OPLEIDINGS- PLAN SPOEDEISENDE GENEESKUNDE

OPLEIDINGSPLAN SPOEDEISENDE GENEESKUNDE 2013

Inleiding Dit document beschrijft de opleiding tot Spoedeisende Hulp arts in het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) in ‘sHertogenbosch. Dit opleidingsplan is een leidraad voor de artsen in opleiding, SEH-artsen, stagebegeleiders en de (plv) opleider(s). Het beschrijft de inhoud, organisatie en kwaliteitsborging van de opleiding. Daarnaast beschrijft het de verwachtingen die we stellen aan onze collega’s in opleiding. Een opleiding maak je met elkaar.

Peter de Jager, opleider, internist-intensivist Claudia Vernooij, toekomstig plaatsvervangend opleider, SEH-arts, Susanne Falger-Veeken, lid opleidingsteam, SEH-arts Corry den Rooyen, opleidingskundige ’s-Hertogenbosch, 2012 © SEH JBZ

De opleiding tot Spoed Eisende Hulp Arts in het Jeroen Bosch Ziekenhuis 2012

1

Inhoudsopgave

DEEL 1 ......................................................................................................................................................... 3 1.1 INLEIDING: DE SEH-AFDELING IN HET JEROEN BOSCH ZIEKENHUIS ................................................................ 4 1.2 DE OPLEIDINGSGROEP............................................................................................................................ 4 1.3 ORGANISATIE, TAKEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN VAN HET OPLEIDINGSTEAM ............................................ 5 1.4 MENTORSCHAP SEH-OPLEIDING ............................................................................................................. 7 DEEL 2 ....................................................................................................................................................... 10 2.1 PROFIEL EN FUNCTIE SEH-ARTS JEROEN BOSCH ZIEKENHUIS ...................................................................... 11 2.2 ORGANISATORISCHE POSITIE SEH-OPLEIDING BINNEN HET JEROEN BOSCH ZIEKENHUIS .................................. 11 2.3 OPBOUW VAN DE OPLEIDING................................................................................................................ 12 2.4 OVERZICHT VAN HET WETENSCHAPPELIJK SPECTRUM BINNEN DE OPLEIDING TOT SEH-ARTS ............................ 14 2.5 CURSORISCH ONDERWIJS ..................................................................................................................... 15 2.6 BESPREKINGEN ................................................................................................................................... 17 2.7 OVERZICHT SEH-ONDERWIJS IN HET JEROEN BOSCH ZIEKENHUIS ................................................................ 19 2.8 STAGEBESCHRIJVINGEN ........................................................................................................................ 29 DEEL 3 ....................................................................................................................................................... 65 3.1 ONTWIKKELING EN GROEI AIOS ............................................................................................................ 66 3.2 VOORTGANG EN BEOORDELEN .............................................................................................................. 66 3.3 BEGELEIDING EN SUPERVISIE ................................................................................................................. 67 3.4 WAT WORDT VAN DE AIOS VERWACHT? ................................................................................................ 70 3.5 PORTFOLIO ........................................................................................................................................ 70 3.6 INDIVIDUEEL OPLEIDINGSPLAN (IOP) ..................................................................................................... 72 3.7 HET VOEREN VAN EEN INTRODUCTIEGESPREK AAN HET BEGIN VAN DE OPLEIDING .......................................... 72 3.8 HET VOEREN VAN EEN INTRODUCTIEGESPREK AAN HET BEGIN VAN DE STAGES ............................................... 73 3.9 HET VOEREN VAN EEN VOORTGANGSGESPREK EN GESCHIKTHEIDSBEOORDELING............................................ 74 3.10 HET OBSERVEREN EN EVALUEREN MBV EEN OSATS ............................................................................... 75 3.11 KORTE PRAKTIJK BEOORDELINGEN (KPB).............................................................................................. 75 3.12 HET EVALUEREN VAN HET FUNCTIONEREN D.M.V. MULTISOURCE FEEDBACK ............................................... 76 3.13 HET BEOORDELEN VAN HET PORTFOLIO ................................................................................................ 77 3.14 DASHBOARD .................................................................................................................................... 79


2

Deel 1

De organisatie van de opleiding spoedeisende geneeskunde


3

1.1

Inleiding: De SEH-afdeling in het Jeroen Bosch Ziekenhuis

Het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) is een fusieziekenhuis van vijf ziekenhuizen uit ’s-Hertogenbosch en omgeving. Het JBZ maakt onderdeel uit van de Stichting Top Klinische Ziekenhuizen (STZ) ziekenhuizen en heeft als speerpunt opleiden. De daadwerkelijke concentratie van zorg en opleidingsactiviteiten in één nieuw gebouw draagt in grote mate bij aan de kwaliteit van zorg, die wij nu en in de toekomst nastreven. Het JBZ is geaffilieerd met het Universitair Medisch Centrum St. Radboud en het Universitair Medisch Centrum Utrecht. De SEH-opleiding valt onder de OOR-regio Utrecht. Het adherentie gebied voor het JBZ is ongeveer 350.000 mensen. Het vakgebied SEH geneeskunde wordt in ons ziekenhuis in haar volle breedte en met al haar aspecten uitgeoefend. Op de Spoedeisende hulp afdeling (SEH) worden 45000 patienten per jaar behandeld. Ongeveer 50% hiervan is zelfverwijzer (112 meldingen + “aanlopers”). Op de SEH werkt een team van SEH-verpleegkundigen, SEH artsen, AIOS SEH, A(N)IOS van verschillende specialismen en (dienst)ondersteundende medewerkers. Het is een dynamische afdeling die streeft naar maximale onderlinge samenwerking. De opleiding tot SEH-arts is in 2002 van start gegaan met instemming van de Vereniging Medische Staf (VMS). De Raad van Bestuur en de VMS onderschrijven het belang van de aanwezigheid van Spoedeisende Hulp Artsen in het Jeroen Bosch Ziekenhuis en een daarbij behorende volwaardige opleidingsorganisatie. In september 2005 heeft de eerste SEH-arts binnen het JBZ haar opleiding afgerond. Op dit moment zijn er zeven opleidingsplaatsen voor AIOS SEH. De opleiding is ondergebracht bij de Resultaat Verantwoordelijke Eenheid (RVE) SEH en Intensive Care. 1.2

De opleidingsgroep

Opleider en plaatsvervangend opleider De functie van opleider en plaatsvervangend opleider wordt uitgeoefend door C.P.C. de Jager, internist-intensivist en F.W. Rozendaal, anaesthesist-intensivist. Het feit dat de SEH-opleiding op dit moment wordt verzorgd vanuit een vakgebied dat zich ondermeer gespecialiseerd heeft in de opvang en behandeling van de instabiele patient heeft naar onze mening een meerwaarde voor de opleiding. De opleidingsgroep meent dat de opleiding in de nabije toekomst primair vanuit de vakgroep SEH dient te worden vorm gegeven. Concreet betekent dit dat zowel de opleider als plaatsvervangend opleider op korte termijn SEH-artsen zullen zijn. Per april 2013 zal C.M. Vernooij SEHarts KNMG worden voorgedragen als plaatsvervangend opleider ter voorbereiding op haar rol als opleider. C.M. Vernooij is reeds geruime tijd zeer actief bij de opleiding betrokken waarbij er specifieke aandacht wordt besteed aan de organisatorische en didactische aspecten. In de ontwikkeling daarnaar toe wordt rekening gehouden met het competentieprofiel van de opleider en leden van het opleidingsteam. Dit profiel is de basis voor evaluatie en professionalisering, zowel op individueel als op groepsniveau. In verband met accentverschillen in de uitvoering van supervisie wordt eveneens gekeken naar “taakspecialistie” in de begeleiding van aios. Mw. C.M Vernooij zal vanuit dat kader deelnemen aan de MMV-pilot masterclass coaching (landelijk project vanuit de KNMG, masterclass gericht op coachingsvaardigheden voor opleiders t.b.v. de begeleiding van aios). SEH artsen en het opleidingsteam In het Jeroen Bosch Ziekenhuis werken nu zeven SEH-artsen (per 2013, 8FTE). Alle SEH-artsen zijn breed georiënteerd op alle aspecten van de eindtermen van de opleiding en hebben een specifiek aandachtsgebied. Alle SEH-artsen zijn opgeleid volgens de eindtermen zoals de NVSHA heeft vastgelegd in haar curriculum en alle SEH artsen in het JBZ zijn KNMG-gecertificeerd. De opleidingsgroep is in zijn geheel verantwoordelijk voor de kwaliteit, inhoud en vormgeving van de opleiding tot SEH-arts in het JBZ. Alle SEH-artsen werken gelijkwaardig samen aan de opleiding. Hierin hebben een aantal SEH-artsen extra taken en verantwoordelijkheden. Binnen de opleidingsgroep is een opleidingsteam verantwoordelijk voor de dagelijkse organisatie en bewaking van de opleiding. Dit team bestaat uit de opleider, plaatsvervangend opleider en twee SEH-artsen. Vanuit dit team worden de supervisoren en de stagebegeleiders van de diverse stages aangestuurd. Voor een overzicht van de taken en verantwoordelijkheden van de SEH-artsen binnen de vakgroep zie tabel 3 aan het einde van deel 1. De opleidingscommissie De opleidingscommissie is mede verantwoordelijk voor de kwaliteit, inhoud en vormgeving van de opleiding tot Spoedeisende Hulp arts in het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Tevens is deze commissie verantwoordelijk voor de beoordeling van de AIOS SEH. De lokale opleidingscommissie komt periodiek bijeen (minimaal 4x per jaar). De De opleiding tot Spoed Eisende Hulp Arts in het Jeroen Bosch Ziekenhuis 2012

4

opleider en plaatsvervangend opleider maken daartoe een agenda. SEH Chirurgie Interne Geneeskunde Cardiologie Longziekten Neurologie Kindergeneeskunde Anesthesie Intensive Care Huisartsgeneeskunde RAV 1.3

opleider, Drs. C.P.C. de Jager, internist-intensivist Plaats vervangend opleider, Drs. F.W. Rozendaal, anesthesist-intensivist Dr. E. van Geffen, chirurg Dr. P.M. Netten, internist Dr. M.C.G. Daniels, cardioloog Dr. A.J.M. Schreurs, longarts Dr. M. Garssen, neuroloog Dr. E. de Vries, kinderarts Dr. J. van Niekerk, anesthesist Drs. C.P.C. de Jager, internist-intensivist P. Diepeveen C. Bruggemans, Teamleider ambulance dienst ’s-Hertogenbosch

Organisatie, taken en verantwoordelijkheden van het opleidingsteam

Taakverdeling t.a.v. de opleiding Spoedeisende geneeskunde in het JBZ zie tabel 1 Wat

Wie

Aannemen van AIOS SEH Opstellen vacature Selecteren brieven -

Voeren sollicitatiegesprekken

-

Bellen kandidaten Afhandeling met P&O

Functioneren AIOS SEH Introductiegesprek bij aanvang van de opleiding Eerst verantwoordelijke en aanspreekpunt bij problemen van AIOS betreffende de opleiding Voortgangs en functioneringsgesprekken met AIOS Bewaken van opleidingsplan Opleidingsvergadering met alle AIOS Landelijke gremia Concilium 3-4x/jaar NVSHA jaarcongres Ziekenhuis gremia Jaarlijks overleg met Jeroen Bosch Academie Centrale opleidingscommissie JBZ 4x/jaar Lokale opleidingscommissie Inhoud opleiding Onderwijsrooster Implementatie opleidingscurriculum (terugkoppelen stages) -

Implementatie E-portfolio Opleidingsschema (stagerooster)

-

Individueel opleidingsplan AIOS Communicatie van stagerooster naar opleiders van verschillende


C.M. Vernooij en S.N. FalgerVeeken C.M. Vernooij, S.N. Falger-Veeken en C.P.C. de Jager C.M. Vernooij, S.N. Falger-Veeken en C.P.C. de Jager C.P.C. de Jager S.N. Falger-Veeken C.P.C. de Jager C.P.C. de Jager C.P.C. de Jager + mentor AIOS AIOS + C.P.C. de Jager +mentor C.P.C. de Jager (voorzitter) + C.M. Vernooij of S.N. Falger-Veeken C.P.C. de Jager/F.W. Rozendaal C.P.C. de Jager C.P.C. de Jager en C.M. Vernooij C.P.C. de Jager en C.M. Vernooij C.P.C. de Jager en C.M. Vernooij S.N. Falger-Veeken C.P.C. de Jager+ SEH arts (per aandachtsgebied) C.P.C. de Jager C.M. Vernooij, S.N. Falger-Veeken en CPC de Jager C.P.C. de Jager en mentor C.M. Vernooij 5

stages -

Regie regionale onderwijsdag JBZ Deelname extra curriculaire bijscholing Begeleiding wetenschappelijke activiteiten

Opleidingsvisitatie Communicatie tav planning visitatie Voorbereiden visitatierappport

SEH arts, wisselend C.M. Vernooij T.J.A. Schönberger + C.P.C. de Jager

C.P.C. de Jager C.M. Vernooij, S.N. Falger-Veeken en CPC de Jager

Tabel 1: Taakverdeling opleiding SEH De AIOS SEH zijn verantwoordelijk voor: - de opleidingsvergadering; agenda, voorzitten, notuleren - de organisatie van de Journal club - het rooster van de AIOS - de organisatie van het onderwijs samen met een SEH-arts - de organisatie van de regionale onderwijsdag De opleidingsgroep wordt secretarieel ondersteund. De secretaresse is verantwoordelijk voor: - planning gesprekken tussen AIOS en opleider - planning van de gesprekken tussen stagebegeleiders en AIOS - planning van de opleidingsvergadering en opleidingsteamvergadering Stagebegeleiders zijn verantwoordelijk voor: - introductiegesprek aan het begin van de stage - tussentijdse evaluatie van de stage - eindevaluatie van de stage - uitvoering geven aan de supervisie conform stagebeschrijving - het zorgdragen voor adequate supervisie - bijdrage aan de lokale opleidingsgroepvergadering - bijdrage aan SEH-onderwijs Alle SEH-artsen superviseren de AIOS-SEH bij klinische werkzaamheden en nemen actief deel aan overdrachten en onderwijsmomenten. Hiertoe hebben zij (of volgen zij) onder meer het “Teach the Teachers” nascholingsprogramma gevolgd. De opleidingsgroep bewaakt de (individuele) medisch-inhoudelijke en professionele voortgang van de AIOS en begeleidt hem/haar tijdens de gehele opleiding. De stagebegeleiders informeren de opleider over de ontwikkeling van de AIOS en waar nodig zijn zij betrokken bij de beoordeling van de AIOS. De opleidingsgroep is verantwoordelijk voor het implementeren en bewaken van het lokale opleidingsplan. Dit opleidingsplan is afgeleid van het landelijk opleidingsplan van de NVSHA (2008). Het voldoet aan de daarin gestelde eisen en aan de regelgeving m.b.t. het profiel SEH (kaderbesluit en specifiek besluit CCMS, KNMG, 2010). Het eerste lokale opleidingsplan van het JBZ heeft als “blauwdruk” gediend voor de verschillende opleidingsinstituten SEH in Nederland (www.knmg.nl)


6

In onderstaande tabel zijn de verantwoordelijken voor de diverse besprekingen opgenomen. Besprekingen Overdracht Chirurgie-Radiologieoverdracht M&M-bespreking Journal Club

Onderwijs

Werkwijze Vaste dagvoorzitter: draagt zorg voor goede structuur, leerzaamheid en efficientie van de overdracht Bespreking van alle foto’s die gemaakt zijn op de SEH van alle chirurgiepatienten Organisatie 4 keer per jaar, volgens vaste methodiek. SEH-artsen en AIOS worden volgens een rooster ingepland Vaste voorzitter. Volgens vaste methodiek. AIOS wordt volgens rooster ingepland. De AIOS wordt inhoudelijk begeleid door de SEHarts Vaste planner. SEH-arts en specialist vullen de inhoud in. Planning volgens rooster.

Eindverantwoordelijke C.M. Vernooij Chirurgie S.N. Falger-Veeken C.M. Vernooij en S.N. Falger-Veeken S.N. Falger-Veeken en M.A. van Beijnen (AIOS)

Tabel 2: overzicht bespreking, doel en eindverantwoordelijke 1.4

Mentorschap SEH-opleiding

Als AIOS is het van belang om tijdens je opleiding, naast opleidingsinhoudelijke zaken, met een ervaren specialist te kunnen praten over overkoepelende zaken. De onderwerpen kunnen per AIOS sterk variëren maar in ieder geval komen punten als balans opleiden, werk en privé en samenwerking met het opleidingsteam aan bod. Doel van mentorschap: Aandacht geven aan AIOS en proberen er zorg voor te dragen dat de AIOS zich er van bewust is dat er iemand is waar hij met vragen/problemen terecht kan. Het gaat hierbij enerzijds om professionele zaken, maar ook om items die spelen op het raakvlak van werk en privé. De mentor is daarmee een soort vertrouwenspersoon waarmee in alle rust zaken kunnen worden doorgesproken. Start van mentorschap: Iedere AIOS wordt gekoppeld aan een SEH-arts. De mentor neemt voor het eerste gesprek het initiatief, daarna is het aan de mentor en de AIOS om te bepalen in welke vorm en frequentie zij elkaar spreken. De voorkeur gaat uit naar minimaal 2 x per jaar een gesprek. Indien er problemen gesignaleerd worden, neemt de mentor actief contact op met de AIOS voor een gesprek. Onderwerpen die aan bod komen: 1. Kennismaking met elkaar, verwachtingen bespreken en een eerste uitwisseling van ervaringen van AIOS met de opleiding en het opleidingsteam tot nu toe. Gespreksonderwerpen kunnen hieruit voortkomen. Dit geeft o.a. inzicht in hoe een AIOS over omgang met verschillende mensen denkt, leert hiermee indirect soms wat over die mensen (kan tot reflectie of terugkoppeling leiden) maar leert bovenal dat de AIOS moet leren omgaan met verschillende (soorten) opleiders / supervisoren 2. Praktische aspecten rondom organisatie werkzaamheden, studie en nascholing 3. Samen met AIOS bewaking van de ontwikkeling gedurende de hele opleiding door aanwezig te zijn bij de afronding van stages 4. Balans tussen werken en privé 5. Problemen in de werksituatie 6. In een latere fase interesse voor bepaalde zaken in het opleiden bespreken. De opleider heeft hier uiteraard ook een taak in omdat hiermee keuzes worden vastgelegd. 1.5 Communicatie Om de organisatie, de uitvoering en de kwaliteit van de opleiding vorm te geven is het noodzakelijk om met verschillende partijen op bepaalde momenten te overleggen en af te stemmen. Hieronder staan de verschillende overlegmomenten genoemd, inclusief doel, aanwezigen, frequentie, deelnemers en plaats waar notulen te vinden zijn.


7

Overlegvormen Centrale Opleidings Commissie (COC) van het JBZ Doel: Evaluatie en afstemming opleidingszaken (organisatorisch en inhoudelijk) in JBZ-verband met als doel om met elkaar de kwaliteit van de opleiding tot medisch specialist vorm te geven, te bewaken en te bevorderen conform de regelgeving CCMS (Kaderbesluit 2010). Frequentie: 5x per jaar op maandag van 17.00 – 18.30 uur. Tweemaal per jaar vindt de zogenaamde ZINbijeenkomst plaats. Deze avond is van 17.00-22.00 uur en is bedoeld om met elkaar verdiepend inhoudelijke thema’s cq onderwerpen te bespreken en te delen. Deelnemers: Opleiders JBZ of plaatsvervangend opleiders JBZ, afgevaardigde AIOS, afvaardiging Raad van Bestuur, manager Jeroen Bosch Academie en afhankelijk van de agenda inhoudsdeskundigen (op uitnodiging). Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden uitgedragen (o.a. lokaal generiek opleidingsplan, discipline overstijgend onderwijs). Notulen: door secretaresse Leerhuis, die ook zorgt voor de archivering. Opleidingsteam Doel: Lopende opleidingszaken (organisatorisch en inhoudelijk) worden besproken - Dagelijkse gang van zaken ten aanzien van de opleiding; - Ontwikkeling van alle AIOS, voortgang in OSATS en KPB’s; - Implementatie, evaluatie en bijstelling lokaal opleidingsplan; - Evaluatie opleidingsklimaat, stage evaluaties, etc.; - Toetsing en aanscherping lokaal opleidingsplan aan landelijke kaders. Frequentie: aantal malen per jaar Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden uitgedragen (o.a. lokaal opleidingsplan, cursorisch onderwijs, opleidingsroosters, etc.). Notulen: gemaakte afspraken worden gecommuniceerd via de e-mail Lokale opleidingscommissie SEH-geneeskunde JBZ Doel: Alle opleidingszaken: evaluatie en afstemming opleidingszaken; toetsing en aanscherping lokaal opleidingsplan aan landelijke en regionale kaders. Frequentie: 4 x per jaar . Deelnemers: opleider, plv opleider, opleiders van de diverse stages. Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden uitgewerkt (o.a. lokaal opleidingsplan, cursorisch onderwijs, stageroosters, etc.) Notulen: door secretaresse Leerhuis, die ook zorgt voor de archivering . Vakgroepvergadering Doel: Alle relevante zaken betreffende de organisatie van de vakgroep worden besproken, inclusief opleidingszaken als vast agendapunt. Frequentie: 12 x per jaar. Deelnemers: alle SEH-artsen Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden uitgewerkt Notulen: notulist is één van de SEH-artsen, notulen worden opgeslagen op de O-schijf, in de map vakgroep. AIOS-overleg Doel: Alle relevante zaken betreffende de opleiding worden besproken. Stages worden geëvalueerd. Frequentie: 6 x per jaar. Deelnemers: alle AIOS Voorbereiding: afhankelijk van te behandelen onderwerp. Notulen: notulist één van de AIOS, notulen worden opgeslagen op de G-schijf, SEH-artsen, opleiding.


