POLITIE, TWITTER EN GEZAG

POLITIE, TWITTER EN GEZAG

NL

POLITIE NEDERLAND

Strategisch Leidinggevende Leergang 7 Ellen Boverman • Leen van Duijn • Peter de Graaf • Jasper Ritzema

Ellen Boverman Leen van Duijn Peter de Graaf Jasper Ritzema Strategisch Leidinggevende Leergang 7 Begeleider: prof. dr. V.J.J.M. Bekkers Warnsveld, oktober 2011

Voorwoord

Het overkoepelende afstudeerthema van de zevende Strategische Leidinggevende Leergang (SLL7) is de actuele gezagspositie van de Nederlandse politie. Onderzoek naar de huidige stand en een verkenning van de mogelijkheden om het gezag van de Nederlandse politie te versterken is van groot belang, aangezien de legitimiteit van de organisatie direct geraakt wordt, als het gezag van de politie onder druk staat. Wij hebben er voor gekozen om met ons onderzoek op

resultaat niet bereikt zonder de hulp en ondersteuning

zoek te gaan naar de positieve beïnvloeding van het

van een aantal mensen die we hier graag noemen.

politiegezag, door als organisatie bewust gebruik te

Om te beginnen wees prof. dr. Victor Bekkers ons op

maken van social media. De explosieve groei, de kansen

deskundige wijze de weg in het doen van wetenschap-

en “scherpe kantjes” van de verschillende social media

pelijk onderzoek. Daarnaast inspireerde hij ons door

gaan niet ongemerkt aan de politie voorbij, integen-

zijn positief kritische feedback en zijn volharding in

deel de politie doet volop mee, vooral op Twitter. We

het doorleven van de robuuste theorieën. Verder zijn

hebben het onderzoek naar het gebruik van Twitter

we de wijkagenten Bas Slutter en Arnoud Grootenboer

onder wijkagenten met veel enthousiasme voor zowel

dankbaar voor hun optimale medewerking. We hadden

de inhoud als het proces uitgevoerd.

geen betere hoofdrolspelers kunnen kiezen voor ons

Literatuuronderzoek naar de begrippen beeldvorming,

veldonderzoek. Natuurlijk willen we ook de experts en

gezag en leiderschap heeft ons perspectief ten aanzien

leidinggevenden bedanken die hebben meegewerkt

van onze positie als strategisch leidinggevende verder

aan de focusgroep en de gesprekken, die we hebben

verbreed. Het daarop volgende veldonderzoek was een

gehad om het thema scherp te krijgen. We hebben in al

uitdaging. Hoe konden we de relatie tussen beeldvor-

deze gesprekken gemerkt dat er veel belangstelling is

ming, gezag en social media concretiseren en meetbaar

voor ons onderzoek, dus we verwachten dat de uitkom-

maken? We menen daar uitstekend in geslaagd te zijn

sten van deze eindscriptie zeker gebruikt gaan worden

door gebruik te maken van vier verschillende onder-

in de politiepraktijk.

zoeksmethoden. Oktober 2011, De lessen van twee jaar SLL zijn voor ons van grote waarde geweest en we hebben getracht een scriptie

Ellen Boverman, Leen van Duijn, Peter de Graaf en

af te leveren die daar recht aan doet. We zijn dan ook

Jasper Ritzema

enorm trots op het eindresultaat. Maar we hadden dit

Politie, Twitter en gezag

1

2


Inhoudsopgave Samenvatting 5 1. Inleiding

9

1.1 Aanleiding 1.2 Probleemstelling 1.2.1 Doelstelling 1.2.2 Centrale onderzoeksvraag 1.2.3 Deelvragen 1.3 Maatschappelijke en theoretische relevantie 1.4 Theoretische positionering 1.5 Onderzoeksopzet

2. Beeldvorming en social media

15

2.1 Inleiding 2.2 Beeldvorming 2.2.1 Inleiding 2.2.2 Sociale constructie van de werkelijkheid 2.2.3 Kenmerken beeldvorming 2.3 Invloed media op beeldvorming 2.3.1 Inleiding 2.3.2 Frames 2.3.3 Discursieve macht van de media 2.3.4 Frame alignment 2.4 Social media en Twitter 2.4.1 Inleiding 2.4.2 Social media 2.4.3 Twitter 2.5 Relatie beeldvorming en Twitter 2.6 Conclusie

3. Gezag en leiderschap

23

3.1 Inleiding 3.2 Gezag 3.2.1 Gezagsgronden 3.2.2 Politiegezag 3.3 Leiderschap 3.3.1 Kenmerken van leiderschap 3.3.2 Strategisch politieleiderschap 3.4 Conclusie

4. Theoretisch kader en onderzoeksstrategie

31

4.1 Inleiding 4.2 Theoretisch kader 4.2.1 Inleiding 4.2.2 Theoretisch kader 4.2.3 Onderzoeksmodel 4.3 Onderzoeksstrategie 4.3.1 Inleiding 4.3.2 Methoden en technieken van onderzoek


3

4.3.3 Betrouwbaarheid en geldigheid 4.4 Analysekader 4.5 Conclusies

5. Onderzoek en analyse

39

5.1 Inleiding 5.2 Deel A: inhoudsanalyse tweets 5.2.1 Inleiding 5.2.2 Bevindingen inhoudsanalyse tweets 5.2.3 Deelconclusie inhoudsanalyse tweets 5.3 Deel B: enquête en interviews 5.3.1 Inleiding 5.3.2 Bevindingen en analyse enquête 5.3.3 Deelconclusie enquête 5.3.4 Bevindingen en analyse interviews wijkagenten 5.3.5 Deelconclusie interviews wijkagenten 5.4 Deel C: focusgroep 5.4.1 Inleiding 5.4.2 Uitkomsten en analyse focusgroep 5.4.3 Deelconclusie focusgroep 5.5 Conclusies 5.5.1 Inleiding 5.5.2 Effecten van Twitter 5.5.3 Consequenties voor politieleiderschap

6. Conclusies en aanbevelingen

65

6.1 Inleiding 6.2 Beantwoording deelvragen 6.2.1 Deelvraag 1 en 2 6.2.2 Deelvraag 3 en 4 6.2.3 Deelvraag 5 6.2.4 Deelvraag 6 6.2.5 Deelvraag 7 6.3 Beantwoording centrale vraag 6.4 Aanbevelingen

Literatuurlijst

73

Bijlagen

77

1.

Matrix selectie wijkagenten

2.

Turflijst inhoudsanalyse tweets WijkagentSassem

3.

Turflijst inhoudsanalyse tweets PRRGrootenboer

4.

Tweets WijkagentSassem 1 juni t/m 14 juni 2011

5.

Tweets PRRGrootenboer 1 juni t/m 14 juni 2011

6.

Lijst @mentions WijkagentSassem 1 juni t/m 14 juni 2011

7.

Lijst @mentions PRRGrootenboer 1 juni t/m 14 juni 2011

8.

Analyse / topiclijst interviews

9.

Factsheet focusgroep

4


Samenvatting

Eén van de meest opvallende ontwikkelingen van deze tijd is de opkomst van social media. Burgers zoeken contact en interacteren intensief in virtuele netwerken. Meedoen aan de hedendaagse samenleving vindt voor een belangrijk deel plaats via deze sociale netwerken.

Social media kunnen worden gezien als een uitbreiding

ming en strategisch leiderschap.

van de publieke ruimte en juist daar dient de politie

Gezag is niet iets dat iemand of een organisatie van

zich te manifesteren ter bestrijding van de onveilig-

zichzelf heeft. Gezag moet worden verkregen vanuit de

heid, maar ook om haar gezag te verkrijgen van de

gemeenschap, de samenleving. Dit betekent dat de po-

burger. Om gezag te verkrijgen is het van evident

litie zal moeten aansluiten bij de beelden die er bestaan

belang dat de politie optimaal in verbinding staat met

in de samenleving ten aanzien van een gezaghebbende

haar omgeving. De politie kan namelijk niet automa-

politie. In dit onderzoek is aansluiting gevonden bij de

tisch terugvallen op de traditionele gezagsgronden.

theorie van Berger en Luckmann (1966), daarmee is ge-

Juist in de interactie tussen burgers en politie kan de

kozen voor een sociaal-constructivistische positionering.

symbolische macht van de politie gestalte kan krijgen

Door intensieve interactie die in de samenleving plaats

en het gezag van de politie betekenis. Hiermee is de

heeft, worden beelden geconstrueerd die worden

vraag relevant wat het effect van social media is op het

gepercipieerd als werkelijkheid. Beelden ontwikkelen

gezag van de politie. Dit levert de volgende onder-

zich op deze manier tot heersende waarden. Dit geldt

zoeksvraag op:

dus ook voor hoe een gezaghebbende politie eruit zou moeten zien. Politiegezag ontstaat en bestaat dus bij

Wat is het effect van het gebruik van Twitter

de gratie van beeldvorming. Temeer omdat gezag zich

door wijkagenten op de beeldvorming over

laat representeren via symbolen, die per definitie een

het gezag van de politie, hoe kan dat worden

product zijn van beeldvorming.

verklaard en welke consequenties heeft het voor strategisch politieleiderschap?

Om gezag te verkrijgen zal de politie zich bewust moeten zijn van haar potentiële rol in het proces van

Om tot een antwoord te komen op de geformuleerde

beeldvorming wat betreft haar gezag. Het verkrijgen

onderzoeksvraag is literatuurstudie verricht. Een aantal

van gezag via het proces van beeldvorming levert een

sleutelbegrippen uit de onderzoeksvraag is nader be-

strategisch vraagstuk op voor de politieorganisatie:

studeerd. Het gaat om de begrippen: gezag, beeldvor-

“Hoe geven strategisch leidinggevenden vanuit hun po-


5

sitie betekenis aan het gezag van de politie?” Het ant-

wijkagent doet. Burgers worden door de wijkagenten

woord op deze vraag wordt gevonden door invulling

bij het politiewerk betrokken met als achterliggende

te geven aan, en het in stand houden van, een opti-

gedachte de beïnvloeding van de beeldvorming over

male relatie met de omgeving die in overeenstemming

de politie. Twitter is open, laagdrempelig en snel. Daar-

is met de daar heersende waarden met betrekking tot

naast is de expansieve kracht een belangrijk kenmerk

het gezag van de politie, te weten bereikbaarheid,

van Twitter en maakt het op een zeer eenvoudige

aanspreekbaarheid, zichtbaarheid, herkenbaarheid en

manier sociale interactie mogelijk. Door deze interac-

effectiviteit.

tie via Twitter worden individuele beelden aan elkaar gekoppeld (“frame alignment”) en kan een gedeeld

Om een antwoord te vinden op de onderzoeksvraag

beeld ontstaan ten aanzien van een bepaalde situatie.

is naast literatuuronderzoek ook empirisch onderzoek

Dus ook ten aanzien van politiegezag.

gedaan met als concrete vraag wat het veronderstelde

Uit de focusgroep komt naar voren dat verbinding

effect is van het gebruik van Twitter op de beeldvor-

met en nabijheid tot de maatschappij een absolute

ming over het gezag van de politie. Het onderzoek be-

noodzaak en een kernwaarde voor de politie is. Aan-

stond uit vier onderdelen: een inhoudsanalyse van de

wezigheid van de politie in de publieke ruimte, dicht

twitterberichten van twee wijkagenten; een enquête

bij de burger is essentieel voor het bestaansrecht van

onder de “volgers” van de wijkagenten; interviews met

de politie. Twitter is een middel om die aanwezigheid

de twee wijkagenten en een bijeenkomst van een door

en nabijheid vorm te geven. Een politie die middenin

de onderzoekers samengestelde “focusgroep”. Uit de

de maatschappij wil staan moet gebruikmaken van de

vier onderzoeksmethoden zijn opvallende inzichten

media die door velen worden gebruikt. Vooral jongere

naar voren gekomen en door het combineren van de

en toekomstige generaties zijn hierin richtinggevend.

vier methoden is de betrouwbaarheid van het onderzoek vergroot.

Voor de politietop is het de uitdaging om bij te blijven bij de enorme ontwikkelingssnelheid van social media.

Uit de inhoudsanalyse is gebleken dat de twitterende

Strategisch leidinggevenden dienen ruimte te geven

wijkagent aan framebuilding doet; hij selecteert welk

aan activiteiten die er op gericht zijn aansluiting te

nieuws belangrijk is en bepaalt welke aspecten van dat

krijgen en te houden bij deze ontwikkelingen. Twit-

nieuws benadrukt dienen te worden in een twitterbe-

ter is een communicatiemiddel waarmee de politie

richt. Opvallend is dat de tweets waarin de wijkagent

zich kan positioneren in de samenleving. Dit heeft

actief aan framebuilding doet veelal te relateren zijn

strategische implicaties: het vraagt om een nationale

aan de gezagsgronden zichtbaarheid, aanspreekbaar-

visie ten aanzien van dit onderwerp. Echter, voor het

heid en effectiviteit. De tweets hebben effect op de

sturingsvraagstuk dat hieronder ligt is vooral “bottom

informatieverwerking, de attitude, en het gedrag

up” kracht nodig. Immers, de verbinding tussen politie

van de volgers. Regelmatig worden de tweets van de

en samenleving krijgt vorm en vindt zijn verankering

wijkagent “geretweet”. Door de actieve interactie via

op het lokale niveau. De politietop zal daarom ruimte

Twitter kunnen volgers hun beeldvorming over het

moeten geven aan die “bottom up” benadering. Dus

gezag van de politie bijstellen.

geen krampachtige sturing van bovenaf, maar de

Uit de enquête is gebleken dat meer dan 80 procent

ontwikkeling van het gebruik van Twitter overlaten aan

van de volgers behoefte heeft aan meer informatie van

de gebruikers. Hetgeen aansluit bij het wezenskenmerk

de politie via Twitter. Dit biedt kansen om de beeld-

van social media.

vorming over het gezag van de politie te beïnvloeden

Uit het onderzoek zijn een aantal belangrijke aanbeve-

via dit medium. In ieder geval is het zo dat de volgers

lingen te destilleren:

de politie als meer “zichtbaar” ervaren door het

• Om optimaal en adequaat Twitter te kunnen inzet-

gebruik van Twitter. De volgers zien het gebruik van

ten zal een organisatiecultuur nagestreefd moeten

Twitter niet als middel om invloed uit te oefenen op

worden waarin ruimte is om het gebruik van social

de politie. Het gaat hen klaarblijkelijk meer om een

media, Twitter, verder te ontwikkelen. Laat deze

eigenstandige behoefte aan informatie van de politie.

ontwikkeling van het twittergebruik over aan de

In de interviews gaven de wijkagenten aan dat zij in

gebruikers zelf omdat dit aansluit bij het wezens-

de tweets uitleggen wat de politie en meer specifiek de

kenmerk van social media.

6


• Formuleer (bij voorkeur op landelijk niveau) wie of wat de politie wil zijn, aansluitend op de waarden / beelden die er in de samenleving bestaan ten aanzien van politiegezag. Organiseer dat deze beelden ook via onder meer social media worden uitgedragen. • Richt vanuit het besef dat de politie het vertrouwen en de informatie van de burger nodig heeft, het gebruik van Twitter vooral op de lokale netwerksamenleving. Daar is de interactie met de burger het meest intensief en dus het effect van de beeldvorming op het politiegezag het grootst. • Gebruik Twitter doelgericht voor specifieke doelgroepen en niet als een “one size fits all” communicatiemiddel. Stimuleer het bouwen aan online relaties, maar organiseer dat in samenhang met fysiek contact in de lokale netwerksamenleving (de wijk). De combinatie van twittercontact en fysiek contact geeft de burger het gevoel betrokken te zijn bij het politiewerk. Dit zorgt voor een gecommitteerde burger die de politie gezag toekent. • Twitter stelt de politie in staat positie in te nemen dicht bij de burger. Bewaak daarin goed de balans. Gezag bestaat óók bij de gratie van afstand. Uit het onderzoek is gebleken dat Twitter een middel is om de beelden over het gezag van de politie positief te beïnvloeden. Twitter heeft natuurlijk ook negatieve kanten; een onjuist of onbedoeld bericht kan door het karakter van het medium snel en grote (imago)schade aanrichten. Juist van deze effecten lijkt de politieleiding zich bewust. Het is essentieel om vooral de kansen van social media te zien zonder de “scherpe kantjes” uit het oog te verliezen. Social media zijn er en zullen naar verwachting een dominante positie blijven innemen in de samenleving. Interactie is een voorwaarde voor het succesvol toepassen van Twitter. Het medium leent zich niet voor eenrichtingsverkeer, maar vereist een actief contact met de geïnteresseerde en betrokken volgers. Interactie is daarmee de belangrijkste factor om aan gezag te winnen. Het is niet uit te sluiten dat een actieve wijkagent die met zijn tweets en reacties een groot aantal volgers uit verschillende relevante doelgroepen aan zich weet te binden, meer effect sorteert in “de buitenwereld” dan een districts- of korpschef.


7

8


1

Inleiding

1.1 Aanleiding

organisaties gebruiken volgens de DenkTank de mogelijkheden van social media tot op heden onvoldoende.

“De opkomst van social media en de gebrekkige manier

Veel websites van publieke organisaties zijn zo ingericht

waarop publieke organisaties omgaan met nieuwe media

dat de communicatie slechts eenzijdig plaatsvindt. Door

spelen een rol bij het afnemen van het vertrouwen in

de mogelijkheid tot gesprek en discussie te geven, via

de overheid”, aldus een citaat uit het rapport “Zelf

bijvoorbeeld social media, heeft de burger meer directe

Vertrouwen”1 van de Nationale DenkTank 2010, een

invloed en voelt zich meer betrokken. De politie moet

multidisciplinair team dat bestaat uit ongeveer 20

sneller en beter inspelen op signalen uit de samenleving

jonge academici.

en mensen proactief benaderen. De politie kan niet

De Nationale DenkTank buigt zich jaarlijks over een

zonder meer rekenen op het gezag van het blauwe

maatschappelijk probleem en heeft in 2010 onderzoek

uniform, aldus de Nationale DenkTank (2010).

gedaan naar de vraag hoe publieke organisaties de interactie met burgers zodanig kunnen vormgeven dat

Een publieke organisatie als de politie ontleent haar

er een omslag gerealiseerd kan worden van een afha-

legitimiteit aan het feit dat zij namens en ten behoeve

kende en wantrouwende burger naar een betrokken

van de samenleving haar taken uitoefent. Om de

en vertrouwende burger.

politietaak goed en met gezag uit te kunnen voeren en om haar legitimiteit te behouden, heeft de politie het

Kenmerkend voor de huidige netwerksamenleving is

vertrouwen van de burger nodig. En om dat vertrouwen

dat burgers elkaar niet alleen opzoeken in de fysieke

te krijgen en te behouden zal de politie voor de burger

publieke ruimte, maar elkaar steeds meer “treffen” in

zichtbaar moeten zijn.

virtuele netwerken. Dit gebeurt vooral via social media,

Het rapport “Actieve Wederkerigheid”2 van het Ministerie

waarvan Twitter, Facebook, Hyves en LinkedIn de

van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties stelt dat

meest sprekende voorbeelden zijn. Het lijkt er op dat

de burger behoefte heeft aan contact met de politie.

de publieke ruimte is uitgebreid met deze “internet-

De burger wil gehoord worden, bij een beroep op hulp

based” sociale netwerken. Burgers hebben hierin

of ondersteuning, maar ook wanneer men informatie

intensief contact met elkaar; ze organiseren, communi-

kwijt wil. Wanneer de politie te vaak niet thuis geeft

ceren, mobiliseren en wisselen informatie uit via deze

dan ondermijnt dit het gezag van de politie.

sociale netwerken. Deelname aan de hedendaagse samenleving vindt voor een belangrijk deel plaats via

Dit werpt de vraag op waar en hoe de politie op een ef-

deze social media.

fectieve manier in contact kan komen met de burger en

De vraag of de politie zichtbaar aanwezig moet zijn

wel op een manier dat het gezag van de politie positief

in deze netwerken, de “nieuwe” publieke ruimte lijkt

beïnvloed wordt. De aangewezen plaats daarvoor leek

zichzelf dan ook te beantwoorden. Het onderzoek van

tot voor kort de fysieke publieke ruimte. In de huidige

de Nationale DenkTank (2010) wijst uit dat 62 procent

samenleving lijkt het accent te verschuiven naar de pu-

van de burgers vindt dat publieke organisaties meer

blieke ruimte die door social media wordt gecreëerd. Dit

gebruik moeten maken van de nieuwe media. Publieke

is niet zonder gevolgen voor de relatie tussen de politie

1 2

Stichting de Nationale DenkTank (2010) Zelf Vertrouwen, Amsterdam Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (2005) Actieve Wederkerigheid, Den Haag


9

en de burger.

latie versterkt. De politie heeft de taak om een manier

De overheid gaat in het contact met de burger tra-

te vinden hoe zij op een gezaghebbende manier kan

ditioneel uit van hiërarchische gezagsverhoudingen:

participeren in de netwerksamenleving met gebruik van

een wereld die verticaal is georiënteerd, waar gezag

social media. Hier ligt onze fascinatie voor het onder-

bestaat bij de gratie van afstand, zo ook bij de politie.

werp van deze scriptie.

Ambtelijke loyaliteit wordt nog steeds nadrukkelijk verwacht van de politieambtenaar en hoewel de politie

1.2 Probleemstelling

dicht bij de burgers staat is er tot op zekere hoogte nog altijd sprake van professionele distantie. Al was

1.2.1 Doelstelling

het alleen maar omdat de wet de politie haar het gezag geeft, denk aan het geweldsmonopolie. In de we-

De beelden, in het jargon ook wel “frames” genoemd,

reld van social media is echter geen sprake van verticale

die traditioneel in de media ontstaan en worden toege-

gezagsverhoudingen, de werking is vooral horizontaal:

past zijn bepalend voor hoe de burger naar de wereld

iedereen in het netwerk is gelijk, zo wordt veronder-

en dus ook naar de politie kijkt.

steld. Een omgeving waar het meer lijkt te gaan om

De afgelopen jaren zijn de zogenaamde social media

aanwezigheid en populariteit dan om positie, kennis

op internet daar bijgekomen. De overheid is initieel

of macht. Informatie verspreidt zich op het internet

verrast door de kracht van de social media. De snelheid,

mede onder invloed van de social media razendsnel. In-

de grenzeloosheid, het open karakter, het verbindend

cidenten zijn direct en landelijk zichtbaar. Schrijnende

vermogen en de krachtige “framing” binnen social

voorbeelden zijn de rellen bij het publieksevenement

media lijken de overheid veelal op achterstand te zetten

in 2009 op het strand van Hoek van Holland en de

(Bekkers e.a., 2009). Voor de politie is dit niet anders.

wijkproblemen in 2010 tussen de Molukse en de Ma-

Daar komt bij dat er nog weinig is nagedacht over wat

rokkaanse gemeenschap in Culemborg. De politie vindt

de politieorganisatie wil met social media. Wij vragen

het lastig om goed te reageren op negatieve beeldvor-

ons af in hoeverre de politie social media kan gebruiken

ming via de media. Het werken in de “spotlights van

om haar gezag positief te beïnvloeden. Het gezag van

(social) media” lijkt voor de politie een ingewikkelde

de politie is niet alleen toe te schrijven aan formele

opgave.

gezagsgronden, gebaseerd op door de wet toebedeelde taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Een

Uiteraard zijn de actuele incidenten rondom het ge-

ander perspectief gaat er vanuit dat gezag moet wor-

bruik van social media door de politie ons niet ontgaan;

den verdiend en stelt dat de werkelijkheid een sociale

ze dienen als inspiratiebron voor ons onderzoek. De

constructie is (Berger & Luckmann, 1966). Op basis van

worsteling die de strategische top van de politie door-

dit leerstuk kan verondersteld worden dat het “gezag”

maakt in de zoektocht naar een meer actieve houding

van de politie niet een gegeven is, maar iets wat door

binnen de netwerksamenleving heeft zich misschien

de maatschappij aan de politie kan of moet worden

wel het meest duidelijk geuit in het uitblijven van

toegeschreven.

reacties en sturing rondom “uitglijders” op Twitter

Het gezag van de politie is op grond van dit leerstuk

van leidinggevenden. Uiteraard tekent zich hier de

gebaseerd op het gedeelde beeld dat in de maatschap-

schijnbare tegenstelling af tussen enerzijds de brede

pij ontstaat over de wijze waarop de politie haar taken

discretionaire bevoegdheid van de politiefunctionaris

uitvoert, haar verantwoordelijkheden opneemt en

zoals we die gewend zijn en het meer dwingend opleg-

bevoegdheden uitoefent. Dit gedeelde beeld komt

gen van richtlijnen en sturen op gedrag door de top

tot stand door interactie in de samenleving, tussen

van de politieorganisatie. Naast de negatief geladen

individuen onderling, maar ook door interactie met

voorbeelden werden wij ook getroffen door prachtige

de politie. Op basis van dit uitgangspunt kan de vraag

initiatieven en pilots van twitterende wijkagenten.

gesteld worden of dit proces, de sociale constructie van

Hieruit blijkt volgens ons ook de potentie van het ge-

het politiegezag, te beïnvloeden is. Als dat het geval

bruik van social media. Een kant van de social media die

is, kan de politie social media dan als sturingsinstrument

wij nadrukkelijk willen verkennen.

gebruiken? En als de politie de beeldvorming over de

De uitdaging is om de interactie tussen politie en bur-

eigen organisatie zelf kan “framen”, kan zij dan daar-

gers zodanig vorm te geven dat het de vertrouwensre-

mee haar gezag versterken?

10


1. Wat is beeldvorming en hoe wordt beeldDe meeste korpsen maken inmiddels gebruik van

vorming beïnvloed door de media?

social media voor het verspreiden van persberichten, het doen van getuigenoproep en het adviseren over

Beeldvorming is een proces waarin een subjectief beeld

preventie. Vooral de microblogging-dienst Twitter wint

van “de werkelijkheid” wordt gecreëerd, de media heb-

snel aan populariteit; een groeiend aantal politie-

ben een voorname rol in dit proces. De eigen waarne-

ambtenaren twittert. Met name onder wijkagenten

mingen en persoonlijke ervaringen van mensen leggen

neemt het gebruik een grote vlucht. Wij willen met

het af tegen de stroom van meningen en opinies in de

deze thesis onderzoeken of de politie middels het

media (Bovens, ‘t Hart & Van Twist, 2007). De aangebo-

gebruik van Twitter door wijkagenten de beeldvor-

den beelden of “frames” lijken daarbij vaak belang-

ming over de politie kan beïnvloeden teneinde haar

rijker dan feiten. Social media spelen bij het creëren en

gezag te versterken. Aangezien dit onderwerp de

verspreiden van beelden een voorname rol, vandaar de

positionering van de politie direct raakt zal daarnaast

volgende deelvraag.

onderzocht worden wat het gebruik van social media betekent voor strategisch politieleiderschap.

2. Wat is kenmerkend voor social media in het algemeen, en voor Twitter in het bij-

1.2.2 Centrale onderzoeksvraag

zonder?

Uit de doelstelling is de centrale onderzoeksvraag

De opkomst van de “internet-based” sociale netwerken,

waarop deze thesis een antwoord probeert te geven

de zogenaamde web 2.0 toepassingen, maakt dat de

en aanbevelingen tracht te doen, te herleiden. De

fysieke publieke ruimte is uitgebreid met een virtuele

onderzoeksvraag luidt als volgt:

publieke ruimte. Deelname aan de moderne samenleving vindt voor een belangrijk deel plaats via de zo-


genaamde social media. Een belangrijke exponent is de


microblogging-dienst Twitter. Het beeld dat met behulp

het gezag van de politie, hoe kan dit worden

van Twitter over de politie wordt gecreëerd of ontstaat,

verklaard en welke consequenties heeft dit

is mogelijk van invloed op het gezag van de politie. Dit

voor strategisch politieleiderschap?

leidt tot de volgende deelvraag.

1.2.3 Deelvragen

3. Wat is gezag en wat is bepalend voor de mate waarin de politie als gezaghebbend

Om tot beantwoording van de onderzoeksvraag te ko-

wordt ervaren?

men en om recht te doen aan de doelstelling zijn een aantal deelvragen geformuleerd. Met behulp van lite-

De theorie van Weber over gezag kent verschillende

ratuurstudie, waarin een verkenning van de relevante

objectieve bronnen van gezag, te weten: gezag op

theorieën centraal staat, wordt getracht een antwoord

grond van traditie, charisma of op grond van kenbare

te vinden op de volgende vier deelvragen.

en rationeel ontworpen regels (De Jong, 1997: 128-133). Naast deze klassieke benadering van gezag bestaat er ook een ander perspectief dat uitgaat van de gedachte dat de werkelijkheid een sociaal construct is (Berger & Luckmann, 1966). Dit maakt dat het gezag van de politie afhankelijk is van het gedeelde beeld dat in de samenleving over de politie bestaat als gevolg van sociale interactie en communicatie. Leiderschap speelt een belangrijke rol in deze interacties.


11

4. Wat is kenmerkend voor strategisch politieleiderschap?

1.3

Maatschappelijke en theoretische relevantie

De beeldvorming over de politie en politiegezag raakt

De samenleving lijkt steeds afhankelijker te worden

de externe positionering van de politie en daarmee

van internet en social media (Castells, 2009). Social media

ook haar legitimiteit. Dit maakt dat het strategische

beïnvloeden de beeldvorming over de politie en voeden

onderwerpen zijn, die een nadere uitwerking van de

de maatschappelijke discussie over het afnemende

kenmerken van strategisch politieleiderschap recht-

gezag van de politie. De politie is tot op heden onvol-

vaardigen.

doende in staat geweest om zich afdoende te verhouden tot deze maatschappelijke ontwikkeling. Er is een

Na de beantwoording van bovenstaande deelvragen

dringende behoefte om het nieuwe fenomeen social

volgt een uitwerking van de volgende drie deelvragen

media beter te begrijpen en te benutten. Dit onder-

die de basis vormen van ons empirisch onderzoek.

zoek kan een bijdrage leveren aan die zoektocht. In dit licht is het van belang om onderzoek te doen naar het

5. Wat is het veronderstelde effect van het

gebruik van Twitter in relatie tot de beeldvorming over

gebruik van Twitter op de beeldvorming

de politie en de effecten op het gezag van de politie.

over het gezag de politie en hoe kan dit

Het gebruik van Twitter is relatief nieuw bij de overheid

worden onderzocht?

en dus ook bij de politie, maar groeit exponentieel. Het twittergedrag van Nederlandse politieambtena-

Op basis van de verkregen theoretische inzichten

ren is inmiddels als gevolg van een aantal incidenten

wordt een onderzoeksmodel gepresenteerd dat de sa-

onderwerp van discussie in eigen kring en in de media.

menhang tussen de verschillende theoretische deelvra-

Een discussie die niet los te zien is van de brede maat-

gen in beeld brengt. Aan de hand van dit theoretisch

schappelijke discussie over het gezag en de legitimiteit

kader zal de onderzoeksstrategie worden bepaald.

van de politie. Dit geeft het onderwerp tevens een strategische lading. Politieleiders op strategisch niveau

6. Wat is het feitelijke effect van het gebruik

kunnen met behulp van de uitkomst van dit onderzoek

van Twitter op de beeldvorming over het

hun strategie en beleid voor het gebruik van Twitter en

gezag van de politie in de politiepraktijk

andere social media mede bepalen.

en hoe kan dit worden verklaard? Het gebruik van social media door de politie en de Dit onderzoek beoogt vast te stellen wat er feitelijk

invloed van social media op de beeldvorming over het

gebeurt in de politiepraktijk op het gebied van de

gezag van de politie is nog nauwelijks wetenschap-

inzet van social media. Onderzocht wordt of er in de

pelijk onderzocht. Ook is er nog weinig onderzoek

praktijk een relatie is tussen het gebruik van Twitter

verricht naar het gebruik Twitter. Social media bieden de

door wijkagenten en de beeldvorming over het gezag

mogelijkheid voor een nieuwe stijl van communiceren

van de politie.

die past bij deze tijd. Het is transparant, simpel, snel, participatief, direct, altijd bereikbaar, niet hiërarchisch

7. Als er een relatie bestaat tussen het

en overal. De theoretische relevantie van deze scriptie

gebruik van Twitter en de beeldvorming

komt tot uitdrukking in het onderzoek naar de relatie

over het gezag van de politie, welke con-

tussen deze moderne vorm van communicatie en de

sequenties heeft dit dan voor strategisch

beeldvorming over het gezag van de politie.

politieleiderschap? Als uit het onderzoek blijkt dat het gebruik van social media effect heeft op de beeldvorming over het gezag van de politie is het gezien de directe relatie met de externe positionering van de politie van belang om de consequenties voor het strategisch leiderschap van de politie in beeld te brengen.

12


1.4

Theoretische positionering

of “frames” staan centraal.

De beeldvorming over de politie wordt voor een be-

In hoofdstuk 3 worden de begrippen gezag en politie-

langrijk deel bepaald door de manier waarop de media

leiderschap gedefinieerd. Hierbij wordt met behulp van

over de politie berichten. De media geven betekenis

de theorie over het sociaal-constructivisme de invloed

aan belangrijke ontwikkelingen in de samenleving

van beeldvorming op gezag uitgewerkt. De heersende

door de manier waarop beelden worden gepresen-

ideeën over politieleiderschap worden beschouwd in

teerd en gepositioneerd. De media hebben daarmee

de context van de netwerksamenleving en de opkomst

invloed op de manier waarop er door de samenleving

van social media. De begrippen en theorieën hebben een

naar de werkelijkheid wordt gekeken. Wij vinden in

robuust karakter en zullen ook als zodanig beschreven

deze thesis aansluiting bij de theorie van Berger en

worden, waarnodig verduidelijkt met prikkelende, ver-

Luckmann (1966), daarmee kiezen we voor een sociaal-

helderende voorbeelden uit de actualiteit.

constructivistische benadering. Berger en Luckmann stellen dat ieder mens kennis op een eigen wijze construeert, waarbij men sterk wordt beïnvloed door

Onderzoek

de reacties en opvattingen in de sociale omgeving. Het

In hoofdstuk 4 wordt het theoretisch kader vertaald

sociaal geconstrueerde beeld van de werkelijkheid dat

naar een conceptueel model waarin de relatie tussen

zo ontstaat, is de resultante van de interactie tussen de

de centrale begrippen social media, beeldvorming en

verschillende actoren in de maatschappij.

gezag tot uitdrukking wordt gebracht. Daarnaast zal de

Social media worden gekenmerkt door deze interactie

onderzoeksstrategie worden geformuleerd.

en collectieve oordeelsvorming en dragen als zodanig

In hoofdstuk 5 wordt het onderzoeksmodel getoetst

bij aan het gepercipieerde beeld over de politie en

met behulp van empirisch onderzoek. Hiertoe wordt

dus ook het gezag van de politie. Gezag is daarmee

in hoofdstuk 4 eerst een analysekader gepresenteerd.

niet een gegeven, maar iets wat aan de politie wordt

Hoofdstuk 6 tenslotte, completeert het onderzoek en

toegekend of toegeschreven. Strategische leiding-

behelst een weergave van de conclusies en aanbevelin-

gevenden van de politie moeten zich bewust zijn van

gen.

dit effect van (social) media op het beeld over het politiegezag. De politietop is immers verantwoordelijk

De onderzoeksopzet wordt schematisch weergegeven

voor het positioneren van de politieorganisatie in de

in onderstaand figuur:

samenleving om zo haar betekenisvolle rol blijvend in te kunnen nemen. figuur 1.1 onderzoeksopzet

1.5

Onderzoeksopzet

Na dit inleidende hoofdstuk worden onze centrale onderzoeksvraag en de deelvragen uitgewerkt langs de navolgende opzet.

Theoretisch kader De beantwoording van de deelvragen over beeldvorming, social media, gezag en politieleiderschap krijgt gestalte met behulp van literatuuronderzoek. In hoofdstuk 2 staan beeldvorming en social media centraal. Het begrip beeldvorming wordt uitgewerkt. Vervolgens wordt stilgestaan bij wat kenmerkend is voor de hedendaagse beeldvorming en de rol van de media. Het begrip social media en het fenomeen Twitter worden toegelicht. De macht van de media in het proces van beeldvorming en het gebruik van beelden


13

14


2

Beeldvorming en social media 2.1 Inleiding

these questions we adopt some “world picture”. Hawking (1988) beschrijft in deze quote het belang van het heb-

Om tot beantwoording van de centrale onderzoeks-

ben van een “beeld” voor mensen om orde te schep-

vraag te komen zijn in hoofdstuk 1 de volgende deel-

pen in de chaos. Er wordt een gezamenlijk beeld van

vragen benoemd:

de werkelijkheid afgesproken om de rust enigszins te herstellen.

Wat is beeldvorming en hoe wordt beeldvor-

Pirsig (1974) stelt dat de werkelijkheid is opgebouwd

ming beïnvloed door de media?

uit ideeën die groeien naarmate we zelf groeien. Onze perceptie van de werkelijkheid wordt beïnvloed door

Wat is kenmerkend voor social media in het

bijvoorbeeld onze ervaring, achtergrond, leeftijd en

algemeen en voor Twitter in het bijzonder?

sexe. Daarom is onze waarneming van de feiten (mits we feiten gelijkschakelen met de werkelijkheid) nooit

Gelet op het belang van beelden en de zeggings-

waardevrij. Je neemt jezelf als het ware altijd mee in

kracht die er veelal vanuit gaat is het essentieel voor

de waarneming van datgene wat je ziet, voelt, denkt.

ons onderzoek dat we dieper ingaan op het begrip

Daarom komt Pirsig ook niet tot de conclusie dat de

beeldvorming en de rol van de media in het proces van

werkelijkheid niet bestaat. Hij denkt dat die wel dege-

beeldvorming. Hierbij komen met name de factoren

lijk bestaat als een op zichzelf staand iets. Het is echter

die bijdragen aan het construeren van een beeld

de niet waardevrije waarneming van de werkelijkheid

of “frame” aan de orde. Een van meest bepalende

die maakt dat we allemaal een andere werkelijkheid

begrippen rondom beeldvorming is “framing”, een

zien. Hij zegt dat dit ook sterk te maken heeft met de

proces van betekenisgeving dat veelal in de media

waarde die je toekent aan iets dat je gewaarwordt.

plaatsvindt. De kenmerken van “frames” en de rol van

Zo redeneert hij verder dat een gestructureerde

“framing” in en door de media worden beschreven in

werkelijkheid wordt voorgeselecteerd op basis van de

paragraaf 2.3.

waardebron waaruit deze wordt verkregen. Vind je iets

Wat social media zijn wordt behandeld in paragraaf 2.4.

bijvoorbeeld mooi of lelijk, belangrijk of onbelangrijk,

Ook wordt ingegaan op Twitter als populaire represen-

veilig of bedreigend.

tant van social media. In de afsluitende paragraaf 2.5

In onderzoek naar beeldvorming is dit spanningsveld

komen beide deelvragen samen. In paragraaf 2.2 volgt

niet te vermijden: een analyse van “de werkelijkheid”

echter eerst een uitwerking van het centrale begrip

en hoe er over de werkelijkheid gesproken, geschreven

beeldvorming.

en gedacht wordt, maakt duidelijk dat er niet één werkelijkheid bestaat. Dat maakt het noodzakelijk om te

2.2 Beeldvorming

bestuderen welke werkelijkheid gepresenteerd wordt als belangwekkend, met andere woorden welke beeld-

2.2.1 Inleiding

vorming dominant is. In de navolgende subparagrafen wordt nader ingegaan op het proces van betekenisge-

“We find ourselves in a bewildering world. We want to

ving, oftewel beeldvorming.

make sense of what we see around us and ask; what is the nature of the universe? What is our place in it and where did we come from? Why is it the way it is? To try to answer


15

2.2.2 Sociale constructie van de werkelijkheid

die we vervolgens produceren. Aan beeldvorming liggen immers keuzes ten grondslag: wat wel en niet afgebeeld wordt, wie in- of uitgesloten wordt in be-

De sociologen Berger en Luckmann stellen in “The

paalde beelden en teksten en hoe iets wordt afgebeeld.

Social Construction of Reality” (1966) evenals Pirsig

Taal is hierin geen neutrale factor. Berger en Luckmann

dat we constant indrukken opdoen die we veralgeme-

(1966) zeggen zelfs dat “language the most important sign

niseren tot kennis over de werkelijkheid. De werkelijk-

system of human society” is. Dat blijkt al uit het feit dat

heid die mensen ervaren of waarnemen wordt sterk

de betekenis van woorden in de loop van de tijd kan

beïnvloed door de reacties en opvattingen in de sociale

veranderen en per context kan verschillen. Een woord

omgeving. Berger en Luckmann (1966) geven aan dat

krijgt dus betekenis en een lading in een bepaalde

we op basis van de sociale interactie die plaatsvindt in

context, in relatie tot andere woorden en betekenissen.

het dagelijkse leven “afspraken” maken over hoe de

Deze (ver)beeldende werking van taal wordt beeldvor-

werkelijkheid in elkaar steekt.

ming genoemd.

Het sociaal geconstrueerde beeld van de werkelijkheid

Servaes en Tonnaer (1992) definiëren beeldvorming als

dat zo ontstaat is de resultante van de interactie tussen

een proces waarbij op basis van contacten en relaties

de verschillende actoren in de maatschappij. Een proces

met de omgeving de werkelijkheid wordt geïnterpre-

van betekenisgeving dat leidt tot een gemeenschappe-

teerd. Het “beeld” dat wordt aangereikt wordt aan

lijk en gedeeld beeld van de sociale werkelijkheid. De

het eigen referentiekader en de eigen reeds bestaande

beelden die ons bereiken krijgen dus vooral op basis

“werkelijkheid” getoetst. Volgens Berger en Luckmann

van sociale interactie betekenis. De sociale werkelijk-

(1966) is dit een automatisch proces. We zijn ons er niet

heid die als gevolg van dit proces van betekenisgeving

van bewust dat we voortdurend leren hoe de werke-

ontstaat, kan gezien worden als een geïnterpreteerde,

lijkheid eruitziet. Daarom twijfelen we vaak ook niet

gedefinieerde en dus geconstrueerde realiteit.

aan onze opvattingen. Ons beeld van de werkelijkheid

Het gedeelde beeld van de werkelijkheid stolt niet

wordt daarnaast sterk beïnvloed door onze rol, afkomst

alleen in gezamenlijke waarden, normen en opvattin-

en status in de maatschappij (Maeseele, 2003). We ken-

gen, maar ook in symbolen op grond waarvan allerlei

nen de wereld dus zoals we die waarnemen en onze

regelgeleide praktijken ontstaan die we instituties noe-

waarnemingen zijn gebaseerd op aangeleerde interpre-

men. Instituties als het gezin, de school, de kerk, maar

taties. Het proces van betekenisgeving is daarmee voor

ook de politie. Deze instituties beïnvloeden ons denken

een belangrijk deel verankerd in patronen en gewoon-

en handelen en dragen als zodanig bij aan de totstand-

tes, gevormd door ons verleden en vastgelegd in taal en

koming van het gedeelde beeld van de werkelijkheid.

gedrag (Sprenger, 2005). We interpreteren gebeurtenis-

Deze invloed vindt dus vooral plaats via een proces van

sen dus op onze eigen manier en vormen op die manier

socialisatie. Via deze socialisatie leert elk individu zijn

een beeld van de werkelijkheid.

plaats in de maatschappij kennen. Het individu leert dat de wereld is, hoe het zelf de wereld ziet (Berger &

Onze individuele perceptie wordt echter sterk beïnvloed

Luckmann, 1966). In de volgende subparagraaf wordt

door ons sociaal functioneren; in de interactie tussen

het individuele proces van betekenisgeving nader

verschillende mensen worden betekenissen uitgewis-

verkend door een verdere uitwerking van het centrale

seld. Beeldvorming is daarmee, zo bleek al, vooral een

begrip beeldvorming.

proces van sociale interactie (Adoni & Mane, 1984). De sociaal geconstrueerde werkelijkheid die via dit proces

2.2.3 Kenmerken beeldvorming

ontstaat, kan onderhevig zijn aan veranderingen. Het proces verplicht immers niet om alles zomaar aan te

Beeldvorming verwijst zowel naar de tekstuele en

nemen (Berger & Luckmann, 1966). Er is niet één waar-

visuele beelden die ons dagelijks omringen als naar

heid, maar er zijn er zoals Pirsig (1974) al stelde vele

gedachten, overtuigingen, associaties, gevoelens en

naast elkaar. De subjectiviteit van menselijke waarne-

ervaringen. Bovendien beïnvloeden deze beide vor-

ming en oordelen verwordt daarmee tot uitgangspunt.

men van beeldvorming elkaar wederzijds: plaatjes en

Er is weliswaar een gemeenschappelijke betekeniscon-

teksten hebben invloed op denkbeelden, en andersom

structie mogelijk, maar deze is niet vanzelfsprekend en

beïnvloeden deze denkbeelden de plaatjes en teksten

slechts onder bepaalde condities realiseerbaar. De beel-

16


den die door mensen er op na worden gehouden en

2.3.2 Frames

zich “vastzetten” komen dus tot stand door ervaringen die ze zelf meemaken of doordat ze bestaande opvat-

Journalisten laten ons door kaders of “frames” naar

tingen en houdingen geheel of gedeeltelijk overne-

de werkelijkheid kijken. Een dergelijk “frame” geeft

men. Dit maakt beeldvorming een proces waarin een

betekenis aan de (verbeelde) gebeurtenis (Van Twist

subjectief beeld van “de werkelijkheid” wordt ge-

e.a., 2010: 24). “Frames” bemiddelen en verbinden

creëerd. De media hebben invloed op dit proces, het-

feiten, waarden, acties en interpretaties waardoor een

geen beschreven wordt in de volgende paragraaf.

bepaalde (vaak losse) ordening ontstaat waarmee een ambigue werkelijkheid beheersbaar en dus interpre-

2.3 Invloed media op beeldvorming

teerbaar wordt gemaakt (Bekkers e.a., 2009: 51). Schön en Rein (In Hajer & Lawes, 2006: 257) definiëren een

2.3.1 Inleiding

“frame” in deze context als: “a schemata of interpretation that enables individuals to locate, perceive, identify, and label

De media, in onze hoogtechnologische samenleving,

occurences within their life space and their world at large

maken een substantieel deel uit van het in de vorige

rendering events meaningful and thereby guiding action”.

paragraaf beschreven socialisatieproces door hun ver-

Met schemata worden persoonlijke rangschikkingen

mogen om beelden van gebeurtenissen en ervaringen

van subjectieve betekenissen van objecten, situaties of

te tonen, die de meesten onder ons wellicht nooit zelf

gebeurtenissen bedoeld (De Boer & Brennecke, 2009:

zullen ervaren (Maeseele, 2003). We leven in een “me-

228).

diated reality”: “de schaarse rechtstreekse waarnemingen en persoonlijke ervaringen leggen het af tegen de stroom

Entman (1993) omschrijft “framing” als een selectiepro-

van beelden en opinies die dagelijks via de media worden

ces dat leidt tot een bepaalde interpretatie van de wer-

gepresenteerd” (Bovens, ‘t Hart & Van Twist, 2007).

kelijkheid: “framing is selecting some aspects of a perceived reality and make them more salient in a communicating text,

De media beïnvloeden sterk wat “nieuws” is. De media

in such a way as to promote a particular problem definition,

bieden een gemeenschappelijke ervaring en gedeeld

causal interpretation, moral evaluation, and/or treatment

beeld over onze samenleving en binden deze door

recommendation for the item described”.

