bezig om alle VIB gelijk te schakelen. VIB’s voor stookolie en courante producten opvragen is niet zo zinvol, beter voor de speciale producten opvragen 1x/jaar je leveranciers aanschrijven om de VIB’s op te vragen is zinvol S7: VIB-MSDS: via R zinnen oude MSDS fiches weet je welke nieuwe pictogrammen van toepassing zijn S8: VIB- ADR (transport): er is een verschil tussen de verbruiksverpakking en de transportverpakking qua etikettering. Op de transportverpakking moeten de ADR symbolen staan op de gebruiksverpakking de CLP pictogrammen, indien verpakking beide is moeten beide op de verpakking vermeld staan Op het etiket moeten ook de H zinnen vermeld staan, de fabrikant mag zich beperken tot de 7 belangrijkste, zo kan het zijn dat een H zin waaraan een pictogram gekoppeld is er niet opstaat
Opmerking vlampunt(S11) - Veel fouten tegen gemaakt dubbelle indeling hoofdeigenschap en brandeigenschap bv product is Xi moet je ook naar vlampunt kijken, uitgezonderd brandstoffen daar geldt enkel vlampunt – zie verder brandbare vloeistoffen Opmerking ivm Biociden - Biociden vallen niet onder gevaarlijke stoffen en reach, vallen dus niet onder de rubriek 17 maar onder een aparte rubriek 5. Er is wel een biocide verordening die zegt dat je een licentie moet hebben om ze te verkopen en te gebruiken - Hoe kan je zien dat een product een biocide is? Het moet expliciet op het etiket vermeld staan, er moet een registratienummer op staan en op het VIB staat dat de stof als biocide mag gebruikt worden - Biociden in kleine hoeveelheden niet onder rubriek 17.4 maar onder 5.5 Opmerking ivm afvalstoffen (S4) - Afvalstoffen zijn niet ingedeeld als gevaarlijk product ook al zijn ze gevaarlijk, licht ontvlambaar, giftig ed. Dit komt doordat Vlaanderen alle producten die onder REACH vallen heeft opgenomen in rubriek 17. Afvalstoffen, cosmetica, biociden, en radioactieve stoffen zijn uitgesloten in de REACH verordening. Afvalstoffen worden ingedeeld in rubriek 2 behalve de eigen afvalstoffen die frequent worden afgevoerd daarvoor is geen vergunningsplicht. Regelmatige afvoer = vuistregel is 1x/jaar of 1 container (het mag geen container zijn die er 5j staat voor hij vol is dan geldt 1x/j). Vlarema stelt dat voor afvalstoffen die niet periodiek opgehaald worden, moet je een contract hebben met een erkend ophaler (= een document die zegt dat de ophaler beloofd op afroep die bepaalde stoffen op te halen) bv een garagist die afvalolie opvangt, dit hoort bij zijn activiteit, dus moet het niet onder rubriek 2 vergund worden. BIOLOGISCHE OLIËN (S12 – S13) Biologisch kent Vlarem niet, afhankelijk van hoeveel minerale oliën, Hoe meer bio in de diesel hoe lager het vlampunt hoe gevaarlijker het wordt beschouwd in rubriek 17 bv bio olie aan mazout toevoegen verlaagd het vlampunten wordt “gevaarlijker” Olie heeft een bepaald vlampunt, die van afvalolie is lager, voeger stelde men dat P4P3 werd, nu geschrapt, best is op zeker spelen en het vlampunt van het originele
product nemen. Als het een mix is van verschillende olies ook de hoogste temperatuur nemen Voor rubriek 6.4 zijn er 2 vereisten: het moet om een vloeistof gaan (vaste producten vallen er dus niet onder) en het moet een brandbaar product zijn. Je hebt 2 soorten: brandbare vloeistoffen (met vlampunt tss 60°C en 250°C )en vloeibare brandstoffen zonder GHS02 (met vlampunt tss 60°C en 250°C ) Opmerking, er is nu een eindterm van 250°C ingevoegd die was er vroeger niet Hoe zie je dat iets brandstof is kijk op VIB Benzine is geen brandbare vloeistof, heeft een vlampunt <60°C + andere pictogrammen dus rubriek 17 ipv 6.4 Frituurolie is een brandbare vloeistof is dus ingedeeld in 6.4, afvalolie als het brandbaar is tss 60°C -250°C ook onder 6.4 Opslag olie in een machine moet niet vergund zijn, als de machine vergund is, anders wel vergunnen als opslag
CLP (S14-S21) S15: LNE heeft mooi samenvattingen gemaakt ivm CLP (zie bijlagen)
S16: Bedrijven die hun producten correct en duidelijk vergund hebben moeten enkel deze Excel liggen hebben (zie bijlage b5a Excel tool) Je moet hier wel nog de relatieve dichtheid in rekening brengen, tip CNH zij rekenen altijd met de hoogste dichtheid niet met een gemiddelde dichtheid. S18: solvent gedragen verven vroeger geen symbool nu makkelijk 1à2 symbolen S18: brandstoffen >60°C onder rubriek 6.4 < 60°C onder rubriek 17. Mazout kan zeer afhankelijk zijn van leverancier, beste is om ze zowel onder 6.4 als 17 te laten vergunnen verander je van leverancier en is het vlampunt dan net boven of onder 60°C blijft je steeds in orde met je vergunning. S19: om te weten onder welke rubriek je nu valt dit schema volgen
