NEN-EN 1090, vervaardigen van staalconstructies inclusief CE-markering Organigrammen en functieomschrijvingen SNS bijeenkomst 9 december 2011 ir. G.E. (Bert) van Beek IWE www.telford.net
Onderwerp van vanmiddag
EN 1090-1 Het vervaardigen van staalconstructies en aluminiumconstructies Deel 1: Eisen voor het vaststellen van de conformiteit van constructieve onderdelen Artikel 6.3.2 Personeel
1
Gaat over de CE Markering
Gaat over de technische eisen, knippen, zagen, boren, ponsen, lassen etc
Onderwerp en Toepassingsgebied EN 1090-1 Deze Europese norm schrijft de eisen voor de vaststelling van de conformiteit van prestatiekenmerken voor constructieve stalen en aluminium onderdelen voor, alsook voor bouwpakketten op de markt gebracht als bouwproducten De vaststelling van de conformiteit omvat de fabricagekenmerken en, voor zover van toepassing, de kenmerken van het constructief ontwerp en de constructieve berekening De Europese norm geldt voor constructieve onderdelen in serie en eenmalig gefabriceerde onderdelen inclusief bouwpakketten
2
Inhoudsopgave EN 1090-1 hoofdstukken 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Onderwerp en toepassingsgebied Normatieve verwijzingen Termen, definities en afkortingen Eisen Beoordelingsmethoden Beoordeling van de conformiteit 1. 2. 3.
Algemeen Aanvangstypebeproeving Fabrieksproductiebeheersing
7. Classificatie en aanduiding 8. Merken 5
Inhoudsopgave EN 1090-1 hoofdstukken 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Onderwerp en toepassingsgebied Normatieve verwijzingen Termen, definities en afkortingen Eisen Beoordelingsmethoden Beoordeling van de conformiteit 1. 2. 3.
Algemeen Aanvangstypebeproeving Fabrieksproductiebeheersing
7. Classificatie en aanduiding 8. Merken 6
3
Inhoudsopgave EN 1090-1 bijlagen A: Richtlijnen voor het opstellen van de onderdeelsspecificatie (informatief) B: Beoordelen van de fabrieksproductiebeheersing (informatief) B1: algemeen B2: Aanvangskeuring B3: Continu toezicht ZA: Bepalingen in deze Europese Norm die een invulling zijn van de regelgeving van de EU-richtlijn Bouwproducten (informatief) 7
Inhoudsopgave EN 1090-1 bijlagen A: Richtlijnen voor het opstellen van de onderdeelsspecificatie (informatief) B: Beoordelen van de fabrieksproductiebeheersing (informatief) B1: algemeen B2: Aanvangskeuring B3: Continu toezicht ZA: Bepalingen in deze Europese Norm die een invulling zijn van de regelgeving van de EU-richtlijn Bouwproducten (informatief) 8
4
CE-markering Het is geen “CE-certificaat” Ook geen “CE-keurmerk” Maar een “CE-verklaring” Verklaring wordt afgegeven door producent (constructiebedrijf dus) Fabrieksproductiebeheersing (FPC, Factory Production Control) moet worden gecertificeerd door aangemelde instelling (NoBo)
Wat moet volgens EN 1090-1, worden verklaard met CE verklaring? Voor staal zijn de eisen uit de CPD vertaald in de volgende te verklaren eigenschappen (prestatiekenmerken / performance characteristics): Fabricagekenmerken en Constructieve kenmerken ER1 1. Toleranties op vorm en afmetingen 2. Lasbaarheid (CEV) 3. Breuktaaiheid (CVN) 4. Weerstand tegen stootbelasting (= gelijk aan 3, niet apart vermeld) 5. Draagvermogen 6. Vermoeiingsterkte ER2 7. Brandwerendheid 8. Reactie op brand ER3 9. Vrijkomen van cadmium en zijn verbindingen 10. Radioactieve straling ER X 11. Duurzaamheid