“de bevestiging van de werkelijkheid”. Ze verzorgen

In het uitdragen van een probleem of vraagstuk als

de framing, scripting en casting waartegen gebeurtenis-

een relevant onderwerp, definiëren en herdefiniëren

sen zichtbaar worden en betekenis krijgen (Van Twist,

mensen dus de vorm en inhoud. Dit proces van defini-

2010). “Feiten” worden omgevormd tot betekenisvolle

ëren en herdefiniëren wordt “framing” genoemd: het

verhalen (framing). Via een script wordt het verhaal

creëren en reproduceren van bepaalde referentiekaders

op het publiek overgebracht (scripting) met behulp

waarmee individuen bepaalde onderwerpen interpre-

van personen die het verhaal vertellen (casting) (Van

teren als zijnde relevant of niet relevant (Bekkers e.a.,

Twist e.a., 2010: 27-28). De media hebben derhalve

2009: 51).

een belangrijke rol in het proces van betekenisgeving,

Op maatschappelijk niveau kan een “frame” gezien

in casu beeldvorming. Zij leveren de beelden op basis

worden als een “account of ordering that makes sense

waarvan het socialisatieproces plaatsvindt en maken

in the domain of policy and that describes the move from

zelf onderdeel uit van dat proces. De media beïnvloe-

diffuse worries to actionable beliefs” (Hajer & Lawes, 2006:

den wat we lezen, zien en horen; naast bijvoorbeeld

256-257). Een categorisering en/of tegenstelling tussen

de onderwerpkeuze en gekozen invalshoek kunnen de

allochtonen en autochtonen is hier een voorbeeld van.

media ook bijdragen aan de beeldvorming van mensen

“Frames” maken het dus mogelijk dat mensen een

door het aantal malen dat aandacht wordt besteed

gemeenschappelijke taal ontwikkelen die helpt een

aan een bepaald onderwerp. Kenmerkend voor de

gedeelde interpretatie van de beleefde werkelijkheid te

hedendaagse beeldvorming in de media is het gebruik

creëren. De media hebben een voorname rol in dit pro-

van “frames”. In de volgende subparagraaf worden de

ces (Snow & Benford, 1988; zie ook Weick, 1969). In het

begrippen “frames” en “framing” uitgewerkt.

gebruik van “frames” komt de zogenaamde discursieve macht van de media tot uitdrukking. Deze discursieve macht van de media wordt in de volgende subparagraaf toegelicht.


17

2.3.3 Discursieve macht van de media

de “frames” die mensen al hadden. Vandaar dat sommigen stellen dat de macht van de

De media “framen” het nieuws en beïnvloeden daar-

media vooral een discursieve macht is (Bekkers e.a., 2009:

mee de definiëring van maatschappelijke vraagstukken

60). De media duiden en koppelen “frames” die door

en problemen. De Boer en Brennecke (2009) stellen dat

bepaalde mensen als betekenisvol worden ervaren en

dit een tweeledig proces is, waarbij onderscheid ge-

door anderen juist niet. Of zoals Street (2001) stelt:

maakt kan worden tussen framebuilding en framesetting.

“media help individuals to pick up particular versions of rea-

Framebuilding duidt op de wijze waarop een onderwerp

lity. They help to construct people’s identities and interests,

wordt gepresenteerd in de media. De media selecteren

and hence their relationship with ‘reality’. Hence, the power

voor het publiek welk nieuws belangrijk is en welk

of the media is primarily perceived as discursive power, in the

nieuws niet en bepalen het kader en de aspecten die

power to create specific frames and to create the alignment

bij de behandeling van het onderwerp benadrukt wor-

between frames. However, the way in which these frames

den. Dit proces wordt beïnvloed door in- en externe

(identities and images) are adopted, is also dependent on the

factoren. Het gepresenteerde beeld krijgt vorm door

resources and skills of people, their own culture, the practices

de (individuele) waarden en normen van de journalist,

in which they are involved”.

diens routine en opvattingen, maar bijvoorbeeld ook

“Framing” heeft dus volgens Street (2001) niet al-

door de gekozen bronnen en geraadpleegde voorlich-

leen betrekking op de productie en reproductie van

ters en woordvoerders (De Boer & Brennecke, 2009).

bepaalde referentiekaders (“frames” die iets zeggen

Framesetting heeft betrekking op de effecten die kun-

over de aard en omvang van een bepaald probleem en

nen uitgaan van de “frames” afkomstig van de media.

mogelijke oplossingsrichtingen) maar ook op de wijze

De ontvangers van het mediabericht of de mediabood-

waarop “frames” worden aangepast omdat verschillen-

schap kunnen de “frames” overnemen, inkaderen en

de actoren hun referentiekaders aan elkaar koppelen.

het onderwerp op basis van het aangeboden “frame” interpreteren. De interpretatie van een onderwerp

2.3.4 Frame alignment

door de media helpt het publiek om het probleem of onderwerp te definiëren. Het “frame” kan het perspec-

Door het koppelen van “frames”, oftewel “frame align-

tief bepalen voor de manier waarom het publiek het

ment”, worden individuele referentiekaders dus aan

onderwerp bekijkt. Op individueel niveau kan frameset-

elkaar gekoppeld zodat een gedeeld begrip ontstaat

ting effect hebben op het proces van informatiever-

van een bepaalde situatie; een gedeeld begrip over de

werking en de attitude en het gedrag ten opzichte

aard en oorzaken van een probleem, mogelijke aanpak-

van een onderwerp veranderen. Op maatschappelijk

ken of over de wijze waarop mogelijke medestanders

vlak kunnen “frames” sociale processen beïnvloeden.

kunnen worden gewonnen. Alleen door dit gedeelde

Hierbij moet gedacht worden aan politieke socialisatie,

begrip kan iemand zich als individu identificeren met

beleidsbeslissingen en collectief gedrag (De Boer &

een groep en delen de leden van deze groep een beeld

Brennecke, 2009).

met elkaar over nut en noodzaak van bijvoorbeeld (politieke) actie (Snow e.a.,1986). Het oppikken en kop-

Veel onderzoek naar de invloed van de media bouwt

pelen van deze frames zorgt ervoor dat de aandacht

voort op het eerder geintroduceerde idee dat we leven

voor een vraagstuk steeds groter kan worden (Bekkers

in een geconstrueerde werkelijkheid (Bekkers e.a.,

e.a., 2009: 74 en 207).

2009: 60). Veel (sociale) problemen of (maatschappe-

“Frame alignment” is dus een noodzakelijke voor-

lijke) crises zijn immers niet een objectief gegeven, ze

waarde voor de expansie van een onderwerp naar een

moeten eerst als zodanig worden gepercipieerd.

breder publiek. De media vervullen hierin een belang-

De opvattingen van mensen over bijvoorbeeld politiek

rijke rol (Bekkers e.a., 2009: 51-52). De discursieve macht

en samenleving worden hierbij overigens sterk bepaald

van de media komt tot uitdrukking in dit proces.

door de “frames” die ze zelf hanteren, door hun eigen

Snow en Benford (1988) maken in dit licht onderscheid

mensen wereldbeelden, hun eigen interpretaties en

tussen drie soorten “framing”. In de eerste plaats spre-

opvattingen. De media helpen mensen om bepaalde

ken Snow en Benford (1988) van “diagnostic framing”.

opvattingen over hoe de wereld in elkaar steekt, te

Deze vorm heeft betrekking op het identificeren en

selecteren; een selectieproces dat gestuurd wordt door

afbakenen van een bepaald feit of gebeurtenis als pro-

18


bleem, daarbij verwijzende naar de oorzaken ervan of

2.4.2 Social media

naar degene die schuldig is aan het ontstaan van het probleem. Een tweede vorm is “prognostic framing”,

Zoals we ook in de voorgaande paragrafen hebben

waarin voorstellen naar voren worden geschoven die

beschreven, gaat de werking van media veel verder

mogelijkerwijs een oplossing kunnen bieden voor het

dan het simpelweg doorgeven van informatie. John B.

probleem, alsmede welke strategieën en tactieken

Thompson betoogt in “The Media and Modernity” (1995)

vereist zijn om deze oplossing te laten werken (Snow &

dat de media nieuwe vormen van actie en interactie

Benford, 1988; zie ook Bekkers e.a., 2009: 51).

in de sociale werkelijkheid mogelijk maken. De media

Tenslotte is er “motivational framing”, hetgeen

creëren nieuwe soorten sociale verbanden en nieuwe

betrekking heeft op de activiteiten die nodig zijn om

manieren om ons met de ander en onszelf te verstaan

mogelijke medestanders te verleiden om zich achter

(Beunders & Muller, 2005: 37). Massamedia kunnen

een bepaald doel te scharen (Snow & Benford, 1988;

worden omschreven als een mediavorm die gericht is op

zie ook Bekkers e.a., 2009: 51).

en ontworpen is om een zeer groot publiek te bereiken. Massamedia kenmerken zich door het feit dat ze vaak

Het dominante beeld dat als gevolg van “frame

min of meer identieke boodschappen verzenden. Voor-

alignment” ontstaat, is over het algemeen een cruciale

beelden van massamedia zijn de klassieke media zoals

factor bij het bepalen van de handelingsopties en de

kranten, tijdschriften, radio en televisie (Bekkers e.a.,

strategische ruimte bij de aanpak van een vraagstuk

2009: 59).

(Van Twist e.a., 2010: 22). Cobb en Elder (1972) wijzen op het belang van krachtige beelden en symbolen,

Naast de klassieke media kennen we door de opkomst

aansprekende metaforen, van retoriek om een aan-

van internet inmiddels de verschillende social media.

sprekend en inspirerend verhaal te kunnen vertellen

De overgang naar het digitale tijdperk is ingrijpend:

dat voldoende beeldend is c.q. tot de verbeelding

internet begon als een communicatienetwerk voor een

spreekt. Burgers en politici laten zich hierdoor sneller

aantal universiteiten en heeft zich ontwikkeld tot een

en gemakkelijker inspireren. Het vergemakkelijkt het

wereld op zichzelf. In december 2010 waren volgens

proces van identificatie en “frame alignment” (Bekkers

de website Internet World Stats meer dan 1,9 miljard

e.a., 2009: 55). Het creëren, oppikken en koppelen van

mensen online3. Een groot deel van hen is met elkaar

“frames” lijkt bij uitstek een functie of mogelijkheid

verbonden in sociale netwerken, waar ze onderling

van social media. In de navolgende paragraaf worden

communiceren, spelen, handel drijven, etc. Er is een on-

social media nader geintroduceerd, in het bijzonder de

eindig web van onderlinge contacten en verbindingen,

microblogging-dienst Twitter.

dat opereert zonder tussenkomst van organisaties. Dit laatste punt is het kenmerkende verschil tussen de

2.4 Social media en Twitter

klassieke media en social media. Bij klassieke media is sprake van een “top-down aanpak”; het creëren en

2.4.1 Inleiding

distribueren van kennis, informatie of een boodschap vindt plaats via professionals en organisaties (“de

Om het effect te kunnen onderzoeken van het gebruik

media”) die de kennis, productievoorzieningen en infra-

van Twitter door wijkagenten is het noodzakelijk om

structuur bezitten om dit te doen. Dit in tegenstelling

de begrippen social media en Twitter te definiëren en

tot de “bottom-up aanpak” van social media; waarbij de

beschrijven. In subparagraaf 2.4.2 wordt de opkomst

gebruiker, en dus veelal niet een professionele organisa-

van social media toegelicht en aansluitend in subpara-

tie, informatie kan verspreiden. We zien dat de toegang

graaf 2.4.3 het fenomeen Twitter.

tot de media verandert; daarom is het ook van belang om aandacht te schenken aan de toegangsmacht die media kunnen bieden aan personen of organisaties.

3

Bron www.internetworldstats.com


19

Dat geldt zeker voor social media. Street (2001) stelt:

Social media als Hyves, Twitter en YouTube zijn de

“access power refers to the way in which the operation of

afgelopen jaren explosief gegroeid tot communicatie-

mass media controls the range of voices or interests, thereby

platformen die niet meer weg te denken zijn. De politie

using various formats and media. The kind of media that is

kan, door social media te benutten, aansluiten op het

being used, creates specific barriers to actors who want to

nieuwsconsumptiegedrag van burgers. Social media, en

push forward their ideas and frames, thereby influencing the

met name Twitter, stellen partijen in staat om snel en

access of the ideas to a larger public” (Street, 2001: 234-

gericht mensen te informeren en te mobiliseren. In de

235). De keuze voor een bepaald medium en de wijze

volgende paragraaf werken we de kenmerken van Twit-

van communiceren heeft invloed op het bereik en

ter nader uit.

bepaalt de wijze en inhoud van bepaalde boodschappen en daarmee de “frames” die naar voren worden

2.4.3 Twitter

gebracht (Bekkers e.a., 2009: 61). Door de mogelijkheden van social media hebben naast de klassieke media

Twitter is opgericht in 2006 en werd in het begin vooral

ook individuen “mediamacht” gekregen.

gebruikt door fans die “hun ster” of idool wilden volgen. Inmiddels twitteren naast individuen, ook be-

Social media is een verzamelterm voor online com-

drijven en organisaties, journalisten en actiegroepen. In

municatievormen en -technieken / sociale netwerken

maart en april 2011 werd in de klassieke media gesteld

waarbij samenwerking tussen gebruikers en het delen

dat de opstanden in de Arabische wereld “twitterrevo-

van informatie door gebruikers centraal staan (Fris-

luties” waren. Dissidenten en rebellen maakten volop

sen e.a., 2008). Onder social media wordt specifieker

gebruik van social media als Twitter, door “real time”

verstaan: platforms op internet waar gebruikers zich

beelden en teksten rond te sturen, mensen te mobili-

kunnen organiseren, samenwerken, vriendschappen

seren, hulp te organiseren en bewijzen te leveren over

onderhouden, delen, ruilen, handelen en/of creëren;

het regeringsgeweld 4.

die open toegankelijk zijn en decentraal georganiseerd, waardoor een actieve inbreng van gebruikers

Kenmerkend voor Twitter is het gebruik van zogenaam-

mogelijk is en waar alles wat op die platforms gebeurt

de microblogs, een variant op weblogs. Een weblog is een

maximaal geëxploiteerd wordt. De drie belangrijkste

verslag of beschrijving van iets wat de gebruiker bezig

kenmerken die in deze definitie besloten zitten zijn:

houdt en wil delen met anderen die daar vervolgens op

open, sociaal en een centrale positie van de gebruiker

kunnen reageren (Van Berlo, 2009). Een blog is dus fei-

(Van Berlo, 2008).

telijk een digitale column, waarbij reacties voor ieder-

Social media laten zich verder kenmerken door:

een zichtbaar zijn. Op die manier wordt er een netwerk

-

“user generated content”; het draait vooral om de rol

of een community gecreëerd rond specifieke onder-

van de website-bezoeker; die zorgt namelijk zelf

werpen. Microbloggen is hetzelfde als bloggen, maar de

voor de inhoud door artikelen te maken, te bewer-

lengte van de berichten is kort en veelal beperkt.

ken, beeldmateriaal toe te voegen, enz.;

Weblogs worden voornamelijk gebruikt voor het

“real time”; er zijn veel actieve gebruikers en daar-

schrijven van korte essays en gedachtegangen, terwijl

mee is een social media-website altijd actueel;

microblogs met name gebruikt worden voor het delen

“persoonlijk”; social media brengen mensen in con-

van updates, ideeën en korte berichten (Ebner & Schief-

tact met elkaar;

ner, 2008). Er wordt veel gebruikgemaakt van draadloze

“interactief”; de interactie komt van twee kanten,

communicatieapparatuur, zoals een mobiele telefoon.

men is bezoeker, maar bepaalt ook mede de in-

Twitter kan omschreven worden als een vorm van

houd van de website;

microblogging; een gratis internetdienst waarbij

“subjectief”; aangezien de invulling door gebruikers

gebruikers korte berichtjes (zogenoemde tweets) van

gebeurt en bronnen daardoor veelal diffuus zijn

maximaal 140 karakters publiceren. Als gebruiker geef

(Frissen e.a., 2008).

je via je computer of mobiele telefoon publiekelijk

- - -

-

antwoord op de vraag: “What’s happening?”. Twitter is

4

In Brabants Dagblad, 7 april 2011

20


een communicatiemiddel dat zowel beeld als tekst snel

informatie en kennis is vervangen door tweerichtings-

kan verspreiden naar één of meer personen, of naar

verkeer. Gebruikers zijn daardoor niet alleen consument

(groepen) personen wereldwijd. De berichten worden

maar vooral ook coproducent (Boulos & Wheelert, 2007;

getoond op de gebruikerspagina en eveneens bij an-

Bekkers e.a., 2009: 55).

dere gebruikers die hebben opgegeven deze te willen ontvangen. Men kan dus tweets volgen van wie men

Beeldvorming is eerder gedefinieerd als een proces

maar wil, waardoor een groot netwerk ontstaat.

van sociale interactie (Adoni & Mane, 1984). Het leren

In vergelijking tot “standaardweblogs” heeft de

van en te midden van anderen is een sociaal proces

microblog-dienst Twitter het kenmerk dat er simpele

resulterend in een gedeeld beeld van de werkelijkheid.

en snelle notificaties worden gedeeld, waardoor er la-

De individuele perceptie van de twitteraar heeft invloed

gere eisen zijn aan de kant van de gebruiker in termen

op de totstandkoming van de geconstrueerde werke-

van investering in tijd en denken voor het creëren van

lijkheid in het netwerk; op basis van de contacten en

nieuwe inhoud. De update-frequentie is mede hier-

relaties in het digitale netwerk wordt de werkelijkheid

door hoog vergeleken met een gewoon weblog. Verder

door de gebruikers geïnterpreteerd. Het beeld dat daar-

is bij mircobloggen de onderlinge verbondenheid bij

door ontstaat wordt door de gebruikers aan het eigen

gebruikers veel groter dan bij gebruikers van gewone

referentiekader en de eigen reeds bestaande “werke-

weblogs (Java e.a., 2007).

lijkheid” getoetst (Servaes & Tonnaer, 1992). Surowiecki

Twitter biedt dus een nieuwe wijze van communiceren:

beschrijft in zijn boek “The wisdom of crowds” (2004)

transparant, simpel, snel, participatief, direct, altijd be-

dat informatie, welke is verzameld door passievolle

reikbaar zijn, niet hiërarchisch en overal. Het heeft een

groepen, vaak van betere kwaliteit is dan informatie

open karakter en er is een lage drempel om iemand

die is verzameld door een individu of zelfs door experts.

een tweet te sturen.

Nu zijn lang niet alle groepen vanzelf “wijs”. Volgens Surowiecki geldt een aantal basisvoorwaarden voor

2.5 Relatie beeldvorming en Twitter

het benutten van collectieve wijsheid. De belangrijkste voorwaarde is dat leden betrokken moeten zijn bij het

Een mediaboodschap heeft pas effect als mensen met

onderwerp. Verder moeten zij in staat zijn zich zo goed

die boodschap zijn geconfronteerd. Hoe meer mensen

mogelijk een onafhankelijke mening te vormen zonder

over een gebeurtenis horen, hoe groter het potenti-

teveel beïnvloed te worden door anderen. Daarbij

ële effect kan zijn (Deutschmann & Danielson, 1960).

moeten de opinies binnen de groep voldoende divers

Media-inhoud waaraan een individu zich heeft bloot-

zijn en worden ze idealiter decentraal gevormd. Boven-

gesteld heeft een belangrijke invloed op de interper-

dien moeten mensen zich kunnen specialiseren en zelf

soonlijke communicatie (De Boer & Brennecke, 2009:

informatie kunnen toevoegen. En als laatste moet er

140). Massamedia bereiken een groot deel van het

een mechanisme zijn dat er voor zorgt dat individuele

publiek, en de bereikte mensen verspreiden het nieuws

meningen samengebundeld worden in collectieve be-

verder via interpersoonlijke communicatie. Social media

slissingen. Dit mechanisme zorgt voor een selectie en fil-

maken het mogelijk om op een andere manier om te

tering. Wanneer aan deze voorwaarden voldaan wordt,

gaan met kennis, informatie of “nieuws”. Social media

dan is de optelling en middeling van individuele kennis

in het algemeen en Twitter in het bijzonder bieden

heel accuraat. Twitter lijkt te voldoen aan de genoemde

geen centrale bron van informatie; de gebruikers delen

voorwaarden van Surowiecki. De “frames” die op Twit-

hun kennis rechtstreeks en onderling in hun netwerk

ter gedeeld worden verbinden feiten, waarden, acties

(Koeleman, 2009: 29-30). Er is hierdoor een verschui-

en interpretaties waardoor een bepaalde (vaak losse)

ving van macht in communicatie ontstaan; gebruikers

ordening ontstaat waarmee een ambigue werkelijkheid

kunnen kiezen wat ze wanneer willen zien én gebrui-

beheersbaar en dus interpreteerbaar wordt gemaakt

kers zijn daarmee deelnemers geworden. Social media

(Bekkers e.a., 2009: 51). De “frames” die gedeeld wor-

hebben het individu toegangsmacht en discursieve

den in de twitterstroom maken het mogelijk dat volgers

macht gebracht. Internetgebruikers zijn dus niet langer

een gemeenschappelijke taal ontwikkelen die helpt een

passieve consumenten die gewillig de inhoud die aan

gedeelde interpretatie van de beleefde werkelijkheid te

hen wordt aangeboden verteren: het vroegere eenrich-

creëren (Snow & Benford, 1988; Weick, 1969). De tweets

tingsverkeer in het toegankelijk maken van specifieke

zijn korte, snelle en vaak impulsieve berichten waarin


21

taal geen neutrale factor is. De woorden krijgen betekenis en een lading in de betreffende context. Het is het proces van de (ver)beeldende werking van (twitter) taal. De volger leert, conform de theorie van Berger en Luckmann (1966), hoe hij de wereld ziet. De werkelijkheid van de volger kan gezien worden als een geïnterpreteerde, gedefinieerde en dus geconstrueerde realiteit. Via Twitter wordt een gedeeld beeld van de sociale werkelijkheid geconstrueerd.

2.6 Conclusie Concluderend kunnen we stellen dat de media een voorname rol hebben in het proces van betekenisgeving en daarmee invloed hebben op de beeldvorming. De media selecteren wat “nieuws”, oftewel relevant, is en definiëren, “framen”, de nieuwsfeiten. De Boer en Brennecke (2009) maken onderscheid tussen framebuilding en framesetting. Framebuilding duidt op de wijze waarop een onderwerp wordt gepresenteerd in de media (De Boer & Brennecke, 2009). Framesetting heeft betrekking op de effecten die kunnen uitgaan van de “frames” afkomstig van de media. De ontvangers van het mediabericht of de mediaboodschap kunnen de “frames” overnemen, inkaderen en het onderwerp op basis van het aangeboden “frame” interpreteren. De interpretatie van een onderwerp door de media helpt het publiek om het probleem of onderwerp te definiëren (De Boer & Brennecke, 2009). De interactie en de dialoog tussen de gebruikers onderling, het samen produceren en delen, zijn typerend voor social media in het algemeen en Twitter in het bijzonder. Dit specifieke karakter van social media en de vrije toegang hebben het individu “mediamacht” gegeven. De relatie tussen het gebruik van Twitter en het proces van beeldvorming komt tot uitdrukking in “frame alignment”. In dit proces worden individuele referentiekaders aan elkaar gekoppeld zodat een gedeeld begrip ontstaat van een bepaalde situatie (Street, 2001). Dit is precies wat er in de “twitterstroom“ gebeurt; de totstandkoming van een gedeeld begrip over het onderwerp waarover getwitterd wordt. Het beeld dat zo ontstaat is volgens Van Twist (2010) een cruciale factor om tot handelen te kunnen komen. Het beeld bepaalt de handelingsopties en de verdere strategische ruimte.

22


3

Gezag en leiderschap 3.1 Inleiding

3.2 Gezag

In dit hoofdstuk worden de derde en vierde onder-

3.2.1 Gezagsgronden

zoeksvraag dieper behandeld. De in hoofdstuk 1 genoemde en nog openstaande

Weber (1947) maakt onderscheid tussen macht en ge-

deelvragen zijn:

zag. Macht is het opleggen van een “wil” aan iemand anders. Het maakt daarbij niet uit wat de wensen/be-

Wat is gezag en wat is bepalend voor de

hoeften van de ander zijn. En of die ander weerstand

mate waarin de politie als gezaghebbend

biedt. De wil wordt hoe dan ook opgelegd. Dit maakt

wordt ervaren?

macht relationeel. Het vereist namelijk iemand die domineert en een ander die zich onderwerpt en luistert

Wat is kenmerkend voor strategisch politie-

naar degene die de macht uitoefent. Macht uitoefenen

leiderschap?

betekent niet per definitie dat er wordt gehoorzaamd. Weber betoogt dat er drie manieren zijn om macht uit

Voor de beantwoording van de eerste vraag kiezen

te oefenen. Door directe fysieke macht, door te belonen

we voor een perspectief dat aansluit op het eerder

of te straffen en door het beïnvloeden van de opinie.

door ons gekozen theoretische perspectief van het

Vaker wordt macht meer via indirecte dwang uitgeoe-

sociaal-constructivisme. Het gezag van de politie is

fend; een combinatie van belonen en straffen door het

niet alleen gebaseerd op een aantal formele gronden,

gebruik van argumentatie, debat en retoriek (De Jong,

maar is vooral gebaseerd op de interactie tussen politie

1997).

en samenleving. Hieruit ontstaat een gedeeld beeld

Gezag daarentegen geeft macht een positieve lading.

over wat politiegezag is. De effecten van de interactie

Het verbetert als het ware de kwaliteit van macht.

maken de relatie tussen politie en samenleving tot

Dat is iets anders dan dat gezag een vorm van macht

een vraagstuk van strategisch (politie)leiderschap. Het

zou zijn. Dus de macht die iemand heeft als autoriteit

raakt namelijk direct aan de legitimiteit van de politie

is in deze context geautoriseerd door de groep die

als organisatie. De vraag die hieruit voortvloeit, is wat

onderworpen is aan die macht. Autoriteit komt van het

de kenmerken van strategisch (politie)leiderschap zijn.

werkwoord autoriseren. De termen autoriteit en gezag

In paragraaf 3.2 definiëren we de begrippen gezag

gebruiken we als synoniemen voor elkaar. Het Neder-

en politiegezag en werken we de relatie uit tussen de

landse “gezag” staat namelijk voor “auctoritas” en daar

politie en samenleving vanuit het perspectief van het

is weer het woord “autoriteit” van afgeleid. Volgens

gezag van de politie. Aansluitend wordt in paragraaf

Weber is legitimiteit de lijm die een gemeenschap en de

3.3 de relatie gelegd met leiderschap en politieleider-

afzonderlijke lagen/systemen die de gemeenschap vor-

schap. Strategisch politieleiderschap heeft onder meer

men aan elkaar bindt. Er moet dus sprake zijn van een

betrekking op de wijze waarop de interactie tussen

zeker geloof in de autoriteit van degenen die het voor

politie en samenleving vorm moet krijgen, met het oog

het zeggen hebben anders werkt het niet binnen de ge-

op een gezaghebbende politie. Daarmee vervult leider-

meenschap of het systeem. Weber onderkent hierin drie

schap een belangrijke rol in de mate waarin de politie

ideaal typen van autoriteit: rationeel-legale autoriteit,

als gezaghebbend wordt ervaren.

traditionele autoriteit en charismatische autoriteit (De Jong, 1997).


23

Drie typen van formeel gezag

ongelijkheid te bewerkstelligen en te verduurzamen.

De rationeel-legale autoriteit behelst het geloof in een

Echter, als niemand deze traditionele autoriteit uitdaagt

formalistisch normenstelsel, in de kracht van de wet

is de kans groot dat het een dominante autoriteit blijft.

en de heersende bindende normen en waarden. Het

Volgens Weber betekent dit dat de ontwikkeling naar

gaat hier dus niet om onderwerping aan een specifieke

een rationeel-legale vorm van autoriteit geblokkeerd

individuele leider, maar aan een verzameling uniforme

wordt, omdat het systeem vanuit zichzelf niet verandert

principes. Leiders hebben het recht te handelen, hun

of evolueert. Het bestendigt dus eerder een status quo

macht uit te oefenen, wanneer ze hun positie hebben

(De Jong, 1997).

verkregen op een procedureel juiste wijze. Autoriteit ligt hier voornamelijk dus bij diegenen die door

De charismatische autoriteit is gebaseerd op vermeende

regelgeving legaal verkregen maatregelen kunnen

buitengewone karakteristieken van iemand. Mensen

uitvaardigen/effectueren (De Jong, 1997). Een goed

worden geraakt door - en reageren op deze vorm

voorbeeld, volgens Weber (1947), van een legale-ratio-

van autoriteit omdat ze daarnaast geloven dat deze

nele autoriteit is de bureaucratie. Een politiek systeem

persoon een speciale roeping heeft. Mensen voelen een

van: wet en regelgeving, veel geschreven documenten,

sterke emotionele band met een charismatisch leider. Of

een grote verscheidenheid aan diensten en afdelingen,

die buitengewone gaven en krachten daadwerkelijk be-

gereguleerde vormen van vertegenwoordiging, re-

staan is irrelevant. Het gaat erom dat de gemeenschap

gelmatige verkiezingen en politieke procedures. Deze

erin gelooft. Charismatische autoriteit wordt gevonden

vorm van autoriteit ziet men vaak bij moderne staten,

in de leider wiens missie en visie het is anderen te inspi-

stadsbesturen en bij publieke en private corporaties

reren. Enkele voorbeelden: Martin Luther King, John F.

waarbij het vaak draait om vakkennis. De bureaucratie

Kennedy en Nelson Mandela.

verkrijgt haar machtspositie door de enorme vakken-

Volgens Weber is de basis voor charismatische autoriteit

nis. Omdat eigenlijk alles via die bureaucratie verloopt,

de erkenning en acceptatie door de gemeenschap van

verwerft de bureaucratie steeds meer kennis en inzicht.

datgene waar de leider aanspraak op maakt (De Jong,

Daarmee bestendigt ze in toenemende mate haar posi-

1997). Charismatische autoriteit kan revolutionair van

tie als rationeel-legale autoriteit.

aard zijn, het kan traditionele autoriteit uitdagen en soms zelfs rationeel-legale autoriteit. Tegelijkertijd kan

Voor de traditionele autoriteit is de legitimiteit geba-

deze vorm van autoriteit verworden tot traditionele

seerd op gewoonte. Legitimiteit en de mogelijkheid

autoriteit wanneer de macht wordt uitgeoefend door

macht uit te oefenen is verkregen vanuit het verleden.

de “incrowd” van de charismatisch leider. Bovendien is

Vaak door overerfelijkheid (Weber, 1947). De traditio-

het lastig voor charismatische leiders om de autoriteit te

nele rechten die hieruit voortvloeien ten behoeve van

behouden. De gemeenschap moet namelijk continu de

de autoriteit worden door de gemeenschap geac-

autoriteit legitimeren. Daarom is het voor de charisma-

cepteerd, of in ieder geval niet kritisch beoordeeld.

tisch leider noodzakelijk constant te presteren. Het gaat

Het gaat hier om het geloof in “de goede oude tijd”,

hierbij om de garantie voor het telkens weer opnieuw

in traditie, in wat men gewoon is te doen. Mensen

verkrijgen van de legitimiteit van zijn autoriteit (De

eerbiedigen het verleden en hebben een stellig geloof

Jong, 1997).

dat werkwijzen die in het verleden hun waarde hebben aangetoond ook voor nu het beste zijn (De Jong,

Gezag als sociale constructie

1997).

Naast deze vormen van formeel gezag bestaat echter

Traditionele autoriteiten zijn bijvoorbeeld vorsten,

ook het gezag als een sociaal construct. Berger en Luck-

stamhoofden, familiehoofden, dominante elites of een

mann (1966) stellen dat ieder mens kennis op een eigen

bepaalde dominante cultuur. Traditionele autoriteiten

wijze construeert en hierbij sterk beïnvloed wordt door

worden ondersteund door symbolen zoals: vlaggen,

reacties vanuit de sociale omgeving. Anders gezegd, het

kruizen, vaste gewoontes en/of informele regels of

geconstrueerde beeld van de werkelijkheid is het resul-

mythes. Of er is een vermeende connectie met “het

taat van de interactie tussen de verschillende actoren in

Hogere”. Structuren en instituties ondersteunen het

de maatschappij. Hierop doorredenerend betekent dit

voortbestaan van de traditionele autoriteit. Volgens

dat het toekennen van en betekenis geven aan gezag

Weber (1947) is traditionele autoriteit een middel om

op dezelfde manier tot stand komt. Er wordt dus een

24


bepaalde waarde aan het gezag toegekend. Of zoals

staande voortvloeit, is dat gezag niet meer automatisch

Castells (2009) het heeft verwoord: gezag in de net-

en voor altijd wordt toegeschreven (“ascribed”). Gezag

werksamenleving komt vooral tot uitdrukking doordat

wordt onder invloed van beeldvorming door inspan-

mensen ergens waarde aan toedichten.

ning verworven (“achieved”) en in stand gehouden. In

Vanuit het beeld dat gezag een sociaal construct is

de volgende subparagraaf wordt beschreven wat dit

heeft Zijderveld zijn visie op gezag, als aanvulling op

betekent voor het gezag van de politie.

Weber, beschreven. Weber bekijkt gezag meer vanuit het perspectief van een organisatie of institutie. Hij

3.2.2 Politiegezag

spreekt in dit verband bijvoorbeeld van de bureaucratie, dominante elites en charismatische autoriteiten,

In de voorgaande subparagraaf hebben we de gezags-

die op zichzelf welhaast ook als instituties zijn te

gronden in algemene zin beschreven. Vervolgens is het

bestempelen.

relevant te beschrijven wat de gronden zijn voor het

Zijdervelds perspectief op gezag heeft meer het

gezag van de politie in het bijzonder. Kenmerkend voor

individu als vertrekpunt. Iemand met gezag wekt

de politie is dat zij de belichaming is van het gewelds-

bewondering op, dwingt respect af en heeft moreel

monopolie van de staat. De politie als institutie staat in

overwicht. Dit gebeurt dan op een manier dat het

het teken van het geweldsmonopolie. De basis hiervoor

invloed heeft op het handelen van mensen (Zijderveld,

werd gelegd door Thomas Hobbes (1588-1679). Deze

1985). De waarden die Zijderveld in verband brengt

Engelse filosoof had, door de wetteloosheid en het

met gezag zijn expliciet afhankelijk van de vorming

geweld van zijn tijd, een somber perspectief op een

van een gedeeld beeld. Dit gedeelde beeld komt tot

staat zonder gezag. De mens zou dan zijn overgeleverd

stand als gevolg van sociale interactie in de samenle-

aan een “strijd van allen tegen allen”. Om dit niet te

ving. Eenvoudiger gezegd, er is pas sprake van respect

laten gebeuren moeten burgers in overeenstemming

afdwingend gezag als mensen een gedeeld beeld of

met elkaar macht en gezag overdragen aan een derde

opvatting hebben over welke vorm dat dan aan zou

partij. Dit zou een vorst of soeverein kunnen zijn die

moeten nemen. Pas dan is gezag ook legitiem.

verregaande bevoegdheden heeft om de woelende

Vanwege deze redenering voegt Zijderveld twee

krachten in toom te houden. Een “sociaal contract”

gezagsgronden toe aan de gezagsgronden van Weber.

waarbij burgers gezamenlijk de macht overdragen.

Namelijk gezag dat voortkomt uit de publieke opinie

In de zienswijze van Rousseau (1712-1778) over het “so-

en gezag dat is gebaseerd op professionele competen-

ciaal contract” doet elk individu een stap terug ten be-

tie. Deze twee gezagsgronden zijn volgens Zijderveld

hoeve van datgene dat bijdraagt aan het voortbestaan

dynamisch van aard, omdat ook de publieke opinie

van de gemeenschap. Omdat Rousseau van mening was

dynamisch van aard is. Het is juist die dynamiek in onze

dat burgers vooral naar zichzelf toerekenden, moesten

moderne samenleving die de trigger vormt voor een

zij daar in opgevoed worden.

steeds vaker veranderende beeldvorming. Dit betekent

Uit deze denkbeelden kan wettelijk gezag opgevat

dat de sociaal geconstrueerde werkelijkheid met

worden als:

betrekking tot gezag aan verandering onderhevig is.

1. het resultaat van een afspraak van burgers onder-

Legitiem gezag is onder de invloed van beeldvorming dus tijdelijk van aard. Tegelijkertijd is hiermee gezegd dat gezag voorwaardelijk is, het moet aan bepaalde voorwaarden voldoen. Gezag moet zich voortdurend

ling, het “sociaal contract”; 2. een onafhankelijke scheidsrechter die conflicten beslecht; 3. een geweldsmonopolie.

waarmaken en tastbare effecten sorteren in de samenleving. Daarmee lijkt gezag een meer contractuele

Deze denkbeelden gaan vooral over staatsvorming en

relatie te zijn geworden. Dit betekent dat er voort-

-inrichting. Het derde punt, het geweldsmonopolie,

durend moet worden geschoold om de competenties

positioneert de staat als maatschappelijke institutie.

op peil te houden om het gezag niet te verliezen. Het

De staat beschikt over het alleengebruik van geweld

gevolg hiervan is dat gezag zich steeds verder speciali-

namens en voor de samenleving (Weber, 1947). Ver-

seert. Uitgesproken vakkennis wordt steeds belangrij-

bijzonderd naar de situatie binnen de grenzen van

ker. Hierdoor versmalt het gezag. Men weet meer over

Nederland heeft de politie het monopolie van legitieme

minder. De notie van Zijderveld (1985) die uit boven-

geweldsuitoefening in handen. Het geweldsmonopolie


25

is daarmee het bestaansrecht van de politie. De politie

aan een ernstig gebrek aan flexibiliteit, responsiviteit,

kan interveniëren in het domein van de burger door

ondernemingsgeest en effectiviteit (Noordegraaf, 2004).

inbreuk te doen op diens grondrechten. Dit geeft de

Effectiviteit en efficiency zijn daardoor leidende thema’s

politie een verregaande potentiële machtspositie.

op de politiële beleidsagenda. Het bedrijfsleven en de

Die machtspositie dient te worden gecontroleerd.

daar bestaande/veronderstelde vormen van leiderschap,

Dit gebeurt in eerste aanleg door het bevoegd gezag

sturing, prestatie- en kwaliteitsmanagement wordt ge-

(Rosenthal, 2007).

zien als voorbeeld en geprobeerd wordt dit te imiteren

Burgers hebben echter, naast het bevoegd gezag,

in de veronderstelling gezag te verwerven (Boin e.a.,

steeds meer een rol gekregen, zich een rol toegeëi-

2003).

gend, in het controleren van de politie. Terpstra (2010) noemt in zijn boek “Het Veiligheidscomplex” een aantal

Onder invloed van het bedrijfsmatige denken verschuift

factoren die hebben bijgedragen aan het tanende

het gezag van de politie naar zogenoemd consequen-

gezag van de politie. Zoals de opkomst van proteste-

tieel gezag (Suchman, 1995). Hierbij verkrijgt de politie

rende jeugdbewegingen, de ontzuiling, het stijgende

haar gezag door het realiseren van output en prestaties.

onderwijsniveau, de wens van “hoger geplaatsten” tot

Dit komt in de buurt van de opvatting van Zijderveld:

meer egalitaire verhoudingen en het ontstaan van een

expertises die zich moeten bewijzen in succesvolle out-

stedelijke onderklasse waarvan de jeugd zich niet zo

put. Volgens Terpstra (2010) is het voor politieorganisa-

gemakkelijk voegt naar de regel en gezag. Daarnaast

ties vaak moeilijk gezag te herwinnen door de aanpak

zijn sinds de jaren ‘90 burgers zich meer zorgen gaan

van criminaliteit en wanorde zelf. Een belangrijke reden

maken over veiligheid, vooral op het gebied van over-

hiervoor is dat de burger vooral verlangt dat de politie

last, criminaliteit en terrorisme. De burger verwacht

tegen de ander optreedt.

van de overheid oplossingen op deze terreinen. De

Terpstra (2010) merkt op dat de politie eerder symbo-

politie moet zich dus op een andere manier gaan

lische legitimiteitstrategieën inzet om haar gezag te

verhouden tot haar omgeving. Het gezag op basis van

tonen. Symbolische aspecten nemen een belangrijke

ongelijkheid en onderschikking is daardoor niet meer

plaats in bij het politiewerk. Denk hierbij aan het uni-

vanzelfsprekend. De taak van de politie kan daarom

form, de insignes, het logo, de politieauto en de slogan:

niet langer meer worden opgevat als louter wetshand-

“Waakzaam en Dienstbaar”. Volgens de filosoof Paul

having. Het optreden van de politie is derhalve niet

Moyaert (2007) zijn mensen veel meer symboolgevoe-

zondermeer gelegitimeerd. De burger eist daadwer-

lig dan rationeel. Symbolen worden gebruikt om een

kelijke bescherming en veiligheid van de overheid

complexe werkelijkheid te percipiëren. Ze dienen om

(Terpstra, 2010).

de werkelijkheid begrijpbaar te maken. Zo beschouwd bestaan symbolen bij de gratie van beeldvorming. Zij-

Het antwoord op deze vermeende gezagscrisis is

derveld (1985) zegt in dit verband dat gezag an sich niet

gezocht in “service”: van een gezagsrelatie van on-

waarneembaar is. Het wordt zichtbaar via de represen-

gelijkwaardigen naar een dienstverleningsrelatie van

tanten, de symbolen van het gezag.

gelijkwaardigen (Terpstra, 2010). Met deze paradigma-

Manning (1977) onderscheidt echter andere strategieën

wisseling vat de veronderstelling post dat de legiti-

waarmee de politie probeert haar missie, mandaat en

miteit van de politie in belangrijke mate afhangt van

activiteiten te presenteren. Zoals haar professionaliteit,

het aantoonbare productieniveau. Het streven naar

de bureaucratische onpersoonlijke uitstraling, de inzet

een grotere bedrijfsmatigheid en servicegerichtheid

van moderne strategieën en het gebruik van crimi-

als mogelijk antwoord op het afnemende gezag van

naliteitscijfers. Het bedrijfsmatige denken werkt een

de politie. Veel van die hervormingen om te komen

meer instrumentele opvatting van het politiewerk in de

tot een meer bedrijfsmatige politieorganisatie zijn

hand. Het lijkt te hebben geleid tot de ontmythologi-

ontleend aan het New Public Management. Het boek

sering van de politie waarbij de symbolische macht van

“Reinventing Government” van Osborne en Gaebler

de politie wordt ondermijnd en daarmee haar gezag

(1992) is hierin trendsettend geweest. Volgens Osborne

(Hoogenboom, 2006). Andere gezagsgronden zijn

en Gaebler heeft de eenzijdige fixatie op regels, proce-

hierdoor onder druk komen te staan, zoals bereikbaar-

dures en hiërarchische sturing de publieke sector opge-

heid, aanspreekbaarheid, zichtbaarheid, herkenbaar-

blazen, spilziek en traag gemaakt. De sector zou leiden

heid en effectiviteit. Deze waarden staan symbool voor

26


politiegezag en ontstaan vanuit beeldvorming. Het

samenleving. Een proces dat in dit verband van belang

gaat er niet om of de burger er nu wel of niet terecht

is, is attributie: het toeschrijven van de oorzaken van

ontevreden over is. In dit geval doet de notie van Tho-

gebeurtenissen aan mensen, omstandigheden of dingen

mas (1928) opgeld: “when men define situations as real,

(Heider, 1958). Heider beschreef in zijn theorie de wijze

they are real in their consequences”.

waarop mensen het gedrag van zichzelf en van anderen

Voor de politie is het daarom van belang dat zij zich

verklaren in termen van oorzaak en gevolg en hoe dit

meer richt op de eisen die de burger aan haar stelt

van invloed is op hun motivatie. Heider deed onderzoek

teneinde haar gezag meer gestalte te geven. Juist in de

en stelde vast dat mensen vrijwel automatisch attri-

interactie tussen burgers en politie kan de symbolische

bueren wanneer zij gedrag van anderen waarnemen

macht van de politie vorm krijgen en krijgt het gezag

en daaraan conclusies verbinden (Heider, 1958). De

van de politie betekenis. Uit het voorgaande blijkt

attributietheorie is van belang om te bezien of dat wat

dat het van belang is dat de politie investeert in een

de politie wil zijn ook in die mate wordt toegeschreven

optimale relatie met de omgeving. Politieleiderschap

door de samenleving.

in deze context is dan ook niet iets wat los gezien kan worden van de relatie met de samenleving. De positie

3.3.2 Strategisch politieleiderschap

en het gezag van de politie worden ontleend aan de samenleving, of beter, worden haar gegund door de

In subparagraaf 3.2.2 hebben we geschreven over de

samenleving. Het hangt in sterke mate of van de beel-

veranderde relatie tussen politie en samenleving. Onder

den die de samenleving heeft, of krijgt voorgeschoteld,

invloed van beeldvorming die ontstaat in de omge-

van en over de politie. De volgende paragraaf gaat

ving van de politie wordt haar gezag op een bepaalde

dan ook over de rol van leiderschap in dit proces.

manier gepercipieerd. We schreven dat het gezag van de politie gestalte kan krijgen door tegemoet te

3.3 Leiderschap

komen aan belangrijke sociale waarden van de burger. Dat betekent dat zichtbaarheid, aanspreekbaarheid,

3.3.1 Kenmerken van leiderschap

bereikbaarheid, herkenbaarheid en effectiviteit “instrumenten” zijn om de beeldvorming ten aanzien van het

Met betrekking tot het begrip leiderschap wordt een

gezag van de politie positief te beïnvloeden (Terpstra,

groot aantal definities gehanteerd. Stoker en Kolk

2010; Stichting Maatschappij, Veiligheid en Politie,

(2003) komen tot de volgende definitie van leider-

2002; Boin, e.a., 2003; Ministerie van Binnenlandse Za-

schap: leiderschap is het beïnvloeden van het gedrag

ken, rapport Actieve Wederkerigheid, 2003). Tegelijkertijd

van (een groep) medewerkers, door een persoon die

bestaan ze bij de gratie van beeldvorming. Of vrij naar

ten opzichte van die medewerkers een formele positie

Zijderveld: deze gezagsgronden bestaan alleen maar

inneemt. Dit beïnvloeden van gedrag gebeurt door

via datgene waardoor ze worden gerepresenteerd. Dit

gebruik te maken van bepaalde leiderschapsstijlen,

maakt de vraag hoe de politie het beste de relatie met

eigenschappen en motieven en door het uitvoeren van

de omgeving aan kan gaan om haar gezag positief te

verschillende activiteiten (Stoker & Kolk, 2003). In deze

beïnvloeden tot een strategisch politievraagstuk.