Opmerking aerosolen (S18) - Er is geen definiete opgenomen in de Vlarem wat aerosolen zijn, vandaar dat klassieke spuitbussen hier ook onder vallen - Vanaf 300L ingedeeld in 17.1.1 (zowel de lege als de volle recipiënten meerekenen uitgezonderd de aangesloten recipiënten) bv 1.000 spuitbussen van 300ml moet ingedeeld worden - Minder dan 300L hoef je ze niet te vergunnen onder 17.4 (wettelijk/juridisch niet verplicht maar wordt meestal toch gedaan) - Een aangesloten flesbatterij >300L is wel ingedeeld - Voor de horeca: een biertap of frisdrankentap is uitgerust met een CO2 gasfles, is de opslag meer dan 300L van de lege en de volle moet je dit ook indelen, de aangesloten fles hoef je niet mee te tellen Opmerking verplaatsbare recipiënten - Er is recent een rechtszaak geweest rond opslag in verplaatsbare recipiënten. Als het binnen het vergund perceel blijft wordt het niet gezien als verplaatsbaar maar vast en dient het vergund te zijn. Dit kan je dan ook doortrekken naar handgereedschap die op hetzelfde vergund perceel blijft
SPUITCABINES (S22-S31) S23: spuiten zonder cabine = ruimte wordt als cabine gezien. Algemene voorwaarden Vlarem: moet gebeuren in een uitsluitend daartoe bestemd lokaal, daar mogen dus geen andere zaken plaatsvinden, je zal ze eerder hierop kunnen verbaliseren dan op de emissies Stel de vraag moet er gespoten worden of kan het door kwast of rol te gebruiken zodat je niet aan de voorwaarden van vlarem moet voldoen S 24:Bekijk altijd eens de BBT studies want vroeg of laat worden die in vlarem opgenomen en moet je er ook aan voldoen - proactief Verdunnen met water wordt niet als zuivering gezien, zuiveren is de concentratie aan milieubelastende stoffen naar beneden halen Controle spuitcabine: afzuigen neemt warmte weg uit een lokaal, als je verwarming overgedimensioneerd is tov afzuiging kan je zien als het in orde is Als een spuitcabine door verschillende partijen gemaakt wordt is de kans groot dat hij niet werkt zoals het hoort, belangrijk bij de controle is ook na te gaan hoeveel eer de cabine gebruikt wordt dagelijks zoals bij CNH of is het een kleine cabine als demo in een school die slechts 5 keer in een jaar gebruikt wordt S25:Voldoen aan de emissiegrenswaarden: je moet dit kunnen aantonen als bedrijf, dit kan je doen door metingen uit te voeren, deze kunnen ook opgelegd worden. Je hebt diffuse en directe emissie Ga bij controle na of ze op de hoogte zijn van ATEX, anders mag je ook argwaan hebben S25: Pols ook bij cabines met een watergordijn wat ze doen met het afvalwater, laten ze het ophalen of verwerken ze het via een eigen waterzuivering (niet gelijk aan septische put), riolering mag niet.. S26: let op 2 punten bij aanvraag: is er een warmtewisselaar aanwezig (zeker aan te bevelen bij grotere debieten) en zit er een filter op de schouw of is er naverbranding S28: onderaan op foto is een drukverschilmeter die elke afzuiging zou moeten hebben, filters in afzuiging vangen verf op en verstoppen – afzuiging werkt niet meer goed, de rode vloeistof in de drukverschilmeter geeft de werking van de afzuiging aan, meestal staat er een streepje waar de rode lijn zich zou moeten bevinden bij goede werking. Zie je geen rode vloeistof in de drukverschilmeter mag je zeggen dat de filters verstopt zijn want als het drukverschil te groot wordt kan het zijn dat de rode vloeistof eruit gezogen wordt. S28: afzuiging kan uitgerust zijn met doek of papierfilter S30: foto links: zones dienen voorzien te zijn van een zelfsluitende deur (ATEX) hier zal de deur nooit sluitend kabels liggen er door S31:vaten dienen geaard te zijn met groen gele kabel te zien op linkse foto SOLVENTBOEKHOUDING (S32-S35) Zie bijlage Excel b7 solventrichtlijn S32:let op dat het verbruik van het einde van vorig jaar hetzelfde is als het begin van het nieuwe jaar, regelmatig zitten hier grote verschillen op. 100L verf is niet gelijk aan 100L solvent dit mag je corrigeren, kan