Oorlogsmagazine
Ontdek het Noord-Franse front! heeft, moet je zeker de Wellington steengroeve bezoeken… De vele militaire begraafplaatsen in deze regio herinneren niet alleen aan de gruwelen van de gevechten die zich hier afspeelden maar zijn ook een perfecte weergave van de vele verschillende nationaliteiten die hier zij aan zij vochten. Vier autoroutes, herdenkingsroutes, met negentig halteplaatsen leiden je langs de ontelbare begraafplaatsen, oorlogsmonumenten en resten van de slagvelden. Via www.wegenvanherdenking-noordfrankrijk.com kom je alles over de vier themaroutes te weten. Het front (52 stopplaatsen), De bewegingsoorlog en de eerste Duitse bezetting (17 etappes), de kust, achterhoedebasis voor de geallieerde legers (8 haltes) en De wederopbouw van het verwoeste grondgebied (13 stops), geven een perfect beeld van de oorlog en de gevolgen ervan.. Om deze plaatsen op je eigen tempo te ontdekken, zijn de routes bovendien uitgebreid met plaatselijke fiets- en wandeltochten.
Over een linie van bijna 800 kilometer van de Belgische kust tot aan de Vogezen bieden de Franse en Britse legers eind 1914 het hoofd aan de Duitse strijdmachten. Het werd een langdurige statische uitputtingsslag. Die kan je nu herbeleven aan de hand van vier autoroutes.
NOORDZEE
BELGIË
Dunkerque Calais
Ieper
Boulognesur-Mer
Noord-Frankrijk
In de Nord-Pas de Calais strekt het front zich uit als een enorme scheur tussen Vlaanderen en Picardië. De Franse troepen worden na de operaties in de heuvels van de Artois in 1915 geleidelijk aan afgelost door de legers van het Britse Rijk. Op de beperkte offensieven tijdens de eerste oorlogsjaren volgen vanaf 1916 aanvallen op grotere schaal, zoals de Slag bij Arras in april 1917 en bij Cambrai in november van hetzelfde jaar. In Arras, dat sowieso een rijk verleden
Lille Béthune
Montreuil FRANKRIJK
Aras Cambrai
Maubeuge
So
mm
e
Bapaume
INFO - WEBSITE WANDEL EN FIETSROUTES IN HET SPOOR VAN DE GROOTE OORLOG Te downloaden via www.wegenvanherdenking-noordfrankrijk.com Oorlogsmagazine Krant van West-Vlaanderen
73
Oorlogsmagazine
Wandeling: De slag bij Fromelles – 10,6 km ES
IÈR NT S MEYPRE R A
La Fosse au Brûle
n
éti llo de P
L’Abbaye de la Boutillerie
n
y ch on m
4
e
es ay
3
Ri
eD
de Rue
Ru
e cqu arla
e la
8
sse Ba le Vil
2
m 25
THEMATISCHE WANDELROUTE WILFRED OWEN Wandelroute met als vertrekpunt het Maison Forestière in Ors . Rode draad is de Britse dichter Wilfred Owen (1893 – 1918) , door velen als de beste van de Engelse‘War Poets’ gezien. Owen sneuvelde een week voor de wapenstilstand. Het boshuis waar hij zijn laatste brief schreef, is nu een monument ter ere van hem. Rond het boshuis is een speciale wandeling van 6 km aangelegd, in de sporen van Wilfred Owens laatste uren.
10
9
FROMELLES 1
LILLE
START
P
es Rue de Lomm e ri
D141
Rue de la J oirie
P
EXTRA
Oorlogsmagazine Krant van West-Vlaanderen
ed Ru
Kerk van Fromelles Bunker van al’Abiette m l 20 ev Kennedykruis eL d e Australian Memorial Park Ru V.C. Corner Cemetery and Memorial 6. Le trou Aid Post Cemetery 7. Rue-Petillon Military Cemetery 8. Fazantenbos 9. Museum over de Slag bij Fromelles 10. Pheasant Wood Military Cemetery
la M
al elv
L’Abbiette
1. 2. 3. 4. 5.