8

Maaike Anker

Claudia Vernooij

Susanne FalgerVeeken

Judith Jaspers

Titus Schonberger

Nina Heijmeskamp

Erik Dol

Opleiding

Onderwijs

Zorgproces

Wetenschap

Kwaliteit

PR

Medisch manager Duaal RVE Management (met J v Tilburg) 

Portefeuille

  



 Overige taken

Commissie JBZ

  

  

Onderwijs AIOS Onderwijs verpleging Organisatie refereeravond

     

 





 

Kwaliteitscommis sie Sectie PSA Medicals



Toxicologie

  

Instructeur

Materialen en medicijnen SEH ICT Triage Financiën RAV HAP







Opzet onderzoekslijn SEH Beoordeling protocollen verpleging Medische protocollen



    

RVE SEH commissie Centrale pijncommisie Regionaal Trauma overleg Triage Pijn

NVSHA

Niche

  

Selectie AIOS Implementatie curriculum Voortgang AIOS E-portfolio Contact Stageopleiders

Simulatie centrum

 

Simulatie centrum

  

 Commissie SEH

Realiseren PKKK afspraken RVE, jaarplan, kwaliteitshandbo ek Ontwikkeling visie vakgroep SEH reglement Communicatie naar RvB, specialisten, en regionale partners Samen met unithoofd operationele leiding afdeling Voorzitter vakgroep

 



Opleidingscommissie LOC (oprichten)



Reanimatie commissie

    

Rooster SEHartsen+AIOS Sepsis registratie Simulatie centrum VMS RAV HAP Kindermishandel ing EPD/ICT





Begeleiding en beoordeling HAIOs en co’s Zirop



Zirop

  

Implementatie kwaliteitsindicat oren Complicatie registratie VMS thema’s VIM Organisatie M&M Intervisie

 

Intervisie Lief en Leed



Organisatie VMS feest

Vim centraal Complicatie commissie Kwaliteits orgaan VMS



VIM





Congres commissie



ATLS



Intensive Care



Voorzitter land. onderwijsdag



Voorzitter VGT

  

Kwaliteitscommissie VGT Skills facilitator ATLS



Skills facilitator



Skills facilitator



ETS

  

Visitatie commissie PR Commissie Appraissor JBZ Visitator



Cardiologie



Intensive care



Trauma



Neurologie



Anesthesie

Tabel 3 : taken, verantwoordelijkheden, aandachtsgebieden SEH-artsen


9

Deel 2

De inhoud van de opleiding spoedeisende geneeskunde


10

2.1

Profiel en functie SEH-arts Jeroen Bosch Ziekenhuis

De aanwezigheid en het opleiden van AIOS SEH in het Jeroen Bosch Ziekenhuis wordt gezien als een belangrijke meerwaarde voor de kwaliteit van zorg op de afdeling Spoedeisende Hulp. De continuïteit van het verlenen van adequate medische zorg wordt bevorderd door de aanwezigheid van SEH artsen op de Spoedeisende Hulp. Hun kennis en ervaring op het gebied van acute ziektebeelden en hun specialisme overstijgende blik zorgen voor een snelle, adequate en kostenefficiënte behandeling van de patiënt. Naast de medisch inhoudelijke taak heeft de SEHarts in samenwerking met de coördinerend verpleegkundige ook een coördinerende taak op de afdeling SEH. 1 Samen met de coördinerend verpleegkundige draagt hij bij aan een goede organisatie, patiëntenstroom op en van en naar de afdeling SEH. Verder kan de SEH-arts een bijdrage leveren aan het onderwijs aan medisch specialisten in opleiding en aan overige disciplines, waaronder verpleegkundigen. De SEH-arts werkt direct of indirect samen met Spoedeisende Hulp verpleegkundigen, ambulancepersoneel, administratief medewerkers, alle in het ziekenhuis aanwezige specialisten en huisartsen. De SEH-arts is op de SEH de constante factor. Continuïteit en coördinatie van medische zorg zijn sleutelbegrippen als het om de rol en positie van de SEH-arts gaat. Hij is voor de Spoedeisende Hulp verpleegkundigen direct aanspreekbaar inzake alle patiënten die zich op de afdeling Spoedeisende Hulp bevinden. Daarbij is hij verantwoordelijk voor patiënten tot het moment van overdracht aan een specialisme. Samen met de verpleegkundige draagt hij zorg voor een adequate triage om de urgentie van de zorgvraag en eventueel consultaanvraag te bepalen. De SEH-arts handelt volgens de in het Jeroen Bosch Ziekenhuis vastgestelde medische kaders (anamnese, lichamelijk onderzoek, aanvullend onderzoek, diagnose, therapie, ATLS/APLS principes en reanimatieprotocollen) en houdt rekening met de specifieke omstandigheden van de patiënt en zijn begeleiders. Wanneer de SEH-arts specialistische hulp geboden acht, schakelt hij deze in en neemt in afwachting hiervan de noodzakelijke maatregelen ter voorkoming van verslechtering van de toestand van de patiënt. Wanneer de SEHarts specialistische zorg op termijn onvermijdelijk acht, overlegt hij met de specialist in kwestie over een direct consult of poli-afspraak. De SEH-arts draagt zorg voor regelmatig overleg met specialistische vakgroepen en huisartsen. Hij participeert in de voor hem relevante overlegstructuren. Voorts zorgt hij voor onderlinge afstemming en overleg met collega SEHartsen en draagt bij aan de ontwikkeling van het vakgebied. In onderling overleg worden richtlijnen voor behandeling opgesteld. De SEH-arts draagt zorg voor regelmatig overleg met de Spoedeisende Hulp verpleegkundigen. Tijdens deze besprekingen kunnen zowel medisch inhoudelijke als organisatorische zaken omtrent de afdeling spoedeisende zorg besproken worden. De SEH-arts levert een bijdrage aan de opleiding van arts-assistenten in opleiding voor diverse specialismen tijdens hun stage op de Spoedeisende Hulp. De SEH arts ziet erop toe dat hij zich bekwaamt en blijft bekwamen in kennis en vaardigheden die van hem in de uitoefening van zijn functie worden verwacht. De SEH arts is volwaardig lid van de vereniging medische staf van het JBZ. 2.2

Organisatorische positie SEH-opleiding binnen het Jeroen Bosch Ziekenhuis

De opleiding tot SEH-arts is gepositioneerd binnen de RVE Spoedeisende Hulp en Intensive Care. De RVE heeft een centrale rol in de organisatie van de SEH. De vakgroep Intensive Care neemt een voortrekkersrol in het borgen van de opleiding SEH en het positioneren van de SEH-artsen. De AIOS SEH is in dienst van Jeroen Bosch Ziekenhuis voor de duur van diens opleiding. Specifieke afspraken over hoe te handelen bij eerste opvang kunnen op vakgroepniveau worden gemaakt. Gezien het JBZ brede karakter van deze opleiding zal de invulling van de opleiding in samenspraak met de poortspecialismen geschieden.

1

Overal waar hij staat, wordt uiteraard ook zij bedoeld en omgekeerd.


11

2.3

Opbouw van de opleiding

De totale opleiding duurt 36 maanden. De opleiding is opgebouwd uit stages (organisatiestructuur) die variëren van twee weken tot 20 weken. De inhoud van de opleiding wordt bepaald door thema’s (inhoudsstructuur) of onderdelen uit thema’s. De SEH-stages hebben een vorm van lijnleren, alles wat in voorgaande stages is geleerd wordt hierin geïntegreerd en onderhouden en datgene wat in een voorgaande stage niet aan bod is gekomen wordt in de SEH-stage opgenomen. De stages zijn concreet uitgewerkt zodat helder is wat de AIOS waar kan leren. Het geeft de stagebegeleider en AIOS houvast bij de invulling van de stage (wederzijdse verwachtingen). Daarnaast wordt de stage op basis van de beschrijving door de groep geëvalueerd. De opbouw van de opleiding per individuele AIOS kan op onderdelen hiervan afwijken. De SEH-opleiding wordt door diverse stagebegeleiders verzorgd. Om als opleider en team zicht te (blijven) houden op de ontwikkeling van de AIOS in de diverse thema’s en vaardigheden hebben we een “dashbord” ontwikkeld waarin per AIOS wordt bijgehouden welk bekwaamheidsniveau er in een bepaald thema bereikt is. Dit dashbord wordt bij de afronding van stages bijgewerkt, dient als input voor een volgende stage (IOP) en dient tijdens de voortgangsgesprekken als leidraad voor de voortgang van de AIOS. Een drukprint is opgenomen in hoofdstuk 3.14. Introductie De AIOS SEH volgen bij de start van hun opleiding de introductiecursus van de Jeroen Bosch Academie en starten op de afdeling SEH met hun opleiding. Zo krijgt de AIOS de gelegenheid om kennis te maken met het nieuwe ziekenhuis en zijn/haar medewerkers. Op de afdeling SEH wordt hij door de SEH-artsen ingewerkt in de manier van werken in het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Stages Iedere stageomschrijving omvat een overzicht van wat er tijdens de stage ontwikkeld moet worden. In het overzicht zijn opgenomen: thema’s (met uitwerking van eindtermen en competenties), beheersingsniveau (BN), opleidingsactiviteiten, toetsen en portfolio. Hiermee trachten we op overzichtelijke wijze aan te geven waaraan tijdens een stage gewerkt moet worden. De thema’s vormen een leidraad voor het dagelijks handelen. Niet alle onderwerpen zullen tijdens de stages aan bod komen omdat ze afhankelijk zijn van het patiëntenaanbod. Tijdens de SEH-stages kan hieraan gewerkt worden. Een hulpmiddel hierbij is het dashbord. Aan het eind van de opleiding wordt van de AIOS verwacht dat hij aan alle opleidingseisen voldoet. Thema’s, competenties en kenmerkende beroepssituatie Het vakgebied van de SEH-arts wordt in het opleidingsplan beschreven aan de hand van 18 thema’s. Deze thema’s geven de opleider en de AIOS de mogelijkheid om kennis, vaardigheden, en gedrag te ontwikkelen en te (laten) toetsen. De thema’s drukken de eigenheid van de SEH-arts uit en laten zien dat het een apart vakgebied is. De inhoud van een thema is onderverdeeld in competenties. De operationalisatie van de voor het desbetreffende thema relevante competenties en eindtermen is beschreven. Aan het merendeel van de thema’s is naast medisch handelen nog tenminste twee andere competenties gekoppeld. Dit maakt het aanleren en toetsen van de competenties in de praktijk beter mogelijk. In de thema’s wordt voor de competenties het beheersingsniveau (BN) dat bereikt moet zijn na 1, 2 en 3 jaar van de opleiding aangegeven. De aan een thema gekoppelde competenties dienen in dit thema aangeleerd en getoetst te worden. Hiertoe zijn als voorbeelden voor ieder thema kenmerkende beroepsituaties (KB) benoemd, die bij uitstek geschikt zijn om deze competenties te toetsen. Deze praktijksituaties dienen als een houvast om in de praktijk te leren en het toetsen in de dagelijkse praktijk te integreren. Het is niet verplicht om alleen deze KB voor de toetsing te gebruiken, andere klinische situaties kunnen ook gebruikt worden, mits de aan de KB gekoppelde competenties getoetst worden. Beheersingsniveaus Om een bepaalde (numerieke) waarde aan een competentie toe te kennen, worden de competenties ingedeeld in beheersingsniveaus. Deze niveaus laten zien in welke mate een AIOS een bepaalde competentie beheerst.


12

Binnen de opleiding tot SEH-arts worden de volgende beheersingsniveaus aangehouden. De SEH-arts: 1. heeft kennis van 2. handelt onder supervisie 3. is vakbekwaam in de eerste opvang, diagnostiek en initiële behandeling, waar nodig in nauwe samenwerking en conform gemaakte afspraken met de desbetreffende medisch specialist Van de AIOS wordt verwacht dat er een toename plaatsvindt in het zelfstandig functioneren in steeds complexere situaties. Het kennen van eigen grenzen (en daarmee tijdig inschakelen van hulp) zijn belangrijke competenties die hiervoor noodzakelijk zijn en zullen gedurende de opleiding ontwikkeld moeten worden. Bij het aanleren van de thema’s wordt in deze 3-jarige opleiding het accent gelegd op de meest acute levensbedreigende thema’s. Ook verdienen een aantal specifieke aandachtsgebieden voorrang. Hierin moet de AIOS in drie jaar op beheersingsniveau drie gebracht worden. Per stage is aangegeven op welk niveau een thema (of onderdeel daaruit) beheerst moet worden. Voor sommige thema’s zal het verwachte beheersingsniveau aan het einde van de stage niet gelijk zijn aan het beheersingsniveau aan het einde van de opleiding, omdat verwacht mag worden dat gedurende de SEH stages kennis en kunde op verschillende vakgebieden verder ontwikkeld zal worden. Bij de stagebeschrijvingen is aangegeven wat het verwachte bekwaamheidsniveau is aan het einde van de stage. In de beschrijving van de SEH stage is te zien wat het beheersingsniveau per thema per opleidingsjaar en aan het einde van de opleiding zou moeten zijn. Opleidingsactiviteiten Het opleiden vindt met name op de werkplek plaats, tijdens de patiëntenzorg. Op elk moment kan er dan ook geleerd worden. De AIOS neemt tijdens de stages tevens deel aan de relevante opleidingsmomenten voor specialisten in opleiding van het specialisme waar hij op dat moment stage loopt. De planning hiervan is verschillend per specialisme. Sommige activiteiten zullen specifiek aandacht aan het leren besteden, dit zijn m.n. de onderwijsmomenten (besprekingen, MDO, etc). Tijdens de opleidingsactiviteiten komen verschillende taken aan de orde die door een supervisor beoordeeld kunnen worden. Met behulp van een feedbackinstrument wordt overzichtelijk de ontwikkeling van de AIOS gevolgd. Toetsinstrumenten zijn dagelijkse feedback (niet geformaliseerd in formulieren), Korte Praktijk Beoordelingen (KPB’s) en 360 graden feedback. Voor de ontwikkeling van kennis en wetenschap wordt o.a gebruik gemaakt van referaten en CAT. Opleidingsactiviteit Introductie JBA/ opleider Ochtendoverdracht Gesprek met patiënten / familie Brieven Consult / aanvullend onderzoek aanvragen CAT Journal Club Lokaal onderwijs Regionaal onderwijs Landelijk onderwijs Discipline overstijgend onderwijs JBA Intervisie Voortgangstoetsen ATLS APLS ALS/ACLS FCCS Bijeenkomsten wetenschappelijke vereniging

Toetsen Aanwezigheid Formulier KPB algemeen Formulier KPB algemeen Formulier KPB algemeen Formulier KPB algemeen KPB CAT / referaat KPB CAT / referaat Aanwezigheid Certificaat Certificaat Certificaat Aanwezigheid Certificaat Certificaat Certificaat Certificaat Certificaat Certificaat

Tabel 4: Overzicht opleidingsactiviteiten en toetsen


13

2.4

Overzicht van het wetenschappelijk spectrum binnen de opleiding tot SEH-arts

Inleiding In het curriculum van de opleiding tot SEH-arts wordt de SEH-arts gezien als voortrekker van de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit de dagelijkse praktijk. Zo moet de (toekomstig) SEH-arts klinische vraagstellingen op basis van ‘evidence-based medicine’ principes kunnen beantwoorden, zelfs wanneer er onvoldoende overtuigend bewijs voor handen is. Daarnaast moet hij actief deel nemen aan wetenschappelijk onderzoek en continue ‘up to date’ blijven door nieuwe relevante ontwikkelingen op zijn gebied bij te houden. Deze SEH-arts moet ook de deskundigheid van anderen bevorderen door een wetenschappelijk getint opleidingsklimaat te creëren en de scholing te verzorgen voor alle betrokkenen in zijn branche. Ten slotte moet de AIOS onderricht en ondersteund worden in het opzoeken, lezen en interpreteren van relevante wetenschappelijke literatuur en vertrouwd raken met de principes van ‘Evidence Based Medicine’. De vakgroep SEH van het JBZ geeft invulling aan al deze kernpunten, waarbij twee thema’s centraal staan, te weten het uitoefenen van het vak op een wetenschappelijke manier en het creëren van de mogelijkheid om onderzoek te verrichten. Hieronder volgt een beknopte uiteenzetting over de organisatie en de inhoud van ons wetenschappelijk spectrum. Klinisch handelen Het uitoefenen van de spoedeisende geneeskunde op een wetenschappelijk verantwoorde wijze is een continu leer- en adaptatieproces, ook voor de specialisten. Hierin zijn de SEH-artsen een rolmodel voor de AIOS. Dit blijkt uit de volgende punten: - het bevorderen van de verbreding en ontwikkeling van wetenschappelijke vakkennis door zelf actief te zijn in de verschillende onderwijsmomenten die hierop betrekking hebben. Hierbij kan men denken aan kritische vragen stellen aan AIOS, zowel tijdens deze activiteiten als ook tijdens de dagelijkse werkzaamheden op de afdeling of aan bed van de patiënt. - De verschillende wetenschappelijk activiteiten: - ANKLE trial, onder leiding van AIOS SEH - FoCUSED trial, opgezet door SEH-arts en AIOS SEH - Onderzoekslijn medicatie veiligheid, opgezet door SEH-arts in samenwerking met apotheek JBZ en farmacoloog - Internationale publicaties (zie elders voor overzicht) - Promotie onderzoek naar infectie markers op SEH door internist-intensivist/opleider SEH (einddatum begin 2013) - Voordrachten, CAT, onderwijsdagen, etc. - Participatie (includeren patiënten) voor andere onderzoeken die op de SEH plaatsvinden. Bijvoorbeeld RASTAstudie vanuit maatschap MDL - Implementatie echografie op de SEH (ondersteuning vanuit de vakgroep IC) te starten in december 2012 - het ontwikkelen van afdelingsgerichte en JBZ brede richtlijnen en protocollen o.a. - Pijn protocol - Protocol procedurele sedatie en analgesie, - Brandwonden protocol, - Trauma protocol, - Richtlijn massaal bloedverlies, - Richtlijn spoedechografie. De AIOS wordt gevraagd relevante richtlijnen en protocollen vanuit het specialisme waar ze stage lopen kritisch te bekijken en eventueel te herzien of aan te passen aan de SEH-omgeving. Om de klinische procesvoering op de afdeling verder wetenschappelijk te onderbouwen, dragen wij als groep de zorg voor een effectieve opleidingssituatie inclusief tot het wetenschappelijk klimaat. Dit bewerkstellingen we doordat de AIOS: -

Tijdens de onderwijsmomenten en in het dagelijks werk profiteren van de kennis van de supervisoren o.a. door


14

-

de wijze van vragen stellen, overdragen van kennis, stimuleren van opzoeken, etcetera; De mogelijkheden en ondersteuning krijgen voor het doen van onderzoek en het volgen of geven van onderwijs; (Inter)nationale SEH-congressen kunnen bijwonen; Zelf de SEH-gerelateerde protocollen en richtlijnen up to date houden en daardoor inzicht krijgen in de wetenschappelijke processen bij het opstellen daarvan; Door hun JBZ lidmaatschap toegang hebben tot relevante tijdschriften, op papier en digitaal met beschikbaarheid van onbeperkt internet.

Onderwijs Ten aanzien van het onderwijzen van wetenschap, zorgen wij er als groep voor dat op vaste momenten onderwijs plaats vindt waarin het wetenschappelijk denken van AIOS (en groepsleden) wordt gestimuleerd. Dit wetenschappelijk onderwijs is o.a. in de ochtendoverdracht verweven en wordt op CAT-middagen en op ‘woensdagmiddag’ onderwijsdagen extra benadrukt. Door middel van het organiseren van journalclubs wordt het kritisch beoordelen en interpreteren van artikelen onderwezen, gestimuleerd en gefinetuned. De precieze invulling van dit onderwijs is afhankelijk van het (medisch) voortraject en van het opleidingsjaar van de AIOS en is geïndividualiseerd naar iedere assistent toe. Aandachtsgebied Eén van de SEH-artsen heeft ‘wetenschap’ als aandachtsgebied, waardoor deze SEH-arts een extra stimulans kan bieden aan de AIOS om actief te participeren in een (lopend) wetenschappelijk programma. Door de activiteiten die deze SEH-arts onderneemt, is er binnen de vakgroep kennis aanwezig over alle facetten van de wetenschap. Hiermee is een solide basis gecreëerd voor samenwerking met de Jeroen Bosch Academie. De AIOS kunnen gebruik maken van de ondersteuning van het wetenschapsbureau en de daaraan verbonden epidemiologe. Toetsing en kwaliteit Ter toetsing, beoordeling en monitoring van de wetenschappelijke groei wordt de AIOS verplicht minimaal twee CAT’s per jaar te schrijven en voor te dragen. Hierbij worden met behulp van KPB’s evaluatie momenten gecreëerd. Tijdens de voortgangsgesprekken met de AIOS is wetenschap een vast item. De uitkomsten hiervan worden vastgelegd in het portfolio. Gedurende de opleiding dient de AIOS tenminste een gepubliceerd artikel of presentatie of poster op een congres te verzorgen. De kwaliteit van onze opleiding en het onderdeel wetenschap wordt gewaarborgd door evaluatie met AIOS, mentor en opleider tijdens de voortgangsgesprekken en tijdens de opleidingsvergaderingen. Andere kwaliteitsinstrumenten die ingezet worden zijn de D-rect en de EFFECT evaluatie methoden. 2.5

Cursorisch onderwijs

Het leren op de werkplek wordt aangevuld met cursorisch onderwijs. Op deze onderwijsmomenten wordt middels theorie- en vaardighedenonderwijs verdieping gegeven aan de verschillende onderwerpen. Daarnaast worden de ziektebeelden behandeld waarvan de kennis aanwezig moet zijn maar die in de praktijk zelden voorkomen (deficiëntiegericht). Het vakgroepoverstijgend onderwijs (JBZ-breed) is ook verplicht voor de AIOS. Aan de kleinere specialismen wordt zoveel als mogelijk aandacht geschonken door middel van patiëntgebonden onderwijs. Afhankelijk van de situatie kan dat door middel van praktijkonderwijs op ‘afroep’: wanneer zich in de praktijk een onderwijsmoment voordoet, wordt dit doorgegeven aan de dienstdoende AIOS. Bij het opzetten van cursorisch onderwijs zijn een aantal uitgangspunten te noemen. Ten eerste is het cursorisch onderwijs altijd een ondersteuning van of een aanvulling op het opleiden in de praktijk. Ten tweede zijn de onderwerpen zodanig dat deze niet makkelijk of snel in de praktijk te leren zijn.


15

De AIOS volgt cursorisch onderwijs dat leidt tot competenties zoals te bereiken zijn bij de navolgende internationaal erkende cursussen: - Advanced Trauma Life Support (ATLS) in het eerste opleidingsjaar. - Advandced (Cardiac) Life Support (ALS / ACLS) (volgens de richtlijnen van de European Resuscitation Counsel, ERC) in het eerste opleidingsjaar. - Advanced Pediatric Life Support (APLS) Verder kent de opleiding tot SEH-arts het volgende verplichte cursorische onderwijs: - Lokaal georganiseerd cursorisch onderwijs - Tenminste 3 regionaal georganiseerde onderwijsdagen per jaar - Landelijke onderwijsdag NVSHA, totaal 3 gedurende de gehele opleiding De volgorde van te volgen onderwijsdagen (zowel landelijk als regionaal) staat niet vast. Gedurende de gehele opleiding krijgt de AIOS de gelegenheid onderwijsdagen te volgen. Het onderwijs reflecteert wat men in de dagelijkse praktijk meemaakt en tegenkomt. Daarom wordt geen onderscheid gemaakt bij het aanbieden van cursorisch onderwijs in het opleidingsjaar waarin de AIOS zich bevindt. Bij de beoordeling van prestaties van de AIOS SEH tijdens dit onderwijs wordt uiteraard wel degelijk rekening gehouden met het opleidingsjaar en de daaraan gekoppelde beheersingsniveaus per thema. Lokaal cursorisch onderwijs Dit wordt georganiseerd in/door het eigen opleidingsziekenhuis met als doelgroep de eigen AIOS. De opzet van het lokale onderwijs is bij voorkeur probleemgestuurd. Passende werkvormen voor dit kleinschalige onderwijs zijn over het algemeen journal club, referaten, trainingen, simulatie-onderwijs etc. De onderwerpen worden gekozen aan de hand van de thema’s van het curriculum. Regionaal cursorisch onderwijs Elke onderwijsregio houdt minimaal 3 regionale onderwijsdagen per jaar. De onderwerpen worden gekozen aan de hand van de thema’s van het curriculum. Het maximum aantal deelnemers aan een regionale onderwijsdag is 35. Er wordt gebruik gemaakt van werkvormen die geschikt zijn voor middelgrote en kleine groepen, zoals werkgroepen, referaat, voordracht, examen en skills lab. Registratie van deelname gebeurt door middel van uitreiking deelnamecertificaten, deze zijn terug te vinden in het portfolio van de betreffende AIOS. In overleg kunnen AIOS uit andere regio’s of andere geïnteresseerden ook aan de regionale onderwijsdagen deelnemen, echter alleen als hierdoor het maximum aantal deelnemers niet overschreden wordt. De regionale AIOS hebben altijd voorrang bij onderwijs in de eigen regio. Nationale NVSHA-onderwijsdagen Er zijn onderwerpen waarbij de inzet van externe experts noodzakelijk zal zijn en schaalvergroting dus voordelen biedt. Dit zijn de onderwerpen die behandeld zullen worden in de nationale onderwijsdagen onder auspiciën van de NVSHA. De volgende onderwerpen worden op nationaal niveau behandeld: 1. Juridische kaders/forensische geneeskunde 2. Exposure/environment en rampen 3. SEH-management De nationale onderwijsdagen zullen twee maal per jaar plaatsvinden. De doelgroep en maximale capaciteit omvat alle AIOS SEH in Nederland. Elke drie jaar komen de onderwerpen twee maal aan bod, dit om alle AIOS SEH de gelegenheid te geven om de onderwijsdagen bij te wonen. Registratie van deelname gebeurt door middel van uitreiking van deelnamecertificaten, deze zijn terug te vinden in het portfolio van de betreffende AIOS. De organisatie van de nationale onderwijsdagen valt onder auspiciën van de Commissie landelijke onderwijsdagen. De opleiding tot Spoed Eisende Hulp Arts in het Jeroen Bosch Ziekenhuis 2012

16

Skills lab Het Jeroen Bosch Ziekenhuis beschikt over een ultra moderne simulatie ruimte. De patiënt simulator (Meti Man) wordt computermatig aangestuurd. Wekelijks, op woensdagochtend, worden er scenario’s getraind. Het doel is het opleiden en trainen van professionals die in teamverband betrokken zijn bij de patiënt, en deze zodanig samen te laten werken dat het team in staat is de best mogelijke patiëntenzorg te leveren. Vaardigheden en kennis, inzicht en attitude wordt geïntegreerd getraind in een realistische context. Bij deze trainingen trainen zowel SEH artsen, AIOS SEH als verpleegkundigen, zodat juist de samenwerking wordt verbeterd. Verschillende SEH-artsen zijn opgeleid als facilitator (simulatietrainers) om zo de scenario’s op een leerzame manier te kunnen begeleiden (EUSIM certificaat, METS simulatie centrum Bilthoven. Er worden video opnames gemaakt tijdens de scenario’s zodat deze tijdens de nabespreking gebruikt kunnen worden. Er is een trainingsruimte waar de teamleden zo realistisch mogelijk het scenario doorlopen en een observatieruimte waar de operator van de pop de pop aanstuurt en de overige observatoren zitten. Tijdens de nabespreking zijn het juist de aspecten als leiding geven, communicatie, etc. (volgens de zgn “CRM” criteria) die aan bod komen.

