Memorandum Raadsgriffie
Aan
Commissie Algemeen Bestuur Datum
21 december 2004 Opgesteld door, telefoonnummer
T. Jorritsma, 2520 Onderwerp
Rapportage werkzaamheden werkgroep Masaya inzake "Raadsledenproject"
Leden van de commissie Algemeen Bestuur Ten behoeve van de bespreking van de voortgang van het "Raadsledenproject Masaya" in de commissie Algemeen Bestuur ontvangt u hierbij de volgende documenten: 1. Jaarverslag 2003 - 2004 2. Werkplan 2004 - 2005 met bijbehorende opleidingsplan De finananciele gegevens volgen zo spoedig mogelijk, De verslagen van de werkbezoeken van 2004 zijn beschikbaar op de website (bijgevoegd). Mocht u over een exemplaar willen beschikken, dan kunt u dat opvragen bij de Griffie. U ontvangt deze dan thuis met de post.
de voorzitter van de werkgroep, T. van Vroenhoven
Aanbieding commissie AB jan. 2005.doc
Raadsledenproject Nijmegen - Masaya 2003-2006 1 december 2004
JAARVERSLAG 2003 - 2004 I. Inleiding In september 2003 is tussen de gemeenteraad van Masaya en de gemeenteraad van Nijmegen afgesproken om een gezamenlijk een uitwisselingsprogramma op te zetten, met als doel de ontwikkeling van een beleidsdocument betreffende toerisme. Door middel van het ondersteunen van de totstandkoming van een dergelijk document beogen de beide gemeenteraden de ambtelijke en bestuurlijke organisatie in Masaya te versterken. Zowel in Masaya als in Nijmegen zijn "commissies" ingesteld die dit project uitvoeren en ondersteunen. In april 2003 is hiertoe een projectplan 2003-2006 opgesteld. In deze rapportage treft u een verslag aan van de werkzaamheden die in het eerste jaar van het project zijn verricht. Het beantwoordt de vraag of de doelstellingen en ambities voor 2004 gerealiseerd zijn. Deze worden getoetst aan de hand van de door de werkgroep vastgestelde indicatoren Het verslag biedt tevens aanbevelingen voor het werkplan 2005. II. Doelstelling project Om de vraag te kunnen beantwoorden of er in het eerste jaar van het project een goede start is gemaakt met het realiseren van doelstelling beschrijven wij hier de doelstellingen van het project t/m 2006 zoals deze in het projectplan zijn geformuleerd: • we versterken het lokaal bestuur door: • stimuleren van de samenwerking tussen beide besturen • vergroten van de coördinatie tussen raad, bestuur en ambtelijke organisatie in Masaya • vergroten van bestuurlijk inzicht in Masaya bij het verbeteren van de aansturing en het functioneren van de gemeentelijke organisatie • versterken van de samenwerking met de publiek-private sector inzake toerisme • het vergroten van ervaring kennis en inzicht via uitwisselingen, stages, cursussen en contacten met collega's uit Nijmegen. De effecten van een dergelijk project zijn moeilijk te meten, niettemin heeft de werkgroep in het projectplan vastgesteld dat de hiernavolgende indicatoren als meetlat voor succes worden gehanteerd. • voor iedereen helderheid over de afspraken van het totale project en over de diverse onderdelen • participatie van alle betrokken partijen • consensus over de bereikte uitkomsten en voortgang • bereiken van de geplande uitkomsten • correct besteden van de beschikbare budgetten • verloop van de coördinatie • wijziging in de taken • verloop van het opleidingsplan • aanwezigheid van de vereiste infrastructuur. II. Wat waren de voornemens in 2004 en welke activiteiten zijn daartoe verricht? Het projectplan schrijft daarover het volgende" In mei/juni brengen 3 leden van de Nijmeegse werkgroep Masaya en werkbezoek. Het doel hiervan is: • het opstellen van het projectcontract
1
•
• •
een inventarisatie en analyse van de kennis op het gebied van toerisme en milieu, teneinde voor deze twee onderdelen een SWOT-analyse op te kunnen stellen. Datzelfde geldt voor de ambtelijke en bestuurlijke organisatie, e.e.a. tegen de achtergrond van de komende verkiezingen in november. overdracht van kennis zowel bestuurlijk als ambtelijk op het gebied van toerisme en milieu door middel van uitwisseling sturing van het project versterken door het opstellen van werkplannen voor de korte en middellange termijn.
Wat hebben we gedaan? Nijmegen: 1. ambtelijk en bestuurlijk werkbezoek in september 2003. 2. ondertekenen van de intentieverklaring tot wederzijdse samenwerking in september 2003. 3. aanname van het initiatiefvoorstel door de Nijmeegse gemeenteraad, daarmee zorgend voor een financiële werkbasis voor de werkgroep Masaya. 4. opstellen en accorderen van het Raadsprojectplan Nijmegen-Masaya 2003-2006. 5. instellen en formaliseren van de Nijmeegse raadswerkgroep Masaya. 6. werkbezoek in mei/juni 2004 door een Nijmeegse delegatie van raadsleden en ambtelijke deskundigen op het gebied van toerisme en milieu. 7. krachtenveld in Nicaragua in beeld gebracht: nodig voor de ontwikkeling van het toerisme en aanpak van de milieuvervuiling (zie verslag ambtelijk/bestuurlijk werkbezoek Masaya mei/juni 2004). 8. afspraken gemaakt met AMUNIC t.b.v. trainingen gericht op bestuur en beleidsambtenaren in Masaya. De opzet hiervoor zal door AMUNIC met de participanten in Masaya besproken worden, waarna Nijmegen haar fiat moet geven. 9. ondertekening van intentieovereenkomst met de gemeente Masaya inzake verkrijging van het BID-project voor milieu. 10. stages 2 bestuurders/ 2 ambtenaren in Nijmegen in het kader van de doelstelling van het raadsledenproject versterking lokaal bestuur, toerisme en milieu (zie ook: verslag stage Milieu). 11. ondertekening beide burgemeesters van overeenkomst op terrein versterking lokaal bestuur en toerisme in juli 2004 in Nijmegen. Masaya: 12. ondertekenen van de intentieverklaring tot wederzijdse samenwerking in september 2003. 13. instellen en formaliseren van de speciale raadscommissie voor toeristisch beleid in Masaya door de gemeenteraad van Masaya. 14. samenwerking met INTUR en lokale participanten: bv. inzake opzet toeristische routes met inbreng Masaya. 15. deelname op landelijk niveau door ambtenaren aan bestaande overlegstructuren op terrein toerisme en milieu. 16. tijdens werkbezoek uit Nijmegen ondertekening van intentieovereenkomst inzake verkrijging van het BID-project in Nicaragua voor milieu. 17. stages 2 bestuurders/ 2 ambtenaren in Nijmegen in het kader van de doelstelling van het raadsledenproject versterking lokaal bestuur, toerisme en milieu (zie ook: verslag stage Milieu). 18. ondertekening beide burgemeesters van overeenkomst op terrein versterking lokaal bestuur en toerisme in juli 2004 in Nijmegen. III. Zijn alle voornemens uitgevoerd? Hoewel er verschillende verslagen beschikbaar zijn is er geen integraal document opgesteld waarin de SWOT-analyse van het project beschreven is.
2
Wat hebben we wel/niet bereikt? Om te kunnen vaststellen of het project een goede start heeft gemaakt met de uitvoering van de doelstellingen worden de eerder genoemde indicatoren getoetst: zijn de afspraken voor het totale project en de delen afzonderlijk helder? Het raadsledenproject richt zich op de versterking van het lokale bestuur. Naast het belang om d.m.v. beleidsprocessen te sturen door de gemeenteraden, is het ook belangrijk om de gemeente Masaya tegelijkertijd te ondersteunen bij het opzetten, verwerven en verwerken van projecten op het terrein van toerisme en milieu om op die wijze een houvast te geven in de opbouw en ontwikkeling van de stad en de aanpak van gerelateerde problemen. Hierdoor is het project niet alleen bestuurlijk van opzet, maar wordt het ambtelijk ondersteund. De afspraken zijn vastgelegd in de intentieverklaring tot wederzijdse samenwerking in september 2003 en de getekende overeenkomst op terrein versterking lokaal bestuur en toerisme in juli 2004. Op zich zijn deze helder. Tekst overeenkomst • Ook in de komende bestuursperiode van Masaya, zal er een commissie zijn zoals bedoeld in punt 2 van de in september 2003 overeengekomen verklaring, nl. in Masaya hiervoor een commissie in te stellen, bestaande uit de volgende organisaties: de gemeente Masaya, de private sector en non-profit organisaties, en nationale instellingen; ook in Nijmegen zal een commissie ingesteld worden om het proces in Masaya te ondersteunen en te monitoren; • Het gemeentebestuur van Nijmegen zal ten behoeve van de uitwerking van het toeristische beleidsplan specifieke trainingen verzorgen zowel in Nijmegen als in Masaya voor leden van de gemeenteraad van Masaya met inbegrip van de burgemeester en de vice-burgemeester; • In nader overleg tussen Nijmegen en Masaya aan te wijzen ambtenaren uit Masaya zullen specifieke trainingen ontvangen in het kader van de technische uitwerking van het toeristische beleidsplan; • De trainingen zullen gegeven worden in afstemming met de VNG-I en AMUNIC; • Het is van belang dat de gemeente Masaya andere organisaties betrekt bij het zoeken naar financiële middelen; • Naast de middelen die vanuit Masaya en overige Nicaraguaanse overheden ter beschikking gesteld zullen kunnen worden ten behoeve van de uitwerking van het toeristisch beleidsplan is het gemeentebestuur van Nijmegen bereid van zijn kant te zoeken naar mogelijkheden tot financiering binnen de Europese Unie; • Het is tevens van belang dat de gemeente Masaya INTUR betrekt bij de uitwerking van het toeristisch beleidsplan.
Daarnaast zijn er afspraken gemaakt in een intentieovereenkomst op het terrein van milieu gedurende het werkbezoek van mei/juni 2004. In de kern behelst dit: • •
•
Dat afval en afvalwater een groot probleem is voor de gemeente Masaya; Dat het van groot belang is dat in 2005 gestart kan worden met het uitvoeren van nieuwe projecten op het gebied van afvalverwijdering en het reinigen en afvoeren van water in Masaya via het BID-voorstel, Programa Ambiental de la Ciudad de Masaya nummer NI152, waarin verscheidene projecten worden geformuleerd die de geconstateerde problemen adequaat kunnen oplossen; Dat het voorstel in prioriteit is verlaagd omdat de gemeente Masaya en ENACAL niet alle gevraagde werkzaamheden hebben kunnen uitvoeren;
3
• • •
Dat het van groot belang is de benodigde werkzaamheden op korte termijn te verrichten om het BID-voorstel de hoogste prioriteit te kunnen geven; Dat de gemeente Masaya al het nodige zal doen om er toe bij te dragen dat het voorstel de hoogste prioriteit gegeven kan worden; Dat de gemeente Masaya tijdens het bezoek van de delegatie uit Masaya in juli 2004 met de gemeente Nijmegen overlegt welke gezamenlijke inspanningen in financiële en technische zin noodzakelijk zijn (zowel voor het aandeel van Masaya als van ENACAL);
Op dit moment (2e helft 2004) wordt gekeken of de benodigde werkzaamheden uitgevoerd kunnen worden. participeren alle betrokken partijen in voldoende mate? Vanuit Nijmegen is de ambtelijke en bestuurlijke participatie groot. Vanuit Masaya is de ambtelijke participatie groot, naast de participatie van raadslid Lira en de speciale commissie voor toeristisch beleid. Ambtelijk wordt er verder gewerkt aan de wederzijdse projecten en processen. Vanuit het bestuur was de participatie redelijk, maar door de verkiezingen in november 2004 is alles bestuurlijk stil komen te liggen. Met het nieuwe bestuur, dat nu verkozen gaat worden, moet verder gewerkt worden. De gepeilde bereidheid hiertoe is zeer zeker aanwezig. is er consensus over de bereikte uitkomst en voortgang? Er is consensus over de gemaakte afspraken in de overeenkomsten. Over de voortgang zal de consensus verschillen. Nijmegen heeft een grotere snelheid ontwikkeld dan Masaya in dit raadsledenproject. Naast de komende verkiezingen heeft dit ook te maken met de verschillen in bestuurlijke cultuur en de achterstand in het werken op beleidsmatig procesniveau. bereiken we de geplande uitkomsten - detailafspraken gedurende het proces? De randvoorwaarden voor het bereiken van de projectdoelstelling zijn: • tijdsaspect: voldoende tijd en inzet van de deelnemers aan deze afgebakende projecten. • leeraspect: bereidheid tot kennisoverdracht en de opname en toepassing daarvan. • communicatieaspect: voldoende mogelijkheden tot communicatie d.m.v. uitzendingen / stages / e-mail. Voertaal zal zijn: spaans en engels. Inschakeling van een tolk of onafhankelijk deskundige zal ook mogelijk zijn. • flexibiliteit: ruimte om bij te sturen bij knelpunten. • financiële aspect: voldoende ruimte om de doelstellingen te halen. De genoemde randvoorwaarden zullen bij iedere evaluatie besproken worden en, indien nodig, bijgestuurd. Duidelijk is dat we streven naar het behalen van de gestelde uitkomsten. Flexibiliteit zal daarbij een grote rol spelen, naast het besef dat de gemeente Masaya voor een grote inhaalslag staat, als we kijken naar de ambities. Op dit moment is de stand: - de gemeente Nijmegen zoekt naar externe financiering voor uit te voeren projecten en studies. - de gemeente Masaya werkt inmiddels samen met INTUR en andere organisaties. - het voorstel tot de training door AMUNIC (opgesteld in overleg met de gemeente Masaya) kan binnenkort besproken worden. - tijdens de stageperiode voor bestuurders/ ambtenaren in juli 2004 hebben de bezoekers uit Masaya kennis kunnen nemen van de vele mogelijkheden op het terrein van lokaal bestuur, toerisme en milieu.
4
worden de budgetten correct besteed? Voor de inzet van de ambtenaren van EZ en milieu; tolkkosten werkbezoek 2004; en tolkkosten stage 2004. (zie: verantwoording juli 2003- juli 2004: 1e projectjaar). is er een verbetering te constateren in de coördinatie tussen ambtenaren/bestuurders in Masaya? Dit is op dit moment niet helder vanwege de komende verkiezingen. Vast staat wel, dat de samenwerking tussen de promotors uit de speciale commissie voor toeristisch beleid en ambtenaren in Masaya goed is. is er sprake van een wijziging van de taken? Nee. loopt het opleidingsplan conform de afspraken? Het opleidingsplan, op te stellen door AMUNIC, moet nog opstarten in projectjaar 2. is er voldoende infrastructuur aanwezig? Er is gezorgd voor een internetverbinding met de gemeente Masaya via een subsidie van de gemeente Nijmegen tot medio 2006. zijn de voorwaarden voldoende ingevuld: tijd, geld, capaciteit, bereidheid tot leren, communicatie, gebruik van tolken, flexibiliteit om bij te sturen? Ja, alleen zal wat betreft geld, vaak externe financiering benodigd zijn.
IV. Wat zijn de kosten geweest? Een overzicht van alle gemaakte kosten volgt z.s.m. V. Conclusies en aanbevelingen werkplan 2005 De belangrijke aandachtspunten in dit project bij de voortgang zijn: • het creëren en stimuleren van consensus op gemeentelijk niveau en in andere sectoren over een koers tot samenwerking. • vaststelling van de gezamenlijke wensen, doelen en de wijze van realisatie daarvan. • door gezamenlijk overleg tot medebetrokkenheid van de private sector komen, daarbij denkend aan de samenwerking in het publiek-private toerismeproject en op vlak milieuproblematiek. • de opzet van het toerismeproject met een duidelijke uitlijning van de taken en verantwoordelijkheden van de Nicaraguaanse partners. • het belang van een eigen bijdrage van de inwoners in het kader van leerproces en om ook daar het draagvlak te verbreden.
1 december 2004 G.Willemsen
5
Raadsledenproject Nijmegen - Masaya 2003-2006 1 december 2004
Werkplan augustus 2004- juli 2005. I.
Inleiding. In september 2003 is, tijdens een bestuurlijk/ ambtelijk bezoek aan Masaya, tussen de gemeenteraad van Masaya en de gemeenteraad van Nijmegen afgesproken om een gezamenlijk ondersteunings- en uitwisselingsprogramma op te zetten. Dit binnen het kader van het uit te voeren GSO-project door de gemeente Nijmegen met ondersteuning van de VNG-International, dat een looptijd heeft van juli 2003 – juni 2006. Het doel is versterking van het lokale bestuur en het middel de ontwikkeling van een beleidsdocument en een -proces betreffende toerisme. Door middel van het ondersteunen van de totstandkoming van een dergelijk beleidsdocument en –proces beogen de beide gemeenteraden de ambtelijke en bestuurlijke organisatie in Masaya te versterken. Zowel in Masaya als in Nijmegen zijn bestuurlijke commissies ingesteld, die dit project uitvoeren en ondersteunen. Op 29 april 2004 heeft de Nijmeegse raadswerkgroep Masaya het projectplan "raadsledenproject Masaya periode 2003 - 2006" vastgesteld. Dit project stelt zich ten doel om de ambtelijke en bestuurlijke organisatie van Masaya te versterken. Het daartoe gekozen middel is de beleidsmatige ontwikkeling van het toerisme van Masaya. Inmiddels is, gezien de impact op de stad Masaya en de ambities op toeristisch vlak, ook sturing op de milieu-effecten toegevoegd. Met het ondersteunen bij het opstellen van een toeristisch beleidsdocument en het maken van uitvoeringsplannen door de gemeente Masaya verwacht de Nijmeegse gemeenteraad dat de gemeentelijke organisatie in Masaya instrumenten in handen krijgt om de ambtelijke en politieke sturing op dit beleidsterrein te versterken. Daarnaast zal hierdoor ook het lokaal bestuur in relatie naar haar andere partners versterkt worden, waardoor ook de gemeentelijke samenwerking naar verwachting zal verbeteren.
II.
Doel. Dit werkplan schetst de plannen en ambities die in het werkjaar augustus 2004 – juli 2005 voor de uitvoering van het project op de rol staan. Ingrediënten voor het opstellen van het plan zijn: • het projectplan 2003-2006 van 29 april 2004. • resultaat van de werkbezoeken in mei / juni 2004 (zie bijgaande verslagleggingen). • stand van zaken van het zogenoemde BID-project (zie bijgaande notitie). • verslag en evaluatie van het werkjaar juli 2003- juli 2004 (zie bijlage). • financiële specificatie projectjaar 2.
III.
Ambities voor 2005: Wat willen we medio / eind 2005 bereikt hebben? • een zichtbare voortgang van de afspraken en intenties vastgelegd in de 3 getekende overeenkomsten. • de leden van de raadswerkgroep in Nijmegen kennen de nieuwe bestuurders en ambtenaren in Masaya middels een brede uitzending naar Masaya in februari / maart 2005. Daarbij zullen de wederzijdse inspanningsverplichtingen en middelen voor 2005 doorgenomen worden en de doelstellingen, resultaten en effecten over 2004 getoetst.
1
• • • • • • • •
IV.
Welke activiteiten moeten daarvoor worden verricht? • • • • • •
V.
het nieuwe bestuur in Masaya beschikt over relevante kennis en inzicht betreffende de doelstellingen en ambities van het raadsledenproject tussen beide gemeenteraden en zet zich er actief voor in. na de start in 2004 nemen de betrokkenen (bestuur + beleidsambtenaren) in Masaya in 2005 deel aan het opleidingsplan, gericht op versterking lokaal bestuur (deels Nijmeegs, deels AMUNIC-VNG). er is in Masaya een breed overleg opgezet tussen alle participanten, betrokken bij de ontwikkeling van het toerisme en de aanpak van de milieu-vervuiling. Bij voorkeur in het CDM of een brede Commissie. er is door de gemeente Masaya en de speciale raadscommissie voor toerisme, i.s.m. de overige organisaties, een totaalvisie ontwikkeld op de sociaal- economische ontwikkeling van het toerisme in het departement en de stad Masaya. er is samenwerking tussen de gemeenten Granada, Leon en Masaya op het terrein van de economische en bestuurlijke beleidsontwikkeling betreffende toerisme. er is een stage-periode in Nijmegen voor de nieuwe burgemeester, enkele raadsleden en beleidsambtenaren. Planning voor deze stage: juni- juli 2005. Opzet programma in april 2005. er is een voortgang in de concrete start, gemaakt door de speciale raadscommissie in Masaya in 2004, met het opzetten van het toeristisch beleid. er is voortgaande bestuurlijke en ambtelijke ondersteuning door de gemeente Nijmegen op het vlak van versterking lokaal bestuur, ontwikkeling van het toerisme en aanpak van de milieu-problematiek, teneinde de leefomgeving en de economische ontwikkeling in Masaya te verbeteren.
scherpe monitoring van alle ontwikkelingen door de ambtelijk projectleider en verslaglegging hierover aan de griffier en de raadswerkgroep Masaya. planning van de datum van uitzending in februari / maart 2005. Bepalen aantal deelnemers en opzet financiele kostenplaatje. opzet bestuurlijk / ambtelijk werkprogramma uitzending februari / maart 2005, conform "project Begeleiding van het overdrachtoproces Lokaal bestuur door AMUNIC, d.d. oktober 2004. monitoring verloop opleidingsprogramma AMUNIC via e-mail door ambtelijk projectleider G. Willemsen met terugkoppeling naar de griffier en raadswerkgroep via verslag in vergaderingen. monitoring verloop activiteiten in Masaya via e-mail en bezoek door ambtelijk projectleider G. Willemsen met terugkoppeling naar de griffier en raadswerkgroep via verslag in vergaderingen en bij uitzendingen. opzet van zowel een bestuurlijke als een ambtelijk stage-programma in Nijmegen voor de beleidsfunctionarissen uit Masaya in april 2005.
Wat zijn de kosten? Projectjaar 2: juli 2004 – juli 2005. Uit het gereserveerde raads- en werkbudget beschikbaar: € 20.000,- raadsbudget, € 8.000,werkbudget van de raad en € 5.183,85 projectjaar 2003-2004. Inzet EZ toerisme (F. Clappers). - Ambtelijke ondersteuning en advisering: 40 uur (beleidsplan/ uitvoering) - Uitzending 2 weken: 80 uur Totaal: 120u x € 83,- = € 9.960,Dekking: raadsbudget.
2
Inzet Milieu duurzame ontwikkeling. - Ambtelijke ondersteuning en advisering: 30 uur. - Uitzending 2 weken: 80 uur Totaal: 110u x € 80,- = € 8.800,Dekking raadsbudget. Kosten bestuurlijk / ambtelijk opleidingsplan AMUNIC. AMUNIC: te sluiten overeenkomst juni-juli 2004: Betreffende begeleiding bestuur en ambtenaren Masaya: Geschat op: € 10.000,- (verhoging € 5.000,-) Dekking raadsbudget. Dekking werkbudget raad € 3.760,Dekking € 5.000,- projectjaar 2003-2004. Inhuren consultant voor advies + rapportage door Masaya: personeelskosten/ activiteiten / materiaalkosten / begeleiding bijeenkomst met commissie. Totaal: € 2.000,-. Dekking werkbudget raad. Tolk: geschatte ondersteuning werkbezoek 10 dagen € 1.500,Dekking: werkbudget raad Vertaling op hoofdpunten leesmateriaal. Totaal: € 950. Dekking: werkbudget raad. Dekking € 183,85 projectjaar 2003-2004. Bij dit overzicht ontbreken nog mogelijke andere financiele bronnen die een bijdrage leveren aan het project Masaya. Informatie hierover volgt zo spoedig mogelijk. VI.