5
CE-verklaring met nummers (voorbeeld!!!) Constructieve kenmerken (5, 6, 7) niet verklaard Geen hoofdberekening door fabrikant Methode 1
CE-verklaring met nummers (voorbeeld!!!) Constructieve kenmerken (5, 6, 7) wel verklaard hoofdberekening door fabrikant Methode 2a
6
Mogelijke Declaratie methoden (tabel A.1) Activiteit Guidance paper L: Productvoorbeeld:
Constructieve ontwerp berekeningen voor het onderdeel
Basis voor de fabricage Verklaring van eigenschappen van het onderdeel
Methode 1 ZA 3.2 “willekeurige staalconstructie volgens toegeleverde hoofdberekening””
Geen
Taken en leveringen van de fabrikant Methode 3b Methode 2 ZA 3.5 ZA 3.3 “staalconstructie “staalconstructie berekend door berekend door de de fabrikant volgens Eurocode. fabrikant volgens volgens normen (ontwerpresumé) van de Standaard gordingen, klant (niet zijnde hoedliggers etc,” Eurocode)” Ja Ja Gebaseerd op een eis Gebaseerd op een eis om een om het ontwerpresumé productnorm te gebruiken die van de koper of het verwijst naar van toepassing ontwerp-resumé van de zijnde delen van Eurocodes fabrikant te gebruiken om 2b als je nog niet weet waar het te voldoen aan de opdracht van de klant komt
Methode 3a ZA 3.4 “Werken in onderaanneming”
Geen
MPCS opt 1
MPCS opt 2
MPCS opt 2
PPCS
Geometrische en materiaalinformatie en alle andere informatie door anderen benodigd om de constructieve beoordeling en berekeningen te maken.
Geleverde onderdelen moeten in overeenstemming met deze Europese norm, verwijzend naar van toepassing zijnde delen van Eurocodes, met weerstand(en) gegeven als karakteristieke waarde(n) of rekenwaarde(n)
Geleverde onderdeel moet in overeenstemming zijn met de MCPS en naspeurbaar zijn naar de inkooporder
Geleverd onderdeel moet in overeenstemming zijn met de PPCS
Afkortingen in de EN 1090-1 FPC fabrieksproductiebeheersing (factory production control) ITC aanvangstypeberekening (initial type calculation) ITT aanvangstypebeproeving (initial type testing) MPCS onderdeelspecificatie verstrekt door de fabrikant (manufacturer provided component specification) PPCS onderdeelspecificatie verstrekt door de koper (purchaser provided component specification) NDP nationaal bepaalde parameter, een term gebruikt in de ENEurocodes waar een nationale regelgeving is toegestaan. (national determined parameter) NPD geen prestatie bepaald, een term gebruikt indien de actuele kenmerken niet beproefd zijn (no performance determined) Opmerking: Dit laatste kan bijvoorbeeld het geval zijn als het actuele kenmerk niet wettelijk is geregeld in de lidstaat waar het onderdeel gebruikt gaat worden.
7
Te volgen stappen voor CE-markering volgens EN 1090-1 FPC opzetten FPC laten certificeren door een aangemelde instelling (per 09/12 2011: 60 instellingen in EU, 2 in NL)
CE-verklaring verstrekken bij iedere opdracht FPC laten “herkeuren” 1-2-3-3 schema voor EXC1 en EXC2 1-1-2-3-3 schema voor EXC3 en EXC4
Overzicht aangemelde instellingen : http://ec.europa.eu/enterprise/newapproach/nando/index. cfm?fuseaction=cpd.nb_hs&sort=country
Aangemelde instellingen voor EN 1090-1
8
FPC
EN: Factory Production Control NL: Fabrieksproductiebeheersing D: Werkseigenen Produktionskontrolle Het is geen controle maar beheersing!