definitie staat de effectiviteit van de leider centraal. Dat is een te eenzijdige benadering. Het gaat om meer

In het algemeen kan strategisch politieleiderschap

dan effectiviteit. Met name de persoon van de leider is

worden opgevat als het optreden en handelen van

onderbelicht. Van Loon (2006) voegt aan de leider-

hooggeplaatste politiefunctionarissen voor zover dat is

schapsdefinitie de visie van de leider toe en het feit dat

gericht op structurele en duurzame (verbetering van de

leiderschap zich afspeelt binnen een bepaalde context

organisatorische) kwaliteit in het politiekorps (Boin e.a.,

(de organisatie binnen een maatschappelijk krachten-

2003). Structurele en duurzame kwaliteit van het korps

veld). Hij definieert leiderschap als: het vanuit een visie

is mede afhankelijk van de relatie die de politie heeft

van de leider dingen gedaan krijgen voor, door en met

met haar omgeving, de burgers. Hiermee ontstaan twee

mensen binnen de context van de organisatie in het

dimensies in het strategisch politieleiderschap: richting

maatschappelijk krachtenveld (Van Loon, 2006).

geven aan het korps en inbedden van het korps in de

Politieleiderschap is in deze context dan ook niet

maatschappelijke politieke context.

iets wat los gezien kan worden van de relatie met de

Een heldere inspirerende visie is nodig om richting te


27

kunnen geven aan een korps. Die visie moet zodanig

de burger zal de politie moeten sturen om haar gezag

worden gecommuniceerd dat alle korpsleden weten

te verstevigen. Immers, de burger is een belangheb-

wat de te behalen doelen zijn en waarom dat van

bende partij die van essentieel belang is voor het gezag

belang is. Bovendien zal de visie in overeenstem-

van de politie. Om op de hoogte te zijn van de feitelijke

ming moeten zijn met de geldende maatschappelijke

omstandigheden, gevoelens en opvattingen van burgers

waarden. Dit geldt ook voor politiek-bestuurlijke eisen

en daar scherp op te kunnen sturen, is de interactie tus-

aan de politie. Dit betekent vooral dat de politie zich

sen politie en samenleving van groot belang. Hier valt

inspant om aansluiting te vinden bij de eisen die de

uit op te maken dat de sociale waarden van de burger

burger stelt aan een effectieve, efficiënte politie (Boin

tevens een middel zijn om de interactie tussen politie

e.a., 2003).

en samenleving inhoud te geven. Het wezenlijke belang

Om op een verantwoorde manier invulling te geven

van die interactie is dat deze sociale waarden van de

aan het bovenstaande onderscheiden Boin, Van der

burger als kernwaarden van en door de politie worden

Torre en ’t Hart drie kernfuncties voor strategisch

geïncorporeerd en vervolgens goed voor het voetlicht

leidinggevenden die de basis vormen voor effectief

worden gebracht. Zodat de beeldvorming omtrent het

leiderschap. Leiderschap wordt gedefinieerd als de

gezag van de politie positief wordt beïnvloed.

uitvoering van de volgende drie kernfuncties (Boin e.a.,

Maar het is bijzonder moeilijk om aan te geven in welke

2003):

mate er wel of niet gehoor moet worden gegeven aan

• Het formuleren en uitdragen van een visie op de

de roep om een meer zichtbare, bereikbare, aan-

realiseerbare doelen van de organisatie. De beleids-

spreekbare, herkenbare en effectieve politie. Bij te veel

matige functie.

gehoor, dan dreigt de politie te worden gezien al een

• Het ontwerpen van een organisatiepatroon waarin

leiderloze, opportunistische organisatie die met alle

organisatieleden hun werk effectief en efficiënt

winden meewaait. Bij te weinig gehoor, ontstaat het

kunnen verrichten. De organisatorische functie.

beeld van een recalcitrante organisatie die het allemaal

• Het bewaken van relaties met belanghebbende

zelf wel weet. De politie heeft tegenwoordig constant

partijen die van essentieel belang zijn voor de legi-

te maken met bestuurlijke, politieke en maatschappe-

timiteit van een publieke organisatie. De diploma-

lijke opdrachtgevers en belanghebbenden die kritiek

tieke functie.

hebben en de koers van de politie nadrukkelijk willen meebepalen. In dit spanningsveld is het van belang dat

Vooral de diplomatieke functie, die uitgaat van het

de autonomie van de politieorganisatie behouden blijft.

bewaken van relaties, geeft aan dat interactie met

Hierin zal de strategische politieleider steeds positie

de omgeving of samenleving ter beïnvloeding van de

moeten kiezen. Het vereist evenwichtskunst van strate-

beeldvorming cruciaal zijn voor een strategische poli-

gisch leidinggevenden. Dit impliceert de volgende eisen

tieleidinggevende.

aan strategisch politieleiderschap om de relatie met de

De belangrijkste symbolische waarde en daarmee ook

omgeving vorm te geven (Boin e.a.,2003):

de belangrijkste taak van de politie is volgens Paul

- Zorg dat de geïnteresseerde buitenwacht een ade-

Frissen (2007): “er simpelweg te zijn”. Blijkens de door de burger belangrijk gevonden sociale waarden wil

quaat beeld van de organisatie heeft; - Leg uit wat de visie inhoudt en laat zo veel zien

zij het gevoel hebben dat de politie er is. En daarvoor

als mogelijk over het feitelijk functioneren van de

moet de politie onder meer bereikbaar, aanspreekbaar,

organisatie;

zichtbaar, herkenbaar, en effectief zijn. De burger wil

- Onderhoud structureel contacten met betrokkenen

namelijk haar informatie kwijt kunnen aan de politie

en geïnteresseerden in het politieke, maatschap-

en wil de politie zien in de buurt omdat dat een veilig

pelijke, bestuurlijke, wetenschappelijke en media

gevoel geeft. De burger wil de politie aan kunnen spre-

kringen;

ken op haar resultaten, op haar effectiviteit. De politie

- Geef fouten toe, leg uit hoe en waarom deze zijn

moet herkenbaar zijn door te laten zien wat de burger

ontstaan en welke lessen de organisatie eruit zal

van de politie kan verwachten. Hierbij gaat het om

trekken.

een eenduidige, consistente werkwijze. Een politie die laat zien betrokken te zijn bij de problemen waar de

Aan de ene kant heeft de strategisch politieleider te

burger tegen aan loopt. Op deze verwachtingen van

maken met een organisatie waar de interne cohesie

28


gewaarborgd moet zijn om te voorkomen dat ze ten

stemming met deze daar heersende waarden.

prooi valt aan allerlei grillen vanuit de samenleving

Voor strategisch politieleiderschap levert het richting

waar op geacteerd moet worden. Het gevaar daarbij is

geven aan deze noties een strategisch vraagstuk op.

dat de politieorganisatie te veel op zichzelf is gericht

Concreet betekent het dat het korps ingebed dient te

en als instituut wegdrijft van haar omgeving.

worden in de heersende maatschappelijke context.

Aan de andere kant trekt de omgeving aan de orga-

Door het beïnvloeden van de beeldvorming vanuit haar

nisatie omdat die allerlei eisen aan de politie stelt en

diplomatieke functie, op een zodanige wijze dat de

invloed wil hebben op de koers van de politie. Hier

samenleving vindt dat de politie haar gezagsrol heeft

zal de politie op adequate wijze op moeten reageren

verdiend.

omdat zij haar gezag verkrijgt door beeldvorming die

Dit maakt het interessant om nader te onderzoeken hoe

in de samenleving tot stand komt.

strategische politieleiders omgaan met dit spanningsveld. Is er een heldere visie, een boodschap, wat de poli-

3.4 Conclusie

tie wil uitstralen? En levert dat een congruent beeld op

in de externe omgeving, bij de burgers. Daarnaast is het

In onze risicosamenleving wordt de roep om “law and

interessant te onderzoeken welke leiderschapsstijlen

order” steeds luider. De traditionele gezagsgronden zijn

daarbij worden ingezet. Kortom, hoe geven strategisch

niet meer de gezagsgronden die de burger de politie

leidinggevenden vanuit hun positie betekenis aan het

toedicht. Gezag is niet iets wat iemand of een organi-

gezag van de politie?

satie van zichzelf heeft. Gezag wordt toebedeeld aan een persoon of organisatie. Gezag wordt dus verkre-

Terug naar de twee hoofdvragen van dit hoofdstuk.

gen van de ander. De burger rekent op een politie die

Vooral beeldvorming van en door de burger is bepalend

zichtbaar, aanspreekbaar, bereikbaar, herkenbaar en

voor de mate waarin de politie als gezaghebbend

effectief is. Een politie die “er is”, verkrijgt gezag van

wordt ervaren. Waarbij gezag zo dicht mogelijk in de

de burger. De burger bepaalt of de politie als gezag-

buurt dient te komen bij de geldende sociale waarden

hebbend wordt ervaren. Wanneer de politie weinig

in de samenleving. Dit komt met name tot uitdrukking

werk maakt van beïnvloeding van de beeldvorming op

in eisen zoals bereikbaarheid, aanspreekbaarheid, ef-

deze gezagsgronden wordt ze als nauwelijks zichtbaar

fectiviteit, zichtbaarheid en herkenbaarheid. Deze eisen

ervaren en zal ze weinig gezag krijgen van de burger.

worden vooral zichtbaar en krijgen vooral betekenis

Gezag laat zich representeren door/via symbolen. Sym-

door “er te zijn”.

bolen kunnen alleen maar ontstaan bij de gratie van

Het kenmerkende van politieleiderschap hierin is dat

beeldvorming. Door interactie met de burger ontstaat

het in staat dient te zijn de organisatie aan te laten

een proces van beeldvorming. Dit betekent dat de

sluiten op het beeld dat de samenleving heeft van

politie door interactie met de burger haar symbolische

een gezaghebbende politie. Maar hierbij is het voor

macht, het fundament van haar gezag, vorm moet

politieleiders tevens van belang daarin te waken voor

geven.

een goede balans opdat de politieorganisatie haar

Om het gezag van de politie te vergroten volstaat

autonomie behoudt.

een meer bedrijfsmatige, servicegerichte aanpak niet. Door het sturen op louter output is de symbolische waarde van de politie voor een belangrijk deel verloren gegaan en is er daarmee afbreuk gedaan aan de fundamenten van het gezag van de politie. Het is voor de politie daarom belangrijk te handelen in overeenstemming met de heersende waarden in de samenleving wat betreft een gezaghebbende politie, te weten: bereikbaarheid, aanspreekbaarheid, zichtbaarheid, herkenbaarheid en effectiviteit. De diplomatieke functie van strategisch politieleiderschap, het bewaken van relaties met belanghebbenden, moet invulling geven aan een optimale relatie met de omgeving in overeen-


29

30


4

Theoretisch kader en onderzoeksstrategie 4.1 Inleiding

4.2.2 Theoretisch kader

Op basis van de in hoofdstuk 2 en 3 verkregen theo-

In hoofdstuk 2 zijn de kenmerkende eigenschappen

retische inzichten wordt in dit hoofdstuk een onder-

van social media beschreven. In algemene termen kon

zoeksmodel gepresenteerd dat de samenhang tussen

gesteld worden dat door de komst van social media

de verschillende theoretische deelvragen in beeld

individuen “mediamacht” hebben gekregen. De discur-

brengt. Aan de hand van dit theoretisch kader zal de

sieve en toegangsmacht die traditioneel bij de klassieke

onderzoeksstrategie worden bepaald. De volgende

media lag, is deels verschoven naar het individu (Street,

deelvraag staat daarbij centraal:

2001). Social media zijn vrij beschikbaar, gemakkelijk toeganke-

Wat is het veronderstelde effect van het

lijk, interactief (sociaal) en vragen slechts een geringe

gebruik van Twitter op de beeldvorming over

investering (een internetverbinding en een eenvoudig

het gezag de politie en hoe kan dit worden

“platform” zijn voldoende) (Van Berlo, 2008). Dit maakt

onderzocht?

dat social media een groot bereik kennen en zeer populair zijn. Eigenschappen waarin de toegangsmacht van

In paragraaf 4.2 wordt het theoretisch kader nader uit-

social media tot uitdrukking komt.

gewerkt en het onderzoeksmodel geïntroduceerd. In

Social media hebben daarnaast discursieve macht en

paragraaf 4.3 volgt de uitleg over de onderzoeksstra-

maken het voor een ieder mogelijk om een beeld

tegie. De operationalisatie van het theoretisch kader

of kader aan te reiken en daarmee zelf “nieuws” te

komt tot uitdrukking in het analysekader in paragraaf

maken. De beeldvorming over een bepaald onderwerp

4.4. Het hoofdstuk wordt afgesloten met de conclusies

wordt daardoor rechtstreeks beïnvloed of bepaald door

in paragraaf 4.5.

een individu of groepen van individuen. Voor Twitter geldt deze invloed op het proces van beeldvorming in

4.2 Theoretisch kader

het bijzonder. De microblogging-dienst is bij uitstek een instrument om snel en bondig een beeld te delen (Van

4.2.1 Inleiding

Berlo, 2008). Met behulp van Twitter kunnen eenvoudig korte notificaties (van maximaal 140 tekens) worden

In de voorgaande hoofdstukken zijn een aantal theore-

geplaatst op internet. Er zijn lage eisen aan de kant

tische inzichten verzameld die ons behulpzaam kunnen

van de gebruiker in termen van de investering in tijd

zijn bij de verdere uitwerking van de probleemstelling.

en denken. Dit maakt de drempel voor het creëren van

De kennis over de relevante begrippen, gehanteerde

nieuwe inhoud in de vorm van een twitterbericht, een

leerstukken en theorieën is daarbij van belang, maar

zogenaamde tweet, laag. Bovenstaande eigenschappen

om tot beantwoording van de centrale onderzoeks-

zorgen ervoor dat de update-frequentie hoog is en de

vraag te komen is bovenal inzicht in de relatie tussen

interactie tussen gebruikers groot (Java e.a., 2007).

de verschillende begrippen een vereiste. De samenhang tussen de begrippen zal beredeneerd worden in

De manier waarop een beeld wordt gedefinieerd en

subparagraaf 4.2.2 en komt vervolgens tot uitdrukking

geïnterpreteerd is in hoofdstuk 2 beschreven in termen

in het conceptueel model in subparagraaf 4.2.3.

van “framing” (De Boer & Brennecke, 2009; zie ook Bekkers e.a., 2009). De Boer en Brennecke (2009) maken


31

daarbij onderscheid tussen framebuilding en frame-

3 aangegeven dat naast de objectieve bronnen van

setting. Framebuilding duidt op de wijze waarop een

gezag, onder andere tot uitdrukking komend in het ge-

onderwerp wordt gepresenteerd of ingekaderd. Snow

weldsmonopolie, gezag ook te definiëren is als sociaal

en Benford (1988) hanteren daarbij een driedeling

construct (Berger & Luckmann, 1966). Zijderveld (1985)

en spreken over “diagnostic framing”, “prognostic

stelt dat het gezag van de politie in dit licht afhankelijk

framing” en “motivational framing”.

is van haar professionaliteit en relatie met de samenle-

Framesetting heeft betrekking op de effecten die

ving. Politiegezag is daarmee uit te drukken in termen

kunnen uitgaan van de “frames”. De ontvangers van

van herkenbaarheid, zichtbaarheid, aanspreekbaarheid,

het mediabericht of de mediaboodschap kunnen de

bereikbaarheid en effectiviteit.

“frames” overnemen en het onderwerp op basis van het aangeboden “frame” interpreteren. “Framing”

Bovenstaande notie zorgt er voor dat het relevant is om

heeft derhalve niet alleen betrekking op de productie

te onderzoeken wat het effect is van tweets (oftewel

en reproductie van bepaalde beelden of referentieka-

“frames”) van wijkagenten (en/of volgers van wijkagen-

ders, oftewel “frames”, maar ook op de wijze waarop

ten) over het professioneel handelen van de politie en

die frames aan elkaar worden aangepast omdat

haar relatie met de burger. Dit maakt “frames” óver het

verschillende actoren hun referentiekaders aan elkaar

gebruik van Twitter door de politie ook interessant. Wat

koppelen. Dit proces is eerder beschreven in termen

zijn met andere woorden de dominante “frames” die

van “frame alignment” (Bekkers e.a., 2009). Het oppik-

ontstaan door en als gevolg van het “twittergedrag”

ken en koppelen van deze “frames” kan er toe leiden

van wijkagenten en wat betekent dit voor de beeldvor-

dat de aandacht steeds groter wordt. Juist dit proces

ming over het gezag van de politie?

wordt door het karakter en de (technische) eigenschappen van Twitter gefaciliteerd. Berichten kunnen op

Tenslotte is het van belang om te onderzoeken wat de

Twitter eenvoudig worden gereproduceerd (middels

consequenties van bovenstaand proces zijn voor het

retweets) en eventuele reacties zijn makkelijk te volgen.

strategische politieleiderschap. Het dominante beeld

Dit zorgt er in voorkomend geval voor dat de bericht-

over het gezag van de politie en de veranderingen in

geving op Twitter ook wordt opgepikt door de klas-

tijd zijn immers strategische onderwerpen die de positi-

sieke media en daarmee een brede lokale, nationale of

onering van de politie raken, zoals eerder is betoogd in

zelfs internationale werking krijgt.

hoofdstuk 1. Deze consequenties voor het strategisch leiderschap

Daarmee komen we op een andere factor, namelijk

kunnen geordend worden langs de volgende drie kern-

de expansie van de aandacht naar een grotere groep.

functies van politieleiderschap (Boin e.a., 2003):

In dit proces van expansie vindt de definiëring van

• De beleidsmatige functie: het formuleren en uitdra-

referentiekaders steeds opnieuw plaats wat uiteindelijk kan resulteren in een breed gedeeld of dominant beeld over het onderwerp in de samenleving (Berger & Luckmann, 1966). Samenvattend kan gesteld worden dat Twitter via de productie en reproductie van beelden of “frames”, de

gen van een visie; • De organisatorische functie: het ontwerpen van een effectief en efficiënt organisatiepatroon; • De diplomatieke functie: het bewaken van relaties met belanghebbende partijen die van essentieel belang zijn voor de legitimiteit van de organisatie.

zogenaamde “twitterstroom”, invloed kan uitoefenen

Vooral deze laatste functie geeft aan dat interactie met

op de beeldvorming. De microblogging-dienst leent

de omgeving of samenleving van cruciaal belang is.

zich hier gezien haar eigenschappen uitermate goed voor.

Op basis van bovenstaand theoretisch kader kunnen het onderzoeksmodel, de onderzoeksstrategie en het

Dit werpt vervolgens de vraag op of politiemedewerkers - en meer specifiek wijkagenten die twitteren - de beeldvorming over bijvoorbeeld het gezag van de politie kunnen beïnvloeden door hun handelen of gedrag op Twitter, zoals dat wordt beleefd of ervaren door de volgers van deze wijkagenten. Hiertoe is in hoofdstuk

32


analysekader worden gepresenteerd.

4.2.3 Onderzoeksmodel

media in het algemeen en Twitter in het bijzonder zijn echter relatief nieuwe onderzoeksdomeinen waarover

Aan de hand van het redeneerpatroon in de vorige

nog weinig wetenschappelijke kennis beschikbaar is. Dit

subparagraaf kan het onderzoeksmodel worden vast-

maakt het gebruik van statistische technieken om de

gesteld en verbeeld. In het onderzoeksmodel (figuur

informatie van een groot aantal respondenten kwanti-

4.1) komt de veronderstelde relatie tussen de centrale

tatief te analyseren minder vanzelfsprekend (Van Thiel,

begrippen tot uitdrukking.

2010: 68). Het is hierdoor lastig een hoofdstrategie voor het onderzoek te benoemen. In dit onderzoek zal der-

figuur 4.1

halve gebruik worden gemaakt van een combinatie van methoden, ook wel “mixed method design” genoemd (Van Thiel, 2010). Het ontwerp van deze combinatie van methoden wordt verduidelijkt in de navolgende subparagraaf.

4.3.2 Methoden en technieken van onderzoek Het theoretisch kader en gepresenteerde onderzoeksmodel lenen zich dus voor een mix van onderzoeksmethoden. Er is getracht om voor de factoren en veronderstelde relaties uit het onderzoeksmodel passende methoden te selecteren. In deze subparagraaf worden In de navolgende paragraaf zal de onderzoeksstrategie

de methoden achtereenvolgens geïntroduceerd en

worden beschreven aan de hand waarvan het onder-

toegelicht. De voor- en nadelen van de verschillende

zoek zal plaatsvinden.

methoden worden ook benoemd.

4.3 Onderzoeksstrategie

Inhoudsanalyse In de eerste plaats zal een inhoudsanalyse worden

4.3.1 Inleiding

verricht naar de tweets van een tweetal geselecteerde wijkagenten. De analyse richt zich primair op het proces

In deze paragraaf staat de strategie voor het empirisch

van beeldvorming (“framing”) in relatie tot het gebruik

onderzoek centraal. De onderzoeksstrategie is de over-

van Twitter door de wijkagenten, een van de veronder-

koepelende opzet of logica van het onderzoek. Binnen

stelde relaties uit het onderzoeksmodel. De retweets en

een gekozen onderzoeksstrategie kunnen meerdere

reacties van de volgers van deze wijkagenten worden

methoden van onderzoek worden ingezet (Van Thiel,

bij de analyse betrokken. De twee wijkagenten worden

2010). Idealiter hangt de keuze voor een strategie

geselecteerd op basis van hun frequente en duurzame

af van het onderwerp van onderzoek, de stand van

(langdurige en consequente) gebruik van Twitter. Het

de wetenschap ten aanzien van het onderwerp en

aantal volgers van de betrokken wijkagent wordt ook

het doel van onderzoek (Van Thiel, 2010: 64). Ook de

betrokken bij de selectie. Tenslotte is het van belang

wetenschapsopvatting, ervaring en scholing van de

dat de geselecteerde wijkagent inhoudelijk relevante

onderzoeker of onderzoekers spelen een rol (Van Thiel,

berichten twittert over de politieprofessie en de relatie

2010: 64).

tussen de burger en politie, reacties krijgt van volgers

Van Thiel onderscheid vier dominante onderzoeksstra-

en ook zelf reageert op berichten van volgers.

tegieën: het experiment, de enquête, de gevalstudie

Bij een inhoudsanalyse wordt de inhoud van bestaand

en het onderzoek van bestaand materiaal. Gezien

materiaal bestudeerd (Van Thiel, 2010: 123). Het be-

het verklarende karakter van de probleemstelling en

richtenverkeer van de twee geselecteerde wijkagenten

centrale onderzoeksvraag en het grote potentieel

zal over een periode van 2 weken aan de hand van het

aan onderzoekseenheden (volgers van twitterende

analysekader worden bezien en geanalyseerd.

wijkagenten) ligt de keuze voor de onderzoeksstrate-

Het voordeel van deze methode is dat er veelal

gie enquête voor dit onderzoek voor de hand. Social

voldoende materiaal beschikbaar is en dat het een


33

efficiënte en goedkope manier van onderzoek is (Van

als gevolg van de onderzoekssituatie (Van Thiel, 2010).

Thiel, 2010). Het belangrijkste nadeel is het operati-

Ook bij de andere methoden in dit onderzoek kan deze

onalisatieprobleem. Bestaand materiaal is voor een

storingsbron zich voordoen (Van Thiel, 2010: 61).

ander doel geproduceerd dan waarvoor het in het onderzoek gebruikt zal worden. Als gevolg hiervan

Interview

sluit de informatie in het materiaal niet altijd aan op

De derde methode die gebruikt zal worden is het

de onderzoeksvragen (Van Thiel, 2010: 121).

interview. De twee geselecteerde wijkagenten zullen geïnterviewd worden. De interviews zullen een semige-

Enquête

structureerd karakter hebben, waarbij de interviewer

De tweede methode die gehanteerd zal worden is de

het gesprek zal leiden met behulp van een interview

enquête. Met behulp van de enquête wordt primair

handleiding. In deze handleiding zullen de onderwer-

onderzocht hoe het gedrag van de wijkagenten op

pen worden opgenomen waarover vragen gesteld

Twitter door de volgers wordt beleefd en of de beeld-

worden en mogelijk een aantal voorgeformuleerde

vorming over het gezag van de politie wordt beïnvloed

vragen staan (Van Thiel, 2010: 109). Aan de hand van

door het gebruik van Twitter.

het analysekader zal een lijst met te bespreken topics

De volgers van de twee geselecteerde wijkagenten

worden samengesteld. De uitkomsten van de inhouds-

zullen gevraagd worden om een schriftelijke vragen-

analyse en enquête zullen betrokken worden in het

lijst in te vullen. Kenmerkend voor een enquête is de

gesprek. De veronderstelde relaties uit het onderzoeks-

grootschaligheid; er zijn veelal veel respondenten en er

model worden hierdoor met behulp van deze methode

is daardoor veel te analyseren informatie beschikbaar.

in samenhang beschouwd.

Daarom wordt er meestal gebruikgemaakt van gestan-

Een groot voordeel van deze methode is de flexibele

daardiseerde metingen, bijvoorbeeld antwoordschalen

manier om informatie te verzamelen. Zo kunnen er

of numerieke antwoordcategorieën. In dit onderzoek

tijdens het gesprek aanvullende (verdiepings)vragen

wordt daar ook voor gekozen.

worden gesteld om een gegeven antwoord beter te

Enquêtes kunnen gehanteerd worden voor het ver-

begrijpen. Een belangrijk nadeel is gelegen in de com-

zamelen van feitelijke gegevens, maar worden vooral

plexiteit. Een goed interview vereist de nodige vaardig-

gebruikt om informatie te verzamelen over de opvat-

heden en gesprekstechnieken van de interviewer. Daar-

tingen van de respondenten over het onderzoekson-

naast kost een interview veel tijd. Dit geldt ook voor de

derwerp, zo ook in dit onderzoek (Van Thiel: 2010,

analyse van de antwoorden (Van Thiel 2010: 108).

86). In tegenstelling tot de inhoudsanalyse wordt bij een enquête nieuwe informatie verzameld (Van Thiel,

Focusgroep

2010). Op basis van het analysekader zal een vragenlijst

Als laatste techniek is gekozen voor het gebruik van een

met overwegend gesloten vragen worden samenge-

focusgroep. Dit is feitelijk een interview met meerdere

steld.

respondenten tegelijkertijd. Een focusgroep heeft het

Een belangrijk voordeel van deze methode is de ef-

karakter van een open discussie over een aantal vooraf

ficiëntie, die het gevolg is van de standaardisatie. De

geselecteerde onderwerpen onder leiding van een

hoeveelheid data maakt dat de uitkomsten veelal

gespreksmoderator (Van Thiel, 2010). De focusgroep zal

eenvoudig generaliseerbaar zijn (Van Thiel, 2010:

samengesteld worden uit tactisch en strategisch leiding-

87). Een nadeel van de standaardisatie is dat het leidt

gevenden van de politie, communicatiemedewerkers

tot een zekere oppervlakkigheid van de verzamelde

van een aantal korpsen en de twee geselecteerde wijk-

informatie. Er gaat vaak veel informatie schuil achter

agenten. De verbanden uitgedrukt in het onderzoeks-

de informatie die verzameld wordt middels de enquête

model worden bediscussieerd en de uitkomsten van de

(Van Thiel, 2010: 87). Een ander groot nadeel is het

andere onderzoeksmethoden geanalyseerd. Hierbij is er

verschijnsel sociale wenselijkheid. Respondenten geven

extra aandacht voor de consequenties voor het strate-

vaak het antwoord waarvan ze denken dat het wordt

gisch leiderschap binnen de politie.

verwacht of een antwoord dat maatschappelijk gezien

Een belangrijk voor- of nadeel van deze techniek is dat

acceptabel is, ook bij anonieme vragenlijsten. Ook is

de uitkomsten van de discussie beïnvloed worden door

bekend dat mensen bepaalde antwoordtendenties

de groepsdynamica. Dit kan zowel een positief (con-

hebben; de neiging om het antwoord aan te passen

textualiserend) als negatief (verstorend) effect hebben

34


en daarmee dus ongewenst invloed uitoefenen op de

van het onderzoek. De scope van twee wijkagenten

onderzoeksuitkomst (Van Thiel, 2010: 112).

beperkt de mate waarin op basis van het onderzoek algemeen geldende uitspraken over de probleemstel-

4.3.3 Betrouwbaarheid en geldigheid

ling gedaan kunnen worden. De combinatie of mix van methoden verstevigt echter de mogelijkheid van

Betrouwbaarheid en geldigheid zijn belangrijke crite-

analytische generaliseerbaarheid (Van Thiel, 2010; Bek-

ria voor wetenschappelijk onderzoek en essentieel om

kers e.a., 2009).

steekhoudende conclusies te kunnen verbinden aan het onderzoek (Van Thiel, 2010: 57).

4.4 Analysekader

Betrouwbaarheid

Aan de hand van het theoretische kader en met behulp

De betrouwbaarheid van onderzoek wordt bepaald

van het conceptueel model kan een eensluidend en

door de elementen nauwkeurigheid en consistentie.

generiek kader voor de waarneming en analyse in

Het element nauwkeurigheid stelt bovenal eisen

dit onderzoek worden vastgesteld. Het analysekader

aan de meetinstrumenten die ingezet worden. In dit

garandeert de uniformiteit in het onderzoek en zorgt

onderzoek zal bij de samenstelling van de vragenlijst

dat de onderzoeksresultaten systematisch met elkaar

rekening moeten worden gehouden met dit element;

te vergelijken zijn, hetgeen gezien de combinatie van

bij de keuze van de vraagstelling, maar ook bij de vast-

onderzoeksmethoden essentieel is. Hierdoor wordt bij-

stelling van de verschillende standaardwaarden voor

gedragen aan een betere mogelijkheid tot analytische

de beantwoording (Van Thiel, 2010).

generaliseerbaarheid.

Consistentie gaat in essentie om herhaalbaarheid: on-

De relaties in het onderzoeksmodel liggen nauw in

der dezelfde omstandigheden zal dezelfde meting tot

elkaars verlengde en zijn daardoor in empirische zin

een gelijke bevinding leiden. Omdat mensen kunnen

moeilijk van elkaar te onderscheiden. Daarom ligt het

leren van eerdere ervaringen, zal herhaling van onder-

accent bij de operationalisatie van de belangrijkste

zoek bij (dezelfde) personen niet altijd leiden tot de-

begrippen uit het theoretische kader op de inzet van

zelfde uitkomst. Consistentie kan wel worden bereikt

de verschillende onderzoeksmethoden en technieken

door onderzoek te doen onder grote groepen mensen.

die steeds een deel van het model bestrijken. Hieronder

Het is dan ook van belang dat de enquête verspreid

volgt de uitwerking van het analysekader met behulp

wordt onder een groot aantal onderzoekseenheden,

van dit “watervalmodel” (figuur 4.2).

oftewel volgers van de twee wijkagenten (Van Thiel, 2010: 57-58). De betrouwbaarheid neemt daarnaast toe door het onderzoeksmodel consistent te gebruiken

figuur 4.2

bij de toepassing van de verschillende methoden.

Geldigheid De geldigheid of validiteit van onderzoek behelst een tweetal hoofdvormen: interne en externe validiteit. Interne validiteit betreft de geldigheid van het daadwerkelijke onderzoek. De keuze om meerdere methoden en technieken van onderzoek te gebruiken komt de interne validiteit van dit onderzoek ten goede. De verschillende methoden maken het mogelijk de uitkomsten te vergelijken en met elkaar te confronteren. Dit gebruik van meerdere methoden wordt ook wel “triangulatie” genoemd. Deze combinatie van meerdere technieken en verschillende bronnen voorkomt eenzijdigheid en maakt tevens de kans op “bias” kleiner (Van Thiel, 2010: 61) De externe validiteit betreft de generaliseerbaarheid


35

Deel A: inhoudsanalyse

men door de klassieke media? -

Hoe wordt gereageerd op de tweets van de wijk-

Met behulp van de inhoudsanalyse wordt onderzocht

agent? Wordt in de reacties gerefereerd aan de

hoe in de “twitterstroom” het gezag van de politie

vijf gezagsgronden: bereikbaarheid, aanspreek-

wordt “geframed” in termen van:

baarheid, zichtbaarheid, herkenbaarheid en

1 de vijf gezagsgronden van de politie: bereikbaar-

effectiviteit?

heid, aanspreekbaarheid, zichtbaarheid, herken-

-

baarheid en effectiviteit;

Ontstaat er een gedeeld beeld over een issue of vraagstuk door de koppeling van tweets,

2 het gebruik van Twitter door de wijkagent in rela-

retweets en reacties in de “twitterstroom” van

tie tot deze vijf gezagsgronden.

de wijkagent, oftewel is er sprake van “frame alignement”?

Onderzoeksvragen:

-

• Framebuilding: -

-

Blijkt uit de reacties van de volgers hoe er gedacht wordt over het gebruik van Twitter

Over welke onderwerpen gaan de tweets? Zijn

door de wijkagent? Zijn de volgers overwegend

dat ook onderwerpen die te relateren zijn aan

positief of negatief over het gebruik van Twitter

de vijf gezagsgronden van de politie?

door de wijkagent? Wordt daarbij verwezen

Hoe selecteert de wijkagent de nieuwsfeiten,

naar de vijf gezagsgronden?

vraagstukken of standpunten die hij gebruikt voor zijn tweets? Welke factoren zijn van invloed op zijn keuze? -

-

Deel B: enquête en interviews

Blijkt uit de tweets van de wijkagent dat er sprake is van “diagnostic framing”? Oftewel

De enquête is gericht op het vaststellen van de relatie

zijn tweets te duiden als “frames” die een

tussen de kenmerken van Twitter en de beeldvorming

bepaald onderwerp identificeren en afbakenen

over het gezag van de politie gezien vanuit het perspec-

als issue en verwijzen naar de oorzaak en/of de

tief van de volgers van de wijkagenten op Twitter.

veroorzaker.

De interviews richten zich op dezelfde relatie, maar dan

Blijkt uit de tweets van de wijkagent dat er

vanuit het perspectief van de wijkagenten.

sprake is van “prognostic framing”? Dit zijn “frames” waarin voorstellen of voorspellingen

Onderzoeksvragen:

worden gedaan met betrekking tot de oplos-

• Wat is volgens de wijkagenten en de volgers de relevantie en betekenis van het

sing of aanpak van een issue. -

“frames” die gericht zijn op het verwerven van

-

gebruik van Twitter voor de politie?

Blijkt uit de tweets van de wijkagent dat er sprake is van “motivational framing”? Dit zijn

Vanuit het perspectief van toegangsmacht: -

Is de wijkagent die gebruikmaakt van Twitter in

medestanders voor een bepaald vraagstuk of

de optiek van de volgers voldoende aanwezig

standpunt.

op Twitter? Wat zijn de verwachtingen van de

Gaan de tweets die te duiden zijn in termen van

volgers ten aanzien van de beschikbaarheid van

“diagnostic”, “prognostic” of “motivational

de wijkagent op Twitter en voldoet de wijk-

framing” (impliciet of expliciet) over één van de

agent aan deze verwachtingen? Welk beeld

vijf gezagsgronden: bereikbaarheid, aanspreek-

heeft de wijkagent zelf over zijn aanwezigheid

baarheid, zichtbaarheid, herkenbaarheid en

op Twitter?

effectiviteit? Waaruit blijkt dat?

-

Reageert de wijkagent in de optiek van de volgers tijdig op vragen, signalen en/of reacties?

• Framesetting: - - -

36

Welk beeld heeft de wijkagent zelf hierover?

Wordt er door de volgers gereageerd op de

Vanuit het perspectief van discursieve macht:

tweets van de wijkagent?

-

Wie zijn de volgers van de wijkagent? Volgen

Nemen de volgers de berichten van de wijk-

de klassieke media de wijkagent ook? Wat is

agent over? Bijvoorbeeld middels een retweet?

het motief van de volgers om de wijkagent op

Worden de tweets van de wijkagent overgeno-

Twitter te volgen? Is de volger van mening dat


hij invloed heeft op het optreden van de wijk-

Deel C: focusgroep

agent? Hoe belangrijk vindt de volger dit? -

-

Wat is het motief van de wijkagent om gebruik

Met behulp van de focusgroep wordt onderzocht welke

te maken van Twitter. Wie volgt hij en waarom?

consequenties het gebruik van Twitter heeft voor

Is de wijkagent van mening dat hij invloed kan

het strategisch leiderschap binnen de politie. Welke

uitoefenen op het handelen en gedrag van de

positieve en/of negatieve effecten zijn waarneembaar

volgers?

ten aanzien van de drie kernfuncties van strategisch

Wat is de “twitter-frequentie” van de wijk-

leiderschap en welke maatregelen worden noodzakelijk

agent? Hoe ervaren zijn volgers dit? Hoe groot

of gewenst geacht.

is, gebaseerd op het aantal volgers en het aantal reacties en retweets op Twitter, het bereik

Onderzoeksvragen:

van de wijkagent op Twitter?

• Wat is volgens de strategisch leiding-

• Heeft het gebruik van Twitter volgens de

gevenden het effect van het gebruik van

wijkagenten en de volgers invloed op de

Twitter op de beeldvorming over het gezag

beeldvorming over het gezag van de poli-

van de politie?

tie? -

-

• Als er een relatie tussen het gebruik van

Hoe wordt de interactie in de “twitterstroom”

Twitter en de beeldvorming over het gezag

door de wijkagent en zijn volgers beleefd?

van de politie wordt onderkend, welke

Overwegend positief of negatief?

consequenties heeft dit dan voor het stra-

Wat is volgens de wijkagenten en de volgers

tegisch politieleiderschap?

het effect van het gebruik van Twitter op de

-

beeldvorming over de vijf gezagsgronden: bereikbaarheid, aanspreekbaarheid, zichtbaar-

Wat is het effect op de beleidsmatige functie in termen van visievorming en beleidsbepaling?

-

Wat is het effect op de uitwerking van de or-

heid, herkenbaarheid en effectiviteit?

ganisatorische functie in termen van logistieke,

Wat ligt volgens de wijkagenten en de volgers

personele en financiële implicaties?

ten grondslag aan het veranderende beeld

-

Wat is het effect op de uitwerking van de diplo-

over de bereikbaarheid, aanspreekbaarheid,

matieke functie in termen van het bewaken en

zichtbaarheid, herkenbaarheid en effectiviteit

onderhouden van de relaties in de samenleving

van de politie, als blijkt dat de beeldvorming

die van essentieel belang zijn voor de legitimi-

over het gezag van de politie wordt beïnvloed door het gebruik van Twitter? Vanuit zowel

teit van de organisatie?

• Welke maatregelen zijn gewenst of nood-

het perspectief van de toegangsmacht als het

zakelijk als antwoord op het effect van het

perspectief van de discursieve macht van het

gebruik van Twitter op de drie kernfunc-

gebruik van Twitter.

ties?

• Heeft het gebruik van Twitter door de wijkagent de mening van de volgers veranderd over het gezag van de politie? En wat is het standpunt van de wijkagent? -

Hebben de tweets in de optiek van de wijkagenten en de volgers effect op de relatie tussen de politie en de burger in algemene zin?

-

Is er iets veranderd in de relatie tussen de wijkagent en de burger sinds de wijkagent twittert? Is het beeld van de volgers over het functioneren van de wijkagent veranderd sinds men hem volgt op Twitter?


37

In onderstaand figuur (4.3) worden de drie onderzoeksdelen geprojecteerd op het onderzoeksmodel.

figuur 4.3

4.5 Conclusies In dit hoofdstuk is het antwoord op de vraag wat het veronderstelde effect is tussen het gebruik van Twitter en de beeldvorming over het gezag van de politie geconceptualiseerd. Dit heeft geresulteerd in het theoretisch kader. Dit kader is vervolgens verduidelijkt in het onderzoeksmodel. Aansluitend is stilgestaan bij de onderzoeksstrategie en de daaruit volgende keuze voor een combinatie van methoden en technieken van onderzoek. Tenslotte is op basis van het theoretisch kader en conceptueel model een analysekader vastgesteld. De richting en inrichting van het empirisch onderzoek is daarmee gewaarborgd.

38


5

Onderzoek en analyse

5.1 Inleiding

gezag van de politie in de politiepraktijk en hoe kan dit worden verklaard?

In het voorgaande hoofdstuk is de onderzoekstrategie beschreven die ten grondslag ligt aan het empirisch

En de daaruit voortvloeiende deelvraag:

onderzoek. In dit onderzoek worden de bevindingen en analyses gepresenteerd. Dit hoofdstuk volgt het

Als er een relatie bestaat tussen het gebruik

analysekader en kent een indeling langs de lijn van het

van Twitter en de beeldvorming over het ge-

eerder in hoofdstuk 4 geïntroduceerde “watervalmo-

zag van de politie, welke consequenties heeft

del” (figuur 5.1).

dit dan voor strategisch politieleiderschap? De beantwoording van de eerste deelvraag staat cen-

figuur 5.1

traal in de delen A en B van het model (figuur 5.1). Deel C behelst de tweede deelvraag. In paragraaf 5.2 wordt stilgestaan bij de bevindingen en analyse van de inhoudsanalyse. In paragraaf 5.3 worden de enquête en de interviews behandeld en in paragraaf 5.4 de uitkomsten van de focusgroep. De deelvragen worden beantwoord in de afsluitende paragraaf 5.5.

5.2 Deel A: Inhoudsanalyse tweets 5.2.1 Inleiding Over een periode van twee weken, van 1 tot en met 14 juni 2011, zijn de tweets en retweets van een tweetal geselecteerde wijkagenten en de reacties van hun volgers geanalyseerd. Om beïnvloeding van de “twitterstroom” te voorkomen zijn de betreffende wijkagenten pas na Deze indeling wordt gekozen omdat de relaties in het

de analyseperiode op de hoogte gesteld van het feit dat

onderzoeksmodel (figuur 4.1) nauw in elkaars ver-

zij onderwerp van onderzoek waren. De wijkagenten

lengde liggen en daardoor in empirische zin moeilijk

zijn geselecteerd op basis van de volgende criteria:

van elkaar te onderscheiden zijn.

1. Het aantal verzonden tweets; 2. Het aantal volgers;

De volgende deelvragen staan bij de uitwerking centraal:

3. De mate waarin de wijkagent “in gesprek” is met zijn volgers; 4. De mate van inhoudelijke relevantie van verzonden

Wat is het feitelijke effect van het gebruik

tweets.

van Twitter op de beeldvorming over het


39

Voor de criteria 1 en 2 is het “Overzicht Twitteraccounts Politie”

5

gebruikt. Het aantal verzonden tweets en het

Deze twee onderwerpen zijn ten behoeve van de analyse vertaald naar de volgende vragen:

aantal volgers maakt deel uit van dit geraadpleegde

1. Hoe komt een tweet tot stand?

overzicht. Voor de criteria 3 en 4 zijn alle twitterac-

2. Waarover gaan de tweets van de wijkagenten?

counts van wijkagenten uit het genoemde overzicht,

3. Is er sprake van “diagnostic”, “prognostic” of “moti-

welke het hoogste scoren op de eerste twee criteria, geraadpleegd. Bij deze scan bleek dat er veel wijkagenten weliswaar een twitteraccount hebben, maar (nog) niet erg actief zijn op Twitter. Op basis van bovenstaande selectiecriteria is gekozen voor de twitteraccount WijkagentSassem van Bas Slutter (korps Hollands-Midden) en de twitteraccount PRRGrootenboer van Arnoud

vational framing” door de wijkagent in zijn tweets? 4. Is er sprake van interactie tussen de wijkagent en zijn volgers? 5. Is er expansie van de tweet c.q. het beeld in de tweet van de wijkagent? 6. Is er sprake van tevredenheid over het gebruik van Twitter door de wijkagent?

Grootenboer (korps Rotterdam-Rijnmond) 6. Door de wijkagenten zijn tijdens de analyseperiode resDoor alle tweets van de geselecteerde wijkagenten te

pectievelijk 69 tweets door WijkagentSassem verzonden

lezen en te analyseren aan de hand van een turflijst

en 121 tweets door PRRGrootenboer. In totaal hebben

is in het onderzoek gezocht naar antwoorden op de

we derhalve 190 tweets geanalyseerd op bovenstaande

onderzoeksvragen. Zie de “Turflijst inhoudsanalyse” die

onderzoeksvragen. Er is per wijkagent gewerkt met

daarbij gebruikt is en welke als bijlagen 2 en 3 zijn

de eerder genoemde analyse-turflijst waarmee we de

bijgevoegd. Ook zijn de ‘twitterstromen” en de

“twitterstromen” hebben gevolgd en geanalyseerd.

“@mentions-lijsten” van beide wijkagenten als bijlagen 4 t/m 7 bijgevoegd. In de “twitterstromen” staan de

1. Totstandkoming van een tweet

tweets van de wijkagenten, welke ten behoeve van de

Op grond van de inzichten uit hoofdstuk 2 kan veron-

inhoudsanalyse zijn genummerd. Bij het gebruik van

dersteld worden dat de wijkagent discursieve macht

voorbeelden in onderstaande subparagrafen wordt

heeft door het maken van tweets; hij kan daarmee im-

naar desbetreffende nummering verwezen.

mers een beeld of kader verspreiden onder zijn volgers en/of nieuws maken. Geanalyseerd is hoe een tweet tot

5.2.2 Bevindingen Inhoudsanalyse tweets

stand komt. Autonoom door de wijkagent of betreft het een reactie naar aanleiding van een incident (in de

Met behulp van de inhoudsanalyse is onderzocht of

wijk), een retweet of een reactie op een @mention van

en hoe in de “twitterstroom” het gezag van de politie

een ander?

wordt “geframed” in termen van de vijf gezagsgronden van de politie (bereikbaarheid, aanspreekbaar-

In hoofdstuk 2 is ook uitleg gegeven over het medium

heid, zichtbaarheid, herkenbaarheid en effectiviteit).

Twitter. Voor de analyse hebben we de volgende defini-

Dezelfde vraag is gesteld in relatie tot het feitelijke

ties van de begrippen retweet en @mention gebruikt:

gebruik van Twitter door de wijkagent.

