ONDERZOEK NAAR DRUGSCONTROLES PZ ANTWERPEN DE SPEEKSELTEST: EEN ALTERNATIEF?

Onderzoek naar drugcontroles – De speekseltest: een alternatief?

2

ONDERZOEK NAAR DRUGSCONTROLES PZ ANTWERPEN

DE SPEEKSELTEST: EEN ALTERNATIEF?

Lokale politie Antwerpen afdeling verkeerspolitie tel.: 03 202 59 82 e-mail: [email protected] Met medewerking van Ward Goossens (stagiair KUL/Criminologie)

Lokale verkeerspolitie Antwerpen

september 2008

September 2008


3

Documentbeschrijving Projecttitel: Onderzoek naar drugscontroles PZ Antwerpen. De speekseltest: een alternatief? Opdrachtgever: Lokale politie Antwerpen Auteurs: Ward Goossens, Karen Penneman en Christel Willems Aantal pagina’s: 28 Datum: oktober 2008


September 2008


4

Inhoudstabel

Situering van het onderzoek ................................................................................... 5 Kader................................................................................................................... 6 1. Wetgeving in België ................................................................................... 6 2. De procedure ............................................................................................ 9 DEEL 2 ................................................................................................................12 Drugscontroles door de lokale verkeerspolitie Antwerpen...........................................12 DEEL 3 ................................................................................................................15 Wat zijn de problemen?.........................................................................................15 1. Problemen met de klassieke driestappenprocedure .......................................15 2. Tegemoetkoming aan de problemen?..........................................................16 3. Ontstaansgeschiedenis en bestaande studies omtrent speekseltesten .............20 4. Speekseltest: een alternatief?....................................................................21 DEEL 4 ................................................................................................................27 Bevindingen en aanbevelingen ...............................................................................27 BIJLAGEN ............................................................................................................30


September 2008


5

Situering van het onderzoek

Huidig onderzoek werd uitgevoerd met als doel de evaluatie van de Multi-line twist screen (PROFOS AG) als on-site speekseltest voor het opsporen van drugs in het verkeer, uit te voeren. De speekseltest heeft voor- en tegenstanders maar is dit een volwaardig alternatief voor de huidige procedure? Is de speekseltest betrouwbaar? In Antwerpen werd in het voorjaar 2008 een onderzoek uitgevoerd naar het gebruik van een van de mogelijke speekseltesten. Dit onderzoek hebben we benaderd en uitgevoerd op de meest politionele manier als mogelijk. Dit rapport bestaat uit vier delen. Eerste wordt het kader geschetst met daarin de weergave van de bestaande wetgeving en de huidige procedure. In het tweede deel worden de handhavingsinspanningen van PZ Antwerpen getoond, in vergelijking met die van de Federale politie. Vervolgens worden de problemen met de driestappenprocedure besproken en wordt gekeken of de speekseltest een alternatief kan zijn. Hierbij wordt ook kort de historiek van de speekseltest toegelicht. In het laatste deel volgen onze bevindingen en aanbevelingen.


September 2008


6

DEEL 1

Kader Wetgeving in België

De eerste wetgeving rond drugs is de kaderwet van 24 februari 19211. Deze wet somt alle misdrijven op met betrekking tot slaapmiddelen, verdovende middelen, psychotrope stoffen en andere middelen, alsook de vervaardiging, toediening en het gebruik hiervan en de straffen die hierop van toepassing zijn. Er bestaat sindsdien ook een hele reglementering rond het gebruik van deze stoffen in het verkeer. De verkeerswet van 16 maart 1968 stelt in artikel 35: “Met een geldboete van 200 tot 2000 euro en met het verval van het recht tot besturen van een motorvoertuig voor een duur van ten minste een maand en ten hoogste vijf jaar of voorgoed, wordt gestraft hij die op een openbare plaats een voertuig of een rijdier bestuurt of een bestuurder begeleidt met het oog op de scholing, terwijl hij in staat van dronkenschap verkeert of in een soortgelijke staat met name ten gevolge van het gebruik van drugs of van geneesmiddelen.” Het rijden onder invloed van drugs was dus reeds strafbaar gesteld. Er ontbrak echter een opsomming van de strafbare middelen alsook de strafbare concentraties hiervan. Ook een vaste procedure om aan te tonen dat iemand onder invloed reed ontbrak2. Art. 8.3. van de wegcode stelt: “Elke bestuurder moet in staat zijn te sturen en de vereiste lichaamsgeschiktheid en de nodige kennis en rijvaardigheid bezitten. Hij moet steeds in staat zijn alle nodige rijbewegingen uit te voeren en voortdurend zijn voertuig goed in de hand hebben3.” Dit artikel is zeer ruim interpreteerbaar en kan dermate ook op het gebruik van drugs slaan. De wet van 16 maart 1999 die de verkeerswet wijzigt, focust zich specifiek op het gebruik van drugs in het verkeer4. Zo wordt rijden onder invloed van een aantal specifieke drugs strafbaar gesteld, te weten: cannabis, cocaïne, opiaten en (meth)amfetaminen. Bovendien legt men hierin ook meteen de wettelijke maximumwaarden vast die in het bloed aanwezig mogen zijn op het moment van de controle.

1

Wet 24 februari 1921 betreffende het verhandelen van gifstoffen, slaapmiddelen en verdovende middelen, psychotrope stoffen, ontsmettingsstoffen en antiseptica en van de stoffen die kunnen gebruikt worden voor de illegale vervaardiging van verdovende middelen en psychotrope stoffen, B.S. 06 maart 1921.

2

VAN DEN HEUVEL, E., Functionele opleiding – verkeerspolitie: drugs in het verkeer, Antwerpen, 2005

3 K.B. 1 december 1975 houdende algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en van het gebruik van de openbare weg, B.S. 9 december 1975.

4

Wet van 16 maart 1999 betreffende de politie over het wegverkeer, B.S. 30 maart 1999.


September 2008


7

Wat opvalt is dat bepaalde drugs zoals LSD, GHB5 en bepaalde medicatie (benzodiazepines, barbituraten, antidepressiva, methadon,...) door de wetgever niet werden weerhouden6. Toch voorziet de wetgever de mogelijkheid te vervolgen wanneer de verdachte zich in een toestand van dronkenschap of soortgelijke staat bevindt, niet meer in staat is te sturen of niet meer over de nodige rijvaardigheid beschikt. In praktijk worden deze bepalingen echter zelden gebruikt om bestuurders te verbaliseren voor het gebruik van psychoactieve stoffen en geneesmiddelen7. Het is interessant op te merken dat heden ten dage het wetenschappelijk mogelijk is de cut-off waarden te verlagen: nieuwe analysetechnieken laten immers toe deze lagere waarden op een betrouwbare manier te bepalen8. Hiervoor is een wetswijziging noodzakelijk, gezien zowel de cut-off waarden als de analysemethode bij wet bepaald zijn9. De richtlijn van de minister van justitie van 5 december 2000 gericht aan de politie licht de wet van 16 maart 1999 toe10. Zij is erop gericht het opsporingsbeleid en de vaststellingen in het wegverkeer met betrekking tot drugs en geneesmiddelen te uniformiseren. Ze voorziet in een eenvormige aanpak van alle weggebruikers en schept een kader dat de politiediensten de mogelijkheid biedt op uniforme wijze te handelen. Deze richtlijn erkent in 2.2. het autonoom karakter van de procedures voor het opsporen van het rijden onder invloed van bepaalde stoffen die de rijvaardigheid beïnvloeden en stelt dat er geen hiërarchie bestaat ten opzichte van de procedures voor het opsporen van het rijden onder invloed van alcohol. Uit het ROPS-onderzoek bleek immers dat de parketten de zaken op verschillende wijze afhandelden, bijv.: in het geval van gecombineerd gebruik van alcohol en drugs11.

5

GHB of 4-hydroxybutaanzuur wordt in de volksmond ook wel eens vloeibare XTC genoemd. Deze benaming kan de foute indruk geven dat dit een variant is van XTC, dit is niet het geval. GHB was oorspronkelijk een slaapmiddel dat later als een drug werd geclassificeerd. 6

VAN DEN HEUVEL, E., Functionele opleiding – verkeerspolitie: drugs in het verkeer, Antwerpen, 2005; SAMYN, N., The use of saliva and sweat for the detection of abused drugs in drivers, Gent, 2003. 7

SCHEERS, M., VERSTRAETE, A., ADRIAENSEN, A., RAES, E. en TANT, M., Rijden onder invloed van psychoactieve stoffen: literatuurstudie en evaluatie van het handhavingsbeleid, Academia Press, Gent, 2005. 8 SCHEERS, M., VERSTRAETE, A., ADRIAENSEN, A., RAES, E. en TANT, M., Rijden onder invloed van psychoactieve stoffen: literatuurstudie en evaluatie van het handhavingsbeleid, Academia Press, Gent, 2005.

9

X, Federale commissie voor de verkeersveiligheid, dossier: rijden onder invloed van drugs, 2007.

10

Richtlijn van de minister van justitie van 5 december 2000 gericht aan de politiediensten, inzake de wet van 16 maart 1999 tot wijziging van de wet betreffende de politie over het wegverkeer, gecoördineerd op 16 maart 1968, B.S. 30 maart 1999. 11 SCHEERS, M., VERSTRAETE, A., ADRIAENSEN, A., RAES, E. en TANT, M., Rijden onder invloed van psychoactieve stoffen: literatuurstudie en evaluatie van het handhavingsbeleid, Academia Press, Gent, 2005.