17
Systemen van certificering van de conformiteit Ieder product (dus niet alleen staal!) dat valt onder CPD moet worden gefabriceerd onder een FPC Omdat we voor staal te vallen onder systeem 2+ van de CPD/CPR moet FPC worden gecertificeerd door een aangemelde instelling Goedgekeurd voor afgeven van certificeringen in NL zijn KIWA en SGS In het buitenland goedgekeurde NOBO’s mogen ook 18
9
Tabel ZA.3 taakverdeling CE Markering volgens EN 1090-1 Taken Taken onder verantwoordelijkheid van de fabrikant
Inhoud
Bepalingen
Aanvangstypebeproeving
Van toepassing zijnde parameters die verband houden met de prestatie kenmerken van tabel ZA.1
6.2
Fabrieksproductiebeheersing (FPC)
Van toepassing zijnde parameters die verband houden met de prestatiekenmerken van tabel ZA.1
6.3
Nemen van proefstukken, Van toepassing zijnde beproeving en keuring in de fabriek kenmerken van tabel ZA.1 Taken voor de certificerende instelling
Certificeren van FPC door een aangemelde instelling op basis van:
Tabel 2
Aanvangskeuring van fabriek en van FPC
Van toepassing zijnde parameters die verband houden met de kenmerken van tabel ZA.1
6.3 en Bijlage B
Continu toezicht, beoordeling en goedkeuring van19 FPC
Van toepassing zijnde parameters die verband houden met de kenmerken van tabel ZA.1
6.3 en Bijlage B
Wat is een FPC voor EN 1090-1?
Kwaliteitsbeheersingssysteem op basis van EN ISO 9001 Aangevuld met kwaliteitsbeheersingssysteem voor lassen op basis van EN ISO 3834 (deel 2, 3 of 4) Benoeming van lascoördinator volgens EN ISO 14731 (niveau B, S, of C) ISO 9001 en 3834 hoeven niet gecertificeerd te zijn! FPC moet gecertificeerd worden door aangemelde instantie (NoBo)
10
Taken die verband houden met het constructief ontwerp- en berekeningswerk a
Taken die verband houden met de uitvoering
Algemeen: Beoordeling van middelen ten behoeve van het ontwerp en de berekening (bedrijfsgebouwen en terreinen, personeel, gereedschappen en machines) op geschiktheid om het constructief ontwerp en de berekening van stalen en / of aluminium onderdelen gedekt door deze Europese norm uit te voeren.
Algemeen: Keuring en beoordeling van middelen ten behoeve van de uitvoering (bedrijfsgebouwen en terreinen, personeel, gereedschappen en machines) op geschiktheid om stalen- en / of aluminium onderdelen te fabriceren volgens de eisen in EN 1090-2 en EN 1090-3.
In het bijzonder omvat dit:
In het bijzonder omvat dit:
-
Beoordeling door middel van steekproeven dat van toepassing zijnde uitrusting en middelen, bijvoorbeeld procedures voor handberekeningen en / of computerhardware en computerprogramma’s voor het werk beschikbaar zijn en functioneren.
Keuring en beoordeling van het interne beheersysteem voor het controleren van de conformiteit en procedures voor het omgaan met eventuele non-conformiteiten.
-
Beoordeling van functieomschrijvingen en eisen van vakbekwaamheid van personeel
-
Beoordeling van functieomschrijvingen en eisen van vakbekwaamheid van personeel
-
Beoordeling van procedures voor het constructief ontwerp en berekening met inbegrip van beheersprocedures om te waarborgen dat conformiteit wordt bereikt
-
Voor lassen: de controle dat de fabriek en het lasgereedschap voldoen aan de eis voor de FPC met betrekking tot gereedschappen, machines en personeel.
Het lascertificaat behoort de volgende informatie te bevatten:
Het doel van de taak is om te controleren dat het FPCsysteem voor constructief ontwerp- en berekeningswerk geschikt en operationeel is.
a Uitsluitend
-
toepassingsgebied en van toepassing zijnde normen;
-
uitvoeringsklasse(n);
-
lasproces(sen);
-
moedermateriaal (-materialen);
-
verantwoordelijke lascoördinator, zie EN-ISO 14731;
-
eventuele opmerkingen;
Het doel van de taak is om te controleren dat het FPCsysteem voor het fabriceren van dragende stalen en / of aluminium onderdelen aan de eisen van deze Europese norm kan voldoen.