OB59125 - INFOGRAFIEK RMG
viè
al eW td an ur Co
La Drève d’Angressart
BEZIENSWAARDIGHEDEN
74
T
er i onn
sL de
5 1ste Duitse linie
e Ru
rd Ca
Po nc he t
e la
re
du
1ste geallieerde linie
ed
LAVENTIE
D2 2
rt Ve du
Ru
Co ur an t
6
L’Épinette
que t
De lva s
ou
u
B
D2 2
tC ar do
t ue uq Mo ève Dr
Ru ed
Ru e
75
75
Rue
E
Co ur an
D1
76 D1
Ti ÉT l le l o HU y N
7
t ue uq
FLEURBAIX
Ru e
Co u
Lo uis Bo
ra n
tD
up re z
Les Épinets
D1
Oorlogsmagazine
Het dorp Fromelles herrees na de verwoestingen van de Eerste Wereldoorlog uit de ruïnes. De boeren maakten het verwoeste land weer bebouwbaar. Aan het eind van de twintigste eeuw herinneren de begraafplaatsen van de Commonwealth War Graves Commission en enkele Duitse bunkers nog aan het voormalige slagveld. Een Frans-Australisch museum werd later geopend ter nagedachtenis van een massagraf van 250 grotendeels Australische soldaten. DE SLAG BIJ FROMELLES De Slag bij Fromelles, westfront - 19 en20 juli 1916, was een korte maar bloedige episode uit de Eerste Wereldoorlog. Deze slag, bedoeld als afleidingsmanoeuvre voor de Slag bij de Somme die 80 kilometer zuidelijker op 1 juli door de Fransen en Britten ontketend was, liep in amper 24 uur uit op een compleet fiasco voor de Britse en Australische strijdmachten. Het was de eerste Australische operatie in Frankrijk. Het werd het Verdun van de Australiërs die meteen een zware nederlaag leden. De verliezen vertellen boekdelen over de wreedheid van de zware artillerie en machinegeweren: 2.000 Australiërs gedood of vermist, 3.500 gewond of gevangengenomen, 1.500 Britten uitgeschakeld. De Duitsers zaten in de verdediging en telden desondanks 1.600 doden en gewonden. De wandeling brengt je langs de kerk, de bunker van l’Abbiette, het Kennedykruis, het Australian Memorial Park, de V.C. Corner Cemetery and Memorial, Le Trou Aid Post Cemetery, Rue-Petillon Military Cemetery, het Fazantenbos, de militaire begraafplaats van het Fazantenbos (geopend in 2010) en het museum.
LE TROU AID POST CEMETERY Le Trou Aid Post Cemetry
Werk van architect Sir Herbert Baker. De Le Trou Aid Post Cemetery wordt door veel mensen gezien als een van de mooiste herdenkingsplaatsen langs het front. Zoals de naam al zegt, lag deze begraafplaats bij een eerstehulppost bij het buurtschap Le Trou, gemeente Fleurbaix, ter hoogte van de tweede linie van de Britse loopgraven. Hier rusten 351 soldaten uit het Britse leger, gesneuveld tijdens de diverse veldslagen in deze sector.
MUSEUM OVER DE SLAG BIJ FROMELLES
Nieuwe militaire begraafplaats
Uniek museum dat tot stand kwam door een Frans-Australische samenwerking maar bovendien vlakbij de in 2010 geopende nieuwe militaire begraafplaats ligt. 92 jaar na datum werd hier een massagraf ontdekt wat leidde tot de aanleg van dat laatste officiële kerkhof van Wereldoorlog I. Dit museum presenteert een collectie van de leden van de vereniging 'Fromelles et Weppes, terre de mémoire 14-18' en geleende museumstukken van de Australische regering over de geschiedenis van de Slag bij Fromelles en beschrijft de levensloop van enkele soldaten die bij deze slag betrokken waren. Het handelt tevens over de indrukwekkende opgravingen en de vorderende identificatie van deze soldaten wier lichamen pas 92 jaar na de slag waarin ze omkwamen, werden ontdekt.