2.6

Besprekingen

In het kader van de kwaliteit en kwaliteitsborging van (patiënten-)zorg op de Spoedeisende Hulp afdeling vinden er iedere ochtend twee overleggen plaats. Het eerste overleg is de Chirurgie-Radiologie-overdracht. Het tweede overleg is een bespreking tussen de SEH-artsen, de opleider en/of specifiek voor de SEH ingeroosterde intensivist en de AIOS. Chirurgie-radiologie overdracht, traumatologiebespreking Aanwezigen Dienstdoende traumachirurg, of orthopeed, dienstdoende plastisch chirurg, A(N)IOS chirurgie, co-assistenten chirurgie, dienstdoende radioloog, AIOS radiologie, dienstdoende SEH-arts, AIOS SEH, HAIOS, co-assistenten SEH Doelen - Bespreken van patienten en gemaakte rontgenfoto’s van de vorige dag - Afstemmen van beleid voor chirurgische patienten op de SEH t.b.v kwaliteit van zorg De doelen worden bereikt door: - deze overdracht iedere dag plaats te laten vinden, ook in de weekenden - Samenwerking met chirurgie, radiologie - “Verantwoording” afleggen over diagnostisch en therapeutisch handelen Bespreking als opleidingsmoment In het kader van de opleiding tot SEH-arts is het belangrijk dat de bespreking eveneens als opleidingsmoment wordt benut. Wanneer: Iedere doordeweekse dag van 8.00-8.30 uur, in het weekend van 8.45 -9.15 uur Structuur - Naar aanleiding van een patiëntenlijst worden de foto’s van de patiënten van de vorige dag besproken Terugkoppeling Indien er een fractuur gemist is of een beleid niet is ingezet zoals dit volgens de protocollen zou horen wordt dit teruggekoppeld aan de desbetreffende AIOS of SEH-arts. Dit gebeurt door de dienstdoende SEH-arts. Indien nodig wordt patiënt gebeld om het nieuwe beleid af te stemmen.


17

Ochtendbespreking Aanwezigen SEH-artsen, opleider en/of specifiek voor de SEH ingeroosterde intensivist en AIOS. Tevens participeren de HAIOS en co-assistenten van de SEH, eventueel assistenten van andere specialismen die hun SEH-stage volgen en SEHverpleegkundigen. Doelen - Afstemming en verbeteren van werkwijzen al dan niet met betrekking tot directe patiëntenzorg t.b.v. kwaliteit van zorg De doelen worden bereikt door: - het nabespreking van bijzondere casuïstiek van de afgelopen 24 uur - het bespreken van samenwerking met andere specialismen - onderwerpen zoals Triage te bespreken - “Verantwoording” afleggen over diagnostisch en therapeutisch handelen De bespreking wordt daarnaast tevens benut voor praktische informatieoverdracht (cf generaal dagelijks rapport). Bespreking als opleidingsmoment In het kader van de opleiding tot SEH-arts is het belangrijk dat de bespreking eveneens als opleidingsmoment wordt benut, zowel inhoudelijk als met betrekking tot de organisatie en uitvoering hiervan. Wanneer: Iedere dag van 09.30u-09.45uur Organisatie: Een AIOS is verantwoordelijk voor de organisatie en het verloop van de bijeenkomst; de SEH-arts zal echter eindverant-woordelijke zijn. Dit houdt voor de AIOS de volgende werkzaamheden in: - Zorgdragen voor relevante onderwerpen - Voorzitten van de bespreking Structuur - In overleg worden onderwerpen geselecteerd voor nadere bespreking; - Verwacht wordt dat onderwerpen kort en bondig worden gepresenteerd: De voorzitter: - bewaakt de structuur van de bespreking (bepaalt onderwerpen) en bewaakt de tijd; - stelt vragen die uitnodigen te reflecteren over zaken die bovengenoemde leerdoelen betreffen; - tracht de aanwezigen in de zaal actief hierin te betrekken - supervisoren worden gevraagd relevante terminologie, interpretaties, denkprocessen of handelen te expliciteren; - draagt zorg voor veiligheid: - feedback op actueel gedrag en niet op beleving - positieve feedback - vermijdt gezichtsverlies - AIOS die overdraagt moet leren verantwoording af te leggen over handelen en niet de supervisor of voorzitter; - fouten maken mag: de geneeskunde gaat niet vooruit door allesweters en alleskunners, maar juist door de erkenning van niet weten en niet kunnen en de bereidheid daar iets aan te doen. Lacunes Vaststellen lacunes in kennis en kunde (concretisering probleemstelling en wanneer rapporteren over oplossing of een zoekvraag die door een AIOS wordt beantwoord middels een CAT (naam van AIOS die het gaat uitwerken,


18

inclusief probleemstelling noteren) Aandachtspunten voor feedback door de superviserende SEH-arts en/of AIOS Tijdens de bespreking, de AIOS: - kan hoofd- en bijzaken onderscheiden - is actief bij selectie van de te bespreken patiënten of onderwerp - maakt problemen in de organisatie van zorg bespreekbaar (hulponderzoeken, samenwerking andere specialismen) - benoemt eigen twijfels over diagnostisch en therapeutisch handelen Feedback AIOS De feedback worden op de KPB formulieren (KPB bespreking) genoteerd door de SEH-arts/supervisor. De AIOS neemt de KPB op in het portfolio. In de toekomst zal toegewerkt worden naar een vorm van briefing waarin meerdere disciplines in de bespreking particperen; nu participeert reeds een intensivist bij de dagelijkse overdracht. 2.7

Overzicht SEH-onderwijs in het Jeroen Bosch ziekenhuis

Woensdagmiddag onderwijs Doelgroep Het onderwijs is bedoeld voor de AIOS SEH en de keuze co assistent SEH. Indien de drukte op de vloer het toelaat zijn ook de HAIOS en andere belangstellenden vanuit andere specialismen welkom. Opzet 15.00 - 17.00 uur SEH onderwijs volgens onderstaand programma. 17.00 - 18.30 uur discipline overstijgen onderwijs georganiseerd door het leerhuis. Week 1: Wetenschap: Journal Club/CAT middag Week 2: Thema uit het curriculum onder leiding van SEH arts evt m.b.v. specialist Week 3: Casusbespreking en scenariotraining i.s.m. de Intensive Care Week 4: Thema uit het curriculum onder leiding van een SEH-arts evt. m.b.v. specialist Tijdens de scenario trainingen zullen regelmatig de APLS/ATLS/ACLS aan bod komen. Voorbereiding AIOS: AIOS krijgen twee weken van te voren de literatuur doorgestuurd die voorbereid dient te worden. Voorbereiding SEH-artsen: Er is voor iedere onderwijsmiddag één SEH-arts verantwoordelijk. Deze SEH-arts zorgt dat de AIOS twee weken voor de onderwijsmiddag in het bezit zijn van de te voorbereiden literatuur. Daarnaast verzorgt de SEH-arts de crashroom scenario’s of laat deze voorbereiden door een AIOS. Studie materiaal: (alles bereikbaar via digitale Jeroen bosch bibliotheek ) - Tintinalli, Emergency Medicine, a comprehensive study guide - Emergency Practice maandelijks - Annals of Emergency Medicine - Emergency Medicine Journal en andere emergency medicine journals.


19

Beoordelingsmomenten: KKB van CAT en presentatie. Input bij het onderwijs. Journal Club Doel: Up to date blijven van de verschenen literatuur van de verschillende vakgebieden. De AIOS bekend maken met wetenschap en het lezen en beoordelen van artikelen. Frequentie 1x per maand, aansluitend aan de vakgroepvergadering Verantwoordelijke 1 SEH arts (afhankelijk van niche) en 1 AIOS Onderwerp Iedere maand komt er een ander onderwerp aan bod. - Interne geneeskunde/MDL (M.A. Anker) - Chirurgie/orthopedie (J.W.H Japsers) - Neurologie (T.J.A. Schönberger) - Cardiologie/Longgeneeskunde (C.M. Vernooij) - Intensive Care geneeskunde (S.N. Falger-Veeken/E.Dol) - Anaesthesie/Echo (N Heijmeskamp) Opzet: Vooraf wordt er door één AIOS een artikel gekozen i.o.m. de verantwoordelijke SEH-arts. De artikelen worden door de AIOS rond gestuurd zodat de gehele vakgroep en alle AIOS de artikelen voorafgaand aan de middag hebben gelezen en kritisch beoordeeld. De AIOS maakt een presentatie aan de hand van de Cochrane beoordelingsformulieren. Tijdens de middag is er 15 minuten tijd voor de presentatie en 20 minuten voor discussie. Critically Appraised Topic /CAT middag Doel De Critical Appraisal of Literature en Critically Appraised Topic (CAL/CAT) zijn vormen om de algemene competentie “kennis en wetenschap” te ontwikkelen. De principes van evidence based medicine met het kritisch beschouwen van de verschillende onderdelen van wetenschappelijke publicaties wordt hiermee beoordeeld. Daarnaast is het een instrument om de vakkennis te verbreden en de deskundigheid van collega en andere professionals in de gezondheidszorg te bevorderen. Uitwerking De aanleiding voor een CAT is een patiëntencontact, naar aanleiding waarvan een vraag gerezen is met betrekking tot de directe medische zorg aan die patiënt. Een CAT bestaat uit zeven onderdelen, zoals hieronder weergegeven.


20

Een CAT bestaat uit zeven vaste onderdelen zoals weergegeven in onderstaande figuur. Patiënt (Praktijk)

Vertaalslag (expert)

Wetenschap (literatuur)

Trefwoorden 1 Klinisch scenario

2 Klinische vraag

3 Literatuur search

4 Kritisch beoordelen artikel

5 Evidence table 7 Bottom line

6 Commentaar: besluitvormings proces EBM

Wanneer Naar aanleiding van de 9.30 uur bespreking of een patiëntbespreking in de praktijk wordt afgesproken om een CAT te maken. Daarnaast wordt er 2x per jaar een CAT middag georganiseerd, waarbij zowel de AIOS SEH als de A(N)IOS Intensive Care in 10 minuten hun CAT presenteren. Toetsing De supervisor vult naar aanleiding van de presentatie het KPB-formulier CAT in. De AIOS neemt dit op in zijn portfolio. ISEE (Interactive Simulation Exercise for Emergencies) Sinds juli 2012 worden verpleegkundigen opgeleid en getraind om met een digitaal rampenoefening systeem (het ISEE model) te werken. Bij deze training kunnen verpleegkundigen één op één oefenen met een ISEE-instructor. In 2013 zullen ook de SEH-artsen en de AIOS met dit programma gaan oefenen. Dit programma stelt de verpleegkundige in staat om in real time in zijn/haar eigen functie deel te nemen aan een rampenoefening, die gelijktijdig gestuurd wordt door de instructor. Ook wordt dit programma ingezet (in een aangepaste module) om de verpleegkundige te trainen in haar rol als verpleegkundig coördinator ten tijde van (extreme) drukte op de SEH. In zo’n situatie benadert de algehele werksfeer en de logistiek rondom werkprocessen de situatie van een ramp en is het van wezenlijk belang dat een ervaren team de coördinatie op zich neemt. In 2013 zal een additionele module ingezet worden om ook het reguliere triage proces te simuleren om zo (nieuwe) verpleegkundigen zichzelf te bekwamen in de triage processen. De feedback die de ISEE-instructor groep tot nu toe krijgt is erg positief en beide modules uit de trainingen worden als zeer behulpzaam ervaren. H-MIMS (Hospital Major Incident Management and Support) Er wordt gestreefd om alle AIOS de H-MIMS te laten volgen. Tijdens deze ééndaagse cursus wordt het gereedschap aangereikt om professionele vaardigheden, ook onder rampomstandigheden, doelmatig en doeltreffend te kunnen gebruiken. Globale kennis van het eigen ZiROP verhoogt in belangrijke mate het rendement van de cursus. De cursus bestaat voor tweederde uit praktijkonderwijs. De ééndaagse HMIMS-cursus omvat naast theorie een table top training, Emergo train system training (ETS) en feedback op eigen ZIROP.


21

Doel: - In staat zijn onder hiërarchische omstandigheden goed te werken - in staat zijn in stresssituaties af te wijken van dagelijkse procedures - In staat zijn gekregen informatie goed te verwerken en informatie bondig maar goed weer te geven in stresssituaties - In staat zijn tot het snel nemen van adequate besluiten en tot snel adequaat handelen gedurende langere tijd in stresssituaties - In staat zijn snel en adequaat een situatie te beoordelen en een juist beeld te vormen van die situatie in stresssituaties E-learning kindermishandeling Binnen het JBZ is het volgen van de E-learning over kindermishandeling door de AIOS verplicht. Vanuit de Jeroen Bosch Academie ontvangen de AIOS een persoonlijke licentie voor het volgen van deze digitale scholing. Module 1: signaleren van kindermishandeling Module 2: handelen bij kindermishandeling Module 3: communicatie bij vermoedens van kindermishandeling ( nog onder evaluatie ) Duur: +/- 3 uur per module. Toetsing De modules worden gestart met een pre-toets en afgerond met een eind-toets. Alleen wanneer de eintoets met goed gevolg wordt doorlopen ontvangt de AIOS een certificaat. Echografie Per januari 2013 zal er op de Spoedeisende Hulp van het Jeroen Bosch Ziekenhuis als één van de eerste ziekenhuizen van Nederland een zeer geavanceerd echo-apparaat ter beschikking staan aan de SEH-artsen en AIOS. Bij patiënten die zich met specifieke acute beelden presenteren wordt dit echo apparaat gebruikt om sneller een betere indruk te krijgen van de mogelijke etiologie van deze acute toestand. Voornamelijk zal het apparaat gebruikt gaan worden bij patiënten die gereanimeerd worden, bij dyspnoeische patiënten, bij patiënten in hemodynamische shock en bij patiënten met buikklachten na een hoog energetisch (buik)trauma. Continue scholing, cursussen en klinische ervaring zullen ervoor zorgen dat de SEH-artsen en AIOS bevoegd en bekwaam geraken in gebruik van het apparaat en in de correcte interpretatie van de verkregen echobeelden. Daarnaast zal d.m.v. prospectief observationeel onderzoek de voortgang kritisch geanalyseerd worden en zonodig aangepast worden naar gelang de resultaten. Het is de wens om een opleiding voor spoedechografie te integreren in de huidige opleiding voor SEH-arts in het JBZ middels frequente trainingen, bedside teaching en wetenschappelijk onderzoek. Intervisiebijeenkomsten Doel: Leren van je collega’s. Leren van en over het gedrag. Hoe kijkt die collega tegen bepaalde dingen aan en wat voor persoon is hij. Het doel is om begrip te creëren voor het gedrag van die persoon (handelingen verrichten of nalaten) en eventueel die persoon te confronteren met zijn gedrag waar hij wellicht zich niet bewust van was. Planning: De bijeenkomsten duren anderhalf uur en vinden eens per 2-3 maanden plaats onder begeleiding van een bedrijfsopleider van de Jeroen Bosch Academie.


22

Stages De SEH opleiding bevat verschillende stages. Een overzicht hiervan is te vinden in onderstaande tabellen.

Jaar 1 SEH (10 weken)

Jaar 2

Jaar 3

SEH (16 weken)

SEH (30 weken)

Kindergeneeskunde (8 weken)

Regionale Ambulance Voorziening (2 weken)

Interne Geneeskunde (16 weken)

Longziekten (8 weken)

Huisartsenpost (2 weken)

Anesthesie (4 weken)



Cardiologie (20 weken) (helft in 1e jaar en helft in 2e jaar)

Neurologie (8 weken)

Intensive Care (16 weken)

Chirurgie (12 weken)

Tabel 5 : Overzicht opleidingsstructuur JBZ


23

Thema’s en competenties Thema 1 t/m 18, voor zover thema’s aan bod zijn geweest.

BN 1/2

Thema 2: Breathing Thema 3: Circulation Thema 5: Exposure/ environmental Thema 6: Secundary assessment Thema 9: spoedeisende dermatologische aandoeningen Thema: 10: Musculosketale aandoeningen Thema 12: Huisartsgeneeskunde en eerste lijns aandoeningen Thema 14: Acute kindergeneeskundige aandoeningen Thema 15: Acute pijnstilling en sedatie Thema 16: Prehospitale hulpverlening en rampengeneeskunde Thema 17: Traumatologie

2 2 2 2 2 3 2

Thema 3: Circulation Thema 4: Disability Thema 5: Exposure/ environmental Thema 6: Secundary assessment Thema 8: Spoedeisende aandoeningen haemorrhagische diathese en metabole & endocriene aandoeningen Thema 9: Spoedeisende dermatologische aandoeningen Thema 10: Musculosketale aandoeningen Thema 11: gedragsstoornissen/psychiatrische aandoeningen Thema 12: Huisartsgeneeskunde en eerste lijns aandoeningen Thema 13: (acute) Geriatrische en sociale problematiek Thema 1: Airway Thema 15: Acute pijnstilling en sedatie

2 2 2/1 2 2/1

jaar 1 Opleidingsactiviteiten SEH Overleg conform weekschema Cursorisch onderwijs Planning Samenwerking SEH medewerkers Samenwerking specialisten SEH

Toetsen/portfolio KPB’s OSAT Documentatie ziektebeelden Vaardigheden conform overzicht Verslagen gesprekken en beoordelingen

-

Afdelingsstage 2 weken Bedside teaching SEH chirurgische patiënten Cursorisch onderwijs: ATLS, EBM Vaardigheidstraining Overleg conform weekschema Complicatie/necrologiebespreking

KPB’s OSAT Documentatie ziektebeelden Vaardigheden conform overzicht Verslagen gesprekken en beoordelingen

-

Zaalstage Bedside teaching Correspondentie Overdracht SEH: interne geneeskunde Overleg conform weekschema Cursorisch onderwijs


-

Anesthesie SEH Overleg conform weekschema Vaardigheidsonderwijs Bespreking

KPB’s OSAT Vaardigheden conform overzicht Verslagen gesprekken en beoordelingen

1 2 2 2/1

2 3/1 2/1 2/1 2 2 3/2

Anesthesie

Interne geneeskunde

Chirurgie

SEH

Stages


24

Cardiologie

2 3 2 2

-

Functioneren als SEH-arts (o.a. toetsing KB’s): Thema 18: Kennis en wetenschap wetenschappelijke activiteiten

1/2 1/2

Cursorisch onderwijs: Wet- en regelgeving Goed gebruik van supervisie Omgang met collega’s en andere disciplines Omgaan met fouten en complicaties Refereeravond/CAT Overleg conform weekschema

Gehele periode

Thema 2: Breathing Thema 3: Circulation Thema 4: Disability Thema 6: Secondary assessment


Afdelingsstage cardiologie Bedside teaching SEH Cursus en zelfstudie

KPB’s OSAT Documentatie ziektebeelden Vaardigheden conform overzicht Verslagen gesprekken en beoordelingen KPB 360 fb samenwerken zelfbeoordeling CAT bijhouden portfolio (IOP)

25

Thema’s en competenties

BN

Thema 1 t/m 18, voor zover thema’s aan bod zijn geweest. Specifiek aandacht voor Thema 7: Spoedeisende hulpverlening in het gelaat (oogheelkunde)

2 2

Jaar 2 Opleidingsactiviteiten

Toetsen/portfolio

-

SEH Overleg conform weekschema Cursorisch onderwijs Planning Samenwerking SEH medewerkers Samenwerking specialisten Poli oogheelkunde op aanvraag en in overleg met AIOS

-

-

Afdeling kindergeneeskunde Bedside teaching Cursorisch onderwijs: APLS Overleg conform weekschema Kindermishandeling Omgevingsmilieu kind

-

-


SEH

Stages in maanden

2

-

-

Thema 1: Airway Thema 2: Breathing Thema 3: Circulation Thema 5: Exposure/ environmental

2 2 2 2

-

Afdelingsstage Longziekten Behandelkamer Vaardigheidstraining Overleg conform weekschema

-

Thema 1: Airway Thema 15: Acute pijnstilling en medicatie

2 2

-

Anesthesie (ochtend) SEH (middag) Overleg conform weekschema

Thema 4: Disability Thema 5: Exposure/ environmental Thema 17: Traumatologie

2/3 2/3 2

-

Neurologie (zaal/poli/dienst): ochtend afdeling, middag SEH Cursorisch onderwijs Overleg conform weekschema

Neurologie

Anesthesie

Longziekten

Kindergenees-kunde

Thema 14: (acute) Kindergeneeskundige aandoeningen


-

-

KPB’s OSAT Documentatie ziektebeelden Vaardigheden conform overzicht Verslagen gesprekken en beoordelingen KPB’s OSAT Documentatie ziektebeelden Vaardigheden conform overzicht Verslagen gesprekken en beoordelingen KPB OSAT Vaardigheden conform overzicht Verslagen gesprek KPB’s OSAT Documentatie ziektebeelden Vaardigheden conform overzicht Verslagen gesprekken en beoordelingen

26

Gehele periode

Functioneren als SEH-arts Thema 18 Kennis en wetenschap

2 2


-

Cursorisch onderwijs conform schema Refereeravond EBM Planning en organisatie Gebruik van supervisie Overleg conform weekschema

-

2 x CAT bijhouden ontwikkeling portfolio (IOP) complicatieregistratie foutenmelding zelfreflectie voortgangsgesprekken

27

Intensive Care

Stages in maanden

Thema’s en competenties Thema 1: Airway Thema 2: Breathing Thema 3: Circulation Thema 5: Exposure/ environmental Thema 15: Acute pijnstilling en sedatie

2 3 2 3 3

3 3

jaar 3 Opleidingsactiviteiten IC Overleg conform weekschema MDO Bedside-teaching Cursorisch onderwijs: FCCS Donatie

-

-

Anesthesie (ochtend) SEH (middag)

-

2/3

-

KPB’s OSAT Documentatie ziektebeelden Vaardigheden conform overzicht Verslagen gesprekken en beoordelingen KPB’s OSAT Documentatie ziektebeelden Vaardigheden conform overzicht Verslagen gesprekken en beoordelingen KPB’s OSAT’s 360 fb CAT voortgangsgesprek zelfreflectie wetenschappelijke publicatie/voordracht

-

SEH KNO (poli) in overleg en afstemming met AIOS Overleg conform weekschema Afstemming verpleging Overzicht vakuitoefening Onderwijs en begeleiding Leiderschapsrollen Klachtenprocedures en -instanties RAV: ambulancepost Ambulance

-

-

1 KPB

3

SEH RAV HAP

-

Alle thema’s komen aan bod waarin de nadruk ligt op supervisie en coördinatie. Specifiek aandacht voor Thema 7: Spoedeisende aandoeningen gelaat KNO en kaak-mondheelkunde

Gehele periode

Toetsen

-

Anesthesie

Thema 1: Airway, nadruk op intubatie Thema 15: Acute pijnstilling en sedatie

BN

Thema 16: Prehospitale hulpverlening en rampengeneeskunde

3

Thema 12: Huisartsgeneeskunde en “eerste lijns” aandoeningen

3

-

HAP Dienst

-

1 KPB

Functioneren als SEH-arts Thema 18 Kennis en wetenschap

3 3

-

Cursorisch onderwijs conform schema Refereeravond EBM Planning en organisatie Gebruik van supervisie Overleg conform weekschema

-

2 x CAT bijhouden ontwikkeling portfolio (IOP) complicatieregistratie foutenmelding zelfreflectie voortgangsgesprekken

-

Tabel: 6 samenvatting stages jaar 1 tm 3.


