Palliatieve zorgen Studentenbrochure
01. Inleiding Binnenkort loop je stage op de palliatieve eenheid en het palliatief support team (PST). Deze brochure is een voorbereiding op jouw stage. De bedoeling van deze brochure is om jou een betere kijk te bieden op onze afdeling. Zo kan je je doelstellingen beter formuleren. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is palliatieve zorg ‘gericht op het verbeteren van de levenskwaliteit van patiënten en hun naasten, die te maken hebben met een levensverkortende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden door middel van vroegtijdige detectie, zorgvuldige beoordeling, en behandeling van pijn en andere lichamelijke, psychosociale en existentiële noden’. Palliatieve zorg is dus een continue zorg die zich niet beperkt tot de laatste levensdagen van de patiënt. Het kan niet meer de bedoeling zijn dat, na een lange weg van curatieve behandelingen, de patiënt plots wordt meegedeeld dat hij niet meer kan genezen en dus palliatief is. Reeds van bij de diagnose is het de bedoeling het palliatieve aspect mee in rekening te nemen. Het is niet zo dat op een bepaald punt de curatie stopt en de palliatie begint. Beiden zijn in elkaar verweven. De termen ‘palliatief’ en ‘terminaal’ worden soms door elkaar gebruikt. Dit kan verwarring oproepen. Terminale zorg verwijst naar het laatste deel van de palliatieve fase waarin kenmerken van het sterven zichtbaar en onafwendbaar zijn. Palliatieve zorg is een actieve zorg. Er kan en moet dus nog heel veel gebeuren, niet om de patiënt te genezen, maar wel om de kwaliteit van leven zo hoog mogelijk te houden. Het begrip totaalzorg verwijst naar de fysieke, emotionele, sociale en spirituele noden van de patiënt en zijn naasten. In theorie worden deze domeinen opgedeeld maar in praktijk zijn deze meestal onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dit resulteert in het feit dat verschillende disciplines op verschillende domeinen werkzaam zijn en ook niet altijd duidelijke lijnen te trekken zijn. Een interdisciplinaire aanpak en een goede communicatie zijn dan ook noodzakelijk.
02. Voorstelling dienst Architectonische voorstelling De palliatieve eenheid bevindt zich op het gelijkvloers van kliniekgebouw 2 (K2). De eenheid heeft 6 bedden en enkel éénpersoonskamers met een terras. In de praktijk is er ook een kamer nummer zeven, maar die houden we graag als afscheidsruimte. Naast de patiëntenkamers bevinden zich op de afdeling ook een aantal ruimtes die identiek zijn aan andere hospitalisatieafdelingen: de verpleegpost, een aantal bergingen, de spoelruimte, de badkamer, de linnenkamer, een aantal bureaus en de opslagplaats voor het onderhoudspersoneel. De afdeling heeft de bedoeling huiselijk te zijn voor patiënten. Vandaar dat er zich ook een aantal specifieke ruimtes bevinden die ertoe bijdragen dat de patiënt en zijn familie zich thuis kunnen voelen: de living met ingebouwde keuken, de stille ruimte en de rokerskamer. De verschillende ruimtes zijn zo uitgerust dat de patiënt en de familie maximaal ondersteund worden om rust te vinden. Alle kamers zijn uitgerust met een elektrisch hoog-laagbed, een zetelbed voor de familie, een relaxzetel, een tv/dvd en radio op de kamer.
Organisatorische voorstelling Het team is samengesteld uit hulpverleners die vanuit verschillende vakgebieden hun eigen deskundigheid inbrengen. Dit biedt de garantie dat alle aspecten van de palliatieve zorg aan bod komen. Het team bestaat uit:
een medisch coördinator palliatieve zorg een hoofdverpleegkundige coördinator palliatieve zorg een psycholoog een sociaal verpleegkundige verpleegkundigen van de palliatieve eenheid verpleegkundigen van het PST vrijwilligers
Verder is er ondersteuning van kinesisten, pastoraal medewerkers, morele consulenten en studenten.