EXTRA WANDELROUTES IN ARMENTIÈRES Vanaf september 2014 zijn er in het teken van de oorlogsherdenking nieuwe wandelroutes beschikbaar in de streek van Armentières - ‘ Oorlog en heropbouw ‘ Wandeltocht van 5 km - ‘ Sur la ligne de Front et la Nursery ‘ Wandeltocht van 9 km
Oorlogsmagazine Krant van West-Vlaanderen
75
Oorlogsmagazine
Fietstocht: De Eerste Wereldoorlog in Artois – 29,5 km ANGRES
START
16
GIVENCHYENGOHELLE
2 3 4
5
CARENCY 15
6
SOUCHEZ NEUVILLESAINT-VAAST
11
7
10
P 14
MONTSAINT-ELOI
8
P
12
9
13
ECURIE
MARCŒUIL ARRAS
EXTRA WANDELEN EN FIETSEN IN RICHEBOURG EN BÉTHUNE Nieuwe fiets- en wandeltochten beschikbaar na de zomer van 2014. - ‘ 14-18, een wereldconflict ‘ Fietstocht van 41 km ( 4 u)met start in Richebourg en met Neuve-Chapelle Indisch Memorial, Portugese militaire begraafplaats, Australisch park en begraafplaats in Fromelles, begraafplaats van Touret, Duits militair kerkhof in Laventie, het monument in Givenchy-les-La Bassée … - ‘Engelsen in Béthune ‘ Wandeltocht van 2 uur met start in Béthune (Grand’Place ).De tocht toont het belang aan van Béthune als Britse basis. De heropbouw, de militaire begraafplaatsen van de Commonwealth en het leven met de Britten ontdek je stap per stap. 76
Oorlogsmagazine Krant van West-Vlaanderen
1. Nationale begraafplaats van NotreDame-de-Lorette 2. Place de Souchez 3. Monument ter ere van de Divisie Barbot 4. Engelse begraafplaats Cabaret-Rouge 5. Monument voor de Marokkaanse Divisie 6. Historische nationale plaats van Canada de la Crête-de-Vimy 7. Place de NeuvilleSaint-Vaast 8. Zivy-krater 9. Duitse militaire begraafplaats Maison Blanche 10. Wijk van de oorlogsinvaliden 11. Vredesfakkel 12. Nationale begraafplaats van La Targette 13. Militaire begraafplaats van Ecoivres 14. Ruïnes van de torens van de abdij MontSaint-Eloi 15. Gemeente Carency 16. Ruïnes van de kerk van Ablain-SaintNazaire
OB59125 - INFOGRAFIEK RMG
P
BEZIENSWAARDIGHEDEN
1
Oorlogsmagazine
De rand van de hoogvlakte van de Artois, 10 kilometer ten noorden van Arras, was een belangrijk strategisch punt tijdens de Eerste Wereldoorlog. De heuvel van Notre-Dame-de-Lorette (165 m) en de heuvelrug van Vimy (145 m) overheersen de vlakte van Gohelle en de mijnstreek van de Pas-de-Calais. De mijnen voorzagen in 1913 in de helft van de Franse steenkoolproductie, een belangrijke energiebron dus. Tijdens de race naar de zee in oktober 1914, die voorafgaat aan de loopgravenoorlog, bezetten de Duitsers de hoger gelegen plaatsen langs het hele westfront. Dit dwingt de geallieerden tot het openen van een aantal offensieven. De fietstocht geeft je de unieke gelegenheid om vanop de heuvels het toenmalig front te overzien. AANVALLEN De eerste Franse aanval, de Eerste Slag om de Artois (17 tot 19 december 1914), mislukt en heeft de dood van 8.000 Franse soldaten tot gevolg. Notre-Dame-de-Lorette wordt echter pas tijdens de Tweede Slag (9 mei tot 25 juni 1915) de ‘bloedige heuvel’ genoemd. De Fransen nemen de heuvel in, maar lopen vast op de heuvelrug van Vimy ondanks zware bombardementen en felle gevechten. 40.000 Franse soldaten worden gedood, 64.000 raken gewond, voor een terreinwinst van slechts 20 km2. De Duitse verliezen lopen op tot 75.000 soldaten (gedood, gewond, gevangengenomen). De verwachte doorbraak is helaas niet tot stand gekomen. De Derde Slag om de Artois (25 september tot 14 oktober 1915) faalt uiteindelijk ook. Vanaf februari 1916, bij het begin van de Duitse aanval op Verdun, wordt het Franse leger op het front van de Artois afgelost door Britse troepen. In april 1917 veroveren de Canadezen in een opmerkelijk goed voorbereide verrassingsaanval de heuvelrug van Vimy, tegen een verlies van 3.600 man.
NOTRE-DAME-DE-LORETTE De verwoeste torens van de abdijkerk van Mont-Saint-Éloi
Op de site van Notre Dame de Lorette werden 40.000 gesneuvelden uit de fronten van Artois en Vlaanderen rond de basiliek en de "Tour Lanterne" begraven.
CANADIAN NATIONAL VIMY MEMORIAL Uniek oorlogsmonument in de gemeente Givenchy-en-Gohelle ter nagedachtenis van de Canadese soldaten die sneuvelden tijdens WO I. Het monument staat op de heuvelrug van Vimy Ridge en ligt te midden een bewaard slagveld uit de Slag van Vimy.
MONT-SAINT-ELOI
Het Canadese herdenkingspark van Vimy
De abdijkerk van Mont-Saint-Éloi deed in WO I dienst als uitkijkpost en werd door Duitse beschietingen zwaar beschadigd. De ruïnes vormen een soort ‘levend’ monument: zowel een illustratie van de gruwelen van de oorlog als een oproep tot vrede. Meer info: www.wegenvanherdenking-noordfrankrijk.com
EXTRA WANDELEN EN FIETSEN IN MAUBERGE Nieuwe thematische wandel- en fietsroutes zijn in augustus, september, oktober 2014 beschikbaar - ‘Maubeuge onder Duitse bezetting ‘ Wandeltocht van 2 km. - ‘Maubeuge, belegerde vesting ‘ Fietstocht van 24 km met als bezienswaardigheden ; het fort van Leveau, Frans-Duitse begraafplaats van Assevent, het centrum van Maubeuge, het fort van Salmagne, de batterijen van Epinette, schietstellingen en het fort van Boussois.