28

2.8

Stagebeschrijvingen

Onderstaande tabel laat de inhoud zien van de verschillende compententies zoals die bij verschillende stages aan bod kunnen komen. Indien er voor een bepaalde compententie binnen een bepaald vakgebied specifieke punten aan de orde dienen te komen worden die beschreven in de tabel Leerdoel-leermiddelbekwaamheidsniveau bij de specifieke stages. Leerdoel Medisch handelen Zie verschillende thema’s in opleidingscurriculum Communicatie (algemeen): De SEH-arts moet in staat zijn effectief te communiceren met patiënten en/of familie, andere artsen en zorgverleners in de context van een acute presentatie. Dit vereist specifieke vaardigheden aangezien deze context vaak gepaard gaat met tijdsdruk, hectiek en potentieel levensbedreigende situaties. De SEH-arts kan goed omgaan met de emoties van iedereen betrokken bij de opvang een acute patiënt. Weet ook onder tijdsdruk met aandacht te luisteren om vervolgens door gerichte vragen in korte tijd relevante patiënteninformatie te verkrijgen Zorgt dat gegevens van een patiëntenopvang voor de rest van de acute zorgketen beschikbaar zijn De SEH-arts moet in staat zijn effectief te communiceren met patiënten en/of familie, andere artsen en zorgverleners in de context van een acute presentatie. Dit vereist specifieke vaardigheden aangezien deze context vaak gepaard gaat met tijdsdruk, hectiek en potentieel levensbedreigende situaties. De SEH-arts kan goed omgaan met de emoties van iedereen betrokken bij de opvang van een acute patiënt. Gaat na of de patiënt, of een ander, de informatie heeft begrepen en neemt maatregelen als de informatie niet duidelijk is Treedt de patiënt en de familie met respect en compassie tegemoet Verkrijgt informatie van / over de patiënt die relevant is in de context van een acute presentatie Informeert de patiënt in begrijpelijke taal zoals beschreven in de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO). Informeert en begeleidt patiënt, diens partner, familie en overige relaties (verder aangeduid als familie) correct. Samenwerken (algemeen): De SEH-arts werkt doeltreffend samen met SEH-verpleegkundigen, poortspecialisten en andere zorgverleners in de multidisciplinaire teams die betrokken zijn bij de opvang en behandeling van patiënten met spoedeisende problematiek. De SEHarts heeft een coördinerende rol op de afdeling spoedeisende hulp. Houdt rekening met de beschikbaarheid en toegankelijkheid van andere zorgverleners Respecteert en maakt gebruik van de expertise van andere specialismen De SEH-arts werkt doeltreffend samen met SEH-verpleegkundigen, poortspecialisten en andere zorgverleners in de multidisciplinaire teams die betrokken zijn bij de opvang en behandeling van patiënten met spoedeisende problematiek. Werkt intensief samen met SEH-verpleegkundigen, ieder vanuit hun eigen domein, bij de zorg voor patiënten op de SEHafdeling Werkt effectief samen binnen multidisciplinaire teams van wisselende samenstelling Draagt duidelijk en tijdig, aan de juiste persoon en in de juiste vorm, de relevante patiëntgegevens over bij overdracht van verantwoordelijkheden van zorg, en controleert of de informatie zodanig is overgekomen Verleent in teamverband en in nauwe samenwerking met andere zorgverleners zorg aan patiënten op de afdeling spoedeisende hulp Kan omgaan met meningsverschillen tussen collega’s In staat is om in multidisciplinair verband, o.a. coördinerend, werkzaam te zijn en is geschikt om in een team te werken en leidinggevende rol op zich kan nemen bij de opvang van ernstig zieke acuut bedreigde patiënten. Een leidinggevende rol op zich kan nemen binnen het reanimatieteam van het ziekenhuis. Kan omgaan met de beperkingen van anderen Is in staat veilige feedback te geven De AIOS SEH kent de rol, de deskundigheid en de beperkingen van leden van een (multidisciplinair) overleg en neemt hieraan actief deel. De AIOS SEH werkt nauw samen met andere zorgverleners binnen de Spoedeisende Hulp en zorgt voor een efficiënte en prettige manier van samenwerken met andere specialismen. Kennis en wetenschap (algemeen): De SEH-arts vervult een (voortrekkers)rol in de ontwikkeling van de SEH-geneeskunde, ondersteund door medisch wetenschappelijke kennis en gegevens uit hun dagelijkse praktijk. De AIOS SEH helpt, waar mogelijk, bij het opzetten van nieuwe protocollen waar deze hun toepassing hebben binnen het kader van de opleiding spoedeisende geneeskunde. Onderwijs geven aan coassistenten/verpleging De verplichte onderwijsbijeenkomsten bijwoont en daaraan bij voorkeur zelf actief bijdraagt. De opleiding tot Spoed Eisende Hulp Arts in het Jeroen Bosch Ziekenhuis 2012

29

Maatschappelijk handelen (algemeen): De SEH-artsen zijn in staat om die (acute) presentaties van ziektebeelden te herkennen die de gezondheid van het individu en de samenleving in zijn geheel kunnen bedreigen. Herkent incidenten in de patiëntenzorg en tracht deze door bespreking en verbetering van processen hanteerbaar te maken De SEH-arts neemt het voortouw bij de maatschappelijke discussie over de toegankelijkheid en bereikbaarheid in de acute zorgketen. Het kennen van de grenzen van de eigen kennis en mogelijkheden op de Spoedeisende Hulp. Organisatie (algemeen): De SEH-arts is in staat de regie en coördinatie op een SEH-afdeling uit te oefenen met betrekking tot het stellen van prioriteiten en doelen, het maken van beleid en de inzet van middelen en medewerkers. De SEH-arts gaat op flexibele en slagvaardige wijze om met de wisselende en onvoorspelbare omstandigheden op de SEH-afdeling. Maakt gebruik van informatietechnologie voor het optimaliseren van de patiëntenzorg In staat is om in multidisciplinair verband, o.a. coördinerend, werkzaam te zijn Past prioritering toe op nieuwe en urgente situaties Heeft inzicht in indicatiestelling en financiering van beschikbare middelen Is in staat een adequate inschatting te maken van de psychosociale voorwaarden om een patiënt verantwoord terug te kunnen laten keren naar de thuissituatie. Houdt rekening met eventuele schaarste in zorgfaciliteiten bij het plannen van een vervolgtraject voor een patiënt Werkt binnen een kwaliteitssysteemaliteitssysteem Professionaliteit (algemeen): De SEH-arts bedrijft op professionele wijze spoedeisende geneeskunde bij patiënten met acute presentaties. Verleent zorg in overeenstemming met de hoogste maatstaven en ethisch en professioneel gedrag binnen de spoedeisende geneeskunde. Kent en respecteert de grenzen van de eigen competenties Legt voldoende zelfkennis & -inschatting aan de dag en weet de juiste balans te vinden tussen zelfstandig handelen, overleg en verzoek om hulp van supervisor Leert om eigen gevoelens (reflecterend) te analyseren en bespreekbaar te maken. Is in staat om ondanks de vaak hoge tijdsdruk en urgentie van handelen medische zorg op hoogstaand niveau te verlenen


30

Stage Spoedeisende geneeskunde Stagebegeleider: Duur: Stageplanning:

C. M. Vernooij, SEH arts (toekomstig plaatsvervangend opleider) In totaal 56 weken In meerdere stages verdeeld over 3 jaren

Algemeen De Spoedeisende Hulp van het Jeroen Bosch ziekenhuis ziet jaarlijks ongeveer 45.000 patiënten. Hiervan is ongeveer 50% onverwezen (“zelfverwijzers: + 112 meldingen). Alle onverwezen patiënten worden gezien door de SEH-artsen en de AIOS SEH. Bij drukte voor de andere specialismen wordt er regelmatig bijgesprongen en ook verwezen patiënten gezien door de SEH-artsen en AIOS SEH. Bij drukte voor de SEH-artsen wordt de patiënt getriëerd door de SEH-arts en kunnen deze worden gezien door een AIOS van een specialisme. Doel Na afronding van de stages spoedeisende geneeskunde wordt verwacht dat de AIOS tijdens werkzaamheden op de afdeling spoedeisende hulp in acute levensbedreigende situaties zelfstandig levensreddende handelingen kan verrichten en de veel voorkomende ziektebeelden op de SEH kan behandelen. De AIOS dient ervaring te verkrijgen in coördinatie en supervisie op de SEH. Daarnaast zal de assistent inzicht krijgen in management en organisatorische taken die horen bij het beroep van SEH-arts. Voorbereiding - Tintinalli's Emergency Medicine: A Comprehensive Study Guide, Judith E. Tintinalli, J. Stephan Stapczynski, David M. Cline, O. John Ma, Rita K. Cydulka, and Garth D. Meckler - Emergency Medicine Practice van American College of Emergency Physicians - CBO richtlijnen van SEH gerelateerde onderwerpen - Lokale en nationale protocollen van de verschillende specialismen Korte omschrijving en werkzaamheden Tijdens de stages spoedeisende geneeskunde dient de AIOS zijn verkregen kennis en vaardigheden in de voorgaande stages te gebruiken. De stages spoedeisende geneeskunde zijn op een zodanige wijze ingericht dat de AIOS de op de SEH meest voorkomende ziektebeelden en competenties beheerst en hier mee om kan gaan. Aan het begin van de stage wordt bepaald welke onderdelen (uit verschillende thema’s) en competenties nog onvoldoende worden beheerst c.q. niet aan bod zijn gekomen. Dit wordt bepaald aan de hand van de eindgesprekken van de verschillende stages. Deze worden gehouden met de AIOS, de deelopleider van de stage, de verantwoordelijke SEH-arts voor die stage. Het individueel opleidingsplan dient hierbij als leidraad. Op basis hiervan worden accenten in de SEH-stage aangebracht. Daarnaast heeft de SEH-stage ook tot doel om meer routine op te doen m.b.t. de al ontwikkelde competenties (lijnleren). De zelfstandigheid in het uitvoeren van werkzaamheden zal toenemen gedurende de stages. In het derde jaar zal er meer aandacht worden besteed aan coördinatie en supervisie. De derde jaars AIOS zal het dienstsein dragen tijdens zijn dienst, waarbij er altijd overleg kan plaats vinden met de dienstdoend SEHarts. De AIOS zal aan het einde van de dienst dan ook aanwezig zijn bij de evaluatie met de verpleging. In het derde jaar zal de derde jaars AIOS ook supervisie verzorgen van de co-assistenten SEH waarbij een terugkoppeling van de categorie 1,2,3 patiënten naar de dienstdoend SEH-arts nog steeds plaatsvindt. Tijdens de SEH-stages is er de mogelijkheid om zelf een (aantal) dag(en) te organiseren om vaardigheden te kunnen oefenen bij de oogheelkunde, KNO of kaakchirurgie. Daarnaast wordt gestimuleerd om indien een patient met een probleen op het gebied van oogheelkunde, KNO of kaakchirurgie wordt medebeoordeeld en behandeld door de desbetreffende specialist, de AIOS bij deze beoordeling en behandeling aanwezig is.

Om meer inzicht te verkrijgen in de management taken van een SEH-arts zal de AIOS enkele regionale vergaderingen (van b.v. de RAV/ traumacentrum), enkele lokale vergaderingen (b.v. de VIM-com-missie) bijwonen en deelnemen aan een commissie op de SEH welke een afgebakend doel heeft. Het streven is dat de AIOS daar een taak in krijgt (b.v. pijncommissie: helpen pijn meetinstrument voor kinderen te ontwikkelen). Eén en ander is ook afhankelijk van de specifieke interesse van de AIOS. De opleiding tot Spoed Eisende Hulp Arts in het Jeroen Bosch Ziekenhuis 2012

31

De traumaopvang van laag energetische trauma’s doet de AIOS zelfstandig onder supervisie van de dienstdoende SEH-arts. Indien er sprake is van een hoog energetisch trauma wordt vooraf ook de AIOS chirurgie geïnformeerd. Indien er sprake is van instabiele kenmerken zal er het traumateam worden opgeroepen. In de laatste twee gevallen is de AIOS verantwoordelijk voor de A en de B onder supervisie van de SEH-arts en de dienstdoende intensivist. Daarnaast zal de trauma-opvang plaats vinden in nauwe samenwerking met de afdeling chirurgie. Tijdens reanimaties op de Spoedeisende Hulp is de AIOS onder supervisie van de SEH-arts en de dienstdoende intensivist verantwoordelijk voor de A en de B. Supervisie Direct aanspreekpersoon voor de AIOS voor overleg is de dienstdoende SEH arts. In principe worden alle categorie 1,2,3 patiënten altijd overlegd met de SEH-arts. Categorie 4 en 5 patiënten worden besproken als de AIOS hier vragen over heeft. Indien besloten wordt dat een patiënt opgenomen moet worden, overlegt de AIOS direct met de achterwacht van het desbetreffende specialisme. Tijdens de diensttijden van de AIOS is er in principe altijd een SEH-arts aanwezig. Er wordt in een wisselend rooster gewerkt van dag-, avond- en weekenddiensten en in de nabije toekomst mogelijk ook nachtdiensten. Opleidingsactiviteiten: dagelijkse overdracht radiologiebespreking met chirurgie, orthopedie, plastische chirurgie dagelijkse patiëntenzorg op de SEH onder supervisie slecht nieuws gesprek theoretisch en praktisch reanimatie onderwijs complicatie bespreking refereeravonden/ journal clubs SEH onderwijs Overzicht onderwijsmomenten en besprekingen Dag Tijdstip Bespreking Dagelijks 8.00-8.30 Radiologiebespreking 9.30-10.00 Ochtendbespreking SEH Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag

15.00-16.30 17.00-19.00

SEH Onderwijs Discipline overstijgend onderwijs

8.45-9.15 8.45-9.15

Radiologiebespreking Radiologiebespreking

Toetsing en beoordeling Het is de bedoeling dat er van de eerste patient van de dag die gezien wordt door de AIOS een KKB gemaakt wordt, de “KKB van de dag”. Dit kan medisch inhoudelijk zijn, maar meestal juist geschikt voor een andere competentie, omdat de casus niet van te voren op het medisch inhoudelijke wordt gekozen. Op deze manier wordt het doen van een KKB meer een gewoonte voor zowel de beoordelaar als de AIOS. Hierdoor kunnen er op de lange termijn meer leermomenten uit gehaald worden. Jaar 1 KPB OSATS Certificaten cursus (ATLS/APLS/ACLS) VGT E-learning Herkenen van kindermishandeling ALS training JBZ De opleiding tot Spoed Eisende Hulp Arts in het Jeroen Bosch Ziekenhuis 2012

32

Jaar 2 Jaar 3 -

KPB OSATS Certificaat cursus Teaching skills voor AIOS (JBA) VGT E-learning handelen bij kindermishandeling ALS training JBZ KPB OSATS VGT ALS training JBZ

Tabel leerdoel-leermiddel en bekwaamheidsniveau Leerdoel Thema 1 Airway Thema 2 Breathing Thema 3 Circulation Thema 4 Disability Thema 5 exposure/environmental Thema 6 Secundary assessment Thema 7 Spoedeisende aandoeningen haemorrhagische diathese en metabole & endocrinologische aandoeningen Thema 8 Spoedeisende aandoeningen haemorrhagische diathese en metabole & endocrinologische aandoeningen Thema 9 spoedeisende dermatologische aandoeningen Thema 10 Musculosketale aandoeningen Thema 11 gedragsstoornissen/psychiatrische aandoeningen Thema 12 Huisartsgeneeskunde en eerste lijns aandoeningen Thema 13 (acute) geriatrische en sociale problematiek Thema 14 Acute kindergeneeskundige aandoeningen Thema 15 Acute pijnstilling en sedatie Thema 16 Prehospitale hulpverlening en rampengeneeskunde Thema 17 Traumatologie Thema 18 Kennis en wetenschap Kenmerkende beroepssituaties

Jaar 1 2 2 2 2 2 2 1

Jaar 2 2/3 2 2 2/3 2/3 2 2

Jaar 3 3 3 3 3 3 3 3

2

2

3

2 3 1/2 1/2 2 1 2/3 2 1/2 1/2

2 3 2 3 2 2 2 3 2 2

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3


Leermiddel Patiëntenzorg op SEH Ochtendbespreking Radiologiebespreking Verslaglegging Bedside-teaching Cursorisch onderwijs poli oogheelkunde/ KNO/ kaakchirurgie Refereeravond

33

Stage Heelkunde Stagebegeleider: Duur: Stageplanning:

E. van Geffen 12 weken 1e jaar

Doel: Opdoen van kennis en ervaring in de behandeling van acute chirurgische pathologie. Opvangen en behandelen van de traumapatiënt. Leiden van het traumateam. Voorbereiding - ATLS cursus - Voor de SEH relevante richtlijnen van de Vereniging van Chirurgie - Lokale chirurgische protocollen in I-portal - E-learning herkennen van en handelen bij kindermishandeling Opbouw van de stage en werkzaamheden: De AIOS begint de stage met 2 weken algemene afdelingsstage om kennis te verkrijgen over de peri-operatieve zorg. Het vervolg van de stage vindt plaats op de SEH waar de AIOS verantwoordelijk is voor alle verwezen chirurgische patiënten. Dit gebeurt onder supervisie van de AIOS heelkunde en de chirurgische achterwacht. Tevens zal de AIOS deel uit maken van het trauma team en de leiding nemen bij de opvang van de hoog energetische trauma’s. Tijdens de stage zal er ook gelegenheid zijn om poliklinische verrichtingen te doen op de poliklinische operatiekamer (POK). Opleidingsactiviteiten: - Dagelijkse overdracht - Grote visite - Beoordeling en behandeling verwezen chirurgische patiënten op SEH, bespreking daarvan met supervisor - Refereeravonden - Traumabespreking, necrologie bespreking, PA bespreking. Overzicht onderwijsmomenten en besprekingen: Dag Tijdstip Bespreking Dagelijks 7.30-8.00 Ochtendoverdracht 8.00-8.30 Röntgenbespreking SEH 15.30-15.45 Middagoverdracht 15.45-16.00 Indicatiebespreking OK’s de volgende dag Maandag 16.30-17.30 Vaatindicatiebespreking 17.00-18.00 Neurovasculair overleg 17.00-18.00 Longchirurgiebespreking Dinsdag 8.00-8.30 Necrologiebespreking 16.30-18.30 Oncologiebespreking Woensdag 16.45- 17.00 Vaat-radiologiebespreking 16.30-18.00 Mammabespreking ste 16.15-17.00 1 woensdag multidisciplinaire traumabespreking/traumareferaat de 2 woensdag necrologie/refereren/protocolbespreking de 3 woensdag necrologie/refereren/protocolbespreking de 4 woensdag PA bespreking de 5 woensdag van de maand opleidingsvergadering Donderdag 16.30-17.00 Chirurgie-interne bespreking 17.00-18.00 Thema onderwijs Vrijdag Zaterdag en 8.45-9.00 Rongtenbespreking SEH zondag 9.00-9.30 Ochtendoverdracht


34

Toetsing en beoordeling - Minimaal 4 KPB’s minimaal 2 van een kenmerkende beroepssituatie. - Minimaal 2 OSATS - Tussentijdse en eindbeoordeling met stagebegeleider - ATLS cursus en examen Tabel Leerdoel-leermiddel-bekwaamheidsniveau Leerdoel Medisch handelen Thema 2: Breathing - Longcontusie - Pneumothorax Thema 3: Circulation - Shock, mn hypovolemisch: AAAA, EUG, hemorragisch bij trauma Thema 5: Exposure/ environmental - Leefmilieu gerelateerde aandoeningen: opvang patiënten met brandwonden - verdrinking: aandacht voor traumamechanisme en daaruit voortvloeiende letsels - hypo en hyperthermie - blikseminslag en elektrocutie - Heeft kennis van lichamelijke aandoeningen veroorzaakt door, chemische en nucleaire stoffen, biologische wapens en natuurrampen. Thema 6: secondary assessment - buikpijn: diagnose, AAAA, pijnstilling, - rug- en bekkenpijn (Urologie & Gynaecologie) Thema 9: spoedeisende dermatologische aandoeningen Speciale aandacht voor de volgende acuut levensbedreigende aandoening: Necrotiserende fasciitis Thema: 10 musculosketale aandoeningen - Houdt rekening met de kinematiek van het trauma en eventueel daardoor veroorzaakt begeleidend ander letsel. - Uitvoeren volledig bewegings- en neurovasculair onderzoek en op grond van de bevindingen een differentiaal diagnose opstellen: - Distorsies/fracturen, dislocaties, peesletsel, neurovasculair letsel - Niet aan trauma gerelateerde aandoeningen - Acute arteriële afsluiting, veneuze trombose, compartimentsyndroom, osteomyelitis, artritis Thema 15: Acute pijn en sedatie - Mate van pijn interpreteren met behulp van pijnscores. - Verzorgt tijdig veilige en effectieve pijnstilling - Beheerst locale anesthesie technieken - Kan bij pijnlijke procedures op indicatie veilig en onder adequate monitoring analgesie met sedatie combineren. - Herkent en behandelt complicaties ontstaan ten gevolge van analgesie en/of sedatie - Voert niet-medicamenteuze pijnstilling strategieën (immobilisatie, distractie) uit - Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van analgetica Thema 16: prehospitale acute hulpverlening en rampengeneeskunde - kent de mogelijkheden en onmogelijkheden van de medische zorg in de prehospitale setting. Thema 17: traumatologie - Is in staat de opvang van een (multi)traumapatiënt te verrichten volgens de principes van de ATLS en de (eerste) behandeling te starten. - Heeft aandacht voor (acute) pijnstilling. - Verricht snel en efficiënt triage naar urgentie en naar zorgtraject. - Houdt rekening met de forensische aspecten van een presentatie. - vangt (multi)traumapatiënt volgens de principes van de ATLS op en start de (eerste) behandeling. De opleiding tot Spoed Eisende Hulp Arts in het Jeroen Bosch Ziekenhuis 2012

Leermiddel

BN

SEH Bedside teaching Visites lopen

2

2 2

2

2

2

2

2

2

35

-

Heeft aandacht voor (acute) pijnstilling Abdominaal kent de verschillen tussen stomp en penetrerend abdominaal letsel en speelt daar op in tijdens de opvang en behandeling van de patiënt. Communicatie (algemeen) - Kan op een duidelijke en efficiënte manier een patiënt bespreken

Samenwerken - In staat is om in multidisciplinair verband, o.a. coördinerend, werkzaam te zijn en is geschikt om in een team te werken - Werkt op een goede manier samen met pre-hospitale zorgverleners. - Een leidinggevende rol op zich kan nemen bij de opvang van ernstig zieke acuut bedreigde patiënten. Kennis en wetenschap - De AIOS is op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen het vakgebied welke relevant zijn voor de SEH. Maatschappelijk handelen - Weet te handelen bij (vermoeden op) kindermishandeling. - Weet te handelen bij huiselijk geweld Organisatie - De AIOS organiseert het zorgaanbod van acute patiënten - De AIOS is in staat meerdere dingen tegelijk te doen (multi tasken) - Is in staat triage te verrichten bij grote groepen slachtoffers Professionaliteit - Psychologische benaderingsstrategieën van de patiënt met acute pijn Vaardigheden - Verrichten primary survey - Verrichten secondary survey - Wondbehandeling (aseptische technieken, debridement) - Wondsluitingstechnieken - Peeshecht technieken - Verbandtechnieken - Thoraxdrainage - Inbrengen blaascatheter - Inbrengen maagsonde - Vaginaal speculum onderzoek - Repositie technieken - Gipsverbanden - Röntgen diagnostiek - Loco-regionale anesthesietechnieken Kenmerkende beroepssituaties - De patiënt met een leefmilieu gerelateerde aandoening: brandwonden, hyper/hypothermie, (Bijna) verdrinking, blikseminslag en elektrocutie - De patiënt met buikpijn en/of misselijkheid en braken - De patiënt met rug- en bekkenpijn: - De patiënt met niet-traumatische pijn aan extremiteiten - De patiënt met pijn aan extremiteiten gerelateerd aan een trauma - De patiënt met een trauma aan de romp (thorax, abdomen, bekken en urogenitaal) - De patiënt met een schouderluxatie (trauma aan de extremiteiten) - Kinderen met een trauma - Ouderen met een trauma - De patiënt met een trauma tijdens de zwangerschap