Planning • februari/maart opstellen werkprogramma werkbezoek februari/maart, waarin werkafspraken gemaakt worden over de te bereiken doelstellingen vanhet project en het opstellen van een beleidsdocument • januari-dec monitoring opleidingsprogramma en gemaakte afspraken • juni/juli werkbezoek delegatie Masaya planning vergaderingen in 2005 van de Nijmeegse werkgroep Masaya: 25 januari voorbereiding werkbezoek februari/maart stand van zaken opleidingsprogramma stand van zaken VIODD-project 14 februari 20 april 14 juni 20 september 22 november van 19.00 tot 20.00 uur
1 december 2004 G.Willemsen
3
Project Begeleiding van het overdrachtsproces lokaal bestuur Masaya Gepresenteerd door de Vereniging van Nicaraguaanse Gemeentes (Asociación de Municipios de Nicaragua-AMUNIC) aan de Gemeente Nijmegen In het kader van de gedecentraliseerde samenwerkingsrelaties van de stedenband Nijmegen-Masaya Oktober, 2004
Samenvatting Het voorstel omvat vier belangrijke momenten, die leiden tot vier belangrijke, duidelijk identificeerbare producten of resultaten; twee hiervan vinden plaats tijdens de periode voorafgaand aan de verkiezingen en twee na de verkiezingen. Voorafgaand aan de verkiezingen en direct erna, gedurende de maanden oktober, november en december 2004, zal er worden gewerkt aan: 1. Uitwerking van het Beleidsverslag en het Overdrachtsrapport, documenten en materialen die het vertrekkend bestuur volgens de wet moet overhandigen aan het aantredend bestuur; 2. Naast het uitwerken van bovengenoemde materialen wordt er ook een beschrijvend verslag uitgewerkt over het gevoerde beleid van de gemeente Masaya, een geïllustreerd en informatief verslag met daarin de projecten die met ondersteuning van de stedenband Nijmegen uitgevoerd worden of al uitgevoerd zijn. Deze publicatie is bedoeld om te verspreiden onder bibliotheken, belangrijke instellingen, personen, etc. 3. Begeleiding van het overdrachtsteam van het vertrekkend bestuur samen met het team van de kandidaat die gewonnen heeft, als de Hoge Kiesraad de winnaar heeft bekend gemaakt. Dit proces kan tot midden januari 2005 duren. Vanaf februari 2005: 4. Trainingen aan de nieuwe lokale authoriteiten van de gemeente Masaya (burgemeester, viceburgemeester en raadsleden, inclusief sleutelpersonen van het technisch personeel)
Beleidsverslag, Overdrachtsrapport en Informatief verslag over het gevoerde beleid van de gemeente Masaya. In het kader van de gemeentelijk verkiezingen dit jaar en de daaruit voortvloeiende overdrachtsprocessen, heeft AMUNIC (Verening van Nicaraguaanse gemeentes), in overleg met de gemeente Nijmegen, zich ten doel gesteld de gemeente Masaya te begeleiden in het proces van het uitwerken van het beleidsverslag en het informatieve verslag over het gevoerde beleid, om bij te dragen aan en het garanderen van een succesvol verloop van dit proces en het potentiëren van de door het lokale bestuur opgedane ervaringen. Alle lokale besturen zijn bij wet verplicht het beleidsverslag uit te werken. Om een juiste uitvoering van deze procedures te garanderen, heeft AMUNIC als doelstelling geformuleerd: het begeleiden van de gemeente Masaya in het organisatieproces van een ordelijke, transparante overdracht en het uitwerken van een document dat op beknopte wijze de bereikte doelen, de plannen in uitvoering, waardepapieren, bezittingen, registers, actueel personeelsbestand, projecten, internationale samenwerkingsrelaties weergeeft en andere documenten die informatie geven over het door het
1
vertrekkende bestuur gevoerde beleid. Dit document hebben we de titel: Informatief verslag over het gevoerde beleid gegeven.
Dit algemene doel wordt aangevuld met de volgende specifieke doelstellingen: •
Ondersteunen van het technisch overdrachtsteam in het organiseren en uitwerken van het overdrachtsrapport en de Akte van overhandiging en in ontvangstneming, zoals bepaald bij de wet.
•
Presenteren van een samenvatting van de door de gemeente bereikte doelen op basis van de Gemeentelijke OntwikkelingsPlannen (PDM), waarin de projecten die met ondersteuning van de stedenband Nijmegen-Masaya zijn gerealiseerd worden weergegeven.
•
Vastleggen van taken en verantwoordelijkheden tussen het vertrekkend en het aantredend team tijdens het overdrachtsproces.
•
Coördineren en begeleiden van het integratieproces van de gekozen authoriteiten in de dynamiek van de lokale bestuursvoering.
Het Informatief verslag over het gevoerde beleid is een gedetailleerde samenvatting van het Beleidsverslag. Hiervoor is het nodig de bij de gemeente aanwezige informatie te verzamelen over de volgende onderwerpen: •
Bevolkingsparticipatie bij de uitwerking van de gemeentelijke gemeentelijke investeringsplannen en de driejaarlijkse-plannen.
•
Overzicht van de projecten met specificatie van de fase waarin deze zich bevinden (gepland, gepresenteerd aan donoren, goedgekeurd, in uitvoering, uitgevoerd).
•
Overzicht van het personeel dat werkzaam is binnen de gemeente en het benutten van de door hen opgedane kennis.
•
Het Gemeentelijk Ontwikkelingsplan in relatie tot de bereikte doelen en de plannen in uitvoering.
•
Capaciteiten van de gemeente in het uitwerken en presenteren van projecten.
•
Verslagen over de uitvoering van de begroting.
•
Overzicht van de diensten die de gemeente verleent.
•
Overzicht van de economische en financiële activiteiten van de gemeente.
•
Foto's van de verschillende door de gemeente uitgevoerde projecten en van de participatieprocessen.
ontwikkelingsplannen,
Voor het bereiken van de geformuleerde doelstellingen, beschikt AMUNIC over een van te voren getrainde werkgroep als ook over de medewerking van het personeel van de gemeente Masaya, dat in staat is om te beginnen met het verzamelen en systematiseren van de informatie. Deze groepen zullen het werk gezamelijk uitvoeren en de coördinatie van het proces valt onder de
2
verantwoordelijkheid van het kantoor Juridische Ondersteuning en het Programma Lokale Ontwikkeling en Bevolkingsparticipatie van AMUNIC. De taken van de werkgroep zijn de volgende: •
Vergaderingen met het technisch team van de gemeente om samen de inhoud van het Informatieve verslag over het gevoerde beleid vast te stellen.
•
Verzamelen en ordenen van de door het technisch team aangeleverde informatie.
•
Verificatie van de informatie met zowel de coördinatoren van de gemeente als die van AMUNIC.
Het tijdsschema ziet er als volgt uit:
Activiteiten Bezoek aan en vergadering met coördinator van de gemeente Masaya •
Data de Vrijdag 22 Okt.
Start van het veldwerk
Afronding informatieverzameling
Maandag 15 Nov.
Reviseren document en inleveren bij de drukker.
Dinsdag 16 /Vrijdag 19 Nov.
Overhandigen gedrukte document aan de gemeente
Eerste week december
Stapsgewijze overdracht Als eenmaal de resultaten van de verkiezingen van 7 november bekend zijn, zullen op uitdrukkelijk verzoek van burgemeester Carlos I. Hueck de gekozen authoriteiten uitgenodigd worden zodat op een geordende manier en gedurende een redelijk tijdsbestek1 voldaan kan worden aan het informeren van de nieuwe authoriteiten over alle taakgebieden van de gemeente en een ordelijke overdracht hiervan. Hiervoor zal AMUNIC lobby-werk verrichten bij de burgemeestersverenigingen van de politieke partijen, ter institutionalisering van deze procedure, waarbij het door de vertrekkende burgemeester benoemde team en de door de aantredende authoriteiten benoemde vertegenwoordigers de sleutelactoren zijn. De overdrachtscommissie zal gevormd worden door de burgemeester, vice-burgemeester en secretaris van de vertrekkende raad en door administratief en technisch personeel dat deel uitmaakt van het technisch overdrachtsteam. Als bekend is wie de gekozen kandidaten zijn, zullen deze een maand voor de installatie van het nieuwe bestuur gevraagd worden zich te presenteren en samen te werken met de leden van de overdrachtscommissie zodat ze geïnformeerd kunnen worden over de processen en de situatie waarin ze het bestuur van de gemeente overnemen. 1
Dit zal een precedentwerking hebben in Nicaragua, want de wet omschijft geen duidelijke procedure hiervoor. De gewoonte was dat het vertrekkend bestuur het nieuwe bestuur verplichtte om in één dag alle documentatie, inventaris, projecten, personeel etc. in ontvangst te nemen. Hierdoor was er geen sprake van een adequate overdracht aan het aantredende bestuur van elk van de gemeentelijke taakgebieden, waardoor de eerste dagen van het nieuwe bestuur een traumatische ervaring werd.
3
Hiervoor is het nodig trainingsbijeenkomsten rond de overdracht te organiseren, zowel voor het vertrekkend technisch en politiek personeel als voor het aantredende; alsook rond het voorstel voor de overdrachtsplechtigheden waarbij vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en van lokale NGO's betrokken zullen worden, die kunnen zorgen voor de continuïteit van de lopende projecten en voor een commitment van de aantredende authoriteiten.
Het schema voor het uitwerken van dit produkt bestaat uit de volgende activiteiten en data:
Activiteiten
Data
Samenstelling van de overdrachtsteams, zowel van het vertrekkende als aantredende bestuur
Tweede / derde week van november
Voorlichtingsbijeenkomst met beide teams; vaststellen werkplan.
Woensdag 17 november
Stapsgewijze overdracht, volgens taakgebieden.
22 november/ 15 januari
Overdrachtsplechtigheid, verslag gevoerd beleid.
overhandigen
Informatief
December of januari
Trainingen aan de nieuwe authoriteiten Tijdens de periode na de verkiezingen, als de nieuwe authoriteiten zitting hebben genomen, zal er overgegaan worden tot het organiseren en uitvoeren van de trainingen aan de gemeenteraad. De onlangs aangenomen wet inzake de Gemeentelijke Administratieve Loopbaan (Ley de Carrera Administrativa Municipal) zal er toe bijdragen dat het technisch personeel van de gemeente Masaya, waaronder via de gemeentelijke stedenband Nijmegen-Masaya opgeleide experts niet abrupt veranderen zal. Deze component zal gedurende het hele eerste semester van 2005 plaatsvinden en omvat trainingsbijeenkomsten voor de nieuwe authoriteiten en geselecteerde technische ambtenaren, over de volgende thema's: •
Wet 40 / 261 (Gemeentewet / Ley de Municipios), bevoegheden van de Burgemeester, Viceburgemeester en Gemeenteraad;
•
Wet inzake Integriteit van overheidsambtenaren (Ley de Probidad de Funcionarios Públicos) en de wet op contractafsluitingen door de overheid; (Ley de contrataciones del Estado);
•
De gemeente en het milieubeleid en risico-preventie;
•
Rol van de verenigingen van gemeentes;
•
Gemeentelijke begrotingsnormen en de Wet op het Gemeentefonds(Ley de Transferencias, wet 466);
4
•
Onderhandelingen en conflictoplossing;
•
Strategische planning.
Voor deze trainingen beschikt AMUNIC over verschillende didactische materialen, waaronder: Gemeentelijk Juridisch Compendium (6 delen); Gids voor het Raadslid; Gids voor de Burgemeester; Handleiding voor de Raadssecretaris; Handleiding Gemeentelijke Belastingen. Ook hebben we voorbeelden van Gemeentelijke Verordeningen en van het proces van het ontwerpen en aannemen van een gemeentelijke verordening, zodat de Gemeenteraad zich het leerproces ('"aldoende leren") kan eigen maken. Tijdens deze leerervaring zal AMUNIC er bij de nieuwe gemeentelijke authoriteiten op aan dringen de Verordening ter Vereenvoudiging van Gemeentelijke Formaliteiten te bespreken en goed te keuren, als onderdeel van een pilotproject dat door AMUNIC en de Internationale Financiële Raad (Corporación Financiera Internacional) van de Wereldbank wordt uitgevoerd. Ook is als prioriteit gesteld om in de trainingen voor de politieke authoriteiten en technische ambtenaren, het bediscussiëren van het Gemeentelijk Ontwikkelingsplan van de gemeente Masaya met alle sociale actoren als thema op te nemen. Hiervoor willen we een kort onderzoek doen om de trainingsonderwerpen waar het technisch personeel behoefte aan heeft vast te stellen om vervolgens over te gaan tot het organiseren van twee trainingsbijeenkomsten over thema's die uit dit onderzoek naar voren komen. Ook zal er in het kader van het onderhandelingsproces met de verschillende sociale actoren over het thema Lokale Economische Ontwikkeling, met als prioriteit de strategie ter bevordering van het toerisme in Masaya, een kort onderzoek gedaan worden naar de bevindingen en de voorstellen van de lokale en interinstitutionele actoren voor de uitvoering van de eerste acties binnen de strategie ter bevordering van het toerisme.
5
Activiteiten
Data (Februari/Juni 2005)
Trainingsbijeenkomsten: •
Gemeentelijke wetgeving en bevoegdheden burgemeester, viceburgemeester en gemeenteraad;
•
Wet inzake Integriteit en Wet op contractafsluitingen
•
Milieubeleid en risicopreventie;
•
De rol van de verenigingen van gemeentes gemeentelijke internationale samenwerking
•
Lokale Financiën; gemeentelijke begrotingsnormen en Wet Gemeentefonds (wet 466). Voorbeelden van Verordeningen.
van
bijeenkomst
en
de
•
Strategische Planning.
•
Onderhandelingen en conflictoplossing.
•
Trainingen op basis van de vraag van het technisch personeel; wet inzake Gemeentelijke Administratieve Loopbaan.
•
•
Eerste
Tweede bijeenkomst Derde bijeenkomst Vierde
Training over het opnemen in het Strategisch Plan van de actielijnen van de strategie ter bevordering van het toerisme in Masaya. Eindevaluatie van het project
bijeenkomst Vijfde bijeenkomst Zesde bijeenkomst Zevende bijeenkomst
Zowel de gemeente Nijmegen, als de vertrekkende authoriteiten, hebben het belang uitgesproken van het behouden van de capaciteiten, die het huidige technisch personeel heeft opgebouwd. In deze zin hoopt men dat in het project, naast de nieuwe authoriteiten, de volgende technische ambtenaren zullen deelnemen aan de trainingen:
Technische ambtenaren Ligia Aráuz Bernardino Bermúdez Carlos Páramo Manuel Flores Ana Cecilia Mojica Ninoska Mercado René Gómez Manuel Prado
(Strategische Planning)* Milieu Milieu Milieu Milieu (SP) Projecten / Toerisme (SP) Internationale Betrekkingen/ Toerisme (SP) Projecten (SP) Openbare Werken
6
Deze ambtenaren hebben ervaring opgedaan, die ze kunnen inbrengen bij het formuleren van het Strategisch Plan voor Masaya en daarom is het belangrijk, als ze deelnemen aan de training over Strategische Planning, en aan andere trainingen waarvan de thema's op basis van de vraag zullen worden vastgesteld.
SAMENVATTING BEGROTING
Omschrijving Activiteiten Eerste product: Informatief Verslag gevoerd Beleid a) Informatieverzameling en veldbezoeken b) Documentontwerp c) Uitgeven en drukken van het document Tweede Product: Stapsgewijze overdracht a) Samenstelling van de Overdrachtsteams b) Informatiebijeenkomst met de teams; Vaststellen Werkplan c) Stapsgewijze Overdracht: volgens de taakgebieden d) Overdrachtsplechtigheid overhandigen Informatief Verslag gevoerd Beleid Derde Product: Trainingen aan gekozen authoriteiten en technici; a) 6 trainingsbijeenkomsten en 1 evaluatiebijeenkomst, met 15 deelnemers. Onkosten per bijeenkomst: US$ 1.215 b) Twee korte onderzoeken: 1. trainingsonderwerpen voor technisch personeel op basis van de vraag, en voorbereiden van de bijeenkomst; 2. Strategie ter bevordering van het toerisme in Masaya, ter opname in het Strategisch Plan). Kosten per onderzoek: US$ 1.500
Totaal US$
Kosten
US$ 600 700 1.500
US$ 1.500 1.500
US$ 7.505
3.000
16.305
Naar huidige koers: € 12.557,-
GEGEVENS COUNTERPART VERENIGING VAN NICARAGUAANSE GEMEENTES (AMUNIC) Adres: Clínica Las Palmas 1 cuadra al Lago, ½ cuadra abajo; No. Plaats: Managua, Land: Nicaragua. Telefoon: (505) 26690 95 / 266 2556 Fax: (505) 268 2380 E-mail:
[email protected] Projectverantwoordelijke: Alejandro Bravo S. Functie: Uitvoerend Directeur AMUNIC Contactpersoon: Alvin G. Salinas-Valle
7
Functie: verantwoordelijke Programma Lokale Ontwikkeling en Bevolkingsparticipatie E-Mail:
[email protected] ANDERE (PUBLIEKE EN PRIVATE) PARTIJEN DIE DEELNEMEN AAN HET PROJECT Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties (UNDP), in het kader van het project 'Overdracht Lokale Besturen 2004-2005'; Bestuur Autonome Regio Barcelona (Diputación de Barcelona), die ondersteuning zal geven voor trainingen aan de Nicaraguaanse gemeenteraden, volgens een met Amunic te ondertekenen projectprotocol voor 2005. • Dispositivo previsto para la gestión del proyecto UITVOERING EN VOORZIENE VORMEN VAN OVERMAKING In het kader van de samenwerkingsovereenkomst benoemen AMUNIC en de gemeente Nijmegen een contractpersoon en een verantwoordelijke van AMUNIC voor de administratie van het project AMUNIC-Gemeente Nijmegen. De voor het project beschikbare financiële middelen moeten opgenomen worden in het overzicht van alle financieringsbronnen die AMUNIC heeft voor het project en met specifieke boekhoudkundige controles voor de financiële administratie van de door Nijmegen te financieren activiteiten. Als de projectbepalingen en de te financieren activiteiten goedgekeurd zijn, zal de gemeente Nijmegen een tijdpad voor de overmakingen en de algemene voorwaarden voor de uitvoering van de begroting vaststellen. De vorm en de manier van evalueren van de projectresultaten, als ook accountantsonderzoek, zullen vastgelegd worden in de samenwerkingsovereenkomst. q
van
het
Taken van de verschillende partijen in de uitvoering van het project
Onafhankelijk van het feit, dat ook de gemeente Nijmegen dit doet, zal AMUNIC zich het recht voorbehouden om methodologische en financiële evaluaties van alle trainingsactiviteiten te houden. Alle medefinancierders zullen schriftelijk verklaren dat ze instemmen met de toepassing van de methodologie en het algemene concept, die voor het Trainingsproject zijn ontworpen en goedgekeurd door de gemeentelijke stedenband Nijmegen-Masaya en AMUNIC, in onderlinge overeenstemming. Met betrekking tot de financiële bijdrages door de verschillende organisaties, moet tijdens het hele proces van bekendheid geven aan het project en bewustwording van de deelnemers van het Trainingsproject en de bevolking in het algemeen, duidelijk de gemeente Nijmegen als hoofdfinancierder van het project genoemd worden en de andere organisaties als secundaire financierders. MONITORING EN EVALUATIE VAN HET PROJECT q Indicatoren ter monitoring van de voortgang in de activiteiten 1. Lijst van deelnemers en verslaglegging van het trainingsseminars van de trainers. 2. Lijst van deelnemers per trainingsmodule. 3. Lijst van opdrachten, die door de deelnemers aan de trainingen ingeleverd zijn. q
Objectief controleerbare indicatoren om te meten in hoeverre de verwachte resultaten bereikt zijn. 1. Aantal deelnemers en de kwaliteit van de interventies in de trainingsmodules. 2. Resultaten van de theoretische en praktische opdrachten uitgevoerd door de deelnemers. 3. Gedocumenteerde case-studies en verslaglegging van de korte onderzoeken.
8
Werkbezoek op het gebied van toerisme van de delegatie uit Masaya in juli 2004. F. Clappers (EZ) Op basis van het werkbezoek aan Masaya in mei/juni 2004 en op basis van de gesprekken, die daar met verschillende personen en instanties gevoerd zijn, zijn onderstaande aandachtspunten en leerpunten op het terrein van toerisme geformuleerd, ten behoeve van het werkbezoek van de delegatie uit Masaya m.n. Ninoska Mercado en Ruddy Lira: 1. Marktgericht denken in het toerisme. Niet het aanbod- of productgericht denken en handelen moet leidend zijn bij de toeristische ontwikkeling, maar de vraag vanuit de toeristische consument. 2. Samenwerking met gemeenten op het toeristisch gebied. Niet meer van hetzelfde ontwikkelen, maar juist inzetten op complementariteit op basis van de unique selling points van een stad. Op deze wijze kunnen steden elkaar op toeristisch gebied versterken. 3. Samenwerking niet alleen binnen de landsgrenzen maar ook buiten de landsgrenzen. 4. Duidelijk maken wat de rol van de gemeentelijke overheid is bij de ontwikkeling van het toerisme. Met name een voorwaardenscheppende, stimulerende, initierende en coordinerende rol. 5. Belang van evenementen, zowel kleinschalige als grootschalige evenementen, bij de ontwikkeling van het toerisme. En wat er allemaal komt kijken bij de uitvoering van evenementen. 6. (Markt)informatie en onderzoek is van groot belang om een efficient toeristisch beleid op te zetten en uit te voeren. Weten is derhalve meten en onderzoeken. 7. Alleen een goede samenwerking met private partijen zorgt ervoor, dat het toeristisch beleid een succes zal worden. 8. Belang van promotie bij het stimuleren van toerisme. Hoe wordt deze toeristische promotie in de praktijk uitgevoerd en hoe vindt deze promotie zo doelmatig mogelijk plaats? 9. Cultuurhistorie in de brede zin van de betekenis maakt een belangrijk onderdeel van het toeristisch bezoekmotief van de “westerse “toerist uit. 10. Het realiseren van toeristische projecten volgens
projectmatig werken.
Ten behoeve van bovenstaande zijn de volgende bezoeken gebracht aan en gesprekken gevoerd met: -
VVV Rijk van Nijmegen; dhr. Erik de Gans Gemeente Nijmegen; dhr. Wijnand Kok Vereniging van Binnenstadsondernemers (VBO); dhr. Chris de Klein Gemeente Kleef; dhr. Roland Neswadba Provincie Gelderland; mevr. Dominique Brinkhorst Oost NV; mevr. Silvia Kortenraay Recreatieoord De Panoven; mevr. Kruitwagen Fietsmuseum Velorama; dhr. Van Wijk Gemeente Nijmegen; dhr. Ruud Schilder Valkhofmuseum; mevr. Maike Woldering
-
Oude Stad, dhr. Alferink Waalkade Nijmegen Centrum; Centrum 2000 plannen Sanadome Vierdaagse en Vierdaagsefeesten
Op basis van de evaluatie met beide dames aan het eind van het werkbezoek in juli 2004 kan geconcludeerd worden, dat vooral is overgekomen, dat: - marktgericht denken bij toeristisch beleid en ontwikkeling voorop moet staan. - toeristische ontwikkeling in overleg en samenspraak met private partijen opgepakt moet worden. - een goede promotie wezenlijk is om de toeristische doelgroepen te bereiken en het toeristisch product onder de aandacht te brengen. - vooral het zwaartepunt van de toeristische ontwikkeling moet liggen op de te onderscheiden toeristische potenties van een gemeente.
FC
Verslag bestuurlijk & ambtelijk werkbezoek Masaya mei / juni 2004. Aankomst: maandag 24 mei 2004. Bea van Zijll de Jong, Frits Clappers, Gerardine Willemsen, Cees Beije, Toon Buiting.