Tabel B.1, taken voor de aanvangskeuring van de FPC
21
indien kenmerken die worden beïnvloed door het constructief ontwerp moeten worden verklaard.
EN 1090-1 Tabel B.1 taken voor de aanvangskeuring van de FPC Rechterkolom tabel B.1 (Linker kolom is ontwerp en slaan we even over) Taken die verband houden met de uitvoering Het doel van de taak is om te controleren dat het FPC systeem voor het fabriceren van belastingdragende stalen en/of aluminiumonderdelen aan de eisen van deze Europese norm kan voldoen
11
Aanvangskeuring FPC uitvoering (deel 1, tabel B1, rechts)
Algemeen: keuring en beoordeling van middelen ten behoeve van de uitvoering (bedrijfsgebouwen en terreinen, personeel, gereedschappen en machines) op geschiktheid om stalen en/of aluminiumonderdelen te fabriceren in overeenstemming met de eisen in EN 1090-2 en EN 1090-3. In het bijzonder omvat dit: keuring en beoordeling van het interne beheerssysteem voor het controleren van de conformiteit en procedures voor het omgaan met eventuele non-conformiteiten beoordeling van functieomschrijvingen en eisen van vakbekwaamheid van personeel.
Aanvangskeuring FPC uitvoering(deel 2, tabel B1, rechts) Voor het lassen: de controle dat de fabriek en het lasgereedschap voldoen aan de eis voor de FPC met betrekking tot gereedschappen, machines en personeel. Het lascertificaat behoort de volgende informatie te bevatten: toepassingsgebied en van toepassing zijnde normen uitvoeringsklasse(n) lasproces(sen) moedermateriaal (-materialen) verantwoordelijke lascoördinator, zie EN ISO 14731 eventuele opmerkingen
12
Lascertificaat volgens SCCS (UK)
Lascertificaat volgens DVS 1711 (D)
13
Hoofdstuk 6 Beoordeling van de conformiteit 6.1 6.2
Algemeen Aanvangstypebeproeving 6.2.1 6.2.2 6.2.3 6.2.4
6.3
6.2.5 6.2.6 6.2.7 6.2.8 6.2.9
Algemeen Kenmerken Gebruik van resultaten uit het verleden Gebruik van constructieve berekeningen voor de vaststelling van de conformiteit Aanvangstypeberekening Keuze van proefstukken, beoordeling en criteria voor de conformiteit. Verklaring van prestatiekenmerken Registreren van resultaten van beoordelingen Corrigerende maatregelen
6.3.1 6.3.2 6.3.3 6.3.4 6.3.5 6.3.6 6.3.7 6.3.8.
Algemeen Personeel Gereedschappen en machines Constructief ontwerp- en berekeningsproces Basisproducten gebruikt in de fabricage Onderdeelspecificatie Productbeoordeling Non-conforme producten
Fabrieksproductiebeheersing
27
6.3 Fabrieksproductiebeheersing 6.3 Fabrieksproductiebeheersing 6.3.1 Algemeen 6.3.2 Personeel 6.3.3 Gereedschappen en machines 6.3.4 Constructief ontwerp- en berekeningsproces 6.3.5 Basisproducten gebruikt in de fabricage 6.3.6 Onderdeelspecificatie 6.3.7 Productbeoordeling 6.3.8. Non-conforme producten 28
14
6.3.1 Algemeen
De fabrikant moet een fabrieksproductiebeheersingssysteem (FPC) opzetten, documenteren en onderhouden om te waarborgen dat de op de markt gebrachte producten voldoen aan de verklaarde prestatiekenmerken
29
6.3.1 Algemeen Het FPC-systeem moet bestaan uit schriftelijke procedures, regelmatige keuringen en beproevingen en/of vaststellingen het toepassen van de resultaten
om de basisproducten van het onderdeel de machines en gereedschappen het productieproces het gefabriceerde onderdeel
te beheersen. 30