Een retweet (RT) is de herhaling van een tweet van een

Zoals ook in het “watervalmodel” (figuur 5.1) is aange-

ander. Wanneer de wijkagent een interessante tweet

geven, gaat het bij de inhoudsanalyse derhalve om de

leest kan hij deze doorsturen aan zijn eigen volgers.

volgende twee onderwerpen:

Door van een bericht een retweet te maken kan hij snel

A. “frames” over het gezag van de politie;

het bericht verzenden en geeft hij de afzender (de

B. “frames” over het gebruik van Twitter door de poli-

oorspronkelijke zender) “credits” voor de inhoud van

tie.

het bericht. Een @mention is een tweet van een ander waarin de wijkagent wordt genoemd; bijvoorbeeld @WijkagentSassem of @PRRGrootenboer. De wijkagent krijgt een melding wanneer hij een @mention ontvangt. Deze tweet

5

6

Het “Overzicht Twitteraccounts Politie” is samengesteld door A.J. Meijer (Universiteit Utrecht, mei 2011). Dit overzicht is te raadplegen via de website “Politie 2.0”. Uit dit overzicht blijkt dat er d.d. 31 mei 2011 416 twitteraccounts in gebruik waren bij de Nederlandse politie. Zie de “Matrix van het onderzoek naar de wijkagent” die als bijlage 1 is bijgevoegd.

40


gaat als het ware over hem en hij kan de tweet beantwoor-

De wijkagenten hebben verder 91 tweets reactief (48%)

den of verder verspreiden onder zijn volgers.

verzonden naar aanleiding van een tweet of een

In de volgende tabel wordt de totstandkoming van de

@mention van een ander.

tweets in cijfers uitgedrukt: Twee voorbeelden van een reactieve tweet welke zijn verzonden naar aanleiding van een tweet of een

tabel 5.1

@mention: N=190

Totstandkoming van een tweet

“Het is zelfs (inmiddels een belangrijk) onderdeel van mijn

Autonoom

Reactief: n.a.v.

Reactief: n.a.v.

werk! RT @BNRpeptalk Mag u twitteren op uw werk van de

door wijkagent

een incident

een tweet of

baas?” (tweet WijkagentSassem #6)

in de wijk

@mention

“@jaapstronks ik weet wel dat er teams zijn, maar hoe ze

Verdeling

precies georganiseerd zijn weet ik niet. Zal het navragen.

tweets 19% 33% 48%

Veel is gedrag.” (tweet PRRGrootenboer #56) Van de door WijkagentSassem verstuurde tweets zijn 76% een reactieve tweet naar aanleiding van een tweet of

Van de totaal 190 verstuurde tweets hebben de wijkagen-

een @mention van een ander. Bij PRRGrootenboer was dit

ten samen 37 tweets autonoom (19%) gestart, dus geheel

in 31% van zijn tweets het geval.

op eigen initiatief. Er is op dit onderdeel enig verschil tussen de wijkagenten: WijkagentSassem heeft 13% van

Samenvattend, van de 190 geanalyseerde tweets zijn

zijn tweets autonoom verzonden en PRRGrootenboer 23%.

37 tweets autonoom gestart door de wijkagent en 153

Wat een autonome tweet is of kan zijn, wordt inzichtelijk

reactief gestart. De totstandkoming van tweets van de

gemaakt met de volgende voorbeelden.

wijkagenten tijdens de analyseperiode was daarmee als volgt: 19% van de tweets is autonoom gestart en

Twee voorbeelden van autonome tweets:

81%, het merendeel, van de tweets is een reactie op een

“Vandaag een late dienst ivm de avondopenstelling van bureau

incident in de wijk of een reactie op een tweet van een

Sassenheim #receptiedienst” (tweet WijkagentSassem #46)

ander.

“Nog even twee getuigenverklaringen opgenomen van een eerder gepleegde mishandeling. Wordt een moeilijk oplosbare zaak.” (tweet PRRGrootenboer #37)

2. Onderwerpen van de tweets van de wijkagenten Op basis van de theorie uit voorgaande hoofdstukken

De wijkagenten hebben 62 tweets reactief gestart (dat is

doet de wijkagent aan framebuilding met het verzen-

33%) naar aanleiding van een incident in de wijk; waarbij

den van een tweet; hij selecteert welk nieuws belang-

opgemerkt moet worden dat deze tweets veelal eveneens

rijk is en bepaalt het kader en de aspecten die bij de

een autonoom karakter hebben. Op dit onderdeel is een

behandeling van het onderwerp in zijn tweet benadrukt

verschil gemeten: WijkagentSassem heeft 10% van zijn

worden met bijvoorbeeld een zogenaamde hashtag

tweets reactief verzonden naar aanleiding van een incident

(# teken).

in zijn wijk en bij PRRGrootenboer was dat bij 45% van de

Gaat de tweet over algemene onderwerpen als een

tweets het geval.

persbericht, een preventieadvies, een getuigenoproep of informatie uit de wijk? Of gaan de tweets over de vijf

Twee voorbeelden van reactieve tweets naar aanleiding

gezagsgronden: bereikbaarheid, aanspreekbaarheid,

van een incident in de wijk:

zichtbaarheid, herkenbaarheid en effectiviteit?

“Bezig met een zaak waarin een man heel #Sassenheim afloopt

We hebben ook voor dit onderdeel alle 190 tweets

om geld te lenen. Leen niet zomaar geld uit, trap niet in smoes-

bestudeerd voor de analyse, welke door de wijkagen-

jes!” (tweet WijkagentSassem #47)

ten zijn verstuurd in de periode van 1 tot en met 14

“De dienst begint goed met de mededeling dat er een straat-

juni 2011. In onderstaande tabel is te lezen waarover

rover is aangehouden van de week. Helaas 1 van m’n jongeren

de tweets uit de “twitterstroom” van de wijkagenten

#adoptie.” (tweet PRRGrootenboer #23)

gaan. Bij dit onderdeel van de analyse kon per tweet op meerdere aspecten gescoord worden (N=197).


41

tabel 5.2

verdachte rechtmatig is aangehouden. Chef v dienst is tevens hulpofficier van justitie.”

N=197

Algemene onderwerpen

Persbericht- Preventie Getuigen- Info uit

info

oproep

(tweet PRRGrootenboer #95) Overige

de wijk

Bij de analyse naar het antwoord op

Verdeling

de vraag “Waarover gaan de tweets?”

tweets 6% 5% 2% 45% 42%

is ook gekeken of de tweets van de wijkagenten een relatie hebben met de vijf gezagsgronden: bereikbaarheid,

De categorie “overige” omvat 83 tweets. 39% van dat

aanspreekbaarheid, zichtbaarheid, herkenbaarheid

aantal gaat over de politie of het politiewerk. 31%

en effectiviteit. Er is bij dit onderdeel gemeten dat

van de “overige” tweets betreft het uitwisselen van

PRRGrootenboer vaker tweets stuurt over “effectiviteit

algemene informatie (bijvoorbeeld het maken van een

politie” dan WijkagentSassem. In aantallen betrof dit 9

afspraak of een vraag over een algemeen onderwerp).

tweets met een relatie naar “effectiviteit politie” door

Verder bleek 16% van de categorie “overige” te gaan

WijkagentSassem en 28 tweets door PRRGrootenboer. Voor

over het gebruik van Twitter of social media door de

de overige onderwerpen was verhoudingsgewijs in de

politie.

meting weinig verschil tussen de wijkagenten te zien. De volgende voorbeelden betreffen tweets over de vijf

Er is een verschil tussen de tweets van de wijkagenten

gezagsgronden.

over “info uit de wijk” gemeten. WijkagentSassem heeft 25% van zijn tweets gebaseerd op informatie uit de

Voorbeeld van een tweet over bereikbaarheid politie:

wijk en bij PRRGrootenboer is dit in 59% van zijn tweets

“Even contact gehad op het proefpark de punt met de

het geval. WijkagentSassem heeft meer tweets verstuurd

nieuwe beheerder. Gelijk gegevens uitgewisseld.” (tweet

over de onderwerpen “preventie” en “getuigenop-

PRRGrootenboer #25)

roep”: samen 17% van zijn tweets; tegenover 1% van

Voorbeeld van een tweet over aanspreekbaarheid poli-

de verzonden tweets daarover door PRRGrootenboer.

tie: “Meneer meneer, “welke taal bent u”. Je bedoelt zeker,

Voor de overige onderwerpen was verhoudingsgewijs

waar komt u vandaan. #opvoeden” (tweet PRRGrootenboer

in de meting weinig verschil tussen de wijkagenten

#14)

te zien. Met onderstaande voorbeelden worden de

Voorbeeld van een tweet over zichtbaarheid politie:

verschillende soort tweets geïllustreerd.

“Surveillance op de Kaag. Druk met zeilboten van scouting. Mooi! Ook veel boten van @Tjardasassem http:…” (tweet

Voorbeeld van een persbericht-tweet: “Klasse, wat een

WijkagentSassem #5)

snelheid met officieel persbericht. RT @politieRR Overvaller

Voorbeeld van een tweet over herkenbaarheid politie:

aangehouden na achtervolging http….” (tweet PRRGroot-

“politieRR …Politie houdt alcoholcontrole http:…..” (tweet

enboer #64)

PRRGrootenboer #87)

Voorbeeld van een preventie-tweet: “Tips zijn lastig te

Voorbeeld tweet over effectiviteit politie: “Een andere

geven. Zorg dat je auto geen mooi en makkelijk doel is.

autoriteit, in dit geval oudere chef van dienst, helpt bij be-

Verlicht parkeren, geen waardevolle spullen.” (tweet Wijk-

paalde culturen beter om toch je doel te bereiken. #opvoe-

agentSassem #33)

den” (tweet PRRGrootenboer #73)

Voorbeeld van een getuigenoproep die is geretweet door de wijkagent: “Onze auto is vannacht #gestolen! Een grijze Renault Megane (station). Kenteken …. Omgeving Duiven. Plz. RT” (tweet WijkagentSassem #24) Voorbeeld van een tweet met info uit de wijk: “Bekende riag klant zat voor z’n portiek te schreeuwen. Uiteindelijk naar binnen gepraat. #sneu bericht aan hulpverlener volgt”. (tweet PRRGrootenboer #43) Voorbeeld van een tweet uit de categorie “overige”: “Zojuist meegekeken met een voorgeleiding. Toetsen of

42


Voor de tweets die een relatie hebben met politiege-

late diensten in de wijk. Geef gerust tips of aandachtspunten

zag (N=123) is de onderlinge verdeling over de vijf

door. #doetmaarmelden #Delsfhaven.” (tweet PRRGrooten-

gezagsgronden opgenomen in onderstaande tabel. De

boer #20)

uitkomst is in percentages weergegeven. Bovenstaande analyse heeft een beeld gegeven over de onderwerpen waarover de tweets van de wijkagenten

tabel 5.3

gaan. Geconcludeerd kan worden dat het merendeel N=123

Gezag gerelateerde onderwerpen

Bereikbaar- Aanspreek- Zichtbaar- Herken-

heid

baarheid

heid

van de tweets die de geselecteerde wijkagenten sturen Effectivi-

baarheid teit

Verdeling

gaan over relevante politieonderwerpen: 58% van de tweets gaat over een persbericht-info, preventie, getuigenoproep of informatie uit de wijk.

tweets 9%

37%

15%

9%

30%

In de 190 door de wijkagenten verzonden tweets is 123 keer een relatie te leggen naar één van de gezagsgronden (let wel: één tweet kan te relateren zijn aan meerdere gezagsgronden). De tweets van WijkagentSas-

In hoofdstuk 2 is uitgelegd dat framebuilding duidt op

sem zijn 49 keer te relateren aan één of meer van de

de wijze waarop een onderwerp wordt gepresenteerd

vijf gezagsgronden. Bij PRRGrootenboer kwamen de

in de media. De wijkagent kan zijn framebuilding kracht

gezagsgronden 74 keer in een tweet terug. Hieruit blijkt

bijzetten of benadrukken door gebruik te maken

dat de vijf gezagsgronden tot uitdrukking komen in de

van een hashtag (#teken) in zijn tweet. Gebruikers

“twitterstroom” van beide wijkagenten.

van Twitter kunnen een zoekopdracht plaatsen naar onderwerpen waarbij het teken is gebruikt. Het bereik

3. Aard van de “framing” door de wijkagent

van de verzonden tweet wordt daarmee groter, omdat

In hoofdstuk 2 is de theorie over “framing” uitgewerkt.

hiermee geïnteresseerde twitteraars buiten de groep

Conform de inzichten van Snow en Benford (1988)

volgers van de wijkagent het bericht eerder zullen

wordt in dit onderzoek het onderscheid gemaakt tussen

lezen.

de drie soorten “framing”: “diagnostic”, “prognostic”

WijkagentSassem heeft in zijn 69 geanalyseerde tweets

en “motivational framing”. Bij dit deel van de inhouds-

33 keer een hashtag gebruikt en PRRGrootenboer in zijn

analyse stellen we vast of er sprake is van één van deze

121 tweets 60 keer. Deze meting hebben we gedaan

soorten “framing” in de verzonden tweets door de

door het turven van de hashtags. De wijkagenten

wijkagent.

gebruiken voornamelijk een hashtag bij het vermelden van locaties (plaatsnaam, straat) een thema (bijvoor-

Voor dit deel van de meting hebben we alle 190 tweets

beeld “loverboys”) en bij het benoemen van partners

bestudeerd uit de geselecteerde periode. In na vol-

(bijvoorbeeld Jeugdzorg, GGD).

gende tabel is te lezen of er in de verzonden tweets van

Hashtags worden door de beide wijkagenten ook

de wijkagenten sprake is van “diagnostic”, “prognostic”

gebruikt bij woorden die verwijzen naar één van de

of “motivational framing”. In aantallen was dit in 41

gezagsgronden. Bij de analyse van de 190 tweets was

tweets van de wijkagenten het geval; dus in 22% van

dit 14 keer het geval. Met een analysetool van het

het totaal aantal tweets is sprake van één van de ge-

programma Twitter hebben we bekeken bij welke

noemde soorten “framing”. Uit tabel 5.4 blijkt dus dat

woorden de wijkagenten een hashtag hebben gebruikt.

de bewuste “framing” door de wijkagenten beperkt is.

Hierna volgen enkele voorbeelden daarvan. Voorbeelden van deze met een hashtag gebruikte woorden zijn: politie, betrokkenheid, durftemelden, durftevragen, geweld, imago, trots, vertrouwen, burgernet, burgerpanel, controle, goedbezig, wijkagent en zelfoplossen. Voorbeeld van een tweet met daarin het gebruik van een woord in relatie tot een gezagsgrond, met vermelding van een hashtag: “Vanmiddag het begin van 4


43

4. De interactie tussen de wijk-

tabel 5.4

agent en zijn volgers N=190

Is er sprake van “diagnostic”, “prognostic” of “motiva-

Omdat het gedeelde beeld (voor dit

tional framing” door de wijkagent in zijn tweet?

onderzoek met name het beeld over het

“Diagnostic

“Prognostic

“Motivational

gezag van de politie) tot stand komt

framing”

framing”

framing”

als gevolg van sociale interactie in de

3%

8%

samenleving, is ook het proces van in-

Verdeling 11%

tweets (20 tweets) (5 tweets) (16 tweets)

teractie onderzocht in deze analyse. De tweets die op Twitter gedeeld worden

Voorbeeld van een tweet met “diagnostic framing”:

door de wijkagent, verbinden feiten, waarden, acties

“Vanmorgen gesproken met een coordinator jeugd. Onze

en interpretaties, waardoor verdere beeldvorming ont-

concl. is toch wel dat we als politie behoorlijk achterlopen

staat. Het geconstrueerde beeld over het politiegezag

qua digitale kennis/aanpak.” (tweet PRRGrootenboer #92)

dat door het twitteren ontstaat of kan ontstaan, is het

Voorbeeld van een tweet met “prognostic framing”:

resultaat van de interactie in de “twitterstroom”.

“Goed gesprek gehad met eigenaar @Prinses Theater over feest en andere zaken. #lunapark #Delfshaven wordt een

We hebben aan de hand van de inhoudsanalyse vast-

mooi feestje.” (tweet PRRGrootenboer #53)

gesteld dat er in de “twitterstroom” van de wijkagent

Voorbeeld van een tweet met “motivational framing”:

sprake is van interactie. Er is niet alleen sprake van

“Net item op #editieNL over in beeld brengen inbrekers versus

zenden (bijvoorbeeld de eerder genoemde “autonome

#privacy. Wat mij betreft verspeel je dat recht als je inbreekt!”

tweets”), maar ook van het beantwoorden van volgers

(tweet WijkagentSassem #20)

of het reageren op volgers. De interactie is niet altijd goed waarneembaar in de “twitterstroom” omdat

Als bij de analyse bleek dat de tweet te duiden was als

het contact met de volgers grotendeels verloopt via

één van deze vormen van “framing”, dan hebben we

zogenaamde “direct-messages”; deze (persoonlijke) be-

vervolgens geanalyseerd of desbetreffende tweet te

richten staan niet in de “twitterstroom” en zijn slechts

relateren was aan de vijf gezagsgronden. In 11% (aantal

zichtbaar voor de ontvanger. Opmerking onderzoekers:

21) van het totaal aantal verzonden tweets bleek dat er

in de interviews gaven beide wijkagenten aan dat de

sprake was van “framing” over één van de vijf gezags-

meeste interactie met de volgers plaatsvindt via “direct-

gronden.

messages”. Uit de inhoudsanalyse blijkt dat er in de periode 1 tot

Voorbeeld: “Met extra “autoriteit” vader aangesproken op

en met 14 juni 2011, 72 @WijkagentSassem-mentions

zijn gedrag. Tevens uitgelegd dat hij op andere manieren

zijn geplaatst en 110 @PRRGrootenboer-mentions. Deze

moet/kan opvoeden.” (tweet PRRGrootenboer #72)

“@mentions-lijsten” van beide wijkagenten zijn als bijlagen 6 en 7 bijgevoegd. Hierna volgen twee voorbeel-

Samenvattend kan gesteld worden dat in 41 tweets van

den van @mentions.

de wijkagenten sprake is van “framing”; oftewel in 22% van het totaal aantal verzonden tweets wordt daadwer-

Voorbeeld: “@wijkagentSassem Wat kost dat aan een scoo-

kelijk “geframed” door de wijkagent. Er is dus slechts

ter hangen #durftevragen. Meningsverschil met dochterlief.”

in beperkte mate sprake van bewuste “framing”. Wel

(@mention WijkagentSassem #59)

is uit de inhoudsanalyse gebleken dat van de 41 tweets

Voorbeeld: “@PRRGrootenboer Jij lult wat af op zn dag :-)

waarin sprake was van één van de genoemde soorten

Hoe was het Rotterdamse spreekwoord ook al weer? Niet lul-

“framing”, het geconstrueerde “frame” in 51% van

len maar poetsen :-)” (@mention PRRGrootenboer #28)

de tweets te relateren was aan één of meer van de vijf gezagsgronden. Ook is vastgesteld dat de drie soorten

In de “twitterstromen” en in de “@mentions-lijsten”

“framing” (“diagnostic”, “prognostic” en “motivatio-

hebben we waargenomen dat de wijkagent soms open-

nal framing”) worden toegepast in de tweets van de

lijk antwoord geeft op een “direct-message”; deze tweets

wijkagenten. Gebleken is dat in lichte mate “diagnostic

zijn dan voor al hun volgers zichtbaar. Bovenstaande

framing” en “motivational framing” plaatsvindt en dat

voorbeelden van @mentions zijn daar een illustratie van.

“prognostic framing” nauwelijks wordt toegepast.

De antwoorden van en aan de volgers waren, zoals

44


eerder onderkend, voor ons niet altijd zichtbaar in de

onderwerp. Eén tweet kan te relateren zijn aan meer-

“twitterstroom” doordat veelvuldig gebruik wordt

dere gezagsgronden; we hebben in de 16 tweets die

gemaakt van “direct-messages” (DM). Zie hierna twee

“geretweet” zijn 23 keer een relatie met één van de vijf

voorbeelden daarvan.

gezagsgronden vastgesteld.

Voorbeeld van een antwoord aan de volger: “@fdirk

Op grond van de inhoudsanalyse van de tweets kon niet

Klopt, heb er ook een belbericht over gekregen. Zie DM”

worden vastgesteld of de tweets van de wijkagenten

(tweet PRRGrootenboer #98)

overgenomen zijn door de klassieke media. De namen

Voorbeeld: “@4duckie2see @jojanneke buurtbewoner. Heel

van de twitteraccounts zijn namelijk nagenoeg niet te

vaak is het niks. Maar de locatie, tijdstip en manier waarop

herleiden naar een specifiek persoon of organisatie,

maakte het op dat moment vaag.” (tweet PRRGrootenboer

zoals bijvoorbeeld een klassiek medium.

#17)

We hebben vervolgens gekeken welke soorten tweets van de wijkagenten wel “geretweet” worden en welke

In dit onderdeel van de analyse waren verhoudingsge-

minder?

wijs weinig verschillen tussen de wijkagenten te zien. We hebben met behulp van de de inhoudsanalyse van

tabel 5.5

de “twitterstromen” en “@mentions-lijsten” kunnen vaststellen dat er frequent

N=30

Welke soorten tweets van de wijkagent worden

contact is tussen de wijkagenten en hun

“geretweet” door hun volgers?

volgers. De wijkagenten beantwoorden

Persbericht- Preventie Getuigen- Info uit

Overige

vragen die aan hen worden gesteld veel-

info

al middels de “@mention-functie” van

Verdeling

Twitter. Uit dit deel van de inhoudsana-

retweets 27% 3%

oproep

de wijk

tweets

3%

60%

7%

lyse blijkt dus dat er interactie is tussen de wijkagenten en hun volgers. De “korte lijn” tussen wijkagent en volgers die zo ontstaat, vergroot de aan-

Uit deze analyse blijkt dat voornamelijk de tweets van

spreekbaarheid en bereikbaarheid van de wijkagent.

de wijkagent met “informatie uit de wijk” worden “geretweet” door de volgers. Hierna volgen enkele

5. Expansie van de tweet c.q. het beeld in de tweet van de wijkagent

voorbeelden van tweets van wijkagenten die zijn “geretweet”.

Het oppikken en koppelen van tweets (“frame alignment”) zorgt voor expansie van het beeld. Dit is

Voorbeeld tweet met informatie uit de wijk: “Gesprek

beschreven in de theorie van hoofdstuk 2.

met moeder die de opvoeding bij mij neerlegt. “U moet les

Er is gekeken of er in de geselecteerde onderzoekspe-

geven in groep 2 om te zeggen dat kinderen niet op auto’s

riode expansie was van beelden in de “twitterstroom”

mogen lopen.” (tweet PRRGrootenboer #44)

van de geselecteerde wijkagenten. Wij hebben geteld

Voorbeeld: ‘Moeder wil zoon met 4000 euro aan boetes

hoeveel tweets van de wijkagenten zijn opgepakt of

belonen met een auto. “Dan stopt hij met zeuren”.” (tweet

versterkt door een volger (bijvoorbeeld middels een

PRRGrootenboer #92)

retweet).

Voorbeeld van tweet met persbericht-info: “96-jarige

Van de 69 verzonden tweets van WijkagentSassem zijn

vrouw bekent moord uit 1946.” (tweet WijkagentSassem

9 tweets “geretweet” door zijn volgers; dit is 13% van

#37)

zijn tweets. Van de 121 verzonden tweets van PRRGrootenboer zijn 21 tweets “geretweet” door zijn volgers;

Uit deze analyse blijkt dat de tweets die een speciaal of

dit is 17% van zijn tweets. Voor de beide wijkagenten

bijzonder bericht uit de wijk bevatten, meer “gere-

samen betekent dit dat er 30 tweets (is 15%) van de

tweet” worden dan andere, meer algemene, berichten.

190 tweets zijn “geretweet” door hun volgers (N=30).

Van de 30 berichten die “geretweet” zijn, waren er 16

Van de 30 tweets die zijn “geretweet”, zo blijkt uit

tweets (53%) waarin sprake was van een relatie met de

de inhoudsanalyse, waren er 16 tweets (53%) waarin

vijf gezagsgronden. Retweets die te relateren zijn aan

sprake was van een relatie met een gezag gerelateerd

de gezagsgronden aanspreekbaarheid en effectiviteit


45

scoren hierbij hoger dan de retweets over de drie an-

het kader en de aspecten die bij de behandeling van

dere gezagsgronden en kennen een grotere expansie.

het onderwerp in zijn tweet benadrukt worden. Uit de

Het “retweeten”, het oppikken en koppelen van

inhoudsanalyse blijkt dat in 41 tweets (uit een totaal

tweets, zorgt dus voor expansie van het beeld uit de

van 190) sprake was van daadwerkelijke “framing”. Het

tweets. Deze vorm van expansie is waargenomen in de

geconstrueerde “frame” was in 51% van die tweets te

“twitterstromen” van de wijkagenten.

relateren aan één van de vijf gezagsgronden. Kijkend naar het totaal aantal verzonden tweets door

6. Tevredenheid over het gebruik van Twitter door de wijkagent

de wijkagenten betekent dit dat 11% (in aantal 21) kan worden aangemerkt als “frame” over één van de vijf

Uit de analyse van de “twitterstromen” blijkt dat er

eerder genoemde gezagsgronden. Door ons zijn bij de

ook tweets geplaatst worden die betrekking hebben

analyse ook “frames” waargenomen over het gebruik

op het feitelijk gebruik van Twitter door de wijkagen-

van Twitter door de wijkagenten.

ten. Het scoren op een turflijst, van de vraag of de volger tevreden is over het gebruik van Twitter door

Uit de theorie over framesetting is gebleken dat er ef-

de wijkagent, bleek echter geen betrouwbare uitkomst

fecten kunnen uitgaan van de “frames”. Op individueel

te genereren. De interpretatie van de antwoorden

niveau kan framesetting effect hebben op het proces

positief, negatief of neutraal op deze vraag is volgens

van informatieverwerking en de attitude en het gedrag

ons subjectief en kan alleen vastgesteld worden in een

ten opzichte van een onderwerp veranderen. Vertalend

interview met de wijkagenten en/of de volgers.

naar deze inhoudsanalyse betekent dit volgens ons

Daarom wordt volstaan met de vermelding van enkele

dat de tweets van de wijkagent effect hebben op de

markante tweets over de tevredenheid over het ge-

informatieverwerking, de attitude en het gedrag van

bruik van Twitter door de wijkagent:

de volgers. Dit komt bijvoorbeeld tot uitdrukking in de

Voorbeeld: “Ik vind het al goede zaak dat jullie op Twitter

reacties op tweets van de wijkagenten en blijkt uit het

te vinden zijn! Geeft toch wat inzicht in jullie activiteiten /

feit dat de tweets van de wijkagent regelmatig “ge-

werkzaamheden.” (tweet WijkagentSassem #4)

retweet” worden. Dit laatste is voor 15% van de tweets

Voorbeeld: “Heeft wijkagent nwhout twitter? #jammer als

het geval. De helft van deze tweets is te relateren aan

dat er nog niet is.” (tweet WijkagentSassem #14)

de vijf gezagsgronden. De volgers kunnen door de

Voorbeeld: “Een terechte opsteker. Ben nog nooit zo goed

veelvuldige interactie en het lezen van de tweets hun

op de hoogte gehouden van wel&wee in gemeente vanuit

beeldvorming over bijvoorbeeld het gezag van de poli-

politiekant.” (tweet WijkagentSassem #34)

tie bijstellen.

Voorbeeld: “Mag ik nog even zeggen dat de #Twitcops

Geconcludeerd kan worden dat de wijkagenten groten-

echt goed zijn. Helpt de wijk! Zit mentions terug te lezen!

deels reactieve tweets plaatsen. Ze reageren op gebeur-

@PRRGrootenboer @PRRBerenschot” (@mention PRRGroo-

tenissen in de wijk, tweets, @mentions en “direct-messa-

tenboer #106)

ges” van volgers. Uit de inhoudsanalyse is gebleken dat

Voorbeeld: “Mooie tweets van jouw kant en mooi werk!”

deze (indirecte) interactie met de burgers in de wijk

(@mention PRRGrootenboer #65)

vooral effect heeft op de bereikbaarheid en aanspreekbaarheid van de wijkagenten. Daarnaast blijkt dat het

Deze laatste vraag over de tevredenheid over het ge-

gebruik van Twitter invloed heeft op het beeld over

bruik van Twitter door de wijkagent is tevens opgeno-

de effectiviteit van de politie. Vooral de berichten over

men in de onderzoeksmethoden “interview wijkagen-

behaalde resultaten in de wijk kennen expansie; deze

ten” en “enquête onder de volgers”.

tweets worden opgepakt door de volgers en meermaals “geretweet”.

5.2.3 Deelconclusie inhoudsanalyse tweets Uit deel A van het empirisch onderzoek, de inhoudsanalyse van de tweets, blijkt dat in ruim een op de vijf tweets van de wijkagenten sprake is van “framing”. De wijkagent doet met behulp van Twitter aan framebuilding. Hij selecteert welk nieuws belangrijk is en bepaalt

46


5.3 Deel B: enquête en interviews

omdat er gebruikgemaakt wordt van ingewikkelde formules. Daarom hebben wij een berekening gemaakt

5.3.1 Inleiding

met behulp van een zogenaamde steekproefcalculator7. Met een grootte van de populatie van tussen de 2.000

Deel B behelst de analyse van de enquête onder de

en 2.500 volgers van de twee wijkagenten samen resul-

volgers van de wijkagenten en de analyse van de in-

teert dat in een minimale steekproef van 66 ingestuurde

terviews met de twee geselecteerde wijkagenten. Cen-

enquêtes. Gezien de grote respons (N=179) hebben de

traal staat de relatie tussen de kenmerken van Twitter

twee wijkagenten na vier dagen de volgers, via een

en de aspecten van beeldvorming vanuit respectievelijk

reguliere tweet, op de hoogte gesteld van het feit dat

het perspectief van de volgers en de wijkagenten.

deelname niet meer mogelijk was.

5.3.2 Bevindingen en analyse enquête

Zoals reeds gesteld is de enquête gericht op het vaststellen van de relatie tussen de kenmerken van Twitter en

Algemeen

de beeldvorming over het gezag van de politie gezien

In de periode van vrijdag 1 juli tot en met maandag

vanuit het perspectief van de volgers van de wijkagen-

4 juli 2011 bestond voor de volgers van de twee wijk-

ten op Twitter. De bevindingen worden in deze subpa-

agenten de mogelijkheid om de enquête in te vullen.

ragraaf kort beschreven en geanalyseerd. De in deze

Via een tweet zijn de volgers van de wijkagenten door

subparagraaf opgenomen opmerkingen van volgers

de wijkagent zelf gevraagd om deel te nemen aan

komen uit de vrije tekstvelden in de enquête.

de enquête. Deze is regulier uitgezet en zelfstandig opgemerkt door de volgers van de twee geselec-

In totaal zijn er 179 volledig en juist ingevulde enquêtes.

teerde wijkagenten. In de bewuste tweet was een link

Van deze respondenten volgen er 88 wijkagent Bas Slut-

opgenomen naar een site waar de enquête online kon

ter en 64 wijkagent Arnoud Grootenboer. 10 responden-

worden ingevuld.

ten volgen beide wijkagenten. De overige 17 respondenten volgen de bewuste wijkagenten niet actief via

Door het CBS (Te Riele, 2002) is veel onderzoek gedaan

Twitter, maar mogelijk een andere politieambtenaar uit

naar vertekening in de uitkomsten van persoons-

de betrokken korpsen.

enquêtes en de ondervertegenwoordiging van be-

Bijna de helft van de respondenten woont niet in Rotter-

paalde groepen bij de respons. Uitkomsten zouden

dam of Sassenheim, maar verspreid over Nederland. De

nauwkeuriger kunnen worden als deze ondervertegen-

verhouding man/vrouw is 60% tegenover 40%.

woordiging wordt teruggebracht. Om dit te bewaken

53% (96 respondenten) heeft een HBO of WO opleiding

is als een van de algemene vragen (naast geslacht en

voltooid en 58% (104 respondenten) is tussen de 25 en

leeftijd) in de enquête opgenomen wat de hoogst ge-

45 jaar oud zo blijkt uit figuur 5.2.

noten opleiding van de respondenten is. Dit geeft een indruk van de maatschappelijke positie en is een indicatie voor de non-respons. De wijkagenten is gevraagd om de volgers meerdere malen aan te sporen om de vragenlijst in te vullen. Dit is gedurende de periode dat de enquête actief was een aantal keren gebeurd met behulp van een tweet. Ten aanzien van de benodigde respons is het tevens van belang te weten dat de grootte van de benodigde geschikte steekproef veelal wordt bepaald door de grootte van de populatie. Het berekenen en bepalen van de steekproefgrootte is echter een vak apart,

7

Bron: www.marktonderzoek.punt.nl


47

figuur 5.2

figuur 5.3

Leeftijdsopbouw respondenten in absolute getallen (N=179)

Kunt voor de volgende stelling aangeven in hoeverre u het hiermee eens of oneens bent? (N=179) De politie is meer zichtbaar geworden door het gebruik van Twitter. (absolute getallen)

De verdere analyse van de enquêteresultaten vindt achtereenvolgens plaats vanuit het perspectief van de toegangsmacht en discursieve macht van Twitter.

De waardering van de zichtbaarheid van de wijkagent

Daarna richt de analyse zich specifiek op de beeldvor-

laat eenzelfde, sterk positief beeld zien. Verscheidene

ming over het gezag van de politie.

volgers hebben de zichtbaarheid van de wijkagent becommentarieerd, zowel in positieve als in negatieve zin.

Vanuit het perspectief van toegangsmacht In hoofdstuk 2 zijn de kenmerkende eigenschappen

Opmerkingen respondenten: “Veel interessante berichten

van social media beschreven. In algemene termen kon

en erg actueel! Vooral het beeld dat de politie er voor je is,

gesteld worden dat door de komst van social media

wordt versterkt.”

individuen “mediamacht” hebben gekregen. Social media zijn vrij beschikbaar, gemakkelijk toegankelijk,

“De officiële tweets van de politie voegen niks toe. De meer

interactief (sociaal) en vragen slechts een geringe

persoonlijke tweets (…) zijn leuk en nuttig tegelijk, met de

investering en kennen daardoor een groot bereik

nodige luchtigheid!

(Van Berlo, 2008). Dit zijn eigenschappen waarin de toegangsmacht van social media tot uitdrukking komt

“De twitterende agenten die ik volg zijn (…) allemaal goed in

en waardoor ze zeer populair zijn. Voor Twitter geldt

twitteren. De tweets hebben de juiste mix van leuke voorval-

dit in het bijzonder.

len, ernstige zaken, dagelijkse beslommeringen etc.”

In dit licht is het van belang om eerst vast te stellen of de wijkagent die gebruikmaakt van Twitter in de op-

Naast de uitlatingen over de zichtbaarheid van de wijk-

tiek van de volgers voldoende “aanwezig” en daarmee

agenten op Twitter is het van belang om inzicht te heb-

voldoende “zichtbaar” is op Twitter. Daarnaast is het

ben in de motieven om de wijkagent te volgen. Uit de

relevant om te weten waarom de volgers interesse

enquête blijkt dat het voornaamste motief om de wijk-

hebben in de tweets van de wijkagent.

agent te volgen voortkomt uit een informatiebehoefte

Het oordeel van de respondenten over de zichtbaar-

bij de volgers. Meer dan 80% van de volgers bevestigt

heid van de wijkagenten op Twitter komt tot uitdruk-

meer informatie te willen van de politie (figuur 5.4).

king in de volgende tabel (figuur 5.3). 83% van de volgers (148 respondenten) geeft aan het eens of zelfs helemaal eens te zijn met de stelling dat de politie meer zichtbaar is geworden door het gebruik van Twitter.

48


figuur 5.4

krijgen van informatie impliceert een mogelijkheid voor

Kunt u voor de volgende uitspraak aangeven in hoeverre u

de politie om haar informatie kwijt te kunnen aan de

het hiermee eens bent? (N=179)

volgers en biedt kansen om op die manier de beeldvor-

Ik ben de wijkagent via Twitter gaan volgen, omdat ik meer

ming over de politie te beïnvloeden.

informatie van de politie wil. (absolute getallen)

Vanuit het perspectief van discursieve macht Social media hebben daarnaast discursieve macht en maken het voor een ieder mogelijk om een beeld of kader aan te reiken en daarmee zelf “nieuws” te maken. De beeldvorming over een bepaald onderwerp wordt daardoor rechtstreeks beïnvloed of bepaald door een individu of groepen van individuen. Voor Twitter geldt deze invloed op het proces van beeldvorming in het bijzonder. De microblogging-dienst is bij uitstek een instrument om snel en bondig een beeld te delen (Van Berlo, 2008). Bovenstaande eigenschappen zorgen ervoor dat de update-frequentie hoog is en de interactie Verscheidene geënquêteerde volgers spreken zich uit

tussen gebruikers groot (Java e.a., 2007).

over het effect van de verkregen informatie op de

Vanuit het perspectief van de toegangsmacht volgden

beeldvorming over het werk van de politie.

overduidelijke cijfers met betrekking tot het motief om de wijkagent te volgen op Twitter. Dit gebeurt vooral

Opmerking respondent : “Twitter heeft mij een beeld ge-

vanuit een duidelijke behoefte om informatie van de

geven van wat de wijkagent en de politie allemaal doen. Ik

politie te krijgen. Bij de analyse van de enquêteresulta-

zie nu pas hoe druk, veelzijdig en zwaar het werk is. Ik heb

ten met als invalshoek de discursieve macht draait het

zeker meer respect gekregen voor de persoon en het werk.”

vooral om deze interactie en de invloed op het proces

8

van beeldvorming. Ook blijkt dat een aantal volgers vanuit een beroeps-

Om zicht te krijgen op de interactie met de volgers is in

matige inslag interesse heeft in de informatie van de

de eerste plaats gevraagd naar de benaderbaarheid van

wijkagenten.

de wijkagenten op Twitter. Bijna 90% van de volgers (160 respondenten) is het (helemaal) eens met de stel-

Opmerkingen respondenten: “Ik volg het ivm mijn werk.

ling dat de wijkagent op Twitter benaderbaar is (figuur

Zo weet ik wat er gaande is in Rotterdam. Ik werk als ge-

5.5).

zinsvoogd bij bureau jeugd zorg in Rotterdam.” “Doordat ik vaak Twitter (…) kan ik snel anticiperen op hun tweets, ik kan in onze surveillancerapport een reële invulling geven van waar de politie mee bezig is…” Samenvattend kan gesteld worden dat de volgers een positief oordeel hebben over de “aanwezigheid” van de wijkagent op Twitter. Ook zijn de volgers van mening dat de wijkagent tegemoet komt aan hun informatiebehoefte. Het gebruik van het medium heeft daarmee een positief effect op de zichtbaarheid van de politie. Het belang dat de volgers hechten aan het

8

Bron opmerkingen respondenten: ingevulde vrije tekstvelden in de enquête


49

figuur 5.5

figuur 5.7





De wijkagenten op Twitter is benaderbaar. (absolute getal-

Ik ben de wijkagent via Twitter gaan volgen, omdat ik invloed

len)

op het handelen van de politie wil uitoefenen. (absolute getallen)

62% (111 respondenten) van de volgers geeft aan daadwerkelijk in contact te willen zijn met de politie,

Geconcludeerd kan worden dat de volgers de wijkagen-

oftewel interactie na te streven (figuur 5.6). Aan feite-

ten vooral vanuit een behoefte aan informatie volgen

lijke interactie lijkt derhalve een minder groot belang

en veel minder omdat zij ook invloed willen uitoefenen

te worden gehecht.

op de politie. De volgers hebben niet de indruk dat zij deze macht hebben of kunnen uitoefenen.

figuur 5.6 Kunt u voor de volgende uitspraak aangeven in hoeverre u

Het merendeel denkt overigens wel dat er door de


politie geregeld handelend wordt opgetreden naar

Ik ben de wijkagent via Twitter gaan volgen, omdat ik in

aanleiding van een melding van een volger, zo blijkt

contact wil zijn met de politie. (absolute getallen)

uit figuur 5.8. 39% (70 respondenten) heeft het idee dat de politie soms optreedt na een melding op Twitter en 26% (47 respondenten) meent zelfs dat de politie vaak handelt naar aanleiding van een tip of melding op Twitter. figuur 5.8 Heeft u het idee dat de politie naar aanleiding van uw tweets handelend optreedt? (N=179) (absolute getallen)

Als de vraag gesteld wordt of de volger invloed wil uitoefenen op het handelen van de politie, neemt de score verder af. Slechts 24% van de volgers (43 respondenten) geeft als motief om de wijkagent te volgen, de wens aan om invloed uit te oefenen op het handelen van de politie (figuur 5.7).

50


De volgers hebben zich andersom ook uitgesproken

Naast deze meer impliciete stellingnamen over de ver-

over de invloed van de wijkagenten op de volgers.

schillende gezagsgronden is de volgers ook de directe

79% van de volgers geeft aan regelmatig of zelfs vaak

vraag gesteld of het gebruik van Twitter het gezag van

te handelen naar een waarschuwing of verzoek van de

de politie versterkt. Ruim 57% van de volgers (102 res-

wijkagent (figuur 5.9).

pondenten) stelt dat het gezag van de politie positief beïnvloed wordt door het gebruik van Twitter (figuur

figuur 5.9

5.10).

Als de wijkagent een bericht met een verzoek of waarschuwing via Twitter verstuurt, handelt u daar dan naar? (N=179)

figuur 5.10

(absolute getallen)

Vindt u dat het gebruik van Twitter het gezag van de politie versterkt? (N=179) (absolute getallen)

Naast het oordeel over de zichtbaarheid van de wijk-

Ondanks deze hoge score heeft een aantal respon-

agenten op Twitter hebben de respondenten zich ook

denten zich ook kritisch uitgelaten over het effect van

positief uitgesproken over het feitelijke handelen van

het gebruik van Twitter op het gezag van de politie,

de wijkagenten naar aanleiding van het berichtenver-

hetgeen blijkt uit de navolgende opmerkingen in de

keer op Twitter en daarmee over de aanspreekbaar-

enquête.

heid en bereikbaarheid van de politie. Ook kan gesteld worden dat de wijkagent met zijn tweets en reacties

Opmerkingen respondenten: “Niet gezag versterkend

de beeldvorming en daarmee ook het handelen van de

maar wel verbindend (waardoor respect ontstaat, wat meer

volgers beïnvloedt, dit blijkt vooral uit figuur 5.9. Dit

effect heeft dan gezag naar mijn mening)”

heeft een positief effect op de beeldvorming over de effectiviteit van de politie.

“Het gezag wordt niet zozeer versterkt maar meer gewaardeerd, omdat de activiteiten zichtbaarder worden.”

Vanuit het perspectief van beeldvorming over het gezag van de politie

“Gezag niet, wel bekendheid en acceptatie. Met name onder

Bij de beschrijving van de eerdere resultaten in het ka-

jeugd.”

der van de toegangsmacht werd reeds duidelijk dat de algemene waardering over de interactie in de twitter-

“Volgens mij gaat het niet om het vergroten van het gezag

stroom positief is; de wijkagent is in de optiek van de

maar om het vergroten van de toegankelijkheid en van de

volgers voldoende zichtbaar. Ook over de gezagsgron-

mogelijkheid om laagdrempelig informatie te delen. Dat

den bereikbaarheid, aanspreekbaarheid en effectiviteit

geldt voor beide kanten.”

wordt positief geoordeeld. Afsluitend is gevraagd of de volgers menen dat hun Een voorbeeld van een opmerking van een respondent

beeld over het functioneren van de politie is veranderd

over de zichtbaarheid van de politie: “Politie op Twitter

sinds het gebruik van Twitter door de wijkagent. 67%

draagt bij aan sociale cohesie in de buurt. Bewoners zien

van de volgers (120 respondenten) stelt dat het beeld

wie er in hun wijk wonen en voelen zich meer betrokken.”

over het functioneren in positieve zin is bijgesteld


51

(figuur 5.11). Dit geldt zowel voor wat betreft het

5.3.3 Deelconclusie enquête

functioneren van de politie in het algemeen, alsook het functioneren van de wijkagent, die gebruikmaakt

Uit de enquête is gebleken dat meer dan 80% van de

van Twitter.

volgers behoefte heeft aan meer informatie van de politie via Twitter. Dit impliceert een mogelijkheid voor

figuur 5.11

de politie om haar informatie kwijt te kunnen aan de

Is uw beeld over het functioneren van de politie veranderd

volgers en biedt kansen om op die manier de beeldvor-

sinds u de wijkagent volgt op Twitter? (N=179) (absolute

ming over de politie te beïnvloeden. Met betrekking tot

getallen)

de vergroting van de zichtbaarheid van de politie op Twitter maken de uitkomsten duidelijk dat dit als zeer sterk wordt ervaren door de volgers. De waardering van de zichtbaarheid van de wijkagent laat eenzelfde, sterk positief beeld zien. De volgers hebben hierdoor een scherper beeld van het werk en de activiteiten van de politie. De algemene waardering over de interactie in de “twitterstroom” is eveneens positief, zo blijkt uit de vragen over de aanspreekbaarheid van de wijkagenten. Geconcludeerd kan worden dat de volgers de wijkagenten vooral vanuit een behoefte aan informatie volgen en veel minder omdat zij ook invloed willen uitoefenen op de politie. Andersom geldt dat de wijkagent met zijn

Exemplarisch voor het beeld onder volgers over het

tweets en reacties de beeldvorming en het handelen van

gebruik van Twitter door de wijkagent is de opmerking

de volgers beïnvloedt en daarmee ook het beeld over

van de volgende respondent.

de effectiviteit van de politie. Dit heeft een positief effect op de beeldvorming over het gezag van de politie.

Opmerking respondent: “Zo vind ik het interessant en fijn om te horen waar de politie mee bezig is en kan ik het beter relateren aan mijn werkelijkheid. Dat creëert betrokkenheid.

5.3.4 Bevindingen en analyse interviews wijkagenten

Verder vind ik het prettig de mens achter de functionaris te zien, doordat er af en toe ook privézaken worden gemeld.