Opname patiënt Voordragen ochtendbespreking Patiëntbespreking met supervisor Ontslagbrief Traumaopvang

Refereeravonden Lezen van relevante wetenschappelijke literatuur E-learning module

2

Triage Zirop trainingen

2

36

Stage Interne geneeskunde Stage begeleider: Duur: Stageplanning:

Dr. P. Netten 16 weken 1e jaar

Doel De AIOS moet in staat zijn tot adequate opvang en start van behandeling en ter zake deskundig overleg met een internist en gastro-enteroloog betreffende specialisme specifieke problematiek. De AIOS weet de indicaties voor spoedeisend aanvullend onderzoek of behandeling betreffende acute interne of gastroenterologische problematiek. Voorbereiding Relevante landelijke protocollen van de Nederlandse Internisten Vereniging Protocollen uit het “Acute boekje” van de Nederlandse Internisten Vereniging Lokale JBZ protocollen tav de interne geneeskunde Opbouw van de stage en werkzaamheden De AIOS interne brengt de gehele stage door op de Spoedeisende hulp om daar alle verwezen interne en MDLpatiënten te zien. Deze worden besproken met de dienstdoende internist / MDL-arts. De AIOS draait mee in het dienstenschema van de assistenten interne in dag, avond en weekend-diensten. Op vrijdagochtend is de AIOS aanwezig bij de grote visite op de afdeling, waar eerst alle patiënten worden besproken die die week via de SEH zijn opgenomen. Dit om feedback te krijgen op eigen handelen en van de medische voortgang van de patiënt te leren. Opleidingsactiviteiten: SEH patiënten voor interne geneeskunde en MDL Bedside teaching Ochtend- en middagoverdrachten Wekelijkse onderwijsactiviteiten afdeling interne geneeskunde en SEH Geven van onderwijs aan semi-artsen en mede AIOS Bijwonen complicatiebesprekingen en bijdragen leveren aan complicatiebesprekingen Bijwonen radiologie besprekingen Bijwonen multidisciplinaire overlegsituaties Slecht nieuws gesprek Grote visite Overzicht onderwijsmomenten en besprekingen Dag Tijdstip Bespreking Dagelijks 8.30-9.00 Ochtendoverdracht 17.00-17.30 Middagoverdracht Maandag 12.15-13.15 Onderwijs MDL 16.30-17.00 Interne-chirurgiebespreking 17.30-18.30 Refereeravond 1x per maand 13.00-13.30 Complicatiebespreking 1x per maand Dinsdag 12.30-13.30 Onderwijs (probleem patiënt bespreken/2xCAT) 16.30-17.00 Oncologiebespreking Woensdag 15.00-16.30 Onderwijs (LODIN/CAT/2xmaand PA/1xmaand lab onderwijs) 17.00-19.00 Discipline overstijgend onderwijs Donderdag 8.30-9.00 WIDD (wat is de diagnose) casusbespreking 12.30-13.30 Complicatiebespreking MDL (2x per maand)/PA bespreking MDL (2x per maand) 16.30-17.30 Chirugie-interne bespreking Vrijdag 9.00-11.00 Grote visite op de afdeling 12.30-13.30 Incidient besperking 1x per maand


37

Toetsing en beoordeling Minimaal 4 KPB’s waarvan minimaal 2 over een kenmerkende beroepssituatie Minimaal 1 OSATS 1 referaat /CAT Tussentijdse en eindbeoordeling met stagebegeleider en aanpassen IOP

Leerdoel Medisch handelen Thema 3: Circulation Shock: Anafylaxie Thema 4: Disability - Coma: metabool coma, hypoglycaemie, ketoacidose, hyperosmolair coma, hepatische encephalopathie - insult: intoxicatie, metabole stoornissen - syncope: endocriene oorzaken Thema 5: Exposure/environmental Koorts: - sepsis, SIRS, Infectie immuungecompromitteerde patiënten - (contra-) indicaties , werking- en bijwerkingprofiel in acute zorg meest gebruikte antibiotica en is in staat om deze zo tijdig mogelijk te laten starten - infectiepreventieve maatregelen (MRSA) - intoxicaties Hyperthermie: - opstellen differentiaal diagnose van hypothermie - rhabdomyolyse en metabole stoornissen bij hyperthermie Thema 6: Secondary assessment - Buikpijn (specifiek diabetische keto-acidose) - Misselijkheid en braken: centraal en perifeer, complicaties behandelen - Heeft kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van antacida en anti-emetica - Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van anticoagulantia Thema 8: spoedeisende aandoeningen Endocrinologie: Kent van tenminste de volgende ziektebeelden de epidemiologie, pathofysiologie, symptomatologie, diagnostiek van voorkeur en therapeutische opties: - Hypoglycemie - Diabetische ketoacidose - Hyperosmolaire, hyperglycemische ontregeling - Thyrotoxische crise - Myxoedeem coma - Bijnierschorsinsufficiëntie - Stoornissen zuur-base evenwicht - Elektrolytstoornissen - Haemorrhagische diathese: Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal diagnose van haemorrhagische diathese op te stellen, waaronder: - Kent de indicaties en complicaties van diverse componenten van transfusietherapie - Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, het werking- en bijwerkingprofiel van anticoagulantia, thrombocytenaggregatie remmers en thrombolytica Thema 9: spoedeisende dermatologische aandoeningen - speciale aandacht voor de volgende acuut levensbedreigende aandoeningen: - Acute toxische epidermolyse - Petechieën en purpura als uiting van sepsis - Systemische bulleuze aandoeningen De opleiding tot Spoed Eisende Hulp Arts in het Jeroen Bosch Ziekenhuis 2012

Leermiddel Zaalstage SEH Patiëntbespreking Bedsite-teaching Grote visite

BN 2 2

2

2

2

1

38

- Necrotiserende fasciitis Thema 10: musculosketale aandoeningen Niet traumagerelateerd: Veneuze trombose, artritis Thema 13: (acute) geriatrie en sociale problematiek - Is in staat de eerste opvang en (eerste) behandeling van een oudere patiënt te verrichten en houdt daarbij rekening met diens fysiologie. - Heeft naast differentiaal diagnose en behandeling ook aandacht voor: - Polyfarmacie - Multisysteem pathologie - Delier - maakt een goede medische inschatting te maken van de hulpvraag van frequente zorgvragers. - verwijst frequente hulpvragers naar het juiste vervolgtraject. - Verzamelt snel en efficiënt relevante informatie aangaande de klachten en symptomen van een patiënt door observatie, anamnese, heteroanamnese, lichamelijk onderzoek en verricht zo nodig gericht aanvullend diagnostisch onderzoek. - Signaleert bedreigingen voor het medisch, psychisch en sociaal welzijn van de patiënt geeft hieromtrent gerichte adviezen Communicatie: algemeen

2 2

Familiegesprekken Overdracht patiënt naar afdeling

Samenwerking: algemeen Kennis en wetenschap: algemeen

Maatschappelijk handelen: - Herkent symptomen voortkomend uit intoxicaties die besmettingsgevaar opleveren - Handelt overeenkomstig protocollen/convenant tussen ziekenhuis en justitie - Het herkennen van atypische ziektepresentaties. - Het vroegtijdig herkennen van gevaren voor de volksgezondheid bij bijvoorbeeld epidemische uitbraken van infectieziekten dan wel infectieziekten waarbij meldingsplicht bestaat. - Is in staat vroegtijdig presentaties met epidemische en biologische kenmerken te herkennen en deze te herleiden tot mogelijke gevaren voor de volksgezondheid. - Herkent symptomen voortkomend uit intoxicaties die besmettingsgevaar opleveren - De SEH-artsen zijn in staat om die (acute) presentaties van ziektebeelden te herkennen die de gezondheid van het individu en de samenleving in zijn geheel kunnen bedreigen. - Is in overeenstemming met de huidige maatstaven van de medische wetenschap in staat om preventieve maatregelen toe te passen (isolatie en decontaminatie) - Het herkennen van biologische terreur - Het geven van medische adviezen als preventie tegen allerlei aandoeningen als harten vaatziekten, obesitas, diabetes mellitus, maligniteiten etc. - De AIOS SEH is in staat tot het interpreteren van transmurale zorgproblemen (bijv. verpleeghuispatienten danwel problematische thuissituaties), en komt in overleg met de betreffende medisch specialist tot adequate oplossingen voor het betreffende (zorg)probleem. De SEH-arts vormt hierbij de schakel tussen de acute zorgketen en de betreffende zorginstelling dan wel het ziekenhuis. Organisatie: De SEH-arts - heeft inzicht in indicatiestelling en financiering van beschikbare middelen - houdt bij bestedingen rekening met de beschikbare middelen - Is in staat een adequate inschatting te maken van de psychosociale voorwaarden om


Refereeravonden Relevante wetenschappelijke literatuur Werkzaamheden SEH

De geriatrische SEH-patiënt

2

39

een patiënt verantwoord terug te kunnen laten keren naar de thuissituatie is op de hoogte van mogelijkheden binnen en buiten de eigen organisatie voor het organiseren van (sociale) zorg Professioneel gedrag: (algemeen) -

Vaardigheden - Maagspoelen - Puncties (ascites) Kenmerkende beroepssituaties - De patiënt met buikpijn en/of misselijkheid en braken - De patiënt met koorts - De patiënt met een intoxicatie - De patiënt met een ontregeling van diabetes mellitus - De patiënt met een onbegrepen bloeding - De patiënt met een exantheem - De patiënt met een delier - De patiënt zonder medische opname-indicatie maar die om sociale redenen niet naar huis kan


SEH 2 2

40

Stage Cardiologie Stagebegeleider: Duur: Stageplanning:

Dr. M.C.G. Daniels 20 weken e e Deel in het 1 jaar en deel in het 2 jaar

Doel: Het beheersen van de acute opvang en behandeling van de patiënt met thoracale pijnklachten, dyspnoe of ritmestoornissen. Het leiden van een reanimatie. Voorbereiding - BLS en ALS cursus JBZ, inclusief E-learning - Assistentenklapper Cardiologie JBZ op intranet met alle gangbare richtlijnen van nationale en internationale cardiologische verenigingen, alsmede de lokaal te hanteren richtlijnen met betrekking tot de meest voorkomende ziektegevallen. Opbouw van de stage en werkzaamheden De nadruk tijdens de stage zal liggen op werkzaamheden op de Eerste hart hulp en de SEH, waar patiënten worden gezien die worden verwezen met de verdenking op acute cardiale pathologie. Tevens zal er een korte periode worden besteed aan werkzaamheden op de CCU en de algemene cardiologie afdeling om meer inzicht te krijgen in diagnostische middelen en therapieën na de acute fase. Er zal worden gewerkt in dag, avond en nachtdiensten. Opleidingsactiviteiten: - dagelijkse ochtend overdrachten - visite met kliniek cardioloog - opname nieuwe patiënten op EHH/SEH - theoretisch en praktisch reanimatie onderwijs - refereeravonden Overzicht onderwijsmomenten en besprekingen. Dag Tijdstip Bespreking Dagelijks 8.00-8.30 Ochtendoverdracht 8.30-9.00 Onderwijs Maandag 17.00-18.30 1x per 2 maanden refereeravond 1x per 2 maanden complicatiebespreking Dinsdag Woensdag 15.00-17.00 Onderwijs 17.00-18.30 Discipline overstijgend onderwijs Donderdag Vrijdag Overig Toetsing en beoordeling - Minimaal 4 KPB’s - Minimaal 1 OSATS - 1 referaat - Tussentijdse en eindbeoordeling met stagebegeleider en aanpassen IOP


41

Leerdoel-leermiddel-bekwaamheidsniveau Leerdoel Medisch handelen Thema 2: Breathing - Decompensatio cordis Thema 3: Circulation - Heeft hierbij speciale aandacht voor acuut levensbedreigende aandoeningen - Is in staat een cardiaal arrest te herkennen - Is in staat cardiopulmonale resuscitatie (CPR) op te starten rekening houdend met de overlevingsepidemiologie - Is in staat advanced cardiac life support (ACLS) te verrichten volgens de richtlijnen van de European Resuscitation Counsel (ERC), rekening houdend met lokale protocollen - Is specialist in de integrale en specialisme-overstijgende benadering van de patiënt. Hiermee is de SEH-arts in staat om (ook bij de ongedifferentieerde patiënt) op efficiënte wijze een werkdiagnose en differentiaaldiagnose op te stellen - Is specialist in de risicostratificatie van patiënten met een acute ongedifferentieerde zorgvraag - Pijn op de borst: ACS, aortadissectie - Myocard infarct gerelateerde complicaties behandelen - Hartritmestoornissen: - Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) anamnestisch onderscheid te maken tussen extrasystolen, re-entry vormen van tachycardie en andere hartritmestoornissen. - Is in staat om de electrocardiografische verschillen te kunnen aangeven tussen supraventriculaire en ventriculaire vormen van tachycardiëen, is in staat boezemfibrilleren te herkennen, alsmede geleidingsstoornissen in de AV-knoop - Past de ALS richtlijnen voor de behandeling van reanimatie toe - Shock: - cardiogeen - Aortadissectie - Acuut myocardinfarct - Harttamponade - Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van: - Vaso-actieve middelen - Anti-aritmica - Alle medicatie gebruikt bij reanimatie volgens het ALS Protocol Thema 4: Disability Syncope: hartritmestoornissen Duizeligheid en vertigo: - Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal diagnose van duizeligheid op te stellen: - Cardiaal - Medicatie gerelateerd Thema 6: Secondary assessment Buikpijn: acuut myocardinfarct, aortadissectie Communicatie - Weet ook onder tijdsdruk met aandacht te luisteren om vervolgens door gerichte vragen in korte tijd relevante patiënten informatie te verkrijgen - Zorgt dat de gegevens van de patiëntenopvang voor de rest van de acute zorgketen beschikbaar zijn. Samenwerken De opleiding tot Spoed Eisende Hulp Arts in het Jeroen Bosch Ziekenhuis 2012

Leermiddel Afdeling cardiologie SEH/EHH Bedsite-teaching Zelfstudie en onderwijs

BN 2 2

2

2

Reanimatiesituatie 2

Reanimatiesituatie

2 42

De SEH-arts: - Werkt intensief samen met SEH-verpleegkundigen, ieder vanuit hun eigen domein, bij de zorg voor patiënten op de SEH-afdeling - Werkt effectief samen binnen multidisciplinaire teams van wisselende samenstelling - Draagt duidelijk en tijdig, aan de juiste persoon en in de juiste vorm, de relevante patiëntgegevens over bij overdracht van verantwoordelijkheden van zorg, en controleert of de informatie zodanig is overgekomen - Verleent in teamverband en in nauwe samenwerking met andere zorgverleners zorg aan patiënten op de afdeling spoedeisende hulp. Werken in teamverband, leiding geven en coördineren Kennis en wetenschap (algemeen) Maatschappelijk handelen De SEH-arts: - Herkent atypische presentaties van acute ziektebeelden - Herkent incidenten in de patiëntenzorg en tracht deze door bespreking en verbetering van processen hanteerbaar te maken Organisatie - Organiseert het zorgaanbod van acute patiënten - Is in staat meerdere dingen tegelijk te doen (multi tasken) Professionaliteit De SEH-arts: - Bewaakt dat aan de noodzakelijke behoeften van een patiënt wordt voldaan, vanuit een coördinerende rol in een team. - Verleent zorg in overeenstemming met de hoogste maatstaven en ethisch en professioneel gedrag binnen de spoedeisende geneeskunde. Omgaan met staf en collega’s: De SEH-arts: - Is geschikt om in een team te werken - Laat zien op adequate wijze samen te werken met collega’s in de acute zorgketen. - Kan adequaat omgaan met disfunctionerende collega’s - Stimuleert collega’s tot optimale werkprestaties - Voelt zich verantwoordelijk voor collega’s - Kan goed omgaan met de beperkingen van anderen Is in staat veilige feedback te geven Vaardigheden - cardioversie/defibrillatie - Vasalva manoevre/sinus carotis massage - ECG-interpretatie - transcutane cardiale pacing Kenmerkende beroepssituaties - De patiënt in cardiaal arrest - De patiënt met pijn op de borst - De patiënt met palpitaties - De patiënt in shock


2

Meerder patiënten tegelijk zien Triage

2

2

2

43

Stage Anaesthesie Stagebegeleider: Duur: Stageplanning:

Dr. J. van Niekerk In totaal 8 weken e e e 1 Jaar: 4 weken, 2 en 3 jaar: 2 weken

Doel: Kennis opdoen van en ervaring krijgen met luchtwegmanagement, pijnstilling en sedatie en de voorbereiding voor operatieve ingrepen Voorbereiding Anesthesiologie: onder redactie van LHDJ Booij. ISBN: 90 6348 205 I / CIP Opbouw van de stage en werkzaamheden De stage is over drie jaren verdeeld zodat de toename in complexiteit en zelfstandigheid evenredig ontwikkeld kan worden. Jaar 1: nadruk op luchtwegmanagement Jaar 2: nadruk op medicatie Jaar 3: combinatie van 1 en 2 Om zich de vaardigheden eigen te maken zal de AIOS gedurende de stage op de OK en de recovery werkzaam zijn. Tevens is het mogelijk een aantal dagdelen te worden ingedeeld op de pre-operatieve polikliniek. Doel hiervan is om een inschatting te kunnen maken van operatierisico’s, inzicht te krijgen in relevante comorbiditeit en inschatting te maken van de ASA-classificatie. Op de OK zal de AIOS met name bezig zijn met luchtweg management en de medicamenteuze strategieën die nodig zijn om een adequate anesthesie te geven of om sedatie te geven buiten de OK. De stage dient dus zeker ook voor het uitbreiden van de kennis omtrent sedativa, de indicaties hiervoor en de benodigde veiligheidsmaatregelen die hierbij om de hoek komen kijken. De AIOS is gekoppeld aan een anesthesioloog, die bij alle werkzaamheden supervisie verleent. Opleidingsactiviteiten Dag Tijdstip Dagelijks 8.00 16.30-17.00 Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag

Bespreking Start OK programma Overdracht en bespreking patiënten OK-programma volgende dag Literatuurbespreking/casuistiekbespreking/onderwijs (1 x per maand) Disciplineoverstijgend onderwijs.

Voorbereiding Voordat de daadwerkelijke stage begint, dient de AIOS zich theoretisch voor te bereiden. De onderwerpen waarvan de AIOS kennis behoort te hebben zijn: 1. Werkingsmechanisme van algehele anesthetica 2. Inhalatie-anesthetica 3. Intra-veneuze sedativa en hypnotica, opiaten en spier-relaxantia 4. Locaal-anesthetica 5. Preoperatieve beoordeling en voorbereiding 6. Anatomie van de luchtweg 7. Endotracheale intubatie Toetsing en beoordeling (verdeeld over de 3 stages) Minimaal 3 KPB’s


44

-

Minimaal 3 OSATS Tussentijdse en eindbeoordeling met stagebegeleider en aanpassen IOP

Leerdoel-leermiddel-bekwaamheidsniveau Leerdoel

Leermiddel

Medisch handelen Thema 1: Airway - Is in staat een geobstrueerde luchtweg te herkennen - Is in staat met basale luchtwegtechnieken de luchtweg vrij te maken en te houden - Is in staat een indicatie voor intubatie te stellen - Is in staat een juiste medicatiestrategie te kiezen om luchtwegmanagement te faciliteren - Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van inductie medicatie (analgetica, hypnotica/sedativa, en spierrelaxantia). - Is in staat een adequate masker-ballon ventilatie uit te voeren - Is in staat tot het verkrijgen en behouden van een adequate ademweg onder speciale omstandigheden (o.a. kinderen, CWK immobilisatie, geïntoxiceerde en / of combatieve patiënt) - Heeft grondige kennis van zuurstof toedieningshulpmiddelen en de toepassing bij specifieke ziektebeelden - Is in staat monitoring van de patiënt (o.a. saturatie en capnografie) aan te sluiten, te interpreteren en te handelen naar bevinden - Heeft kennis van en kan in geval van nood technieken uit het moeilijke luchtweg algoritme toepassen - Thema 15: Acute pijnstilling en sedatie - Kan de mate van pijn interpreteren met behulp van pijnscores - Is in staat tijdig veilige en effectieve pijnstilling te verzorgen - Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van analgetica: paracetamol, NSAID’s, opiaten, ketamine, lokale anaesthetica en sedativa - Is in staat een weloverwogen beslissing te nemen welke toedieningsroute te gebruiken: enteraal of parenteraal. - Beheerst en maakt op indicatie gebruik van locale anesthesie technieken. - Is in staat om bij pijnlijke procedures op indicatie veilig en onder adequate monitoring analgesie met sedatie te combineren. - Is in staat om complicaties ontstaan ten gevolge van analgesie en/of sedatie te herkennen en te behandelen. Communicatie (algemeen) Samenwerking De SEH-arts: - Houdt rekening met de beschikbaarheid en toegankelijkheid van andere zorgverleners Kennis en wetenschap (algemeen) Maatschappelijk handelen (algemeen) Organisatie (algemeen) Professioneel gedrag De SEH-arts: - Kent en respecteert de grenzen van de eigen competenties Vaardigheden - Manuele luchtwegtechnieken - Toepassing van orale luchtweg hulpmiddelen - Masker-ballon ventilatie - Larynxmasker - Naaldconiotomie

Bedside-teaching OK Recovery Zelfstudie


BN jr1

BN jr 2

BN jr3

2 3 2 2

3 3 2 2

3 3 3 3 2 3 2 3 3 2

OK

3

3

3

OK

OK 3 3 3 2 2 45

-

Beademingsstrategieën: invasief en non-invasief Eenvoudige loco-regionale anesthesie technieken (excl. spinaal, epiduraal plexus) sedatietechnieken


2 3 2

46

Stage Neurologie Algemeen Supervisor: Duur: Stageplanning:

Dr. M. Garssen 8 weken 2e jaar

Doel Het beheersen van de opvang van de patiënt met acute neurologische problematiek. Juiste interpretatie van neurologische anamnese en neurologisch onderzoek door middel van neurologisch denkproces leidend tot adequate triage en diagnostisch proces. Ook vormt juiste interpretatie van aanvullend neurologisch onderzoek en consequenties daarvan een onderdeel van de stage en indien mogelijk ook het aanleren van een lumbaal punctie. De nadruk ligt op SEH-werkzaamheden bij de neurologische patiënt. Indicatiestelling tot trombolyse en het inschatten van de urgentie van de neurologie patiënten is een belangrijk stagedoel. Voorbereiding - Relevante protocollen van de vereniging voor neurologie - Lokale protocollen voor neurologie in I-portal e - Handleiding neurologisch onderzoek, 2 druk, Wolters en Crevel Opbouw van de stage en werkzaamheden De werkzaamheden van de AIOS liggen voornamelijk op de SEH waar de AIOS alle verwezen neurologische patiënten ziet en daarnaast het verrichten van consulten die door andere specialismen worden aangevraagd. Opleidingsactiviteiten - Dagelijks overdrachten - SEH - Referaat/journal club - Onderwijs en bedside teaching - Geven van onderwijs aan semi-artsen en mede AIOS - Complicatiebesprekingen - Radiologie bespreking Overzicht onderwijsmomenten en besprekingen Dag Tijdstip Bespreking Dagelijks 9.00 Ochtendoverdracht Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag

16.30 17.00 8.00

Presentatie door Co-assistent Radiologie bespreking Onderwijs

13.00-13.30 17.00 17.00

Interessante patient door? Bespreking met Neurochirurgie? Middagoverdracht

Toetsing en beoordeling (portfolio) Minimaal 2 KPB’s waarvan minimaal 1 over een kenmerkende beroepssituatie. Tussentijdse en eindbeoordeling met stagebegeleider Zelfreflectie met stagebegeleider