Dinsdag 25 mei 2004: 14.00 uur: gesprek met -Burgemeester Hueck van Masaya. -Raadsleden: mevr. Esmeralda Brenes, mevr. Ruddy Lira, dhr. Aristides Ruiz, dhr. Javier Hernandez, dhr. Alejandro Castillo, dhr. Miguel Escobar. -Ambtenaren: mevr. Ana Cecilia Mojica, mevr. Ninoska Mercado. -Nijmeegse delegatie: Bea van Zijll de Jong, Frits Clappers, Gerardine Willemsen, Cees Beije, Toon Buiting. Na de wederzijdse begroeting geeft Burgemeester Hueck uitleg over de totstandkoming van de raadscommissie Comision Especial de Politicas Turisticas. Deze Commissie is ingesteld door de Gemeenteraad van Masaya n.a.v. de gesloten overeenkomst met de Gemeenteraad van Nijmegen in september 2003 ( zie: bijlage 1). Er zijn regels opgesteld voor deze commissie. Alle deelnemers zijn vrijwillig in de commissie gestapt en hebben daarbij een overeenkomst moeten ondertekenen. Als de deelnemers niet deelnemen aan de vergaderingen, moeten zij een boete betalen. Dit is een van de regels die vastgesteld zijn voor het functioneren van de commissie. Verder krijgt men geen vergoeding voor deelname aan de commissievergaderingen. De deelnemers in de commissie zijn geselecteerd op basis van hun kennis op het betreffende terrein. Besluiten moeten unaniem worden genomen. Door INTUR is inmiddels een nationaal toeristisch plan opgesteld (Plan Nacional de Ordenamiento Territorial y Turistico). Het bezwaar van de gemeente Masaya tegen dit plan is met name van organisatorische aard. Zowel de gemeente Masaya als de gemeenschap zijn niet betrokken geweest bij de opstelling van dit plan, terwijl het plan toch aanzienlijke gevolgen heeft voor Masaya op toeristisch gebied. De gemeente Masaya heeft, op advies van INTUR, een gesprek gehad met SITUR. SITUR is een adviesorgaan op toeristisch gebied vanuit een aantal universiteiten met name in de technische disciplines. Op verzoek van de gemeente Masaya is het plan Proyecto Rehabilitacion del Malecon de la Ciudad de Masaya getoetst en financieel technisch doorgerekend. De uitkomsten zijn vastgesteld in een Perfil Avanzado (eindvoorstel) van april 2004. Wat het toerisme betreft, vindt Hueck, dat Masaya niet meer is dan een passage way. Hij is zich nadrukkelijk bewust van de huidige beperkingen van Masaya voor het toerisme. Hij vindt wel dat Masaya op het gebied van toerisme potenties heeft. De ontwikkeling hiervan ziet hij met name als een organisatorisch probleem. De potenties ziet hij vooral in de driehoek: de Malecon, het voormalige spoorwegstation, en de oude markt (Mercado Viejo). Het voormalige stationsgebouw is vooral in te zetten voor culturele doeleinden. Bij de ontwikkeling van het toerisme zullen ook de omliggende gemeenten moeten worden betrokken. Inmiddels zijn in Masaya op 6 plaatsen grote plattegronden geplaatst. Dit om Masaya toegankelijker te maken voor buitenstaanders. Volgens Hueck hoeven verbeteringen in het toerisme niet altijd geld te kosten (o.a. actie om toiletten schoon te houden in de horeca). Dit jaar ontvangen de gemeenten gezamenlijk 4% uit het Gemeentefonds van de landelijke overheid en in 2010 zal de beloofde 10% worden gehaald en uitbetaald. Dit is de verdienste van de burgemeesters die in AMUNIC actief zijn. AMUNIC is de Nicaraguaanse vertegenwoordiger van alle gemeenten, zoals de VNG bij ons. Hueck geeft aan als burgemeester ook bestuurslid te zijn van INIFOM. INIFOM heeft de status van een ministerie. Het is een adviesprojectbureau en trainingsinstituut voor gemeenten en richt zich nu op 4 beleidsvelden, te weten: Stadsontwikkeling, Kadaster, Belastingen en Milieu. De gemeente Masaya is reeds bezig met al deze 4 beleidsvelden. Dit betekent, dat de kans groot is, dat de gemeente extra geld krijgt in de orde van grootte van 600.000 dollar. Deze extra inkomsten wil de gemeente besteden aan de opknap van de nieuwe markt en het gemeentelijke slachthuis. De gemeente Masaya heeft
1
inmiddels ook een afdeling milieu en een commissie milieu. Dit impliceert dat de milieuwetten ook gehandhaafd en gecontroleerd kunnen worden. INIFOM is in april al begonnen met het transitieproces op ambtelijk terrein, dit i.v.m. de gemeenteraadsverkiezingen in november 2004. Volgens Hueck was het relevanter pas in september hier mee te beginnen, want een aantal financiële zaken moeten nog geregeld worden. Aansluitend werd het gesprek voortgezet zonder burgemeester Hueck. De gemeentelijke commissie toerisme heeft een kern van 3 actieve personen, die ondersteund worden door de rest van de commissie. Deze 3 personen zijn Miguel Escobar, Esmeralda Brenes en Ruddy Lira. De 3 kernleden werken full-time aan het raadsledenproject. Ana Cecilia Mojica is er voor de technische ondersteuning en Ninoska Mercado regelt de afspraken met de andere organisaties. Naast de gemeentelijke commissie bestaat er ook een commissie, bestaande uit vertegenwoordigers uit de diverse sectoren: INTUR, CANATUR (organisatie van het bedrijfsleven in de toeristische sector), Kamer van Koophandel, ONUDI (organisatie voor industriële ontwikkeling). Ook de gemeente, in de persoon van Ruddy Lira, maakt deel uit van deze commissie. De handwerkslieden zullen nog een positie in deze commissie krijgen. Door INTUR is een landelijk toeristisch plan gemaakt. Hierop is kritiek uitgeoefend door de gemeente Masaya en andere organisaties. (Zie verslag gesprek burgemeester). Door de gemeente Masaya zelf is een lokaal toeristisch plan opgesteld. Momenteel wordt een regionaal toeristisch plan opgesteld, als uitwerking van het landelijk door INTUR opgestelde plan. De gemeente Masaya is bij dit plan betrokken en heeft als intentie het lokale toeristische plan onderdeel te laten uitmaken van dit regionale plan. De landelijke geldstroom van INTUR verloopt naar Masaya via het regionale, door het Departement Masaya opgestelde, toeristische plan. Van de commissieleden is het document Plan de Acciones (Alcaldia Municipal de Masaya) gekregen.
Woensdag 26 mei 2004: 09.30 – 15.00 uur: gesprek met: -Maria Reyes van de gemeente Granada. -Masaya: Ninoska Mercado, Ruddy Lira, Miguel Escobar. -Bea van Zijll de Jong, Gerardine Willemsen en Frits Clappers. Maria Reyes vertelt, hoe de gemeente Granada het proces van stedelijke ontwikkeling heeft aangepakt. Allereerst gaf zij aan, dat de gemeente Granada een bureau heeft voor de ontwikkeling van het toerisme en een bureau voor de stedelijke ontwikkeling. In 1995 is Granada door de nationale overheid aangewezen als nationaal erfgoed. Men kan de status van nationaal erfgoed verkrijgen door op 3 manieren een verzoek in te dienen: op verzoek van de gemeente zelf, op verzoek van de president, of op verzoek van minimaal 5000 inwoners uit die gemeente. Vervolgens gaat het verzoek naar de gedeputeerde van het desbetreffende Departement, vervolgens naar de nationale vergadering, waar uiteindelijk beslist wordt over het verzoek. Er is ook een aanvraag ingediend (verzoek loopt nog) bij de Unesco om Granada te plaatsen op de wereld erfgoed lijst. In 1999 is er een document opgesteld over de geschiedenis en stedelijke ontwikkeling van Granada (Granada: historia y desarrollo urbano) Vervolgens is er een analyse gemaakt van de gemeente Granada (Diagnostico municipal de Granada) en is er een ontwikkelingsplan voor de gemeente Granada opgesteld voor de periode 2001-2020 (Plan de Desarrollo Municipal de Granada 2001 – 2020). In 2002 is er een plan opgesteld met betrekking tot de revitalisering van het historische centrum van Granada (Plan de Revitalizacion del Centro Historico de Granada) In september 2003 is er een verordening vastgesteld ter bescherming van het erfgoed van de stad Granada (Ordenanza para las areas de proteccion patrimonial de ciudad de Granada). Op landelijk niveau zijn door INTUR volgende documenten opgesteld: 1. Ley de Incentivos Turisticos. 2. Plan National de Ordenamiento territorial y turistico. 3. Rutas turisticas de Nicaragua (Granada : route van de vulkanen en de koloniale route). Vervolgens is er een toeristisch ontwikkelingsplan opgesteld (Plan de Desarrollo Turistico de la Region de Granada). Dit plan is opgesteld in samenwerking met de gemeente Granada, INTUR, APOYO URBANO, CANATUR (kamer van koophandel voor de artesania), CANTUR (kamer van koophandel voor toerisme), nationale en internationale investeerders, Comite Departemental de Desarrollo, Comite Municipal de Turismo. Hierbij had de gemeente een coördinerende rol. De gemeente Granada is verantwoordelijk voor de verlening van toestemming voor het grondgebruik, financiële en technische ondersteuning bij het opknappen van panden, en toetsing en goedkeuring van projecten. De historische panden in de stad zijn grotendeels in particuliere handen. Kerken en kloosters zijn voornamelijk eigendom van de gemeente. Alle panden zijn door de gemeente Granada in kaart gebracht. Vanuit de gemeente worden geen financiële middelen beschikbaar gesteld aan de particuliere eigenaren voor het opknappen van hun panden. De meeste eigenaren werken vrijwillig mee. Zij kunnen tegen enige gunstige voorwaarden geld lenen bij de banken. De gemeente Granada verstrekt daarvoor een soort garantstelling. Voor de gemeentelijke panden
2
doet de gemeente een beroep op externe financieringsmogelijkheden (Franse en Spaanse overheid en organisaties). Hierna heeft er een rondleiding plaatsgevonden in Granada. Hierbij is o.a. een bezoek gebracht aan het voormalige spoorwegstation. Dit gebouw en de omgeving worden opgeknapt door leerlingen van de technische school. In totaal zijn er 70 leerlingen. Buiten Granada zijn er nog 2 van deze technische scholen: in Masaya en Leon. Deze scholen worden betaald uit een fonds van de Spaanse overheid. Vervolgens ook nog een kort bezoek gebracht aan het Meer van Nicaragua. De stad Granada gaat binnenkort een boulevard aanleggen van het stadscentrum naar het meer. Het Meer van Nicaragua is zeer vervuild. De stadsriolen komen erop uit.
Woensdag 26 mei 2004: 17.00 – 18.00u: gesprek met Ana Cecilia Mojica. Verder aanwezig: Gerardine Willemsen, Bea van Zijll de Jong en Frits Clappers. Dit gesprek ging met name over het plan voor de straatnaamgeving. Het plan ziet er zeer goed en gedetailleerd uit. De kosten voor het plan zijn vrij hoog. Circa 30.000 dollar. Daarom is door de gemeente Nijmegen gevraagd om een goedkopere uitvoering van de straatnaambordjes. Helaas moeten wij toegeven dat het aangeleverde alternatief, in de vorm van houten bordjes, minder geslaagd is. De leesbaarheid is onvoldoende en ook de uitstraling laat te wensen over. Ook de houdbaarheid van de houten bordjes is veel korter dan van de keramische straatnaambordjes. Het voordeel van deze houten bordjes is dat ze in Masaya geproduceerd kunnen worden. Zowel in Leon als in Granada zijn keramische bordjes toegepast. Afgesproken is, dat er ook offerte voor metalen bordjes gevraagd zal worden en dat een en ander nog met Evert en Ton doorgesproken zal worden. Na terugkomst zal hier verder over gesproken worden.
Donderdag 27 mei 2004: 10.00 – 12.30 uur: vergadering met de organisaties van handwerkslieden. Vanuit Masaya aanwezig: Ninoska Mercado en Ana Cecilia Mojica. Vanuit Nijmegen aanwezig: Bea van Zijll de Jong, Gerardine Willemsen en Frits Clappers. Voorafgaande aan deze bijeenkomst een rondwandeling gemaakt over de Malecon (kade bij het Meer van Masaya) en een kort bezoek gebracht aan het honkbalstadion.
Vertegenwoordigers van de artesania geven een beeld van de problemen in hun sector. Het woord wordt gevoerd door: 1. Esperanza Mendoza Amador (hamacas/exportaciones frera) 2. Jose Avelina (calzados) 3. Ramiro Arias Gutierrez (bamboe) 4. Marisela Maya (ADIN is een financiële organisatie voor vrouwen) 5. Leonardo Martinez (Alternativa) 6. Filadelfo Arias (ONUDI)
3
Esperanza Mendoza geeft aan dat er in haar organisatie van de hangmatproducenten er zich 45 leden hebben aangesloten. De organisatie heeft nu nog geen officiële status maar volgende maand zal men geregistreerd worden als lid, zodat de organisatie een officiële status kan verkrijgen. Het is een open organisatie: iedereen is welkom als lid. De belangrijkste taken: 1. afzet op de nationale en internationale markten, 2. het zoeken naar financieringsmogelijkheden, 3. de opzet van een banco de materiales (grondstoffenbank). Esperanza Mendoza exporteert zelf al naar de VS, Europa en Latijns-Amerika. Ze geeft aan dat vooral in Centraal-Amerika de obstakels voor export groot zijn. Redenen hiervoor zijn de bureaucratie, het ontbreken van een gezamenlijke handelswet, en de nationale en internationale belastingen. De VS blijken een zeer goede partner te zijn, want ze heffen geen importbelasting. Zij ervaart als probleem de financiering van de materialen door te hoge rente, korte leentijd van het geld, benodigde garanties voor de bank en organisatie. Zij geeft aan dat IDR het enige overheidsinstituut is, dat hun ondersteunt in de export. De organisatie van de hangmatproducenten is geen lid van de Camara de Comercio, omdat daarin alleen de grote bedrijven vertegenwoordigd zijn. Haar visie op de Malecon: - ruimte voor het realiseren van een bedrijfsverzamelgebouw voor de artesania - plaats voor alle producerende organisaties en bedrijven in Masaya - mogelijkheden voor verkoop, promotie en uitstalling van producten Jose Avelina geeft aan, dat voor de schoenmakers het grootste probleem is dat men door gebrek aan investeringsmiddelen niet in staat is het productieproces te mechaniseren. De schoenmakers zijn lid van de Microcadena, een organisatie voor kleine producenten. Via het BID zijn er investeringsmogelijkheden, maar daar worden eisen aangesteld. Te weten een bepaalde wijze van verantwoorden (accountant), bepaald aantal werknemers en grootte van de verkoop. De investering moet worden verdeeld in 30% gebouwen, 40% machines en 10% technische ondersteuning. De bottleneck is dat het complete bedrag eerst moet worden vóór gefinancierd. Na afloop krijgt men pas de gelden uitgekeerd. De kleine bedrijfjes kunnen dit niet. Ramiro Arias Gutierrez geeft aan dat zijn organisatie uit 12 personen bestaat, die samenwerken in een groep. Zij werken alleen voor de lokale markt en komen door hun geringe werkkapitaal ook niet toe aan export. Daarnaast gaat het om een groep lichamelijk gehandicapten, die geen verdere steun van de overheid ontvangen. Zij zouden graag meer steun willen ontvangen, zodat er meer lichamelijk gehandicapten aan het werk geholpen zouden kunnen worden. Leonardo Martinez geeft aan, dat Alternativa wordt gefinancierd door de Interamerican Foundation en andere donoren. Hun doel is: de handwerkslieden te ondersteunen door de productie te helpen verbeteren; het aantal banen binnen de sector te laten groeien; het verbeteren van de producten; en de organisaties en de ontwikkeling van de lokale economie te ondersteunen. De handwerkslieden betalen naar draagkracht voor de diensten. Bij lening van geld is de rente lager dan bij gewone banken. Maar ook bij de Alternativa is onderpand een vereiste. Alternativa ziet de rol van de gemeente als: aanjager voor de ontwikkeling van de artesania en als ondersteuning bij de import- en exportmogelijkheden. Filadelfo Arias geeft aan dat er 5 organisaties samenwerken in de ondersteuning van de organisaties van de artesanos, waaronder ONUDI (steun vanuit de VN voor lokale industriële ontwikkeling), Alternativa, Peace Corps en Centro Empresarial (CEBE).
Aansluitend na de lunch zijn er bezoeken gebracht aan een hangmattenproducent, drie handwerksbedrijfjes van schoenen, 1 handwerksbedrijfje van bamboe meubelen en 1 touwslagerij.
4
Over het algemeen vindt de productie onder erbarmelijke omstandigheden plaats. De producent van hangmatten is hierop een uitzondering. In de bedrijfjes werken tussen de 6 en 15 personen, ook hier weer een uitzondering van de producent van hangmatten, waar 85 personen in loondienst zijn. Het productieproces kan ook niet verbeterd worden (mechanisatie), omdat hiervoor investeringen noodzakelijk zijn. De handwerkslieden krijgen geen lening omdat ze geen onderpand in de vorm van gebouwen of machines kunnen inbrengen. Met een lening in de orde van grootte van enkele duizenden dollars zouden deze handwerksbedrijfjes een heel eind geholpen zijn.
Aankomst van Evert Vermeulen.
Vrijdag 28 mei 2004: 09.00 – 12.00 uur: gesprek met burgemeester Hueck. Verder aanwezig: Ana Cecilia Mojica, Ninoska Mercado, Aristides Ruiz, Javier Hernandez, Alejandro Castillo. Nijmegen: Bea van Zijll de Jong, Gerardine Willemsen, Evert Vermeulen, Frits Clappers. Burgemeester Hueck heeft een gesprek gehad met een vertegenwoordiger van de Wereldbank over de werkwijze in Masaya m.b.t. de handwerksbedrijven. Insteek van dit gesprek was om de handwerksbedrijven legaal te maken via het verlenen van vergunningen voor bedrijfsuitoefening. Veel bedrijfjes hebben geen vergunning. Vervolgens om deze sector verder te versterken door trainingen op het gebied van managementvaardigheden o.a. marketing, kostprijsberekeningen, gebruik van materialen, enz. Deze trainingen zullen plaatsvinden in het gemeentehuis en op locatie. Financiering in de vorm van leningen ter versterking van deze sector is geen punt van discussie. Leningen aan handwerksbedrijven kunnen worden verstrekt als er een onderpand aanwezig is. Volgens Hueck moeten de handwerksbedrijven veel bedrijfsmatiger gaan werken. Het plan van aanpak voor toerisme: dit plan van aanpak is een deeluitwerking van het Strategische Ontwikkelingsplan van de gemeente Masaya. Toerisme is één van de belangrijkste dragers van het ontwikkelingsplan. Toerisme wordt gezien als de verbindende factor in alle sectoren/velden. Na de ondertekening van de verklaring in september 2003 is begonnen met de uitvoering van het concept actieplan o.a. door de plaatsing van 6 plattegrondkasten en het opzetten van een uitvoeringsplan verkeersborden (in samenwerking met Pepsi). Momenteel vinden er consultatieronden plaats over het concept actieplan toerisme (groepsgewijs). Tot op heden hebben er 4 consultatiebijeenkomsten plaatsgevonden. Na de consultatie worden de opmerkingen verwerkt en het actieplan toerisme ter besluitvorming aan de Raad voorgelegd. Deze besluitvorming zal op 20 juli 2004 plaatsvinden. PIM: het gemeentelijk investeringsplan. Van de middelen (4% nu) die landelijk beschikbaar worden gesteld, gaat een bedrag van 4,2 miljoen cordobas naar Masaya. Hiervan wordt 80% ingezet voor projecten en het restant ter vrije keuze. In het PIM 2005-2008 wordt de Malecon als investeringsproject opgenomen. Het pre-investeringsplan van de Malecon is tot stand gekomen in overleg tussen de gemeente Masaya, INTUR en SITUR. De oplading van het PIM vindt plaats door overleg met de urbane en de rurale gemeenschap. Teneinde een afgewogen keuze te kunnen maken, worden de insprekers geschoold. Primaire zaken, die in de barrio’s worden genoemd, zijn riolering, afvalverwijdering, scholen, huisvesting en wegen. Voor de oplading van het PIM worden werkbladen ingevuld. In deze werkbladen wordt aangegeven 1. wat de problemen zijn 2. op welke groepen de problemen betrekking hebben: mannen, vrouwen, jeugd, kinderen 3. oplossingsrichting van de problemen en 4. bijdrage vanuit de gemeente. Het PIM wordt jaarlijks eenmalig vastgesteld. Besluitvorming hierover vindt plaats in de Raad van 20 juli 2004. Het PIM kan jaarlijks in zijn prioritering worden bijgesteld. Er kunnen geen projecten worden geschrapt. Projecten die niet worden uitgevoerd, worden in overleg met de gemeenschap ingebracht bij de oplading van het volgende PIM. De procesgang met betrekking tot investeringsprojecten is als volgt: 1. pre-investeringsplan opstellen
5
2. definitief investeringsplan ter besluitvorming naar de Raad 3. aanbesteding 5 werkdagen 4. beoordeling door de gemeente 1 werkdag 5. bezwaar procedure 5 werkdagen 6. opdrachtverlening 25 werkdagen uitwerking en 50-90 werkdagen uitvoering. Teneinde in december 2004 het Malecon project op de rails te hebben, moet er in september 2004 duidelijkheid zijn over de financiering van dit project. Volgens Hueck zijn er niet of nauwelijks middelen van de nationale overheid beschikbaar voor de uitvoering van het Malecon project. Internationaal zijn er wel mogelijkheden, maar hiervoor lopen geen expliciete aanvragen (mogelijke middelen worden voor andere projecten ingezet). Vanuit private buitenlandse investeerders zijn tot op heden geen middelen toegezegd voor de uitvoering van het Malecon project. Het Malecon project hoeft niet perse in het PIM te worden opgenomen als er andere middelen beschikbaar zijn/komen.
Vrijdag 28 mei 15.30 – 17.30 uur: gesprek met Thelma Fernandez van MASINFA. Verder aanwezig: Bea van Zijll de Jong, Evert Vermeulen, Gerardine Willemsen en Frits Clappers. MASINFA is een lokale ngo, die het als haar taak ziet om mensen te onderwijzen en te informeren zodat ze in staat zijn voor zichzelf op te komen. MASINFA wordt gevraagd of de intentie-overeenkomst, die tussen beide gemeenteraden in september 2003 is ondertekend, haar bekend is? Het antwoord is neen. Beloofd wordt dat ze deze intentie-overeenkomst nog zal ontvangen. MASINFA geeft aan, dat ze sinds 1997 bezig is geweest met de ondersteuning van het strategische plan van Masaya. Een van de belangrijkste lijnen in het strategisch plan is het toerisme waarvoor MASINFA veel ideeën heeft aangedragen. In verband hiermee wordt bij het plan van de Malecon aangegeven dat haar eigen agrarische projecten hierbij een rol spelen. MASINFA ziet het belang van de Malecon hoofdzakelijk vanuit de agrarische invalshoek. De agrarische producten kunnen verkocht worden in de kiosken en gebruikt worden voor de artesania. MASINFA is overtuigd van het belang van het toerisme voor de stad. Het Comite de Desarrollo Municipal (CDM) is de plek om met de gemeente Masaya over toerisme te kunnen praten, maar het Comite functioneert niet. Het CDM heeft 3 pijlers te weten: economie, milieu en de sociale pijler. Deze 3 pijlers zouden moeten samenwerken in het CDM. De gemeenteraad van Masaya heeft een verordening vastgesteld betreffende de CDM, maar deze wordt niet uitgevoerd. De reden daarvoor is niet duidelijk, maar in ieder geval heeft de burgemeester er geen interesse in en besteedt geen tijd aan het op gang krijgen van dit Comite. Op een onlangs gehouden forum met een groot aantal deelnemers bij MASINFA over economisch, politieke en sociale aspecten, heeft de burgemeester verstek laten gaan. Er waren 2 raadsleden aanwezig: Aristides Ruiz en Miguel Escobar. Doel van het forum was: een project tot versterking van het organisatorische vermogen van de verschillende organisaties en de samenwerking met de lokale overheid. Dit project is reeds in circa 20 gemeenten in uitvoering. MASINFA heeft met dit forum geprobeerd om het CDM weer te laten functioneren. Inzake het project gestart met het forum , zijn 4 indicatoren genoemd. 1. inzicht in de overdracht van nationale taken naar lokale gemeenten. Concreet: inzicht in de gemeentelijke financiën. 2. educatie. 3. gezondheid. 4. landbouw en artesania. MASINFA is bezig met de opstelling van een analyse van de economische potenties van Masaya gebaseerd op het strategisch plan. Het resultaat van de analyse zal worden besproken met de verschillende organisaties en burgers om er consensus over te verkrijgen. De bedoeling hiervan is om met de uitkomsten van de analyse op de gemeente Masaya druk uit te oefenen om de gewenste financiële informatie te verkrijgen. De achterliggende gedachte om de analyse op te stellen is de wens van MASINFA tot volledige transparantie van het lokale bestuur. MASINFA heeft weinig vertrouwen in de huidige burgemeester en bestuur. Ten aanzien van de kandidaat burgemeesters, Orlando Noguera en Gloria Larios, geeft MASINFA aan beide goede kandidaten te vinden, maar dat Gloria Larios mogelijk door partij belangen in haar functioneren beperkt zou kunnen worden, maar dit is niet zeker. Orlando Noguera is als kandidaat voor meerdere partijen mogelijk niet of minder gevoelig voor individuele partij belangen, maar ook dit is niet zeker. MASINFA stelt zich politiek-neutraal op en staat voor burgerparticipatie nu en in de toekomst. Vrijdag 28 mei 20.00 – 24.00 uur: informeel gesprek met Orlando Noguera Vega, kandidaat- burgemeester van de Verenigde Partijen en de Sandinistische Partij. Vanuit Nijmegen aanwezig: Bea van Zijl de Jong, Evert Vermeulen, Gerardine Willemsen, Cees Beije, Toon Buiting en Frits Clappers.