15
Relatie met ISO 9001 Een FPC-systeem in overeenstemming met de eisen van EN ISO 9001, dat specifiek is gemaakt voor de eisen van deze Europese norm moet worden beschouwd als dat het voldoet aan de bovenvermelde eisen. OPMERKING Een kwaliteitssysteem hoeft niet noodzakelijkerwijs in overeenstemming te zijn met EN ISO 9001 om te voldoen aan de eisen aan de FPC van deze Europese norm
31
Stapje naar 1090-2 hfdstk 7 Lassen moet in overeenstemming met de eisen van het desbetreffende deel van EN ISO 3834 worden uitgevoerd, afhankelijk van welke van toepassing is Voor de uitvoeringsklasse zijn de volgende delen van EN ISO 3834 van toepassing: EXC1: deel 4 ‘Elementaire kwaliteitseisen’; EXC2: deel 3 ‘Standaardkwaliteitseisen’; EXC3 en 4: deel 2: ‘Uitgebreide kwaliteitseisen’. 32
16
Generiek SNS FPC Handboek Bestaat uit: “overkoepelend”, dun, algemeen handboek ISO 9001 bijlage (algemene procedures) ISO 3834 bijlage (lashandboek) Voordeel: bedrijven die één van beide al hebben kunnen deze blijven gebruiken. Bedrijven die 9001 en/of 3834 willen laten certificeren hebben al een basis handboek 33
SNS FPC handboek
FPC Handboek
ISO 9001 bijlage
ISO 3834 bijlage
34
17
Terug naar 6.3.1 Algemeen De resultaten van in het FPC-systeem van de fabrikant vermelde keuringen, beproevingen en vaststellingen, moeten worden geregistreerd. De te nemen maatregelen indien gecontroleerde waarden niet voldoen of criteria niet worden gehaald, moeten worden geregistreerd en gedurende de in de FPC procedures van de fabrikant voorgeschreven periode worden bewaard. De beoordeling van de FPC moet gebeuren volgens bijlage B. 35
Taken die verband houden met de uitvoering
Taken die verband houden met het constructief ontwerp- en berekeningswerk a
Algemeen: Beoordeling van middelen ten behoeve van het ontwerp en de berekening (bedrijfsgebouwen en terreinen, personeel, gereedschappen en machines) op geschiktheid om het constructief ontwerp en de berekening van stalen en / of aluminium onderdelen gedekt door deze Europese norm uit te voeren.
Algemeen: Keuring en beoordeling van middelen ten behoeve van de uitvoering (bedrijfsgebouwen en terreinen, personeel, gereedschappen en machines) op geschiktheid om stalen- en / of aluminium onderdelen te fabriceren volgens de eisen in EN 1090-2 en EN 1090-3.
In het bijzonder omvat dit:
In het bijzonder omvat dit:
-
Beoordeling door middel van steekproeven dat van toepassing zijnde uitrusting en middelen, bijvoorbeeld procedures voor handberekeningen en / of computerhardware en computerprogramma’s voor het werk beschikbaar zijn en functioneren.
Keuring en beoordeling van het interne beheersysteem voor het controleren van de conformiteit en procedures voor het omgaan met eventuele non-conformiteiten.
-
Beoordeling van functieomschrijvingen en eisen van vakbekwaamheid van personeel
-
Beoordeling van functieomschrijvingen en eisen van vakbekwaamheid van personeel
-
Beoordeling van procedures voor het constructief ontwerp en berekening met inbegrip van beheersprocedures om te waarborgen dat conformiteit wordt bereikt
-
Voor lassen: de controle dat de fabriek en het lasgereedschap voldoen aan de eis voor de FPC met betrekking tot gereedschappen, machines en personeel.