Algemeen

Van mens tot mens communiceren heeft meer impact dan

De wijkagenten waarvan de “twitterstroom” is geana-

van functionaris naar functionaris. Ik denk dat mensen zich

lyseerd, Arnoud Grootenboer (PRRGrootenboer) en Bas

meer aangesproken voelen door wie ze zijn als mens in

Slutter (WijkagentSassem), zijn door ons ook geïnter-

plaats van wie ze lijken te zijn door functie of handelen.

viewd. Deze interviews hebben plaatsgevonden met het

Kortom; ik vind het een prima initiatief, de wijkagent op

oogmerk om de interpretatie van de inhoudsanalyse te

Twitter.”

toetsen en om de relatie tussen de kenmerken van Twitter en de beeldvorming over het gezag van de politie,

Het voorbeeld typeert de invloed van het gebruik

gezien vanuit het perspectief van de twitterende wijk-

van Twitter op de beeldvorming op het gezag van de

agent, vast te stellen. In de interviews is gevraagd naar

politie en benadrukt het belang van zichtbaarheid en

de achterliggende en diepere motivatie en beleving van

aanspreekbaarheid.

de wijkagenten in relatie tot hun gebruik van Twitter en de beeldvorming die daaruit voortvloeit. Bij de analyse van de interviews zijn de antwoorden geanalyseerd en geclusterd naar aanleiding van de t opics uit het onderzoeksmodel. Na analyse van de beide interviews is gekeken welke thema’s relevant waren voor het beantwoorden van de onderzoeksvraag en de deelvragen. De wijkagenten maken ongeveer twee jaar gebruik van

52


Twitter in hun werk. Ze zijn daarmee gestart omdat zij

De wijkagenten doen zonder enige twijfel aan

zichzelf en het werk van de wijkagent in de wijk meer

“framing”, zowel bewust als onbewust. Zij verbinden

zichtbaar willen maken voor de wijkbewoners.

feiten, waarden, acties en interpretaties in hun tweets

De wijkagenten hebben inmiddels (stand op 23 juni

en geven hun eigen opvatting erin weer. Onderstaande

2011) 1.306 volgers (PRRGrootenboer) en 1.160 volgers

quote illustreert het bewust “framen” door de wijk-

(WijkagentSassem), welk aantal met ongeveer 2 tot 5

agent.

volgers per dag groeit. Per week haken ongeveer 2 tot 5 volgers af. Onder de volgers zijn tal van doelgroepen

Quote wijkagent: “Een politieke partij sprak in de Tweede

vertegenwoordigd: wijkbewoners en volgers van bui-

Kamer uit dat er meer geflitst moest worden in woonwijken

ten de wijk (zelfs woonachtig in het buitenland); jong

dan op snelwegen. Ik heb daar in een tweet op gereageerd

en oud; netwerkpartners, landelijke en lokale politici,

dat ik dit de onzin vond en dat het absoluut ondoordacht

wetenschappers en de klassieke media.

was. Ik ben namelijk van mening dat het in een woonwijk

De wijkagenten twitteren over hun werk als wijkagent

meer om infrastructurele aanpassingen gaat. Ik had een link

in de wijk in brede zin. Ook schrijven zij in hun tweets

toegevoegd naar het artikel, meer niet. Er werd door veel

over beleidsonderwerpen (zoals bijvoorbeeld actieve

mensen op mijn tweet gereageerd”.

wederkerigheid) en over de activiteiten van hun wijkteam.

De onderwerpen in de tweets van de wijkagenten ko-

Beide wijkagenten maken hun tweets geheel zelf; zij

men voort uit hun werkzaamheden als wijkagent, maar

starten nagenoeg alle tweets autonoom. Zij “retweet-

zij gebruiken ook informatie uit bijvoorbeeld beleids-

en” alleen als zij berichten de moeite waard vinden en

documenten. Zij twitteren veel over het imago van de

als zij zelf helemaal achter de ontvangen tweet staan

politie en over de achterkant van het verhaal van het

én alleen als zij zeker weten dat dat ook geldt voor de

politiewerk, waarvan de volgende quotes een illustratie

politieorganisatie. De wijkagenten sturen gemiddeld

zijn.

12 tweets per werkdag. In de analyse van de interviews is gekeken naar de

Quote wijkagent: “Een voorbeeld speelde zich af bij een

volgende onderwerpen:

uit de hand gelopen hockeyfeest. We stonden daar als een

• “framing”;

soort ME peloton te knokken tegen ventjes van amper 16

• beeldvorming;

jaar. We stonden elkaar aan te kijken van “wat moeten we

• de twitterende wijkagenten en hun leidinggeven-

nu?”. Het was eigenlijk zielig om hen te slaan. Maar ja, we

den; • de effecten van het gebruik van Twitter door de wijkagenten.

werden wel bekogeld met bierflessen en stenen. We hebben toen toch met gebruik van licht geweld opgetreden, maar het is zeker binnen de perken gebleven. De volgende dag op

Deze onderwerpen worden achtereenvolgens uitge-

Twitter deugde dat politieoptreden van geen kant volgens

werkt.

die gasten. Toen ben ik de discussie met ze aangegaan, maar zo dat al mijn volgers mee konden lezen. Vervolgens gingen

Framing

mijn volgers weer met die knapen in discussie en uitten hun

In hoofdstuk 2 is de volgende uitleg gegeven over

ongenoegen over het gedrag van die jongens”.

“frames”: zij bemiddelen en verbinden feiten, waarden, acties en interpretaties waardoor een bepaalde

Quote wijkagent: “Als ik in mijn “twitterstroom” lees: “daar

(vaak losse) ordening ontstaat waarmee een ambigue

staan ze weer die belastinginners met hun lasergun”, dan

werkelijkheid beheersbaar en dus interpreteerbaar

Twitter ik terug dat we veel klachten hebben gehad en ik

wordt gemaakt (Bekkers e.a. 2009: 51). In de interviews

vermeld daar nog een paar snelheden bij die zijn gemeten.

is onderzocht of de wijkagenten in hun tweets aan

Dan begrijpen mensen waarom de politie daar staat”.

“framing” doen. En als dat het geval is, wat zijn dan de onderwerpen, welke soorten “framing” worden toege-

De wijkagenten laten met hun tweets aan de volgers

past en is er ook sprake van “frame alignment”?

weten wat hun activiteiten als wijkagent zijn, maar zij geven ook bewust een beeld van de wijkproblematiek. Zoals bijvoorbeeld in deze tweet: “Ik word aangesproken door een Antilliaanse man op straat X over de stand van


53

zaken van zijn aangifte”. Hiermee wil de wijkagent het

over de rol die ouders hebben ten aanzien van de

beeld schetsen dat hij aanwezig is op die “overlastlo-

(hang)jeugd in de wijk.

catie”, maar ook dat de Antilliaanse mannen daar niet

Er lijkt vooral sprake te zijn van “motivational framing”

slechts doelloos hangen. Hij wil de volgers daarmee

in de tweets van de wijkagenten. Zij geven adviezen,

een reëler beeld schetsen van de wijk(-bewoners) en

tips en verwijzen in hun tweets naar tal van zaken om

laten merken dat hij de overlastlocaties bezoekt.

de volgers te motiveren om problemen in de wijk te

De tweets gaan volgens de wijkagenten dus groten-

voorkomen en/of zelf op te lossen. Dit kan bijvoorbeeld

deels over hun werk als wijkagent. Beide wijkagenten

gaan over een parkeerprobleem, maar ook andere pre-

sturen geen tweets die naar hun inschatting het gevoel

ventieberichten of een zwaarder onderwerp (bijvoor-

van veiligheid van de volgers negatief kunnen beïn-

beeld een geweldsincident). Zij maken de volgers attent

vloeden. Zij maken bewuste keuzes over de onderwer-

op hun eigen rol in de aanpak van problematiek.

pen. Nu ze allebei ervaren twitteraars zijn, zoeken zij wat meer de “grens” op; zij durven wat meer scherpte

Nu uit de analyse van de interviews is gebleken dat er

te brengen in hun tweets. Bijvoorbeeld door te twit-

sprake is van de verschillende soorten “framing” door

teren over onderwerpen die de afdeling communicatie

de wijkagenten in hun tweets, is het relevant om te

links laat liggen; bijvoorbeeld over een zedenzaak of

weten of die “frames” ook expansie kennen en gekop-

een mislukte reanimatie. Zij letten er dan wel goed op

peld worden. “Frame alignment” is het proces waarin

dat de tweet niet te herleiden is naar een locatie en/

individuele referentiekaders aan elkaar worden gekop-

of slachtoffer. Of de wijkagent gebruikt een bedekte

peld, zodat een gedeeld begrip ontstaat. In het gebruik

term; bijvoorbeeld “normafwijkend seksueel gedrag”.

van Twitter door de wijkagenten worden beelden zeker

De wijkagent pakt dergelijke onderwerpen op in het

aan elkaar gekoppeld; de wijkagenten twitteren zelf

kader van bijvoorbeeld preventie (zedenzaak) of om

over eigen “beelden” of zij “retweeten” het bericht van

te laten merken wat het met hem als persoon doet

een ander. Ook de tweets van de wijkagenten worden

(reanimatie).

door hun volgers doorgestuurd, al dan niet met een toevoeging van een tekst of eigen mening. Daarnaast

De wijkagenten zijn dus autonoom in het opstellen van

gebruiken de klassieke media ook de tweets van de

hun tweets. Zij bepalen zelf de inhoud. Beide wijkagen-

wijkagenten. Soms staat de tekst van een tweet van de

ten vinden het gebruik van humor belangrijk in hun

wijkagent letterlijk in de krant.

tweets. In de volgende quote legt een wijkagent uit

Soms geven de wijkagenten een “corrigerende reply”

waarom de toon en de sfeer van een tweet belangrijk

naar alle volgers als bijvoorbeeld iemand een bepaalde

zijn.

negatieve tweet over de politie heeft gestuurd die voor iedereen zichtbaar was. Maar vaak laten zij die zaken

Quote wijkagent: “Een bericht moet origineel zijn en er

lopen, zij krijgen naar eigen zeggen soms hele vreemde,

moet eigenheid uit spreken. Geen saaie persberichten. Het

ongepaste tweets binnen.

moet leuk zijn om iemand te volgen. Het gaat om contact zoeken, contact maken en houden; om verbinding maken”.

Samenvattend kan gesteld worden dat er sprake is van bewuste en onbewuste “framing”, zelfs van de drie

Nu uit de interviews is gebleken dat er sprake is van

soorten “framing” én van “frame alignment” in het

“framing”, is het vervolgens van belang om te weten

gebruik van Twitter door de wijkagenten. De tweets

of er ook sprake is van de verschillende soorten van

waarin volgens de wijkagenten sprake is van “framing”,

“framing”, welke in hoofdstuk 2 geïntroduceerd zijn:

gaan volgens de wijkagenten voornamelijk over het

“diagnostic”, “prognostic” en “motivational framing”

feitelijke politiewerk en het imago van de politie.

(Snow & Benford, 1988). We hebben in de interviews voorbeelden gehoord van de drie typen: Van “diagnostic framing” is sprake in de tweets over bijvoorbeeld een incident van huiselijk geweld, waarbij de wijkagent heeft opgetreden, of het hiervoor genoemde voorbeeld over de snelheidscontrole. Een voorbeeld van “prognostic framing” is een tweet

54


Beeldvorming

lemaal doen in de wijk. Zij maken tweets over hun eigen

Uit de theorie, zoals is beschreven in hoofdstuk 2, blijkt

werkzaamheden en die van collega’s in het wijkteam,

dat beeldvorming een proces is van sociale interactie;

over het imago van de politie en ook over de vijf

het uitwisselen van beelden met elkaar. De wijkagen-

gezagsgronden. Met het gebruik van Twitter willen de

ten zenden tweets met daarin hun belevenissen, hun

wijkagenten de beeldvorming over de politie positief

mening en hun beelden, maar er is ook sprake van

beïnvloeden.

interactie. In het begin konden zij de volgers ook écht

De vijf gezagsgronden die we in het onderzoek in ver-

zelf volgen waardoor meer directe interactie mogelijk

band hebben gebracht met beeldvorming over gezag

was. Door het grote aantal volgers dat zij tegenwoor-

komen in de voorbeelden van de wijkagenten duidelijk

dig hebben (respectievelijk 1.306 en 1.160 volgers) is

naar voren.

het voor hen niet meer mogelijk om alle tweets van de

Zij twitteren omdat zij herkenbaar willen zijn voor de

volgers te lezen en daar vervolgens op te reageren. De

volgers uit hun wijk. Zij laten in hun tweets weten wat

wijkagenten lezen de door hen ontvangen tweets nu

zij doen in de wijk, waar de politie voor staat en zij la-

alleen nog maar aan de hand van een actuele zoek-

ten tevens regelmatig iets zien van zichzelf als persoon.

vraag die zij hebben ingesteld.

De volgende quote is daar een voorbeeld van.

Het lukt de wijkagenten nog wel om op de “directmessages” te reageren en de @mentions te lezen en

Quote wijkagent: “Wanneer ik door de wijk loop dan word

daar met regelmaat op te reageren. Er is dus zeker

ik vaak spontaan aangesproken met mijn naam. Ik weet dan

wel sprake van interactie met hun volgers. Uiteraard

vaak niet wie het is: “Ja van Twitter, ik volg je via Twitter!”.

in de “twitterstroom”, maar zij worden ook in de wijk

Ook mensen die niet wekelijks of maandelijks met de politie

aangesproken over hun tweets; mensen kennen hen als

of met mij in aanraking komen weten nu toch wie de wijk-

de twitterende wijkagent en spreken hen makkelijker

agent is en wat hij doet, omdat ze me volgen”.

aan. Dat is ook een vorm van interactie als gevolg van het gebruik van Twitter. Dat de volgers erg betrok-

Beide wijkagenten hebben de ervaring dat door de

ken zijn bij de wijkagenten blijkt uit het volgende

laagdrempeligheid van Twitter de politie makkelij-

voorbeeld:

ker aanspreekbaar is. Mensen twitteren klachten van overlast bijvoorbeeld makkelijker aan hen door dan

Voorbeeld: Een wijkagent had de volgende tweet

dat ze daar het algemene nummer van de politie voor

gestuurd: “Wie wil er een dienst met de wijkagent mee-

bellen. Of men wil bijvoorbeeld bepaalde informatie

lopen?”. Deze actie vond plaats in het prille begin van

over een delict wel aan de wijkagent twitteren via een

het twitteren en toen waren een aantal mensen met

“direct-message”, omdat men hem gevoelsmatig goed

hem meegelopen, wat zijn netwerk goed versterkt

kent van Twitter. Er lijkt een band te ontstaan door het

heeft. Hij heeft die actie recent herhaald, maar had

twitteren.

toen binnen een half uur 40 volgers die graag een dienst met hem willen meelopen. Hij heeft toen met-

Wanneer de wijkagenten een terugkoppeling geven

een een tweet gestuurd dat er niet meer aanmeldingen

over de aanpak van bepaalde klachten via Twitter, dan

mogelijk waren.

maken zij daarmee de politie ook meer zichtbaar in de wijk. De volgende quote gaat over het zichtbaar zijn in

In hoofdstuk 2 is theoretische uitleg gegeven over het

de wijk middels Twitter.

begrip “beeldvorming”. Het gaat daarbij om zowel tekstuele als visuele beelden in het dagelijks leven, die

Quote wijkagent: “Wanneer de politie een terugkoppeling

ons omringen als gedachten, overtuigingen, associa-

geeft over de aanpak van klachten via Twitter, maakt het de

ties, gevoelens en ervaringen. Door de uitwisseling van

politie ook zichtbaar. Dan proberen we daar dezelfde week

beelden vindt beïnvloeding plaats van elkaars beelden.

nog naar te kijken. Dan organiseren we daar een controle.

In dit deel van de analyse van de interviews beschrijven

Maken er een foto van en samen met de resultaten zet ik dat

we of er sprake is van beeldvorming door de wijkagen-

op Twitter. Dit geeft heel veel tevredenheid bij de bewoners”.

ten via Twitter. Met het gebruik van Twitter willen de wijkagenten

De zichtbaarheid van de politie blijkt ook uit de voor-

aan hun volgers laten zien wat zij als wijkagent al-

beelden van de wijkagenten waarin zij over hun aan-


55

wezigheid twitteren op de probleemlocaties. Volgers

dat de beeldvorming over de politie positief wordt

hebben hen dan niet letterlijk gezien, maar hebben in

beïnvloedt.

de tweets wel “gezien” dat zij er waren, hetgeen blijkt uit de volgende quotes van de wijkagenten.

Uit de analyse blijkt dat beeldvorming als proces van sociale interactie plaatsvindt in de “twitterstroom”, door

Quote wijkagent: “In een tweet vroeg ik de volgers om

het verzenden van tweets, “direct-messages” en

aan te geven wat volgens hen vervelende problemen waren

@mentions. De beeldvorming gaat over het politiewerk,

in de wijk. In korte tijd kreeg ik 60 reacties op mijn oproep

het imago van de politie en over de vijf gezagsgronden.

via Twitter. Dit resulteerde in een aantal politieactiviteiten

Het is de intentie van beide wijkagenten om het imago

waar de volgers die de suggestie hadden gedaan bij aanwe-

van de politie positief te beïnvloeden door het versprei-

zig mochten zijn.”

den van “beelden” in hun tweets. Volgers uiten zich tegen de wijkagenten erg positief

Doordat de wijkagenten hun volgers informeren over

over het gebruik van Twitter. De druk om te blijven

wat de politie doet wordt het voor de volgers, de

twitteren is daardoor groot, want mensen reageren erg

bewoners van hun wijk, ook beter herkenbaar waarom

enthousiast. Het voorziet volgens de wijkagenten in een

de politie bepaalde acties onderneemt.

behoefte.

Quote wijkagent: “Via een tweet van mij werd een vermist

De twitterende wijkagenten en hun leiding-

zwakbegaafd meisje snel terugvonden voordat haar situatie

gevenden

nog erger werd. In een halfuur tijd had ik 9.000 mensen

Tijdens de interviews is ook gevraagd naar de rol van

bereikt met mijn tweet over de vermissing. Snel kwam er

de leidinggevenden met betrekking tot het gebruik van

een reactie van een volger die het meisje had gezien in ge-

Twitter door de wijkagent. Leidinggevenden in de om-

zelschap van een bekende van de politie. Aan de hand van

geving van de wijkagent bemoeien zich niet of nauwe-

deze tip werd het meisje gevonden. Dit is een voorbeeld van

lijks met het twitteren. De operationeel leidinggevende

effectief optreden van de politie door de inzet van Twitter.”

leest de tweets veelal wel als volger, maar bemoeit zich geheel niet met de inhoud. De chefs leveren geen bij-

De wijkagent verlaagt de drempel voor mensen om in

drage, wat in de ogen van de wijkagenten een gemiste

contact te komen met de politie en hij maakt de politie

kans is. De wijkagenten zien zelf wel mogelijkheden om

meer zichtbaar.

Twitter ook in te zetten als tactisch hulpmiddel in het politiewerk. Er is echter nog geen inbedding van het

Quote wijkagent: “Een geluidsoverlast daar komt de nood-

gebruik van Twitter in de politieorganisatie.

hulp nog zelden voor. Een tweet naar de wijkagent werkt, want die komt wel. Misschien wat later, maar hij komt”.

Aan wijkagent Slutter werd gevraagd of er in zijn korps (korps Hollands Midden) een richtlijn of beleidsstuk met

Kijkend naar de overige gezagsgronden, dan blijkt dat

kaders over het gebruik van Twitter bestaat. Volgens

er volgens de wijkagenten door hen regelmatig een

hem is er slechts één richtlijn, eigenlijk meer een vuist-

tweet wordt gestuurd over het effectief optreden van

regel: “Wat je thuis, aan je vrienden, op een feestje of in de

de politie; de wijkagenten twitteren namelijk frequent

kroeg niet vertelt dat meld je ook niet op Twitter”.

over problemen die zij hebben opgelost en over zaken

Er zijn volgens de wijkagent Grootenboer slechts

die zij hebben doorverwezen naar partners.

globale kaders gegeven door de regio Rotterdam-

Via Twitter zijn de wijkagenten makkelijker en snel-

Rijnmond: geen tweets over onveiligheid en niet over

ler bereikbaar. De volgers twitteren ook regelmatig

TGO’s. Verder heeft de wijkagent in Rotterdam “carte

berichtjes over onderwerpen waar ze de politie anders

blanche” van de organisatie voor wat betreft de inhoud

niet snel voor zouden bellen. Zo verlagen de wijkagen-

van de tweets.

ten de drempel voor mensen om in contact te komen

Noot onderzoekers: van beide korpsen zijn de beleids-

met de politie en maken zij de politie meer zichtbaar.

notities die betrekking hebben op het gebruik van social

Deze voorbeelden laten zien dat de vijf gezagsgronden

media besproken in de focusgroep.

volgens de wijkagenten zelf veelvuldig voorkomen in hun tweets. Zij versturen deze tweets met de intentie

56


Beide wijkagenten zijn het er over eens dat zij goede

Verder komen zaken via een tweet soms sneller bij de

apparatuur en programma’s nodig hebben voor het

wijkagent dan wanneer mensen het “call centre” bel-

gebruik van Twitter in hun werk, zowel mobiele ap-

len. De wijkagent krijgt namelijk door de reacties van

paratuur als een bureau-PC met toegang tot Twitter.

volgers (“direct-messages” en @mentions) veel informa-

Het twitteren kan volgens het concept “learning by

tie over de wijk die hij anders niet had gekregen. Dit

doing” geleerd worden, maar coaching helpt veel beter

betreft ook andere informatie dan politie informatie;

op weg. Bij die coaching kan ook aandacht besteed

bijvoorbeeld politieke rapporten over onderwerpen

worden aan het “digitale-bewustzijn”.

die te maken hebben met politiewerk. (Opmerking onderzoekers: de politie moet zich bewust zijn van dit

De wijkagenten koppelen met name politiek-bestuur-

fenomeen en beslissen of zij Twitter willen gebruiken

lijke informatie en klachten uit de “twitterstroom”

als extra “Intake-kanaal”).

terug aan hun leidinggevenden. Zo kon een wijkagent

De volgende quotes gaan over het verkrijgen van

een keer zijn chef een bestuurlijke notitie geven die hij

informatie via Twitter, die waarschijnlijk via de reguliere

via Twitter gekregen had voordat deze gepubliceerd

intake-kanalen de wijkagent niet hadden bereikt.

werd. Door het gebruik van Twitter is er een onderdeel van

Quote wijkagent: “Er was sprake van de vorming van een

het werk van de wijkagenten bijgekomen, waar zijn

bende. De jeugd plaatste foto’s van zichzelf op Twitter en ik

leidinggevende geen directe controle of grip op heeft.

kon, door hetgeen zichtbaar was op de achtergrond, zien dat

Aan de andere kant maakt het het werk van de wijk-

het een jeugdbende in mijn wijk was.”

agenten ook voor de leidinggevende beter zichtbaar. De leidinggevende kan in de tweets van de wijkagent

Quote wijkagent: “Een jongen had een reclasseringsvoor-

precies lezen wat hij in de wijk heeft gedaan die dag.

waarde lopen om geen contact te hebben met bepaalde

Samenvattend kan gesteld worden dat de rol van de

vrienden van hem. Ik zag hem vervolgens twitteren met

leidinggevenden zeer beperkt is.

foto’s waaruit bleek dat er wél contact was. Deze informatie had ik zonder het gebruik van Twitter niet gekregen.”

Effecten van het gebruik van Twitter door de wijkagenten

Het contact met netwerkpartners heeft negatieve en

De volgende effecten worden onderscheiden en be-

positieve effecten. Er is verdieping ontstaan door het

schreven in dit deel van de analyse: het grote en snelle

twitter-contact, want men heeft de wijkagent en zijn

bereik van de wijkagenten, het effect op het beeld

werkzaamheden beter leren kennen, doordat zij hem

over de politie bij de volgers (de wijkagenten hebben

volgen op Twitter. Maar er is soms ook wat angst dat hij

de intentie om dat positief te beïnvloeden), er worden

te makkelijk concrete casuïstiek in zijn tweets opneemt.

zaken opgelost met behulp van Twitter en Twitter

De wijkagenten lossen dit op door hierover met hen

blijkt in de praktijk een (extra) informatiekanaal tussen

te praten en heel transparant te zijn. De volgende

volgers en de wijkagenten. Tot slot kunnen de effecten

quote is een voorbeeld van het effect van het gebruik

genoemd worden die ontstaan in de contacten met de

van Twitter door de wijkagent: zijn volgers zijn beter

netwerkpartners.

geïnformeerd.

De wijkagenten zijn van mening dat hun volgers, waar-

Quote wijkagent: “Ik wil graag positief bijdragen aan de

onder veel wijkbewoners, via hun tweets een beter

veiligheid in de wijk. Om dat te bereiken maak ik ook gebruik

beeld krijgen van wat er allemaal bij politiewerk komt

van Twitter. Ik merk dat het twitteren een positief effect

kijken.

heeft in de wijk. Als voorbeeld kan ik noemen dat ik minder

Ook zijn zij allebei van mening dat hun bereik groot

hoef uit te leggen in buurtvergaderingen omdat men in mijn

is en erg snel gaat; met ieder één tweet bereiken zij

tweets al heeft gelezen wat ik allemaal doe in de wijk.”

samen 2.466 volgers. Er zijn zaken opgelost met behulp van de “twitter-

Er is volgens de wijkagenten een nieuwe “laag” bij-

stroom”. Soms via een “direct-message” en soms melden

gekomen: de “digitale wijk” bovenop de wijk. Ook is

getuigen zich naar aanleiding van de tweet van de

er verdieping ontstaan door het gebruik van Twitter

wijkagent.

in hun contacten in de wijk, met bewoners en met


57

netwerkpartners. De drempel om hem aan te spreken

geïnformeerd worden. Door de specifieke eigenschap-

is lager geworden.

pen van Twitter (open, laagdrempelig, snel, expansieve

De wijkagent heeft “extra oren, ogen én een mond”

kracht, sociale interactie) komt de politie dichter bij de

gekregen in zijn wijk en in zijn werk.

volger en visa versa. De één op één beïnvloeding van de beeldvorming via Twitter vertaalt zich in een beter

5.3.5 Deelconclusie interviews wijkagenten

inzicht bij volgers over waarom de politie doet wat ze doet.

De toepassingsmogelijkheden van het gebruik van Twitter zijn volgens beide wijkagenten ruim. Zij

Het effect van het gebruik van Twitter door de wijk-

geven door hun tweets de volgers een beeld van het

agenten is voor hun gevoel groot. Soms merken de

politiewerk en het wijkagentenwerk. Hun bereik is

wijkagenten die effecten bewust, maar het is ook niet

groot; met één tweet hebben zij direct toegang tot

altijd merkbaar voor hen.

respectievelijk 1.306 en 1.160 volgers uit verschillende

Kijkend naar de vijf gezagsgronden, dan zijn beide

doelgroepen. De interactie met volgers verloopt snel

wijkagenten van mening dat het twitteren bijdraagt

en is laagdrempelig.

aan het versterken van de beeldvorming over het gezag

Door de verspreiding van de beelden in de tweets van

van de politie. Door het gebruik van Twitter zijn zij

de wijkagent (gemiddeld 12 tweets per werkdag) en

naar eigen zeggen beter bereikbaar, makkelijker aan-

door de interactie worden individuele referentiekaders

spreekbaar, goed zichtbaar in de digitale wereld, meer

van de volgers aan elkaar gekoppeld, zodat een ge-

herkenbaar en kunnen zij effectiever communiceren

deeld beeld of begrip kan ontstaan van een bepaalde

en optreden door de informatie-uitwisseling met de

situatie. De wijkagenten leggen in hun tweets uit wat

volgers.

de politie doet en waarom zij dat doet. Zij betrekken

Een ander effect van het twitteren door de wijkagent is

door het twitteren de burgers bij het politiewerk met

dat er zaken mee worden opgelost, er komt via Twitter

de intentie om de beeldvorming over de politie positief

informatie bij de wijkagenten binnen en er zijn nieuwe

te beïnvloeden. Het oppikken en koppelen van de

contacten ontstaan en bestaande contacten zijn geïn-

frames zorgt ervoor dat de aandacht voor een thema

tensiveerd. Kortom, er is een “digitale wijk” bovenop

(het politiewerk en het politiegezag) steeds groter kan

de wijk gekomen, waarin de wijkagent veel van zichzelf

worden. De discursieve macht van de wijkagent komt

laat zien en direct contact heeft met zijn grote aantal

tot uitdrukking in dit proces van “frame alignment”.

volgers.

De wijkagenten konden beide tal van voorbeelden

Tot slot voorziet het twitteren volgens de wijkagenten

noemen die volgens ons aansluiten bij de definiëring

in een behoefte. Zij ervaren tevredenheid bij zichzelf én

van “diagnostic”, “prognostic” en “motivational

bij hun volgers.

framing”. Het merendeel van deze voorbeelden is te classificeren als een vorm van “motivational framing”. De wijkagenten trachten te verduidelijken waarom wijkbewoners vooral zelf aan de slag moeten om problemen in de wijk op te lossen of te voorkomen. De interactie met de volgers is volgens de theorie uit hoofdstuk 2 van groot belang voor beeldvorming; want juist in de interactie met verschillende mensen worden betekenissen uitgewisseld (Adoni & Mane, 1984). Het twitteren van de wijkagenten draagt bij aan de beeldvorming van de volgers. Ook ontstaat er “directe” interactie naar aanleiding van het twitteren; mensen spreken de wijkagenten daarover spontaan aan als ze hem tegenkomen. Volgers krijgen meer aandacht voor de politie omdat zij in de tweets van de wijkagent over het politiewerk

58


5.4 Deel C: focusgroep

Eén van onderzoekers heeft opgetreden als gespreksmoderator. Bij de uitnodiging voor de bijeenkomst is de

5.4.1 Inleiding

focusgroep, middels een “factsheet”, vooraf geïnformeerd over de belangrijke begrippen, de opzet van

Om de consequenties voor politieleiderschap te duiden

de focusgroep en de centrale onderzoeksvraag. Voor

is gekozen voor het organiseren van een bijeenkomst

de start van de discussie is aan de leden uitgelegd wat

in de vorm van een focusgroep. De organisatie van de

deze onderzoeksmethode behelst en wat het exacte

focusgroep lag in het verlengde van de drie andere

doel was van de bijeenkomst. De focusgroep is inhou-

gekozen onderzoeksmethoden (de inhoudsanalyse, en-

delijk geïnformeerd over de door ons geformuleerde en

quête en de interviews). Tijdens een bijeenkomst op 12

met elkaar samenhangende theorieën ten aanzien van:

juli 2011 is bediscussieerd welke gevolgen het gebruik

de kenmerken van Twitter, “framing”, beeldvorming

van Twitter heeft voor strategisch politieleiderschap.

over het gezag van de politie en strategisch politielei-

Er is besproken welke effecten er te bedenken of te

derschap. Deze begrippen zijn toegelicht aan de hand

voorzien zijn ten aanzien van de drie kernfuncties van

van het onderzoeksmodel.

strategisch (politie)leiderschap. Deze kernfuncties zijn

In de volgende subparagraaf wordt ingegaan op de re-

al eerder door ons genoemd en beschreven (Boin e.a.,

sultaten van de bijeenkomst in relatie tot de deelvraag:

2003) en luiden: • Het formuleren en uitdragen van een visie op de




matige functie;


• Het ontwerpen van een organisatiepatroon waarin

dit dan voor strategisch politieleiderschap?

organisatieleden hun werk effectief en efficiënt kunnen verrichten. De organisatorische functie;

5.4.2 Uitkomsten en analyse focusgroep

• Het bewaken van relaties met belanghebbende partijen die van essentieel belang zijn voor de legi-

Na de uitleg en de presentatie van de onderzoeksre-


sultaten lag de nadruk in de discussie in eerste aanleg

tieke functie.

op het invullen van de diplomatieke functie (Boin e.a., 2003). Het belang van het bewaken van de relaties in

De concrete vraag die voorlag, is wat het gebruik

het kader van de legitimiteit van de organisatie werd

van Twitter door de politie betekent voor de invul-

expliciet benoemd. Als gezamenlijke kernwaarde

ling van deze drie kernfuncties. Om de discussie in

werd gesteld dat verbinding met en nabijheid tot de

de focusgroep goed invulling te geven en mogelijke

maatschappij een absolute noodzaak is voor de politie.

negatieve effecten in het groepsdynamische proces te

De gebiedsgebonden functie van de politie en de aan-

voorkomen, is gekomen tot de volgende gemêleerde

wezigheid in de publieke ruimte, dicht bij de burger, is

samenstelling:

essentieel voor het bestaansrecht van de politie.

• Drie leidinggevenden op strategisch niveau, te weten Martine Vis (lid van de Korpsleiding Rotterdam-

Quote: “Vertrouwen wordt opgebouwd vanuit relaties en

Rijnmond), Jaco van Hoorn (plaatsvervangend

contacten. Contacten zijn bepalend voor het verkregen

korpschef Hollands-Midden) en René Arends (direc-

gezag.”

teur bedrijfsvoering Hollands-Midden); • Drie communicatie-experts, te weten Jelle Egas

Al snel werd de link gelegd naar Twitter als een middel

(woordvoerder namens de Raad van Korpschefs),

om de verbinding met de burger te maken in de nieuwe

Renate van der Elzen (communicatieadviseur

publieke ruimte van het internet en social media. Twitter

Hollands-Midden) en Lisette Kaptein (communica-

is een middel om nabijheid vorm te geven. De politie

tieadviseur Brabant Zuid-Oost);

dient het platform Twitter te gebruiken om relaties met

• Twee wijkagenten die centraal hebben gestaan

burgers aan te gaan. Burgers overigens die vrij moeten

in dit onderzoek, namelijk Bas Slutter (korps

kunnen kiezen of zij deze relatie op deze specifieke ma-

Hollands-Midden) en Arnoud Grootenboer (korps

nier willen aangaan. Aandacht dient er in dit verband

Rotterdam-Rijnmond);

te zijn voor specifieke doelgroepen. De politie zou in

• De vier onderzoekers.


59

voorkomend geval een beweging moeten maken naar

organisatorische functie. De discussie ging over hoe er

specifieke doelgroepen toe. Twitter is daarvoor een

een organisatiepatroon ontworpen zou kunnen worden

middel, zeker voor een doelgroep als bijvoorbeeld de

waardoor agenten effectief en efficiënt de verbinding

jeugd.

met de maatschappij kunnen aangaan met behulp van social media en in hoeverre daarop gestuurd dient te

Toch werden direct ook een paar aandachtspunten

worden.

benoemd. Social media (en dus ook Twitter) hebben

Het Rotterdamse korps benoemde hierin haar nieuw

een groot - voor de zender niet te overzien - bereik en

ontwikkelde visiedocument. De kern van dit beleids-

berichten komen zonder eventuele nuancering in de

stuk is dat er negen domeinen (persvoorlichting,

samenleving terecht. Hierdoor is het effect vaak on-

crisiscommunicatie, opsporing etc.) zijn benoemd voor

voorspelbaar. Dit maakt het nodig extra alert te zijn op

de toepassing van social media en dat daar vanuit een

die gevolgen. Die extra alertheid is overigens, volgens

expertgroep op wordt toegezien. Er is in dit document

de focusgroep, geen reden om er terughoudend mee

een operationalisatie gemaakt van de doelen van het

om te gaan. Integendeel, een politie die middenin de

korps en het gebruik van Twitter is hierin ingebed.

maatschappij staat en die wil communiceren met de samenleving moet ook gebruikmaken van de media

Quote: “Het is niet om te sturen, maar wel een manier om

die door velen in die maatschappij gebruikt worden.

strakke regie te voeren.”

Ook kwam ter tafel dat deze alertheid onderdeel moet zijn van de professionaliteit van de politieagent. Deze

Ook beschikt het Rotterdamse korps over een basis-

professionaliteit vormt, tezamen met vertrouwen, voor

gebruikshandleiding Twitter. Een deel van het twit-

de leden van focusgroep de essentie en de basis voor

terbeleid is hierin verwoord. De kern van dit laatste

het gezag van de politie.

document is dat twitteren geen doel op zich is, maar deel uitmaakt van het integrale communicatiebeleid en

Quote: “Mensen willen gewoon graag weten dat de politie

een rol speelt binnen het gebiedsgebonden politiewerk.

in de buurt is. Dat zij bereikbaar en betrouwbaar is. De moderne middelen zoals Twitter zijn eigenlijk de vervanger van

Quote: “Je kunt wel beleid maken, maar als je geen volgers

het politiebureau in elk dorp zoals vroeger”

hebt, bereik je uiteindelijk helemaal niets.”

Als belangrijke tegenhanger van het belang van het

Het korps Hollands Midden heeft een ontwikkelplan

aangaan van relaties met de burger kwam de repres-

nieuwe media en stelt dat met het gebruik van social

sieve taak aan bod. Deze twee functies van de politie

media het effect wordt beoogd dat bewoners eerder ge-

moeten met elkaar in balans zijn. Het risico bestaat dat

neigd zijn om samen met politie Hollands Midden aan

gebiedsbonden politiewerk zich onvoldoende bezig-

hun eigen veiligheid en leefbaarheid te werken.

houdt met de repressieve taak omdat veel aandacht

Alhoewel er een gedeelde visie is tussen de korpsen

wordt besteed aan het opbouwen van een relatie

Rotterdam-Rijnmond en Hollands Midden over het

met de buurtbewoners. Als er echter te veel aandacht

aanbrengen van enige structuur, is het korps Hollands

uitgaat naar handhaving en de repressieve kant van

Midden veel minder geneigd regie te voeren op wie er

het politiewerk, bestaat het gevaar dat de politie de

twittert en wordt er meer nadruk gelegd op de profes-

verbinding met de burger verliest.

sionaliteit van de diender en zijn of haar discretionaire bevoegdheid. Hierbij werd vooral de intrinsieke moti-

Quote: “Het motto van de politie bestaat niet voor niets

vatie van de politieagent benadrukt. De aanwezigheid

uit de kreten waakzaam EN dienstbaar. We moeten dus alle

van een intrinsieke motivatie waar de liefde voor het

twee zijn”.

vak uit blijkt en waarin maatwerk naar de burger toe centraal staat.

Terug naar de eerder genoemde professionaliteit: met betrekking tot de denkbeelden om deze benodigde

Quotes: “Twitter is slechts een middel. We hebben ook geen

professionaliteit te ontwikkelen en centraal te stellen,

visiedocument over het gebruik van een dienstauto, dus

tekende zich een tweedeling af. Een tweedeling in het

waarom wel over Twitter?”

licht van de tweede kernfunctie van Boin, namelijk de

“Twitter kan bijdragen aan de relatie met de burger en de

60


politie kan ermee “framen”. De politie moet relaties ook

visie en strategisch politieleiderschap. Ook werden de

opbouwen voor het geval dat zij die ooit nodig heeft.”

mogelijkheden om de publieke opinie te beïnvloeden besproken. Beeldvorming is belangrijk. Twitter kan

Het cultuuraspect kwam ook in de discussie naar voren.

gezien de kenmerken een krachtig hulpmiddel zijn en is

Er werd aangegeven dat er binnen de politiecultuur

dientengevolge belangrijk voor de politie.

veel scepsis is tegenover Twitter. (Relatief) onbekend maakt in dit geval nog steeds onbemind. Het is echter

In relatie tot de centrale onderzoeksvraag werd door

wel zo dat de jonge instroom van nieuwe agenten

de focusgroep benadrukt dat zij de effecten van het

wel thuis is in het gebruik van Twitter en andere social

gebruik van Twitter door de wijkagenten vooral in re-

media. De beweging is dus niet te stoppen en onvermij-

latie tot beeldvorming zien. De relatie met gezag werd

delijk. De focusgroep detecteert wel dat de strate-

vooral geduid in relatie tot de lokale, gebiedsgebonden

gische top van de politie waarschijnlijk de grootste

functie en invulling. De rol van Twitter zou dus vooral

moeite zal hebben om bij te blijven. Alleen al vanwege

lokaal liggen en ook gehouden moet worden. Het gaat

de generatiekloof kijken zij vanuit een ander para-

hierbij vooral om communicatie met burgers en directe

digma naar de omgeving. Zij hoeven de slag zelf niet

participatie in de netwerksamenleving. Hiervoor moet

te maken, maar dienen wél de ruimte te geven voor

vooral in de responsiviteit op lokaal niveau worden

de ontwikkeling ervan. Desalniettemin is coaching van

geïnvesteerd. Iets wat aan de basis van de organisatie

beginnende twittergebruikers gewenst. Met name het

georganiseerd dient te worden.

digi-bewustzijn is van essentieel belang. De regie op

Op strategisch niveau heeft dit een ander effect. Politie-

het gebruik van Twitter moet volgens de focusgroep

leiders moeten het gebruik van social media, en dus ook

alleen liggen op dit digi-bewustzijn; niet op de inhoud

van Twitter, veel meer gaan stimuleren, maar daarover

van berichten, want dat staat haaks op de essentie van

ook meer overeenstemming bereiken met elkaar. De

social media.

politieleiders van de toekomst zullen moeten kunnen omgaan met de nieuwe generatie politiemensen die op-

Uiteraard werd ook de vorming van de Nationale

groeien met social media. Zonder krampachtige sturing

Politie besproken. Deze discussie appelleerde direct

van bovenaf, want dat werkt de ontwikkeling tegen.

aan de beleidsmatige functie van politieleiderschap.

De opdracht voor strategisch politieleidinggevenden

Oftewel het formuleren en uitdragen van een visie op

ligt veel meer in het werken aan de cultuur van de

de realiseerbare doelen van de organisatie.

organisatie. Dus ruimte geven aan de ontwikkelingen

In hoofdstuk 3 is betoogd dat de politie haar gezag

en het wegnemen van scepsis en angsten in de organi-

vooral verkrijgt vanuit haar omgeving. Het gaat daarbij

satie met betrekking tot het gebruik van social media.

met name ook om de rol van de strategische politielei-

De politie moet een organisatie blijven die in alle haar-

dinggevende om via visievorming betekenis te geven

vaten van de samenleving zit. Met de nieuwe generatie

aan de interactie tussen de politie en haar omgeving

dienders is dit onontkoombaar.

en/of de samenleving teneinde de beeldvorming over het gezag van de politie te beïnvloeden. Uit het

De focusgroep stelt dat er vooral behoefte is aan visie

voorgaande blijkt dat het gebruik van Twitter door de

en eenheid omtrent netwerkgedrag en digi-bewust-

wijkagent strategische implicaties heeft voor de politie.

zijn. De vorming van de Nationale Politie zou bij het

Twitter is een communicatiemiddel waarmee de politie

vormen van die eenheid kunnen helpen, maar er zou

zich positioneert in de samenleving. Daar is nu nog

ook te veel sturing van kunnen uitgaan. De focusgroep

geen nationale visie op ontwikkeld. De inhoud van het

vindt vooral dat de nadruk zou moeten liggen op het

twitterbericht lijkt daarbij cruciaal. Het is een manier

faciliteren van het aangaan van relaties met de burger

om middenin de samenleving te staan en relaties aan

en het vormgeven van nabijheid. Dit wel met inacht-

te gaan met burgers en dit vereist, zo bleek al eerder,

neming van de repressieve taken, de notie dat gezag

nabijheid. Een lokale verankering en inbedding lijkt

ook bestaat bij de gratie van afstand en de symbolische

dus essentieel. Hoe verder de politie afstaat van de

waarde van de politie: het “er zijn”.

burger, hoe minder de politie het gezag kan beïnvloeden, aldus de focusgroep. Het sturingsvraagstuk heeft dus een prominente rol ingenomen in de discussie over


61

5.4.3 Deelconclusie focusgroep

twitterbericht lijkt daarbij cruciaal. Het is een manier om middenin de samenleving te staan en relaties aan

In de focusgroep is als gezamenlijke kernwaarde

te gaan met burgers en dit vereist, zo bleek al eerder,

gesteld dat verbinding met en nabijheid tot de maat-

nabijheid. Een lokale verankering en inbedding lijkt dus

schappij een absolute noodzaak is voor de politie. De

essentieel. Hoe verder de politie afstaat van de burger,

gebiedsgebonden functie van de politie en de aanwe-

hoe minder de politie het gezag kan beïnvloeden, aldus

zigheid in de publieke ruimte, dicht bij de burger, is

de focusgroep. Het sturingsvraagstuk heeft dus een

essentieel voor het bestaansrecht van de politie. Twit-

prominente rol ingenomen in de discussie over visie en

ter wordt gezien als een middel om nabijheid vorm te

strategisch politieleiderschap.

geven waarbij er aandacht dient te zijn voor specifieke

Beeldvorming is hiervoor belangrijk. Twitter kan ge-

doelgroepen, zoals bijvoorbeeld jeugd.

zien de kenmerken een krachtig hulpmiddel zijn en is

Een politie die midden in de maatschappij staat en

dientengevolge belangrijk voor de politie. De rol van

die wil communiceren met de samenleving moet ook

Twitter zou dan vooral lokaal moeten liggen en ook

gebruik maken van de media die door velen in die

gehouden moeten worden. Het gaat hierbij dus vooral

maatschappij gebruikt worden. Alert en professioneel

om communicatie met burgers en het participeren in

handelen vormt, tezamen met vertrouwen de essentie

de netwerksamenleving. Hiervoor moet vooral op de

en de basis voor het gezag van de politie. De repressie-

responsiviteit op lokaal niveau worden geïnvesteerd.

ve taak moet hierbij niet vergeten worden en in balans

Daarvoor is “bottom-up-kracht” nodig, welke door stra-

blijven met het aangaan van relaties met de burger.

tegische leiders gestimuleerd moet worden. Dus geen

Alhoewel er een gedeelde visie is tussen de korpsen

krampachtige sturing van bovenaf, want dat werkt de

Rotterdam en Hollands Midden over het aanbrengen

ontwikkeling tegen.

van enige structuur, is het korps Hollands Midden veel minder geneigd regie te voeren op wie er twittert en wordt er meer nadruk gelegd op de professionaliteit van de diender en zijn of haar discretionaire bevoegdheid. Hierbij is vooral de intrinsieke motivatie van de politieagent benadrukt, met ruimte voor maatwerk naar de burger toe. Qua cultuuraspecten is er een beweging zichtbaar, die door de instroom van nieuwe, jonge politieagenten, niet te stoppen is. De focusgroep detecteert wel dat de strategische top van de politie waarschijnlijk de grootste moeite zal hebben om bij te blijven. Alleen al vanwege de generatiekloof kijken zij vanuit een ander paradigma naar de omgeving. Zij hoeven de slag zelf niet te maken, maar dienen wél de ruimte te geven aan de ontwikkeling van het gebruik van social media. Daarbij is ook coaching van beginnende twittergebruikers gewenst. Met name het digi-bewustzijn is van essentieel belang. De discussie over de vorming van de Nationale Politie appelleerde direct aan de beleidsmatige functie van politieleiderschap. Oftewel het formuleren en uitdragen van een visie op de realiseerbare doelen van de organisatie. Het gebruik van Twitter door de wijkagent heeft strategische implicaties voor de politie. Twitter is een communicatiemiddel waarmee de politie zich positioneert in de samenleving. Daar is nu nog geen nationale visie op ontwikkeld. De inhoud van het

62


5.5 Conclusies

5.5.2 Effecten van Twitter

5.5.1 Inleiding

Uit deel A en B van het empirisch onderzoek, respectievelijk de inhoudsanalyse, enquête en interviews is

De onderzoeksbevindingen en analyse uit de voor-

gebleken dat de beeldvorming over de vijf gezagsgron-

gaande paragrafen maken het mogelijk om de in pa-

den in positieve zin beïnvloed wordt door het gebruik

ragraaf 5.1 beschreven deelvragen te beantwoorden.

van Twitter door de wijkagenten.