6
Noguera blijkt een verkiezingsprogramma te hebben, dat goed aansluit bij ons programma voor milieu en toerisme. Hij sluit zich aan bij dit programma en ziet de samenwerking van harte tegemoet.
Zaterdag 29 mei 2004 10.00 – 11.30: gesprek met 5 kunstenaars: schilderkunst, danskunst en muziek. Verder aanwezig: Ruddy Lira, Ninoska Mercado, Bea van Zijll de Jong, Evert Vermeulen, Gerardine Willemsen en Frits Clappers. In Masaya is er geen beleid geformuleerd met betrekking tot de kunsten. Kunstenaars zijn in hun beroep als kunstenaar niet in staat om in hun levensonderhoud te voorzien in Masaya, volgens onze 5 gesprekspartners. Vanuit de gemeente worden de kunstenaars niet ondersteund. Naar aanleiding van de vraag hoe zij hun rol zien in het Malecon project, gaven zij aan dit op zich een goed project te vinden, maar ze zijn van mening er niet nadrukkelijk bij betrokken te worden. Uit ervaring met het Mercado Viejo project blijkt dat de kunstenaars niet in staat zijn een standplaats te verwerven vanwege een gebrek aan financiële middelen in tegenstelling tot de artesania. Zij vinden dat het belang van de kunstenaars wordt ondergesneeuwd ten opzichte van de artesenia. Er is wel een differentiatie in huurprijzen, maar in de prioriteitsstelling gaat de keuze naar de meest betalende. Vanuit deze ervaring zijn zij sceptisch met trekking tot het verwerven van een plek in het Malecon project. Het Malecon project wordt ontwikkeld door INTUR, CANTUR, SITUR, CANATUR, de artesenia en gemeente Masaya. Ruddy kan zich vinden in de onvrede van de kunstenaars ten aanzien van de Mercado Viejo. Hier zijn in het verleden zaken verkeerd gelopen, maar inmiddels zijn er maatregelen genomen om een en ander te verbeteren. In de optiek van de kunstenaars hebben ook deze maatregelen niet geleid tot verbetering van hun positie. Dit ook mede naar analogie van ervaringen met betrekking tot het Casa de Cultura. Deze Casa de Cultura was vroeger eigendom van de lokale overheid, maar er heeft een overdracht plaatsgevonden naar een patronaat van een 5-tal organisaties. Dit patronaat bepaalt het beleid. Dit betekent in de praktijk, volgens de kunstenaars, dat het patronaat de keuze maakt wie er in komt en tegen welke vergoeding. Het gevoel bij een van de kunstenaars was dat er van partijpolitieke belangen sprake is. Volgens Ruddy is er in het Malecon project ruimte gereserveerd voor optredens en andere activiteiten van kunstenaars.
Maandag 31 mei 2004 09.30 – 14.00 uur inclusief lunch: gesprek met Amunic, dhr. Alvin Salinas (asistente director ejecutivo) en Alejandro Bravo (director ejecutivo). Vanuit Nijmegen: Bea van Zijll de Jong, Evert Vermeulen, Gerardine Willemsen en Frits Clappers. Alle 152 gemeenten van Nicaragua zijn op vrijwillige basis lid van de Amunic. Amunic is de counterpart van de VNG. Doen ongeveer hetzelfde werk als de VNG. Leveren technische ondersteuning aan de gemeenten en geven trainingen aan politieke leiders, burgemeesters en raadsleden en ambtenaren. Voor raadsleden geven zij een programma met informatie over budget, de overheveling van het nationale budget naar het gemeentelijke budget en budgetcontrole. Trainingsprogramma wordt ondersteund door de universiteit en afgesloten met een diploma. Van het totale gemeentelijke budget gaat landelijk 1% naar Amunic, een totaal budget van ca. 4 miljoen cordobas. In werkelijkheid krijgen zij echter maar 1,5 miljoen cordobas omdat veel gemeenten armlastig zijn en de bijdrage niet kunnen betalen. De raad van bestuur van Amunic bestaat uit 13 leden. Minimaal 2 leden moeten van het vrouwelijk geslacht zijn. De leden bestaan uit burgemeesters, raadsleden of burgers die op voordracht van de gemeenten, middels een raadsbesluit, benoemd worden. Burgemeester Hueck is afgevaardigde namens de gemeente Masaya. In 1993 heeft een aantal burgemeesters Amunic opgericht. Een keer heeft Amunic een bedrag van de nationale overheid gehad en wel in 2003 0,5 miljoen cordobas. Amunic krijgt structureel geen geld van de nationale overheid; de 2 politieke organisaties van burgemeesters wel. Amunic is meer dan een vertegenwoordiger van
7
gemeenten. Zij werkt ook voor de civil society. Laatstgenoemde is echter niet formeel vertegenwoordigd in Amunic. Amunic is betrokken bij de opstelling van alle wetten betrekking hebbende op het lokaal bestuur. Zij maken wetsvoorstellen namens de gemeenten. Daarnaast adviseren zij de Nationale Assemblee over de diverse wetten. Amunic heeft een enquete gehouden onder haar leden naar het functioneren en de algemene reactie van de leden was positief. De verdeelsleutel binnen het PIM van 80% / 20% is vastgelegd in de wet. Deze verdeelsleutel is afhankelijk van de grootte van de gemeenten te weten Managua 90% /10%, middelgrootte gemeenten 80% / 20% en kleine gemeenten 70% / 30%. De gemeenteraad is volgens de wet (participatieve democratie) formeel het controle orgaan met betrekking tot de budgetbesteding. Procedure met betrekking tot vaststelling en controle gemeentelijk budget. De bevolking kan nog tot 5 jaar na de vaststelling van het gemeentebudget bezwaar maken tegen de invulling daarvan bij de General Controller. Bij geconstateerde onrechtmatigheden kan de burgemeester van de bewuste gemeente aangeklaagd worden. Enkele gemeenten hebben ook een Auditor Interno, waaronder de gemeente Masaya. Deze is een ervaren en geregistreerde accountant en wordt benoemd door de gemeenteraad. Dit is de enige ambtenaar die niet door de burgemeester wordt benoemd. Hij wordt benoemd voor onbepaalde tijd en kan alleen ontslagen worden met toestemming van de General Controller en na een besluit van de gemeenteraad. Amunic wil graag de functie van Auditor Interno op departementaal niveau, vanwege kostenoverwegingen, geregeld hebben. Het PIM is het gemeentelijk investeringsplan en is de legale verankering van de Ley de Transferencia. Het PIM moet ook door de participatieve democratie (CDM) worden goedgekeurd. In de gemeentelijke begroting moet ook het PIM verantwoord worden. Als het CDM niet functioneert, kan iedere burger bezwaar maken bij de gemeenteraad. Daarna eventueel ook nog naar de rechter stappen. Voorgaande is vastgelegd in het wetsartikel nr. 50. In Masaya is de meerderheid in de Raad niet meer in staat om de burgemeester te ontslaan vanwege het wegsturen van 4 raadsleden, die vervangen werden door welgevallige toegevoegde raadsleden. De volgende trainingsprogramma’s worden door Amunic uitgevoerd: Juli – november 2004 Basistraining voor kandidaatsraadsleden. November 2004 – januari 2005 Training voor gekozen burgemeesters Januari – juli 2005 Training voor gekozen raadsleden. Het opplussen van de basis training is mogelijk. De basis training bestaat uit 3 onderdelen te weten: 1. gemeentewet; rol van de raad, verordeningen, administratieve rol en conflict onderhandelingen 2. gemeentebudget; goedkeuringsproces en 3. gemeentebudget; controle door de raad en overheveling van het nationale budget. Amunic krijgt van de projectleider Gerardine de opdracht voor de komende raadsleden en burgemeesters een voorstel te maken voor een opgepluste training. Dit voorstel wordt donderdag 10 juni met Amunic besproken. Maandag 31 mei 14.00 – 16.00 uur: gesprek met Inifom dhr. Mario Florez Gutierrez (bureauhoofd en adviseur van de president van Inifom), Carlos Herrera (directeur externe betrekkingen) Vanuit Nijmegen aanwezig: Bea van Zijll de Jong, Evert Vermeulen, Gerardine Willemsen en Frits Clappers. Inifom is een regeringsinstituut voor de gemeenten, gericht op de lokale ontwikkeling en versterking van de lokale overheid. Inifom is voorzitter van de commissie voor decentralisatie. De voorzitter van Inifom heeft de status van een minister. Hun budget is 5 miljoen cordobas, minder dan 1% van het rijksbudget. Inifom heeft een Raad van Bestuur die bestaat uit 7 personen: 3 burgemeesters, minister van onderwijs, Fise, minister van Construction en de president van Inifom. Inifom kent 5 directies: 1.Financien 2. Operaties; investeringen, strategische plannen o.a. kadaster. 3. Juridische Zaken. 4. Externe zaken en 5. Planificacion. Inifom heeft het hoofdkantoor in Managua en 6 bijkantoren waaronder in Granada. Echter geen bijkantoor in Masaya. Bij Inifom werken 241 personen, 55% daarvan centraal in Managua en 45% decentraal. Van alle werknemers is 25% beleidsmatig en 75% uitvoerend werkzaam. Inifom en Amunic werken samen met hetzelfde doel en stemmen de activiteiten met elkaar af. Zij hanteren dezelfde instrumenten en verdelen het werk onderling. Voor het decentralisatieproces verleent Inifom technische assistentie op het gebied van financiën, investeringen en kadaster. Inifom is lid van de nationale commissie toerisme. Carlos Herrera vertegenwoordigt Inifom in deze commissie. Verder zijn in deze commissie vertegenwoordigd Inpyme (mkb), Intur (ministerie van toerisme), SESEP
8
(strategisch bureau van de president), DGJ (ministerie van financien), MHCP (ministerie van huisvesting), CNT (nationale kamer van toerisme) en 1 lid van de Nationale Assemblee. De nationale commissie toerisme moet de projecten goedkeuren die ingediend worden op het gebied van toerisme en die in aanmerking willen komen voor belastingvrijstelling en andere financiële incentives zoals neergelegd in wet 306. Wet 306 geeft mogelijkheden om incentives te geven aan bedrijven die het toerisme in Nicaragua stimuleren. Inifom heeft mensen in dienst, die projecten kunnen formuleren en ondersteunen, zodat ze in aanmerking kunnen komen voor de mogelijkheden zoals vastgelegd in wet 306 en voldoen aan de wensen van de nationale commissie toerisme. Zo heeft Inifom geholpen bij de investering vanuit de VS voor een hotel in Masaya (gelegen naast Buccaneros). Ook de Europese Unie heeft belangstelling voor de toeristische sector in Nicaragua. Nijmegen schijnt plannen te kunnen indienen bij de Europese Unie voor toeristische ontwikkelingsplannen in Nicaragua/Masaya voor financiële ondersteuning. Inifom heeft een IDB (International Development Bank) programma lopen voor de versterking van het lokaal bestuur bij 16 gemeenten, waaronder Masaya. Het programma is gericht op de versterking van het lokaal bestuur d.m.v. het geven van technische assistentie op het gebied van kadaster, belastingen, preinvesteringsprogramma’s stedelijke planning en toerisme; en de versterking van Inifom. Deze technische assistentie geschiedt op ambtelijk niveau. Er bestaat een nationaal ontwikkelingsplan, departementale ontwikkelingsplannen en gemeentelijke ontwikkelingsplannen. Het departementale ontwikkelingsplan wordt opgeladen met gemeentelijke ontwikkelingsplannen. 152 Gemeenten ontwikkelen plannen voor toerisme voor de periode 2004 – 2008. Deze moeten in het PIM (gemeentelijk investeringsplan) worden vastgelegd. Masaya kan toeristische plannen, vastgelegd in het PIM, ook in aanmerking laten komen voor het nationale ontwikkelingsplan. Inifom is bereid om het plan van de Malecon zo te bekijken dat het als zodanig in het PIM opgenomen wordt, dat de Malecon kans maakt om opgenomen te worden in het nationale ontwikkelingsplan (zie ook wet 306). Voorwaarde is wel dat het gedragen wordt door de deelnemende organisaties. Het opnemen in het PIM is een voorwaarde om kans te maken om in het nationale ontwikkelingsplan te komen en biedt tevens de garantie dat het door de volgende Raad ook uitgevoerd dient te worden. Elk plan moet dus in het PIM om continuïteit te garanderen. Inifom heeft ook een programma lopen op het TGL (Transvision de Gobierno Local) op bestuurlijk niveau. Dit in overleg met Amunic. Zij geven trainingen aan raadsleden en burgemeesters en het richt zich op de civil society. Bij de overgang naar een nieuwe raad: 1. de burgemeester moet een verslag maken van de zaken die afgehandeld zijn en zaken die nog uitgevoerd moeten worden. 2. de burgemeester mag geen schulden achterlaten. 3. de burgemeester moet een analyse achterlaten over de gemeente (inwoneraantal, etc.) De machtswisseling in Masaya is de beste tot nog toe in overdracht en transparantie.
Maandag 31 mei 2004 16.30 – 17.30 uur: gesprek met Intur dhr. Rodolfo Baca Bermudez (bureauhoofd strategische plannen en ruimtelijke ordening). Vanuit Nijmegen aanwezig: Bea van Zijll de Jong, Evert Vermeulen, Gerardine Willemsen en Frits Clappers. Verder aanwezig: Jan Jorg Strik van Va Pues. Intur heeft de hoofdvestiging in Managua en 13 lokale afdelingen, waaronder in Masaya. In totaliteit zijn er 100 personen werkzaam. Intur wordt deels door de nationale overheid gefinancierd. Intur kent een uitvoerende directeur (presidente ejecutivo) die de status heeft van een minister. Intur kent meerdere directies, te weten: strategische ontwikkeling, promotie en marketing, investeringsprojecten en register. Onder de directie strategische ontwikkeling vallen juridische zaken, evenementen, trainingen en behoud erfgoed. Intur werkt aan een landelijk plan voor toerisme, waarin strategische keuzes aangegeven worden voor de ontwikkeling van het toerisme in Nicaragua. Dit landelijke plan voor toerisme is in april 2003 vastgesteld, maar is in feite een doorlopende actie. Momenteel verkeert het plan in fase 3. Het plan kent in zijn totaliteit 4 fasen : 1. vaststellen van het nationale plan 2. identificeren van de toeristische gebieden 3. toeristische routes en 4. ontwikkelen van departementale plannen op basis van de geïdentificeerde gebieden. Voor fase 3 zijn er 19 comités in het leven geroepen waarvan 1 in Masaya om te komen tot de ontwikkeling en realisatie van toeristische routes. Deze comités bestaan uit Intur, Cantur, Canatur, Marena, gemeenten en commerciële bedrijven. In fase 2 van het proces zijn voor Masaya de volgende toeristische gebieden geidentificeerd: het voormalige spoorwegstation, het centrale park en daarbij de oude Markt (artesania), het park San Jeronimo en de Malecon. Een en ander is gepubliceerd in de staatskrant. Voor de verdere uitwerking van deze gebieden moet er eerst nog nader onderzoek worden uitgevoerd. Dit gebeurt in samenwerking met de universiteit (Situr). Voor de financiering wordt op dit moment nog naar fondsen gezocht. Voor het Malecon project is al een onderzoek uitgevoerd door Situr in samenwerking met Intur en de gemeente Masaya.
9
e
De 4 fase start in 2005 . De OAS (Organisatie van Amerikaanse Staten) zal dan weer middelen beschikbaar stellen. Er wordt gezocht naar pilot projecten. De Malecon zou een dergelijk project kunnen zijn. Er is dan echter wel meer onderzoek nodig. Dit zou geaccordeerd moeten worden door middel van een raadsbesluit en onderliggend document. Masaya: stad (de 4 genoemde gebieden) en de vulkanen zijn strategische locaties. In een bijeenkomst met de gemeente en het Intur comite zullen de randvoorwaarden moeten worden gedefinieerd (o.a. tegengaan vervuiling). Masaya heeft geen eigen identiteit. Het zou goed zijn om de Malecon met de Laguna te combineren. Intur investeert zelf niet, maar helpt wel bij het onder de aandacht brengen van de gebieden bij potentiële geïnteresseerden. Gaat dan vooral om de grote investeerders. Als het om kleine investeerders gaat, komt Pyme meer in beeld. Aankomst: Ton van Vroenhoven.
Dinsdag 1 juni 2004 10.00 – 11.00 uur: gesprek met de burgemeester van Leon Ing. Denis Perez Agerdis en raadsleden van Leon. Vanuit Nijmegen aanwezig: Ton van Vroenhoven, Bea van Zijll de Jong, Evert Vermeulen, Gerardine Willemsen en Frits Clappers.
Leon heeft 208.000 inwoners. Leon kende zo’n 30 jaar geleden een bloeiende katoenindustrie. Het inkomen lag toen op gemiddeld $ 4.000,00 per jaar per hoofd van de bevolking. Deze katoenindustrie kon later echter niet meer concurreren met de VS en Europa en is nu geheel verdwenen. Nu heeft Leon alleen nog maar artesenia en basislandbouw met als producten mais en rijst. Het gemiddelde inkomen nu is slechts $ 700,00 per jaar per hoofd van de bevolking. Leon verkrijgt slechts 2 miljoen dollar per jaar aan belastingen. Dit naast de bijdragen van de nationale overheid in het kader van het PIM. Van de investeringen wordt 65% opgebracht door donoren en de stedenbanden, waarvan Utrecht de belangrijkste is. De overige 35% van de investeringen komt van eigen bedrijven en organisaties. Leon heeft 6 universiteiten, hiervan zijn 5 particuliere universiteiten en 1 staatsuniversiteit. In Leon is de oudste universiteit van Centraal Amerika gevestigd. Leon kent ook een stedelijke strategisch ontwikkelingsplan en een functionerende CDM. In het CDM zijn alle overheidsinstellingen vertegenwoordigd en daarnaast ngo’s, KvK etc. Het CDM telt 85 leden, waarvan 18 de directie vormen. Alle beslissingen worden genomen op basis van de helft plus een. Het CDM moet goedkeuring geven aan het PIM 2005 -2008. Het CDM bezoekt alle wijken en instellingen. Er is ook overleg met de leiders van de wijken. Ook overheidsinstellingen, KvK en ngo’s dienen voorstellen voor de oplading van het PIM. De prioriteitstelling van projecten vindt plaats via een puntensysteem door de leden van de wijken en de technische ambtenaren van de gemeente. Er wordt echter wel voor een logische volgorde gekozen, dus geen asfaltering als er nog geen waterleiding en riolering zijn. Leon kent 240 gemeenschappen waarvan 125 comarcas (rurale gebieden) en 115 barrios (urbane gebieden). Deze 240 gemeenschappen spreken zich uit over de voorstellen die aan de gemeenteraad worden voorgelegd. De gemeenteraad, die ook heeft deelgenomen aan alle wijkbezoeken, neemt uiteindelijk het formele besluit over het PIM. Voor 30 juli wordt er over het PIM een besluit genomen en vervolgens doorgezonden naar de rijksoverheid waar in november/december een besluit genomen wordt door de regering over het Plan de Desarrollo Nacional (het nationale ontwikkelingsplan). De regering gaat prioriteiten stellen voor extra middelen die aangevraagd worden naast de 4%-regeling. De prioriteiten, door de Raad besloten, in Leon zijn : 1. lokale economische versterking; Centro Commercial, Mercado Central, Historisch centrum. 2. wensen van het volk, bv. verbetering straten. 3. cultuurverbetering van de stad; barrio indigeno (wijken van de oorspronkelijke indiaanse bevolking), kunstenaars (dichters, schilders), monumenten. Leon genereert veel inkomsten van de studenten die in Leon studeren.
10
Dinsdag 1 juni 2004: 11.00- 11.30u bezoek VVV-kantoor in Leon. Dit kantoor van de VVV is een uitvloeisel van het strategische toeristische ontwikkelingsplan. De VVV is een informatiecentrum en ook aan de bezoekers vraagt die een bezoek brengen aan dit centrum om zich te registreren. In de wintermaanden zijn er ongeveer 150 (buitenlandse) bezoekers per dag en in de zomermaanden zo’n 1.000 per dag. Trekpleister van Leon is het historische centrum met de koloniale gebouwen. De VVV is een initiatief van gemeente Leon en de Universiteit in Leon. De Universiteit levert de bemensing van dit VVV kantoor. Het kantoor is in 2000 geopend. De VVV is een zelfstandige organisatie en zorgt naast informatieverschaffing ook voor productontwikkeling en marketing. Is geen onderdeel van Intur. Werkt wel samen met Intur. Ook is er in Leon nog een kantoor van Intur. De informatie en het foldermateriaal worden aangeleverd door de hotels, restaurants en tour operators.
Dinsdag 1 juni 2004: 12.00- 13.30u: Universiteit van Leon, de opleiding toerisme. Een gesprek gevoerd met de directeur van deze opleiding, enkele docenten en leerlingen. De opleiding toerisme huurt een klein gebouw in het centrum. Er is ruimtegebrek wat we ook zelf hebben geconstateerd. Er bestaan plannen voor nieuwbouw. De school is gestart in 1996 met een startsubsidie van Andalusië (Spanje). In het begin betaalden studenten US$ 24,00 per jaar, nu is de opleiding gratis. Het opleidingsprogramma bestaat uit 5 blokken te weten: toerisme, talen, onderzoek, administratie en praktijkervaring. Het is een 5-jarige opleiding, waarvan het eerste jaar voor alle studenten op de universiteit hetzelfde is, een soort van basisjaar. De andere 4 jaren zijn specifiek gericht op de toeristische opleiding. Het diploma is te vergelijken met een ROC opleiding (mogelijk bachelors-opleiding in Europa). Er zijn ongeveer 250 studenten. Hiervan 70% vrouwen en 30% mannen. Uit Masaya komen 5 studenten. e e e e Structuur van de opleiding: 1 jaar basisjaar, 2 jaar opleiding tot gids in het toerisme, 3 jaar administratie, 4 jaar e productplan en 5 jaar onderzoek, stage en eindscriptie. Als de studenten afgestudeerd zijn, vinden zij werk bij kleine en middelgrote bedrijven in de toeristische sector. Echter ook in andere sectoren zoals banken, het onderwijs. Ook beginnen ze zelf een bedrijfje in de toeristische sector. Ook wordt er vaak gekozen voor een vervolgopleiding. Er is ook veel braindrain bijvoorbeeld naar Costa Rica. Er zijn ook toeristische opleidingen bij de private universiteiten. Het verschil met de private opleidingen zit in de visie. De visie van deze opleiding is de duurzame ontwikkeling van het toerisme; geen massa toerisme, kleine en middelgrote bedrijven, bescherming natuurwaarden. De toeristische opleidingen aan de universiteiten zijn pas van recente datum. Toerisme is belangrijk voor de economische ontwikkeling van Nicaragua, maar moet zich niet ontwikkelen tot een mono cultuur. Het moet onderdeel zijn van een gedifferentieerde economische ontwikkeling. Er zijn inmiddels 30 eindscripties afgerond o.a. over de kwaliteit van het toerisme, toeristische planning, impactstudies, rugzaktoerisme en toerisme en milieu. Er zijn en worden enkele scripties geschreven, die betrekking hebben op Masaya. Een van deze scripties is inmiddels in ons bezit.