September 2008


8

De COL 4/2004 betreffende het sturen onder invloed van alcohol of drugs streeft eveneens naar een eenvormige behandeling van de misdrijven resulterend uit het sturen onder invloed, in staat van dronkenschap of in een soortgelijke staat onder meer ten gevolge van het gebruik van drugs of geneesmiddelen12. De gevallen waarin vervolging zal worden ingesteld worden gespecificeerd, alsook de gevallen waarin VSBG13 plaatsvindt, rekening houdend met de wet van 7 februari 200314. Deze bevat verschillende bepalingen inzake verkeersveiligheid. Ze stelt dat uniformisering wenselijk is in het kader van gelijkheidsbeginsel, het proportionaliteitsbeginsel en het billijkheidsbeginsel. Deze omzendbrief is van toepassing voor misdrijven gepleegd tot 30 maart 2006. Voor misdrijven gepleegd na deze datum moeten de richtlijnen vermeld in de COL 8/2006 worden nageleefd15. Ook de COL 8/2006 beoogt een uniformisering van het vaststellings-, opsporings- en vervolgingsbeleid van het sturen onder invloed van alcohol, in staat van dronkenschap of in een soortgelijke staat, onder meer ten gevolge van het gebruik van drugs of van geneesmiddelen. Deze omzendbrief stelt dat in de huidige situatie de wetgeving met betrekking tot andere stoffen dan alcohol die de rijvaardigheid beïnvloeden, hoofdzakelijk worden toegepast tijdens gericht verkeerstoezicht in het kader van de aanpak van weekendongevallen en van verkeersonveilige verplaatsingen gerelateerd aan het uitgaanspatroon (raves16, dancings,...) en van drugstoerisme. In andere gevallen (bij alcoholcontroles naar aanleiding van verkeersongevallen, algemeen verkeerstoezicht,...) wordt het toezicht ter zake op gecoördineerde wijze verricht samen met eventuele opsporing van alcoholopname indien er uiterlijke tekenen van vermoeden van invloed van drugs op de rijvaardigheid zijn. Dit zijn de uiterlijke tekenen zoals vastgelegd in de gestandaardiseerde testbatterij. De COL 9/2006 heeft de eenvormigheid van het strafrechtelijk beleid met betrekking tot de onmiddellijke intrekking van het rijbewijs op het oog. In II.C.1.b. wordt de mogelijkheid gegeven over te gaan tot een onmiddellijke intrekking van het rijbewijs wanneer men een positieve urinetest aflevert17. In de omz. 102/2008 wordt bepaald in welke gevallen de politiediensten zelf, in opdracht van de procureur des konings, met inachtname van de in de COL 9/2006 bepaalde

12

Omzendbrief nr. COL 4/2004 van het College van Procureurs-generaal bij de hoven van beroep, 27 februari 2004. 13

VSBG: Verval Strafvordering door Betaling Geldboete.

14

Wet betreffende de politie over het wegverkeer, gecoördineerd door het K.B. van 16 maart 1968, B.S. 27 maart 1968.

15

Omzendbrief nr. COL 8/2006 van het college van Procureurs-generaal bij de hoven van beroep, 31 maart 2006, herzien op 16 oktober 2007. 16

Een term die sinds de jaren ’80 wordt gebruikt voor dance parties. Rave parties worden vaak geassocieerd met partydrugs zoals XTC, LSD en amfetamines. 17

COL 9/2006 gemeenschappelijke omzendbrief van de minister van justitie en het college van procureursgeneraal houdende een eenvormig strafrechtelijk beleid inzake de onmiddellijke intrekking van het rijbewijs, 31 maart 2006.


September 2008


9

criteria, kunnen overgaan tot de uitvoering van de onmiddellijke intrekking van het rijbewijs zonder dat het ambt van de magistraat met dienst voorafgaandelijk (telefonisch) dient gecontacteerd te worden. In het verleden is er op 6 november 2003 een eerste wetsvoorstel ingediend tot invoering van de speekseltest18. Dit werd echter vervallen verklaard op 2 mei 2007. Op 10 maart 2008 werd een nieuw wetsvoorstel ingediend dat ook nu de invoering van de speekseltest op het oog heeft19.

De procedure

De procedure voor de opsporing van drugsgebruik bestaat uit drie stappen: Een gestandaardiseerde testbatterij waarbij wordt nagekeken aan de hand van lichamelijke tekenen en het uitvoeren van aandachtsverdelende testen (zie bijlage 1) of de persoon tekens van invloed van de betrokken drugs op de rijvaardigheid vertoont. Indien de gestandaardiseerde testbatterij een positief resultaat oplevert, wordt een urinemonster afgenomen waarop een kwalitatieve immunoassay wordt uitgevoerd. Als de urinetest positief is, wordt vervolgens een bloedproef afgenomen. Een schematisch overzicht van de procedure wordt als bijlage 3 en 4 bij dit rapport gevoegd. Hierbij merken we op dat de toepassing van artikel 35 van Wegverkeerswet steeds mogelijk blijft voor de gevallen waarin de bestuurder in staat van dronkenschap verkeert of in een soortgelijke staat onder meer ten gevolge van het gebruik van drugs of geneesmiddelen. Dit artikel biedt dus een uitkomst wanneer alle door de wet voorziene tests negatief zijn terwijl betrokkene duidelijk de controle over zijn handelingen is verloren. Dit kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van de inname van medicijnen. De resultaten van de bloedanalyse mogen de wettelijke voorziene concentratiedrempels niet overschrijden. Deze concentraties zijn wetenschappelijke grenswaarden waaronder de aanwezigheid van de geviseerde stoffen niet of niet met zekerheid kunnen opgespoord worden. De wetgever heeft dus in feite, in tegenstelling tot het rijden onder invloed van alcohol, gekozen voor een nultolerantie.

18

Wetsvoorstel van 6 november 2003 tot wijziging van de op 16 maart 1968 gecoördineerde wet betreffende de politie over het wegverkeer wat betreft het invoeren van een speekseltest voor de analyse van andere stoffen dan alcohol die de rijvaardigheid beïnvloeden.

19

Wetsvoorstel van 10 maart 2008 tot wijziging van de op 16 maart gecoördineerde wet betreffende de politie over het wegverkeer met het oog op de invoering van een eenvoudige drugstest in het verkeer.


September 2008


urinetest

10

stof

drugs

gehalte

THC

tetrahydrocannabinol

cannabisproducten, marihuana, hasj

AMP

amphétamine

amfetamines

M-AMP

MDMA (3,4-methyleendioxy-n-methylamfetamine)

2 50

MDEA (3,4-methyleendioxy-n-ethylamfetamine) MBDB (n-methyl-1-(benzodioxol-1,3 yl-5)-2-butanamine)

50

MORF

morfine

heroïne en andere opiaten

20

COC

cocaïne

cocaïne

50

benzoylecgonine

50

De procedure die moet gehanteerd worden voor/tijdens de bloedafname kan worden gevonden in het K.B. van 4 juni 1999 betreffende de bloedproef met het oog op het bepalen van het gehalte van andere stoffen dan alcohol die de rijvaardigheid beïnvloeden20. Oorspronkelijk werd gedacht aan het opsporen van drugs enkel op basis van een urinetest, al vlug werd echter ingezien dat vanuit wetenschappelijke hoek het medium bloed voor de analyse met het oog op de strafbaarstelling geschikter was. Het is immers de aanwezige drugs in de bloedbaan die de bewustzijnstoestand van de persoon beïnvloed. Als gevolg van het lang opspoorbaar blijven van cannabis in de urine, is men er tenslotte toe gekomen bij aanvang van de procedure een gestandaardiseerde testbatterij op te leggen21. De procedure die gevolgd moet worden voor het afnemen van drugscontroles staat, op de bloedproef na, wel in de wet vernoemd, maar deze wordt niet nader omschreven of ingevuld. Dit kan de nodige vragen oproepen qua legaliteit bij de gehanteerde procedure. De wet van 16 maart 1999 die de verkeerswet wijzigt, focust zich specifiek op het gebruik van drugs in het verkeer22. Zo wordt rijden onder invloed van een aantal specifieke drugs strafbaar gesteld, te weten: cannabis, cocaïne, opiaten en (meth)amfetaminen. Bovendien legt men hierin ook meteen de wettelijke maximumwaarden vast die in het bloed aanwezig mogen zijn op het moment van de controle. Wat opvalt is dat bepaalde drugs zoals LSD, GHB23 en bepaalde medicatie (benzodiazepines, barbituraten, antidepressiva, methadon,...) door de wetgever niet werden weerhouden24.

20 K.B. 4 juni 1999 betreffende de bloedproef met het oog op het bepalen van het gehalte van andere stoffen dan alcohol die de rijvaardigheid beïnvloeden, B.S. 8 juni 1999.

21

VAN DEN HEUVEL, E., Functionele opleiding – verkeerspolitie: drugs in het verkeer, Antwerpen, 2005

22


23

GHB of 4-hydroxybutaanzuur wordt in de volksmond ook wel eens vloeibare XTC genoemd. Deze benaming kan de foute indruk geven dat dit een variant is van XTC, dit is niet het geval. GHB was oorspronkelijk een slaapmiddel dat later als een drug werd geclassificeerd. 24

VAN DEN HEUVEL, E., Functionele opleiding – verkeerspolitie: drugs in het verkeer, Antwerpen, 2005; SAMYN, N., The use of saliva and sweat for the detection of abused drugs in drivers, Gent, 2003.


September 2008


11

Toch voorziet de wetgever de mogelijkheid te vervolgen wanneer de verdachte zich in een toestand van dronkenschap of soortgelijke staat bevindt, niet meer in staat is te sturen of niet meer over de nodige rijvaardigheid beschikt. In praktijk worden deze bepalingen echter zelden gebruikt om bestuurders te verbaliseren voor het gebruik van psychoactieve stoffen en geneesmiddelen25. Het is interessant op te merken dat heden ten dage het wetenschappelijk mogelijk is de cut-off waarden te verlagen: nieuwe analysetechnieken laten immers toe deze lagere waarden op een betrouwbare manier te bepalen26. Hiervoor is een wetswijziging noodzakelijk, gezien zowel de cut-off waarden als de analysemethode bij wet bepaald zijn27. De verlaging van de cut-off waarden zou tot gevolg hebben dat er minder valspositieve gevallen worden vastgesteld. Dit wekt niet alleen meer vertrouwen bij politiediensten en magistratuur, het zou ook een grote kostenbesparing zijn. Indien er sprake is van een vals-positieve, komen de gemaakte kosten immers ten laste van de staat.