47

Leerdoel-leermiddel-bekwaamheidsniveau Leerdoel Medisch Handelen Thema 4: Disability - Is in staat de eerste opvang te verrichten en de (eerste) behandeling te starten van patiënten met coma, neurologische uitvalsverschijnselen, hoofdpijn, insulten, syncope, duizeligheid en vertigo. - Kan bij deze groep patiënten een uitgebreide differentiaaldiagnoselijst opstellen. - Kent de criteria en mogelijkheden van donatie, handelt in overeenstemming met deze criteria en neemt zonodig beslissingen in het belang van de patiënt en nabestaanden - Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal diagnose van coma op te stellen: - neurologische coma, metabool coma, hypoglycaemie, ketoacidose, hyperosmolair coma, hepatische encephalopathie - Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal diagnose van neurologische uitvalsverschijnselen op te stellen. - Houdt, indien van toepassing, rekening met en draagt na het verkrijgen van toestemming zorg voor het in gang zetten van orgaandonatie. - Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal diagnose van hoofdpijn op te stellen: - primaire hoofdpijn, migraine, clusterhoofdpijn, spanningshoofdpijn, secundaire hoofdpijn, cerebrovasculair accident (SAB, sinus thrombose, ischemie etc.), meningitis, encephalitis, sinusitis, glaucoom - Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal diagnose van een insult op te stellen: - epilepsie, overige oorzaken (tumor cerebri, intoxicatie, metabole stoornissen) - Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van anti-epileptica en andere anticonvulsieve medicatie. - Is in staat een onderscheid te maken tussen insulten en andere vormen van voorbijgaande verandering in neurologisch functioneren. - Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal diagnose van syncope op te stellen: - hartritmestoornissen, neurologische oorzaken, endocriene oorzaken, overige oorzaken - Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal diagnose van duizeligheid op te stellen: - Neurologische oorzaken - Angst, hyperventilatie, psychogeen, cardiaal, cervicale osteoartritis, spondylosis, medicatie gerelateerd - Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal diagnose van vertigo op te stellen: - perifeer, centraal Thema 17 : Traumatologie Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een differentiaal diagnose van hoofd- en ruggenmergletsel op te stellen. - vasculair - fracturen - wekedelen letsel - Heeft aandacht voor intracraniële druk en weet welk effect medicatie en manoeuvres hebben. - Kent het belang van adequate resuscitaties bij het voorkomen van


Leermiddel Opname nieuwe patiënten neurologie Bedside-teaching Zelfstudie

BN 2

2

48

secundaire hersenschade. Kent de indicaties voor een spoedcraniotomie. Beheerst de volgende vaardigheden: - Bepalen EMV score - Neurologisch onderzoek - Interpreteren röntgen onderzoek Communicatie De SEH-arts: - Gaat na of de patiënt, of een ander, de informatie heeft begrepen en neemt maatregelen als de informatie niet duidelijk is - Treedt de patiënt en de familie met respect en compassie tegemoet - Registreert patiëntinformatie volledig, duidelijk en tijdig ten behoeve van het patiëntendossier - Kan in relatief korte tijd en onder tijdsdruk duidelijk informatie overbrengen en controleert of deze goed is aangekomen en begrepen Samenwerken De SEH-arts: - stelt zonodig samen met andere zorgverleners een diagnostiek en behandelplan op - evalueert het eigen functioneren en het functioneren van anderen in een multidisciplinair team - kent de rol, de deskundigheid en de beperkingen van ieder lid van een multidisciplinair behandelteam en benut deze zo optimaal mogelijk Kennis en wetenschap (algemeen) -

Maatschappelijk handelen (algemeen) Organisatie De SEH-arts: - is in staat prioriteiten te stellen met betrekking tot het verrichten van diverse werkzaamheden en bij het aansturen van medewerkers op de SEH-afdeling - heeft inzicht in de organisatie en toegang tot informatie van de eigen werkgever - werkt binnen een kwaliteitssysteem Professionaliteit (algemeen) Vaardigheden - Verrichten en interpreteren van lumbaalpunctie - Beoordelen CT en MRI van het cerebrum - Bepalen EMV score

Visite/SEH Ontslagbrief

2

Verschillende besprekingen 3

Refereeravond Relevante wetenschappelijke literatuur Organisatie SEH

3

1 1 3

Kenmerkende beroepssituaties - De patiënt met een trauma aan hoofd en ruggenmerg - Een patiënt met coma en neurologische uitvalsverschijnselen - Een patiënt met hoofdpijn - Een patiënt met een insult - Een patiënt met een syncope - Een patiënt met duizeligheid en vertigo


49

Stage longziekten Algemeen Stagebegeleider: Duur: Stageplanning:

Dr. A.J.M. Schreurs 8 weken e 2 jaar

Doel van de stage Het doel van de stage is dat de AIOS een adequate behandeling kan inzetten bij de patiënt die zich presenteert met pijn op de borst en/of dyspnoe en noodzakelijke acties onderneemt bij de respiratoir bedreigde patiënt. Daarnaast kennis opdoen van het vervolgtraject van de longpatiënt die zich op de SEH meldt. Korte omschrijving De nadruk ligt op SEH werkzaamheden bij patiënten met acute pulmonale ziektebeelden. Tevens is er tijd voor het bijwonen van longfunctie onderzoek en therapeutische ingrepen op de longfunctiekamer. Voorbereiding Lokale protocollen voor longgeneeskunde in I-portal Protocollen van de Nederlandse vereniging voor longgeneeskunde Opleidingsactiviteiten Grote visite Acute Opname Afdeling SEH longziekten Behandelkamer longziekten: thoraxdrainages Longfunctie Referaat / journal club Bijwonen onderwijsactiviteiten Geven van onderwijs aan semi-artsen en mede AIOS Bijwonen overdrachten en bijdragen leveren aan overdrachten Bijwonen complicatiebesprekingen Bijwonen radiologie besprekingen Overzicht onderwijsmomenten en besprekingen Dag Tijdstip Bespreking Dagelijks 8.00-8.30 Ochtendoverdracht 16.30-17.00 Middagoverdracht + radiologiebespreking Maandag 17.00-18.00 Oncologiebespreking Dinsdag Woensdag

Donderdag Vrijdag Overige

12.00-13.00 11.00-12.30 12.30-13.30 15.00-16.00 17.00-18.30

Polibespreking Grote visite/casusbespreking afdelingspatienten e 2 woensdag vd maand PA bespreking/ 4x/jr multidisciplinaire diffuse longafwijkingen bespreking Onderwijs Discipline overstijgend onderwijs

17-30-20.00

Maandelijks refereeravond (lokaal en regionaal)

Toetsing en beoordeling (portfolio) Minimaal 2 KPB Minimaal 1 OSAT Tussentijdse en eindbeoordeling met stagebegeleider en aanpassen IOP


50

Leerdoel-leermiddel-bekwaamheidsniveau Leerdoel Thema 1 Airway - monitoring aan te sluiten, te interpreteren en te handelen naar bevinden Thema 2 breathing Kent van tenminste de volgende ziektebeelden de epidemiologie, pathofysiologie, symptomatologie, diagnostiek van voorkeur en therapeutische opties: - respiratoire falen - luchtweginfecties - astma - pneumothorax - pleurale effusie - haemoptoe - longembolie Thema 3 : circulatie - Is in staat de haemodynamisch gecompromitteerde patiënt te herkennen en snel een adequate behandeling in te zetten. - Kent van de longembolie de epidemiologie, pathofysiologie, symptomatologie, diagnostiek van voorkeur en therapeutische opties. Thema 5: exposure/environmental - Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal diagnose van koorts op te stellen, met speciale aandacht voor TBC Thema 15: Pijnstilling en sedatie - Mate van pijn interpreteren met behulp van pijnscores. - Verzorgt tijdig veilige en effectieve pijnstilling - Neemt een weloverwogen beslissing welke toedieningsroute te gebruiken: enteraal of parenteraal. - Beheerst en maakt op indicatie gebruik van locale anesthesie technieken. - Kan bij pijnlijke procedures op indicatie veilig en onder adequate monitoring analgesie met sedatie combineren. - Herkent en behandelt complicaties ontstaan ten gevolge van analgesie en/of sedatie - Voert niet-medicamenteuze pijnstillingsstrategieën (immobilisatie, distractie) uit Communicatie - Verkrijgt informatie van / over de patiënt die relevant is in de context van een acute presentatie - Informeert de patiënt in begrijpelijke taal zoals beschreven in de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO). - Informeert en begeleidt patiënt, diens partner, familie en overige relaties (verder aangeduid als familie) correct. - Op correcte wijze kan omgaan met patiënten, “familie”, collegae, verpleging en andere bij de afdeling betrokken specialismen/disciplines. - In staat is adequaat te rapporteren aan huisarts en andere betrokken behandelaars ten aanzien van het ziektebeloop van IC-patiënten. Samenwerken - In staat is om in multidisciplinair verband, o.a. coördinerend, werkzaam te zijn en is geschikt om in een team te werken - Een leidinggevende rol op zich kan nemen bij de opvang van ernstig zieke acuut bedreigde patiënten. - Laat zien op adequate wijze samen te werken met collega’s in de acute zorgketen.


Leermiddel Afdeling longziekten Polikliniek: behandelkamer SEH Multidisciplinair oncologie bespreking Consulten

BN 2/3 3

3

2

3

Opname patiënt Slecht nieuws gesprek voeren Multidisciplinair overleg Ontslagbrief

3

3

51

- Kan omgaan met de beperkingen van anderen - Is in staat veilige feedback te geven Kennis en wetenschap Maatschappelijk handelen Organisatie Professionaliteit

3

Vaardigheden - thoraxdrainage, - interpretatie van respiratoire functietesten - pleurapunctie Kenmerkende beroepssituaties: - De patiënt met koorts - De patiënt met een intoxicatie (CO-inhalatie) - De patiënt met d dyspnoe - De patient met respiratoir falen - De patiënt met pijn op de borst


52

Stage Kindergeneeskunde Algemeen Stagebegeleider: Duur: Stageplanning:

E. de Vries 8 weken 2e jaar

Doel Het verkrijgen van kennis over en vaardigheden in de opvang van het acuut zieke kind. Daarnaast inzicht in adequate triage en professioneel overleg met de verantwoordelijke kinderarts. Bij de werkzaamheden is aandacht voor het benaderen van de patiënt op een manier passend bij de leeftijd en met aandacht voor het omgevingsmilieu van het kind. Daarnaast is er aandacht voor training van ( in de praktijk of in simulatietrainingen): BLS kinderen: leiden en deelnemen ALS kinderen: leiden en deelnemen Trauma-opvang kinderen volgens Advanced Pediatric Trauma Life Support- richtlijnen opvang kritisch zieke/instabiele kinderen volgens Advanced Pediatric Life Support- richtlijnen kindermishandeling: herkennen en actie ondernemen Voorbereiding Relevante protocollen van de vereniging voor kindergeneeskunde BLS en ALS training voor kinderen in JBZ APLS cursus Relevante lokale protocollen in i-portal Opbouw stage en werkzaamheden Om als AIOS inzicht te krijgen in de triage en de eerste opvang van kinderen op de SEH-afdeling zal tijdens de stage pediatrie aandacht besteed worden aan de verschillen met de volwassenen geneeskunde. Tijdens de stage komen de volgende onderdelen naar voren: presentatie van de klachten, morbiditeit, diagnostiek, therapie en beloop van ziekte. Hierin staan de verschillen in benadering van het zieke kind en (gedeelde) verantwoordelijkheid van ouders/verzorgers centraal. Daarnaast komen de competenties van professionals die worden vereist in denken handelwijze en verslaglegging in de kindergeneeskunde duidelijk aan bod. Tijdens de inwerkperiode wordt begeleiding gegeven in de opvang van vitaal bedreigde neonaten onder leiding van één van de neonatologen met instructie over neonatale reanimatie. Gedurende de stage is de AIOS verantwoordelijk voor het merendeel van de nieuwe patiënten welke op de SEH-afdeling en de spoedpoli worden gepresenteerd. Na beëindiging van de stage zal de AIOS tijdens de stages op de SEH onverwezen kinderen blijven zien om zo de opgedane kennis en kunde verder te ontwikkelen. Opleidingsactiviteiten Dagelijks overdrachten Grote visite kinderafdeling Spoedpoli/SEH Referaat/journal club Volgen van onderwijs Geven van onderwijs aan semi-artsen en mede AIOS Complicatiebesprekingen Radiologie bespreking MDO, besprekingen team kindermishandeling Overzicht onderwijsmomenten en besprekingen Dag Tijdstip Bespreking Dagelijks 8.45-9.15 Ochtendoverdracht 17.30-18.00 Middagoverdracht Maandag 12.30-13.00 Gynaecologiebespreking voor aios couveuseafdeling 16.30-17.00 Bacteriologieonderwijs De opleiding tot Spoed Eisende Hulp Arts in het Jeroen Bosch Ziekenhuis 2012

53

Dinsdag

13.00-15.00 17.00-17.30

Woensdag

15.00-16.00 16.00-17.00 17.00-18.30

Grote visite/casus bespreking/EBM topic Radiologiebespreking Onderwijs/Journal Club Perinatologie bespreking (om de week) Discipline overstijgend onderwijs

Donderdag Vrijdag

Toetsing en beoordeling (portfolio) Minimaal 2 KPB’s waarvan 1 van een kenmerkende beroepssituatie Tussentijdse en eindbeoordeling met stagebegeleider APLS examen Leerdoel-leermiddel-bekwaamheidsniveau Leerdoel Medisch handelen Thema 14: (Acute) kindergeneeskunde - Is in staat de eerste opvang te verrichten van ernstig zieke kinderen en de (eerste) behandeling te starten. - Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal diagnose bij acuut zieke kinderen op te stellen. - Bezit kennis en vaardigheden met betrekking tot kinderreanimatie en kan deze aanvangen. - Is in staat kinderen met een trauma of kritisch zieke kinderen volgens Advanced Pediatric Life Support (APLS)-richtlijnen op te vangen. - Is in staat om Basic Life Support (BLS) en Advanced Life Support (ALS) bij kinderen uit te voeren. - Heeft aandacht voor pijnstilling en kan deze met de juiste dosering en toedieningsweg toedienen. - Kent van tenminste de volgende ziektebeelden de epidemiologie, pathofysiologie, symptomatologie, diagnostiek van voorkeur en therapeutische opties: - Acute respiratoire aandoeningen - Koorts - Dehydratie/gastrointestinale ziekten - Meningitis - Insulten - Trauma Communicatie De SEH-arts: - bouwt een effectieve behandelrelatie op, rekening houdend met de sekse, leeftijd en ontwikkelingsniveau, belastbaarheid, levensbeschouwing en cultuurpatroon van de patiënt. - creëert een sfeer van vertrouwen. Samenwerken (algemeen) Kennis en wetenschap (algemeen)

Maatschappelijk handelen De SEH-arts:


Leermiddel SEH Spoedpoli Bedside-teaching Zelfstudie APLS

BN 2

Oudergesprekken 2

Bij consulten voor andere specialismen Refereeravond Lezen relevante wetenschappelijke literatuur SEH, visite en besprekingen

2

54

-

Heeft aandacht voor het omgevingsmilieu van het kind. Weet te handelen bij (vermoeden op) kindermishandeling. Bevordert de gezondheid door gerichte acties te ondernemen naar doelgroepen of instanties om de gezondheid van het individu en groepen in de samenleving te bevorderen. Organisatie (algemeen) - De SEH-arts is in staat de regie en coördinatie op een SEH-afdeling uit te oefenen met betrekking tot het stellen van prioriteiten en doelen, het maken van beleid en de inzet van middelen en medewerkers. De SEH-arts gaat op flexibele en slagvaardige wijze om met de wisselende en onvoorspelbare omstandigheden op de SEH-afdeling. Professionaliteit - Toont in het dagelijks werk duidelijke en hoge morele normen en waarden. - is in staat om ethische aspecten te (her)kennen die bij medische beslissingen in het geding zijn en morele vragen die in het medisch handelen ontstaan te analyseren Vaardigheden - Veneuze toegang (perifeer infuus, botnaald, centrale lijn) - Kinderreanimatie - Psychologische benaderingstrategieën van de patiënt met acute pijn Kenmerkende beroepssituaties: - Het kind met misselijkheid en braken - Het kind met verdenking op kindermishandeling - Het kind met koorts


SEH/afdeling

SEH/afdeling 3

1/3

55

Stage Intensive Care Stagebegeleider: Duur: Stageplanning:

C.P.C. de Jager 16 weken e 3 jaar

Doel: Het beheersen van de opvang en behandeling van de hemodynamische instabiele patiënt. Kennis en wetenschappelijke achtergrond van sedativa en inotropica. Het leiden van een team in een acute situatie. Medisch inhoudelijk disciplineoverstijgend denken en handelen. Voorbereiding: - Fundamental Critical Care Support. Cursus moet met succes zijn afgerond voor aanvang van stage. - Cursus BLS en ALS in JBZ - Geschikt leerboek op het gebied van de Intensive Care geneeskunde: - The ICU-Book, P.L. Marino, Lippincott Williams & Wilkins, 4e druk, 2007; - Assistentenklapper en protocollen Intensive Care JBZ in I portal Opbouw van de stage en werkzaamheden: De gehele stage vindt plaats op de Intensive Care afdeling (closed format IC level 3) in een dienstrooster met wisselend dag, avond en nachtdiensten. De AIOS heeft een deel van de afdeling onder zijn verantwoording waarvoor hij het eerste aanspreekpunt is voor zowel verpleegkundigen, familie en andere disciplines. Het beleid voor deze patiënten wordt onder supervisie van de intensivisten gemaakt en uitgevoerd. Supervisie en overdrachten vinden zoveel mogelijk aan het bed van de patiënt plaats. De AIOS zal naast stage op de afdeling consulten in huis verrichten. De AIOS is lid van het reanimatie team (verantwoordelijk voor de A en de B) en het spoedinterventie team in het JBZ. Tevens kan de AIOS worden gevraagd voor transport van instabiele patiënten binnen het eigen ziekenhuis of naar een ander ziekenhuis. Opleidingsactiviteiten: - dagelijkse IC-overdracht - dagelijkse multidisciplinaire IC-bespreking (MDO) - radiologiebespreking voor IC patiënten - visite met intensivist - opname nieuwe patiënten - slecht nieuws gesprek - BLS en ALS training JBZ - IC-necrologiebespreking - complicatie bespreking - FCCS - klinische les aan verpleging - groot thema-onderwijs - regionale IC bijeenkomsten en refereeravonden Overzicht onderwijsmomenten en besprekingen Dag Tijdstip Bespreking Dagelijks 08.00 - 08.45 Ochtendoverdracht Ontslag van patiënten, medische zorg liggende patienten 8.45-10.00 Radiologie bespreking 10.00 - 10.15 Multidisciplinair overleg 1300-1400 Interventies/familiegesprekken 14.00-16.30 Middag overdracht 16.30-17.00 Maandag 12.00-13.00 Necrologie bespreking 1e maandag van de maand 16.30-17.00 Journal club 1e maandag van de maand Dinsdag 12.30-13.00 Lunchbespreking (3e dinsdag van de maand) Woensdag 15.00-16.30 IC onderwijs (1x per 2 weken gecombineerd met SEH onderwijs) De opleiding tot Spoed Eisende Hulp Arts in het Jeroen Bosch Ziekenhuis 2012

56

17.00-18.30 Donderdag Vrijdag Overig

Specialisme overstijgend onderwijs

Lange liggers bespreking Klinische les voor verpleging en groot thema onderwijs 1x per 1-2 maanden Complicatiebespreking 1x permaand

Toetsing en beoordeling - Examen FCCS - Minimaal 4 KPB’s waarvan minimaal 1 over een kenmerkende beroepssituatie - Minimaal 2 OSATS - 1x 360 graden feedback - 1 case based discussion en 1 Critically Appraised Topic (CAT) gedurende de stage (tijdens journalclub en/of lunchbespreking) - Tussentijdse en eindbeoordeling met stagebegeleider met aanpassing in het IOP Leerdoel-leermiddel-bekwaamheidsniveau Leerdoel Medisch handelen Thema 1: Airway Is in staat tot het verkrijgen en behouden van een adequate ademweg onder speciale omstandigheden (o.a. kinderen, CWK immobilisatie, geïntoxiceerde en / of combatieve patiënt). Kan monitoring van de patiënt (o.a. saturatie en capnografie) aan te sluiten, te interpreteren en te handelen naar bevinden. Heeft kennis van en kan in geval van nood technieken uit het moeilijke luchtweg algoritme toepassen. Thema 2: Breathing Is in staat een gedetailleerde bloedgasanalyse uit te voeren en te interpreteren Kent van tenminste de volgende ziektebeelden de epidemiologie, pathofysiologie, symptomatologie, diagnostiek van voorkeur en therapeutische opties: respiratoir falen aspiratie vreemd lichaam ARDS Thema 3: Circulation Is in staat de haemodynamisch gecompromitteerde patiënt te herkennen en snel een adequate behandeling in te zetten Kent van tenminste de volgende ziektebeelden de epidemiologie, pathosfysiologie, symptomatologie, diagnostiek van voorkeur en therapeutische opties: Pijn op de borst: spanningspneumothorax, myocard ischemie Shock: hypovolemisch, distributief, sepsis, kennis van vaso-actieve middelen, vochtmanagement, monitoren Is in staat effectief en veilig vochtmanagement te voeren rekening houdend met eventuele co-morbiditeit. Kan de patiënt in shock op adequate wijze monitoren. Cardiaal arrest: Is in staat advanced cardiac life support (ACLS) te verrichten volgens de richtlijnen van de European Resuscitation Counsel (ERC), rekening houdend met lokale protocollen: Basic Life Support (BLS) Universele Advanced Life Support (ALS) algoritme De protocollen: Ventrikel fibrilleren/ventrikel tachycardie Asystolie/Polsloze Elektrische Activiteit (PEA) Kan anticiperen op de meest voorkomende peri-arrest aritmieën en weet deze adequaat te behandelen. Is in staat behandelbare oorzaken van het cardiaal arrest op te sporen en te De opleiding tot Spoed Eisende Hulp Arts in het Jeroen Bosch Ziekenhuis 2012

Leermiddel

BN 2/3

Dagelijkse visite IC Opname nieuwe patiënten IC Bedside-teaching Consulten op afdeling/SEH

3

Deelname SIT team en reanimatie team BLS/ALS training en E-learning Zelfstudie 2/3

57

behandelen. Thema 5: exposure/environmental Is in staat (eventueel met behulp van gerichte aanvullende diagnostiek) een uitgebreide differentiaal diagnose van koorts op te stellen, met speciale aandacht voor de meest levensbedreigende aandoeningen: Sepsis/ SIRS Brandwonden: Heeft speciale aandacht voor de preventie en behandeling van complicaties zoals: Inhalatietrauma CO-intoxicatie Thema 15: (acute) pijnstilling en sedatie Kan de mate van pijn interpreteren met behulp van pijnscores. Is in staat tijdig veilige en effectieve pijnstilling te verzorgen. Is in staat niet-medicamenteuze pijnstilling-strategieën (immobilisatie, distractie) uit te voeren Communicatie Verkrijgt informatie van / over de patiënt die relevant is in de context van een acute presentatie Informeert de patiënt in begrijpelijke taal zoals beschreven in de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO). Informeert en begeleidt patiënt, diens partner, familie en overige relaties (verder aangeduid als familie) correct. Op correcte wijze kan omgaan met patiënten, “familie”, collegae, verpleging en andere bij de afdeling betrokken specialismen/disciplines. Is in staat adequaat te rapporteren aan huisarts en andere betrokken behandelaars ten aanzien van het ziektebeloop van IC-patiënten. Samenwerken Is in staat om in multidisciplinair verband, o.a. coördinerend, werkzaam te zijn en is geschikt om in een team te werken Kan een leidinggevende rol op zich nemen bij de opvang van ernstig zieke acuut bedreigde patiënten Kan een leidinggevende rol op zich nemen binnen het reanimatieteam van het ziekenhuis Kan Intensive Care patiënten overzichtelijk presenteren tijdens overdrachten en patiëntenbesprekingen Laat zien op adequate wijze samen te werken met collega’s in de acute zorgketen. Kan omgaan met de beperkingen van anderen Is in staat veilige feedback te geven Kennis en wetenschap Onderwijs geven aan coassistenten/verpleging De verplichte onderwijsbijeenkomsten bijwoont en daaraan bij voorkeur zelf actief bijdraagt

2/3

2/3

Opname IC patiënt Slecht nieuws gesprek voeren

Ontslagbrief

BLS/ALS training SIT-en reanimatieteam Verschillende besprekingen

Klinische les aan verpleging Refereeravonden Lezen van relevante wetenschappelijke literatuur

Maatschappelijk handelen Kent de criteria en mogelijkheden van donatie, handelt in overeenstemming met deze criteria en neemt zo nodig beslissingen in het belang van de patiënt en nabestaanden

Invullen overlijdens en donatie formulieren Voeren slecht nieuws gesprek

Organisatie Is in staat om in multidisciplinair verband, o.a. coördinerend, werkzaam te zijn Doet ervaring op in het werken met een Patiënt Data Management System (PDMS)

Verslaglegging tijdens visite en bij nieuwe opnames

Professionaliteit Is in staat om ondanks de vaak hoge tijdsdruk en urgentie van handelen medische zorg op hoogstaand niveau te verlenen Kent en respecteert de grenzen van de eigen competenties Voldoende zelfkennis & -inschatting aan de dag legt en de juiste balans weet te vinden tussen zelfstandig handelen, overleg en verzoek om hulp van supervisor, ICverpleegkundigen of anderen Leert om eigen gevoelens (reflecterend) te analyseren en bespreekbaar te maken.