Dinsdag 1 juni 2004: 15.00 – 17.00u: We ontvangen de diskette van de stad Leon m.b.t. strategisch plan 2004 – 2012. Dit plan is tot stand gekomen met assistentie en financiële ondersteuning van de stad Utrecht. De aanpak is gebaseerd op een Nederlandse methodologische aanpak. Verder nog de Casa de Cultura bezocht. Gevestigd in een mooi pand, verhuur van ruimten voor exposities, geven van cursussen of uitvoeringen.
Woensdag 2 juni 2004, 13.00u – 15.00u: gesprek met burgemeester Hueck. Vanuit Nijmegen aanwezig: Ton van Vroenhoven, Evert Vermeulen, Bea van Zijll de Jong, Frits Clappers en Gerardine Willemsen. Ton geeft aan te willen komen tot een nadere invulling van de overeenkomst, getekend door de raadsleden van beide gemeenten in september 2003. Het gaat over de vraag wat de rol van de raad van Masaya is en over de verkiezingen van 2004. Volgens Hueck zijn er twee zaken belangrijk, te weten de economische welvaart van Nicaragua en daarmee samenhangend de hoogte van de educatie van de bevolking. Hij beschrijft het proces van de verkiezingen en het opleidingsniveau van veel raadsleden. De Sandinistische partij en de Liberale partij hebben beide hun basis in de campesinos (boeren). Dat betekent dat de opleiding van veel gemeenteraadsleden vaak niet verder dan de lagere school is gekomen. Ook begrijpen deze gemeenteraadsleden vaak niet dat ze strategische keuzes moeten
11
maken, in plaats van te kiezen voor snelle populaire projecten als opknap van straten en aanleggen van toiletten etc. Ton geeft aan, dat projecten duidelijk en van integrale waarde moeten zijn, zodat mensen ze kunnen begrijpen. Hueck zegt dat veel gemeenteraadsleden hier moeite mee hebben. Ruddy Lira, zegt hij, is zeer gefocust op het toerisme. Inzake het toerisme wordt door ons aangegeven dat aan Intur duidelijk moet worden gemaakt dat Masaya belangrijk is voor het toerisme in Nicaragua. Masaya moet een onderbouwde strategie voor toerisme ontwikkelen om dit vervolgens te incorporeren in het Nationale Plan voor Toerisme. Ton biedt hulp aan namens de gemeente Nijmegen bij het opstellen van een integraal onderbouwde visie voor het toerisme voor Masaya. Hueck aanvaardt dit aanbod en is zich van deze noodzaak terdege bewust. Ton geeft aan, dat, bij het bezoek van Hueck in juli 2004 aan Nijmegen, hij de mogelijkheden kan aanschouwen. Hueck geeft aan beide kandidaat-burgemeesters hoog in te schatten. Ton geeft aan dat hij streeft naar een gezamenlijke overeenkomst, waardoor bij een volgend Masayaans gemeentebestuur het raadsproject doorgezet kan worden en er zekerheid over de continuïteit bestaat. Door de handtekening van Hueck wordt gestreefd naar een goede bestuursoverdracht na november 2004 aan zijn opvolger. Hueck beaamt dit. Ton geeft aan dat de huidige afspraken lopen tot juli 2006, maar dat verlenging tot juli 2009 tot de mogelijkheden behoort. Er moet overeenstemming komen over: de voortgang van de Comision Especial de Politicas Turisticas (CEPT) na de verkiezingen in november 2004 , de begeleiding en de ondersteuning van de kandidaat-raadsleden en de benoemde raadsleden na de verkiezingen door AMUNIC, de (technische) ambtelijke ondersteuning bij de planning en visieontwikkeling voor het toerisme door INIFOM. Afgesproken wordt dat er over de transitieperiode van de Masayaanse raad / bestuur en de voortzetting van de projecten een nadere overeenkomst getekend zal worden. Inzake het CDM geeft Hueck aan, dat het comité niet werkt vanwege interne meningsverschillen. Daarom heeft de Alcaldia, om deze impasse te doorbreken, een groep mensen bij elkaar gebracht, vanuit alle partijen en organisaties met een visie op de economische ontwikkeling van Masaya. Deze commissie heeft eenzelfde bedoeling en inzet als de CDM.
Woensdag 2 juni 2004, 15.30u – 17.00u: gesprek met kandidaat-burgemeester Gloria Maria Larios. Aanwezig vanuit Nijmegen: Ton van Vroenhoven, Evert Vermeulen, Bea van Zijll de Jong, Frits Clappers, Toon Buiting, Cees Beije en Gerardine Willemsen. Gloria Maria Larios is kandidaat-burgemeester van de PLC voor Masaya. Zij heeft drie jaar ervaring als viceburgemeester onder Hueck. In oktober heeft zij die functie opgegeven in verband met haar kandidaatstelling als burgemeester voor de periode 2004-2008. Na een moeizame verkiezingsstrijd werd zij door de partij toch aangewezen als kandidaat van de PLC (liberale partij) voor Masaya. Alle projecten die door de huidige gemeente worden geïnitieerd met betrekking tot de gemeente Nijmegen zal zij respecteren als zij tot burgemeester wordt gekozen. Na haar aftreden in oktober 2003 heeft zij geen relevante bestuurlijke informatie meer verkregen, ook niet over het gezamenlijke raadsproject. Ook over de ontwikkelingen met betrekking tot de Malecon wordt zij niet geïnformeerd. Zij kent echter het project wel via haar dochter die directrice is van Intur Masaya. Zij is positief over dit project en over de toeristische ontwikkeling in Masaya. Zij zal ook niet claimen dat dit een project van haarzelf is, zoals Orlando Noguera, maar een uitvloeisel is van het strategisch plan. Zij vindt ook dat de bevolking van Masaya zich over dit plan moet uitspreken. Gloria Maria Larios wil vooral een burgemeester van het volk zijn. Woensdag 2 juni, vanaf 19.00u: gesprek met Ana Cecilia Mojica, hoofd Projecten gemeente Masaya. Aanwezig van uit Nijmegen: Ton van Vroenhoven, Evert Vermeulen, Bea van Zijll de Jong, Frits Clappers, Toon Buiting, Cees Beije en Gerardine Willemsen. Ana Cecilia geeft een beschrijving van de Alcaldia de Masaya. De Alcaldia heeft 203 werknemers, waarvan 76 mensen in het gemeentehuis werken en de rest in buitendienst. De gemeente heeft twee gebouwen: het gemeentehuis (Alcaldia) en de gemeentelijke dienst (Servicio Municipal).
12
Ana Cecilia is meer een technisch medewerkster. Zij definieert projecten en ze werkt samen met de Comision Especial de Politcas Turisticas (CEPT), die zij ook faciliteert. De CEPT, door wie zij aangestuurd wordt, heeft een begeleidingscommissie, die bestaat uit 3 raadsleden: Ruddy Lira (voorzitter), Miguel Escobar, Esmeralda Brenes en 2 technische mensen: Ninoska Mercado (coördinator project) en Ana Cecilia Mojica (definiëring van projecten). De gedefinieerde projecten zijn: Malecon, verkeersborden, opknap wegen, verbetering ophalen huisvuil, ondersteuning toerisme, verbeteren omstandigheden hotels en restaurants, verbetering service aan toeristen. Naast de CEPT bestaat er nog een interinstitutionele commissie, waarin de gemeente, de ngo’s, de private ondernemingen en andere organisaties uit de civil society vertegenwoordigd zijn. Er is over het toeristische beleid een document geproduceerd, het Plan de Acciones. Het is een intern concept, dat nog nader uitgewerkt moet worden en met de organisaties besproken moet worden. Toerisme is de economische motor, want er zijn geen grote bedrijven gevestigd in Masaya. Er moet wel meer gekeken worden naar integrale projecten, zoals de opknap van de nieuwe markt, in plaats van losse kleine projecten (bedoeld het repareren van gaten in het wegdek, of het aanleggen van toiletten) Er is een plan voor de versterking van de gemeente. Het plan bestaat uit twee delen: 1. het versterken van de gemeente (350.000 cordobas) en 2. diverse projecten: hemelwaterafvoer, afval, slachthuis en de nieuwe markt, waarvan de laatste twee door de gemeente zijn uitgekozen. Op dit moment vindt er een herdefiniëring van projecten plaats, nadat ze besproken zijn met de civil society, voor de oplading van het PIM ( het gemeentelijke investeringsplan) 2004-2008. De raad en de burgemeester zijn verantwoordelijk voor de voorstellen. De burgemeester wordt op de hoogte gehouden van alle projecten, geeft daarover zijn mening en moet zijn instemming verlenen. Alleen Ninoska en de burgemeester zorgen voor de fondsen. Soms zoekt Ana Cecilia wel geld voor speciale projecten. bv. op terrein milieu. Ana Cecilia heeft wel contacten met andere gemeenten, maar niet op het gebied van toerisme. Toerisme zat al wel in de ontwikkelingslijnen van het strategische plan. Tegen het einde van de ontwikkelingsfase van het strategische plan heeft een student van de universiteit een afstudeerscriptie geschreven over de Malecon. Ana Cecilia zou in een training graag de volgende drie onderdelen behandeld zien. 1. Ruimtelijke Ordening. Zij ziet RO als basis, echter er is in de gemeente weinig ervaring daarmee. Zij is geïnteresseerd in de hele procesgang te weten beleidsmatige functionele oplading, ruimtelijke vertaling en concretisering (planontwikkeling). 2. Hoe een toeristisch beleid uit te zetten. 3. Milieu-educatie en milieuwetgeving. Zij begrijpt goed dat de realiteiten verschillend zijn tussen Nijmegen en Masaya. Bij RO wil zij leren hoe een RO-beleid op te stellen en uit te werken. Wat zijn de indicatoren om vast te leggen waar je wat wil bouwen. Bij toerisme is ze geïnteresseerd hoe de gemeente omgaat met het hotelwezen. Hoe wij projecten realiseren en adviseren. Bij milieu is zij ook geïnteresseerd in de problematiek van de waterschappen, naast alle andere aspecten. Ana Cecilia zegt dat het belangrijk is dat de projectleiders na de verkiezingen behouden blijven en dat er nieuwe ambtenaren opgeleid moeten worden die dezelfde taken kunnen verrichten. Ana Cecilia heeft weinig meer met het Saltoproject te maken. De coördinatie betreffende het bouwrijp maken van de grond is beëindigd. De bouw van de woningen ligt nu in handen van de bank en Masinfa. Donderdag 3 juni 2004, 9.15u – 10.30u: gesprek met kleine zelfstandigen en de directrice van Intur Masaya over het toeristisch beleid en de specifieke plannen rond de Malecon. Aanwezig: Directrice van Intur Masaya (dochter van Gloria Maria Larios), vrouw 1, vrouw 2, vrouw 3 (later), Rosalyn Gion Gonzalez (nog later) en Ruddy Lira en Ninoska Mercado. Vanuit Nijmegen: Ton van Vroenhoven, Evert Vermeulen, Bea van Zijll de Jong, Frits Clappers en Gerardine Willemsen. Vrouw 1 heeft een ambulante wagen met lokaal eten. Zij wilde graag een plek op de Mirador Catarina, maar nu liever een plek op de Mercado Viejo. Haar moeder heeft al een standplaats op deze markt. Vrouw 2 huurt een standplaats op de Mirador Catarina. Beide vrouwen zijn geïnteresseerd in een ranchero/standplaats op de Malecon. Directrice Intur zegt dat zij met een ranchero een kiosk op de Malecon bedoelen. De Malecon is eigendom van de gemeente. De gemeente zal ook eigenaar worden van de opbouw, dus ook van de kiosken. Er is sprake van een gemeentelijk bedrijf. De grootte en de huurprijzen van de kiosken zijn nog onbekend. Gegadigden kunnen een kiosk huren van de gemeente. De lokale toerismecommissie moet het Maleconproject naar de bevolking communiceren en zoeken naar de benodigde fondsen.
13
Intur Masaya is er voor de promotie van het toerisme. Zij heeft een kantoortje op de Mercado Viejo. Zij zorgen voor trainingen en workshops en houden zich bezig met de kwaliteitscontrole van de toeristische sector. Zij selecteren de goede service-gerichte bedrijven in Masaya en geven deze door aan de landelijke Intur voor plaatsing op de website voor promotie. Intur Masaya speelt samen met de gemeente ook een rol voor de toeristische routes. De koloniale route en de vulkaanroute zijn belangrijk voor Masaya. Intur Masaya is vertegenwoordiger van de nationale Intur, maar is op lokaal gebied autonoom. Rosalyn Gion Gonzalez is ook burgemeesterskandidaat. Zij is van de Camino Cristiano (Christelijke Weg), een kleine partij. Zij start haar campagne officieel op 1 september. Er is een groep rond haar bezig met visieontwikkeling o.a. op het gebied van toerisme. Zij wil internationale hulp, omdat Nicaragua zo arm is. Zij wil werkgelegenheid creëren voor de jeugd, zodat deze groep niet afglijdt in de drugs. Zij vindt de plannen voor de Malecon goed. Er zijn veel problemen met afval, vooral op de nieuwe markt en dat levert gezondheidsproblemen op. Er zijn afvalwaterproblemen en ook de drinkwatervoorziening moet verbeterd worden. Als zij gaat winnen dan zal ze aan de internationale donoren beloven dat ze Masaya beter zal maken. Zij weet dat Nederland veel ondersteuning biedt, maar niet welke projecten en met hoeveel geld. Rosalyn heeft een hotel. Zij heeft te lijden onder de economische recessie. De Alcaldia doet niets om problemen op te lossen. Het zijn de vrouwen die het werk doen. Zij heeft voor het hotel problemen met de drinkwaterafvoer, vaak geen water, en daarom heeft zij watertanks aangeschaft. Vrouw 3 is vertegenwoordigster van het mexicaanse restaurant La Jarochita. Zij is gefocust op een goede service en bediening naar de klanten. Er komen gemiddeld 30 buitenlanders per dag, ook wel groepen. Het zijn vooral Amerikanen, Duitsers, Engelsen, echter ook Zweden en Nederlanders. Zij vindt dat er meer in het toerisme geïnvesteerd moet worden en Masaya aantrekkelijker moet worden gemaakt. Zij is verder niet op de hoogte van de gemeentelijke plannen. Vrouw 1 wil een lange termijnlening bij een bank op de eigendommen van haar moeder. Zij heeft 50.000,cordobas nodig voor inventaris en aankleding van de kiosk. De gemeente doet niets op het gebied van kredietverstrekking en mag dat wettelijk gezien ook niet. Soms helpt ze met contactlegging met micro-financiers. Vrouw 2 heeft $ 70.000,- nodig voor een restaurant of $ 35.000,- voor inrichting van een kiosk.
Donderdag 3 juni ’s middags: Bezoek gebracht aan Cuyotepe een fort dat medio jaren tachtig nog gebruikt werd als gevangenis voor politieke gevangenen, zowel door Somoza als later de Sandinisten. Nu een toeristische attractie die beheerd wordt door de scouts. Vervolgens naar het nationale park “Volcan de Masaya”, daarna naar de nieuwe markt. De nieuwe markt is een overdekte markt waar alle dagelijkse benodigdheden voor het eten verkocht worden, naast kleding, schoenen, speelgoed, fietsen, vuurwerk, artesania (beperkt), drogisterijwaren. Eigenlijk een compleet aanbod. Alles staat dicht op elkaar. Een brand is hier een echte ramp.
’s Avonds een bezoek gebracht aan de Verbena in de Mercado Viejo. De Verbena is een cultureel toeristisch festival dat elke donderdagavond plaatsvindt in Masaya. Een belangrijk deel daarvan wordt ingevuld met folklore. Voor het trekken van toeristen belangrijk.
14
Vrijdag 4 juni 2004, 9.00u: gesprek met het BID. Aanwezig: Eduardo de Soto, Vanuit Masaya: Burgemeester Hueck Vanuit Nijmegen: Ton van Vroenhoven, Bea van Zijll de Jong, Toon Buiting. Duidelijk is gemaakt dat de gemeente Nijmegen achter de gemeente Masaya staat wat betreft het BIDproject en Hueck geeft aan dat Masaya er zeer veel waarde aan hecht. Men zal voldoen aan de voorwaarden zodat het project een kans maakt bij de selectie. De gemeente Nijmegen zal daarbij ondersteuning verlenen. De afspraken worden in Masaya ondertekend door Ton en Hueck.
Vrijdag 4 juni, 9.00u – 9.30u: gesprek met Ninoska Mercado. Vanuit Nijmegen: Evert Vermeulen, Frits Clappers en Gerardine Willemsen.
Allereerst hebben we een gesprek gehad met Ninoska over haar rol in het proces rond de toeristische ontwikkeling van Masaya. Ninoska geeft inhoudelijke en uitvoerende ondersteuning aan de CEPT en expliciet aan de voorzitter ervan, Ruddy Lira. Zij is betrokken bij het opzetten van de Rutas Turisticas (project van Intur Nacional). Zij heeft contacten met Situr (de universiteit) en zij zit in de commissie voor het Centraal Amerikaans vliegverkeer. Zij is ook afgevaardigde, namens de gemeente Masaya, bij de OAS (Organisatie van Amerikaanse Staten) voor de bevordering van het gemeentelijk toerisme. Alle contacten met de actoren in de toeristische sector verlopen via haar. Zij zorgt dat de artesanos, private instellingen en anderen betrokken worden bij de Malecon-ontwikkkeling. Zij verzorgt ook alle contacten met betrekking tot de ontwikkeling van de mechanisering van de artesania-handwerksplaatsen. Zij begeleidt ook het nieuwe project van Hueck over de verduurzaming van de productie en het opzetten van een bedrijvencoöperatie in de houtverwerking. Alle lijnen van het Maleconproject lopen via haar. Zij onderhoudt de contacten met de buitenwacht. Intern is er een 3-manschap binnen de gemeente: Ninoska, Ana Cecilia en Ruddy. Zij heeft in samenwerking met de universiteit het plan opgesteld dat voorligt over toerisme. Ninoska heeft een universitaire opleiding gedaan op het gebied van toerisme en projecten in Managua. Zij heeft, voordat ze bij de gemeente Masaya ging werken, meegewerkt aan het project van de Mirador Catarina, met name het opzetten van de kiosken en de contacten met de restaurants en Intur Nacional. Zij heeft ondersteuning nodig over: aanpak ontwikkeling integrale projecten op het gebied van toerisme, aanpak publiek-private rolverdeling en samenwerking,
15
aanpak visieontwikkeling en onderbouwing (marketing), aanpak promotie. Zij is vorig jaar naar een bedrijvenbeurs geweest, waar veel mensen van Masaya aanwezig waren. Zij is ook bezig om in het Cybercafé op internet in samenwerking met Intur een webpagina te maken voor campagnes en promotie. Zij heeft geen zicht op hoeveel toeristen in Masaya komen. Er is wel een nieuwe touroperator gekomen in de Mercado Viejo. Soms kan zij via de bezoeken van touroperators aan werkplaatsen wel een indruk krijgen van de stroom toeristen.
Vrijdag 4 juni, 9.30u – 11.00u: gesprek met Alternativa en Onudi. Aanwezig: Leonardo Martinez (Alternativa), Filadelfo Arias (Onudi), Ninoska Mercado, Ruddy Lira Vanuit Nijmegen: Evert Vermeulen, Frits Clappers en Gerardine Willemsen. Allereerst het gesprek met Leonardo Martinez over Alternativa. Alternativa heeft als doel de ontwikkeling van een duurzame lokale economie. Dit doen zij door verbetering van de kwaliteit van de ondernemingen, de ontwikkeling van het menselijk kapitaal en het ondersteunen bij het verkrijgen van kredieten. Zij hebben een project ontwikkeld met betrekking tot het ondersteunen bij het verkrijgen van kredieten. In het kort komt het op het volgende neer. Er wordt een revolving fund in het leven geroepen. Vanuit dit fonds kunnen garanties verstrekt worden die het mogelijk maken om leningen af te sluiten bij een volksbank. Er is een startkapitaal nodig voor 3 jaar van $ 400.000,- Dit bedrag is opgebouwd uit $ 90.000,- werkkapitaal, $ 80.000,voor technologische innovatie, $ 80.000,- voor werkplaatsen, $ 80.000,- voor infrastructuur en de rest $ 50.000,voor opleidingen. Met dit bedrag kunnen ongeveer 100 ambachtelijke bedrijfjes worden geholpen. Via het project van Alternativa worden leningen vestrekt met een looptijd van 1 á 1,5 jaar tegen een rente van 12%. Een lening bij een commerciële bank heeft als nadeel dat er sprake is van een korte looptijd van een half jaar en een hoge rente 24% per jaar. Om voor een lening via het project bij Alternativa in aanmerking te komen, moet een eigen startkapitaal van $ 500,- ingebracht worden door de bedrijfjes. Dit bedrag kan eventueel ook weer bij Alternativa geleend worden. Bij het verstrekken van een lening moet er door de lener een spaarrekening geopend worden waar rente en aflossing op gestort wordt. Bij een correcte en tijdige aflossing wordt er, aan het einde van de looptijd van de lening, de helft van de rente teruggestort naar de lener. Het project wordt begeleid door een comité waarin de UCA (Universiteit van Central Amerika), Onudi, Alternativa, Peacecorps, Adim (vrouwenorganisatie) vertegenwoordigd zijn. Dit samenwerkingsverband geeft de garantie voor de mogelijkheid van een lening. Zij bieden deze mogelijkheid voor drie bedrijfstakken: schoenen, hout en meubelen, hangmatten. Het begeleidingscomité komt elke vijf weken bij elkaar. Het plan is geheel uitgewerkt en nu wordt er gezocht naar fondsen bij donorlanden. Dan wordt er gesproken met Filadelfo Arias van Onudi. Onudi komt voort uit een programma van de Verenigde Naties. Zij heeft als doel het organiseren van handwerkbedrijfjes. Zij maken een onderscheid in horizontale netwerken waarin gelijksoortige bedrijven van gelijke grootte opgenomen zijn. En verticale netwerken van kleine en grote bedrijven in dezelfde productiekolom. En van territoriale netwerken waar kleine en grote bedrijven per sector in een groot gebied worden georganiseerd. Onudi is de lokale pendant van InPyme (MKB). Onudi wordt medegefinancierd door de Oostenrijkse overheid, maar dat is niet voldoende voor hun projecten. In een tweede fase wordt het project vervolgd in samenwerking met het Ministerie voor industriële ontwikkeling (MIFIC). MIFIC heeft zich aangesloten bij dit project, omdat de methodologie die door Onudi hiervoor is ontwikkeld als erg bruikbaar geacht wordt. Er zijn zeven sectoren aangewezen om te organiseren via het Onudimodel: hout en meubelen; melk; vis; agro-industrie; leer en schoenen; textielmanufacturen; toerisme.
Zaterdag 5 juni 2004: Ondermeer Salto Transatlanticoproject bezocht. Het nieuwe bouwterrein zelf ziet er goed uit. Het werk is bijna klaar. We begrepen, dat er weer extra kosten e waren, maar dat het MTI die voor zijn rekening nam. Gevolg was wel, dat ze de straten in de 1 fase dan niet egaliseerden. Die zien er door de erosie slecht uit. De bewoners verzoeken om verharding. De staat van het biofilter is nog net zo beroerd als bij het bezoek in september 2003. Drie grote open gaten in het biofilter, alles afgebroken en daarnaast een grote bak vol water. Blijkbaar hebben de vernielingen deels e plaatsgevonden door jeugdbendes, maar ook door inwoners uit de 1 fase, die een onderdeel konden gebruiken. Het geheel lag er verlaten bij zonder toezicht of hekken. De Stichting Salto Transatlantico en de Nicaraguaanse counterparts zijn hier verantwoordelijk voor.