25

SCHEERS, M., VERSTRAETE, A., ADRIAENSEN, A., RAES, E. en TANT, M., Rijden onder invloed van psychoactieve stoffen: literatuurstudie en evaluatie van het handhavingsbeleid, Academia Press, Gent, 2005. 26 SCHEERS, M., VERSTRAETE, A., ADRIAENSEN, A., RAES, E. en TANT, M., Rijden onder invloed van psychoactieve stoffen: literatuurstudie en evaluatie van het handhavingsbeleid, Academia Press, Gent, 2005.

27

X, Federale commissie voor de verkeersveiligheid, dossier: rijden onder invloed van drugs, 2007.


September 2008


12

DEEL 2 Drugscontroles door de lokale verkeerspolitie Antwerpen De strijd tegen het middelengebruik is één van de prioriteiten van het verkeersveiligheidsplan. In het kader daarvan worden door de verkeerspolitie van de Lokale politie Antwerpen sinds 2003 systematisch drugscontroles uitgevoerd. Deze controles werden enigszins selectief uitgevoerd. In onderstaande tabel zijn de resultaten opgenomen van het aantal drugs- en alcoholcontroles van 2005-2007. Hieruit blijkt duidelijk dat er meer op alcohol wordt gecontroleerd, maar dat het aantal drugscontroles in de positieve lijn stijgt. Ondanks het lage aantal controles op drugs ten opzichte van de controles op alcohol, liggen de cijfers van de drugscontroles in de politiezone Antwerpen relatief hoog. Ter vergelijking werden dezelfde cijfers voor de federale politie opgenomen.

Lokale politie Antwerpen

Aantal gestandaardiseerde testbatterijen drugs

Aantal afgenomen ademtesten

2005

225

28 135

2006

651

26 748

2007

694

27 127

Federale politie

Aantal gestandaardiseerde testbatterijen drugs

Aantal afgenomen ademtesten

2005

398

115 671

2006

599

100 018

2007

683

116 228

Tijdens de jaren 2003-2008 testte de Antwerpse verkeerspolitie 2348 bestuurders op drugsgebruik in het verkeer. Zij werden allen onderworpen aan een gestandaardiseerde testbatterij. Deze gaf in 230 gevallen een positief resultaat, dit wil zeggen een indicatie voor drugsgebruik. Tot en met 2007 waren er 4 vrouwen positief.


September 2008


13

Bij het controleren van een persoon wordt er in Antwerpen voor gekozen om de persoon eerst aan een ademtest28 te onderwerpen.

28

We verwijzen hier kort naar de straffen en maatregelen voor de verschillende procedures:

Analyse geeft een resultaat van ten minste 0,22 mg/l maar minder dan 0,35 mg/l (A). In dit geval zal de verbalisant wettelijk verplicht zijn om een OI (bedrag 137,50) op te stellen. Wanneer er evenwel samenhang is met andere inbreuken waarvoor de procedure OI niet kan worden toegepast (bijv. rijden onder invloed van drugs) kan men ook voor de strafbare alcoholopname geen OI opstellen. Wanneer de OI niet kan worden toegepast kan de rechter de volgende straffen opleggen: een geldboete van 25 euro tot 500 euro (art. 34, § 1 Wegverkeerswet) en een verval van het recht op sturen van ten minste acht dagen en ten hoogste vijf jaar (art.38, § 1,1° Wegverkeerswet). De bestuurder krijgt een tijdelijk rijverbod van drie uur. Analyse geeft een resultaat van ten minste 0,35 mg/l (P) De rechter kan de volgende straffen opleggen: een geldboete van 200 euro tot 2 000 euro (art. 34, § 2, 1° Wegverkeerswet) en een verval van het recht op sturen van ten minste acht dagen en ten hoogste vijf jaar (art.38, § 1,1° Wegverkeerswet). Ingevolge het eenvormig strafbeleid worden door het parket de volgende minnelijke schikkingen voorgesteld: - 400 euro indien de geconstateerde alcoholconcentratie ten minste 0,35 mg per liter uitgeademde lucht (0,8 g/l bloed), maar minder dan 0,5 mg per liter uitgeademde lucht (1,2 g/l bloed) bedraagt; - 550 euro indien de geconstateerde alcoholconcentratie ten minste 0,5 mg per liter uitgeademde lucht (1,2 g/l bloed), maar minder dan 0,65 mg per liter uitgeademde lucht (1,5 g/l bloed) bedraagt. De bestuurder krijgt een tijdelijk rijverbod van 6 uur. Vanaf een resultaat van ten minst 0,65 mg/l wordt het rijbewijs onmiddellijk ingetrokken. Sturen in staat van dronkenschap De rechter kan de volgende straffen opleggen: een geldboete van 200 euro tot 2 000 euro en een verval van het recht tot besturen van een motorvoertuig voor een duur van ten minste een maand en ten hoogste vijf jaar of voorgoed (art. 35 Wegverkeerswet). Dit verval moet verplichtend worden opgelegd. De bestuurder krijgt een tijdelijk rijverbod van 6 uur en zijn of haar rijbewijs wordt onmiddellijk ingetrokken.

Rijden onder invloed van drugs De rechter kan de volgende straffen opleggen: een geldboete van 200 euro tot 2 000 euro (art. 37bis, § 1,1°) en een verval van het recht op sturen van ten minste acht dagen en ten hoogste vijf jaar (art.38, § 1,1° Wegverkeerswet). De bestuurder krijgt een tijdelijk rijverbod van 12 uur en zijn of haar rijbewijs wordt onmiddellijk ingetrokken.

Bij een onmiddellijke intrekking van het rijbewijs blijft het tijdelijk rijverbod van 6 uur (alcohol) of 12 uur (drugs) dode letter. De bestuurders bieden zich immers niet meer aan omdat het rijbewijs werd overgemaakt aan het parket. Theoretisch gezien zouden zij zich moeten aanbieden vooraleer zij een voertuig mogen besturen waarvoor geen rijbewijs is vereist of na teruggave van het rijbewijs om voertuigen te mogen besturen waarvoor wel een rijbewijs is vereist.


September 2008


14

Indien deze persoon positief is voor alcohol, zal deze persoon ook de testbatterij niet foutloos kunnen uitvoeren. Bij een positieve ATT, zal de procedure alcohol verder gezet worden. Dit wil concreet zeggen dat we alleen gegevens hebben over de bestuurders die onder invloed van drugs rijden en die niet positief waren voor alcohol.

aantal gestandaardiseerde testbatterijen

aantal positief

% onder invloed

2003 en 2004

317

20

6

297

2005

225

14

6

211

2006

651

19

3

632

4

4

2007

694

88

13

606

26

0

2008*

461

89

19

372

19

5

totaal

2348

230

jaar

geen aantal aantal vals resultaat van negatief positief bloed

* Cijfers van 2008 is tot 31/08/2008. Vanaf 1 januari 2009 zal PZ Antwerpen de procedure bijsturen zodat ook een persoon die een ademtest aflegt met een resultaat tussen 0.22 mg/l maar minder dan 0.35 mg/l (A) verder onderworpen kan worden aan de procedure drugs, indien er uiterlijke kentekenen zijn of enig vermoeden (een uitspraak, geur in auto,…).


September 2008


15

DEEL 3 Wat zijn de problemen? Problemen met de klassieke driestappenprocedure

Onderzoek heeft diverse pijnpunten blootgelegd. De klassieke procedure heeft verschillende nadelen die zorgen voor de nodige frustratie op het terrein. Zo is deze procedure tijdrovend en kan soms tot meer dan een uur in beslag nemen. De procedure is bovendien behoorlijk ingewikkeld. Deze twee hebben tot gevolg dat de onervaren politieambtenaren eerder terughoudend zijn om de procedure vaak toe te passen. Bovendien is er een te kort aan politieambtenaren die opgeleid zijn voor het toepassen van deze driestappenprocedure29. Er zijn de hygiënische omstandigheden: het rechtstreeks contact met urine, het voorzien van een sanitaire wagen, het trekken van bloed,…. Sommige politieambtenaren zijn van mening dat dit sanitair gebeuren niet tot hun (kern)taken behoort. Verder blijkt de hoger vernoemde testbatterij niet waterdicht: enerzijds zijn er automobilisten die door de mazen van het net glippen door bijvoorbeeld een urinestaal te vervalsen of gebruik te maken van chemische producten, waardoor men negatief test, anderzijds zijn er mensen die ten onrechte van de weg worden geweerd voor verder onderzoek. Zo spreekt het ROPS30 onderzoek over 14% vals positieven tussen de jaren 2000 tot 200431. Het afnemen van een bloedstaal is niet altijd even gemakkelijk: het vorderen van een arts zorgt dikwijls voor problemen. Zo ligt de wilsbereidheid behoorlijk laag, zeker ’s nachts. Er is ook sprake van tijdsverlies, zo gebeurt het niet zelden dat een arts een uur op zich laat wachten. Verder is er ook sprake van het nodige papierwerk. Bovendien moet men ook een geschikte locatie vinden om bloed af te nemen32. Concreet in Antwerpen betekent dit dat men telkens met de verdachte moet terugkeren naar het commissariaat wat een groot verlies betekent van zowel mankracht als tijd. Zo moeten er telkens twee politieambtenaren de verdachte begeleiden. Ook de kostprijs van de bloedproef zou een obstakel kunnen zijn. De urinetest kost slechts € 11 per stuk. Indien men positief test vallen de kosten van de bloedproef ten laste van de verdachte, maar bij een negatieve test valt deze kost ten laste van de overheid.

29

SCHEERS, M., VERSTRAETE, A., ADRIAENSEN, A., RAES, E. en TANT, M., Rijden Onder invloed van Psychoactieve Stoffen: literatuurstudie en evaluatie van het handhavingsbeleid, Academia Press, Gent, 2005. 30

Zie 29.