58

-

Leert omgaan met ethische dilemma’s zoals die zich voordoen op een IC en ervaring opdoet met de bespreking daarvan

Vaardigheden Naaldconiotomie Beademingsstrategieën: invasief en non-invasief Monitoring vitale functies Arterielijn Kenmerkende beroepssituatie Luchtwegmanagement


Interventies op de afdeling

2/3

2/3

59

Stage Regionale Ambulance Voorziening Algemeen Supervisor: Duur: Stageplanning:

Chris Bruggemans 2 weken 3e jaar

Achtergrond Binnen de RAV (regionale ambulance vervoer) wordt onderscheid gemaakt tussen de ambulancediensten en meldkamers ambulancediensten (MKA’s). Bij de meldkamer komen de vragen om hulp binnen, meestal via het landelijk alarmnummer 112. De meldkamercentralist geeft het ambulanceteam de ritopdracht. Het ambulanceteam zorgt ter plaatse voor de eerste hulp aan de patiënt en vervoert zo nodig die naar het meest aangewezen ziekenhuis. De meldkamercentralist is altijd een verpleegkundige. Het ambulanceteam bestaat uit een verpleegkundige (vooropleiding meestal IC- of SEH-verpleegkundige) en een chauffeur. De centralist en het ambulanceteam werken met landelijke protocollen. De RAV kent vier soorten ritten. Er wordt onderscheid gemaakt op basis van ernst van de klachten/ trauma: A1: zwaailicht en sirene, binnen 15 minuten ter plaatse. Meldkamer moet ervoor zorgen dat er binnen 2 minuten een ambulance op pad is en dat de ambulance binnen 15 minuten ter plaatse is. A2: minder acuut zonder sirene en zwaailicht, wel binnen 20-30 minuten ter plaatse B: B-vervoer: transport vervoer van patiënten, bijv. van ziekenhuis of naar ziekenhuis of voor bestraling. VWS: voorwaardenscheppend: dit houdt in dat er een ambulance ergens in de regio moet staan om het gebied af te dekken zodat er overal in de regio binnen 15 min een ambulance ter plaatse is. Doel Inzicht verkrijgen in bovenstaande materie en kennis maken met de prehospitale acute hulpverlening. Naast het meerijden op de ambulance, kan er besproken worden dat de AIOS onder supervisie van een ambulanceverpleegkundige zelf patiënten kan gaan zien en behandelen. Hierbij is ook aandacht voor de protocollen t.a.v. rampengeneeskunde. Voorbereiding Protocollen landelijke ambulance dienst uit het zakboek LPA De protocollen zijn ook te downloaden op www.ambulancezorg.nl Opbouw stage en werkzaamheden Eén dagdeel wordt doorgebracht op de centrale meldkamer. De rest van de stage wordt de AIOS ingedeeld in diensten op de ambulance (met een chauffeur en verpleegkundige) of met een rapid responder. Gedurende deze ritten zal de AIOS als vanzelf verschillende RAV-posten / ziekenhuizen / verpleeghuizen bezoeken. De verpleegkundige van de RAV auto, waarop de AIOS is ingedeeld geeft supervisie. Als achterwacht dient de Medisch Manager van de RAV. Het is de bedoeling dat de AIOS zo veel mogelijk functioneert als een ambulance verpleegkundige en conform de protocollen de patiënt beoordeelt, de behandeling instelt, beslissingen neemt over vervoer en de overdracht doet op de SEH, dit alles uiteraard i.o.m. en onder eindverantwoordelijkheid van de ambulanceverpleegkundige. Opleidingsactiviteiten - Ritten met de ambulance - Patiënten overdracht op de SEH Toetsing en beoordeling (portfolio) - Minimaal 2 KPB’s - Minimaal 1 OSAT - Tussentijdse en eindbeoordeling met stagebegeleider


60

Thema-leerdoel-leermiddel-bekwaamheidsniveau Leerdoel Medisch handelen Thema 1: Airway Is in staat een geobstrueerde luchtweg te herkennen. Is in staat met basale luchtwegtechnieken de luchtweg vrij te maken en te houden Thema 2: Breathing Is in staat de eerste opvang te verrichten en de (eerste) behandeling te starten Thema 3: Circulatie Is in staat om hoog-risico patiënten snel te identificeren, de eerste opvang te verrichten en de (eerste) behandeling te starten van patiënten met pijn op de borst, palpitaties en shock. Is in staat de haemodynamisch gecompromitteerde patiënt te herkennen en snel een adequate behandeling in te zetten Thema 12: Huisartsgeneeskunde en “eerste lijns” aandoeningen Is in staat om “eerstelijns” acute aandoeningen op te vangen, te onderzoeken en te behandelen Thema 15: Acute pijnstilling en sedatie Kan de mate van pijn interpreteren met behulp van pijnscores Is in staat tijdig veilige en effectieve pijnstilling te verzorgen Heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van analgetica: paracetamol, NSAID’s, opiaten, ketamine, lokale anaesthetica en sedativa Is in staat een weloverwogen beslissing te nemen welke toedieningsroute te gebruiken: enteraal of parenteraal Thema 16: Prehospitale acute hulpverlening en Rampengeneeskunde De SEH-arts is op de hoogte van de mogelijkheden en onmogelijkheden van de medische zorg in de prehospitale setting. Is in staat triage te verrichten bij grote groepen slachtoffers. Heeft kennis van lichamelijke aandoeningen veroorzaakt door: Chemische stoffen Biologische wapens Nucleaire stoffen Natuurrampen Is getraind volgens de landelijke norm (HMIMS) Communicatie (algemeen) Samenwerken Werkt samen met de andere medisch specialisten en/of andere intra- en extramurale zorgverleners. Heeft kennis van de prehospitale zorgverlening en vervult daar waar nodig zijn taak Levert een bijdrage aan het optimaal functioneren van de SEH als schakel in de acute zorgketen Kennis en wetenschap (algemeen) Maatschappelijk handelen herkent gemaakte fouten binnen de gezondheidszorg en maakt deze bespreekbaar Organisatie Heeft oog voor en draagt bij aan de ontwikkeling van ketenzorg in de acute zorgketen Volgt bij- en nascholingsactiviteiten en andere activiteiten en past de opgedane kennis en vaardigheden toe in de praktijk Professionaliteit (algemeen) De SEH-arts bedrijft op professionele wijze spoedeisende geneeskunde bij patiënten met acute presentaties Vaardigheden Manuele luchtwegtechnieken Toepassing van orale luchtweg hulpmiddelen Masker-ballon ventilatie Monitoring van vitale functies Kenmerkende beroepssituaties: De patiënt met een ongeval op de openbare weg De patiënt met een eerstelijns zorgvraag Opleidingsplan Spoed Eisende Hulp arts Jeroen Bosch Ziekenhuis

Leermiddel Ritten ambulance Overdracht patiënten Zelfstudie HMIMS

BN 3

2

2

2/3

2/3

1/2

RAV 2

RAV

2

RAV 1

3

Stage Huisartsenpost (HAP) Stagebegeleider: P. Diepeveen Duur: 2 weken e Stageplanning: 3 jaar Achtergrond Huisartsenpost HOV is een coöperatie die is opgericht door huisartsen die werkzaam zijn in de regio van de districtshuisartsenvereniging Noord-Brabant Noordoost. Huisartsenpost HOV bestaat uit vier locaties: 's Hertogenbosch, Oss, Zaltbommel en Veghel. Ruim 250 huisartsen uit de gehele regio zijn lid van deze coöperatie. Samen verzorgen zij alle spoedeisende huisartsenhulp buiten kantooruren voor zo'n 550.000 patiënten. Doel: De AIOS bekend maken met de organisatie van de eerste lijn in het adherentiegebied. Daarnaast maakt de AIOS kennis met de klachten en aandoeningen waarmee patiënten zich melden op de huisartsenpost en de daarbij behorende behandeling. Deze stage zal een bijdrage leveren aan het begrip krijgen voor de situatie waarin een verwijzend huisarts zich kan bevinden, waarbij het nemen van beslissingen zonder aanvullend onderzoek aandacht zal krijgen. Voorbereiding NHG-standaarden Opbouw van de stage en werkzaamheden De AIOS werkt tijdens avonddiensten en weekenddiensten onder supervisie van de dienstdoende huisarts op de post. Er zal gestart worden met een dag op het call center waar de AIOS zich een beeld kan vormen van de organisatie en moeilijkheid van telefonische triage. Tijdens de diensten op de huisartsen post zal de AIOS in het begin van de stage ook worden ingepland bij een visite arts. Meerijden met visites geeft juist een indruk van het typische huisartsenwerk, waarbij de thuissituatie ook zijn invloed heeft op het maken van beslissingen. De rest van de stage zal de AIOS patiënten zien op de huisartsenpost zelf. Opleidingsactiviteiten: - Patiënten op de HAP - Visites bij patiënten thuis - Bedside teaching Toetsing en beoordeling Minimaal 2 KPB’s Tussentijdse en eindbeoordeling met stagebegeleider en aanpassen IOP

Leerdoel Medisch handelen Thema 12: Huisartsgeneeskunde en “eerstelijns” aandoeningen is in staat om “eerstelijns” acute aandoeningen op te vangen, te onderzoeken en te behandelen heeft kennis van de NHG-standaarden, met name welke van toepassing zijn op acute situaties en andere voor de SEH-arts relevante werkafspraken, protocollen en richtlijnen integreert kennis omtrent de demografie en epidemiologie van aandoeningen bij acute presentaties in de medische besluitvorming Thema 15: Acute pijnstilling en sedatie kan de mate van pijn interpreteren met behulp van pijnscores is in staat tijdig veilige en effectieve pijnstilling te verzorgen heeft een grondige kennis van de (contra)indicaties, werking- en bijwerkingprofiel van analgetica: paracetamol, NSAID’s, opiaten en lokale anaesthetica is in staat een weloverwogen beslissing te nemen welke toedieningsroute te gebruiken:

Opleidingsplan Spoed Eisende Hulp arts Jeroen Bosch Ziekenhuis

Leermiddel Patiënten op de HAP Visites Bedside-teaching NHG-standaard Zelfstudie

BN 3

2/3

enteraal of parenteraal. Beheerst en maakt op indicatie gebruik van locale anesthesie technieken. Communicatie De SEH-arts: leeft zich zo goed mogelijk in, in de situatie van de patiënt, diens begeleiders en andere zorgverleners is in staat om op een gestructureerde en effectieve wijze medische informatie naar anderen te verwoorden Samenwerken De SEH-arts: neemt deel aan interdisciplinair overleg en laat zien meningen van anderen te respecteren, overwegen en accepteren en brengt eigen expertise en meningen in. levert door middel van transmurale samenwerking en overleg een bijdrage aan de ontwikkeling van de acute zorgketen. heeft kennis van de verschillen en overeenkomsten m.b.t. het differentiaal diagnostisch denken, mogelijkheden tot het doen van diagnostisch onderzoek en verrichtingen tussen huisarts en SEH-arts in de dagelijkse praktijk. Kennis en wetenschap (algemeen) Maatschappelijk handelen De SEH-arts: kent en handelt volgens de wettelijke bepalingen gesteld in de wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (BIG). kent en handelt volgens de gedragsregels van de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG) bij de informatieverstrekking aan en over de patiënt informeert de patiënt desgewenst over klachtenprocedures en –instanties. Organisatie De SEH-arts: coördineert de patiëntenlogistiek en andere processen op de SEH-afdeling is op de hoogte van de organisatorische structuur en principes van de huisartsenpraktijk, zowel intern als extern Professionaliteit (algemeen) Vaardigheden: Kenmerkende beroepssituaties De patiënt met een eerstelijns zorgvraag


3

2 2 3

2/3 2/3 2/3

3 3

Overzicht kenmerkende beroepssituaties en te beoordelen competenties Thema

Kenmerkende Beroepssituatie

MH

C

S

KW

Ma

O

P

X

X

X

X

1 2

Luchtwegmanagement De patiënt met dyspneu

X X

X

X X

3

De patient met respiratoir falen De patiënt in een cardiaal arrest

X X

X X

X X

De patiënt met pijn op de borst De patiënt in shock

X X

X

De patiënt met palpitaties De patiënt in coma en/of neurologische uitvalsverschijnselen

X X

X X

De patiënt met insulten De patiënt met syncope

X X

X X

De patiënt met duizeligheid, vertigo of hoofdpijn De patiënt met koorts

X X

X

De patiënt met een intoxicatie De patiënt met een leefmilieu gerelateerde aandoening

X X

6

De patiënt met buikpijn en/of misselijkheid en braken De patiënt met rug- en bekkenpijn

X X

7

De patiënt met een epistaxis De patiënt met een corpus alienum in het oog

X X

X X

De patiënt met een aangezichtstrauma De patiënt met een ontregeling van diabetes mellitus

X X

X

8 9

De patiënt met een onbegrepen bloeding De patiënt met een exantheem

X X

X

X

X X

X X

X X

11

De patiënt met niet-traumatische pijn aan extremiteiten De patiënt met pijn aan extremiteiten gerelateerd aan een trauma De patiënt met suicidaliteit

X

X

12 13

De patiënt met een eerstelijns (zorg)vraag De patiënt met een delier

X X

X

X

14

De patiënt zonder medische opname-indicatie maar die om sociale redenen niet naar huis kan Het kind met misselijkheid en braken

15 16

De patiënt met een schouderluxatie De patiënt met een ongeval op de openbare weg

X X

X X

X

X

X

X

X

X

X

X

17

De situatie waarin ten tijde van een overvolle afdeling er een aantal vitaal bedreigde patiënten tegelijk aangekondigd worden. De patiënt met een trauma aan hoofd en ruggenmerg

X

X

X

X

De patiënt met een trauma aan de romp (thorax, abdomen, bekken en urogenitaal) De patiënt met een trauma aan de extremiteiten

X

X

X

X

X

X

X

Kinderen met een trauma Ouderen met een trauma

X X

X X

X X

De patiënt met een trauma tijdens de zwangerschap

X

X

X

4

5

10


X X X

X

X

X X X X X X X X X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X X

Deel 3 De voortgang van de individuele AIOS spoedeisende geneekunde


3.1

Ontwikkeling en groei AIOS

De opleiding is sterk praktijkgericht en bestaat uit het gedurende drie jaar werken in delen van het vakgebied. Het opleiden van AIOS vindt met name op de werkplek plaats, tijdens de patiëntenzorg. Op elk moment kan er dan ook geleerd worden. De stages beschrijven samen het gehele vakgebied en vormen de kern van de verplichte leermiddelen. Alle stages bieden de AIOS de mogelijkheid tot het groeien in de diverse competenties. Het dashbord laat zien op welk niveau een AIOS een thema beheerst. Het onderwijs met betrekking tot de thema’s is grotendeels gerelateerd aan activiteiten tijdens het dagelijkse werk (opleidingsactiviteiten). De AIOS neemt tijdens het werk deel aan de opleidingsmomenten die het meest relevant zijn voor de stage en de fase van de opleiding. Voor de ontwikkeling van kennis en wetenschap wordt onder meer gebruik gemaakt van referaten, CAT, journal club. Door de groeicurve van de AIOS gedurende de gehele opleiding wordt het niveau van SEH-arts bereikt voor alle competenties. Deze groei wordt bewaakt in de voortgangsgesprekken tussen opleider en AIOS. Verslaglegging en documentatie ten aanzien van deze groei zijn terug te vinden in het dashbord en het portfolio van de AIOS. Van de AIOS wordt verwacht dat er een toename plaatsvindt in het zelfstandig functioneren (afname supervisie) in steeds complexere situaties. Het kennen van eigen grenzen (en daarmee tijdig inschakelen van hulp) zijn belangrijke competenties die gedurende de opleiding ontwikkeld worden. Het monitoren van de groei wordt bewaakt door het vastleggen van groei en specifieke afspraken in het individuele opleidingsplan en het dashbord. De planning van en vooral de inhoud van de stages vindt plaats in overleg tussen opleider, stagebegeleider en AIOS. Op die manier is men gezamenlijk regisseur van de opleiding. De AIOS bespreekt in een introductiegesprek de voor hem geldende leerdoelen per stage (stage-afhankelijk, stage-onafhankelijk en individueel) met de stagebegeleider die de betreffende stage begeleidt. Aan het einde van de stage wordt met de AIOS, stagebegeleider en de SEH-arts die aanspreekpunt is voor die stage een evaluatie en beoordelingsgesprek gehouden. In dit gesprek wordt de stage geevalueerd. Positieve en verbeterpunten worden besproken. Tevens worden de leerdoelen van de AIOS besproken en wordt gekeken welke leerdoelen behaald zijn en welke leerdoelen er nog open staan. In het kader van het lijnleren zullen deze leerdoelen meegenomen worden naar een volgende (SEH)stage. 3.2

Voortgang en beoordelen

Zelfreflectie van de afgelopen periode en het portfolio zijn de basis voor de voortgangsgesprekken met de opleider of plaatsvervangend opleider en de mentor. Om de ontwikkeling en voortgang van de AIOS tijdens de stages te monitoren en bij te stellen zullen naast deze voortgangsgesprekken regelmatig evaluatiegesprekken worden gevoerd. In de volgende tabel zijn deze overzichtelijk opgenomen. Deze gesprekken hebben als doel de totale vorderingen van de AIOS te bespreken. Op basis van het portfolio (en de directe beoordeling van supervisoren met behulp van OSATS en KPB´s) wordt de voortgang besproken. In het stroomdiagram in het tweede deel van dit plan is een uitgebreid overzicht opgenomen. De opleiding tot SEH-arts kent de volgende gespreksmomenten; Voortgangsgesprekken - 1ste jaar minimaal 1 keer per kwartaal - 2de en 3de jaar minimaal 2 keer per jaar Geschiktheidsbeoordeling - einde 1ste jaar en einde 2de jaar Eindbeoordeling - 3 maanden voor afronding laatste jaar


3.3

Begeleiding en supervisie

Tijdens de stage is de stagebegeleider het eerste aanspreekpunt voor de AIOS. De supervisie wordt door alle supervisoren verzorgd. Onderstaand schema laat zien welke gesprekken er gedurende de stage worden gehouden om deze begeleiding goed vorm te geven. Stagebegeleiding

gesprek met deelstageopleider (met SEH-arts)

voor aanvang stage

-

halverwege stage

bespreken gegevens portfolio beoordeling 7 competenties/thema’s zelfreflectie afspraken komende periode (met stagebegeleider)

einde stage

-

leerdoelen stage afspraken stage

bespreken gegevens portfolio beoordeling 7 competenties/thema’s zijn leerdoelen behaald? zelfreflectie (met SEH-arts)

Actie leerdoelen en afspraken toevoegen aan IOP (door AIOS) OSATS KPB’s afspraken toevoegen aan IOP (door AIOS), dashbord afspraken toevoegen aan IOP (door AIOS), dashbord evaluatie stage

Schema 1 Gesprekken stagebegeleide, mentor en AIOS Bijzondere aandacht dient hierbij uit te gaan naar het individuele leerdoel. Deze individuele leerdoelen worden vastgesteld tijdens het voortgangsgesprek met de opleider. Zo wordt niet nodeloos veel energie gestoken in competenties die al op het nodige niveau blijken te zijn ontwikkeld en slechts ‘periodiek onderhoud’ behoeven en wordt extra aandacht besteed aan achterblijvende competenties, zodat tijdens de opleiding een evenwichtig competentieprofiel ontstaat tijdens de opleiding. Met de AIOS worden inhoudelijke doelen met betrekking tot de thema’s gesteld. Bij het volgen van stages zal de AIOS zich gedurende een bepaalde periode verdiepen in de problematiek van de thema’s die bij de stages horen en zal hier ook formatief op worden getoetst (Kennis als onderdeel van de competentie medisch handelen). Overzicht begeleiding individuele AIOS Onderstaande figuur geeft de globale structuur weer van de begeleiding van de individuele AIOS gedurende zijn opleiding met welke onderwerpen in welk gesprek besproken worden. (in blauw gesprekken met de opleider).


IOP -

Kenmerken stage Thema’s KPB’s/OSATS/ 0 CAT / 360 feedback Onderwijs Referaat etc. Persoonlijke leerdoelen

Kennismakingsgesprek met opleider CV Opleidingstructuur Modelinstructie aios Eventuele persoonlijke leerdoelen Lokale situatie: opleidingsplan

Tijdens introductie stage afspreken: Thema’s Leerdoelen Toetsing Wederzijdse Verwachtingen

Halverwege stage Thema’s: voortgang Verrichtingen – OSATS KPB’s Briefbeoordelingen Opleidingsklimaat Bijstellen/afspreken: Thema Leerdoelen Toetsing IOP – bijstelling/dashbord

Afronding stage Thema’s: voortgang Verrichtingen – OSATS KPB’s Briefbeoordelingen Opleidingsklimaat Stagebeoordeling IOP – bijstelling/dashbord

Voortgangsgesprek met opleider bespreken: stages thema’s verrichtingen – OSATS Briefbeoordelingen Reflectiegesprek Leerklimaat cursussen Afspreken: Stage Thema’s Persoonlijke leerdoelen Toetsing IOP – bijstelling/dashbord

IOP/dashbord Thema’s KPB’s/OSATS/ 0 CAT / 360 feedback Onderwijs Referaat etc. Persoonlijke leerdoelen


Toetsmatrix: overzicht onderwijs- en toetsingsinstrumenten, competenties en beoordelingen Toetsing

3 mnd

½ jaar

9 mnd

1 jr

1½ jr

2 jr

2½ jr

3 jr

Voortgangsgesprek Alle competenties

☺

☺

☺

☺

☺

☺

☺

☺

Geschiktheidsbeoordeling Alle competenties

☺

☺

☺

Voortgangstoets Medisch handelen

☺

☺

☺

360 graden beoordeling Communicatie, samenwerking, organisatie en professionaliteit

☺

☺

☺

Zelfreflectie Alle competenties

☺

☺

☺

☺

☺

☺

CAT (Critical Appraised Topic) Kennis en wetenschap

☺

☺

☺

☺

☺

☺

KPB (Klinische Praktijkbeoordeling) Alle competenties OSATS (objective structured assessment of technical skills) Medisch handelen

Cursorisch onderwijs Alle competenties

12X per jaar

12X per jaar

12X per jaar

4X per jaar

4X per jaar

4x per jaar

Totaal minimaal 10 dagen cursorisch onderwijs per jaar waarvan: lokaal 3 dagen regionaal 1 dag landelijk (NVSHA) (ATLS)

Totaal minimaal 10 dagen cursorisch onderwijs per jaar waarvan: lokaal 3 dagen regionaal 1 dag landelijk (NVSHA)

Totaal minimaal 10 dagen cursorisch onderwijs per jaar waarvan: lokaal 3 dagen regionaal 1 dag landelijk (NVSHA) ACLS/APLS

Voordracht of 1e auteur peer-reviewed artikel of poster op congres Kennis en wetenschap

Minimaal 1 artikel, presentatie of poster

Rood: Summatieve toets Bruin/rood: de competenties die met betreffende instrument worden getoetst Tabel 7: toetsmatrix


3.4

Wat wordt van de AIOS verwacht?