Zoals aangekondigd worden deze vragen beantwoord

Uit de analyses blijkt dat daar waar sprake is van “fra-

langs het watervalmodel (figuur 5.1), oftewel langs de

ming” in de tweets van de wijkagenten, de inhoud in de

methoden van onderzoek. In deel A en B is onderzoek

helft van de gevallen te relateren is aan één van de vijf

gedaan naar het feitelijke effect van het gebruik van

gezagsgronden. De wijkagent selecteert het nieuws dat

Twitter op de beeldvorming over het gezag van de

hij belangrijk vindt en bepaalt autonoom hoe het beeld

politie en deel C behelst de relatie met strategisch poli-

van een nieuwsfeit neergezet moet worden. Hierdoor

tieleiderschap. Het watervalmodel overlapt het onder-

worden tevens impliciet de kaders aangegeven van het

zoeksmodel en geprojecteerd op het onderzoeksmodel

nieuwsonderwerp dat de wijkagent met zijn volgers

ontstaat de eerder gepresenteerde figuur:

deelt. De twitterende wijkagenten laten hun volgers via

figuur 5.12

hun “frames” - verpakt in twitterberichten - naar de werkelijkheid kijken. Uit de enquête is gebleken dat de volgers vooral op zoek zijn naar informatie van de politie die betrekking heeft op hun lokale netwerk, de wijk. Door daarover te twitteren krijgt de volger meer het gevoel bij het politiewerk betrokken te zijn. Het gevoel van betrokkenheid wordt nog eens versterkt door de laagdrempeligheid en de grote expansiekracht van Twitter. Daardoor kan snel naar veel mensen worden gereageerd. Twitter wordt door de wijkagenten tactisch en strategisch gebruikt. Ten eerste om informatie te delen en ten tweede om een beeld bij de volgers/burgers te “framen”, bijvoorbeeld ten aanzien van het gezag van de politie. Uit de enquête blijkt tevens dat de reacties van de vol-

In subparagraaf 5.5.2 volgt de uitwerking van het ant-

gers overwegend positief zijn over de interactie met de

woord op de deelvraag:

wijkagent. Met name door het delen van informatie via Twitter wordt de politie als meer zichtbaar ervaren door


de volger. Een groot aantal volgers heeft behoefte aan

van Twitter op de beeldvorming over het ge-

meer informatie van de politie. Gesteld kan worden dat

zag van de politie in de politiepraktijk en hoe

via twitterberichten, waarin de volger wordt geïnfor-

kan dit worden verklaard?

meerd over feitelijk politiewerk, de gezagsgronden het best in positieve zin kunnen worden beïnvloed. Ook

En in subparagraaf 5.5.3 de beantwoording van de

expliciet daarnaar gevraagd hebben de geënquêteerde

vraag:

volgers de overtuiging dat Twitter de beeldvorming over het gezag van de politie positief beïnvloedt.

Als er een relatie bestaat tussen het gebruik van Twitter en de beeldvorming over het gezag van de politie, welke consequenties heeft dit dan voor strategisch politieleiderschap?


63

5.5.3 Consequenties voor politieleiderschap Door de deelnemers van de focusgroep, deel C van het empirisch onderzoek, zijn verbinding en nabijheid benoemd als belangrijke kernwaarden van de politie. Dicht bij de burger zijn is essentieel voor het bestaansrecht van de politie. Twitter is daarbij een middel om die verbinding en nabijheid vorm te geven. Social media kan worden gezien als een extensie van de “traditionele” publieke ruimte. In deze “nieuwe” publieke ruimte wordt vooral door de jongere generaties gecommuniceerd via Twitter. De politie moet dus wel mee in het gebruik van Twitter om ook dáár contact - verbinding en nabijheid - te organiseren. De sleuteltermen verbinding en nabijheid veronderstellen een politie die zich manifesteert in de haarvaten van de meer lokale netwerken. Er bestaat behoefte aan een landelijk gedeelde visie die onderschrijft dat social media, Twitter, ingezet moet worden om de responsiviteit op lokaal niveau via die “nieuwe” publieke ruimte vorm te geven. Tegelijkertijd zal er zo beperkt mogelijk sturingskracht van strategisch leidinggevenden ingezet moeten worden. Het gebruik van Twitter zal door strategisch politieleidinggevenden moeten worden toevertrouwd aan de gebruikers. De intrinsiek gemotiveerde, alerte, professionele politieagent, opdat deze maatwerk kan bieden als het gaat om nabijheid zoeken en verbinding maken met de burger. Twitter is daar een middel voor. De focusgroep stelt dat de opdracht voor strategisch politieleidinggevenden veel meer ligt in het werken aan de cultuur in de organisatie. Dus ruimte maken en geven aan de ontwikkelingen en het wegnemen van scepsis en angsten rondom het gebruik van social media.

64


6

Conclusies en aanbevelingen 6.1 Inleiding

6.2 Beantwoording deelvragen

In hoofdstuk 1 is geschetst dat publieke organisaties

6.2.1 Deelvraag 1 en 2

vooralsnog op een gebrekkige manier lijken om te gaan met de kracht van social media. We leven in een

Wat is beeldvorming en hoe wordt beeldvor-

“mediated reality” en worden sterker beïnvloed door

ming beïnvloed door de media?

de beelden die we hoogfrequent via de media krijgen voorgeschoteld dan door onze eigen schaarse feitelijke

Wat is kenmerkend voor social media in het

waarnemingen. Het risico bestaat dat de overheid, de

algemeen, en voor Twitter in het bijzonder?

politie incluis, achter blijft bij deze maatschappelijke ontwikkeling met mogelijke gevolgen voor het ver-

Voor de beantwoording van deze deelvragen is litera-

trouwen in de overheid.

tuuronderzoek verricht. De uitkomsten van dit onderzoek

De vraag die we in dit licht hebben gesteld is, hoe de

zijn gedeeld in hoofdstuk 2. Beeldvorming is de beteke-

politie juist social media, en meer specifiek, Twitter kan

nis of lading die woorden ontlenen aan de relatie die ze

gebruiken om de beeldvorming rondom haar gezag

tot elkaar hebben, gebezigd of gebruikt in een bepaalde

positief te beïnvloeden, danwel te versterken. Vervol-

context. Afhankelijk van hoe de woorden zich tot de ge-

gens is onderzocht wat het gebruik van social media

geven context verhouden wordt een bepaalde werkelijk-

door de politie impliceert voor strategisch politieleider-

heid geïnterpreteerd. De media organiseren die relatie

schap.

tussen woorden en context. Op deze manieren selecteren, definiëren en “framen” de media het nieuws. De manier

In dit laatste, afsluitende hoofdstuk wordt een ant-

waarop het nieuws in de media onder de aandacht wordt

woord gegeven op de uit de probleemstelling herleide

gebracht, wordt framebuilding genoemd. De ontvangers

centrale onderzoeksvraag:

van dit nieuws gaan daar op een bepaalde wijze mee om. Ze nemen het over, interpreteren het op een bepaalde


manier of kaderen het in. Dit is framesetting. Het onder-


werp wordt gedefinieerd. Het initiatief lag traditioneel


vooral bij de klassieke media.

verklaard en welke consequenties heeft dit

Het kenmerkende van social media is dat iedereen deze

voor strategisch politieleiderschap?

“mediamacht” heeft en dus nieuws kan maken. Het wezen van Twitter is juist het samen produceren en delen

Om deze vraag te beantwoorden worden de opgedane

van nieuws in de meest brede zin van het woord. Het is

inzichten en bevindingen kort weergeven en conclusies

de reden van bestaan van Twitter. Iedereen heeft er in

verbonden aan de onderzoeksresultaten. In paragraaf

principe toegang toe en heeft daarmee de macht van het

6.2 worden de antwoorden op de deelvragen beschre-

woord, ofwel discursieve macht: anderen kunnen laten

ven en in paragraaf 6.3 het antwoord op de centrale

geloven in datgene wat wordt gezegd of geschreven.

vraag. Tenslotte worden in paragraaf 6.4 enkele aanbe-

Met Twitter kunnen zeer veel individuele referentie-

velingen beschreven die volgen uit de conclusies.

kaders, “frames”, in korte tijd achterelkaar gekoppeld worden. Door deze “frame alignment” ontstaat er snel bij veel twitteraars een gedeeld begrip/beeld van een bepaalde situatie.


65

6.2.2 Deelvraag 3 en 4

6.2.3 Deelvraag 5

Wat is gezag en wat is bepalend voor de

Wat is het veronderstelde effect van het

mate waarin de politie als gezaghebbend

gebruik van Twitter op de beeldvorming over

wordt ervaren?

het gezag van de politie en hoe kan dit worden onderzocht?

Wat is kenmerkend voor strategisch politieleiderschap?

In hoofdstuk 4 is het antwoord op deze vraag geconceptualiseerd in het theoretisch kader en vervolgens

Een weergave van het literatuuronderzoek dat voor

verduidelijkt in het onderzoeksmodel (figuur 6.1).

de beantwoording van deze deelvragen is verricht staat uitgewerkt in hoofdstuk 3. Gezag is niet iets dat

figuur 6.1

iemand of een organisatie van zichzelf heeft. Gezag wordt toebedeeld. Voor de politie geldt dat zij haar gezag niet (meer) af kan dwingen vanuit de traditionele gezagsgronden. Gezag krijgt de politie van de burger. Maar dat gaat niet zomaar. Om dat gezag te verkrijgen zal de politie aan moeten sluiten bij de heersende waarden in de samenleving wat betreft de waarden die de burger een gezaghebbende politie toedicht. Die waarden zijn: zichtbaarheid, aanspreekbaarheid, bereikbaarheid, herkenbaarheid en effectiviteit. Het gaat er hierbij om dat de politie werk maakt van beïnvloeding van de beeldvorming ten aanzien van deze gezagsgronden. Het proces van beeldvorming kan alleen op gang worden gebracht door interactie met de burger. Vanuit de diplomatieke functie van strategisch leiderschap (bewaken van relaties met belanghebbenden, dus de burger) moet die interactie worden

Aansluitend is stilgestaan bij de onderzoeksstrategie en

geïnitieerd. Alleen via deze weg kan de beeldvorming

de daaruit volgende keuze voor een mix van methoden

zodanig worden beïnvloed dat de politie haar gezags-

en technieken van onderzoek.

rol verdient en krijgt toebedeeld van de burger.

Het veronderstelde effect is dat wijkagenten door het

Dus, de beeldvorming van en door de burger bepaalt

gebruik van Twitter de beeldvorming over het gezag

de mate waarin de politie als gezaghebbend wordt

van de politie in positieve zin kunnen beïnvloeden.

ervaren. Meer concreet betekent dit dat het gezag van

Om dit te kunnen onderzoeken zijn de sleuteltermen

de politie aan moet sluiten bij de heersende waarden

die zijn beschreven in de hoofdstukken 1, 2, en 3 in het

die gelden in de samenleving, ten aanzien van een

onderzoeksmodel (figuur 6.1) met elkaar in verband

gezaghebbende politie. De taak van de strategisch

gebracht. Om de veronderstelde verbanden te onder-

politieleidinggevenden is de politieorganisatie aan te

zoeken is gekozen voor vier verschillende methoden

laten sluiten bij die heersende waarden.

van onderzoek. 1. Een inhoudsanalyse. Er is een inhoudsanalyse verricht op de tweets van twee geselecteerde wijkagenten. Zij zijn geselecteerd op basis van hun aantal volgers, hun frequente en duurzame gebruik van Twitter, hun mate van interactie en tot slot de relevantie van hun berichten. De analyse heeft zich primair gericht op het proces van beeldvorming, waarbij ook de interactie met de volgers in de analyse is meegenomen.

66


2. Een enquête. Met de enquête is onderzocht hoe

6.2.4 Deelvraag 6

het gedrag van de twee wijkagenten op Twitter door de volgers wordt ervaren. Met name of de


perceptie van de geënquêteerden wat betreft het

van Twitter op de beeldvorming over het ge-

gezag van de politie werd beïnvloed door het pro-

zag van de politie in de politiepraktijk en hoe

ces van beeldvorming via Twitter.

kan dit worden verklaard?

3. Interviews. Van de twee geselecteerde wijkagenten is een interview afgenomen. Dit is gedaan met

Voor de beantwoording van deze vraag is primair geput

behulp van een lijst met te bespreken topics; zoals

uit de analyses van de interviews, de enquête en de

de intentie van de wijkagenten, beeldvorming

twitterberichten van de wijkagenten.

vanuit het perspectief van de wijkagent, de rol van

Uit de analyses blijkt dat daar waar sprake was van “fra-

leidinggevenden en de effecten van het gebruik

ming”, er in de helft van de gevallen een tweet wordt

van Twitter. Daarbij zijn de uitkomsten van de

verzonden waarvan de inhoud te relateren is aan één

inhoudsanalyse in het interview meegenomen.

van de vijf gezagsgronden. De wijkagent selecteert het

4. Een focusgroep. Eigenlijk is dit een interview /

nieuws dat hij belangrijk vindt en bepaalt autonoom

open discussie met meerdere respondenten tegelij-

hoe het beeld van een nieuwsfeit neergezet moet wor-

kertijd over vooraf geselecteerde onderwerpen. De

den. Hierdoor worden tevens impliciet de kaders aange-

twee wijkagenten, communicatiemedewerkers en

geven van het nieuwsonderwerp dat de wijkagent met

strategisch leidinggevenden hadden zitting in de

zijn volgers deelt.

focusgroep. De focus van de discussie was de con-

Uit de inhoudsanalyse blijkt dat de beeldvorming over

sequenties van de verbanden uit het onderzoeks-

de vijf gezagsgronden van de politie in positieve zin

model voor strategisch politieleidinggevenden.

wordt beïnvloed door het gebruik van Twitter. Dit geldt

Daarbij nadrukkelijk kijkend naar de drie functies

met name voor de gezagsgronden aanspreekbaar-

van strategisch leiderschap (beleidsmatig, organisa-

heid en effectiviteit. Deze gezagsgronden komen het

torisch en diplomatiek).

meest terug in de tweets en de berichten worden vaak “geretweet”. Verder blijkt uit de inhoudsanalyse dat de

Tenslotte is op basis van het theoretisch kader en het

twitterende wijkagenten hun volgers via hun “frames”

onderzoeksmodel een analysekader vastgesteld. Dit

- “verpakt” in twitterberichten - naar de werkelijk-

om de onderzoeksresultaten systematisch met elkaar te

heid laten kijken. Beelden die door de ontvangers

kunnen vergelijken en te analyseren, en om de unifor-

geïnterpreteerd worden. Dit proces heet framesetting.

miteit in het onderzoek te garanderen.

Een proces wat versterkt wordt door koppeling van de verschillende aan elkaar gerelateerde “beelden” die op Twitter worden verspreid. Deze “frames” worden als het ware achter elkaar gezet en met elkaar in verband gebracht in de “twitterstroom”. “Frame alignment” wordt dit genoemd. Het proces van “framing”, framesetting en “frame alignment” heeft invloed op de houding en het gedrag van de ontvanger. Tweets hebben daarmee invloed op de informatieverwerking, attitude en het gedrag van volgers. Uit de analyse van de enquête is gebleken dat de volgers vooral op zoek zijn naar informatie van de politie die betrekking heeft op hun lokale netwerk, de wijk. Door daarover te twitteren, krijgt de volger meer het gevoel bij het politiewerk betrokken te zijn. Het gevoel van betrokkenheid wordt nog eens versterkt door de laagdrempeligheid en de grote expansiekracht van Twitter. Daardoor kan snel naar veel mensen worden


67

gereageerd over bepaalde onderwerpen. Twitter wordt

6.2.5 Deelvraag 7

door de wijkagenten tactisch en strategisch gebruikt. Ten eerste om informatie te delen en ten tweede om


een beeld bij de volgers/burgers te “framen”, bijvoor-


beeld ten aanzien van het gezag van de politie. De


geënquêteerden spreken zich vooral positief uit over

dit dan voor strategisch politieleiderschap?

de gezagsgronden zichtbaarheid en effectiviteit. De wijkagenten houden overigens impliciet rekening met

De analyse van de focusgroep bijeenkomst is gebruikt

dezelfde gezagsgronden. Ze geven desgevraagd aan

voor de beantwoording van deze deelvraag. De discus-

zodanig te twitteren dat de zichtbaarheid en effectivi-

sie in de focusgroep is gevoerd tegen de achtergrond

teit van de politie positief worden beïnvloed, zo bleek

van de drie kernfuncties van strategisch leiderschap

uit de interviews.

(Boin e.a., 2003).

Negentig procent van de geënquêteerden geeft aan

Uit de mix van onderzoeksmethoden is komen vast

van mening te zijn dat de wijkagent beter aanspreek-

te staan dat er een relatie bestaat tussen het gebruik

baar is geworden door het gebruik van Twitter. Ook

van Twitter en de beeldvorming over het gezag van

stellen de volgers dat de activiteiten van de politie en/

de politie. Op strategisch niveau is het van belang een

of wijkagent meer zichtbaar worden door Twitter en

gezamenlijke kernwaarde te formuleren die iets zegt

dat de politie / wijkagent adequaat reageert op de pro-

over wie of wat de politie wil zijn. Verbinding en nabij-

blematiek in de wijk.

heid worden gezien als belangrijke kernwaarden van

Uit de enquête blijkt tevens dat de reacties van de

de politie. Dicht bij de burger zijn is essentieel voor de

volgers overwegend positief zijn over de interactie met

politie. Twitter is daarbij een middel om die verbinding

de wijkagent. Met name door het delen van informatie

en nabijheid vorm te geven. Social media kan worden

via Twitter wordt de politie als meer zichtbaar ervaren

gezien als een extensie van de “traditionele” publieke

door de volger. In de interactie via Twitter gaat het dik-

ruimte. In deze “nieuwe” publieke ruimte wordt vooral

wijls (impliciet) over de vijf gezagsgronden. Een groot

door de jongere generaties gecommuniceerd. De politie

aantal volgers heeft behoefte aan meer informatie van

moet dus wel mee in het gebruik van Twitter om ook

de politie. Gesteld kan worden dat via twitterberichten

dáár contact - verbinding en nabijheid - te organiseren.

waarin de volger wordt geïnformeerd over feitelijk

De sleuteltermen verbinding en nabijheid veronderstel-

politiewerk de gezagsgronden het best in positieve zin

len een politie die zich manifesteert in de haarvaten

kunnen worden beïnvloed. Echter, expliciet daarnaar

van de meer lokale netwerken. Er bestaat behoefte aan

gevraagd, hebben de geënquêteerde volgers overigens

een landelijk gedeelde visie die onderschrijft dat social

niet de overtuiging dat Twitter de beeldvorming over

media, Twitter, ingezet moet worden om de respon-

het gezag van de politie beïnvloedt. De verklaring

siviteit op lokaal niveau via die “nieuwe” publieke

hiervoor kan zijn dat er sprake is van een “definition

ruimte vorm te geven. Tegelijkertijd zal er zo beperkt

gap” wat betreft politiegezag, tussen geënquêteerde

mogelijk sturingskracht van strategisch leidinggeven-

volgers en de onderzoekers.

den ingezet moeten worden. Het gebruik van Twitter

We concluderen dat het gebruik van Twitter door de

zal door strategisch politieleidinggevenden moeten

wijkagenten met name een positieve invloed heeft op

worden toevertrouwd aan de gebruikers. De intrinsiek

de beeldvorming over de gezagsgronden aanspreek-

gemotiveerde, alerte, professionele politieagent, opdat

baarheid, zichtbaarheid en effectiviteit. Dit blijkt zowel

deze maatwerk kan bieden als het gaat om nabijheid

uit de inhoudsanalyse als uit de interviews en wordt

zoeken en verbinding maken met de burger. Twitter is

bevestigd in de enquête.

daar een middel voor. De opdracht voor strategisch poli-

Een interessante notie tenslotte is dat door het contact

tieleidinggevenden ligt veel meer in het werken aan de

tussen de wijkagent en zijn volgers op Twitter de

cultuur in de organisatie. Dus ruimte maken en geven

wijkagent ook letterlijk meer wordt herkend op straat.

aan de ontwikkelingen en het wegnemen van scepsis en

De relatie tussen volger en wijkagent blijft klaarblij-

angsten rondom het gebruik van social media.

kelijk niet steken in de wereld van social media maar verplaatst zich naar de “echte wereld”.

68


6.3 Beantwoording centrale vraag

zichtbaarheid, herkenbaarheid, aanspreekbaarheid, bereikbaarheid en effectiviteit. Als de beeldvorming van


de burger bepalend is voor de mate waarin de politie


als gezaghebbend wordt ervaren, dan dient de politie


werk te maken van beïnvloeding van die beeldvorming.

verklaard en welke consequenties heeft dit voor strategisch politieleiderschap?

De feitelijke effecten van het gebruik van Twitter op de beeldvorming over het gezag van de politie blijken uit

De hoofdvraag kan beantwoord worden door de deel-

de beschreven en toegepaste onderzoeksmethoden en

vragen in samenhang te bezien.

zijn positief te noemen. Volgers vinden hun wijkagent

Met behulp van Twitter zijn wijkagenten in staat een

makkelijker en beter aanspreekbaar door het gebruik

beeld te “framen” over het gezag van de politie. De

van Twitter en achten de wijkagent, tot hun grote

wijkagent bepaalt zelfstandig de wijze waarop hij een

tevredenheid, meer benaderbaar. Dit sluit aan bij het

bericht “neer wil zetten”. De wijkagent “timed”, for-

belang dat de leden van de focusgroep hechten aan

muleert en communiceert op een zodanige wijze opdat

de nabijheid en de verbinding van de politie met de

de volger meer vanuit het perspectief van de wijkagent

(lokale) samenleving.

naar de werkelijkheid gaat kijken. In de “twitter-

Dat de zichtbaarheid vergroot wordt blijkt vooral uit de

stroom” worden de verschillende “frames” of beelden

enquête en wordt bevestigd door de ervaringen van de

veelal achter elkaar gezet en met elkaar in verband

wijkagenten zelf. Ze krijgen positieve reacties op hun

gebracht. Dit proces van “frame alignment” versterkt

tweets en het aantal volgers groeit gestaag. De geën-

het effect en de invloed waarmee twitterberichten de

quêteerden waarderen vooral de berichten over de ac-

blik op de werkelijkheid van de volgers beïnvloedt. Als

tiviteiten van de wijkagent. De volgers stellen hierdoor

het gaat om beïnvloeding van de beeldvorming (ten

meer inzicht te krijgen in het werk van de politie en de

aanzien van het gezag van de politie) dan is intensieve

wijkagent. Dit sluit naadloos aan op de focusgroep die

interactie cruciaal. Door de laagdrempeligheid (ieder-

van mening is dat de burgers een actieve politie in hun

een heeft toegang) en de grote expansiekracht veroor-

wijk willen; een politie die participeert in de (netwerk)

zaakt Twitter deze intensieve interactie. Via “framing”,

samenleving.

framesetting, “frame alignment” en intensieve interactie komt het proces van beeldvorming tot stand.

Ook de beeldvorming over de effectiviteit van de politie

Met Twitter is de politie dus in staat het proces van

wordt positief beinvloed door het gebruik van Twitter

beeldvorming ten aanzien van haar gezag te beïnvloe-

door de wijkagent. Met de tweets kunnen de wijkagen-

den. Op deze manier verkrijgt de politie discursieve

ten concreet en direct laten zien wat de politie in de

macht ten opzichte van de volgers / de burgers en

wijk doet en welke resultaten er geboekt worden. Ook

kan het beeld over het gezag van de politie worden

wordt er actuele informatie uitgewisseld tussen de

“geframed”. De politie kan namelijk door de specifieke

wijkagent en zijn volgers; hierdoor dragen de volgers

eigenschappen van Twitter sterke invloed uitoefenen

/ burgers (indirect) bij aan het politiewerk in de wijk.

op de keuze van de nieuwsonderwerpen die via Twit-

De wijkagent bereikt met zijn tweets een grote schare

ter worden gecommuniceerd. Daarnaast biedt het

volgers van diverse achtergrond en komaf en daarmee

de politie de mogelijkheid om invloed uit te oefenen

een verscheidenheid aan doelgroepen: wijkbewoners,

op de discussie die via Twitter over die onderwerpen

bestuurders, lokale ondernemers, politici, wetenschap-

wordt gevoerd.

pers, journalisten en andere hulpverleners.

Een cruciale voorwaarde om gezag te verkrijgen is dat

Twitter is daarmee een geschikt medium om de burgers

de politie aansluit bij de heersende waarden die in de

/ volgers meer bij het politiewerk te betrekken en zo de

samenleving gelden ten aanzien van een gezagheb-

beeldvorming over het gezag van de politie te beïnvloe-

bende politie. Gezag is namelijk niet iets dat de politie

den. Kortom, met Twitter kan de politie laten zien dat

van zichzelf heeft of kan afdwingen vanuit de tradi-

zij aansluit bij de beelden en de waarden die er bestaan

tionele gezagsgronden. Haar gezag moet zij toebe-

in de samenleving ten aanzien van een gezaghebbende

deeld krijgen vanuit de samenleving. De heersende

politie.

waarden in de samenleving over politiegezag zijn:


69

Voor politieleiders op strategisch niveau betekent dit

6.4 Aanbevelingen

dat invulling gegeven moet worden aan de diplomatieke functie van strategisch leiderschap door een

Hieronder is een aantal aanbevelingen beschreven

heldere visie te formuleren over wie of wat de politie

naar aanleiding van dit onderzoek. De aanbevelingen

wil zijn. Daarnaast mag van strategisch leidinggeven-

zijn geformuleerd tegen de achtergrond van de drie

den worden verwacht dat ze de politieorganisatie

kernfuncties van strategisch leiderschap: beleidsmatig,

stimuleren om deze visie uit te dragen, ook met behulp

organisatorisch en diplomatiek (Boin e.a., 2003).

van social media, waaronder Twitter. De politie ontleent haar bestaansrecht (en daarmee haar gezag) immers

• Uit de interviews met de wijkagenten en uit diverse

aan intensieve interactie met de burger tot in de

richtlijnen en beleidsnotities komt een beeld naar

haarvaten van de netwerksamenleving. Tegelijkertijd

voren van terughoudendheid, angst en scepsis wat

zal strategisch leiderschap zich in dit verband moe-

het gebruik van Twitter aangaat. Om optimaal en

ten laten kenmerken door een zo beperkt mogelijke

adequaat Twitter te kunnen inzetten zal een orga-

sturingskracht. De ontwikkeling van het gebruik

nisatiecultuur nagestreefd moeten worden waarin

van Twitter zal moeten worden overgelaten aan de

ruimte is om het gebruik van social media, Twitter,

gebruikers zelf. Het wezenskenmerk van social media,

verder te ontwikkelen.

en dus ook van Twitter, is namelijk dat het laagdrempelig is, tot interactie leidt, expansieve kracht kent

• Twitter ontstaat en bestaat door de bijdrage van

en zich voortdurend en snel ontwikkelt. Dit verhoudt

velen. Het is een vanuit zichzelf, van binnenuit,

zich niet goed tot een sterke sturing van bovenaf. Het

ontwikkelend medium. Een medium dat zich niet

dient zichzelf te vormen door een bijdrage van allen.

laat kenmerken door grenzen. Juist de onbegrensd-

Strategisch politieleidinggevenden zullen de angst en

heid is een kenmerk van Twitter. Dit aan banden

scepsis in de organisatie ten aanzien van het gebruik

leggen amputeert Twitter als het ware van zijn

van Twitter moeten wegnemen. Het gaat juist om het

kracht. Formuleer daarom geen strak beleid voor

geven van ruimte aan de verdere ontwikkelingen van

het gebruik van Twitter. Zeker niet wat de inhoud

het gebruik van social media in het algemeen en Twitter

van de twitterberichten betreft. Maak medewerkers

in het bijzonder.

wel bewust van de pro’s en contra’s van het gebruik van social media. Laat de ontwikkeling van het ge-

Samenvattend kan gesteld worden dat de beeldvor-

bruik van Twitter verder over aan de gebruikers zelf,

ming over het gezag van de politie positief wordt

omdat dit aansluit bij het wezenskenmerk van social

beïnvloed door het gebruik van Twitter door wijkagen-

media.

ten. Het twitteren is een middel om de beelden over de politie te “framen” en om de verbinding en nabijheid

• De politie heeft geen gezag van zichzelf en kan dat

op lokaal niveau vorm te geven, in samenhang met

ook niet afdwingen vanuit de traditionele gezags-

het klassieke / fysieke contact in de wijk. Dit is een

gronden. Gezag wordt de politie toebedeeld vanuit

versterkend proces voor het politiegezag. De verdere

het beeld dat de samenleving heeft van een gezag-

ontwikkeling van het gebruik van social media in het

hebbende politie. Hiervan zal de politie zich op alle

politiewerk vraagt van de strategisch leidinggevenden

niveaus bewust moeten zijn. Formuleer daarom (bij

invulling van de diplomatieke functie. Zij moeten de

voorkeur op landelijk niveau) wie of wat de politie

professie bovenal faciliteren en ruimte geven. Geen

wil zijn, aansluitend op de waarden / beelden die er

krampachtige sturing van bovenaf, want dat werkt de

in de samenleving bestaan ten aanzien van politie-

ontwikkeling tegen.

gezag. En organiseer dat dat adequaat en professio-

neel via onder meer social media wordt uitgedragen. • De burger heeft meer behoefte aan informatie van de politie. Het gaat dan om informatie die direct raakt aan de het dagelijkse leven van de burger in de lokale netwerksamenleving; de wijk, de buurt. Bovendien heeft de politie die informatie vanuit

70


het lokale niveau ook nodig. Richt daarom vanuit

passen van Twitter. Het medium leent zich niet voor

het besef dat de politie het vertrouwen en de

eenrichtingsverkeer, maar vereist een actief contact met

informatie van de burger nodig heeft, het gebruik

de geïnteresseerde en betrokken volgers. Interactie is

van Twitter vooral op de lokale netwerksamenle-

daarmee de belangrijkste factor om aan gezag te win-

ving. Daar is de interactie met de burger het meest

nen. Wij sluiten niet uit dat een actieve wijkagent die

intensief en dus het effect van de beeldvorming op

met zijn tweets en reacties een groot aantal volgers uit

het gezag van de politie het grootst.

verschillende relevante doelgroepen aan zich weet te binden, meer effect sorteert in “de buitenwereld” dan

• Twitter is een relatief nieuw medium. Social media

een districts- of korpschef.

zijn iets van jongere generaties. Twitter is snel, makkelijk toegankelijk voor iedereen en het onderscheidt zich door een specifiek taalgebruik. Voor velen maakt het onderdeel uit van het dagelijkse leven. Echter, lang niet voor iedereen. Communicatie is maatwerk, en al helemaal als het dient om de beeldvorming te beïnvloeden. Gebruik daarom Twitter doelgericht voor specifieke doelgroepen en niet als een “one size fits all” communicatiemiddel. Stimuleer het bouwen aan online relaties, maar organiseer dat in samenhang met fysiek contact in de lokale netwerksamenleving (de wijk). • De combinatie van twittercontact en fysiek contact geeft de burger het gevoel betrokken te zijn bij het politiewerk. Dit zorgt voor een gecommitteerde burger die de politie gezag toekent. • Om de gezagsgronden van de politie positief te kunnen beïnvloeden zal de politie zich moeten laten zien. Vooral door intensieve interactie met de burger in de samenleving. Twitter stelt de politie in staat positie in te nemen dicht bij de burger. De drempel voor het contact met de politie wordt, door de eigenschappen van Twitter, voor de burger daardoor erg laag. Bewaak daarin goed de balans. Gezag bestaat óók bij de gratie van afstand. Uit ons onderzoek blijkt dat Twitter een middel is om de beelden over het gezag van de politie positief te beïnvloeden. Twitter heeft natuurlijk ook negatieve kanten; een onjuist of onbedoeld bericht kan door het karakter van het medium snel en grote (imago)schade aanrichten. Juist van deze effecten lijkt de politieleiding zich bewust. Het is essentieel om vooral de kansen van social media te zien zonder de “scherpe kantjes” uit het oog te verliezen. Social media zijn er en zullen naar verwachting een dominante positie blijven innemen in de samenleving. Interactie is een voorwaarde voor het succesvol toe-


71

72


Literatuur

Aalberts, C. & Kreijveld, M. (2011) Veel gekwetter, weinig wol. De inzet van sociale media door overheid, politiek en burgers, Den Haag: SDU uitgevers Adoni, H. & Mane, S. (1984) Media and the social construction of reality, toward an integration of theory and research, In: Communication Research 11-3, p. 325 Amabile, T.M. & Khaire M. (2008) Creativity and the role of the leader, chpt: Growth. Harvard Business Review, Oct. 2008 Baarda, D.B. (2007) Basisboek Methoden en Technieken, Groningen: Noordhoff uitgevers Bekkers, V.J.J.M. e.a. (2009) De virtuele lont in het kruitvat, Den Haag: Lemma Bekkers, V.J.J.M., Edwards, A.R., Moody, R.F.I. & Beunders, H.J.G. (2008) New media, micro-mobilization and political agenda setting: how young people have used web 2.0 to change the education agenda in the Netherlands. Conference: EGPA 2008 Permanent Study Group ICT and public administration: Rotterdam (3-5 september 2008) Berger, P.L. & Luckmann, Th. (1966) The Social Construction of Reality, Harmondsworth: Penguin books Berlo, Van D., (2008) Ambtenaars 2.0. Nieuwe ideeën en praktische tips om te werken aan een overheid 2.0, Den Haag: Media Groep Berlo, Van D., (2009) Ambtenaars 2.0. Actiepunten om te werken aan een overheid 2.0, Den Haag: Media Groep Beunders, H.J.G. & Muller, E. (2005) Politie en media, feiten, fictie en imagopolitiek, Politie en Wetenschap, Zeist: Kerkebosch Boer, C. de & Brennecke, S. (2009) Media en publiek, zesde, herziene druk, Amsterdam: Boom Boin, R.A., Torre, E.J van der & Hart, P. ‘t (2003) Blauwe Bazen, Apeldoorn: Politie en Wetenschap Bos, J., Veen, M. van der, Turk, K. (2010) Twitter in crisiscommunicatie. Een onderzoek naar de mogelijkheden van het gebruik van Twitter tijdens crises, COT Instituut voor Veiligheids- en crisismanagement en Aon Company Bovens, M.A.P. (2003) De Digitale republiek, Amsterdam: Amsterdam university Press Bovens M.A.P., ‘t Hart P., Van Twist M.J.W. (2007) Openbaar bestuur; beleid, organisatie en politiek, Deventer: Kluwer Boulos, K.M.N. & Wheeler, S. (2007) The emerging Web 2.0 social software: an enabling suite of sociable technologies in health and healthcare education, Health Information and Libraries Journal, Vol. 24, no. 1 Castells, M. (2009) Communication power, Oxford: University Press Cobb, R.W. & Elder C.D. (1972) Participation in American Politics: The Dynamics of Agenda-Building, Baltimore: The John Hopkins University Press Deutschmann, P. & Danielson, W. (1960) Diffusion of knowledge of the major news story, Journalism Quarterly, 37, pp. 345-358 Ebner, M. & Schiefner, M. (2008) Microblogging – more than fun? In “Proceding of IADIS Mobile Learning Conference 2008” pp. 155-159 Entman, R.M. (1993) Framing: toward clarification of a fractured paradigm. Journal of Communication, 43 (4) pp. 5158 Fijnaut, C.J.C.F., e.a. (2007) Politie. Studies over haar werking en organisatie, Deventer: Kluwer


73

Frissen, P.H.A. (2007) De staat van verschil, Amsterdam: Van Gennep Frissen, V., Staden, M. van, Huijboom, N., Kotterink, B., Huveneers, S., Kuipers, M., e.a. (2008) Naar een “User Generated State?” De impact van nieuwe media voor overheid en openbaar bestuur; Delft, TNO Informatie- en communicatietechnologie Hajer, M.A. & Lawes, D. (2006) Ordering through discourse. In R. Goodin, M. Rein & M. Moran (Eds.), Handbook of Public Policy pp. 250-268, Oxford: Oxford University Press Hartog D.N. den, Muijen, J.J. van, Koopman, P.C. (1996), Journal of Leadership and organizational studies. Vol. 3, 4 pp. 68-83 Hartog D.N. den, Koopman, P.C., Muijen, J.J. van (1997) Leiderschap en machtsuitoefening in organisaties: Inspireren, ruilen en consulteren. Gedrag en Organisatie, Schoonhoven: Academic Service Hawking, S.W. (1988) A brief history of time, Bantam books Heider, F. (1958) The psychology of interpersonal relations. New York: John Wiley & Sons Heifetz, R.H. (1994) Leadership without easy answers. Cambridge Mass. London, England: The Belknap press of Harvard University Press Hoogenboom, B. (2006) Operationele betrokkenheid: prestatiesturing en bedrijfsvoering Nederlandse politie. Den Haag: Elsevier Java, A., Finin, T., Song, X., Tseng, B., (2007) Why we Twitter: Understanding microblogging Usage and Communities; gepubliceerd in “Proceedings of the 9th WebKDD and 1st SNA-KDD 2007 workshop on Web mining and social network analysis”, augustus 2007 Juran, J.M. (1992) Kwaliteitsmanagement – plannen, besturen, verbeteren. Deventer: Wolters Kluwer Jong, M.J. de (1997) Grootmeesters van de sociologie, Den Haag: Boom Koeleman, H. (2009) Twitteren op je werk en andere mogelijkheden van social media voor interne communicatie, Deventer: Kluwer Lanting, M. (2010) Connect, De impact van sociale netwerken op organisaties en leiderschap, Business Contact Lipsman, A. (2009) Changing demographics of Twitter; van het blog: http://blog.comscore.com/2009/09/changing_demographics_of_twitter.html Nationaal Crisiscentrum (2010) Social media en crisiscommunicatie, literatuuronderzoek Loon, E.J.P. van (2006) Het geheim van de leider. Zoektocht naar essentie, Assen: Koninklijke van Gorcum Maeseele, P.A. (2003) Cultivatie en de Sociale constructie van de Realiteit, Gent: Universiteit Gent (licentiaatsthesis) Manning, P.K. (1977) Police work: The social organization of policing, Cambridge Mass.: MIT Press Meershoek, A.J.J. (2000) hoofdstuk: Blauw, blauw: Het tanende gezag van de politie, in: Het gezag van de politie, Dordrecht: SMVP Merton, R.K. (1967) Social Theory and Social Structure, New York: Free Press Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (2005), Rapport: Actieve Wederkerigheid Mintzberg, H. (2010) Managing, San Francisco: Berret – Koehler Publishers Inc. Moyaert, P. (2007) Godsdienst als symbolische praktijk, Amsterdam: SUN Stoker, J.J. & Kolk N.J. (2003) Grip op leiderschap. Toegankelijke modellen en praktische inzichten, Deventer: Kluwer. Zaltbommel: INK Noordegraaf, M. (2008) Management in het publieke domein, Bussum: Coutinho Pirsig, R.M. (1974) Zen and the Art of Motorcycle Maintenance: An Inquiry into Values Riele, S. te (2002) Vertekening door non-respons. Hoe nauwkeurig zijn de uitkomsten van persoonsenquêtes? CBS Servaes, J. & Tonnaer, C. (1992) De Nieuwsmarkt. Vorm en inhoud van de internationale berichtgeving, Groningen: Wolters-Noordhoff Snow, D.A. & R.D. Benford (1988) Ideology, frame resonance, and participant mobilization, In B. Klandermans, H.P. Kriesi & S. Tarrow (Eds), International Social Movement Research 1 pp. 197-217, Greenwich: JAI Snow, D.A., Rochford, E.B., Worden, S.K. & Benford, R.D. (1986) Frame Alignment Processes, Micromobilization, and Movement Participation, American Sociological Review, 51 pp. 464-481 Sprenger, C. (2005) Sociaal-constructivisme: een verbindend kader, In: Opleiden en Ontwikkeling, nr.6 2005 pp. 11-15

74


Street, J. (2001) Mass media, politics and democracy, Houndsmills: Palgrave Stuurgroep Internetstrategie van de Nederlandse politie (2010) De politie Online Suchman, M.C. (1995) Managing Legitimacy: Strategic and Institutional approaches, The Academy of Managment Review, nr. 20, pp. 578-603 Surowiecki, J. (2004) The wisdom of crowds, Anchor Books Terpstra, J. (2010) Het Veiligheidscomplex, Den Haag: Boom Theorieën van Thomas Hobbes, John Locke & Jean Jacques Rousseau uit: Tijdschrift voor de politie. 2008, jrg. 70 pp. 22-26 Thomas, W.I. (1928) The Methodology of Behavior Study, The Child in America: Behavior Problems and Programs, p. 572. New York: Knopf Thiel, S. van (2010) Bestuurskundig onderzoek, Bussum: Coutinho Thompson, J.B. (1995) The media and modernity. A social theory of the media, Cambridge: Polity Press Twist, M.J.W. van, (2010) Over (on)macht en (on)behagen in de beleidsadvisering, Den Haag: Lemma Twist, M.J.W. van, e.a. (2010) Figureren in het verhaal van de ander, Den Haag: NSOB Tyler, T.R. (2004) Enhancing police legitimacy. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, p. 87 Vlist, T.R. van der (1991) Leiderschap in organisaties. Den Haag: Boom Weber, M. (1947) The Theory of Social and Economic Organization, New York: The free Press Weick, K. (1969) The Social Psychology of Organizing, Reading, MA: Addison-Wesley Zijderveld, A.C. (1985) De dynamiek van het gezag, Den Haag: VUGA


75

76


Bijlagen

1. Matrix selectie wijkagenten 2. Turflijst inhoudsanalyse tweets WijkagentSassem 3. Turflijst inhoudsanalyse tweets PRRGrootenboer 4. Tweets WijkagentSassem 1 juni t/m 14 juni 2011 5. Tweets PRRGrootenboer 1 juni t/m 14 juni 2011 6. Lijst @mentions WijkagentSassem 1 juni t/m 14 juni 2011 7. Lijst @mentions PRRGrootenboer 1 juni t/m 14 juni 2011 8. Analyse / topiclijst interviews 9. Factsheet focusgroep


77

78


Bijlage 1 Matrix keuze wijkagent (d.d. 9-6-2011)

Naam wijkagent

Aantal tweets

Aantal volgers

Mate

Relevantie

Opmerking

in gesprek PAA java knsm Polvaassenzw

998

402

+/-

+/-

2905

383 +/-

-

polWwijkcentrum 1936

604 +

+

WijkagLeidenMid 1055

737 +/-

+/-

WijkagentSassem

2327

1126

++

WijkagVoorhout 1228

622 +/-

wa tilbwest05

426

1944

+

++ +/- +

PRRGrootenboer

2 wijkagenten voor 1 gebied met 1 account

2849

1356

++

++

wijkag votulast

810

716

?

?

Geen tweets in juni 2011

wijkagut zuilen

735

891

?

?

Geen tweets in juni 2011


79

80


Bijlage 2 Turflijst inhoudsanalyse WijkagentSassem

1. Hoe komt een tweet tot stand? Betreft: het onderzoeken van de discursieve macht van de wijkagent; hij kan met een tweet een beeld of kader verspreiden onder zijn volgers en/of nieuws maken. Gemeten wordt hoe een tweet tot stand komt. Tweet nr Datum

Autonoom:

Reactief: n.a.v. Reactief: n.a.v.

start door

een incident

de wijkagent in de wijk

een tweet of @mention van een ander

1

01-06-2011

2

03-06-2011

1

3

03-06-2011

1

4

03-06-3011

5

03-06-2011

6

03-06-2011

1

7

03-06-2011

1

8

03-06-2011

1

9

03-06-2011

1

10 03-06-2011

1

11 03-06-2011

1

12 03-06-2011

1

13 03-06-2011

1

14 03-06-2011

1

15 04-06-2011

1

16 05-06-2011

1

17 06-06-2011

1

18 06-06-2011

1

19 06-06-2011

1

20 06-06-2011

1

21 06-06-2011

1

22 06-06-2011

1

23 07-06-2011

1

1

24 07-06-2011 25 07-06-2011

1

1

1

1

26 07-06-2011

1

27 07-06-2011

1


81

Tweet nr

Datum

Autonoom:


start door

een incident



28 07-06-2011

1

29 07-06-2011

1

30 07-06-2011

1

31 07-06-2011

1

32 07-06-2011

1

33 07-06-2011

1

34 07-06-2011

1

35 07-06-2011

1

36 07-06-2011 37 08-06-2011

1

1

38 08-06-2011

1

39 08-06-2011

1

40 08-06-2011

1

41 08-06-2011

1

42 08-06-2011

1

43 08-06-2011

1

44 08-06-2011

1

45 08-06-2011

1

46 09-06-2011

1

47 09-06-2011

1

48 09-06-2011

1

49 09-06-2011 50 09-06-2011 51 09-06-2011

1

1

1

52 09-06-2011

1

53 09-06-2011

1

54 09-06-2011 55 09-06-2011

1

1

56 09-06-2011

1

57 09-06-2011

1

58 10-06-2011

1

59 10-06-2011

1

60 10-06-2011

1

61 10-06-2011

1

62 10-06-2011

1

63 10-06-2011

1

64 11-06-2011

1

65 11-06-2011

1

66 12-06-2011

1

67 14-06-2011

1

68 14-06-2011

1

69 14-06-2011

1

totaal

82

9


7

53

2. Waarover gaan de tweets? De wijkagent doet aan framebuilding met het verzenden van een tweet; hij selecteert welk nieuws belangrijk is en bepaalt het kader en de aspecten die bij de behandeling van het onderwerp in zijn tweet benadrukt worden met bijvoorbeeld een hashtag (# teken). Waarover gaat de tweet; over algemene onderwerpen of over gezag gerelateerde onderwerpen?