Zondag 6 juni 2004 Vertrek: T. Buiting en F. Clappers.
16
18.00u – 19.30u: gesprek met Hueck en ondertekening intentieverklaring op het terrein van milieu tussen Masaya en Nijmegen betreffende het BID-project NI-152. Aanwezig: burgemeester Hueck (later Cindy en Jorge, voor technische ondersteuning) Vanuit Nijmegen: Ton van Vroenhoven, Evert Vermeulen, Bea van Zijll de Jong, Gerardine Willemsen. Na een ampele doorlezing van de intentieverklaring, opgesteld door Ton en Bea, is Hueck accoord. Er wordt benadrukt dat de gemeente Nijmegen zeer veel waarde aan het BIDproject hecht en dat we bereid zijn te helpen en ondersteunen bij knelpunten. Er wordt onderstaand document getekend.
Intentieverklaring tussen de gemeentebesturen van Masaya en van Nijmegen inzake de totstandkoming van het BID-programma nummer NI-152 “Programa Ambiental de la Ciudad de Masaya” op het terrein van afval en waterzuivering van Masaya. De gemeentebesturen van Masaya en Nijmegen Overwegende: Dat afval en afvalwater een groot probleem is voor de gemeente Masaya Dat het van groot belang is dat reeds in 2005 gestart kan worden met het uitvoeren van nieuwe projecten op het gebied van afvalverwijdering en het reinigen en afvoeren van water in Masaya Dat er een BID-voorstel ligt, Programa Ambiental de la Ciudad de Masaya nummer NI-152, waarin verscheidene projecten worden geformuleerd die de geconstateerde problemen adequaat kunnen oplossen; Dat het voorstel nog aangepast kan worden en er nog geen definitieve beslissing genomen is over de biofilters; Dat het voorstel in prioriteit is verlaagd omdat de gemeente Masaya en ENACAL niet alle gevraagde werkzaamheden hebben kunnen uitvoeren; Dat het van groot belang is de benodigde werkzaamheden op korte termijn te verrichten om het BIDvoorstel de hoogste prioriteit te kunnen geven; Verklaren: -
-
Dat de gemeente Masaya al het nodige zal doen om er toe bij te dragen dat het voorstel de hoogste prioriteit gegeven kan worden; Dat de gemeente Masaya hiertoe de benodigde studie naar hemelwaterafvoer zal verrichten; Dat de gemeente Masaya bij ENACAL zal aandringen op uitvoering van de aan haar gevraagde werkzaamheden (ontwerp van de riolering en afvalwaterbehandeling); Dat de gemeente Masaya ENACAL zal ondersteunen bij de gevraagde werkzaamheden voor grondverwerving; Dat de gemeente Masaya zo snel mogelijk offertes aanvraagt voor de studie naar hemelwaterafvoer; Dat de gemeente Masaya tijdens het bezoek van de delegatie uit Masaya in juli 2004 met de gemeente Nijmegen overlegt welke gezamenlijke inspanningen in financiële en technische zin noodzakelijk zijn (zowel voor het aandeel van Masaya als van ENACAL); Dat het hiervoor noodzakelijk is dat de offertes beschikbaar zijn en dat duidelijk is of ENACAL de aan haar gevraagde werkzaamheden zal kunnen verrichten; Dat alle, voor een succesvolle indiening van het project benodigde werkzaamheden (studie naar hemelwaterafvoer, uitvoering van de studie door ENACAL en ondersteuning inzake grondverwerving) voor 1 oktober 2004 worden afgerond;
Masaya, 7 juni 2004 Lic. Carlos Iván Hüeck Núñez
Drs. Antonius Jacobus Maria van Vroenhoven
Burgemeester en voorzitter van de gemeenteraad van Masaya
Lid van de gemeenteraad van Nijmegen
Deze verklaring zal in afschrift ter kennis worden gebracht van het BID, de Raad van de gemeente Masaya, de Raad van de Gemeente Nijmegen en ENACAL
Maandag 7 juni 2004. Vertrek C. Beije en T. van Vroenhoven. Verslag gesprek Bea en Evert met Intur is niet ontvangen.
17
Gerardine heeft afspraken betreffende andere projecten.
Dinsdag 8 juni 2004, 15.00u: gesprek met INIFOM Aanwezig: Carlos Herrera en Giovanni Alamon Ruiz Vanuit Nijmegen: Evert Vermeulen, Bea van Zijll de Jong, Gerardine Willemsen. Carlos Herrera zegt dat de gemeente Masaya gevraagd is naar het plan voor de Malecon. Zij hebben dat aan de burgemeester gevraagd, maar het is nog niet opgestuurd. Het is logisch om het Maleconplan in het PIM 20052008 op te nemen. Inifom heeft mensen in dienst die goed in staat zijn om het Maleconplan te becommentariëren en zodanig kan bewerken dat het aan alle eisen voldoet, zoals die gesteld zijn door de nationale overheid. Inifom kent, volgens Herrera, ook een milieubeleidsteam om milieuthema’s te begeleiden. Zij doen dat met begeleiding van MARENA (natuurlijke hulpbronnen) en SINAPRED (?) (voorkomen natuurrampen). Ruiz zegt dat Inifom de gemeente wel kan begeleiden bij de programmering voor de dienstverlening en de investeringen voor de gemeentelijke diensten, afval, markten, slachthuis. De gemeente Masaya heeft via het BID al kunnen participeren in de bestuurlijke versterking op het gebied van kadaster en belastingen. Er is ook een nieuw programma, waar Masaya echter niet aan meedoet, over openbare werken. Het is een programma dat werkt met fondsen van de Nederlandse ambassade, de fondes sociales supplementares. Op milieugebied loopt er in Masaya nu niets. Wel heeft Japan eerder projecten uitgevoerd omtrent vast afval en trainingen verzorgd. Herrera zegt dat het BID-project, dat voorligt over het schoonmaken van het meer (NI-154) goedkeuring behoeft van de minister van financiën en de Assemblee National. Het is een lang proces. Het is moeilijk om de financiering bij het BID rond te krijgen. Inifom kan technische assistentie verlenen bij de uitvoering. De hemelwaterafvoer is eigenlijk een verantwoordelijkheid van ENACAL, die moeten daar de technische ondersteuning in bieden aan de gemeente Masaya. Inifom kan ondersteunen in het coördineren. Echter alleen op verzoek van de gemeente Masaya kan Inifom helpen. Als dat verzoek er ligt, kan Inifom ondersteuning bieden naar Enacal toe. Herrera zegt dat Inifom ook een coördinerende rol kan spelen naar INTUR toe als het gaat om toerisme. Intur is voor het nationale niveau verantwoordelijk. Inifom kan trainingen geven en coördineren naar Intur toe. De gemeente Masaya moet hier echter een verzoek voor indienen en dan kan er een algemeen samenwerkingscontract tussen de drie partijen gesloten worden. Inifom kan hulp bieden bij: plannen, projectcyclus en investeringen. Zij kunnen trainingen hierover aanbieden en er zijn handboeken beschikbaar op niveau van afdelingen. Trainingen kunnen specifiek op onderwerpen zijn, zoals op kadaster, belastingen en planificacion. Zij kunnen ook begeleiding geven bij processen voor volksraadpleging. De gemeente Masaya heeft ook al trainingen gehad op het gebied van projectcyclus en investeringsmethodologie PIM en bezit ook de handboeken. Er waren trainingsplekken voor twee mensen per gemeente. Voor de burgemeester en een ambtenaar. De gemeente Masaya kan een verzoek doen voor intensievere trainingen op locatie. De enige kosten die hieraan verbonden zijn, zijn voor vervoer en eten. De technische mensen van Inifom moeten echter wel ingepland worden en dat kan voor volgend jaar meegenomen worden. Inifom kan ook nieuwe instrumenten ontwikkelen. Twee titels van Inifom: Metodologia para la estructuracion de PIM 2005-2008 Manual de Procedimientos para el Manejo de ciclo de vida de proyectos de Desarollo Municipal
Donderdag 10 juni 2004: 9.00u: overleg met Amunic. Aanwezig: Alvaro Salinas. Vanuit Nijmegen: Evert Vermeulen, Bea van Zijll de Jong, Gerardine Willemsen. Het aangeleverde concept, nog zeer beperkt, wordt besproken. Het bestaat uit het basisprogramma, reeds beschreven in het eerdere gesprek met Amunic. Er worden veranderingen aangebracht, gericht op de specifieke benodigdheden van de gemeente Masaya. Afspraak is, dat Amunic alles verwerkt, bespreekt met de beoogde deelnemers en het complete voorstel naar ons mailt, als men tot een akkoord gekomen is over verdieping van het basisprogramma. De gemeente Nijmegen moet er daarna haar akkoord aan geven, ook wat betreft de kosten. Start zal in het najaar zijn.
18
Donderdag 10 juni, 11.00u: gesprek met INIFOM Aanwezig: Mario Flores, Carlos Herrera Vanuit Nijmegen: Evert Vermeulen, Bea van Zijll de Jong, Gerardine Willemsen. Mario Flores zegt dat er trainingen mogelijk zijn voor de Alcaldia. Bij wet is verplicht: kadaster, strategische planning, PIM 2004-2008 en financieel, fiscaal en belasting. Herrera zegt dat Inifom de instrumenten heeft om de Alcaldia daarin te trainen. Zij hebben alles in huis om een goede strategische planning aan te bieden, ook over financiën, civiele planning en strategische planning. Inifom heeft de methodologie en de menskracht. Er wordt uitgelegd hoe de hele SPM implementatie eruit ziet: januari – juni: gemeentelijk strategisch plan: visieontwikkeling en plan voor de toekomst. mei – augustus: PIM 2004-2008, jaarlijkse bijstelling, lijst projecten indienen voor juli. juli – december: jaarlijkse werkplan en begrotingsvoorstellen, eigen inkomsten en belastingen. Prioriteiten afstemmen met de bevolking: CDM ß gemeenteraad à (Comite de Desarollo Municipal) burgemeester Instituties Kerk ambtenarenapparaat Privé-bedrijven (aanbod)
CT (Comite Territorial) ruraal alle comarcas
urbaan alle wijken
(vraag)
Inifom kan trainingen hierover bieden speciaal op maat gemaakt. De trainingen worden gegeven via de departementale afdelingen van Inifom. Allereerst wordt er een inventarisatieschets gemaakt van de capaciteiten van de ambtenaren, dan een trainingsprogramma ontwikkelt en de trainingen worden gemonitoord en er komt een follow-up. Inifom ontwikkelt landelijk de instrumenten en de departementale organisaties zijn verantwoordelijk voor de trainingen op gemeenteniveau. De gemeente is voor de uitvoering verantwoordelijk. Pilot-projecten voor één gemeente is mogelijk. Burgemeester en ambtenaren krijgen trainingen. De burgemeester wordt hiervoor altijd uitgenodigd, omdat hij de spil van de gemeente is. Naast de strategische planning zit ook financiën en openbare werken in het totaalplaatje. Er kunnen drie fases in de trainingen onderscheiden worden: 1. Algemeen, 2. Verdieping, 3. Financiële verdieping. Kosten voor een hele beleidscyclus, voor trainingen en bijeenkomsten, voor alle drie fases: $ 15.000,- (het was $ 25.000,- voor alle gemeentes op departementaal niveau). Dit is een verrijking op het programma van Amunic, wat uitgevoerd zal worden. In juli/ september moet er duidelijkheid over komen, wil het voor 2005 uitgevoerd kunnen worden.
Vrijdag 11 juni: Vertrek Evert Vermeulen, Bea van Zijll de Jong, Gerardine Willemsen.
Bijlage 1: Vertaling document dd. 12 september 2003 Verklaring van samenwerking tussen de Gemeenteraad van Masaya en de Gemeenteraad van Nijmegen. In overweging nemende: de 17 jaar durende vriendschap en stedenbandrelatie tussen Masaya en Nijmegen, gebaseerd op de samenwerking tussen beide gemeentebesturen en beide burgermaatschappijen, In overweging nemende: het Strategisch Ontwikkelingsplan voor de gemeente Masaya, als een agenda voor toekomstige locale ontwikkeling, In overweging nemende: het belang van een dialoog tussen beide steden betreffende kwesties van goed bestuur en de opbouw van een pluriforme maatschappij, In overweging nemende: het debat tussen vertegenwoordigers van beide Raden uit Masaya en Nijmegen gedurende de missie van de gemeente Nijmegen in Masaya, september 2003, zijn de vertegenwoordigers van beide gemeenteraden het eens geworden over het volgende: 1.
Een uitwisselingsprogramma op te zetten met als doel de ontwikkeling van een beleidsdocument betreffende toerisme voor de Gemeenteraad van Masaya.
19
2.
3.
In Masaya hiervoor een commissie in te stellen, bestaande uit de volgende organisaties: de gemeente Masaya, de private sector en non-profit organisaties, en nationale instellingen; ook in Nijmegen zal een commissie ingesteld worden om het proces in Masaya te ondersteunen en te monitoren. En in overweging te nemen, aan de kant van Nijmegen, technische en financiële bijstand te leveren bij de uitwerking van het beleidsdocument.
De bovengenoemde intenties moeten vastgelegd worden in een projectdocument, dat goedgekeurd moet worden door beide Gemeenteraden voor 1 januari 2004. Deze verklaring van samenwerking is getekend: vrijdag 12 september 2003 in de stad Masaya. Carlos Ivan Hueck Vertegenwoordiger van de Gemeenteraad van Masaya. Ton van Vroenhoven Vertegenwoordiger van de gemeenteraad van Nijmegen.
Bijlage 2: Zie: Initiatiefvoorstel Raad, vastgesteld in vergadering 17 dec. 2003.
Bijlage 3: Vertaling besluit Gemeenteraad Masaya. Verklaring De secretaris van de Gemeenteraad van Masaya Verklaart hierbij: Dat op vrijdag 3 februari 2004 om 9.40u in de ochtend, de volgende gemeenteraadsleden bijeen zijn gekomen in gemeentehuis van Masaya: 1) Carlos I. Hüeck Nuñez, voorzitter van de Gemeenteraad en Burgemeester van Masaya; 2) Chester I. Membreño Palacios, vice-burgemeester met stemrecht; 3) Aristides Ruiz Díaz, raadslid en secretaris; 4) Carolina Vega Noguera; 5) Miguel Escobar Corrales; 6) Juan Ortiz; 7) Ruddy Argentina Lira Rivera; 8) José A. Castillo Peña; 9) Esmeralda Brenes Alemán; 10) Javier Hernández Deze deelname op eerste uitnodiging van de Burgemeester Carlos I. Hüeck Nuñez vor de Tweede gewone Zitting (II) van de Gemeenteraad in het jaar 2004; in verband met het tiende punt in de orde van de dag: “Goedkeuring van de Verordening op de instelling van een speciale Commissie voor toeristisch beleid”. De Gemeenteraad ging unaniem akkoord met het volgende: Besluit no. 391-2004. S.O. II-04 De Gemeenteraad, in gebruik van haar bevoegdheden, heeft goedgekeurd het volgende besluit: Besluit inzake de instelling van een speciale Commissie voor toeristisch beleid. Daarbij in overweging nemend: I) Dat het de bevoegdheid van het gemeentelijk bestuur is, om ieder onderwerp aan te drijven, dat samenvalt met de sociaal-economische ontwikkeling binnen de territoriale kieskring. II) Dat om de toeristische industrie te waarborgen en aan te moedigen in de gemeente en om een toereikende coördinatie tussen INTUR en andere aan de toeristische activiteiten gerelateerde instellingen tot stand te brengen, en in overeenstemming met de realiteit van de gemeente. III) Dat het de bevoegdheid van het gemeentelijke Bestuur is om het toerisme in de plaats aan te drijven en te ontwikkelen op een houdbare wijze, profiterend van de landschappen, de toeristische plaatsen en toeristische centra. Daarom: In gebruik van de bevoegdheden, toegekend door de bestuurlijke Constitutie van het Land en de geldende Gemeentewet, schrijft het volgende voor: Besluit: Art.1 Het creëren van een speciale Commissie voor toeristisch beleid als een uit meerdere leden bestaand orgaan van burger- en interinstitutionele participatie met toezicht op de toe te passen richtlijnen van het lokale Bestuur. Art.2
20
Genoemde Commissie wordt voorgezeten door de gemeenteraadsleden: Ruddy Argentina Lira Rivera, voorzitter van de Commissie: Esmeralda Brenes Alemán, secretaris-notulist; en Miguel Escobar Corrales, lid; en deel uit makend van de burgermaatschappij en voor alle instellingen van de Staat aanwezig in de territoriale kieskring van de gemeente Masaya. Art.3 In de ontwikkeling van haar taken moet de speciale Commissie voor toeristisch beleid bestuurlijk alle besluiten en heersende gemeentelijke resoluties toepassen, die te maken hebben met de bevordering van het toerisme in de stad. Art.4 De Commissie moet haar eigen mechanisme voor de bestuurlijke toepassing ontwikkelen voor de effectieve uitoefening van haar taken; hiervoor moet binnen de termijn van 10 dagen aan de Gemeenteraad de verzameling van interne richtlijnen voor de werking van genoemde Commissie voor haar goedkeuring gepresenteerd worden. Art.5 De besluiten van de speciale Commissie voor toeristisch beleid moeten uitgebracht worden d.m.v. gemeentelijke besluiten, ondertekend door de Burgemeester of zijn afgevaardigden, zij die vallen onder de geldende bestuurlijke rechtsmiddelen. Art.6 De Gemeenteraad moet worden geïnformeerd over de functionele ontwikkeling van de Commissie d.m.v. een maandelijkse schriftelijke rapportage. Art.7 Voor het werk van de speciale Commissie voor toeristisch beleid verkrijgt men geen recht op salaris of een andere uitkering. Art.8 Het reglement van het huidige Besluit omschrijft de taken van de geïntegreerde speciale Commissie. Voor de effecten van de wet, wordt dit verwoord op papier met het briefhoofd van de gemeente Masaya, op 16 februari 2004 om 15.30u in de middag. Gepubliceerd. Aristides Ruiz Diaz Secretaris van de Gemeenteraad van Masaya.
Bijlage 4: NADERE UITWERKING VAN DE VERKLARING VAN SAMENWERKING VAN 12 SEPTEMBER 2003 De Gemeenteraad van Masaya en de Gemeenteraad van Nijmegen, In overweging nemende, de verklaring van 12 september 2003, waarin beide gemeenten zich uitspreken om gezamenlijk een uitwisselingsprogramma op te zetten, met als doel de ontwikkeling van een beleidsdocument betreffende toerisme; dat dit programma in het belang is van een dialoog tussen beide steden aangaande versterking lokaal bestuur en de opbouw van een pluriforme maatschappij; dat het punt 2 uit deze verklaring inmiddels gerealiseerd is; dat punten 1 en 3 uit deze verklaring nadere uitwerking behoeven; dat dit programma loopt tot juli 2006 met een optie tot verdere verlenging; dat het van groot belang is dat ook de toekomstige gemeentebesturen van Masaya en Nijmegen medewerking zullen willen verlenen aan dit programma; hetgeen geconstateerd is door de vertegenwoordigers van beide gemeenteraden gedurende het werkbezoek van de gemeente Nijmegen in Masaya in mei/juni 2004; Verklaren bij deze de volgende afspraken te maken: 1. Ook in de komende bestuursperiode van Masaya, zal er een commissie zijn zoals bedoeld in punt 2 van de in september 2003 overeengekomen verklaring; 2. Het gemeentebestuur van Nijmegen zal ten behoeve van de uitwerking van het toeristische beleidsplan specifieke trainingen verzorgen zowel in Nijmegen als in Masaya voor leden van de gemeenteraad van Masaya met inbegrip van de burgemeester en de vice-burgemeester; 3. In nader overleg tussen Nijmegen en Masaya aan te wijzen ambtenaren uit Masaya zullen specifieke trainingen ontvangen in het kader van de technische uitwerking van het toeristische beleidsplan; 4. De trainingen zullen gegeven worden in afstemming met de VNG-I en AMUNIC; 5. Het is van belang dat de gemeente Masaya andere organisaties betrekt bij het zoeken naar financiële middelen; 6. Naast de middelen die vanuit Masaya en overige Nicaraguaanse overheden ter beschikking gesteld zullen kunnen worden ten behoeve van de uitwerking van het toeristisch beleidsplan is het gemeentebestuur van Nijmegen bereid van zijn kant te zoeken naar mogelijkheden tot financiering binnen de Europese Unie;
21
7.
Het is tevens van belang dat de gemeente Masaya INTUR betrekt bij de uitwerking van het toeristisch beleidsplan.
Deze verklaring is ondertekend op 21 juli 2004 in de stad Nijmegen, Namens de gemeente Nijmegen, Mevr. Dr. G. ter Horst Burgemeester
Namens de gemeente Masaya, Sr. Licenciado Carlos I. Hüeck Núñez Burgemeester
22
Stage Milieu en RO Juli 2004 Masaya <> Nijmegen Beknopt Verslag
Gemeente Nijmegen Afdeling Milieu Toon Buiting
Inleiding In het kader van het programma “Versterking lokaal bestuur”, als onderdeel van de stedenband Nijmegen-Masaya, is een stage georganiseerd voor sleutelpersonen van de gemeente Masaya in Nijmegen. Dit verslag behandeld alleen de stage op het gebied van Milieu en RO (er was namelijk ook een stage op het gebied van toerisme). Deze stage was opgebouwd rond Ana Cecilia Mojica Diaz (hoofd projecten van de gemeente Masaya). Tijdens het werkbezoek in mei/juni 2004 had Ana Cecilia aangegeven dat ze bij de stage meer wilde leren over: · Milieueducatie · Milieustrategie · Milieuwetgeving · Ruimtelijke Ordening (bestemmen) · Waterbeheer Deze onderdelen sluiten aan bij de te verbeteren componenten binnen het project “Versterking en ontwikkeling van gemeenten” van INIFOM/BID, waaraan Masaya meedoet. Alle onderdelen van de stage zijn bijgewoond door Ana Cecilia. Vaak was ook burgermeester Carlos Ivan Hueck daarbij. En één onderdeel (Waalsprong) is bijgewoond door alle vier stagiaires, ook Ninoska Mercado (externe betrekkingen) en Ruddy Lira (raadslid en voorzitster Toerisme commissie). Woensdag 14 juli 2004
Avalverwerking Regio Nijmegen (ARN) Nieuwe Piecklaan 1 Weurt
10.00 introductie en presentatie door Gerard van Gorkum (directeur) organisatie van afvalverweking; klanten; bedrijfsresultaten; geschiedenis; ladder van Lansink; fracties; verbranden; storten 11.30 presentatie compostering door Ruurd van Schaik (VAM) marketing; technieken; vergelijking VAM-Masaya 13.30 rondgang + toelichting over stortplaats door Henk Groen techniek; beschermlagen; controle; stortgas; slakken
2
15.00 rondgang + toelichting over verbrandingsoven door Arnaud Rozenstraten logistiek; proces; controlekamer; ovens; bijgevoegde producten; afval 17.00 afsluiting Donderdag 15 juli 2004 10.00 introductie afvalinzameling gemeente Nijmegen; fracties bestemming en hergebruik Dienst Afval Reiniging (DAR)
Kanaalstr. 401 Nijmegen
11.00 welkom en introductie de Huub Bos directeur 11.30 presentatie afvalinzameling DAR door Adelbert Ruckert privatisering; activiteiten; klanten; bedrijfsresultaten; PR (Propie); preventie; inzameling; hergebruik; zwerfvuil 13.00 rondgang en toelichting over Milieustraat logistiek; fracties; voertuigen; reiniging voertuigen; hergebruik (het Goed) 14.30 afsluiting Vrijdag 16 juli 2004 Waterschap Rivierenland Riool Water Zuiverings Installatie 10.00 presentatie waterschap door Marius van Herpen doel; geschiedenis; stroomgebied; waterbeheer (vasthouden>bergen>afvoeren); klimaatverandering; organisatie; rollen van partijen; bemalen; rwzi 11.30 presentatie stedelijk waterbeheer door Marjolein Reinierse doel; organisatie; waterplan; watertoets; samenwerking; rol van communicatie 13.30 rondgang en toelichting over zuiveringsinstallatie processtappen; technieken; verschillen met Masaya; resultaten
3
Maandag 19 juli 2004 Waalsprong 9.00 introductiepresentaties Koers West en Waalsprong door Rosé van aalst en Karolien Andela (Open Huis) in Stadswinkel 11.30 rondgang + toelichting door Visveld Oost en -Noord en Woonpark Oosterhout door Paul de Wit (GEM Waalsprong) 13.30 afsluiting
Dinsdag 20 juli 2004 Milieuaspecten bij Ruimtelijke Ordening 10.30 – 12.30 presentatie Maarten van Ginkel (Afdeling Milieu) planvorming met als voorbeeld Waalsprong; struktuurplan; milieu effect rapportage; bestemmingsplan; hindercirkels; discussie
4
Hemelwaterstudie Masaya 14.30 – 16.30 gesprek met Harry Schothuis (Afdeling Stadswerken) ervaringen bezoek 1990 en 1993; aanbevelingen op studies 1993; kaart met afvoersectoren; Woensdag 21 juli 2004 Milieuvergunningen 10.00 – 11.30 presentatie Michiel Hustinx (Afdeling Milieu) Wet Milieubeheer; historie, situatie in Nijmegen, relatie met milieubeweging, proces van vergunningaanvraag tot beschikking; handhaving van vergunning ; controles 22.00 - 23.00 meelopen bij controle rondgang met Leo van der Meer en Michel van Elst (afdeling Milieu) tijdens Zomerfeesten opzet controles; werking decibelmeter; waarschuwing kroegbaas Ruimtelijke Ordening bij herstructurering
14.00 presentatie Kees Teeken (Afdeling Stadsontwikkeling) geschiedenis stadsontwikkeling Nijmegen; opbouw van wijken; rol van corporaties; herstructurering 15.00 rondleiding en toelichting Wolfskuil (nieuwbouw Portaal) 16.30 vergelijking Nijmegen-Masaya; discussie en afsluiting Donderdag 22 juni 2004 12.30 presentatie en toelichting werkstukken van energieproject basisschool De Oversteek Stichting Onderwijs en Milieuprojecten (SOM) Derde van Hezewijk str. 2a Nijmegen 13.30 presentatie SOM en projecten door Ilse vd Put (voertaal Spaans) educatieprojecten en- materiaal: jongerenparticipatie 15.00 rondleiding en toelichting Natuurtuin Bottendaal Bestevaerhof Bottendaalcage 16.30 afsluiting
5
Overwegingen Deze stage was zeer zinvol. Ana Cecilia heeft ons verzekerd dat ze veel geleerd heeft . Ook was ze zeer te spreken over de inzet van in- en rondleiders tijdens de stage. De laatste dag sprak ze zelfs van een nuttige samenwerking. Ook burgemeester Hueck was enthousiast over de stage. Zeer positief was de medewerking die werd geboden door collegas, bedrijven en andere organisaties, die in een laat stadium benaderd zijn en moesten opdraven in een drukke periode (de weken voor en tijdens de Vierdaagse). De presentaties waren zeer verzorgd en de rondleidingen sloten aan bij de wensen van de stagiares. Vaak ontstonden discussies. Aanbevelingen voor vervolg: · Stages niet meer organiseren aan eind van bestuursperiode in Masaya. Hoewel op dit vlak verbeteringen zijn doorgevoerd blijft de kans groot dat ambtenaren niet terugkeren op hun positie. · Rekening houden met verschillende rollen en posities van ambtenaar-bestuurder (burgemeester) en cultuurverschillen in Nicaragua · Rekening houden met jetleg. De eerste week waren stagiares nog vermoeid. De tweede week waren ze meer attent. O.a. daardoor gingen ze meer de discussie aan.