31

Zie 29.

32

WILLEKENS, M., intern document D.R.U.I.D. Roadside testing in Belgium, Münster, 2007.


September 2008


16

Tot slot rijst de vraag ook of een simpele bekentenis van de verdachte dat hij verboden middelen heeft gebruikt, genoeg is om (een deel van) de test niet te hoeven doorlopen. Zo kan men bijvoorbeeld onmiddellijk overgaan tot de bloedanalyse. Het valt aan te bevelen de bloedproef in elk geval af te nemen, gezien een verdachte op elk moment zijn bekentenis kan intrekken, waardoor de vervolging anders in het gedrang kan komen.

Tegemoetkoming aan de problemen?

De problemen aangehaald in het vorig deel hebben stemmen doen opgaan om een alternatief te ontwikkelen voor de huidige driestappenprocedure. Men zocht stalen die snel te bekomen waren, naar analogie met de ademanalysetoestellen bij alcoholcontroles, zoals zweet en mondvloeistof of speeksel33. Indien de speekseltest een volwaardig alternatief wil vormen voor de urinetest, zou deze aan een aantal specifieke kenmerken moeten voldoen. Zo zou deze test snel moeten zijn alsook valide en betrouwbaar (meet men wat men wil meten en kan men deze test in verschillende omstandigheden door verschillende politieambtenaren laten afnemen en toch dezelfde resultaten bekomen), makkelijk in gebruik voor zowel politie als voor verdachten en in alle mogelijke weersomstandigheden werkzaam zijn, het vervalsen van de test moet onmogelijk zijn en de benodigde hoeveelheid speeksel voldoende klein. Speeksel biedt veel overeenkomsten qua weerspiegeling van de aanwezige drugsgehaltes in het bloed34. Sommige onderzoekers verkiezen speeksel boven urine. Zo zou het aanwezige drugsgehalte in het speeksel beter de huidige toestand benaderen dan urine35. Theoretisch zouden de detectieperiodes van drugs in bloed en speeksel dichter bij elkaar moeten liggen dan tussen bloed en urine36. Het is de enige lichaamsvloeistof waar de drugswaarden een overeenkomst vertonen met die in het bloed.

33

In de Engelstalige literatuur maakt men het onderscheid tussen mondvloeistof (oral fluid, OF) en speeksel (Saliva). Saliva wordt strikt wetenschappelijk gezien als een vloeistof afkomstig van een specifieke speekselklier, zonder gemengd te zijn met andere stoffen die in de mondholte aanwezig zijn zoals mucosale cellen (cellen afkomstig uit slijmvliezen) en etensresten (Schramm, Smith & Craig, 1993). Verder zullen beide termen door elkaar gebruikt worden. 34

HAECKEL, R. en HÄNECKE, P., ‘’Application for saliva for drug monitoring : an in vivo model for transmembrane transport.’’, Eur. J. Chem. Clin. Biochem. 34, 1996, 76-83; MENKES, D.B., HOWARD, R.C., SPEARS, G.F. en CAIRNS, E.R., “Salivary THC following cannabis smoking correlates with subjective intoxication and heart rate.”,Psychopharmacology, 103, Berlijn, 1991, 277-279; SCHRAMM, W., SMITH, R.H., CRAIG, P.A. en KIDWELL, D.A., “Drugs of abuse in saliva: a review.”, J. Anal. Toxicol. 16, 1992, 1-9; SKOPP, G. en PÖTSCH, L., “Perspiration versus saliva- basic aspects concerning their use in roadside drug testing.”, Int. J. Legal Med., 112, 1999, 213-221; CROUCH, J., Oral fluid collection: the neglected variable in oral fluid testing, Salt Lake City, 2005. 35

VERSTRAETE, A.G., Oral fluid testing for driving under the influence of drugs: history, recent progress and remaining challenges, Gent, 2005.

36

VERSTRAETE, A.G., ‘’Detection times of drugs of abuse in blood, urine, and oral fluid’’, Therap. Drug Monit., 26, 2004, 200-205.


September 2008


17

Hierdoor correleren ze ook met de effecten op het gedrag37. Substanties blijven immers maar voor een korte periode aanwezig in het speeksel, meestal tussen de 12 en 24 uur na consumptie38. Toch bestaan hierop ook uitzonderingen, zo zullen amfetamines langer detecteerbaar zijn in speeksel, omdat de concentraties hoger liggen dan de bloedconcentraties39. Men moet wel rekening houden met het feit dat men in urine op zoek gaat naar andere stoffen dan in speeksel. Bij urine gaat men op zoek naar de metabolieten, dit zijn stoffen aangemaakt tijdens de stofwisseling bij het afbraakproces van de drugs. Bij de speekseltesten gaat men voornamelijk op zoek naar het oorspronkelijke product40. Speekseltesten kunnen voor een aantal pijnpunten een oplossing bieden. Ze zijn relatief makkelijk te bekomen. Bovendien maakt men gebruik van veel minder indringende technieken als bij urinetesten41. Dit heeft diverse voordelen. Zo is er bijvoorbeeld geen sanitaire wagen noodzakelijk, waar de verdachte zijn of haar urinestaal moet afleveren. Men komt ook niet meer rechtstreeks in contact met urine: dit is zowel hygiënischer als aangenamer werken, zowel voor de verdachte als voor de politieambtenaar. Verder kan de politie tijdens het afnemen van de test de verdachten observeren, waardoor het omzeilen ervan door het vervalsen van een staal, of het gebruik van producten die het resultaat wijzigen moeilijk wordt. Men is er zeker van dat het staal van de verdachte komt en toch respecteert men de waardigheid van deze persoon42. In de toekomst zal de speekseltest misschien de volledige driestappenprocedure kunnen vervangen, de aanwezigheid van medisch geschoold personeel is dan niet langer vereist bij het afnemen van de test43. Dit is heden ten dage nog niet mogelijk. Men heeft dan immers nood aan een test die een kwantitatief resultaat geeft en bovendien moet deze voldoende betrouwbaar zijn.

37 CONE, E.J., KUMOR, K., THOMPSON, L.K., SHERER, M., “Correlation of saliva cocaine levels with plasma levels and with pharmacologic effects after intravenous cocaine administration in human subjects”, J. Anal. Toxicol, 12, 200-206, 1988.

38

CONE, E.J., “Saliva testing for drug abuse”, Ann. N.Y. SCI., 694, 1993, 91-127.

39 SCHEPERS, R.J.F., OYLER, J.M., JOSEPH, R.E., CONE, E.J., MOOLCHAN, E.T. en HUESTIS, M.A., ‘’Methamphetamine and amphetamine pharmacokinetics in oral fluid and plasma after controlled oral methamphetamine administration to human volunteers”, Clin. Chem., 49, 2003, 121-132.

40

SAMYN, N., The use of saliva and sweat for the detection of abused drugs in drivers, Gent, 2003.

41

SPIEHLER, V.R., BALDWIN, D., JEHANLI, A. en MOORE, L., “Validation of Cozart Rapiscan cut-off concentrations for drugs of abuse in saliva”, in proceedings of the thirthy Eighth International Meeting TIAFT2000, Helsinki, 2000; CROUCH, J., Oral fluid collection: the neglected variable in oral fluid testing, Salt Lake City, 2005.

42

CONCHEIRO, M., DE CASTRO, A., QUINTELA, Ó., CRUZ, A. en LOPÉZ-RIVADULLA, M., Confirmation by LC-MS of drugs in oral fluid obtained from roadside testing, Santiago de Compostella, 2007.

43



September 2008


18

Het grootste probleem blijft ongetwijfeld de validiteit en de betrouwbaarheid van de testen. De cut-off values moeten laag genoeg liggen, waardoor men drugs detecteert indien deze in het lichaam aanwezig zijn. Bovendien moeten de resultaten overeenkomen met de resultaten van diezelfde stalen wanneer deze in een laboratorium onderzocht worden44, of in alle geval gelijkwaardig of beter scoren dan de huidig gebruikte urinetesten. Onderzoek heeft uitgewezen dat er een aantal pijnpunten verbonden zijn aan het testen op basis van speeksel. Diverse studies duiden op het probleem van drugscontaminatie van de mondholte. De meting kan sterk beïnvloed worden wanneer drugs worden gerookt, oraal worden opgenomen, of wanneer men deze passief inademt. Zo blijkt uit onderzoek van Thompson & Cone dat de THC (cannabis) waarden in speeksel oorspronkelijk hoger liggen dan de waarden die men kan meten in bloedstalen45. Andere auteurs hebben zowel passieve als actieve orale contaminatie met THC vastgesteld46. Verder is er ook onderzoek verricht naar orale contaminatie in combinatie met andere types drugs. Cone toonde aan dat de speekselconcentraties voor heroïne (en afgeleiden) en morfine ook beduidend hoger lagen gedurende het eerste uur na de intranasale toediening, wat opnieuw wijst op contaminatie47. Het probleem van het verzamelen van voldoende speeksel deed zich vooral voor bij oudere testen. Deze hadden/hebben een grote hoeveelheid speeksel nodig om de analyses op uit te voeren. Een van de neveneffecten van bepaalde drugs zoals cannabis is een droge mondholte. Verder wordt er ook gesproken van een dik slijmachtig speeksel48, waardoor het verzamelen van de juiste hoeveelheden problemen kan opleveren49. 44

TAYLOR, E.H., OERTLI, E.H., WOLFGANG, J.W. en MUELLER, E., “Accuracy of five on-site immunoassay drugs-of-abuse testing devices.”, J. Anal. Toxicol., 23, 2, 1999, 119-124; CROUCH, D.J., CHEEVER, M.L., ANDRENYAK, D.M., KUNTZ, D.J. en LOUGHMILLER, D.L., “A comparison of ONTRAK TESTCUP, abuscreen ONLINE, and GC/MS urinalysis test results.”, J. Forensic Sci., 43, 1, 1998, 35-40; BUCHAN, B.J., WALSH, J.M. en LEAVERTON, P.E., “Evaluation of the accuracy of on-site Multi-analyte drug testing devices in the determination of the prevalence of illicit drugs in drivers.”, J. Forensic Sci., 43, 2, 395-399. 45

THOMPSON, L.K. en CONE, E.J., ‘’Determination of delta 9-tetrahydrocannabinol in human blood and saliva by high-performance liquid chromatography with amperometric detection”, J. Chromatogr., 421, 1, 91-97. 46

NIEDBALA, S., KARDOS, K., SALAMONE, S., FRITCH, D., BRONSGEEST, M., en CONE, E.J., “Passive cannabis smoke exposure and oral fluid testing”, J. Anal. Toxicol., 28, 2004, 546-552; HUESTIS, M.A. en CONE, E.J., “Remationship of delta 9-tetrahydrocannabinol concentrations in oral fluid and plasma after controlled administration of smokes cannabis”, J. Anal. Toxicol., 28, 2004, 394-399. 47

CONE, E.J., “Saliva testing for drug abuse”, Ann. N.Y. SCI., 694, 1993, 91-127; JENKINS, A.J., OYLER, J.M. en CONE, E.J., “Comparison of heroin and cocaine concentrations in saliva with concentrations in blood and plasma”, J. Anal. Toxicol., 19, 1995, 359-374.