Tweet

Pers-

Preventie

nr.

bericht-

info


Getuigen- Info uit Overige

Bereik-

Aanspreek-

Zichtbaar-

Herken-

Effec-

oproep

baar-

baarheid

heid

baarheid

tiviteit

de wijk

heid

1 1 2 1 1 3 1 1 1 1 4

1

1

1

5 1 1 6

1

7

1

1

1 1

1

8

1

1

1

9 1 10 1 11 1 12 1 13 1 14

1

1

1

15 1 1 1 16 1 17 1 1 1 18 1 19 1 20 1 21 1 22 1 1 23 1 24 1 1 25 1 26

27 1 28 1 1 1 1 29

1

1

1

30 1 1 1 31 1 1 32 1

1

33 1 34 1 1 1

1

35 1 36 1 37 1 38 1


83

Algemene onderwerpen Preventie


Tweet

Pers-


Bereik-

Aanspreek-

Zichtbaar-

Herken-

Effec-

nr.

bericht-

info

oproep

baar-

baarheid

heid

baarheid

tiviteit

de wijk

heid

39 1 1 1 40 1 1 1 41 1 42 1 43 1 44 1 45 1 46 1 1 1 47 1 1 48 1 1 1 49 1 50 1 1

1

51 1 52 1 1 1

1

53 1 1 54 1 1

1

55 1 56 1 57 1 58

1

59

1

1

1

1

60 1 61 1 62 1 1 63 1 64 1 65 1 66 1 67 1 68 1 69 1 totaal 6 9

84


3 17 38

8 19

6

7

9

3. Is er sprake van “diagnostic”, “prognostic” of “motivational framing” door de wijkagent in zijn tweets? Is er in de tweet sprake van het identificeren en afbakenen van een bepaald feit of gebeurtenis als probleem, daarbij verwijzende naar de oorzaken ervan of naar degene die schuldig is aan het ontstaan van het probleem (“diagnostic framing”)? Of doet de wijkagent in zijn tweet voorstellen die mogelijkerwijs een oplossing kunnen bieden voor het probleem, alsmede welke strategieën en tactieken vereist zijn om deze oplossing te laten werken (“prognostic framing”)? Of is er in de tweet van de wijkagent sprake van “motivational framing”, hetgeen betrekking heeft op de activiteiten die nodig zijn om mogelijke medestanders te verleiden om zich achter een bepaald doel te scharen? (conform de theorie van Snow en Benford (1988)) Tweet

Diagnostic Prognostic

Motivational

Als de tweet te duiden is als één van deze vormen van “framing”,

nr.

framing

framing

gaat de tweet dan over één van de 5 gezags-gronden?

framing

1

1

2

1

1

4

1

1

6

1

1

7

1

1

8

1

1

9

1

10

1

14

1

20

1

22

1

29

1

31

1

32

1

33

1

34

1

35

1

39

1

40

1

47

1

53

1

56

1

1 1 1

1

59

1

65

1

totaal

1

8

3

13

10


85

86


Bijlage 3 Turflijst inhoudsanalyse PRRGrootenboer

1. Hoe komt een tweet tot stand? Betreft: het onderzoeken van de discursieve macht van de wijkagent; hij kan met een tweet een beeld of kader verspreiden onder zijn volgers en/of nieuws maken. Gemeten wordt hoe een tweet tot stand komt.

Tweet nr Datum

Autonoom:


start door

een incident



1

01-06-2011

1

2

01-06-2011

1

3

01-06-2011

1

4

01-06-2011

1

5

01-06-2011

1

6

01-06-2011

1

7

01-06-2011

8

01-06-2011

9

01-06-2011

1

10 01-06-2011

1

11 01-06-2011

1

12 01-06-2011

1

13 01-06-2011

1

14 01-06-2011

1

15 01-06-2011

1

1

1

16 01-06-2011

1

17 01-06-2011

1

18 01-06-2011

1

19 02-06-2011 20 03-06-2011

1

1

21 03-06-2011

1

22 03-06-2011

1

23 03-06-2011 24 03-06-2011

1

1

25 03-06-2011

1

26 03-06-2011

1

27 03-06-2011

1


87

Tweet nr

Datum

Autonoom:


start door

een incident



28 03-06-2011

1

29 03-06-2011

1

30 03-06-2011

1

31 03-06-2011

1

32 03-06-2011

1

33 03-06-2011

1

34 03-06-2011

1

35 03-06-2011

1

36 03-06-2011

1

37 03-06-2011

1

38 03-06-2011

1

39 03-06-2011

1

40 03-06-2011

1

41 03-06-2011

1

42 04-06-2011

1

43 04-06-2011

1

44 04-06-2011

1

45 04-06-2011

1

46 04-06-2011

1

47 04-06-2011

1

48 04-06-2011

1

49 04-06-2011

1

50 04-06-2011

1

51 04-06-2011

1

52 04-06-2011

1

53 04-06-2011

1

54 04-06-2011

1

55 04-06-2011

1

56 04-06-2011 57 05-06-2011

1

1

58 05-06-2011

1

59 05-06-2011

1

60 05-06-2011

1

61 05-06-2011

1

62 05-06-2011

1

63 05-06-2011

1

64 05-06-2011

1

65 05-06-2011

1

66 05-06-2011

1

67 05-06-2011

1

68 05-06-2011

1

69 05-06-2011

1

70 05-06-2011

1

71 05-06-2011

1

72 05-06-2011

1

73 05-06-2011

1

88


Tweet nr

Datum

Autonoom:


start door

een incident


74 05-06-2011


1

75 05-06-2011

1

76 05-06-2011

1

77 05-06-2011

1

78 05-06-2011

1

79 05-06-2011

1

80 05-06-2011

1

81 06-06-2011

1

82 06-06-2011

1

83 06-06-2011

1

84 06-06-2011

1

85 06-06-2011

1

86 06-06-2011

1

87 06-06-2011 88 06-06-2011

1

1

89 06-06-2011

1

90 06-06-2011

1

91 06-06-2011

1

92 06-06-2011

1

93 06-06-2011

1

94 06-06-2011

1

95 06-06-2011

1

96 06-06-2011

1

97 06-06-2011

1

98 07-06-2011

1

99 07-06-2011

1

100 07-06-2011

1

101 07-06-2011

1

102 07-06-2011

1

103 07-06-2011

1

104 07-06-2011

1

105 08-06-2011

1

106 08-06-2011 107 08-06-2011

1

1

108 08-06-2011

1

109 08-06-2011

1

110 08-06-2011

1

111 08-06-2011

1

112 09-06-2011

1

113 09-06-2011

1

114 09-06-2011

1

115 09-06-2011

1

116 10-06-2011

1

117 14-06-2011

1

118 14-06-2011

1

119 14-06-2011

1


89

Tweet nr

Datum

Autonoom:


start door

een incident



120 14-06-2011

1

121 14-06-2011

1

totaal

90

28


55

38

2. Waarover gaan de tweets? De wijkagent doet aan framebuilding met het verzenden van een tweet; hij selecteert welk nieuws belangrijk is en bepaalt het kader en de aspecten die bij de behandeling van het onderwerp in zijn tweet benadrukt worden met bijvoorbeeld een hashtag (# teken). Waarover gaat de tweet; over algemene onderwerpen of over gezag gerelateerde onderwerpen?


Tweet

Pers-

Preventie

nr.

bericht-

info



Bereik-

Aanspreek-

Zichtbaar-

Herken-

Effec-

oproep

baar-

baarheid

heid

baarheid

tiviteit

de wijk

heid

1 1 1 2 1 1 3 1 4 1 5 1 6 1

1

7 1 8 1 9 1 1 10 1 1

1

11 1 12 1 1 13 1 14 1 1 15 1 16 1 1 17 1 1 18 1 1 19 1 20 1 1 1 21 1 22 1 23 1

1

24 1 1 25 1 1 26 1 27 1

1

28 1

1

29 1 1 30 1 1 1 31 1 32 1 1 33

1

1

34 1 1 35 1 1 36 1 1 37 1

1

38 1 39 1


1

91

Algemene onderwerpen Preventie


Tweet

Pers-


Bereik-

Aanspreek-

Zichtbaar-

Herken-

Effec-

nr.

bericht-

info

oproep

baar-

baarheid

heid

baarheid

tiviteit

de wijk

heid

40 1 41 1 42

1

1

43 1

1

44 1 1 45 1 1 46 1 47 1 48 1

1

49 1 50 1 1 51 1 1 52 1 1 1 53 1 1 54 1

1

55 1 1 56 1 57 1 58 1 1

1

59 1

1

60 1 61 1 62 1 63 1 64 1 1 65 1 66 1

1

67 1

1

68 1 69 1 1 1 70 1

1

71 1 72 1 1

1

73 1

1

74 1 1 75 1 76 1 77

1

1

1

78 1 79 1 80

1

1

81 1 1 82 1 83 1 84 1

92



Tweet

Pers-

Preventie

nr.

bericht-

info



Bereik-

Aanspreek-

Zichtbaar-

Herken-

Effec-

oproep

baar-

baarheid

heid

baarheid

tiviteit

de wijk

heid

85 1 86 1 87

1

1

1

1

88 1 1 1 89 1

1

90 1 1 91 1 92 1 93 1 94 1 95 1 1 96 1 97 1

1

98 1 99 1 100 1 101 1 102 1 103 1 104 1 1 105 1 106 1 107 1 1 108 1

1

109 1 110 1 111

1

1

1

1

112 1 113 1 114 1 115 1

1

116 1 1 117 1 118 1 119 1 120 1 1

1

121 1 totaal 7 1 0 71 44 3 27 12 4


28

93

3. Is er sprake van “diagnostic”, “prognostic” of “motivational framing” door de wijkagent in zijn tweets? Is er in de tweet sprake van het identificeren en afbakenen van een bepaald feit of gebeurtenis als probleem, daarbij verwijzende naar de oorzaken ervan of naar degene die schuldig is aan het ontstaan van het probleem (“diagnostic framing”)? Of doet de wijkagent in zijn tweet voorstellen die mogelijkerwijs een oplossing kunnen bieden voor het probleem, alsmede welke strategieën en tactieken vereist zijn om deze oplossing te laten werken (“prognostic framing”)? Of is er in de tweet van de wijkagent sprake van “motivational framing”, hetgeen betrekking heeft op de activiteiten die nodig zijn om mogelijke medestanders te verleiden om zich achter een bepaald doel te scharen? (conform de theorie van Snow en Benford (1988)) Tweet

Diagnostic Prognostic

Motivational

Als de tweet te duiden is als één van deze vormen van “framing”,

nr.

framing

framing

gaat de tweet dan over één van de 5 gezags-gronden?

framing

2

1

5

1

9

1

10

1

14

1

23

1

37

1

1

1

48

1

1

53

1

1

64

1

1

69

1

1

72

1

1

73

1

1

81

1

1

90

1

118 120 totaal

1

1

1

1

12

2

94


3

11

Bijlage 4 Tweets WijkagentSassem 1 juni t/m 14 juni 2011

69

68

Rene_Arends Op dit moment schorsing in de

61

wijkagLeidenMid (3)gezicht en op armen.Heeft

OR. Het gaat over de plannen van de Dienst

ook vaak een hazewindhond bij zich. RT please.

Informatie 14 Jun Favorite Undo Retweet Reply

10 Jun Favorite Undo Retweet Reply

ZwareJongens Opgepakt in de Marskwaker.

60

Twittttim Onderzoek gereed: Politie, Sociale

Terwijl er duidelijk op het bordje stond: “BE-

Media en Integriteit. Iedereen bedankt voor bij-

ZEM STELEN”! Mét spatie dus! #flauwhoor 14

drage! Resultaat gaat naar HGL en HM. http://t.

Jun Favorite Undo Retweet Reply

co/bAQDkOf 10 Jun Favorite Undo Retweet Reply

67

Op naar Leiderdorp voor een overleg met de korpsleiding / OR. We bespreken belangrijke

59

@Lisbeth_impie dat ligt eraan. Het hangen

zaken over en in het belang van HM en perso-

opzich is niet strafbaar. Dat neemt niet weg dat

neel. 14 Jun Favorite Reply Delete

het levensgevaarlijk is. 10 Jun Favorite Reply Delete

66 Mss @niekstra? RT @ERICFINMAN Gezocht en #dtv iemand die skeeler les kan geven rond

58

PolitieHM Vanochtend assisteerde een poli-

nieuw vennep. RT als je wilt :-) 12 Jun Favorite

tiehelicopter bij een onderzoek naar mogelijke

Reply Delete

brandstichtingen in Leiden; nadere informatie volgt. 10 Jun Favorite Undo Retweet Reply

65

@Riesij @HotelBoerhaave is het handig om je vakantie te melden op twitter? @inbreker leest

57

ook mee. 11 Jun Favorite Reply Delete

@fransnederstigt @jwvdvijver nou dan mag het wel wat overzichtelijker haha. Succes nog even. 9 Jun Favorite Reply Delete

64

@Twittttim ik ben heel benieuwd. 11 Jun Favorite Reply Delete

56

@jwvdvijver ik heb het idee dat jullie jezelf van het werk houden. #twittergemeenteraad. 9 Jun

63

wijkagLeidenMid Voor ieder tussen Sassen-

Favorite Reply Delete

heim en Leiden:Al meerdere keren is een man zomaar bij een automobilist ingestapt en eist

62

55

Zie ondertussen mijn tijdslijn volstromen met

dan nr Leiden gereden (1) 10 Jun Favorite Undo

Teylingse politici die elkaar verwijten maken

Retweet Reply

over begrotingen... 9 Jun Favorite Reply Delete

wijkagLeidenMid (2)te worden!Trap er niet

54

Receptiedienst gebruikt voor een goed gesprek

in.Tot nu toe wil men geen aangifte doen.

met twee inwoners. Nuttige zaken gehoord

Signalement:breed postuur.ong 1.70m,rond

waar ik mee verder kan. Nu alles nog even op

gezicht,ong 43jr,exceem in z’n 10 Jun Favorite

papier. 9 Jun Favorite Reply Delete

Undo Retweet Reply


95

53

52

@Nomit23 @Beanut83 Dat zou zomaar kunnen.

41

politieaa Met de 5 eurotruc weten criminelen

Belangrijkste is dat iedereen oplet en weet

slinks een pinpas én de pincode te stelen. Het

dat dit soort mensen rondlopen 9 Jun Favorite

werkt als volgt: http://ow.ly/5cXUz 8 Jun Favo-

Reply Delete

rite Undo Retweet Reply

@Juut1971 Gaan we doen. 9 Jun Favorite Reply

40

Delete

@royalfleur Gaat erom dat er iets vernield is, niet wat. Ze moeten gewoon van jouw spullen afblijven. Aangifte geeft ons een goed beeld. 8

51

Wie van mijn (vrouwelijke) volgers heeft wijze

Jun Favorite Reply Delete

levenslessen? Schrijf een brief en win plaatsing in een bijzonder Boek: http://t.co/6FyiFGX 9 Jun

39


@royalfleur aangifte doen. Kan via internet. Misschien een getuigeoproep via twitter? Ik retweet uiteraard 8 Jun Favorite Reply Delete

50

Nav diverse klachten nu aan het controleren op de #zandsloot en #sassenheim. Is sinds kort

38

eenrichtingsweg. 9 Jun Favorite Reply Delete

RvNetten Nou heb ik net de stemkastjes op het #VNG jaarcongres even bekeken. Maar de ‘ja-mits’ en ‘nee-tenzij’ knoppen zitten er niet

49

@wesleyfriedhoff Dat gaan we daar al doen.

op...... 8 Jun Favorite Undo Retweet Reply

War kan ik jou vinden? 9 Jun Favorite Reply Delete

37

96-jarige vrouw bekent moord uit 1946: http:// twurl.nl/5tggp1 8 Jun Favorite Reply Delete

48

Op weg naar de #Akzo voor een kennismaking met het nieuwe diensthoofd van de beveiliging

47

46

36 RT @TourDeJose @Wijkagentsassem ik vind het

aldaar. #Netwerk #onderhouden 9 Jun Favorite

hysterisch grappig maar eigenlijk is het diep-

Reply Delete

triest 7 Jun Favorite Reply Delete

Bezig met een zaak waarin een man heel #Sas-

35

Zit de slechtste chauffeur te kijken op #ned1.

senheim afloopt om geld te lenen. Leen niet

Wat een drama. Ik zeg rijbewijs afpakken en

zomaar geld uit, trap niet in smoesjes! 9 Jun

nooit meer teruggeven. #levensgevaarlijk.


#dacvn 7 Jun Favorite Reply Delete

Vandaag een late dienst ivm de avondopenstel-

34

bouwmuller @Wijkagentsassem een terechte

ling van bureau Sassenheim. #receptiedienst

opsteker. Ben nog nooit zo goed op de hoogte

9 Jun Favorite Reply Delete

gehouden van wel&wee in gemeente vanuit politiekant. 7 Jun Favorite Undo Retweet Reply

45

@Takietaak werkt prima. Succes ermee 8 Jun Favorite Reply Delete

33

@Stefbuurman tips zijn lastig geven. Zorg dat je auto geen mooi en makkelijk doel is verlicht

44

43

@Takietaak everytrail 8 Jun Favorite Reply De-

parkeren, geen waardevolle spullen. 7 Jun Favo-

lete

rite Reply Delete

@JaapdeKok Dat is waar. ben benieuwd naar de

32

uitkomsten 8 Jun Favorite Reply Delete

@Stefbuurman vingerafdrukken van een auto nemen is bijna ondoenlijk gezien de vele afdrukken die erop staan. 7 Jun Favorite Reply Delete

42

@JaapdeKok is dit het grootste probleem daar? Oorzaak/gevolg. 8 Jun Favorite Reply Delete

31

Balen zeg, waar woon je? “@Stefbuurman voor de 3e keer in een jaar auto opengebroken en navi er uit. neem aan dat ik niet de enige ben? 7 Jun Favorite Reply Delete

96


30 RT @PolitieHM Voorhout, Noordwijk - Identiteit

19

http://m.nrc.nl/nieuws/2011/06/06/opstelten-

bekend van dode man langs spoor http://bit.ly/

kiest-nationale-politietop-er-moest-absoluut-

iPrL32 7 Jun Favorite Reply Delete

vrouw-in-de-leiding/ 6 Jun Favorite Reply Delete

29 RT @san0707 Even een opsteker. http://bit.ly/

18 RT @PolitieHM Sassenheim - Pas op voor zakken-

lJxIVk Social Media maken communicatie tussen

rollers http://bit.ly/kK7lq2 6 Jun Favorite Reply

politie en burger gelijkwaardiger #goedbezig 7

Delete

Jun Favorite Reply Delete 17 28

BartZijp #Flitser” #Sassenheim Van Pallandlaan

Info? 0900-8844 RT @wijkagvoorhout in nacht

nabij #A44 #Lisse #laser 6 Jun Favorite Undo

van vr op za in de volkstuinen van #Elstgeest

Retweet Reply

#Voorhout kuikentjes gedood en kip gestolen. RT! 7 Jun Favorite Reply Delete

16 sanderallegro GEZOCHT: wegens afzeggen spreker is Amsterdamse senioren groep op zoek naar

27

@royalfleur ja, tot half 6 7 Jun Favorite Reply

spreker over sociale media op di 7 juni 15:00

Delete

uur in Amsterdam 5 Jun Favorite Undo Retweet Reply

26

@royalfleur Ai. Das jammer. Zit in vergadering in Leiderdorp. 7 Jun Favorite Reply Delete

15

PZHZVroegh Er zijn weer #nepgoudverkopers aktief langs de #rijkswegen en bij #tankstations.

25

24

23

@royalfleur Lang zal ze leven in de Gloria!

Trap er niet in en bel altijd 0900-8844. Graag

Gefeliciteerd! 7 Jun Favorite Reply Delete

#RT 4 Jun Favorite Undo Retweet Reply

ZZPassistent Onze auto is vanacht #gestolen!

14

Helaas nog niet, hopelijk wil hij het wel in de

Een grijze renault megane (station). Kenteken

toekomst. RT @Lisbeth_impie heeft wijkagent

08-FB-FD Omgeving Duiven. Plz. RT 7 Jun Favo-

nwhout twitter? #jammer als dat er nog niet is 3

rite Undo Retweet Reply


Na een leuk weekend waarin mijn zoon is

13

‘Agent schiet twee mensen dood in Hoensbroek’

gedoopt en een gezellige bbq nu op weg naar

- Binnenland - AD http://t.co/EugV4b4 via @

Leiderdorp voor de #ondernemingsraad. #me-

AddThis 3 Jun Favorite Reply Delete

dezeggeschap 7 Jun Favorite Reply Delete 12 22

janwillemvdpol Knevel meldt bij KvdB dat de

@DennisAtletiek Misschien @wijkagentLisse ?? 3 Jun Favorite Reply Delete

politie bij inbraken vaak te laks is. Ongefundeerde borrelpraat. Bah! Eigenlijk moet ik

11

@DennisAtletiek Morgen kan ik helaas niet. Veel

me niet meer ergeren... 6 Jun Favorite Undo

succes met jullie recordpoging. 3 Jun Favorite

Retweet Reply

Reply Delete

21 RT @M_Leeuwerink de spijker op zijn kop! RT @

10

MijnDenkTank @BNRpeptalk Sommigen durven

police20 “Zit jij al op Facebook?” column 6 juni

PolitieTweets niet op persoonlijke titel te ret-

www.smvp.nl. http://bit.ly/lLzWkJ #easycratie 6

weeten, bang voor repressailes. Zin of onzin? @


wijkagentsassem 3 Jun Favorite Undo Retweet Reply

20

rickdus Net item op #editieNL over in beeld brengen inbrekers versus #privacy. Wat mij

9

@MijnDenkTank @BNRpeptalk Tja,is een gevoel

betreft verspeel je dat recht als je inbreekt! 6

dus kan het naar mijn mening nooit onzin zijn,

Jun Favorite Undo Retweet Reply

repressailes gebeuren niet zo snel. #trendgevoel? 3 Jun Favorite Reply Delete


97

8

@BNRpeptalk En het werkt! Veel volgers herkennen mij nu op straat als DE wijkagent van het dorp en spreken mij aan. Doel bereikt. 3 Jun Favorite Reply Delete

7

@BNRpeptalk Vooral om mijn wijk in te lichten, voor te lichten. Informatie brengen en halen en gewoon de wijkagent leren kennen. Wat doe ik! 3 Jun Favorite Reply Delete

6

Het is zelfs (inmiddels een belangrijk)onderdeel van mijn werk! RT @BNRpeptalk Mag u twitteren op uw werk van de baas? 3 Jun Favorite Reply Delete

5

Surveillance op de kaag. Druk met zeilboten van scouting. Mooi! Ook veel boten van @ Tjardasassem http://yfrog.com/73idojj 3 Jun Favorite Reply Delete

4

AlexFurious @Wijkagentsassem ik vind het al goede zaak dat jullie op Twitter te vinden zijn! Geeft toch wat inzicht in jullie activiteiten/ werkzaamheden 3 Jun Favorite Undo Retweet Reply

3

Straks samen met de BOA van de gemeente Teylingen voor controle de Kaag op. Ook dat is natuurlijk mijn wijk.... 3 Jun Favorite Reply Delete

2

Vanmorgen gesproken met een coordinator jeugd. Onze concl. is toch wel dat we als politie behoorlijk achterlopen qua digitale kennis/aanpak. 3 Jun Favorite Reply Delete

1

App helpt mensen in nood: http://twurl. nl/2lt12t ; ik ben benieuwd of het werkt!?! 1 Jun Favorite Reply Delete

98


Bijlage 5 Tweets PRRGrootenboer 1 juni t/m 14 juni 2011

121

timmietovenaar dan sijpelt het via hem wel

113

Met een driekanten doek een “schaatsverband”

naar beneden. Nog nieuwe dingen gehoord?

aanleggen in juni! De leraar #BHV graaft diep in

11:35 PM Jun 14th via TwitBird in reply to tim-

zijn geheugen. 3:35 PM Jun 9th via TwitBird

mietovenaar 112 120

Vandaag BHV cursus in #Dordrecht samen met

PRRberenschot  Straatroof in Botu, dader(‘s)

wijkagent Leo. Brandje blussen en EHBO. 8:59

vlak na de melding aangehouden. #wijkteam-

AM Jun 9th via TwitBird

botu goed zichtbaar aanwezig! 6:33 PM Jun 14th via Twitter for iPhone  Retweeted by you

111

‘Social media maken communicatie tussen politie en burger gelijkwaardiger’ - Commu-

119

@timmietovenaar ben benieuwd hoe het was.

nicatie http://t.co/Jyc5NmW , met dank aan @

Was dat met externe partners? Of vanuit de

AnalPoetNL 8:49 PM Jun 8th via Tweet Button

deelraad? 9:21 PM Jun 14th via TweetDeck in reply to timmietovenaar

110

Eerste wedstrijd gelijk verloren. Wel goed, anders worden de verwachtingen zo hoog. ;) 1:44

118

PRRVis Mooie en goede “strategische notitie

PM Jun 8th via TwitBird

social media RR en ZHZ” gemaakt door @Sudeplu e.a., vrijdag bespreken met Expertgroep.

117

109

Nu nog even ballen! #zandhappen - http://

Geeft energie! 1:00 PM Jun 14th via Twitter for

moby.to/0l0hh1 12:54 PM Jun 8th via Mobypic-

BlackBerry®  Retweeted by you

ture

@MartinSpitholt heb ik gedaan... 3:56 PM Jun

108

14th via TweetDeck in reply to MartinSpitholt

Tijdens het rijden naar Ouddorp alle andere zaken gedaan. Lthg voor gezin 5 kinderen en jeugdigen overleggen. 12:52 PM Jun 8th via

116

Een lang weekend vrij. Samen met @PZHZGroo-

TwitBird

tenboer er op uit. In beide regio’s 0900-8844 of 112 bij spoed. #1politie 8:14 AM Jun 10th via

107

TwitBird

Aad en Leo van #Bouman en ik hebben jarenlang samengewerkt als het om verslaafden ging op de locatie Spanjaardstraat. Korte lijnen. 10:07

115

Toch nog even naar het werk. Een stuk op pa-

AM Jun 8th via TwitBird

pier zetten over een gezin. Op verzoek van de leiding. 8:21 PM Jun 9th via TwitBird

106

Afscheid van een ketenpartner Aad Sprokkereef van het Leger des Heils. - http://moby.to/4k0xyv

114

Help mee levens redden! Op AED4.EU vind je

10:05 AM Jun 8th

de dichtstbijzijnde AED en kun je zelf AED’s

1

aanmelden - http://bit.ly/fvoBar 3:50 PM Jun

05

9th via AED4.EU for iPhone

Ondanks mijn verlofaanvraag ivm een beachvolleybal toernooi vandaag toch nog 2 afspraken. 10:02 AM Jun 8th via TwitBird


99

104

@DriehoekBrigade welkom ik ben weer erg benieuwd welke jongere dit is! Naast @Grosvos

103

92

Moeder wilt zoon met 4000 € aan boetes belo-

de volgende. Goed bezig! 11:48 PM Jun 7th via

nen met een auto. “dan stopt hij met zeuren”.

TwitBird

6:29 PM Jun 6th via TwitBird

@TheWolt87 het is broer, vijf minuten ouder :)

91


Huisbaas aanmelden bij het pandenteam. http://moby.to/ov2oa0 5:20 PM Jun 6th via Mobypicture

102

@timmietovenaar graag, maar is een langere weg dan gedacht #iphone4 7:23 PM Jun 7th via

90

TweetDeck in reply to timmietovenaar

Ook even een andere gesignaleerde zoeken. Schrijnende leefsituatie #schiedamseweg http://moby.to/9jpw26 5:17 PM Jun 6th via

101

@pietertops GEFELICITEERD 7:22 PM Jun 7th via

Mobypicture

TweetDeck in reply to pietertops 89 100

Gelijk langs een bewoonster waarvan haar zoon

Ik heb net “iPhone geen gevaar voor politie

veel boetes heeft open staan. #bekeuring 5:15

en defensie” via @volkskrant gelezen. http://s.


vk.nl/2442646 4:21 PM Jun 7th via vk.nl mobile 88 99

98

97

96

Na de mail beantwoord te hebben op de fiets

@eijzelenberg ik weet niet of dat jouw boete er

de wijk in. #bospolder - http://moby.to/5d7tdm

tussen zat ;) 4:04 PM Jun 7th via TwitBird

5:05 PM Jun 6th via Mobypicture

@fdirk klopt, heb er ook een belbericht over

87

politieRR Politie houdt alcoholcontrole http://

gekregen. Zie DM 12:25 AM Jun 7th via Twit-

bit.ly/keo4iP 1:39 PM Jun 6th via twitter-

Bird in reply to fdirk

feed  Retweeted by you

Auto is getakeld en wordt veilig gesteld op

86

Altijd goed om een proefschrift toegestuurd te

sporen. 4 jongens zijn er uit gerend nl. - http://

krijgen. “dalende aantal verwijzingen HALT”

moby.to/wej4oq 11:31 PM Jun 6th via Mobypic-

- http://moby.to/1yw5lj 4:43 PM Jun 6th via

ture

Mobypicture

Soms denk je alles gezien te hebben. Joyriding,

85

Uiteraard wisten @prrberenschot wat er te

hoe krijg ik de auto weg. - http://moby.to/

halen is. Toch ook oprechte felicitaties hoor

lxlhph 11:07 PM Jun 6th via Mobypicture

;) - http://moby.to/zo8koo 2:27 PM Jun 6th via Mobypicture

95

Zojuist meegekeken met een voorgeleiding. Toetsen of verdachte rechtmatig is aangehou-

84

PRRberenschot 2 kanjers van het wijkteam

den. Chef v dienst is tevens hulpofficier van

#bospoldertussendijken worden bevorderd tot

justitie. 10:01 PM Jun 6th via TwitBird

hoofdagent. Even ons gezicht laten zien. #trots 1:35 PM Jun 6th via Twitter for iPhone  Retwee-

94

PRRTeamLoverboy Dit team is druk bezig

ted by you

om de daders die gebruik te maken van de loverboy-methodiek op te sporen in de regio

83

Pleinactiviteiten op het plein dr Woltjerschool.

Rotterdam #loverboys # politie 2:49 PM Jun 6th

Dat is beter dan klimmen op het dakpark. -

via web  Retweeted by you and 7 others

http://moby.to/kgaf4u 1:35 PM Jun 6th via Mobypicture

93

Ook even bijpraten met de chef van dienst cq projectleider twitter op Marconiplein. 8:45 PM Jun 6th via TwitBird

100


82

81

@PZHZGrootenboer bij ons was een poging

71

Vader schuift verantwoordelijkheid door naar

suïcide, bleek op de 1e etage op het balkon te

omgeving, school en blackberry. Ook gelijk een

zitten, genietend van een ijsje. #tegenstellin-

corrigerende tik aan zoon waar ik bij sta. 10:24

gen 9:52 AM Jun 6th via TwitBird


Ruud_Bakker Sterke daling auto- en wonin-

70

Had ik net een jongen (13 jaar) thuis gebracht.

ginbraken door o.a. persoonsgerichte aanpak

Zie ik hem nu al weer fietsen door de wijk. “ik

veelplegers http://bit.ly/mtFpki #Paretoprincipe

zoek mijn moeder”. #zorgmelding 10:22 PM Jun

#in 7:59 AM Jun 6th via TweetDeck  Retweeted

5th via TwitBird

by you and 7 others 69 80

Nog even alle pleinen langs en frisse lucht

Nu ook naar bed om morgenochtend vroeg ook

inademen. Aantal reacties van ouders onbegrij-

de #opvoeding te kunnen doen! #Weltrusten,

pelijk en zeer zorgelijk. 10:10 PM Jun 5th via

voor meldingen 0900-8844 of 112 bij spoed.

TwitBird

11:52 PM Jun 5th via TwitBird 68 79

Alle ouders gesproken. Officier v Justitie heeft

@WILLIAMMIERO @liesbethg dank u wel! 11:44

besloten om 50 euro boete te laten betalen p.p.

PM Jun 5th via TwitBird in reply to WILLIAM-


MIERO 67 78

77

6 jongens 10/15 jaar aangehouden voor poging

@puurleven @Hermandaddy dank 11:41 PM Jun

inbraak cq vernieling. 3 andere alleen baldadig-

5th via TwitBird in reply to puurleven

heid. 7:38 PM Jun 5th via TwitBird

@puurleven uiteraard, dat is een vereiste. Vader

66

zonder zoon aangesproken. 10:44 PM Jun 5th

Een aantal jongens aangehouden voor baldadigheid cq vernieling. 6:39 PM Jun 5th via TwitBird

via TwitBird in reply to puurleven 65 76

75

74

Melding verdachte personen op het dakpark.

@lopdb gebruik hem gerust! 10:40 PM Jun 5th

- http://moby.to/jwebpu 6:25 PM Jun 5th via

via TwitBird in reply to lopdb

Mobypicture

@GivernyakaGG vond het ook niet makkelijk,

64

Klasse, wat een snelheid met officieel persbe-

uiteindelijk ga ik met vader en zoon langs naar

richt. RT @politieRR Overvaller aangehouden na

jongerenwerk. 10:37 PM Jun 5th via TwitBird in

achtervolging http://bit.ly/j11j8q 5:40 PM Jun

reply to GivernyakaGG

5th via TwitBird

Met een jongere in gesprek over baantje bij de

63

@Jeandaman daar moeten we straks nog even

#KFC en geld verdienen voor vakantie #trots

langs. We zijn daar snel naar buiten gerend. 4:48

Geniet er van Serkan! 10:34 PM Jun 5th via


TwitBird 62 73

@elsekramer ja, het ging supersnel, maar mis-

Een andere autoriteit, in dit geval oudere chef

daad loont in dit geval niet! 4:24 PM Jun 5th via

van dienst, helpt bij bepaalde culturen beter

TwitBird in reply to elsekramer

om toch je doel te bereiken. #opvoeden 10:29 PM Jun 5th via TwitBird

61

@RTV_Rijnmond kunt u mij terugvolgen voor DM? 4:22 PM Jun 5th via TwitBird

72

Met een extra “autoriteit” vader aangesproken op zijn gedrag. Tevens uitgelegd dat hij op andere manieren moet/kan opvoeden. 10:26 PM

60

@sander_sch zie tweets van gisteren 3:15 PM Jun 5th via TwitBird in reply to sander_sch

Jun 5th via TwitBird


101

59

Na bizarre achtervolging op de Nieuwe Binnen-

48

Dat wordt een hometeam aanvragen #GGD

weg en door het centrum is de dader aange-

#lthg Al die verschillende hulpverlening op

houden. 3:14 PM Jun 5th via TwitBird

elkaar afstemmen. Met name in het belang van het kind. 8:19 PM Jun 4th via TwitBird

58

Uit gesprek gegaan ivm overval op winkel Grote Visserijstraat. auto die betrokken was

47

Onder de indruk van een moeder met 5 kin-

gezien op Schiedamseweg en doorgegeven aan

deren, huiselijk geweld, geen verblijfstatus,

collega’s 3:12 PM Jun 5th via TwitBird

geen inkomen. Probeert alle dubbeltjes om te draaien. 8:12 PM Jun 4th via TwitBird

57

Onderweg naar “enemy of the state”. Ik ben benieuwd. 2:30 PM Jun 5th via TwitBird

46

Meneer geeft aan dat hij een “enemy of the state” is. Morgen komt hij met bewijzen. 5:38

56

@jaapstronks ik weet wel dat er teams zijn,


maar hoe precies georganiseerd zijn weet ik niet. Zal het navragen. Veel is gedrag. 11:59 PM

45

Jun 4th via TwitBird in reply to jaapstronks

Nu weer in gesprek met een verslaafde man over gecontroleerd gebruik. Ervaringsdeskundige van de straat. #urbanprofessor 5:14 PM Jun

55 Jongeman @dantegrimlotus zegt, “shit joh, ik

4th via TwitBird

wist dat jullie geen machines zijn” #Delfshaven (we aten iets) 11:57 PM Jun 4th via TwitBird

44

Gesprek met moeder die de opvoeding bij mij neer legt. “u moet les geven in groep 2 om

54

Ook in de wijk het nodige parkeergedrag be-

te zeggen dat kinderen niet op auto’s mogen

keuren. #verkeer #bospolder - http://moby.to/

lopen” 5:11 PM Jun 4th via TwitBird

qzh98k 11:44 PM Jun 4th via Mobypicture 43 53

Bekende riag klant zat voor z’n portiek te

Goed gesprek gehad met eigenaar @Prinses-

schreeuwen. Uiteindelijk naar binnen gepraat.

Theater over feest en andere zaken. #lunapark

#sneu bericht aan hulpverlener volgt. 5:00 PM

#Delfshaven wordt een mooi feestje. 11:43 PM

Jun 4th via TwitBird

Jun 4th via TwitBird 42 52

Verplicht op de foto met een vrijgezel. #voorha-

Langs bij @PrinsesTheater vanwege feest #luna-

ven - http://moby.to/uwqnge 4:44 PM Jun 4th

park contact maken met de organisatie. 11:03

via Mobypicture

PM Jun 4th via TwitBird 41 51

@sharitagonesh stonden jullie op het balkon te-

Leuk gesprek !RT @AnneNoordzij Net buurt-

genover? 11:51 PM Jun 3rd via TwitBird in reply

agent @PRRGrootenboer gesproken over zijn

to sharitagonesh

bijdrage bij #jeugdzorg20 21 juni 2011 11:02 PM Jun 4th via TwitBird

40

@keesspruijt mooi filmpje, ben zeker benieuwd naar de hele uitzending. 11:47 PM Jun 3rd via

50

In gesprek met Bulgaarse bewoners die heerlijk

TwitBird in reply to keesspruijt

genieten in park 1943 en de boel netjes achterlaten. 8:56 PM Jun 4th via TwitBird

39

Fikse ruzie in de huiselijke sfeer. Beide hebben hun handen niet thuis gehouden. Partijen ge-

49

Vrouwelijke collega heeft haar vervoermid-

scheiden, zorgformulier voor het kind. 11:24 PM

del naar huis uitgeleend om een vlieger uit de

Jun 3rd via TwitBird

boom te halen. #held - http://moby.to/vlo1s0 8:44 PM Jun 4th via Mobypicture

38

Mooie zonsondergang van een mooie avond in #bospolder - http://moby.to/jjw181 10:18 PM Jun 3rd via Mobypicture

102


37

36

35

Nog even twee getuigenverklaringen opgeno-

26

Via de chef van dienst opdracht gekregen om

men van een eerder gepleegde mishandeling.

een meisje aan te houden die weg was gelopen

Wordt een moeilijk oplosbare zaak. 10:02 PM

uit de jeugdinrichting. 6:20 PM Jun 3rd via Twit-


Bird

Nog niet 3kwart de Watergeusstraat doorgelo-

25

Even contact gehad op het proefpark de punt

pen en al 3 verliefde stelletjes geteld. 9:26 PM

met de nieuwe beheerder. Gelijk gegevens uit-


gewisseld. 5:06 PM Jun 3rd via TwitBird

Interessant welke discussie er ontstaat, lijkt wel

24

Wat een verademing die schiedamseweg af. Nu

een bivakmuts zegt de horeca eigenaar. Frap-

heerlijk op de fiets door de wijk. 4:45 PM Jun

pant is dat het de 1e x is dat ik het zie. 9:06 PM

3rd via TwitBird

Jun 3rd via TwitBird 23 34

Dienst begint goed met de mededeling dat er

Met eigenaar horecagelegenheid in gesprek

een straatrover is aangehouden van de week.

over een burka verbod. @PRRberenschot ging

Helaas 1 van m’n jongeren #adoptie 4:18 PM Jun

nl in gesprek met een vrouw gekleed in een

3rd via TwitBird

burka. 9:04 PM Jun 3rd via TwitBird 22 33

32

31

@prrberenschot met de nieuwe wijkauto. Nu

Ilias (8 jaar) tegen @PRRberenschot “U bent

alle partners er in, #iPad ‘s (hetnieuwewerken)

toch meneer schaap?” 8:53 PM Jun 3rd via Twit-

- http://moby.to/f6xve3 3:10 PM Jun 3rd via

Bird

Mobypicture

Een bewoonster heeft zichzelf buitengesloten,

21 RT @brigadierASTEN Nieuwe #campagne van

even kijken of dat we op een andere manier

Sire: #kinderen #scheiden niet.... Erg goede

binnen kunnen komen. #Gijsingstraat 8:27 PM

#boodschap, mooi gemaakt! http://bit.ly/


lQxfqQ. 11:02 AM Jun 3rd via TwitBird

@fvkwnl niet in de briefing maar ik ken genoeg

20

Vanmiddag het begin van 4 late diensten in de

agenten die het weten. 8:23 PM Jun 3rd via

wijk. Geef gerust tips of aandachtspunten door.

TwitBird in reply to fvkwnl

#doetmaarmelden #Delfshaven 9:15 AM Jun 3rd via TwitBird

30

In gesprek met jongeren oa @Grosvos driehoekplein. @PRRberenschot “ik ben er voor alle

19

aliunal42 KVO schiedamseweg op gang geko-

bewoners, ook jullie”. #tussendijken 8:16 PM

men met tevredenheid van vele ondernemers


11:42 AM Jun 2nd via Twitter for iPhone  Retweeted by you and 1 other

29

2/2 kan ik gelukkig in de wijk blijven. Er gebeurt weer genoeg! Mogelijk later meer. 6:26

18

PM Jun 3rd via TwitBird

Mooi initiatief van studenten #hro Hogeschool Rotterdam :App helpt mensen in nood: http:// twurl.nl/gsj6h3 Het nieuwe werken !!! 7:46 PM

28

Inrichting gebeld, halverwege richting En-

Jun 1st via NU iPhone

schede wordt ze overgedragen. Eerst proces verbaal in orde maken. Gelukkig gaan collega’s mee. 1/2 6:25 PM Jun 3rd via TwitBird

17

@4duckie2see @jojanneke buurtbewoner. Heel vaak is het niks. Maar de locatie, tijdstip en manier waarop maakte het op dat moment

27

Meisje bij haar biologische vader aangetroffen

vaag. 4:57 PM Jun 1st via TweetDeck in reply to

die niet de voogdij heeft. Meisje is 15 jaar. 6:23

4duckie2see

PM Jun 3rd via TwitBird


103

16

@4duckie2see @Jojanneke het was alleen de

5

Een man die allerlei diensten brieven en uit-

vraag of dat hij dat aan het doen was. Plus mel-

werpselen stuurt. Complot theorieën en waan-

ding was van een verdacht persoon door een

beelden. Niet gevaarlijk maar super hinderlijk.

buurtw 4:56 PM Jun 1st via TweetDeck in reply

12:14 PM Jun 1st via TwitBird

to 4duckie2see 4 15

Langer dan verwacht in gesprek bij de #GGD

Na een “panna” gehad te hebben toch maar

afdelingen lokaal zorgnetwerk en lokaal team

naar het bureau om de late dienst te briefen.

huiselijk geweld. 12:13 PM Jun 1st via TwitBird

(mooi excuus) 3:32 PM Jun 1st via TwitBird 3 14

Even geleend materiaal terug brengen bij wijk-

Meneer meneer, “welke taal bent u”. Je be-

team Delfshaven. - http://moby.to/c7xuw3 10:33

doelt zeker, waar komt u vandaan. #opvoeden

AM Jun 1st via Mobypicture

3:24 PM Jun 1st via TwitBird 2 13

12

11

koekjes en verhalen over de familie. #diversiteit

doel uit. (nu had ik ze nog) #Bospolderplein

- http://moby.to/u3y9xv 8:42 AM Jun 1st via Mo-

3:22 PM Jun 1st via TwitBird

bypicture

Bospolderplein: even kijken bij nationale #bui-

tor. Korte lijntjes en casuïstiek bespreken. 7:40 AM Jun 1st via TwitBird

Nog even een melding afgooien bij het Maat-

Ondernemer uit zijn waardering naar alle partners. De betrokkenheid en warmte na de overval. Voelt zich zeer serieus genomen. #compliment 1:30 PM Jun 1st via TwitBird Heftig verhaal van ondernemer die nog angstig is omdat ze zijn overvallen. Gelukkig heeft hij hulp gezocht. #ondersteunen 1:19 PM Jun 1st via TwitBird

8

Nu bij Keurmerk Veilig Ondernemen tezamen met ondernemers uit de horeca #schiedamseweg en Stadsmarinier, deelgemeente #Delfshaven 12:43 PM Jun 1st via TwitBird

7

@Leand3r ja vanmiddag op Bospolderplein 12:40 PM Jun 1st via TwitBird in reply to Leand3r

6

Goedemorgen, eerst langs bij de jeugdcoordina-

Jun 1st via Mobypicture

#adviseren 3:11 PM Jun 1st via TwitBird

9

1

tenspeeldag - http://moby.to/gzokin 3:15 PM

schappelijk Werk van Delfshaven #signaleren en

10

De gastvrijheid van de wijk, Turkse thee met

Na twee penalty’s gekeept te hebben snel het

Ook een geweldzaak die ruim 9 jaar speelt. Hoe pakken we het aan en doen we nu de juiste stapjes maken. #evalueren omzetten in acties. 12:15 PM Jun 1st via TwitBird

104


Bijlage 6 @mentions WijkagentSassem 1 juni t/m 14 juni 2011

72

Teylinger @Rene_Arends @janpeters1964 @

65

Riesij @inbreker @wijkagentsassem Een koekje

Wijkagentsassem @henkvanvegten52 OR gaat

of een broodje bij de koffie? 11 Jun Favorite

met zn tijd mee toch? Substantieel is mijn aan-

Retweet Reply

tal volgers minder :-( 14 Jun Favorite Retweet Reply

64

inbreker @Wijkagentsassem @riesij @hotelboerhaave Dank voor de tip Bas! 11 Jun Favorite

71

Dekkerplm @Wijkagentsassem Vooral ‘s avonds

Retweet Reply

wanneer de doelgroep (kleuters) gaat slapen. Dit graag meer controleren en corrigeren.

63

Lisbeth_impie @Wijkagentsassem @wijkag-

Omwonende wil #rust14 Jun Favorite Retweet

Voorhout dus afhankelijk door wie je wordt

Reply

aangehouden als je hangt aan scooter #nietechtregelvoor 11 Jun Favorite Retweet Reply

70

Dekkerplm @Wijkagentsassem Ik word regelmatig aangesproken op vernielzucht in

62

cvdtogt @Wijkagentsassem maar je hebt dan

speeltuin Caleche. Jonge aanplant wordt ont-

toch geen helm op 10 Jun Favorite Retweet

worteld. Te veel #hangjongen 14 Jun Favorite

Reply

Retweet Reply 61 69

Noordwijk00 @Wijkagentsassem 1 richting

Rene_Arends Substantieel aantal van mijn

zandslootkade vanaf Hoofdstraat borden dui-

volgers vandaag aanwezig in de OR: @janpe-

delijk. Maar kan bij verkl. linksaf volgens pijl op

ters1964 @Wijkagentsassem @henkvanveg-

wegdek. Verwarrend 10 Jun Favorite Retweet

ten52 @Teylinger ... 14 Jun Favorite Retweet

Reply

Reply 60 68

Lisbeth_impie @Wijkagentsassem hè dat is

Niekstra Ik kan. Wanneer? RT @Wijkagentsas-

raar!!! Mijn meissie gewonnen! Dat is ook ba-

sem: Mss @niekstra? RT @ERICFINMAN Gezocht

len! 10 Jun Favorite Retweet Reply

en #dtv iemand die skeeler les kan geven rond nieuw vennep.12 Jun Favorite Retweet Reply

59

Lisbeth_impie “@Lisbeth_impie: Wat kost dat aan een scooter hangen #durftevragen

67

inbreker @Riesij @wijkagentsassem Persoonlijk geef ik de voorkeur aan een koekje...11 Jun

58

Favorite Retweet Reply

@wijkagVoorhout meningsverschil met dochter lief!” @Wijkagentsassem 10 Jun Favorite Retweet Reply

66

TaaamJooo @wijkagLeidenMid @Wijkagentsassem Volgens mij stond ie net in Sassem, vlak

57

jwvdvijver @Wijkagentsassem we stellen de

bij zijn appartement..11 Jun Favorite Retweet

kaders voor de komende jaren en daar ontstaat

Reply

weleens discussie.. 9 Jun Favorite Retweet Reply


105

56

55

fransnederstigt RT @Wijkagentsassem @jwvd-

45

JaapdeKok @Wijkagentsassem Het moet wel

vijver Nee Bas, dit is natuurlijk gewoon een ma-

een behapbaar thema zijn voor de student. Dus

nier om inwoners meer te betrekken. Inspraak

... een afgeleide. Wel uitdaging voor anderen:

per twitter. 9 Jun Favorite Retweet Reply

imagoschade? 8 Jun Favorite Retweet Reply

jwvdvijver @Wijkagentsassem sorry Bas. Willen

44

RobvanLaere @Wijkagentsassem @royalfleur

je niet van je werk houden :-) 9 Jun Favorite

en misschien hebben ze nog we meer vernield.