Tolk: Rinske van Riel Fotos: Toon Buiting
6
Verslag werkbezoek Milieu Masaya
mei/juni 2004
Gemeente Nijmegen Afdeling Milieu Kees Beije en Toon Buiting 20-6-04
Inhoud Inleiding Uitgangspunten Resultaten Conclusies Overige milieuaspecten Aanbevelingen Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4
2 2 3 6 6 7
Intentieverklaring gemeente Masaya - gemeente Nijmegen Project "Versterking en ontwikkeling van gemeenten" BID/INIFOM Bodemverontreiniging bij twee tankstations in Nicaragua Gespreksverslagen
Inleiding Van 24 mei t/m 6 juni 2004 zijn twee medewerkers van de afdeling Milieu in Masaya geweest om te onderzoeken waarom een investeringsvoorstel voor verbetering van de afval- en afvalwatervoorziening voor Masaya geen doorgang vindt. Dit werkbezoek was onderdeel van een bezoek dat in het kader van het Raadsledenproject voor versterking van het lokaal bestuur plaatsvond. Doel was te onderzoeken waarom bovengenoemd voorstel van de Interamerikaanse Ontwikkelingsbank (BID) geen doorgang vindt. Aangegeven moest worden of en hoe knelpunten weg te nemen zijn. Voor het bezoek zijn via e-mail verschillende vragen uitgezet bij de gemeente Masaya. Tijdens werkbezoek in mei / juni 2004 zijn aanvullend interviews met stakeholders gevoerd (zie bijlage 4), onderzoeksrapporten, haalbaarheidsstudies en investeringsvoorstellen bestudeerd en locatiebezoeken uitgevoerd. De afdeling Milieu was vertegenwoordigd door Kees Beije en Toon Buiting. Dekking van uren vond plaats via het raadsledenproject en aanvullend uit het Milieu Stimulerings Fonds (restant 2003). De eerste analyseresultaten zijn ter plaatse teruggekoppeld naar de deelnemende raadsleden.
Uitgangspunten: • Masaya kent grote milieuproblemen op het vlak van afval en afvalwater (en daarmee samenhangend, de vervuiling van het Meer van Masaya). Zie Verslag van milieu- en energiesituatie in Masaya; Toon Buiting; september 2003. • Masaya heeft Nijmegen o.a. gevraagd te ondersteunen bij het opstellen van een milieustrategie, versterking van milieu-educatie en milieucommunicatie • Gemeente Masaya wil het milieuprogramma voor de stad van de Interamerikaanse ontwikkelingsbank (BID) realiseren: Programa Ambiental de la Ciudad de Masaya; Perfil II; BID; 26-1-2001 • Dit BID voorstel voorziet in de behoeften van Masaya wat betreft: onderdeel Omschrijving 1 verbetering van het rioleringssysteem 2 verbetering van de zuiveringsinstallatie 3 realiseren van een biofiltersysteem
Budget voorstel (miljoen US$ ) 3.5 4.5
2
4 uitbreiding van de drinkwatervoorziening 5 institutionele versterking van de gemeente (ondersteuning + financiering) 6 verbetering van de publieksdiensten (vuilophaaldienst) 7 verbetering van de infrastructuur (verharding van wegen) 8 interactieve planvorming voor duurzaam beheer van het Meer 9 opstellen van waterkwaliteitsplan met bijbehorende regelingen • • •
3.0 1.5 1.5 5 1.5
Dit BID programma met een investeringsvoorstel van US$ 22 miljoen komt niet tot aanvang, hoewel al voorbereidende werkzaamheden zijn gedaan Er is een overlap met het gebied van toerisme. Verbetering van de milieusituatie is een voorwaarde voor verbetering van toerisme. Milieusamenwerking met Masaya is ondergebracht in het Raadsledenproject . Zie Projectplan "Raadsledenproject" periode 2003-2006; Raadswerkgroep Masaya 29-4-2004.
Resultaten Er zijn veel onderzoeksgegevens over de kwaliteit van de uitstroom van de bezinkbekkens in Masaya en de kwaliteit van het Meer van Masaya beschikbaar. Ook zijn de effecten van de vervuiling van het Meer van Masaya, m.n. voor de drinkwatervoorziening, goed in beeld. Deze gegevens zijn deels gebruikt door de BID voor onderbouwing van het investeringsvoorstel. Opvallend is dat deze gegevens niet bekend zijn bij de gemeente Masaya. Daar staat tegenover dat de onderzoeksinstellingen ( UNI-CIEMA, UNAN-CIRA, INETER) en toezichthouder (INAA) en het ministerie van grondstoffen (MARENA) niet op de hoogte waren van het BID-voorstel. Alle organisaties onderschrijven het belang van het voorstel voor Masaya (en voor het land) en hebben medewerking voor realisatie van het voorstel toegezegd.
3
Tot begin 2001 is door de BID gewerkt aan het voorstel voor Masaya. De laatste versie van het voorstel stamt uit januari 2001. Enige tijd geleden is het voorstel van prioriteit A naar B teruggezet door het BID. De redenen zijn dat: • Gemeente Masaya geen ontwerp voor de hemelwaterstudie heeft aangeleverd. De kosten zijn voor rekening van de gemeente Masaya, als eigen bijdrage voor het project. • Waterbedrijf ENACAL slecht voor 90% ontwerp heeft gemaakt voor riolering en afvalwaterbehandeling. • ENACAL niet gestart is met verwerving van benodigde grond voor uitbreiding van afvalwaterbehandeling. Hiervoor is ondersteuning van gemeente Masaya nodig. Volgens burgemeester Hueck is de reden dat het BID-voorstel geen doorgang vindt: zijn kritiek op de plaats van de bio-filters, die door de BID verkeerd is uitgelegd. Daarnaast is er concurrentie van (geplande) woningbouw op de beoogde plek voor de biofilters.
4
Over de bio-filters nog het volgende: Het oorspronkelijke BID-voorstel voorziet naast verbetering van riolering en hemelwaterafvoer in 3 opties voor verbetering van afvalwaterbehandeling. • Verbetering en uitbreiding van de bezinkbekkens en aanleg van vulkaansteenfilters. • Verbetering van de bezinkbekkens en aanleg van relatief grote biofilters. • Verbetering en uitbreiding van de bezinkbekkens en aanleg van relatief kleine biofiters. Naast deze opties is er volgens de onderzoeksinstituten nog een andere optie: direct gebruik van uitstroom van bezinkbekkens voor irrigatiedoeleinden. Voordelen zijn een kleiner benodigd oppervlak en mogelijk hogere inkomsten. Deze laatste optie is aan de BID voorgelegd. Volgens de BID is de keuze voor de laatste fase van de afvalwaterbehandeling nog niet gemaakt en voorziet de procedure in bijstelling van het voorstel met de daarbij horende aanpassing van het budget. De BID heeft aangegeven dat in november 2004 een herprioritering van het voorstel voor Masaya kan plaatsvinden.
Inmiddels is onderdeel 5 van het BID-voorstel via een andere weg , samen met 16 andere gemeenten onder begeleiding van INIFOM, de Nicaraguaanse vereniging van gemeenten, tot uitvoering gekomen. Het budget dat overigens ook verstrekt wordt door de BID, is voor MASAYA $350.000. Dit onderdeel: versterking van gemeenten heeft betrekking op verbetering op de gebieden van financiën, efficiency, prestaties, ruimtelijke ordening en milieu (zie bijlage 2). Voor waterbedrijf ENACAL duurde de procedure bij de BID te lang. Zij hebben op verzoek van president Bolanos, die in Masaya woont, zelf een voorstel gemaakt via de Banco Centoamericano Integracion (BCIE). Dit voorstel heeft betrekking op: • Verbetering riolering, • Verbetering afvalwaterbehandeling, • Biofilters en de • Drinkwatervoorziening. Dit voorstel is overeenkomstig het BID-voorstel maar omvat alleen de onderdelen 1 t/m 4. Ten opzichte van het BID-voorstel zijn correcties voor inwoneraantal doorgevoerd. Het budgetvoorstel is US$ 12,5 miljoen. Voor gemeente Masaya is verder geen rol weggelegd om dat voorstel gehonoreerd te krijgen. Naar aanleiding van een tussentijdse terugkoppeling met onze deelnemende raadsleden is een gesprek geweest met de BID, burgemeester Hueck en onze raadsleden. Hoewel burgemeester Hueck zijn probleem (eigenbijdrage van hemelwateronderzoek) weer naar de BID probeerde te schuiven is in dit gesprek gezamenlijk de intentie uitgesproken om het BID-voorstel in prioriteit te verhogen. Inmiddels
5
is een intentieverklaring hierover tussen de raadsleden uit Nijmegen en burgemeester Hueck getekend (zie bijlage 1). Tijdens ons werkbezoek was bodemverontreiniging bij twee Nicaraguaanse tankstations actueel. In bijlage 3 wordt hierop nader ingegaan.
Conclusies • Er is weinig gecommuniceerd over BID-voorstel door gemeente Masaya, waardoor mogelijkheid om draagvlak te vergroten niet benut is. • Ook binnen gemeente Masaya is weinig over dit voorstel gecommuniceerd. • Gemeente Masaya heeft niet aan BID-voorstel “getrokken” . • Onze indruk is dat de hoofdoorzaak ligt bij de persoon van burgemeester Hueck. • Er zijn nog wel degelijk mogelijkheden om prioritering van BID-voorstel te verhogen. • De eigenbijdrage van de gemeente is “slechts” US$ 10.000 tot 20.000 (schatting voor hemelwaterontwerp). • ENACAL heeft eigen voorstel, voor de eerste vier onderdelen, ingediend via een andere bank. • Het BID-voorstel kan nog bijgesteld worden. Overige milieuaspecten In het verslag van de milieu- en energiesituatie in Masaya (september 2003) zijn verschillende projecten op het vlak van afval omschreven. Hieronder is de stand van zaken omschreven: • Voor milieueducatie is nog geen nieuwe aanvang gemaakt. Gezien problemen en gewoonten is dit een belangrijk aandachtspunt. • Begin dit jaar is op de gemeentelijke stortplaats een brand ontstaan. Oorzaak was dat machines niet betaald konden worden om het afval aan te drukken waarna een laag grond het afval af moet dekken. De brand is gedoofd. Maar er wordt niet “gecontroleerd” gestort waardoor het probleem zich opnieuw voor kan doen. • De prullenmanden die september vorig jaar nog opgeslagen stonden zijn inmiddels geplaatst. In het centrum van Masaya zijn ze nu een vertrouwd beeld. • Voor het project met de vuilcontainers bij de illegale stortplaatsen is een pilot uitgevoerd. Omdat deze container niet tijdig geleegd kon worden hebben bewoners hem aangestoken. Gemeente heeft in plaats voor deze containers een extra vuilniswagen aan Japan gevraagd. • Het compostproject ligt nog steeds stil. Enige maanden geleden leek een overeenkomst tussen gemeente Masaya en Masinfa (die momenteel de compostfabriek beheerd) op handen. Door verschillende persoonlijke benaderingen is het toen niet tot een akkoord gekomen. Inmiddels heeft een gesprek tussen gemeente en Masinfa plaatsgevonden waarin de knelpunten zijn opgelost.
6
Aanbevelingen • Masaya dient zich in te spannen voor het BID-voorstel, omdat het alle belangrijke milieuproblemen aanpakt, en hiertoe de gevraagde hemelwaterstudie aan te leveren. Het probleem van de kosten dient niet bij de BID te worden neergelegd. • Gemeente Nijmegen zoekt (intern + extern) naar dekking voor deze kosten en bespreekt tijdens stage (tegenbezoek van Masaya) in Nijmegen (juli) de vervolgaanpak. • Gemeente Masaya dient na te gaan welke eindfase van afvalwaterbehandeling voorkeur heeft. Belangrijk hierbij is dat op een objectieve wijze voor- en nadelen van verschillende opties afgewogen worden. • Aansturen op doorgang van het compostproject. Dit is goed voor het milieu (minder kunstmest en minder verontreiniging van het Meer), de boeren in de omgeving en de gemeente zelf. Masinfa wil gft afval bij markt ophalen zodat gemeente Masaya het daar niet hoeft te verwijderen. • Aansturen op oppakken van milieueducatie. Samenwerking zoeken met andere organisaties, bijvoorbeeld gezondheidsorganisatie SILAIS.
7
Bijlage 1: Intentieverklaring tussen de gemeentebesturen van Masaya en van Nijmegen inzake de totstandkoming van het BID-programma op het terrein van afval en waterzuivering van Masaya. De gemeentebesturen van Masaya en Nijmegen Overwegende: -
Dat afval en afvalwater een groot probleem is voor de gemeente Masaya Dat het van groot belang is dat reeds in 2005 gestart kan worden met het uitvoeren van nieuwe projecten op het gebied van afvalverwijdering en het reinigen en afvoeren van water in Masaya Dat er een BID-voorstel ligt Programa Ambiental de la Ciudad de Masaya nummer NI-0152, waarin verscheidene projecten worden geformuleerd die de problemen adequaat kunnen oplossen; Dat het voorstel nog aangepast kan worden nog en er nog geen definitieve beslissing genomen zijn over de biofilters; Dat het voorstel in prioriteit is verlaagd omdat de gemeente Masaya en ENACAL niet alle gevraagde werkzaamheden hebben kunnen uitvoeren; Dat het gewenst is de benodigde werkzaamheden op korte termijn te verrichten om het voorstel de hoogste prioriteit te kunnen geven; Verklaren: Dat de gemeente Masaya al het nodige zal doen om het voorstel de hoogste prioriteit te geven; Dat de gemeente Masaya hiertoe de benodigde studie naar hemelwaterafvoer zal verrichten; Dat de gemeente Masaya bij ENACAL zal aandringen op uitvoering van de aan hun gevraagde werkzaamheden (ontwerp van de riolering en afvalwaterbehandeling); Dat de gemeente Masaya ENACAL zal ondersteunen bij de gevraagde werkzaamheden voor grondverwerving; Dat de gemeente Masaya zo snel mogelijk offertes aanvraagt voor de studie; Dat de gemeente Masaya tijdens het bezoek van de delegatie uit Masaya in juli 2004 met de gemeente Nijmegen overlegt welke gezamenlijke inspanningen in financiele en technische zin daarvoor noodzakelijk zijn, hiervoor is het noodzakelijk dat de offertes beschikbaar zijn, dat duidelijk is dat ENACAL de aan haar gevraagde werkzaamheden zal verrichten; Dat alle benodigde werkzaamheden voor 1 oktober 2004 worden afgerond;
Masaya, 7 juni 2004-06-05
Carlos Ivan Hueck Burgemeester van Masaya
Antonius Jacobus Maria van Vroenhoven Vertegenwoordiger van de gemeenteraad van Nijmegen
Deze verklaring zal in afschrift ter kennis worden gebracht van het BID, de Raad van de gemeente Masaya, de Raad van de Gemeente Nijmegen en ENACAL
8
Bijlage 2: Project versterking en ontwikkeling van gemeenten1 = Fortaliciamento y desarollo municipal ; INIFOM feb/mrt 2002 Beknopte samenvatting van projectvoorstel Doel 1. 2. 3.
verbeteren van financiële situatie en efficiency promoten RO (Ruimtelijke Ordening) en duurzaamheid verbetering INIFOM (training + ondersteuning)
Component 1 : Verbetering en ontwikkeling gemeente 1. verbetering administratie en financiën van gemeente 2. opzet van milieubeleid • kantoor milieuafdeling • gemeentelijk milieuplan • introductie systeem van Fondo Inversion Social Emergencia2 voor normen en vergunning handleiding • opzet en realisatie van NME (Natuur- en Milieu Educatie) • rampenplan • vergunningverlening 3. verbetering RO Component 2 : Investeringen gemeente • volgens beleid BID o voetpaden o afval / hemelwaterafvoer / markt o busterminal (lange afstand transport) / slachthuis / begraafplaats o beschermen historisch erfgoed Component 3 : INIFOM Hier niet uitgewerkt Criteria component 1 • moderniseringscomité Criteria component 2 teneinde eerste 50% te krijgen: • financiële administratie verbeteren • verbetering dienstverlening (2 gemeentelijke diensten moeten zelfstandig draaien) • milieuplan geaccordeerd + begroting + verantwoordelijk ambtenaar • stadsontwikkelingsplan (RO) om andere 50% te krijgen moet: • inkomstenbelasting met 15% omhoog t.o.v. PAM + sparen • zelfvoorziening 2 gemeentelijke diensten • formulering en goedkeuring van projecten volgens Sistema de Gestion Ambiental van FISE • investeringsplan voor 2 jaar voor stadsontwikkeling Toekenning van middelen Component 1: US$ 350.000 per gemeente Component 2: totaalbedrag verdeeld over deelnemende gemeenten vlg verdeelsleutel in 2 fasen3
1
Dit project wordt door ruim 10 Nicaraguaanse gemeenten uitgevoerd, waaronder Masaya. Middelen komen van de BID en begeleiding geschiedt door INIFOM. In Masaya is het net opgestart. 2 Van oorsprong een noodfonds 3 Voor deze component is een bedrag van US$ 600.000 tot 700.000 genoemd voot Masaya. Burgermeester Hoeck heeft aangegeven dat dit brdrag besteed zal worden aan verbetering van de markt en het slachthuis.
9
Bijlage 3: Bodemverontreiniging bij twee tankstations in Nicaragua Eén van de belangrijkste redenen om de vervuiling van het Meer van Masaya aan te pakken is de bedreiging van de drinkwatervoorziening. Dit gebeurt door verontreininging van het grondwater. Tijdens ons bezoek in mei/juni 2004 was bodemverontreiniging t.g.v. tankstations actueel.
In El Nuevo Diario van 26 mei 2004 staat dat Texaco een boete zal betalen van ca. $ 6300, opgelegd door het nationale energie-instituut INE voor het niet tijdig melden van een calamiteit bij een tankstation in Masaya, terwijl ook bij een tankstation in de hoofdstad Managua veel brandstof was gelekt. Bij die calamiteiten liep in totaal 32.000 liter brandstof weg. Daarnaast zijn er berichten van een soortgelijk incident bij een tankstation van Texaco in de stad Leon, maar dat werd door een woordvoerder van het oliebedrijf stellig ontkend. Wel werd gezegd dat daar een tankstation was gesloten omdat deze slecht gesitueerd was. Een woordvoerder van het Ministerie van Milieu (MARENA) zegt dat zij de waterkwaliteit zullen bewaken van drinkwaterputten nabij het tankstation in Masaya; er is daarover bezorgheid omdat bij het tankstation een kapotte waterleiding zou liggen, waardoor mogelijk olie in het drinkwater van naburige woningen zou kunnen komen. Drinkwatermonsters van vier nabijgelegen putten, die zijn onderzocht door een lab in Miami, bevatten echter geen verontreiniging. Het incident in Masaya heeft z'n oorsprong op de vroege ochtend van 14 maart j.l., toen een auto per ongeluk tegen een pomp aanreed, waarbij een klep (in de brandstofleiding) brak. In een artikel in La Prensa van 27 mei 2004 wordt door Texaco bevestigd dat het drinkwater van Masaya volgens de gedane analyse niet verontreinigd is. Het tankstation van Masaya, waar 12.000 liter brandstof wegliep, is door de autoriteiten gesloten. De directeur van de milieuinspectie van INE geeft aan dat het oliebedrijf vijf dagen de tijd kreeg om de boete te betalen. Als het bedrijf niet akkoord gaat, kan het de vergunning verliezen. Het incident in Masaya deed zich voor in maart, waarna op aandringen van de bevolking de autoriteiten een onderzoek instelden. Op 13 mei 2004 werd het ongeluk bevestigd. Texaco ontkent stellig dat het een probleem is dat vaker voorkomt.
10
Naar aanleiding van het weglopen van 20.000 liter brandstof bij het tankstation in Managua is een interinstitutionele commissie ingesteld, die een referentiekader heeft opgesteld voor uit te voeren saneringswerk en schadevergoeding. Daarbij is internationaal ingenieursbureau Carl Bro ingeschakeld. Texaco kreeg gister dit referentiekader en moet binnen een week aangeven of ze hiermee akkoord gaan.