48


49

BIERMANN, T., SCHWARZE, B., ZEDLER, B. En BETZ, P., On-site testing of illicit drugs: the use of the drugtesting device “Toxiquick®”, Erlangen, 2004.


September 2008


19

Er werden diverse manieren uitgetest die de speekselkwantiteit konden verhogen: zuur snoep, kauwgom, paraffine of mechanisch bewegen van het apparaat in de mond. Deze stimuli zullen inderdaad de hoeveelheid speeksel aanwezig in de mond vergroten, maar ze zorgen ook voor een daling in de drugsconcentratie en zijn dus niet aangewezen50. Een ander probleem is dat in sommige gevallen de THC aan het collectieapparaat blijft hangen en een organisch oplosmiddel noodzakelijk is om dit te doen lossen51. Er zijn dan ook veel testen die een negatief resultaat gaven voor cannabis, zelfs al was er sprake van zeer hoge concentraties. Men stelt ook vast dat een aantal apparaten die gebruik maakten van een machine om de resultaten te interpreteren te kampen hadden met technische problemen52. Verder neemt het gebruik van de gebruikte speekseltest minstens 13 minuten tijd in (drie minuten speekselverzameling, één minuut wachttijd en negen minuten alvorens men de testresultaten kan aflezen). Indien deze positief is, moet men nog steeds een bloedanalyse doen. De tijdwinst zal dus eerder beperkt zijn. Daar er met de gebruikte speekseltest nog steeds nood is aan een dokter voor het afnemen van de bloedstalen zijn dezelfde problemen hieromtrent, zoals eerder vermeld ook hier van toepassing. Voor mensen die niet dagelijks met drugs bezig zijn, zal een nieuw testapparaat een drempel betekenen die zonder adequate scholing moeilijk te nemen is. Ook zijn de omstandigheden bij het on-site testen totaal verschillend van de settings in laboratoria. Zo gaven diverse tests problemen bij koude temperaturen of bij regenachtig weer53. Een ander obstakel is de kostprijs. De aankoopprijs per stuk van de speekseltest in dit proefproject bedroeg € 27,23. Hoewel men kan verwachten dat deze prijs nog zal dalen indien deze de standaard wordt (massaproductie en massa-aankoop) blijft deze voorlopig een stuk duurder dan de urinetest. Zeker in het geval van een negatieve test of een vals-negatieve test waar de kosten ten laste van de overheid vallen.

50 RAES, E. en VERSTRAETE, A., ‘’Evaluation of rapid point-of-collection oral fluid testing devices’’, in ROSITA-2: Roadside Testing Assessment, 2005; SAMYN, N., The use of saliva and sweat for the detection of abused drugs in drivers, Gent, 2003.

51

KAUERT, G.F., ‘’Drogennachweis in Speichel vs’’, Serum. Blutalkohol. 37, 2000, 76-83; SAMYN, N., DE BOECK, G. en VERSTRAETE, A.G., “The use of oral fluid and sweat wipes for the detection of drugs of abuse in drivers”, J. Foren. Sci., 47, 2002, 1380-1387.

52 RAES, E. en VERSTRAETE, A., ‘’Evaluation of rapid point-of-collection oral fluid testing devices’’, in RAES, E. en VERSTRAETE, A. (ed.), ROSITA-2: Roadside Testing Assessment, 2005.

53

X, ROSITA-2 executive summary, (2005).


September 2008


20

Ontstaansgeschiedenis en bestaande studies omtrent speekseltesten

Het idee van speekseltesten is niet nieuw. Vanaf het begin is er reeds sprake van een interesse in het gebruik van speeksel om drugsgebruik vast te stellen. Zo deden Leute et al. reeds onderzoek in 1972, als een van de eerste, naar drugs screening aan de hand van speeksel54. De problemen die zich destijds voordeden, blijven vaak heden ten dage voortbestaan. Het grote struikelblok was de grote hoeveelheden speeksel die men nodig had om analyses te kunnen uitvoeren. Zo was er een onderzoek van Peel et al. waar de oorspronkelijke doelstelling was 3 ml. speeksel te verzamelen, maar deze doelstelling werd tijdens het onderzoek bijgeschaafd, daar de verkregen samples hier niet aan voldeden55. Tot het eind van de 20ste eeuw bestonden er geen on-site testen voor drugs in speeksel. De meest courante methode, die men in vrijwel alle voorafgaande onderzoeken terugvindt en die tot op dit ogenblik nog steeds gebruikt wordt, is de gas chromatography gekoppeld aan mass spectrometry (GC-MS)56. Gedurende de jaren negentig werd er onderzoek verricht naar on-site drugstesten. In 1999 waren de eerste modellen beschikbaar. In opdracht van de Europese Commissie werd het ROSITA-1 project opgezet, om de waarde van on-site drugstesten te evalueren57. In het begin van de 21ste eeuw heeft de ontwikkeling van deze on-site drugstesten een sterke evolutie doorgemaakt. In 2005 waren er 12 tests beschikbaar, ofwel voor commercieel gebruik, ofwel als prototype. Van 2003 tot 2005 liep het ROSITA-2 project om de on-site drugstesten te evalueren. Dit was een samenwerking tussen zes Europese landen (België, Frankrijk, Finland, Duitsland, Noorwegen en Spanje) en vijf staten van de V.S. (Florida, Indiana, Utah, Washington State en Wisconsin). De globale conclusie was dat er nog geen enkele test voldeed aan de vereisten om een volwaardig alternatief te vormen.

In oktober 2006 is een nieuw Europees onderzoeksproject van start gegaan. Druid (driving under the influence of drugs, alcohol and medecines, website: www.druidproject.com). Het doel is nieuwe inzichten te verkrijgen in de gevolgen van drugs en hun

54

LEUTE, R., ULLMAN, E.F. en GOLDSTEIN, A., “Spin immunoassay of opiate narcotics in urine and saliva”, J. Am. Med. Assoc., 221, 1972, 1231-1234. 55

PEEL, H.W., PERRIGO, B.J. en MIKHAEL, N.Z., ‘’Detection of drugs in saliva of impaired drivers’’, J. foren. Sci., 29, 1984, 185-189. 56 PEEL, H.W., PERRIGO, B.J. en MIKHAEL, N.Z., ‘’Detection of drugs in saliva of impaired drivers’’, J. foren. Sci., 29, 1984, 185-189.; STARMER, G., MASCORD, D., TATTAM, B. en ZELENY, R., Analysis for Drugs in Saliva, CR 141 Australian Government Publishing Service, Canberra, 1994, 1-76; LEYSSENS, L, PENXTEN, H., NIJST, D., HAESEN, V, ROYACKERS, E., RAUS, J., VAN HAEREN, C., BOUVIER, N., XABOROV, S., VERDONCK, I. en ECKELMANS, V., “Usefulness of saliva for the detection of substances”, Proceedings of the Symposium on Alcohol, Drugs and Traffic Safety, Belgisch instituut voor de verkeersveiligheid, Brussel, 1997.

57



September 2008


21

impact op de rijvaardigheid. Men zal ook trachten de europese wetgeving op basis van deze studie te harmoniseren. Deze studie is echter nog niet volledig afgerond, waardoor de resultaten nog niet bekend gemaakt zijn. In deze studie worden ook diverse speekseltesten geëvalueerd, waaronder oude testen die door de fabrikanten verbeterd zijn, na feedback uit reeds verricht onderzoek en on-site testing.

Speekseltest: een alternatief?

In het voorjaar 2008 werd de Multi-Line Twist Screen-test geëvalueerd door de Antwerpse verkeerspolitie. Waar de speekselproef beduidend gebruiksvriendelijker is dan de urinetest, laat de betrouwbaarheid ervan nog sterk te wensen over. Belangrijk om te vermelden is dat de wetgever, inzake de rijvaardigheid onder invloed van andere specifieke stoffen dan alcohol, gekozen heeft voor een nultolerantie. Dit in tegenstelling tot de tolerantiegrens van 22 mg/l die gehanteerd wordt inzake het alcoholgehalte. Ondanks de keuze voor het beginsel van de nultolerantie inzake drugs, wordt niet vervolgd op basis van artikel 37bis van de wet van 16 maart 1968 betreffende de politie over het wegverkeer, indien de wettelijke minimumwaarden niet worden bereikt58. Dit artikel bepaalt wanneer de chauffeurs vervolgd kunnen worden bij het innemen van een stof opgenomen in §1. Men kan wel steeds vervolgen op basis van artikel 35 van de verkeerswet dat stelt dat elke bestuurder die verkeert in staat van dronkenschap of soortgelijke staat ten gevolge van het gebruik van drugs of geneesmiddelen, strafbaar is59. De PZ Antwerpen heeft gekozen te werken met de Multi-line Twist Screen Test Device van PROFOS AG. De test kan de aanwezigheid meten van amfetamine, cocaïne, methamfetamine, opiaten, Cannabis en phencyclidine of PCP60. Belangrijk om op te merken is dat de Multi-line Twist Screen een kwalitatieve drugstest is. Resultaten worden niet gekwantificeerd, men kan enkel de aanwezigheid van bepaalde drugsgroepen vaststellen. De resultaten alsook de exacte hoeveelheden aanwezig in het organisme moeten worden bevestigd/gemeten aan de hand van een alternatieve methode. De houdbaarheidsdatum van de test bedraagt 18 maanden. Deze moet opgeslagen worden tussen de 2-30°C. Voor het gebruik moet deze op kamertemperatuur worden gebracht. Deze test beschikt over een reservoir dat het speeksel bewaard, waardoor dit nadien kan geanalyseerd worden in het laboratorium om de exacte waarden in het speeksel na te gaan. Indien men de minimumwaarden, zoals opgenomen in de wet, vergelijkt met de cut-off waarden van de Multi-Line Twist Screen Device, is het eerste wat opvalt dat het merendeel van de cut-off waarden van de speekseltest verschilt van de strafbare

58


59

COL 14/2000 van het college van procureurs-generaal bij de hoven van beroep en de arbeidshoven.