Het lascertificaat behoort de volgende informatie te bevatten:
Het doel van de taak is om te controleren dat het FPCsysteem voor constructief ontwerp- en berekeningswerk geschikt en operationeel is.
a Uitsluitend
-
toepassingsgebied en van toepassing zijnde normen;
-
uitvoeringsklasse(n);
-
lasproces(sen);
-
moedermateriaal (-materialen);
-
verantwoordelijke lascoördinator, zie EN-ISO 14731;
-
eventuele opmerkingen;
Het doel van de taak is om te controleren dat het FPCsysteem voor het fabriceren van dragende stalen en / of aluminium onderdelen aan de eisen van deze Europese norm kan voldoen.
Tabel B.1, taken voor de aanvangskeuring van de FPC
36
indien kenmerken die worden beïnvloed door het constructief ontwerp moeten worden verklaard.
18
6.3 Fabrieksproductiebeheersing 6.3 Fabrieksproductiebeheersing 6.3.1 Algemeen 6.3.2 Personeel 6.3.3 Gereedschappen en machines 6.3.4 Constructief ontwerp- en berekeningsproces 6.3.5 Basisproducten gebruikt in de fabricage 6.3.6 Onderdeelspecificatie (dit is voor ons tekening en stuklijst) 6.3.7 Productbeoordeling 6.3.8. Non-conforme producten 37
6.3.2 Personeel Verantwoordelijkheden, bevoegdheden, relaties tussen personeel dat leiding geeft, uitvoerend werk doet werk verifieert dat de productconformiteit beïnvloedt
moeten worden gedefinieerd.
38
19
6.3.2 Personeel Dit geldt in het bijzonder voor personeel dat: maatregelen moet nemen om te vermijden dat product non-conformiteiten optreden maatregelen moet nemen in het geval van nonconformiteiten conformiteitsproblemen moet constateren en registreren
39
6.3.2 Personeel Het FPC-systeem moet maatregelen beschrijven om te waarborgen dat personeel, dat betrokken is bij werkzaamheden die de conformiteit van de onderdelen beïnvloeden,
over geschikte kwalificaties en opleidingen beschikt, voor de reeks van onderdelen uitvoeringsklassen
die door de fabrikant worden gemaakt 40
20
Samenvattend 6.3.2 V-T-B voor personeel dat invloed heeft op de conformiteit van het product In het bijzonder voor personeel dat non-conformiteiten kan veroorzaken, oplossen en moet registreren Personeel moet juiste opleidingen en kwalificaties hebben Hier moeten organogrammen en functieomschrijvingen invulling aan geven 41
Belangrijke functies:
Verantwoordelijke voor het FPC systeem (directeur / KAM medewerker) Lascoördinator volgens welk niveau (B,S,C) Taken lascoördinator zie NEN-EN-ISO 14731 (dit gaat best ver!)
42
21
Organogrammen 1
43
Organogrammen 2
44
22
Organogrammen 3
45
TVB1
Advies: maak onderscheid tussen verantwoordelijkheden en taken 46
23
TVB2
47
TVB3
48
24
TVB4
49
TVB5 (KIWA)
50
25
TVB6
51
TVB7 in matrix verschil V en T ontbreekt
52
26
6.3 Fabrieksproductiebeheersing 6.3 Fabrieksproductiebeheersing Vanmiddag behandeld: 6.3.1 6.3.2
Algemeen Personeel
Nu de rest nog: 6.3.3 6.3.4 6.3.5 6.3.6 6.3.7 6.3.8.
Gereedschappen en machines Constructief ontwerp- en berekeningsproces Basisproducten gebruikt in de fabricage Onderdeelspecificatie Productbeoordeling Non-conforme producten 53
Voorbeeld stroomschema (met dank aan Horst Staalbouw)
4
Order
1
Begin
2
3
5
6
7
8
9
10
11
12
14
15
16
18
Aanvoer materiaal
Ingangscontrole
Opslag materiaal
Zagen
Knippen
Ponsen
Snijden
Boren/ tappen
Samenstellen
Constructie OK?
Spuitklaar maken
Spuiten
Lakdikte OK ?
Opslag transport
13
17
Corrigeren
Corrigeren
19
Einde
54
27
Dank voor uw aandacht
28