03. Afdelingsgebonden informatie Medisch patiëntenprofiel De meeste palliatieve patiënten die opgenomen worden op de afdeling zijn terminaal ziek en overlijden op onze afdeling. Een klein aantal van onze patiënten verbetert of stabiliseert en kan naar huis of naar een woonzorgcentrum. Ook voor tijdelijke opnames van palliatieve patiënten, van wie de mantelzorgers de zorgnoden tijdelijk niet meer kan waarborgen, biedt onze afdeling een plaats. Een opnamecriterium voor de palliatieve eenheid is de prognose van de patiënt. Deze bedraagt in principe maximaal 2 maanden. Dit betekent dat patiënten met heel veel verschillende aandoeningen op de palliatieve eenheid worden opgenomen. Palliatieve patiënten zijn niet enkel kankerpatiënten, alhoewel uit de praktijk blijkt dat de meerderheid van onze patiënten kankerpatiënten zijn. Het andere deel bestaat uit patiënten die lijden aan ALS, hartlijden, longlijden, … . Je moet weten dat ook de naasten van de patiënt grote zorg nodig hebben. Dat de afdeling 24u op 24u toegankelijk is en de naasten de kans krijgen om bij de patiënt te overnachten of te waken, heeft tot gevolg dat er bijna continu familie en naasten op de afdeling aanwezig zijn.
Verpleegkundige zorgen en observatie Dienstgebonden verpleegkundige aandachtspunten De zorg die verleend wordt, is een totaalzorg, aangevuld met een detailzorg: de patiënt staat centraal. Veel van de patiënten zijn bedlegerig en qua verzorging afhankelijk van verpleegkundigen. We volgen hierbij het tempo van de patiënt. Dit betekent heel concreet dat niet iedereen op de afdeling voor een bepaald uur ‘moet’ gewassen zijn. Een bedbad of een bad (al dan niet met aromatherapie) kan evengoed in de namiddag gebeuren als de patiënt dat wil. Tijdens de fysische zorg besteden wij zorgvuldig aandacht aan de psychische, spirituele opvang en begeleiding van de patiënt, maar ook aan het bestrijden van pijn en andere symptomen.
Een subcutane medicatiepomp is een veelgebruikt instrument in de strijd tegen pijn en andere symptomen. De volgende technieken komen in mindere of meerdere mate voor: blaassondage, toedienen van lavementen, canulezorg, toedienen van aerosol, handelingen met betrekking tot een centraal of perifeer infuus of poortkatheter, toedienen van sondevoeding en werken met een voedingspomp, stomazorg, wondzorg, assisteren van een ascitespunctie of pleurapunctie e.d.
04. Stage-informatie Dienstgebonden stage-informatie Je wordt verwacht om al vóór de eerste stagedag contact op te nemen met de hoofdverpleegkundige (tel. 09 332 28 76). Zo kan ze je al wat uitleg geven over de afdeling en kunnen jullie samen de komende stageperiode overlopen. Jullie kunnen verwachtingen uitwisselen en afspraken maken over bv. de shiften. Op de eerste stagedag start je met een vroegdienst (van 6.45u tot 14.45u) en krijg je een mentor toegewezen. Je krijgt tijdens je stage de mogelijkheid om minimum 1 dag mee te lopen met het palliatief support team (PST). Op die dag doe je een dagdienst (van 8 tot 17u) en meld je je eerst aan op de palliatieve eenheid.
Specifieke leerpunten van de afdeling Op de afdeling is er aandacht voor de vier domeinen van zorg, die met elkaar verbonden zijn:
Fysische zorg Je leert aandacht hebben voor een totaalzorg met oog voor detailzorgen. Je plaatst de patiënt altijd centraal. Wij streven naar comfortzorg. Je zal veel leren over pijnmedicatie en medicatie om de symptomen van patiënten te verlichten.
Psychische zorg Je leert speciale aandacht te hebben naar het helpen uiten en opvangen van gevoelens. Dat gaat niet enkel over de patiënt, maar ook over zijn naasten die evengoed nood hebben aan psychische zorg. Het actief luisteren naar mensen is een belangrijke taak van het team. De psycholoog heeft hier een expertfunctie en een coachende rol.
Sociale zorg Je geeft informatie en hulp over praktische, materiële, financiële, juridische en administratieve zaken. De sociaal verpleegkundige heeft hier een expertfunctie en een coachende rol.
Spirituele zorg Je hebt aandacht voor de waarden van mensen die betekenis geven aan hun leven. Je leert omgaan met existentiële vragen van patiënten en hun naasten. De pastorale medewerkster, de priester en de morele consulent hebben hier een expertfunctie en een coachende rol.
05. Contactgegevens Palliatieve eenheid en palliatief support team UZ Gent (K2, gelijkvloers) De Pintelaan 185 9000 Gent Tel secretariaat: 09 332 28 78 (intern: 22878) E-mail: pal01.palliatieve
[email protected]