60 Phenylcyclohexylpiperidine, afgekort Fencyclidine : oorspronkelijk gebruikt als verdovingsmiddel. Er is sprake van neurotoxische en hallucinogene neveneffecten, waardoor deze als drugs werd gecategoriseerd.


September 2008


22

hoeveelheden in de wetgeving. Toch mag men geen overhaaste conclusies trekken. De concentraties in bloed, urine en speeksel liggen niet gelijk. Bovendien is er zelfs sprake van andere stoffen. Zoals eerder vermeld zal men immers in de urine vooral metabolieten kunnen detecteren, waar in speeksel en bloed men voornamelijk op zoek gaat naar de drugs zelf. De fabrikant zelf waarschuwt dat een negatief resultaat op de speekseltest niet noodzakelijk impliceert dat de verdachte geen drugs heeft genomen.

Drugs

Afkorting

Cut-off waarden speekseltest

Cut-off waarden urinetest

Cut-off waarden SAMHSA

waarden wetgeving

Amfetamine

AMP

50 ng/ml

1000 ng/ml

160 ng/ml

50 ng/ml

Methamfetamine

MET

50 ng/ml

1000 ng/ml

160 ng/ml

50 ng/ml

C annabis

THC

100 ng/ml

50 ng/ml

4 ng/ml

2 ng/ml

C ocaïne

C OC

20 ng/ml

300 ng/ml

20 ng/ml

50 ng/ml

Opiaten (zoals morfine)

OPI

40 ng/ml

300 ng/ml

40 ng/ml

20 ng/ml

Niet Niet opgenomen in Niet strafbaar opgenomen in de test de test Cut-off waarden Multi-Line Twist Screen Test Device , Cut-off waarden Dipro's Multipanel Drug Test, voorgestelde cut-off waarden SAMHSA en Cut-off waarden zoals vastgelegd in artikel 63, §2 van de wet van 16 maart 1968 betreffende de politie over het wegverkeer. Fencyclidine

PC P

10 ng/ml

Gezien de drugsconcentraties in het speeksel lager liggen als de waarden in de urine, worden in door SAMHSA alternatieve cut-off waarden voorgesteld voor het gebruik van speekseltesten61. Vooraleer de resultaten besproken zullen worden is het belangrijk enkele opmerkingen te maken over enkele voorvallen bij de on-site controles die mogelijks een invloed kunnen hebben gehad op de verder gedane waarnemingen in het onderzoek: Gedurende de eerste speekseltesten was er sprake van een hoog aantal mislukkingen. Gezien de twijfel bestond of dit lag aan de manier van afname werd er contact opgenomen met de fabrikant om meer informatie te bekomen. De fabrikant stelt dat zij nog geen weet heeft van gelijkaardige gevallen en zullen een extra kwaliteitscontrole uitvoeren op het lot van welke onze tests afkomstig zijn. In de literatuur werd echter gewaarschuwd voor het hoge aantal mislukte testen. Waardoor dit ook geen geheel onverwacht cijfer is. Na overleg met Professor Verstraete, professor toxicologie aan de Universiteit Gent, werd besloten de verdachte voor het afnemen van de test toch te laten drinken. Er wordt dan enkele minuten gewacht, waardoor de concentraties van aanwezige stoffen in de mond zich kunnen herstellen. Toch blijft het mogelijk dat de concentraties in het speeksel nog steeds gewijzigd zijn op het moment van afname. Bovendien is hierdoor ook sprake van een extra stap in de procedure, waardoor het gebruiksgemak van de testen verminderd. Er moet ook opgemerkt worden dat deze aangepaste procedure de duur van de procedure van de speekseltesten verlengt. 61 Sustance Abuse and Mental Health Service Administration, Mandatory guidelines for federal workplace drug testing programs, Draft 3, December 2000.


September 2008


23

Het hoog aantal mislukte testen heeft ontegensprekelijk een effect gehad op de motivatie van de politieambtenaren om de speekseltest toe te passen. Gezien van de meerderheid van de testen geen enkel resultaat kon worden afgelezen werden deze gedurende de controles en tijdens gesprekken op de werkvloer als waardeloos bestempeld. Geregeld viel de vraag waarom er nood was aan een nieuwe manier van testen. Gezien in Antwerpen, een groot korps, de controles reeds op voorhand gepland worden en er tijdens deze controles steeds een aangepast voertuig beschikbaar is met sanitaire voorzieningen, werd er weinig nadeel ondervonden van het gebruik van de urinetesten. Enkel tijdens andere controles waarbij men per toeval op een persoon onder invloed van psychoactieve stoffen stoot, rees het probleem van onaangepaste voorzieningen. Er is één geval bekend van poging tot beïnvloeding van de urinetest. Er werd getracht de urine aan te lengen met water. Er moet wel gezegd worden dat in de sanitaire wagen waar de urinetest plaats vond, een kraan beschikbaar was. Hierdoor werd de beïnvloeding misschien niet in de hand werd gewerkt, maar in alle geval ook niet werd vermeden. Men moet zich wel de vraag durven stellen hoeveel mensen er in slagen deze test wel te beïnvloeden zonder dat dit opgemerkt wordt. Tijdens de duur van het onderzoek was er sprake van een zwaar verkeersongeval in Heverlee met 4 doden, vermoedelijk ten gevolge van rijden onder invloed van drugs. Hierdoor is de publieke opinie, (en waarschijnlijk ook die van politieambtenaren) over het gebruik van drugs in het verkeer, en het belang van controle hierop mogelijk beïnvloed. Ook het bestaan van speekseltesten is hierdoor sterk gemediatiseerd geweest. Dit heeft ook geleid tot ongefundeerde uitspraken in de media over het gebruik van speekseltesten door een aantal politici. Mogelijks heeft dit een invloed gehad op de manier waarop het onderzoek is gevoerd, op de politieambtenaren, op de bestuurders,... die deelnamen aan het onderzoek over het gebruik van speekseltesten. De Multi-line twist screen blijkt verre van gebruiksvriendelijk te zijn. Zo moet volgens de fabrikant de test op kamertemperatuur gebruikt worden (tussen de 15° en de 30° C), wat tijdens nachtelijke controles niet evident is. Verder mag de donor 10 minuten voor de test geen voedsel, drank, kauwgom of sigaretten gebruikt hebben. Indien men dit in de praktijk wil controleren, moet men de verdachte steeds 10 minuten onder toezicht houden voor men tot de test overgaat. Bij ons bleek dit niet zo een probleem te zijn gezien de verdachte eerst de urinetest moest afleggen en de resultaten hiervan moest afwachten. Indien men echter de speekseltest als vervanging voor de urinetest wil gebruiken, kan deze wachttijd wel een probleem vormen. De donor moet de collector achteraan de mond tegen de wang inbrengen. Aan het eind van de collectieperiode moet de donor de collector tussen zijn tanden plaatsen om zich ervan te vergewissen dat deze geen harde delen meer bevat. Het werd duidelijk dat het verzadigen van de collector voor problemen zorgde bij een aantal drugssoorten zoals cannabis of amfetamines, waar de donor niet voldoende speeksel kan produceren.

Bovendien is de politieambtenaar afhankelijk van de goodwill van de donor. Deze kan er ook actief voor zorgen dat de collector niet verzadigd wordt. Zo kan hij het speeksel uit