bv 50% verschil in min maken S33: bovenste lijn zijn de processen opgenomen in rubriek 59. S33: Jaarlijks verbruik < dan de drempelwaarde = ok, jaarlijks verbruik> dan mag je bepaalde emissies niet overschrijden Wat er door de schouw naar buiten gaat is een extrapolatie van 1of 2 metingen, gebeurd de meting net bij lage waarden zal dat een impact geven op wat of hoeveel er weg mag gaan via je diffuse emissies (= spontane verdamping) S36: je weet hoeveel er binnenkomt via aankopen en hoeveel er buiten gaat (= je weet hoeveel er niet diffuus verdwijnt bv door naverbranding) het verschil tussen die 2 is diffuse emissie( = wat er niet gecontroleerd naar buiten gaat en dit moet onder een bepaalde drempel liggen
KWS (S36-S40) De werking van een KWS steunt op het verschil in dichtheid tussen water en koolwaterstoffen Het eerste compartiment houdt het vuil, zand en slib tegen (de zwaardere fractie), het 2de compartiment daar gebeurt de scheiding tussen water en KWS, KWS gaat naar boven, de fractie groeit aan en mag niet onder het tussenschot met het derde compartiment door komen, ander is het onderhoud te laat gebeurt. Het 2 de compartiment wordt meestal uitgerust met platen om de afscheiding te versnellen (100mg/l zonder platen, 20mg/l met platen is realistisch) ook om de 5j laten reinigen Waar op letten bij KWS: - dat het eerste compartiment ook regelmatig wordt geledigd - dat als bij reiniging de KWS volledig leeggezogen wordt die eerst terug gevuld wordt met water anders geen goede werking, doordat tussenschot niet werkt en alles meegaat naar de uitlaat - bij zeer droge periodes kan het water verdampen en kan het ook te laag komen te staan zodat tussenschot niet werkt - bij zware regenval kan het zijn dat er geen tijd is voor KWS m zich af te scheiden van het water en kan er ook doorslag ontstaan Vlarem stelt: visueel KWS inspecteren, dit is echter in praktijk niet mogelijk (meestal te diep, onder zwaar deksel en te donker), het komt er op neer dat je de werking opvolgt en op regelmatige tijdstippen laat reinigen zowel drijflaag als slipvang Een KWS is ook geen garantie of bewijs dat je afvalwater voldoet aan de lozingsnormen, het is aan de exploitant om dit aan te tonen aan de hand van analyses Bij plaatsing van een KWS moet je kijken naar de belasting is het geplaatst om 1x per jaar te gebruiken of is het bij een tankplaats waar continue getankt word daar is het risico bij doorslag veel groter KWS en detergenten gaan niet samen, verdunnen KWS TANKENPARK (S41-S45) Regenwater voorkomen bij tankpistes, tank binnenplaatsen, mag voor diesel niet voor benzine. S42: op onderste foto is een putdeksel van een peilbuis (OBO) te zien, dekseltje is kapot, je ziet ook een sluier van brandstof ernaast, bij volgend OBO wordt deze peilbuis hergebruikt en wordt er benzine en diesel opgezogen die er door het kapot deksel ingelopen is = sanering S44:Inkuiping buiten, mag je laten leeglopen als je, je ervan gewist heb dat het enkel regenwater is. Probleem is dat men daarna veelal vergeet het kraantje weer dicht te draaien en als er dan een lek is kan dit leiden tot bodemverontreiniging, beter geen kraantje op plaatsen want vroeg of laat loopt het mis S45: Vloer moet vloeistofdicht zijn, bv vloeistofdichte beton, je dient daarvan een attest te hebben die je moet kunnen voorleggen, onderste foto is een uitvoering in tegelbestrating, kan als er een vloeistofdichte folie onder zit, maar als er veel op gereden wordt en tegel komen scheef te liggen grote kans op scheuren in de folie Rondgang op het bedrijf waar we in de praktijk gaan kijken naar de uitvoering van de milieuvoorwaarden dhr Oscar Moonen samen met de milieucoördinator CNH dhr Theo Veraghtert
Afval uitbesteed aan Van Gansewinkel Tankenpark: ook de vulpunten zijn ingekuipt zo kan niet gemorst worden bij het vullen Hinder van geluid is het grootste punt waar naar de buurt toe moet gewerkt worden, hebben hun mechanisch testlabo verplaatst naar achterzijde terrein (toen nieuw gebouw nodig was) Afvalwater wordt opgeconcenteerd en hergebruikt, slibfractie afgevoerd
Poederlakken, deeltjes worden hergebruikt die door filters worden afgezogen, kunnen maar x aantal keer hergebruikt worden omdat de deeltje steeds kleiner worden en de elektrostatische lading niet meer opnemen