Oorlogsmagazine Krant van West-Vlaanderen
77
Oorlogsmagazine
Naast de thematische fiets – en wandeltochten , hebben we in Noord – Frankrijk nog een vijftal andere tips in petto. Voor een uitgebreid overzicht van de evenementen gelinkt aan de herdenking van WO1 verwijzen we naar www.greatwar1418.eu HET DAGELIJKS LEVEN IN 14-18 De Eerste Wereldoorlog beheerste vier jaar lang het dagelijks leven van miljoenen mensen. Bezetting, verwoesting, voedseltekorten...hoe hield de gewone man stand in deze buitengewone omstandigheden? De vijftien streekmusea van het netwerk Proscitec bieden heel 2014 speciale tentoonstelling waarin deze vraag centraal staat.Kleine, maar betekenisvolle verhalen, over het dagelijks leven tijdens de Eerste Wereldoorlog. Bezoek een aantal van deze streekmusea met korting met de bonnen in de toeristische gids ‘op stap in Noord-Frankrijk’ www.opstapinnoord-frankrijk.com/streekmusea www.proscitec.asso.fr
DE VERSCHRIKKINGEN VAN DE OORLOG 1800-2014 ( EXPOSITIE LOUVRE LENS ) De expositie schenkt aandacht aan een twintigtal oorlogen tussen 1800 en nu, met nadruk op de napoleontische oorlogen, beide wereldoorlogen en de oorlog van Vietnam. 450 werken (schilderijen, beelden, foto's, video's, pers, enz.) van meer dan 200 kunstenaars, waaronder Géricault, Goya, Otto Dix, Fernand Léger, Picasso en Gerhard Richter, vullen een expositieruimte van 1.800 vierkante meter. http://www.wegenvanherdenking-noordfrankrijk.com www.louvrelens.fr
HERDENKINGSWEEKEND VAN MAUBEUGE (6 EN 7 SEPT.)
APPLICATIE ’DAGBOEK 14-18‘ Op zolder vindt Guillaume Naylor een oud in leer gebonden dagboek. De vergeelde pagina’s bevatten de aangrijpende getuigenis van zijn overgrootvader Andrew. Deze jonge Britse brancardier maakte de grote offensieven van 1914 tot 1918 mee. De gratis applicatie loodst je langs vier Noord-Franse en een Vlaamse site. De applicatie laat je in 7 à 10 etappes de sites van Fromelles (Nord), Notre-Dame de Lorette - MontSaint-Eloi - Vimy – Arras (Pas-de-Calais), Beaumont-Hamel (Somme), de Chemin des Dames (Aisne) en Lijssenthoek (Westhoek) (her)ontdekken. ‘Dagboek 14-18’ is gratis te downloaden via de Appstore en Google Play.
- Inhuldiging van een nieuwe fietsroute over de locaties van de verdedigingsgordel rond Maubeuge. - Inhuldiging van de ophaalbrug van fort Leveau met historische reconstructies. Fort Leveau herbergt tevens een museum gewijd aan de slag van Maubeuge en de Eerste Wereldoorlog. - Militaire ceremonie op de nationale begraafplaats van Assevent (6 sept). De begraafplaats werd aangelegd door de Duitsers voor Duitse gesneuvelden tijdens de slag van Maubeuge.
INTERNATIONAAL HERDENKINGSMONUMENT NOTRE-DAME-DE-LORETTE Het monument verzamelt de namen van zo'n 600.000 soldaten die allen omgekomen zijn in de regio tijdens de Eerste Wereldoorlog.De namen staan in alfabetische volgorde, zonder onderscheid in nationaliteit. Vrienden en vijanden door elkaar. Het monument is een initiatief van de Conseil Régional van de Nord-Pas de Calais en wordt op 11 november 2014 onthuld door de Franse president François Hollande.
« Investir dans votre futur » Programme de coopération transfrontalière FR¿QDQFpSDUO¶8QLRQ(Xropéenne (Fonds Européen de Développement Régional)
UITGEBREID OVERZICHT VAN DE HERDENKINGSEVENEMENTEN : www.greatwar1418.eu 78
Oorlogsmagazine Krant van West-Vlaanderen