September 2008


24

de collector zuigen voor hij deze uit zijn mond haalt, of kan hij bewust niet voldoende speeksel aanmaken. Na de staalafname wordt de collector in het apparaat gebracht door het in wijzerzin in de collectiekamer te klemmen. Men moet één minuut wachten en vervolgens in tegenwijzerzin de collectiekamer opendraaien zodat het speeksel over de teststrip kan migreren. Vervolgens moet men negen minuten wachten alvorens men enig resultaat kan aflezen. Als de resultaten zijn afgelezen moet men de collector verwijderen, het reservoir afsluiten en indien gewenst de collector bewaren voor een bijkomende speekselanalyse door het laboratorium. Zij kunnen toegang krijgen tot het speekselstaal langs een dopje op het toestel. Al bij al is deze procedure behoorlijk ingewikkeld en telt verschillende stappen. Deze is moeilijk correct toe te passen zonder een voorbeeld te hebben gezien. Dit vormt een probleem voor politieambtenaren die slechts sporadisch een test afnemen. Bovendien werd door het hoge aantal mislukte testen in het begin gevreesd dat de procedure niet correct werd gevolgd door de politieambtenaren. Na controle en raadpleging van specialisten bleek echter dat de procedure wel werd uitgevoerd zoals het hoort. Het gebrek aan resultaat was te wijden aan andere factoren. Al gauw bleek dat gezien het vrijwillig karakter van de speekseltest, mensen niet gemotiveerd waren hieraan mee te werken. Deze mensen waren gezien de situatie en de mogelijke bestraffing die hierop zou volgen, niet bereid een wederdienst aan de politie te bewijzen. Het werd zeer snel duidelijk dat de doelstelling van de 50 respondenten verre van gehaald zou worden. Aan het eind van het onderzoek waren in totaal slechts achttien speekseltesten afgenomen, waarvan zestien bij verdachten en twee bij referentiepersonen. Bij twee van de verdachten werd door de omstandigheden geen urinetest of bloed afgenomen, enkel een speekseltest. We zullen de resultaten van de speekseltest hieronder overlopen. Er zullen echter geen generaliseringen naar percentages gebeuren, wegens niet zinvol. Ook zullen we niet in staat zijn specifieke verbanden aan het licht te brengen naar aanleiding van de bepaalde drugssoorten wegens onvoldoende power van het onderzoek. We zullen ons beperken tot het bespreken van de resultaten in de hoop dat ze een indicatie mogen zijn voor toekomstig onderzoek. In acht van de achttien gevallen, was de testpersoon niet in staat voldoende speeksel te produceren. De verdachte kreeg water aangeboden in de hoop dat deze dan wel voldoende speeksel zou kunnen aanmaken om de test te doen slagen. Zelfs na het laten drinken van de testpersoon, bleef het in vier gevallen onmogelijk om een resultaat af te lezen van het testapparaat. Ons inziens moet men hier een belangrijke vraag durven stellen, die we nergens in de literatuur zijn tegengekomen: zou het mogelijk zijn dat de verdachte bewust een klein speekselstaal aflevert, in de hoop dat de test negatief uitdraait? Gelijktijdig moet met zich dan ook de vraag stellen hoe men dit wil verhelpen. Zo kan men naar analogie met de urinetest overgaan tot een verplichte bloedproef indien de verdachte er niet in slaagt een geldige speekseltest af te leggen. Men moet er zich in dit geval dan wel van vergewissen of de test voldoende betrouwbaar is en of deze wel werkt indien de verdachte daadwerkelijk een geldig speekselstaal wil afleveren. Men mag immers niet tot de situatie komen waar de speekseltest een excuus is om sneller naar de bloedproef te grijpen. Lokale verkeerspolitie Antwerpen

September 2008


25

Bij het interpreteren van de resultaten zijn we gezien de omstandigheden gedwongen nogmaals een opsplitsing te maken. Enerzijds hebben we een groep waarvan de resultaten van de bloedanalyse beschikbaar is, anderzijds is er een testpersoon waarvan de resultaten van de bloedanalyse ontbreken. Hierdoor is in dit laatste geval enkel een vergelijking mogelijk met de speekselanalyse en met resultaten van de urinetest. Een derde groep is deze van de twee referentietesten die buiten het kader van de wegcontroles zijn afgenomen. Bij elke groep staan de resultaten in een tabel waar ruimte is voor zes opties: correct positieve resultaten, correct negatieve resultaten, vals positieve resultaten, vals negatieve resultaten, vals positieve resultaten op een drugssoort maar vals negatief op een andere, en een restcategorie met geen geldig resultaat. Binnen elke categorie zal ook vermeld worden in hoeveel van de gevallen het resultaat bevestigd werd door de speekselanalyse. Of indien er geen geldige speekselanalyse kon worden uitgevoerd.

correct positief

correct negatief

vals positief

vals negatief

vals positief en vals negatief

geen geldig resultaat

bevestiging door speekselanalyse

1

-

-

-

1

2

ontkenning door speekselanalyse

-

-

1

-

1

1

geen geldige speekselanalyse

2

-

4

-

-

2


-

-

-

-

-

-


-

-

-

1

-

-


-

-

-

-

-

-


-

2

-

-

-

-


-

-

-

-

-

-


-

-

-

-

-

-

Onderzoeksgroepen

bloedanalyse

geen bloedanalyse (verificatie op basis van urinetest)

referentiemetingen

Het is nodig te vermelden dat ook deze speekselanalyse zeer veel problemen met zich meebracht. De collector in de speekseltesten bleek niet te voldoen aan het vooropgestelde doel om een staal van het speeksel bij te houden voor latere analyse. Slechts in zes gevallen was er voldoende speeksel aanwezig in de collector om een analyse op uit te voeren. In de overige gevallen is 400µl Elga-water toegevoegd als oplosmiddel in de hoop om op deze manier alsnog een analyse uit te voeren op de vloeistof. Het spreekt voor zich dat deze stalen dan ook niet meer kwantitatief interpreteerbaar zijn, en op hun beurt weer enkel een (zij het een zeer vage) indicatie geven van de


September 2008


26

aanwezige stoffen in het speeksel. Het mag duidelijk zijn dat het ontbreken van deze verificatiemethode een ernstig gebrek is, indien met overweegt deze test in te voeren. Zoals reeds eerder vermeld, blijkt uit deze tabel zeer duidelijk dat men over onvoldoende data beschikt om enige vorm van conclusie te trekken. De mogelijkheden zijn zo divers dat men over een voldoende grote steekproef moet beschikken. Merk op dat deze tabel, om het overzichtelijk te houden, niet wordt opgesplitst naargelang de verschillende drugssoorten. Dit zou overigens geen meerwaarde bieden bij de interpretatie gezien opnieuw de kleine steekproef. Het volstaat op te merken dat indien men kijkt naar de groep waar de bloedanalyses beschikbaar zijn, men in de groep van vals-positieven enkel de drugs amfetaminen (n=3) en THC (n=2) terugvindt.


September 2008


27

DEEL 4 Bevindingen en aanbevelingen In de tabel hieronder staan de voor- en nadelen opgesomd van zowel de driestappenprocedure als de speekseltest. driestappenprocedure Tijdrovend 1) [ademtest: ongeveer 6 min] 2) testbatterij: ongeveer 15 min 3) urinestaal: ongeveer 10 min 4) bloedstaal

Behoorlijk ingewikkeld Te weinig kennis bij personeel

speekseltest Tijdrovend 1) [ademtest: ongeveer 6 min] 2) testbatterij: ongeveer 15 min 3) speekseltest: 10 min wacht, 13 min test 4) bloedstaal

Ook opleiding en regelmatige toepassing nodig

Hygiënische omstandigheden (urinetest)

Geen contact met urine maar ook niet zo prettig om voldoende speeksel te verzamelen

Sanitaire voorzieningen nodig

Geen sanitaire wagen nodig

Kostprijs urinestaal: 11 €

Kostprijs speekseltest: 27 €

Vervalsingen van het urinestaal mogelijk Verdachte moet worden geobserveerd door betrokkene tijdens test Gebrekkige betrouwbaarheid van de huidige speekseltesten Problemen door drugscontaminatie mondholte Probleem van onvoldoende speeksel bij Voor sommigen is het plassen erg moeilijk bepaalde categorie van drugsgebruikers en kost dit heel wat tijd. (vooral bij stimulerende middelen) Bloedstaal: moeilijk en tijdrovend Bloedstaal: moeilijk en tijdrovend

Indien speekseltest enkel een kwalitatieve test blijft dan is er nog steeds een bloedproef nodig.

Vals-positieven (vooral bij THC)

THC blijft aan toestel plakken


September 2008


28

-

Het doel van de testbatterij is een aanduiding krijgen of de gecontroleerde persoon onder invloed is van drugs. Uit ondervinding blijkt dat de proeven van de testbatterij echter ook niet foutloos uitgevoerd kunnen worden door een persoon die positief is op alcohol maar niet onder invloed is van drugs. Daarom wordt er bij de lokale politie van Antwerpen voor gekozen om de persoon steeds eerst aan een ademtest te onderwerpen. Dit wordt echter niet vereist door de wet. Bij een positieve ATT, zal enkel de procedure alcohol verder gezet worden en gaat men niet over tot een gestandaardiseerde testbatterij (zie ook voetnoot 28). De combinatie van alcohol- en drugsgebruik geeft dus moeilijkheden. De testbatterij an sich is wel betrouwbaar maar ook niet waterdicht (vals-positieven vooral bij THC).

-

De drugscontroles worden meestal door dezelfde personeelsleden uitgevoerd die hier geen probleem mee hebben aangezien zij hiervoor de nodige kennis hebben opgedaan. Indien er voor een speekseltest gekozen wordt, moet deze eenvoudig zijn en door iedereen makkelijk toe te passen zijn.

-

Het moeilijkste en meest tijdrovende deel van de drugscontrole is het bloedstaal. Indien de speekseltest alleen de urinetest zou vervangen, is het alleen niet meer nodig om een sanitair voertuig te voorzien. Tijdswinst zou er niet zijn. Bovendien wordt er bij een gecoördineerde actie toch steeds een bureelwagen voorzien ter ondersteuning. Meestal zijn de iets grotere bureelwagens uitgerust met een sanitaire hoek. Bij het overgaan naar een speekseltest, pleiten we er voor dat deze dus zowel de urinetest als het bloedstaal zouden vervangen (dus zowel een speekseltest als een speekselanalyse).

-

De huidige driestappenprocedure is niet zo eenvoudig om uit te voeren en vraagt veel tijd. Tevens zijn er een aantal randvoorwaarden aan verbonden (sanitair voertuig, kennis, vorderen dokter,…). Deze test is echter wel betrouwbaarder dan de geteste speekseltest.

-

Ook moeten de cut-offwaarden van de wet aangepast worden aan de wetenschappelijke mogelijkheden (vergroten van betrouwbaarheid) waardoor een deel van de vals-positieven kan vermeden worden.

-

Tevens moet er rekening gehouden worden met het gebruik van nieuwe producten die ook een invloed hebben op het rijden.


September 2008


29

Een speekseltest kan maar pas een goed alternatief zijn: -

indien de procedure wordt aangepast. Geen driestappenprocedure meer maar één enkele test zoals bij alcohol, dus een test zonder ‘vooronderzoek’. Dus geen verplicht onderzoek meer naar de lichamelijke tekenen, geen aandachtsverdelende testen en geen urinetest meer om te weten te komen of de gecontroleerde persoon onder invloed is van drugs. Dit zou het mogelijk maken het aantal gecontroleerde personen aanzienlijk te verhogen (tijdswinst).