Uiteraard een positieve en pro-actieve houding ten aanzien van de eigen opleiding. Dit houdt in dat zelf initiatief wordt genomen voor het verkrijgen van feedback met behulp van een OSATS en KPB, dat deze worden opgenomen in het portfolio en dat de AIOS zich bloot stelt aan de noodzakelijke leerdoelen.

3.5

Portfolio

Overeenkomstig de richtlijnen is de AIOS verplicht een verzameling bij te houden van documenten waarin op systematische wijze de voortgang in de opleiding wordt gedocumenteerd. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van het digitial portfolio ePASS. Het portfolio en het voortgangsgesprek hangen nauw met elkaar samen. Het portfolio levert de informatie op basis waarvan het voortgangsgesprek wordt gevoerd. Daarmee vormen zij een leidraad in de opleiding. Het portfolio is een verzameling van informatiebronnen en beoordelingsgegevens op basis waarvan individuele leerdoelen geformuleerd kunnen worden en reflectie op het functioneren van de AIOS door zichzelf en anderen kan plaatsvinden. Tevens worden verplichte onderdelen hierin afgetekend en toetsuitslagen verzameld. Zie schema op de volgende pagina “wanneer zit wat in het portfolio”, hierin staat per periode wat in het portfolio moet worden opgenomen. In onderstaande tabel staan de onderwerpen op een rij. In tabel 7 is een overzicht opgenomen met de minimale toetsing gedurende de opleiding. Het portfolio van de SEH-arts omvat ten minste de volgende onderdelen: - een individueel opleidingsplan (IOP) inclusief opleidingsschema - reflectie verslagen - de documenten ten behoeve van de toetsing, beoordeling van de AIOS (KPB, OSATS, verslagen voortgangs-en beoordelingsgesprekken etc.) - stagebeoordelingen - de gehouden voordrachten en/of referaten - de gepubliceerde artikelen - de gevolgde cursussen, inclusief certificaten - deelname certificaten regionale en landelijke onderwijsdagen

Opleidingsplan Spoed Eisende Hulp arts Jeroen Bosch Ziekenhuis Onderweg naar morgen versie 2.0

Wat zit wanneer minimaal in het portfolio?

3X voortgangsgesprek 1X voortgangstoets 1X 360 graden 1X zelfreflectie 9X KPB bijgesteld IOP

1X voortgangsgesprek 3X KPB Individueel Opleidingsplan (IOP)

3 mnd

6 mnd

2X voortgangsgesprek 1X zelfreflectie 6X KPB 1 CAT bijgesteld IOP

9 mnd

1 jaar

1X geschiktheidsbeoordeling 5X voortgangsgesprek 1X voortgangstoets 1X 360 graden 3X zelfreflectie 18X KPB 6X OSATS 3X CAT 1X refereer bijgesteld IOP

1 ½ jaar

1X geschiktheidsbeoordeling 4X voortgangsgesprek 1X voortgangstoets 1X 360 graden 2X zelfreflectie 12 X KPB 4X OSATS 2 X CAT bijgesteld IOP


2 jaar

2X geschiktheidsbeoordeling 6X voortgangsgesprek 2X voortgangstoets 2X 360 graden 4X zelfreflectie 24X KPB 8X OSATS 4X CAT 1X refereer bijgesteld IOP

2 ½ jaar

3 jaar

3X geschiktheidsbeoordeling 8X voortgangsgesprek 3X voortgangstoets 3X 360 graden 6X zelfreflectie 36X KPB 12X OSATS 6X CAT 2Xreferaat

3.6

Individueel opleidingsplan (IOP)

Bij aanvang van de opleiding stelt de AIOS in samenspraak met de opleider een individueel opleidingsplan (IOP) op. In een begeleidend opleidingsschema worden de verschillende stages in een tijdpad aangegeven (zie overzicht opleiding JBZ). Daarnaast zijn in het IOP de individuele leerdoelen van de AIOS opgenomen. De inbreng van de AIOS in het individueel opleidingsplan De AIOS dient over zijn ontwikkeling te reflecteren. Dit kan enerzijds aan de hand van de gekregen feedback (KPB, OSATS, 360 graden feedback), maar daarnaast is het noodzakelijk dat de AIOS bijhoudt welke ervaringen aan de ontwikkeling van de competenties van een bepaald thema gedurende de stages hebben bijgedragen. De doorgemaakte ontwikkelingen dienen in een individueel opleidingsplan (IOP) bijgehouden te worden. Hierin dient de AIOS per stage aan te tekenen hoe er aan een thema is gewerkt: bijvoorbeeld welk soort patiënten of pathologie er is gezien, wat er is geleerd en hoe dit is ervaren. Naast de toetsingsverslagen (KPB, OSATS etc.) reflecteert de AIOS middels het IOP over de vorderingen in de opleiding en bespreekt dit met de opleider tijdens de voortgangsgesprekken. De AIOS is zelf verantwoordelijk voor het bijhouden van zijn eigen portfolio. Zoals eerder gezegd is het portfolio een middel om tot een gefundeerd oordeel te komen, het is geen doel op zich. Daarom zijn slechts minimumeisen opgesteld waaraan de inhoud van het portfolio moet voldoen Naar eigen wens en noodzaak kan de AIOS en de opleider dit (laten) uitbreiden. Aandachtspunten - Wat waren de afspraken bij het vorige gesprek? - In hoeverre zijn de afspraken geëffectueerd? - Hoe kijkt de AIOS nu terug op de afgelopen 3-6 maanden? - Welke sterkte-zwakte analyse wordt nu gegeven en op basis van welk bewijs (bijv. worden alle competenties in de analyse betrokken; worden uitspraken gedaan die voortvloeien uit de verzamelde bewijsmaterialen - Worden activiteiten genoemd die bijdragen tot het verbeteren van het functioneren voor wat betreft de “zwakke” punten dan wel het verder ontwikkelen van de “sterke” punten. - Welke afspraken dienen gemaakt te worden tot het volgende voortgangsgesprek. - Maak de afspraken zo specifiek mogelijk, haalbaar binnen een bepaalde tijdsperiode en toetsbaar, dus SMART. Zie ook het formulier IOP aan het einde van deel 3 3.7

Het voeren van een introductiegesprek aan het begin van de opleiding

Zie formulier E-pass Doel Afspraken maken tussen de AIOS en opleider over wederzijdse verwachtingen ten aanzien van het functioneren op de afdeling. Wanneer Bij de start van de opleiding. Werkwijze Afgesproken wordt, afhankelijk van de voorgeschiedenis van de AIOS, welke (onderdelen van) leerdoelen in de komende periode aan bod zullen komen en getoetst zullen gaan worden. Zowel stagespecifiek (zie stageomschrijving) en stage onafhankelijke leerdoelen. Ook het aantal Korte Praktijk Beoordelingen wordt afgesproken. Richtlijn is dat per maand één KPB wordt afgenomen tot een totaal van 12 KPB’s per AIOS/ jaar. Idem met betrekking tot de OSATS. Richtlijn voor de OSAT’s is vier OSAT’s per AIOS per jaar. De AIOS, opleider en stagebegeleider bewaken of er tijdens de komende periode ook nog andere beoordelingen dienen te o worden gegeven (360 feedback, CAT’s, vaardigheidstoetsen etc.).


Aandachtspunten introductiegesprek 1. Beoordeling reeds aanwezig portfolio, formulieren, punten van aandacht en van zelf benoemde leerdoelen 2. CV ingeleverd, gedateerd en gesigneerd? Arbeidscontract geregeld? 3. Verwachtingen van AIOS m.b.t. opleiding en eventuele specifieke wensen 4. Toewijzen persoonlijk emailaccount en geven van aanwijzingen tot gebruik: wens om eigen JBZ emailadres te gebruiken voor correspondentie. 5. Werktijden, reeds geplande vakanties. Afspraken bespreken t.a.v. vakantieplanning. 6. Wat te doen bij ziekte 7. Uitleg opleidingsplan 8. Verwachtingen mbt : a. Statusvoering b. overleg met supervisor 9. Onderwijs, casuspresentatie, refereren, intervisie, lokaal/regionaal onderwijs 10. Verantwoordelijkheid m.b.t. diensten, dienstrooster, vakantie, vrije dagen 11. Kennismaking met specialisten, unithoofden, secretariaat, omgangsvormen met verpleging en andere medewerkers. 12. Formele positie in zorgketen, omgangsvormen naar patiënten, duidelijk maken van positie 13. Wat te doen bij: a. Problemen b. Een klacht c. Prikaccidenten d. Agressieve patiënten 14. Portfolio bespreken: a. Lokaal opleidingsplan, stagebeschrijvingen b. Toetsinstrumenten: KPB, CAT, etc. c. Introductie- en voortgangsgesprekken d. Besprekingen e. IOP 15. Voortgangsgesprekken.

3.8

Het voeren van een introductiegesprek aan het begin van de stages

Zie formulier stagegesprek aan het einde van deel 3 Doel Afspraken maken tussen de AIOS en stagebegeleider over wederzijdse verwachtingen ten aanzien van het functioneren op de afdeling. Wanneer Bij de start van de stages Werkwijze Afgesproken wordt, afhankelijk van de voorgeschiedenis van de AIOS, welke (onderdelen van) leerdoelen in de komende periode aan bod zullen komen en getoetst zullen gaan worden. Zowel stagespecifiek (zie stageomschrijving) en stage onafhankelijke leerdoelen. Ook het aantal Korte Praktijk Beoordelingen wordt afgesproken. Richtlijn is dat per maand één KPB wordt afgenomen tot een totaal van 12 KPB’s per AIOS/ jaar. Idem met betrekking tot de OSATS. Richtlijn voor de OSAT’s is vier OSAT’s per AIOS per jaar De AIOS, opleider en stagebegeleider bewaken of er tijdens de komende periode ook nog andere beoordelingen dienen te o worden gegeven (360 feedback, CAT’s, vaardigheidstoetsen etc.). Aandachtspunten introductiegesprek - Wat waren de sterke en zwakke punten van de AIOS in de voorafgaande periode. - Wat zijn de leerdoelen van de AIOS in deze periode. - Wat kan de AIOS leren in de komende periode. Hierbij moet niet alleen gedacht worden aan medisch handelen, maar ook aan andere competenties als communicatie, samenwerking en organisatie. Opleidingsplan Spoed Eisende Hulp arts Jeroen Bosch Ziekenhuis Onderweg naar morgen versie 2.0

-

3.9

Afspraken over welke leerdoelen worden getoetst. Afspraken over hoeveel OSATS en KPB’s er zullen worden afgenomen. Ook worden afspraken gemaakt over het inhoudelijk domein waar de OSATS en KPB’s over gaan. Afspraken over hoeveel briefbeoordelingen zullen worden afgenomen. Afspraken over het eventueel gebruik van andere beoordelingsinstrumenten tijdens de stage. Tijdstip van eerstkomend evaluatie en/of voortgangsgesprek. Alle gebruikte formulieren van de introductiegesprekken dienen te worden opgenomen in het portfolio.

Het voeren van een voortgangsgesprek en geschiktheidsbeoordeling

Zie formulier E-pass Doel De AIOS en opleider bespreken het functioneren van de AIOS van de afgelopen periode en meer specifiek: de voortgang en het niveau van de verschillende competenties die de AIOS ontwikkelt. Het voortgangsgesprek kan beschouwd worden als een tussentijdse evaluatie gericht op specifieke leermomenten voor de komende periode. Bij de geschiktheidsbeoordeling wordt door de opleider een oordeel uitgesproken over de geschiktheid van de AIOS als toekomstig specialist. Wanneer Voortgangsgesprekken: einde jaar 1, tweede helft jaar 2, einde jaar 2, einde jaar 3. De AIOS wordt ieder jaar in zijn opleiding door de opleider beoordeeld of hij geschikt is de opleiding voort te zetten. Dat is een unilateraal oordeel. Op deze momenten kan de opleiding van de AIOS tussentijds worden gestaakt. Deze beoordeling vindt plaats conform formulieren van de MSRC (A/B formulier). Bij een onvoldoende oordeel wordt dit formulier naar de MSRC gestuurd (geschiktheidsbeoordeling). Werkwijze De AIOS en opleider bereiden beiden het voortgangsgesprek voor. De opleider stelt de agenda samen, mede op basis van de punten die door de AIOS worden aangedragen. De opleider vraagt na bij leden opleidingsteam en andere medewerkers hoe de betreffende AIOS functioneert. De AIOS levert uiterlijk één week van tevoren de volgende stukken bij de opleider in: 1 Agendapunten voortgangsgesprek 2 Portfolio waaronder: a Zelfbeoordeling competenties (algemeen en specifiek), thema’s (dashbord) b Individueel Ontwikkelings Plan c Leerdoel stageperiode d Beoordeling KPB’s/OSATS e Andere beoordelingen f CV g Informatie met betrekking tot relevante activiteiten op één of meerdere competentiegebieden h Reflectie op eigen functioneren op basis van voorafgaande informatie 3 Leerklimaat 4 Toekomst Aandachtspunten voortgangsgesprek/geschiktheidbeoordeling - Identificeren sterke en zwakke punten. - Vastleggen op welke wijze zwakke punten kunnen worden verbeterd. - Vastleggen hoe deze verbetering getoetst wordt. - Bespreken van zelfreflectie en mate van overeenkomst en eventuele discrepanties met het oordeel van de opleidingsgroep - Bespreken leerklimaat voor de AIOS - Alle verslagen dienen te worden opgenomen in het portfolio - De opleider ziet erop toe dat er van het voortgangsgesprek / de geschiktheidsbeoordeling een schriftelijk verslag gemaakt wordt dat zowel door de opleider als door de AIOS ondertekend wordt. Dit verslag wordt Opleidingsplan Spoed Eisende Hulp arts Jeroen Bosch Ziekenhuis Onderweg naar morgen versie 2.0

-

aan het portfolio toegevoegd. Het oordeel dient in het dossier dat opleider van de AIOS heeft opgenomen te worden

3.10

Het observeren en evalueren mbv een OSATS

Zie formulier E-pass Doel Het vastleggen en het nabespreken van het functioneren van AIOS op onderdelen van competenties door middel van observatie m.b.v. een gestructureerd beoordelingsformulier. Wanneer Op ieder moment tijdens de opleiding kan een AIOS geobserveerd worden op onderdelen van het functioneren. Dat betekent dat de observatiemomenten primair worden bepaald door de mogelijkheden die de bedrijfsvoering biedt. Binnen deze conditie verdient het aanbeveling de observatiemomenten zoveel mogelijk te spreiden. Zwakkere onderdelen kunnen dan vaker geobserveerd worden om te beoordelen of er verbetering is opgetreden. Werkwijze Het initiatief tot het afnemen van een OSATS kan zowel door de AIOS als door de opleider/ supervisor genomen worden. Als regel geldt dat bij elke AIOS OSATS worden afgenomen met een minimum van 4 per jaar. De OSATS zijn thema c.q. stagegebonden. Aandachtspunten bij het evalueren mbv een OSATS - Bepaal welke verrichtingen waardevol zijn om AIOS te observeren en feedback te geven. - Houdt bij de observatiemomenten rekening met de leerdoelen van de AIOS genoemd in de voorbespreking. - Spreek tijdens introductie- of voortgangsgesprek al af wanneer en over welke verrichtingen in ieder geval een OSATS wordt afgenomen. - Bespreek de observatie direct na met de AIOS. - Alle gebruikte formulieren dienen te worden opgenomen in het portfolio. - Neem tijd voor de observatie en de aansluitende bespreking van de resultaten.

3.11

Korte Praktijk Beoordelingen (KPB)

Zie diverse KPB formulieren Doel Het vastleggen en het nabespreken van het functioneren van AIOS op onderdelen van competenties door middel van observatie m.b.v. een gestructureerd observatieformulier. Wanneer Op ieder moment tijdens de opleiding kan een AIOS geobserveerd worden op onderdelen van het functioneren. Dat betekent dat de observatiemomenten primair worden bepaald door de mogelijkheden die de bedrijfsvoering biedt. Binnen deze conditie verdient het aanbeveling de observatiemomenten zoveel mogelijk te spreiden. Zwakkere onderdelen kunnen dan vaker geobserveerd worden om te beoordelen of er verbetering is opgetreden. Werkwijze Het initiatief tot het afnemen van een KPB kan zowel door de AIOS als door de opleider/supervisor genomen worden. Als regel geldt dat bij elke AIOS eenmaal per maand een KPB wordt afgenomen, minimaal zes per half jaar. Waarover de KPB gaat wordt deels bepaald door wat de AIOS wil leren en deels door de klinische presentaties en de voor de opleiding relevante activiteiten van de betreffende stageplek. De inhoud van een Opleidingsplan Spoed Eisende Hulp arts Jeroen Bosch Ziekenhuis Onderweg naar morgen versie 2.0

KPB beperkt zich tot het beoordelen van een beperkt aantal competenties. Aandachtspunten bij de beoordeling van de KPB - Bepaal welke activiteiten waardevol zijn om AIOS te observeren en feedback te geven. - Houdt bij de observatiemomenten rekening met de leerdoelen van de AIOS genoemd in het introductie- en voortgangsgesprek. - Spreek tijdens introductie- of voortgangsgesprek al af wanneer en over welke taken in ieder geval een KPB wordt afgenomen. - Beoordeel AIOS op een beperkt aantal competenties. - Bespreek de observatie direct na met de AIOS. - Alle gebruikte formulieren dienen te worden opgenomen in het portfolio. - Neem tijd voor de toetsing en de aansluitende bespreking van de resultaten.

3.12

Het evalueren van het functioneren d.m.v. multisource feedback

Voor AIOS is het belangrijk dat zij kennis van het specialisme verwerven, specialistische vaardigheden aanleren en zich ontwikkelen in professioneel functioneren. Om dit laatste te bevorderen is Multi Source Feedback (MSF) of 360 graden beoordeling een uitstekende methode. Het functioneren van een AIOS op de werkplek kan het best beoordeeld worden door mensen met wie hij of zij samenwerkt: collega artsen, andere collegae in de zorg en patiënten. Bij de MSF methode wordt vanuit deze verschillende perspectieven feedback gegeven op onder meer communiceren, samenwerken en professionele houding in de afgelopen maanden. MSF past in de vernieuwde medische vervolgopleidingen. Hierbij worden artsen, collega’s uit de zorg en patiënten eenmaal per jaar gevraagd feedback aan de AIOS te geven door vragen over het functioneren te beantwoorden en tips te geven om nog beter te functioneren. De resultaten worden met de opleider besproken tijdens een voortgangsgesprek, in samenhang met andere beoordelingen. Doel Het verkrijgen van informatie over eigen functioneren door professionals die veel met de AIOS te maken hebben aan de hand van een gestructureerde vragenlijst. Wanneer In principe in ieder opleidingsjaar. De AIOS en opleider kunnen besluiten dit frequenter te doen. Zeker bij twijfel over functioneren is dit een wenselijke optie. Werkwijze De AIOS overlegt met de opleider welke 10 personen gevraagd dienen te worden om een oordeel te geven over het functioneren. De waarde van de beoordeling zit in het aantal en de diversiteit van de personen die gevraagd worden. Als richtlijn wordt voorgesteld om minimaal twee oordelen te verzamelen van twee collega AIOS, van twee stafleden (minimaal 1 van het opleidingsteam), van de opleider, van minimaal twee verpleekundigen en een secretaresse . In E-pass bestaat een goede digitale mogelijkheid voor het afnemen van een 360° feedback waarvan gebruik gemaakt wordt. De uitkomst van de 360 graden feedback wordt met de opleider besproken. Aandachtspunten bij de beoordeling 360° feedback formulier - Tussen AIOS en opleider wordt afgesproken welke personen bijdragen aan de 360° feedback. - De AIOS nodigt (met een cc aan de opleider) de personen uit om digitaal de formulieren in te vullen (inlogcode); - De evaluaties worden in principe gegeven door personen die niet wezenlijk bijdragen aan het beoordelingsproces van de AIOS. - De uitkomst van de MSF wordt aan de opleider doorgegeven - De AIOS is verantwoordelijk voor het verkrijgen van de informatie en de analyse ervan. - De opleider bepaalt welke weging wordt gegeven aan de verzamelde evaluaties. - Een onvoldoende oordeel dient in het dossier dat de opleider van de AIOS heeft opgenomen te worden.


3.13

Het beoordelen van het portfolio

Doel Inzicht krijgen in en zicht krijgen op alle competenties van de AIOS SEH. Werkwijze Het portfolio is het verzamelpunt van alle informatie die van de AIOS beschikbaar is. De AIOS is verantwoordelijk voor deze informatie. Het portfolio wordt gebruikt als onderliggend document bij het voortgangsgesprek. Het portfolio dient een week van tevoren inzichtelijk te zijn voor de opleider en de mentor. De AIOS moet er dus zorg voor dragen dat een week voor het gesprek het portfolio op orde is. Zo hebben de opleider en de mentor de tijd om de informatie te bekijken en nog om aanvullende informatie te vragen. De hieronder vermelde aandachtspunten vormen voor een belangrijk deel de agenda van het voortgangsgesprek.

Aandachtspunten - Bevat het portfolio minimaal de volgende informatie: - Zelfbeoordeling algemene competenties, thema’s (dashboard) - Individueel Opleidings Plan - Evaluaties OSATS en KPB - Andere evaluaties en/of beoordelingen - Informatie met betrekking tot relevante activiteiten op één of meerdere competentiegebieden - Het bespreken van discrepanties in de beoordeling van de opleider/supervisor - Identificeren sterke en zwakke punten - Er worden toetsbare voornemens gemaakt - Vastleggen op welke wijze zwakke punten kunnen worden verbeterd - Vastleggen hoe deze verbetering getoetst wordt - Wat is de kwaliteit van het totale portfolio. De opleider dient de informatie ten opzichte van elkaar te wegen. - Is er twijfel over de kwaliteit van het portfolio dan is het wenselijk leden van de opleidingsgroep in het oordeel te betrekken. - Hoe ervaart de AIOS het “leerklimaat” op de afdeling? - Komen de afspraken gemaakt bij het introductiegesprek overeen met de werkelijk verrichte activiteiten? - Wat dient voor de volgende keer te worden afgesproken? En hoe kan dit getoetst worden? - Neem tijd voor de bespreking van de resultaten (minimaal 30 minuten); - Alle verslagen dienen te worden opgenomen in het portfolio.


Formulier stagegesprek met AIOS Stage: Stagebegeleider:

Duur: Jaar:

Introductiegesprek Thema’s Uit curriculum Vaardigheden Welke en hoe Competenties Persoonlijke leerdoelen mbt de stage en de specifieke competenties

Overig Verwachtingen Aandachtspunten uit vorige stages Tussentijdse evaluatie Bespreekpunten: behalen leerdoelen, onderwijs, supervisie Thema’s Vaardigheden Competenties Overig Eind evaluatie Bespreekpunten: behalen leerdoelen, onderwijs, supervisie Thema’s Vaardigheden Competenties Meenemen naar volgende periode Overig Aandachtspunten volgende stage(s): 1. 2. 3.

Opleidingsplan Spoed Eisende Hulp arts Jeroen Bosch Ziekenhuis Onderweg naar morgen verzie 2.0

3.14

Dashboard

Dashboard is als hulpmiddel voor aios en opleider bedoeld om de ontwikkeling en voortgang in thema’s en verrichtingen te volgen c.q. te bewaken. Het maakt daarmee een onderdeel uit van ieder gesprek. Nadat het is ingevuld kan het als PDF in het portfoiol worden opgenomen. Consequenties hieruit worden in het IOP verwerkt als leerdoel.



OPLEIDINGS- PLAN SPOEDEISENDE GENEESKUNDE

Recommend Documents