Retweet Reply

Aangifte helpt politie dan bij reconstructie 8 Jun Favorite Retweet Reply

54

Juut1971 @Wijkagentsassem en dan ook graag meteen op snelheid want sommige automobi-

53

52

43

royalfleur @RobvanLaere @wijkagentsassem

listen denken dat het hier een snelweg is.... 9

das aan de huurbaas geloof ik, ik wil alleen m’n

Jun Favorite Retweet Reply

post 8 Jun Favorite Retweet Reply

royalfleur @Wijkagentsassem ik heb alleen t

42

RobvanLaere @royalfleur @wijkagentsassem als

#twitterboeket wijze les, geef bloemen liefde 9

je schade wil verhalen is aangifte essentieel 8



Steven_de_Jong @Wijkagentsassem dank je

41

wel voor de RT! 9 Jun Favorite Retweet Reply

royalfleur @Wijkagentsassem ja aangifte voor n brievenbus? Weet ook niet wanneer t gebeurd is.. Krijg hm nu met geen mogelijkheid open

51

Juut1971 goeie aktie!! Kom ook eens contro-

#niethandig 8 Jun Favorite Retweet Reply

leren in de hein baderstraat daar wordt ook nog steeds tegen het verkeer in gereden @

40

Wijkagentsassem 9 Jun Favorite Retweet Reply

royalfleur @Wijkagentsassem onze brievenbus is gesloopt laatst.. Wat nu? 8 Jun Favorite Retweet Reply

50

san0707 @Wijkagentsassem Kijk dan ook ff naar de fietsers ri voorhout, die rechts geen

49

39

TCATAndy RT @Wijkagentsassem: 96-jarige

voorrang geven #zandsloot #gevaarlijkesituatie

vrouw bekent moord uit 1946: http://twurl.

9 Jun Favorite Retweet Reply

nl/5tggp1 8 Jun Favorite Retweet Reply

Beanut83 @Nomit23 Zelfde gast die toen ook

38

RT @TourDeJose @Wijkagentsassem ik vind het

in de kroeg was? “@Wijkagentsassem: Bezig

hysterisch grappig maar eigenlijk is het diep-

met zaak waarin een man heel Sassem afloopt

triest 7 Jun Favorite Reply Delete

om geld te lenen.” 9 Jun Favorite Retweet Reply

37

fransnederstigt

@Wijkagentsassem Nogal

ja. Ik zit ook te kijken, maar ik krijg acuut straat48

wesleyfriedhoff @Wijkagentsassem gezellig!

vrees van die oudere man en die jongen die he-

Kom je nog een bakkie doen? #AkzoNobel 9

le-maal NIETS ziet! 7 Jun Favorite Retweet Reply

Jun Favorite Retweet Reply 36 47

TourDeJose @Wijkagentsassem ik vind het hys-

FredMeijv @Wijkagentsassem heeeee bekend

terisch grappig maar eigenlijk is het dieptriest 7

verhaal, hoorde onze buurtjes er ook al over,


daar was ook iemand aan de deur geweest voor geld 9 Jun Favorite Retweet Reply

35

vdvtweets @Wijkagentsassem maar broccoli en tagiatelle sms-en tijden het sturen is ook niet

46

Takietaak @Wijkagentsassem oke Bas, die ga

makkelijk... #slechtechauffeurs 7 Jun Favorite

ik zoeken... 8 Jun Favorite Reply

Retweet Reply

106


34

33

bouwmuller @Wijkagentsassem een terechte

24

PeterNiesen @CorGroen @wijkagvoorhout @

opsteker. Ben nog nooit zo goed op de hoogte

wijkagentsassem schandalig, moet je opletten

gehouden van wel&wee in gemeente vanuit

als je straks een van die gasten verrot slaat, dan

politiekant. 7 Jun Favorite Undo Retweet Reply

komen ze wel! 3 Jun Favorite Retweet Reply

rtbuurman @Wijkagentsassem @politiehm 7

23


CorGroen @PeterNiesen @wijkagvoorhout @ wijkagentsassem nu helaas niet 3 Jun Favorite Retweet Reply

32

joycemitch @Wijkagentsassem @Stefbuurman navigatie eruit halen?? Dan neem ik aan dat

22

PeterNiesen @CorGroen @wijkagvoorhout @

het niet meer gebeurd.. Bij mij werkt het inie-

wijkagentsassem kan je dat bord niet pikken en

derigeval.. 7 Jun Favorite Retweet Reply

bij jou ophangen? Krijg je wel respons vd wijkagent? In A’dam wel! 3 Jun Favorite Retweet

31

Stefbuurman @Wijkagentsassem geestburg sas-

Reply

senheim. had al gebeld of de politie vinger afdrukken wilden nemen. misschien (cont) http://

21

tl.gd/av952c 7 Jun Favorite Retweet Reply

PeterNiesen @CorGroen @wijkagvoorhout @ wijkagentsassem en het is al 2011! Ken je nagaan! 3 Jun Favorite Retweet Reply

30

RobvanLaere The Rob van Laere Daily is out! http://bit.ly/lGpSbQ ▸ Top stories today via @

20

CorGroen @peterniesen @wijkagvoorhout @

wijkagentsassem @ictzorgcom @ak_noordwijk

wijkagentsassem Weet je wat zo gek is peet, bij

@noortukker 7 Jun Favorite Retweet Reply

het gemeentehuis hangt een bord na 2000 geen kabaal meer :/ 3 Jun Favorite Retweet Reply

29

Stefbuurman @Wijkagentsassem voor de 3e keer in een jaar weer auto opengebroken en

28

19

GillyanJustMe @CorGroen @wijkagvoorhout @

navi er uit. neem aan dat ik niet de enige ben?

wijkagentsassem Tot 20:00 uur toch?! ;) 3 Jun



san0707 @Wijkagentsassem Even een opsteker.

18

CorGroen @PeterNiesen @wijkagvoorhout @

http://bit.ly/lJxIVk Social Media maken commu-

wijkagentsassem echt niet normaal!! 3 Jun

nicatie tussen politie en burger gelijkwaardiger


#goedbezig 7 Jun Favorite Retweet Reply 17 27

PeterNiesen @CorGroen @wijkagVoorhout @

marjolente @jacquessmits @wijkagentsassem

Wijkagentsassem tot er een overspannen man

geeft je een kijkje in de keuken, maar alleen

met een bijl en een zwaard naar buiten rent !

op de momenten dat het hem uitkomt...=>


werkt dus wel.... 7 Jun Favorite Retweet Reply royalfleur @Wijkagentsassem de hele dag?? 7

16


CorGroen Tot hoelaat mag er als een bezetene tegen doeltjes worden getrapt met muziek aan? @wijkagVoorhout @Wijkagentsassem 3 Jun

26

royalfleur @Wijkagentsassem ha! Bedankt!


Vandaag geen pannekoeken maar taart! Tot zo;) 7 Jun Favorite Retweet Reply

15

Lisbeth_impie @Wijkagentsassem idd in noordwijkerhout gebeurt ook nog wel het 1 en ander!

25

FranciscusB @Wijkagentsassem van harte

Helaas!!!! Dus kom op wijkagent nwhout 3 Jun

gefeliciteerd met de doop van je zoon! 7 Jun




107

14

Lisbeth_impie @Wijkagentsassem heeft wijk-

3

adlengkeek @Wijkagentsassem nog zo iets

agent nwhout twitter? #jammer als dat er nog

voor Iphone vind je hier http://goo.gl/UfRks

niet is 3 Jun Favorite Retweet Reply

#catastrophe #app / Lengkeek Fotografie 1 Jun Favorite Retweet Reply

13

Me_vs_Dennis @Wijkagentsassem we gaan het vragen, bedankt 3 Jun Favorite Retweet Reply

2

rickdus Ik denk wel dat dit potentie heeft RT @ Wijkagentsassem: App helpt mensen in nood:

12

Me_vs_Dennis @Wijkagentsassem doe u

http://twurl.nl/2lt12t ; ik ben benieuwd of het

morgen ook mee met de wereldrecordpoging?

werkt!?! 1 Jun Favorite Retweet Reply

http://www.spartaan.net/recordpoging/ 3 Jun Favorite Retweet Reply

1

b0ll0cks @SweetMarien @wijkagentsassem 100% eens. Ik heb ook het fout gemaakt. 1 Jun

11

MijnDenkTank @BNRpeptalk Sommigen durven PolitieTweets niet op persoonlijke titel te retweeten, bang voor repressailes. Zin of onzin? @ wijkagentsassem 3 Jun Favorite Undo Retweet Reply

10

BNRpeptalk @Wijkagentsassem Op welke manier gebruik je twitter voor het werk? 3 Jun Favorite Retweet Reply

9

RUIGconcepts @Wijkagentsassem mooi werk! Oudste zit nu op t water. Veilig gevoel. #moedertweet 3 Jun Favorite Retweet Reply

8

jonkerjan Helemaal mee eens RT @AlexFurious: @Wijkagentsassem ik vind het al goede zaak dat jullie op Twitter te vinden zijn! Geeft toch wat inzicht. 3 Jun Favorite Retweet Reply

7

nonammi @Wijkagentsassem we zwaaien!! 3 Jun Favorite Retweet Reply

6

guy_bosman @Wijkagentsassem zie je dan zo wel op de kaag. Werkse! 3 Jun Favorite Retweet Reply

5

RafkeS @Wijkagentsassem Vervelend natuurlijk met dit technisch weer... ;-) #kaag 3 Jun Favorite Retweet Reply

4

AlexFurious @Wijkagentsassem ik vind het al goede zaak dat jullie op Twitter te vinden zijn! Geeft toch wat inzicht in jullie activiteiten/ werkzaamheden 3 Jun Favorite Undo Retweet Reply

108



Bijlage 7 @mentions PRRGrootenboer 1 juni t/m 14 juni 2011

110

timmietovenaar @PRRGrootenboer We zijn nog

103

Marlonvd90 @PZHZGrootenboer @prrgroot-

‘live’ bezig, het is met externe partners uit de

enboer heel veel plezier allebei! 10 juni 2011

Deelgemeente o.a ook jeugdcoordinator van

10:15:25 via Twitter for iPhone in reply to PZHZ-

de politie 14 juni 2011 21:30:35 via Seesmic in

Grootenboer

reply to PRRGrootenboer 102 109

MartinSpitholt @PRRGrootenboer wil je me svp

patron_maart_83 @PZHZGrootenboer @ PRRGrootenboer beide heren een weekend

volgen zodat ik je een DM kan sturen? BvD 14

weg. Zal rustig worden op twitter 10 juni 2011

juni 2011 09:34:51 via Twitter for Mac

09:21:57 via Twitter for BlackBerry® in reply to PZHZGrootenboer

108

winaliteelite  @PRRGrootenboer http://t.co/ qWgw2Zp part 1 http://t.co/x4K94gU part 2

101

PZHZGrootenboer RT @PRRGrootenboer Een

watch this amazing product and the home busi-

lang weekend vrij. Samen met @PZHZGrooten-

ness opportunity. JOIN US 13 juni 2011 12:50:09

boer er op uit. In beide regio’s 0900-8844 of 112

via web in reply to PRRGrootenboer

bij spoed. #1politie 10 juni 2011 09:04:29 via TwitBird

107

Lissie2311  Wat moeten we toch zonder onze wijkagent op schiedamseweg! #subway @

100

RobvdWoude  @PRRGrootenboer @PZHZGroot-

PRRGrootenboer 11 juni 2011 17:39:19 via Twit-

enboer Fijn weekend. En waar ga je met je broer

ter for iPhone

naar toe dit Pinksterweekend? 10 juni 2011 08:16:58 via web in reply to PRRGrootenboer

106

Reusweb Mag ik nog even zeggen dat de #Twitcops echt goed zijn.. helpt de wijk! zit

105

99

PaddyLegrand  @Pam1979 @poolders @kwart-

mentions terug te lezen! @PRRGrootenboer @

je55 @PRRGrootenboer @LonnyDrees bedankt

PRRberenschot 10 juni 2011 23:10:51 via Tweet-

voor het advies! Mevr. Legrand is er blij mee 9

Deck

juni 2011 11:28:59 via TweetCaster

PRRSepers @PRRGrootenboer veel plezier! 10

98

Disputax  @HavanKevin @PRRGrootenboer ...

juni 2011 10:42:18 via web in reply to PRRGroo-

leuk! Wil je Gemma ook van mij de groeten

tenboer

doen? 9 juni 2011 11:13:00 via web in reply to HavanKevin

104

BigBossRobin  @PRRGrootenboer noorden iemand gezocht zoals jou. ik kan heel boekje

97

HavanKevin @PRRGrootenboer Doe Gemma van

open doen voor agent die promotie wil, nie-

de planning de groeten van me... 9 juni 2011

mand luisterd hier.. 10 juni 2011 10:38:01 via

11:11:35 via web in reply to PRRGrootenboer

web 96

RobvdWoude @PRRGrootenboer Welkom op ons mooie eiland :-) 9 juni 2011 09:03:24 via web in reply to PRRGrootenboer


109

95

mpschilthuizen @PRRGrootenboer: is erg leuk!,

85

PZHZGrootenboer   RT @PRRGrootenboer Ik

veel succes 9 juni 2011 09:02:44 via Echofon in

heb net “iPhone geen gevaar voor politie en

reply to PRRGrootenboer

defensie” via @volkskrant gelezen. http://s. vk.nl/2442646 7 juni 2011 17:07:48 via TwitBird

94

geertmolen  @PRRGrootenboer Leuke EHBO dag toegewenst 9 juni 2011 09:01:26 via web

84

Libel  RT @PRRGrootenboer: Ik heb net “iPhone

from Zwijndrecht, South Holland in reply to

geen gevaar voor politie en defensie” via @

PRRGrootenboer

volkskrant gelezen. http://s.vk.nl/2442646 7 juni 2011 16:23:59 via Seesmic twhirl

93

twittersuggests   @DhrBarendse New suggestions for you: @DonDiablo, @PRRGrootenboer

83

eijzelenberg   @PRRGrootenboer is toch van de

and @DjZany. More at http://twitter.com/#!/

zotten! 7 juni 2011 12:31:39 via Plume in reply

who_to_follow 8 juni 2011 21:31:35 via Real

to PRRGrootenboer

Time Who To Follow 82 92

V_vd_Pas  The Vincent van der Pas Daily is out!

fdirk  @PRRGrootenboer Ok, thnx! 7 juni 2011 10:36:03 via web in reply to PRRGrootenboer

http://bit.ly/h7xjeK ▸ Top stories today via @ politierrwest @cnvonderwijs @prrgrootenboer

81

@muiswerk 8 juni 2011 12:14:53 via Paper.li

Rayenn  @PRRGrootenboer Mag je daar dan niet met de auto komen? Bospolderplein, ruimte zat ... 7 juni 2011 08:55:24 via web in reply to

91

AnalPoetNL  @prrgrootenboer (korte lijnen) Dit

PRRGrootenboer

al gelezen? “ #SocMed maken communicatie tussen #politie en #burger gelijkwaardiger “

80

http://ow.ly/5cMh6 8 juni 2011 10:15:15 via

fdirk   LOL 1x @PRRGrootenboer was genoeg geweest, sorry 6 juni 2011 23:42:37 via web

HootSuite in reply to PRRGrootenboer 79 90

fdirk  @PRRGrootenboer @PRRGrootenboer Wat

RVHNL  @PRRGrootenboer De valkuil van passie

was dat bloed vanmorgen aan de gijsingstraat??

voor je werk hebben, suc6! 8 juni 2011 10:03:31

De gehele portiek zat eronder volgens mij 6 juni


2011 23:41:51 via web in reply to PRRGrootenboer

89

edwinkort @PRRGrootenboer is dan toch overwerk ;) 8 juni 2011 10:03:08 via TweetDeck in

78


GivernyakaGG @PRRGrootenboer waar gaat de wereld naar toe? #wateengekte 6 juni 2011 20:35:57 via Twitter for BlackBerry® in reply to

88

eijzelenberg @PRRGrootenboer hallo, hihi nee

PRRGrootenboer

dat weet ik ook niét. Maar wat een instelling zeg van die moeder! 8 juni 2011 01:57:41 via

77

Plume in reply to PRRGrootenboer

AnneNoordzij Mijn zonen: jullie niet hoor! RT @PRRGrootenboer: Moeder wilt zoon met 4000€aan boetes belonen met een auto. “dan

87

HannekeLukacs Dan twitter ik door ;-) RT @

stopt hij met zeuren”. 6 juni 2011 20:05:58 via

PRRGrootenboer “iPhone geen gevaar voor

Echofon

politie en defensie” @volkskrant http://s. vk.nl/2442646 7 juni 2011 19:32:07 via TwitBird

76

fvkwnl  Is ze bang of wil lief gevonden worden? @PRRGrootenboer Moeder wilt zoon met

86

timmietovenaar @PRRGrootenboer Dus nu als

4000€aan boetes belonen met auto. “dan stopt

twitcop aan de...? #iphone 7 juni 2011 17:44:30

hij met zeuren”. 6 juni 2011 19:41:22 via web in

via Seesmic in reply to PRRGrootenboer


110


75

74

geertmolen  @PRRGrootenboer z’n “moeder”

66

GivernyakaGG   @PRRGrootenboer goed idee

wil idereen wel. de mijne zou mij voor gek

we leven in 2011 we moeten nu wel beter weten

verklaren. 6 juni 2011 18:36:57 via web in reply

5 juni 2011 22:42:21 via Twitter for BlackBerry®

to PRRGrootenboer

in reply to PRRGrootenboer

PRRberenschot  @PRRGrootenboer het gebak

65

liesbethg  @PRRGrootenboer mooie tweets van

hoort erbij. Gebak, bloemen, besluit en de

jouw kant en mooi werk! 5 juni 2011 22:41:24

nieuwe strepen. #traditie 6 juni 2011 16:06:06


via Twitter for iPhone in reply to PRRGrootenboer

64

WILLIAMMIERO @PRRGrootenboer veel respect voor jouw werkwijze 5 juni 2011 22:39:55 via

73

V_vd_Pas  The Vincent van der Pas Daily is out!

TweetDeck in reply to PRRGrootenboer

http://bit.ly/h7xjeK ▸ Top stories today via @ prrgrootenboer @politierrwest @cnvonderwijs 6

63

juni 2011 12:14:18 via Paper.li

puurleven @PRRGrootenboer in de hoop dat de correctie uitgesproken is in de afwezigheid van zoon ivm gezag.Net als functioneringsgesprek

72

de_Staatsie  @PRRGrootenboer Hij wilde als

ondet 4 ogen. 5 juni 2011 22:33:50 via Twitter

1e bij de ijsboer te zijn door van het balkon te

for iPhone in reply to PRRGrootenboer

springen misbruik 112 0900 8844 ?? 6 juni 2011 11:06:26 via web

62

SjaakSeen @PRRGrootenboer goede aanpak en ook mooi als reflectie middel 5 juni

71

Pinokkio_meldt  @PRRGrootenboer @PZHZ-

2011 22:32:08 via Twitter for iPad in reply to

Grootenboer Helaas bij u familielid in ZHZ vol-

PRRGrootenboer

gens berichten anders afgelopen. #tegenstelling #triest #verwerking 6 juni 2011 10:37:24

61


lopdb Kijk, dat is nog eens een scéne voor #formaatwpd ! RT @PRRGrootenboer: Vader schuift verantwoordelijkheid doo… (cont) http://deck.

70

0900Alternatief  @PRRGrootenboer En bel je

ly/~GqLoE 5 juni 2011 22:27:25 via TweetDeck

prepaid zoek dan een 0900-alternatief voor 0900-8844 via http://bit.ly/iExRKy #opvoeding

69

60

GivernyakaGG  @PRRGrootenboer oei dat zou ik

#Weltrusten 5 juni 2011 23:55:05 via TweetDeck

wel lastig vinden 5 juni 2011 22:25:27 via Twitter


for BlackBerry® in reply to PRRGrootenboer

Hermandaddy @PRRGrootenboer jij ook en

59

SjaakSeen  @PRRGrootenboer dat betekent

bedankt voor volgen. Volg je al langer compl.

nog diverse gesprekken te voeren 5 juni

Voor inzet. Voor straks truste. #pluim 5 juni

2011 22:18:31 via Twitter for iPad in reply to

2011 23:47:27 via Twitterrific in reply to

PRRGrootenboer

PRRGrootenboer 58 68

edwinkort @PRRGrootenboer Schijnt normaal

puurleven @PRRGrootenboer Trots! Compli-

te zijn. Heb veel ouders horen zeggen ‘dat is

menten van tevreden werker/burger en @

toch van de gemeente...’ als je ze aansprak op

Hermandaddy collega E’hoven! yes we can! ;-)

vernielingen.. 5 juni 2011 22:12:48 via Tweet-

5 juni 2011 23:16:21 via Twitter for iPhone from

Deck in reply to PRRGrootenboer

Terneuzen, Zeeland in reply to PRRGrootenboer

57

WILLIAMMIERO  RT @PRRGrootenboer: 6 jongens 10/15 jaar aangehouden voor poging

67

yvetboedjap  @PRRGrootenboer triest hoor!!!

inbraak cq vernieling. 3 andere alleen balda-

5 juni 2011 22:49:02 via Twitter for BlackBerry®

digheid. Compliments 5 juni 2011 22:03:59 via


TweetDeck


111

56

Couriertje  @PRRGrootenboer zag een leeg dak

46

GuyRamos @PRRGrootenboer #NL 2011. Topje

5 juni 2011 18:28:12 via TweetDeck in reply to

van ijsberg van de verborgen #armoede in de

PRRGrootenboer

grote steden van NL. Wie zegt Nederland zegt EU #werkaandewinkel 5 juni 2011 06:42:59 via

55

DazedMusic @PRRGrootenboer dakpark begint

Twitter for BlackBerry® in reply to PRRGrooten-

er mooi uit te zien! 5 juni 2011 18:27:50 via

boer

Twitter for Mac in reply to PRRGrootenboer 45 54

renegerl  al deze moeders in klas 2 en cursus

AnneNoordzij @PRRGrootenboer je wilde geen

opvoedenRT @PRRGrootenboer Gesprek met

rustige dienst! :-)))))) Top! 5 juni 2011 17:47:30

moeder die de opvoeding bij mij nee… (cont)


http://deck.ly/~lkOz6 5 juni 2011 06:26:58 via TweetDeck

53

PZHZGrootenboer  @BertSeinstra @prrgrootenboer gelukkig hebben we hetzelfde werkweek-

44

jaapstronks @PRRGrootenboer ps: ik wilde niet

end. 5 juni 2011 17:04:13 via Twitter for iPhone

indruk wekken dat ik vind dat gemeente ervoor

in reply to BertSeinstra

verantwoordelijk is - het is de schuld van de bewoners... 5 juni 2011 00:08:08 via Twitter for

52

Jeandaman @PRRGrootenboer wat waren de

iPad in reply to PRRGrootenboer

bewijzen van de “enemy o/t state?” 5 juni 2011 16:46:37 via Twitter for iPhone in reply to

43

PRRGrootenboer

jaapstronks @PRRGrootenboer klopt. Het is wat levendiger hier, dan krijg je dat ook. Heb net iig een melding doorgegeven via gemeente-site. 5

51

elsekramer   @PRRGrootenboer heel goed.

juni 2011 00:04:37 via Twitter for iPad in reply to

waren ze erg geschrokken? was het die toko op

PRRGrootenboer

de hoek? 5 juni 2011 16:24:34 via TweetDeck in reply to PRRGrootenboer

42

estherannemarie  @PRRGrootenboer je zou ze natuurlijk ook gewoon zelf op kunnen voeden

50

BertSeinstra @PZHZGrootenboer @PRRGroot-

als ouder........ 4 juni 2011 23:49:40 via web in

enboer Het blijft bijzonder. Twee broers die om


15:14 tweeten vanuit een andere politieregio. 5 juni 2011 15:30:42 via TweetDeck in reply to

41

PZHZGrootenboer

jaapstronks @PRRGrootenboer in Oude Noorden waren er teams van mensen die afval opruimden, zijn die er in Delfshaven soms niet, toeval-

49

PRRvanBree  #overvaller aangehouden “@

lig? 4 juni 2011 23:49:27 via Twitter for iPad in

PRRGrootenboer: Na bizarre achtervolging op


de Nieuwe Binnenweg en door het centrum is de dader aangehouden.” 5 juni 2011 15:21:59

40

via Twitter for Android

jaapstronks  @PRRGrootenboer mij valt op dat in de Havenstraat altijd zoveel zwerfafval op straat ligt. In oude noorden was dat nooit zo,

48

sander_sch @PRRGrootenboer Film uit 1998? Of

hoe komt dat? 4 juni 2011 23:47:23 via Twitter

heb ik wat gemist? 5 juni 2011 14:43:46 via web

for iPad in reply to PRRGrootenboer

in reply to PRRGrootenboer 39 47

wenceslaus dit is politie 2.0 !!! RT @AnneNoord-

GivernyakaGG  @PRRGrootenboer ik ben ook

zij Net buurtagent @PRRGrootenboer gesproken

benieuwd 5 juni 2011 14:35:47 via Twitter for

over zijn bijdrage bij #jeugdzorg20 21 juni 2011

BlackBerry® in reply to PRRGrootenboer

4 juni 2011 23:36:57 via web

112


38

37

MiriamFianen  Ben benieuwd! @PRRGroot-

28

RobvdWoude @PRRGrootenboer Jij lult wat af

enboer RT @AnneNoordzij Net buurtagent @

op zn dag :-) Hoe was het Rotterdamse spreek-

PRRGrootenboer gesproken over zijn bijdrage

woord ook al weer? Niet lullen maar poetsen

bij #jeugdzorg20 21 juni 2011 4 juni 2011

:-) 4 juni 2011 17:16:52 via web in reply to

23:17:19 via Panoramic moTweets

PRRGrootenboer

PRRGrootenboer  Leuk gesprek !RT @AnneN-

27

geertmolen  @PRRGrootenboer tuurlijk, ver-

oordzij Net buurtagent @PRRGrootenboer

antwoording weer eens afschuiven 4 juni 2011

gesproken over zijn bijdrage bij #jeugdzorg20


21 juni 2011 4 juni 2011 23:02:35 via TwitBird 26 36

Yetvpk @PRRGrootenboer trieste moeders heb

AnneNoordzij  Net buurtagent @PRRGrooten-

je er toch bij hé? 4 juni 2011 17:13:35 via Tweet-

boer gesproken over zijn bijdrage bij #jeugd-

Deck in reply to PRRGrootenboer

zorg20 21 juni 2011 4 juni 2011 22:39:00 via Echofon

25

TerrierBram  @PRRGrootenboer Deze Cannabis klant heeft hard gewerkt op de tuin, en gaat

35

WichernM Jaaajaaa..... RT @PRRGrootenboer

vers onder van de douche wat medisch preven-

Gesprek met een moeder. “U moet les geven

tieve kruiden dampen. 4 juni 2011 17:02:41 via

in groep 2 om te zeggen dat kinderen niet op

web in reply to PRRGrootenboer

auto’s mogen lopen” 4 juni 2011 20:52:22 via Twitterrific

24

RobvdWoude @PRRGrootenboer Waarom gebeurt mij dat nou nooit? #altijdgeluk 4 juni 2011

34

HavanKevin @PRRGrootenboer haha 4 juni


2011 20:51:15 via Twitter for Android in reply to PRRGrootenboer

23

BernardKorfker @PRRGrootenboer Love is in the air....everywhere you look around.... 4 juni 2011

33

TheWolt87 @PRRGrootenboer Hahahah HELD!


RT waard. 4 juni 2011 20:47:29 via web from Rotterdam in reply to PRRGrootenboer

22

sharitagonesh @PRRGrootenboer ja dat waren @ramonsmits @sirolf84 en ik :) we riepen nog

32

Jeandaman  “@PRRGrootenboer: Meneer geeft

“je bent nog jong! Doe het niet!” 4 juni 2011

aan dat hij een “enemy of the state” is. Morgen

09:55:16 via Twitter for iPhone in reply to

komt hij met bewijzen.” hehe 4 juni 2011

PRRGrootenboer

19:41:15 via Twitter for iPhone 21 31

Nickyjansen73  @PRRGrootenboer Arm kind.

Leand3r @PRRGrootenboer heeft die meneer

Vechtende ouders en t kind wordt geholpen

toevallig de naam “Will Smith” ? 4 juni 2011

met...een zorgformulier! 3 juni 2011 23:30:31 via

18:15:20 via Twitter for Android in reply to

Twitter for iPhone in reply to PRRGrootenboer

PRRGrootenboer 20 30

sharitagonesh @PRRGrootenboer je was me net

Obliviator73 Hahahahahaha, pics or did’nt

voor met je foto. 3 juni 2011 22:20:59 via Twitter

happen morgen RT @PRRGrootenboer Meneer


geeft aan dat hij een “enemy of the state” is. Morgen komt hij met ... 4 juni 2011 17:41:04 via Twitterrific

19

sharitagonesh @PRRGrootenboer kom is van dat dak af joh ;) mooi uitzicht zeker? 3 juni 2011 22:19:08 via Twitter for iPhone

29

lamerus @PRRGrootenboer dat is een goede moeder! 4 juni 2011 17:22:36 via web in reply to PRRGrootenboer


113

18

17

16

15

alexdelgadofon Net @PRRberenschot en @

alle partners er in, #iPad ‘s (hetnieuwewerken)

PRRGrootenboer tegen gekomen. Altijd on

- http://moby.to/f6xve3 3 juni 2011 15:25:31 via

duty. 3 juni 2011 22:07:49 via UberSocial

Snaptu

richardvanboven @PRRGrootenboer Is er ook ‘n

7

nathansakoetoe @PRRGrootenboer @prrberen-

Sparta-burka? 3 juni 2011 21:13:14 via Mobile

schot Een Porsche als nieuwe wijkauto? 3 juni

Web in reply to PRRGrootenboer

2011 15:13:42 via web from Rotterdam

rooiesok  @PRRGrootenboer Daar hoef je toch

6

V_vd_Pas The Vincent van der Pas Daily is out!

geen discussie over te voeren. Hij mag huisre-

http://bit.ly/fnun8U ▸ Top stories today via @

gels hanteren naar eigen goeddunken! #boer-

jufanja @kennisnet_so @prrgrootenboer @mees-

kaverbod 3 juni 2011 21:11:25 via HootSuite

tersipke 3 juni 2011 12:14:19 via Paper.li

inja84  @PRRGrootenboer twittert de wijkagent

5

Jojanneke @PRRGrootenboer Ah. Wat adviseer

van saftlevenstraat en omgeving ook? 3 juni

je me te doen? 1 juni 2011 17:32:22 via Twitter

2011 21:06:51 via Twitter for BlackBerry® in


reply to PRRGrootenboer 4 14

edwinkort  @PRRGrootenboer dan mag jij de

Terry_74  @PRRGrootenboer haha mooie

politie zijn ;) #buitenspeeldag 3:17 PM Jun 1st

actie-foto’s 3 juni 2011 20:58:36 via Twitter for

via TweetDeck in reply to PRRGrootenboer

iPhone in reply to PRRGrootenboer 3 13

Leand3r @PRRGrootenboer gaat u nog wat

PRRberenschot  @prrgrootenboer als waaghals

doen vandaag in het kader van #nationalebui-

vanaf 3de etage, naar 2de. Bewoonster was

tenspeeldag ? 11:53 AM Jun 1st via Twitter for

sleutel vergeten. - http://moby.to/lr57h7 3 juni

Android

2011 20:40:21 via Mobypicture 2 12

m_hoove  @Jojanneke @PRRGrootenboer MO

peebeenl  @PRRGrootenboer blijft toch triest

voor woninginbraken? Kun je met inbreken WIFI

zo jong e. Dan tussen vuren zitten:( 3 juni 2011

dan zien of er iemand thuis is? 7:17 AM Jun 1st

19:24:52 via Osfoora for iPhone in reply to

via TweetDeck in reply to Jojanneke

PRRGrootenboer 1 11

10

“de laptop vanuit de auto een bekende modus

ving te horen dat Turkije vanavond kwalificatie

operandi voor woninginbraken”?????? http://

wedstrijd EK speelt of weten alle agenten dat

bit.ly/jtXSvB #snaptweetniet 12:03 AM Jun 1st

gewoon? 3 juni 2011 19:14:32 via web


Couriertje  @PRRGrootenboer dat word dan pijnlijk gesprekje zeker? 3 juni 2011 16:31:33 via Mobile Web in reply to PRRGrootenboer

9

AnalPoetNL @prrgrootenboer (helaas 1 van m’n jongeren #adoptie) Op ieder potje past een dekseltje - maar op iedere situatie niet een oplossing .. 3 juni 2011 16:22:13 via HootSuite in reply to PRRGrootenboer

8

PatrickMolenaar @PRRGrootenboer HOEZO is

fvkwnl  Krijg jij @PRRGrootenboer in de brie-

PRRHarammotahar  RT @PRRGrootenboer: @ prrberenschot met de nieuwe wijkauto. Nu

114


Bijlage 8 Analyse interviews wijkagenten

Inleiding Met de wijkagenten PRRGrootenboer (korps Rotter-

Methode van onderzoek van het interview

dam-Rijnmond) en WijkagentSassem (korps Hollands

Beide interviews zijn door twee onderzoekers afgeno-

Midden), waarvan de “twitterstromen” zijn geana-

men. Bij het uitschrijven van de interviews werden de

lyseerd, zijn tevens interviews gehouden. Dit betrof

topics en vragen zoals opgenomen in het analysekader

in beide gevallen een intensief gesprek tussen twee

van hoofdstuk 4 als leidraad gebruikt.

onderzoekers en de wijkagent met een semigestruc-

Om de betrouwbaarheid (zijn de uitkomsten niet afhan-

tureerd karakter. De interviews met de wijkagenten

kelijk van toeval) en de validiteit (meet de onderzoeker

hebben mede plaatsgevonden met het oogmerk om

wat hij wil meten) te vergroten is in dit deel van het on-

de interpretatie van de inhoudsanalyse te toetsen.

derzoek aandacht geschonken aan de volgende punten

Daarnaast waren de interviews gericht op het vaststel-

(Baarda, 2007):

len van de relatie tussen de kenmerken van Twitter en

-

de beeldvorming over het gezag van de politie gezien vanuit het perspectief van de twitterende wijkagent. In de interviews is gevraagd naar de achterliggende

De gekozen methode heeft zoveel mogelijk onder gelijke omstandigheden en op dezelfde wijze plaatsgevonden.

-

De verwerking en analyse van de gegevens hebben

en diepere motivatie en beleving van de wijkagent in

kort na de interviews plaatsgevonden omdat latere

relatie tot zijn gebruik van Twitter en de beeldvorming

en/of indirecte registratie invloed kan hebben op de

die daaruit voortvloeit. Voor de structuur van het gesprek is gebruik gemaakt

betrouwbaarheid van het onderzoek. -

Er is bij de uitwerking en analyse gebruik gemaakt

van een vooraf opgestelde vragenlijst. Deze vragenlijst

van de aantekeningen en de geluidsopname die zijn

is opgesteld op basis van gekozen topics, waarbij is

gemaakt tijdens de interviews.

uitgegaan van de vraagstelling en het theoretische ka-

-

Tijdens de interviews is het gesprek regelmatig

der van het onderzoek. In de onderstaande vragenlijst

samengevat op een open manier. Deze samenvattin-

/ topiclijst staan onderwerpen en/of specifieke vragen

gen zijn gegeven om structuur in het interview aan

met betrekking tot het onderzoeksonderwerp.

te brengen, te toetsen of de wijkagent alles goed

Bij aanvang van de interviews is door de onderzoekers aan de wijkagenten uitgelegd wat het doel van het

gehoord had en om de relatie te bevorderen. -

De onderzoekers hebben getracht zoveel mogelijk

gesprek was.

vervolgvragen te stellen die uitsluitend ingingen op

De onderzoekers hebben de wijkagenten geholpen om

wat de wijkagent had geuit. Doorvragen is zoveel

hun motivatie en beleving van het gebruik van Twitter

mogelijk op een neutrale manier gedaan zodat de

te beschrijven zonder zelf invloed op de resultaten van

wijkagent geen indruk zou kunnen krijgen of de

het gesprek uit te oefenen.

onderzoekers het wel of niet met hem eens zouden zijn of dat een uitspraak “vreemd” gevonden werd. -

Het non-verbale gedrag van de wijkagenten is betrokken bij de vervolgvragen en het doorvragen.

-

De onderzoekers hebben suggestieve vragen vermeden.


115

Vragenlijst / topiclijst interviews

20. Wat heb je nodig van jouw leidinggevenden (of van de organisatie) om effectief uitvoering te kunnen

A: Twitter in het algemeen: 1. Hoe lang maak je al gebruik van Twitter in je werk als wijkagent? 2. Waarom ben je gebruik gaan maken van Twitter?

geven aan het gebruik van Twitter? 21. Vind je dat jouw Korps je voldoende faciliteert om adequaat gebruik te maken van Twitter? 22. Geef je een terugkoppeling van de informatie uit je “twitterstroom”: aan je leidinggevende of collega’s?

3. Wat / waarover Twitter je? 4. Wat is je frequentie van het gebruik van Twitter?

Heb je voorbeelden? 23. Is er verder nog iets dat je kwijt wilt?

5. Hoe komt een tweet tot stand? 6. Zorg je zelf voor de inhoud van je tweets? 7. Kun je effecten / resultaten noemen die te relateren zijn aan jouw tweets?

Analyse van de interviews De onderzoekers hebben hun voorkeuren en opvat-

8. Wanneer is er volgens jou sprake van een adequaat

tingen over de onderzoeksvraag vooraf en tijdens het

(effectief) gebruik van Twitter door de politie?

analyseren van de gegevens zoveel mogelijk uitgeschakeld. De interpretatie van de onderzoeksgegevens is

B: Twitteren en volgers:

beoordeeld en nagekeken door de twee andere leden

9. Wat doe je om volgers te krijgen en/of aan je te

van de afstudeergroep.

binden? 10. Is er volgens jou sprake van voldoende interactie

Omdat de informatieterugkoppeling de betrouwbaarheid en de validiteit van het onderzoek kan vergroten,

tussen jou en je volgers? Ben je daar tevreden

zijn de samenvatting van de inhoudsanalyse van de

over?

“twitterstromen” en de interviews ook voorgelegd aan

11. Heb je het idee dat de burger jouw waarschuwingen / adviezen via tweets opvolgen? 12. Ben je door het gebruik van Twitter nu sneller en

de focusgroep. Bij de analyse van het interviews zijn de antwoorden geanalyseerd en geclusterd naar aanleiding van de to-

beter geïnformeerd over zaken die spelen in jouw

pics uit het onderzoeksmodel. Na analyse van de beide

wijk?

interviews is gekeken welke thema’s relevant waren voor het beantwoorden van de onderzoeksvraag en de

C: Beeldvorming en Twitter:

deelvragen. De uitwerking van de interviews is opgeno-

13. Waarover twitter je veelal?

men in hoofdstuk 5.

14. Is jouw beeld over de buurt veranderd sinds je twittert? 15. Denk je dat het beeld dat de volgers van jou hebben is veranderd sinds je twittert? 16. Vind je dat het gebruik van Twitter het beeld van de politie beïnvloed? Hoe heeft dat beeld zich dan ontwikkeld? (Noot: relateren aan de vijf gezagsgronden)

D: De Twitterende wijkagent en zijn leidinggevende: 17. In hoeverre bemoeit jouw leidinggevende zich met jouw gebruik van Twitter? Bemoeit de leidinggevende zich met de inhoud van de tweets? 18. Heeft jouw korps en/of leidinggevende kaders aangegeven voor het gebruik van Twitter? 19. Ken jij, indien van toepassing, het beleid of de visie van je korps t.a.v. het gebruik van Twitter? Wat vind je van dat beleid en/of van die visie?

116


Bijlage 9 Factsheet focusgroep

Inleiding

Beeldvorming

“De opkomst van social media en de gebrekkige manier waarop publieke organisaties omgaan met nieuwe media

Onze individuele perceptie wordt beïnvloed door hoe

spelen een rol bij het afnemen van het vertrouwen in de

we met elkaar omgaan. Mooier geformuleerd: In de in-

overheid”, aldus een kritisch citaat uit het rapport “Zelf

teractie tussen mensen worden betekenissen uitgewis-

Vertrouwen” van de Nationale DenkTank 2010.

seld. Dit is eenvoudig verwoord het proces van beeldvorming (Berger & Luckmann, 1966). De media hebben

Wij, een viertal studenten van de Strategische Leer-

een sterke invloed op dit proces van betekenisgeving.

gang Leidinggeven 7 (SLL7), onderzoeken in het kader

De media bepalen wat relevant nieuws is en definiëren,

van onze afstudeerscriptie de invloed van het gebruik

“framen”, de nieuwsfeiten (Van Twist, 2010). Beeld-

van social media op de beeldvorming over het gezag

vorming is dus “core business” van de media. Bij social

van de politie. Hierbij richten wij ons met name op het

media gaat het meer dan bij de klassieke media om de

gebruik van Twitter door wijkagenten en het mogelijke

interactie en de dialoog tussen de gebruikers onder-

effecten daarvan op het gezag van de politie.

ling. Het samen produceren en delen, zijn typerend voor social media in het algemeen en Twitter in het

Onderzoeksvraag

bijzonder. Dit betekent dat de macht in het proces van

We leven in een “mediated reality”: De enorme

beeldvorming bij social media meer op het niveau van

hoeveelheid beelden die ons dagelijks overspoelen

het individu ligt.

drukken als het ware onze eigen rechtstreekse waarnemingen steeds verder weg. Deze beelden of “frames”

Voordat we ingaan op de manier van onderzoek is het

beïnvloeden sterk hoe de burger naar de wereld kijkt.

van belang de twee andere kernbegrippen, namelijk ge-

De vraag die wij ons stellen is of het beeld dat via deze

zag en strategisch politieleiderschap, kort toe te lichten.

“frames” tot stand komt te beïnvloeden is daar waar het om het gezag van de politie gaat.

Gezag

De centrale onderzoeksvraag die we hierbij hebben

Het gezag heeft de politieorganisatie niet vanzelf-

geformuleerd luidt als volgt:

sprekend gekregen (Zijderveld, 1985). Het kan niet per definitie worden ontleend aan het aan haar toebe-

“Wat is het effect van het gebruik van

deelde geweldsmonopolie. Het wordt verkregen van

Twitter door wijkagenten op de beeld-

een ander, namelijk de burger. En die burger wil een

vorming over het gezag van de politie,

zichtbare, herkenbare, aanspreekbare, bereikbare en

hoe kan dit worden verklaard en welke

effectieve politie. Daarmee zijn deze begrippen belang-

consequenties heeft dit voor strategisch

rijke gezagsgronden van de politie geworden. Wanneer

politieleiderschap?”

de politie weinig werk maakt van beïnvloeding van de beeldvorming ten aanzien van deze gezagsgronden

Belangrijke sleutelbegrippen die uit deze onderzoeks-

zal ze weinig gezag krijgen van de burger. Het behoeft

vraag naar voren komen zijn beeldvorming, gezag en

weinig betoog dat dit implicaties heeft voor het strate-

strategisch politieleiderschap.

gisch politieleiderschap.


117

Strategisch politieleiderschap

Welke consequenties heeft het gebruik van Twitter voor het strategisch politieleider-

Wij hanteren in ons onderzoek de navolgende drie cru-

schap?

ciale functies van strategisch politieleiderschap (Boin

Het gaat er in de discussie om te komen tot het be-

e.a., 2003):

grijpen / interpreteren van het gebruik van Twitter

1. Het formuleren en uitdragen van een visie op de

in relatie tot een gezaghebbende politie. Dit tegen


de achtergrond van de theorieën rondom beeldvor-

matige functie.

ming, gezag en strategisch leiderschap. De verbanden

2. Het ontwerpen van een organisatiepatroon waarin

uitgedrukt in onderstaand onderzoeksmodel worden

organisatieleden hun werk effectief en efficiënt

door de focusgroep bediscussieerd en de uitkomsten

kunnen verrichten. De organisatorische functie.

van de andere onderzoeksmethoden geanalyseerd. De

3. Het bewaken van relaties met belanghebbende

uitkomsten van de andere onderzoeksmethoden zullen

partijen die van essentieel belang zijn voor de legi-

aan het begin van de bijeenkomst van de focusgroep


worden gepresenteerd.

tieke functie. De voorgestelde agenda voor de bijeenkomst: In het kader van ons onderzoek is de diplomatieke

1. Opening

functie erg interessant. De nadruk ligt hier namelijk op

2. Welkom en voorstelronde

de interactie met de omgeving om de beeldvorming te

3. Presentatie theoretisch kader en onderzoeksmodel

beïnvloeden. De strategische politieleider is in staat de

4. Presentatie bevindingen inhoudsanalyse, enquête

politieorganisatie aan te laten sluiten op het beeld dat de samenleving heeft van een gezaghebbende politie. En daarvoor formuleert hij/zij een heldere visie, een cruciale taak voor de strategische politieleider.

en interviews 5. Discussie over herkenbaarheid uitkomsten en consequenties politieleiderschap 6. Wat verder ter tafel komt 7. Afsluiting

Methode van onderzoek Om een antwoord te vinden op onze onderzoeksvraag

Ellen Boverman

hebben we gekozen voor een mix van onderzoeksme-

Leen van Duijn

thoden:

Peter de Graaf

1. Een inhoudsanalyse naar de tweets van twee gese-

Jasper Ritzema

lecteerde wijkagenten. 2. Een enquête onder de volgers van de twee geselecteerde wijkagenten. 3. Het afnemen van een interview van de twee geselecteerde wijkagenten. 4. Het organiseren van een focusgroep. U bent uitgenodigd om zitting te nemen in de focusgroep. Een focusgroep heeft het karakter van een open discussie over een aantal vooraf geselecteerde onderwerpen onder leiding van een gespreksmoderator. Uit ons onderzoek blijkt dat Twitter een communicatiemiddel is waarmee de politie zich op allerlei manieren positioneert in de samenleving. Daarmee heeft het gebruik van Twitter door de wijkagent strategische implicaties voor de politie. De concrete vraag voor de focusgroep is:

118


POLITIE, TWITTER EN GEZAG

Recommend Documents