-

indien de speekseltest zowel kwalitatief als kwantitatief (speekselanalyse) is. Een procedure te vergelijken met de alcoholprocedure waarbij de ademtest bepaalt of men de wettelijke limieten heeft overschreden of niet en waarbij de ademanalyse dit kwantificeert. De bewijslast moet door het speekselstaal worden geleverd en de bloedproef mag slechts een uitzondering worden.

-

indien hij gebruiksvriendelijk is en makkelijk toe te passen is door elke politieambtenaar.

-

indien hij betrouwbaar is.

-

indien de kostprijs daalt.


September 2008


30

BIJLAGEN 1. vaststellingsformulier betreffende de gestandaardiseerde testbatterij van de driestappenprocedure (lichamelijke tekenen en aandachtsverdelende testen) 2. gedetailleerde beschrijving van de aandachtsverdelende testen die op het terrein worden uitgevoerd 3. schematisch overzicht bloedproef 4. schematisch overzicht rijverbod


September 2008


31

Bijlage 1: Resultaten gestandaardiseerde testbatterij Vaststeller: ............................................................ Datum: ............................................................ Uur aanvang: ............................................................. Naam verdachte: .........................................................

uur einde:

..........................

Lichamelijke tekenen OGEN

GEDRAG

Hangende oogleden

Rusteloosheid

Trillend ooglid

Overdreven alertheid

Wazige ogen

Agressief/nerveus/opgewonden

Bloeddoorlopen ogen

Mentale verwarring

Verkleinde pupillen

Gelatenheid

Uitgezette pupillen

Euforie

Lichtreactie

SPRAAK

Overgevoelig voor licht

Stotteren

Stabisme

Dubbele tong

GEZICHT

Woordenvloed

Droge mond

GANG

Overvloedig speeksel

Te verzekerd

Knarsetanden

Slepend

Jeuk

Waggelend

Irritatie neusgaten

Struikelend

ANDERE KENMERKEN

ANDERE TEKENEN

Zweet overvloedig

Geur van een bepaald product

Beeft/trilt

Geeft gebruik toe

Heeft zenuwtrek Versnelde reflex Vertraagde reflex Aandachtsverdelende testen ROMBERG*

WALK AND TURN *

Opent de ogen

Blijft staan

< 30” (aantal vermelden)

Start te vroeg

> 30” (aantal vermelden)

Stopt/aarzelt tijdens de uitvoering

Wankelt

Zet voeten niet vlak na elkaar

ONE LEG STAND*

Wijkt af van de lijn

Wankelt bij het balanceren

Heft de armen op

Gebruikt de armen

Heeft evenwichtsstoornissen tijdens het draaien

Huppelt

Zet verkeerd aantal passen

Plaatst de opgeheven voet neer

Draait verkeerd

Heeft problemen bij het tellen FINGER TO NOSE* Verkeerde hand Verkeerde plaats *: aankruisen indien uitgevoerd


September 2008


32

Bijlage 2: aandachtsverdelende tests

STRABISME 1. 2. 3. 4.

Neem een balpen. Maak met de balpen kleine cirkeltjes op 30 cm afstand van het gezicht van de persoon en controleer of zijn ogen de bewegingen van de balpen goed volgen. Breng de balpen vervolgens langzaam (twee seconden) op 2 cm van het topje van de neus van de persoon. Hou de balpen één seconde stil en breng haar vervolgens opnieuw op 30 cm van het gezicht van de persoon.

Analyse Als één van beide ogen zich niet naar de neus heeft gericht, is er een gebrek aan convergentie. Wat moet je zeggen tegen die persoon? Ik zal deze balpen verticaal voor uw ogen plaatsen (+/- op een afstand van 30 cm). Volg nu het bovenste uiteinde van de balpen met uw ogen zonder uw hoofd te bewegen.

ROMBERG Wat moet je zeggen tegen die persoon? 1. 2. 3.

Sta recht, voeten samen en laat uw armen (demonstratie). Buig uw hoofd naar achteren (demonstratie). Sluit uw ogen.

langs uw

lichaam

hangen

Als ik “TOP” zeg, telt u stil tot 30 seconden. Wanneer u denkt dat de 30 seconden voorbij zijn, buigt u uw hoofd weer naar voren, opent u uw ogen en zegt u “STOP”. Heeft u alles goed begrepen? Opgelet, als ik teken doe, beginnen we. TOP

ONE LEG STAND Wat moet je zeggen tegen die persoon? 1. 2. 3. 4.

Sta recht, voeten samen en laat uw armen langs uw lichaam hangen (demonstratie). Als ik “TOP” zeg, heft u uw rechtervoet op tot ongeveer 30 cm boven de grond met de voet en de tenen naar voren wijzend (demonstratie). Dan telt u hardop tot 30. Na die 30 tellen, zet u uw voet weer op de grond.

Heeft u alles begrepen? Opgelet, als ik teken doe, beginnen we. TOP Herbeginnen maar nu de linkervoet opheffen. Lokale verkeerspolitie Antwerpen

September 2008


33

WALK AND RUN Wat moet je zeggen tegen die persoon? 1. 2. 3. 4. 5.

Sta recht, voeten samen en laat uw armen langs uw lichaam hangen (demonstratie). Als ik “TOP” zeg, zet u negen passen op een rechte lijn met uw hiel tegen uw grote teen (demonstratie). U kijkt naar uw voeten en telt uw passen luidop. Na de 9de pas, heft u uw voorste voet op en maakt u een halve cirkel door kleine sprongetjes te maken met uw andere voet (demonstratie). Daarna herbegint u. U zet negen passen op een rechte lijn met uw hiel tegen uw grote teen.

Tijdens deze test moet u uw armen naast uw lichaam laten hangen. Heeft u alles goed begrepen? Opgelet, als ik teken doe, beginnen we. TOP

FINGER TO NOSE 1. 2. 3. 4.

Sta recht, voeten samen, laat uw armen langs uw lichaam hangen en steek uw wijsvingers uit (demonstratie). Buig uw hoofd lichtjes naar achteren en sluit uw ogen. Als ik “RECHTS” zeg, raakt u met uw rechterwijsvinger het puntje van uw neus aan. Zodra u uw neus heeft aangeraakt, gaat u terug in beginhouding staan. Als ik “LINKS” zeg, raakt u met uw linkerwijsvinger het puntje van uw neus aan. Zodra u uw neus heeft aangeraakt, gaat u terug in beginhouding staan.

Heeft u alles goed begrepen? We beginnen: links, rechts, links, rechts, rechts, links


September 2008


34

Bijlage 3: Schematisch overzicht bloedproef

Schematisch overzicht bloedproef gecontroleerde persoon

bestuurder voertuig/rijdier of begeleider met oog op scholing

betrokken in verkeersongeval

andere

aanstalten om een voertuig of een rijdier te besturen

eerst ATT

positief

negatief

stop

procedure alcohol evt gelijklopend

vervolg procedure (art. 61 bis.§1. van KB 16/03/1968)

gestandaardiseerde testbatterij (art. 61bis.§2.1°van KB 16/03/1968)

positief

negatief

onmogelijk

weigering

stop

min.1 positief lichamelijk teken én min. 1 positieve aandachtsverdelende test

wettige reden

duidelijke tekenen positief

negatief

bloed

stop

geen wettige reden (art. 37 bis§1.5°)


negatief

bloed

stop

urinetest (art. 61bis§2.2)

(tenzij bij aanstalten art. 63§1.4°)

positief

negatief


onmogelijk

weigering

bloed (tenzij bij aanstalten art. 63§1.4°)


negatief

soortgelijke staat

stop

(art. 35)

bloed ( aanstalten) art. 63§1.4°


negatief

bloed

stop


wettige reden

geen wettige reden (art. 37 bis§1.5°)


negatief

bloed

stop


Nooit bloedproef in geval van aanstalten (art. 63§1. Van KB 16031968)


September 2008


35

Bijlage 4: Schema procedure met rijverbod

Schematisch overzicht rijverbod gecontroleerde persoon

bestuurder voertuig/rijdier of begeleider met oog op scholing

betrokken in verkeersongeval

andere

aanstalten om een voertuig of een rijdier te besturen

eerst ATT

positief

negatief

stop

procedure alcohol evt gelijklopend

vervolg procedure (art. 61 bis.§1. van KB 16/03/1968)

gestandaardiseerde testbatterij (art. 61bis.§2.1°van KB 16/03/1968)

positief

negatief

onmogelijk

weigering

stop

min.1 positief lichamelijk teken én min. 1 positieve aandachtsverdelende test

wettige reden

duidelijke tekenen

urinetest (art. 61bis§2.2)

negatief

12 uur rijverbod (ook bij aanstalten) art. 61ter.§1.1°

negatief

positief

negatief

bloed

stop

12 uur rijverbod art. 61ter§1.3°)

stop

onmogelijk

duidelijke tekenen

duidelijke tekenen

positief

negatief

positief

negatief

soortgelijke staat

stop

12 uur rijverbod

stop

(art. 35)

Indien AT en AA onmogelijk én duidelijke tekenen 6 uur rijverbod (ook bij A) art. 60§4.


duidelijke tekenen

positief

aanstalten geen rijverbod overstap urinetest art. 63§1.4°

positief

geen wettige reden (12 uur rijverbod) art. 61ter§1.3°

(ook bij aanstalten art. 61ter§1.2°

weigering wettige reden

geen wettige reden 12 uur rijverbod (art. 61 ter§1.3°)


negatief

12 uur rijverbod (=A) art. 61ter§1.3°)

stop

September 2008

ONDERZOEK NAAR DRUGSCONTROLES PZ ANTWERPEN DE SPEEKSELTEST: EEN ALTERNATIEF?

Recommend Documents