Verschillen met Nijmeegse tankstations ? Controle op milieuvoorschriften gaat bij ons (nu) anders. Wij hebben gemeentelijke milieuambtenaren die regelmatig, in principe minimaal elke 1,5 jaar alle tankstations controleren. De milieuinspectie van VROM of hogere overheden zijn daar normaal niet bij betrokken. De gemeente Masaya heeft niet zulke ambtenaren.In Nicaragua zijn locale kantoren van het Ministerie van Milieu en Natuurlijke Hulpbronnen (MARENA) daarvoor de aangewezen instantie. Maar kennelijk worden regelmatige bedrijfscontroles ook niet door deze instantie uitgevoerd.. Het is dan ook niet verwonderlijk dat bijvoorbeeld de bodembeschermende voorzieningen in Nicaragua te wensen overlaten. De grotere tankstations hebben wel een betonvloer, maar de kwaliteit en afwerking daarvan is onvoldoende om bodemverontreiniging uit te sluiten. Kennis en middelen bij de Nicaraguaanse gemeenten zijn relatief beperkt. Wel zijn de risico's van tankstations voor de drinkwatervoorziening in Nicaragua bij onderzoeksinstituten zoals universiteiten en MARENA bekend. Bij studies van MARENA uit 2000 zijn potentiële risico’s voor grondwaterverontreiniging in het stroomgebied tussen Masaya en de hoofdstad (waar veel drinkwater opgepompt wordt) goed in kaart gebracht. De tankstations figureren daarbij in de hoogste risicocategorie.
11
In Nederland heeft de afgelopen 10 jaar bij diverse tankstations (en andere (voormalige) bedrijfsterreinen) een bodemsanering plaatsgevonden, nadat gebleken was dat van onvoldoende bodembescherming sprake was. Mogelijk zijn de recente calamiteiten in Nicaragua het begin van strengere handhaving van milieuwetgeving.
12
Bijlage 4:
Gespreksverslagen
Dinsdag 25 mei 2004 Sr. Hueck, Alcaldia Masaya (althans w.b milieu) Rommelig, spraakverwarring met Engels, Nederlands en Spaans • Milieuspecialist (voorheen werkzaam bij Marena) is aangetrokken voor gemeente Masaya voor hun afdeling Milieu (waarschijnlijk is dit Lidia, die René later noemde) • Project Versterking van gemeente (met belangrijke milieucomponent) heeft geld opgeleverd (zie verder) • Er is Commission for Touristic Policies. Hier zit Ana Cecilia (afdeling Proyectos) ook bij. • Er is een Chamber of Industrial Development, gesteund door UN
Woensdag 26 mei 2004 MARENA te Managua: Recursos Hidricos, Lic. Arcadio Choza Algemeen Man is algemeen directeur van “Natuurlijke hulpbronnen”, niet bekend met BID-document, hij laat er copie van maken. Wil eerst document bekijken om daarna mening te geven. Geeft nuttige doorverwijzingen naar anderen en geeft algemene info over werk van Marena. Ook enkele zinvolle rapporten van hem ontvangen: - Vulnerabilidad hidrogeologica del acuifero de Managua (Oct. 2000) - Estimacion del peligro potencial de contaminacion en el acuifero de Managua (Oct. 2001) - Wettelijk vastgestelde normen (en definities) van Vuilstorten voor niet-gevaarlijk vast afval (22-04-2002; - Beheer, behandeling en finale verwerking van niet-gevaarlijk vast afval (24-05-2002) - Beheer en eliminatie van gevaarlijk vast afval (5-11-2002). De andere directie binnen Marena is “Milieukwaliteit” Hoofdpunten • Meer van Masaya is vervuild door: a. zwakke normen voor toelaatbare concentraties; b. geen controle daarop • Lokale Marena heeft controlerende functie op o.a. afvalwater, zoals Waterschap bij ons, maar voert deze niet uit • Lagune van Masaya heeft verbinding met grondwater. Er zijn normen voor kratermeren • Daarbij hoort ook bescherming grondwater (dmv handhaving regels) • Er is nog geen registratie van lozingen • Marena heeft kaart gemaakt van bodemsituatie en kwetsbaarheid i.v.m. grondwatervervuiling (vooral dichtbij Managua zijn grote risico’s, zie ontvangen rapporten) • Op basis daarvan kunnen beslissingen genomen worden over toelaatbaarheid van activiteiten in gebied • Capaciteit van bezinkbekkens bij Masaya is te klein • Positief , ziet belang van aanpak MM Andere info • Marena onderscheidt 3 werkterreinen bij afval: gevaarlijk afval , niet-gevaarlijk afval en technische afvalbehandeling (zoals relleno sanitario = gecontroleerde stort) • Naar aanleiding van afvalproblemen ligt er nu concept-beleidsvoorstel over vast afval • Bedrijven en gemeenten vinden normen te streng. Daarom heeft Marena programma PGIRSE opgesteld voor geleidelijke aanpassing van normen, rekening houdend met technische mogelijkheden. Tot nu toe alleen met bedrijven hierover gepraat. • Er is voorstel gedaan voor waterzuivering van lagunewater dmv speciale boot (Japan), maar eerst moet voortgaande vervuiling gestopt worden.
MARENA te Managua, Areas Protegidas, Lic. Bayardo Quinteno Algemeen Werkt 8 jr bij Marena. Bij gesprek uitgenodigd is ook M. Gutierrez, directrice M. Gutierez van het Nationaal Park Vulkaan Masaya, dat ook onder Marena valt. Laatste kende BID-project helemaal niet. Bayardo is niet zelf bij formulering project betrokken, maar kent het nu wel en is doordrongen van belang ervan. Bovendien werkt Posaf (zie verslag van 31 mei) met gelden van BID. Doorverwijzing naar Dennis Fuentes (Directie van planning en lid van technisch comite van Posaf) en Mauricio Rodriguez (technisch directeur van Posaf) binnen Marena.
13
Hoofdpunten - Lagune van Masaya heeft ook invloed op milieu van Managua en Meer van Managua - Problemen zijn bekend: vast afval en afvalwater; uitbreidingen van Masaya zijn slecht gepland; ook vervuilingsbronnen buiten Masaya - Problematiek is complex, maar wellicht zijn stap voor stap verbeteringen mogelijk - Ruimtelijke planning is belangrijk, evenals institutionele versterking van Park om te monitoren e.d. - Voor president is afval ook belangrijk item Andere info - Park van vulkaan Masaya: had in 2003 83.000 bezoekers, waarvan 39 % buitenlanders; heeft oppervlak van 20 % van het stroomgebied van het Meer van Masaya); aanpassing van beheersplan is nodig vanwege invloeden uit omgeving (bevolking, stad Masaya); advies over beheersplan is welkom; alleen gedeelte van grondgebied Park valt binnen Masaya, rest bij andere gemeentes, o.a. Masatepe; Park kan meer bezoekers aan zonder belasting voor milieu. Intur promoot Park voor toerisme; met Duitse hulp is FODESTUR opgericht voor duurzame ontwikkeling van toerisme in Centraal-Amerika. - Sr. Fuentes kent nationaal ontwikkelingsplan voor komende 5 jaar - Posaf heeft 7 stroomdalen geprioriteerd, maar daarbij is niet Masaya
UNI-PEAU, faculteit Tecnologia de construccion, Sandra Moreno, specialist vast afval, te Managua Algemeen Gesprek in huis van mevrouw. Specialist in vast afval en compostering. Was betrokken bij studies van compostfabriek te Masaya. Trots hoe ze thuis afval scheidt en in tuintje composteert. UNI/PEAU geeft trainingen over afval en binnen UNI zelf wordt project uitgevoerd over scheiding en compostering. Men deed ook enquete onder studenten t.a.v. afval. Sandra kent BID-project niet, wel compostfabriek te Masaya. Ook heeft ze wel studies voor BID uitgevoerd. Hoofdpunten • Belangrijk bij afvalproblematiek: integrale benadering en scheiding in 4 componenten: papier, glas, gft en restafval • Gemeenten hebben geen geld voor uitvoering afvalmanagement • Verandering van houding t.a.v. afval is nodig, en dat kost tijd • Op dit moment is training en voorlichting belangrijker dan grote technische projecten • Locale autoriteiten weten onvoldoende van afvalproblematiek en mogelijke oplossingen! • Ook proces van toepassing compost en omschakeling naar organische teelt vergt tijd. Maar dat lukt in Matagalpa • Opvoeding, onderwijs en permanente voorlichtingscampagnes zijn nodig om houding t.a.v. afval te veranderen • Politiek neemt academici niet of weinig serieus • Handhaving wetgeving en nieuwe regelgeving ook van belang Andere info • compostering van huisafval gaat goed door menging met koffie-afval. • Voor verwijdering van gevaarlijk afval denkt men aan grote, diepe betonnen bakken • UNI heeft ontwerpen voor gecontroleeerde stortplaatsen (rellenos sanitarios) gemaakt voor o.a. Diriamba en Nagarote, incl. scheiding bij de stort en informatie over afvalverwerkers • Met mercado mayoreo is overleg over compostering op eigen terrein daar • Astec werkt ook binnen UNI • In Costa Rica zijn 2 hele grote (gecontroleerde) stortplaatsen, welke heel duur zijn, veel terrein vergen en maar voor 15 jaar te gebruiken zijn • Verbranding (met opwekking energie) is nog duurder. Huisafval in Managua bevat veel vochtig GFT, dat hergebruikt kan worden en ook verbranding lastiger maakt. • Bij voorlichting op middelbare scholen in Matagalpa en Jinotepe zijn goede ervaringen opgedaan, waarbij leerlingen langs huizen gingen • In Costa Rica en Guatemala zijn enkele grote afvalverwerkers, waarvan veel autoriteiten hier geen weet hebben • Tot 2000 heeft Technische universiteit Delft veel steun gegeven, o.a. voor project te Leon. Alcaldia Masaya, Ana Cecilia en anderen (althans w.b. milieu)
14
Algemeen Rommelige bijeenkomst met ook andere commissieleden en raadsleden en adviseurs van gemeente Masaya, totaal ca. 10 personen. Door Ana wordt bevestigd dat BID-project heel belangrijk is en dat alle urgente milieuproblemen erin worden aangepakt: afvalwater, drinkwater, regenwaterafvoer, vervuiling en institutionele versterking. Hoofdpunten • Het project” Institutionele Versterking en Ontwikkeling Gemeenten” is wel al in uitvoering, steun van $ 350.000 via INIFOM (tot 2005) voor versterking afdeling Milieu, follow-up uitwerking milieuplan, ruimtelijke ordening, mogelijkheid versterken om eigen inkomsten te genereren, kadaster, trainingen belastinginners, belastingpolitiek (zie bijlage) • Bij voldoen aan gestelde eisen zijn er nog fondsen t.w.v. $700.000 beschikbaar. Besloten is om die te besteden aan markt: deze is economisch van groot belang en vereist minder geld dan BID-voorstel. Daarnaast is gekozen voor het slachthuis. • Voor BID-project is alleen rioleringsrapport gemaakt, andere ontwerpen zijn gestopt, terwijl die allemaal wel nodig zijn • Geen contacten meer met BID, wel met Enacal • 3 miljoen bijdrage van counterpart kan Masaya niet opbrengen en moet dus van regering komen; normaal komt 20 % voor rekening van gemeente, maar gezien totaalbedrag kan dat nu niet. Maar hoeft ook niet • Zonder medewerking van centrale overheid kan project dus niet uitgevoerd worden. Het moet in het nationaal ontwikkelingsplan staan. • Afval: gemeente zelf kan nog niet aan verplichtingen voldoen om alle wijken te bedienen, daarom kan gemeente van burgers ook weinig eisen. Steun gezocht bij Spanje voor uitbreiding van wagenpark (nu zijn er 3 vuilniswagens). Van Japan een vrachtwagen gekregen (nu bij douane) die afvalcontainers overbodig moet maken. 80 % van stad is voor wagens bereikbaar. • Brand vuilstort: nu uit, maar zou opnieuw kunnen beginnen, vanwege gebrek aan machines om vuilnis plat te drukken en met zand te bedekken • Compostfabriek: probleem met ophalen GFT van markt (zie ook commentaar van Masinfa dd. 3 juni) Andere info • Enacal is bereid uitleg te geven over situatie. Contactpersonen van Ana C zijn Pedro Savallo te Masaya en Ing. Mejia te Managua
Alcalde Hueck, Masaya (26mei) Algemeen Gezellig gesprek in Amerikaans, met TV aan, maar geluid gelukkig uit. Hoofdpunten • Historie BIDproject: ruim 4 jaar geleden, op advies van Michael Platzer, werd door burgemeester bij BID kritiek geuit inzake capaciteit biofilter en duur, onnodig voorstel om afvalwater omhoog te pompen naar achter Coyotepe (zie offerte van Belgisch bureau om project te beoordelen) . Enacal heeft nog schulden aan BID. (Enacal is bijna failliet). Marena zou eigenlijk i.p.v. Enacal het project moeten krijgen En nu krijgt burgemeester de schuld van feit dat project op z’n gat ligt. • Er was een nieuw voorstel van alleen 11 miljoen voor alleen riolering en afvalwaterbehandeling (sewage) Dit is waarschijnlijk het BCIE-voorstel • Voorgestelde plaats van biofilter kwam in conflict met geplande huizenbouw daar; burgemeester vond huizen belangrijker dan verkopen van vies water. • BID-voorstel geen prio voor Hueck • Nationaal development plan niet van belang voor gemeente, zie ontvangen kopie. Daarin wordt wel toerisme voor Masaya genoemd. • Enacal moet voorbezink- bassins schoonmaken, maar hebben daar geen geld voor… • Suggestie: pre-(deel)plan met technische uitvoering uitwerken voor komend stadsbestuur (mogelijk met technische steun van Nijmegen)
Donderdag 27 mei 2004 BID, Managua, Lic. Eduardo Soto Algemeen Dhr. Soto komt teleurgesteld over, maar ziet wel mogelijkheden om project naar A-status te krijgen
15
Hoofdpunten • BID en ook nationale regering had project eerste prioriteit gegeven, maar vanwege in gebreke blijven van gemeente Masaya (inzake ontwerp regenwaterafvoer en plan voor gebruik van water uit biofilters) en ENACAL (aankoop van terrein en studie van riolering en afvalwaterbehandeling niet afgemaakt) heeft project B-status gekregen • BID heeft voor MER-studie geld gereserveerd • Studie voor regenwaterafvoer zou ca. $ 15.000-20.000 kosten • Dit najaar in november komt er missie van BID (Washington) naar Nicaragua, waarbij prioritering van projecten wordt bekeken; het is mogelijk dat project dan A-status gegeven wordt. • Masaya en Enacal moeten dan wel aan verplichtingen voldoen (plan regenwaterafvoer, terreinaankoop, ontwerp voor zuivering en waterleidingplan; daarnaast moet de regering aan project prioriteit geven • Enacal heeft door BID verplichte eigen bijdrage niet ingezet om studies af te maken • In Perfil II gestelde geldelijke bijdrage van counterpart is feitelijk de te betalen belasting (15 %) en de grondaankoop, BID betaald het constructiewerk • Er is ca. 12 ha voor bezinkbekkens nodig plus ca. 20 ha voor biofilters (2 ha per biofilter), afhankelijk van bevolkingsomvang. Biofilter geen voorwaarde voor BID. • Vanaf Perfil II naar definitieve plan zijn nog technische aanpassingen nodig, waarbij oppervlaktes e.d. kunnen veranderen • Als men na bezinkbakken A bij lagune water naar bezinkbakken B bij Coyotepe brengt, is minder oppervlak voor biofilters nodig, omdat water dan al meer gezuiverd is • Ontwerpen hoeven niet zo duur te zijn, want er is al contact geweest met deskundigen die e.e.a. voor vriendenprijs kunnen doen • BID kan helpen om project te pushen, maar gemeente, Enacal en Marena moeten ook lobbywerk doen • Binnen POSAF van Marena valt ons project niet, maar Marena is wel betrokken bij milieuaspecten Andere info • BID heeft standaard eisen waaraan betreffende studies door bv. Gemeente of Enacal moeten voldoen (althans niet specifiek voor technische studies) • Vuilverbranding was particulier initiatief van US-bedrijf; De istallatie zou het huisvuil van Tipitapa t/m Granada integraal moeten verbranden. De installatie zou in Masaya gerealiseerd moeten worden. Masaya heeft gegevens gekregen; verschillende buurgemeenten moesten hiervoor samenwerken om voldoende hoeveelheid afval te krijgen voor een rendabele energiefabriek (250 ton afval/dag). Omdat gemeenten niet geinteresseerd leken is Bid gestopt met nadere uitwerking van dit voorstel.
UNI-CIEMA te Managua, Sr. Sergio Gamez en Eduardo Jacotin Algemeen Hier is veel kennis over o.a. bacterien in bassins en meer, hergebruik van water (zie ontvangen kopie), technische ontwerpen, compostfabriek. Men noemt lagune van Masaya de best onderzochte van het land. Vanaf begin was UNI betrokken in Masaya. Folder over onderzoek naar luchtvervuiling Managua ontvangen. Hoofdpunten • Door burgemeester was aan CIEMA advies gevraagd over verplaatsing van afvalwaterbekkens, maar door afzettingsperikelen is contact verbroken. • Mening over BID-voorstel: biofilter is eigenlijk niet nodig, wel opvangbekkens achter Coyotepe • In 1991 reeds alternatief voor effluent pillas onderzocht (zie rapport). • Volgens WHO-normen mogen er geen parasitaire eitjes in effluent zitten; hieraan kunnen alleen pilas voldoen, mits water daarin voldoende tijd doorbrengt; mensen die met effluent werken moeten echter wel met laarzen e.d. werken • Er is thesisonderzoek over bacterien in lagunewater (door Lua Toruno en Elda Escobar) waaruit bleek dat afvalwater aan normen voldoet behalve vwb de “Coliformes fecales”( “remocion” hiervan is nodig, omdat ze hier langer leven dan elders); deze bacterien zijn een probleem voor irrigatie van vers gegeten groenten, maar niet bij fruitbomen, bosbouw, granen e.d.; extra zuivering (duur !) is dus dan niet nodig, maar wel goede voorlichting over bescherming. (zie resultaat uit rapport) • Er is ook Jinotepe-onderzoek over ander filtersysteem, zie samenvatting, maar dit hergebruik van afvalwater is nooit uitgevoerd (deskundige van dat rapport heeft computerprogramma over mogelijkheden voor verkoop van afvalwater) • Nitraten en fosfaten komen altijd in effluent voor; fosfaten blijven in bovendste bodemlaag hangen, maar nitraten gaan wel dieper naar grondwater; feitelijke situatie is dat er minder dan 20 mg nitraat per liter in water zit, terwijl grens voor consumptie op 50 mg/l ligt
16
•
Door keuze van te irrigeren gewassen kan infiltratie van nitraten verminderd worden (5-7 ml/kub.m/dag is nodig) • Bij doorgaan van huidige situatie is wel gevaar voor algen en botulisme • Bij gebruik van water uit biofilter zijn er weinig voedingsstoffen over voor te irrigeren gewassen (iemand die water uit bezinkbekkens gebruikte voor teelt van kalebassen kreeg reuzevruchten…) • In andere landen wordt ongezuiverd afvalwater wel gebruikt voor teelt van rijst of bomen, waarbij voor water wordt betaald • Belangrijk: economisch belang van project door verkoop van (effluent) afvalwater Andere info • Ook met Wageningen samengewerkt (anaerobe zuivering) en Delft/Nuffic • Er is thesisonderzoek over houding tav milieu bij Meer van Masaya vanaf pre-koloniale tijd, zullen kopie opsturen • Capaciteit pillas Masaya 80 l/sec; biofilter bij Bosco Monge heeft veel kleinere capaciteit • Astec is nu onderdeel van CIEMA, Martin Gauss is man van Astec • CIEMA doet ook onderzoek naar gebruik van biogas uit vuilstort, Marena heeft daarvoor toestemming gegeven, maar dit vergt wel veel investering.
Vrijdag 28 mei 2004 UNAN, CIRA te Managua: Ing. Salvador Montenegro Guillén, director en oprichter (tel. (02)786 981,
[email protected] (Centro para la Investigacion de Recursos Acuaticos) Hoofdpunten • Meer van Masaya is uniek, kwetsbaar meer, zonder binnenkomende en zonder uitgaande rivier • Veel erosie-materiaal spoelt meer in. Ook van omliggende gemeenten (o.a. San Marcos) spoelt rommel de lagune in. Meer kent groot stroomgebied. • Ook pesticiden van landbouw rondom komen in meer (dit aspect is van groot belang). • Grondwaterstromen gaan richting vliegveld, Tipitapa, Ticuantepe • Bestaande ontwerp afvalwaterbehandeling was al bij in gebruikname verouderd qua capaciteit • Al veel onderzoek gedaan (chemisch, micro- en hydrobiologisch), maar nog onvoldoende van hele systeem • Toen geld van BID-project, gebaseerd op o.a. CIRA-voorstel, was goedgekeurd, kwam andere burgemeester die niet reageerde op uitnodiging van CIRA. Ook kwam andere gemeentebestuur. Gevolg: project niet verder. • Ing. Salvador niet bekend met (details van) BID-voorstel. • Enacal: momenteel veel institutionele problemen met watervoorziening: nu nog staatsbedrijf, maar men wil dat privatiseren. Dat geeft problemen zoals bij privatisering van elektra- en telefoonbedrijven. Staatsbedrijven worden goedkoop verkocht zonder schulden, maar er is wel met leningen veel geld ingestoken. Enacal wilde tarieven met 15 % verhogen, maar onder druk van regering mogen ze nu goedkoop energie inkopen. Er was plan om watervoorziening op platteland aan FISE (Fondo Inversion Social Emergencia) te geven en steden onder Enacal te houden. Enacal doet nu alsof ze failliet zijn, om steun te krijgen voor privatisering. • Masaya ligt in watershed van zowel Managua als van grote Meer van Nicaragua Advies voor Masaya 1. Betere ruimtelijke ordening, tegengaan erosie, stroomdalmanagement (zie laatste alineas Perfil II) 2. Pesticiden tegenhouden 3. Effluent naar meer stoppen, afvalwater beter voor irrigatie gebruiken (bezinkbakken verbeteren) 4. Water dat in meer komt moet zo schoon mogelijk zijn 5. Beter management van en voorlichting/educatie over vuilnis, ook van alle omliggende dorpen 6. Management van regenwaterafvoer, o.a. door infiltratie: is goedkoop ! Andere info • Door vroegere katoenteelt langs weg Masaya-Tipitapa zitten er persistente pesticiden in grondwater daar • Vanwege pesticiden is baarmoederhalskanker 2e doodsoorzaak vrouwen • Er zijn veel oude tankstations die brandstof lekken • Bij Texaco lekte 20000 l grond in • INE en Marena zouden milieuregels moeten controleren, maar vooral Marena heeft steeds minder budget en diverse reorganisaties moeten doen • Managua heeft 80 miljoen uitgegeven voor zuivering van alleen 20 % van afvalwater
17
•
A’dam universiteit hielp Managua daarmee
INAA (Ente Regulador) te Managua, Ing. Dennis Quesada, Dept de Gestion Ambiental, tel. 266 8444,
[email protected] Algemeen Kennis van wetten en regelgeving, verder matig op hoogte. Kantoor was in middag vrij vanwege moederdag. Relevant boek gekregen met technische richtlijnen voor ontwerpen van riolering en afvalwaterbehandeling. Toegezegd om kopie van Perfil II op te sturen . Hoofdpunten • Sinds 1998 is INAA in 3 gedeeld: INAA doet regelgeving en controle, Conapas doet planning en regulering, Enacal is dienstverlenend bedrijf. INAA is enige toezichthouder van Enacal • INAA werkt samen met Marena bij haalbaarheidsstudie en geven van milieuvergunning voor alle bedrijvigheid die met riolering en drinkwater te maken heeft. • Voor uitvoering BID-project is dus vergunning van INAA nodig, en INAA doet samen met Marena ook inspecties bij uitvoerend werk • Voor oplossing van water- en rioleringsproblemen van Masaya is Enacal verantwoordelijk (niet gemeente) • INAA heeft Enacal gevraagd monsters te nemen om kwaliteit grondwater te monitoren • Grootste gevaar drinkwater: nitraten. • Drinkwater van grondwater is van goede kwaliteit: alleen chloor toe te voegen • Water van lagune Masaya nu nog OK en ook effluent voldoet aan normen, volgens laatste Enacal-rapport (op verzoek INAA geeft Enacal periodiek rapportages) • Paar jaar geleden zijn bassins verbeterd, daarna is kwaliteit van effluent verbeterd • Masaya is meest intensieve landbouwgebied van land, met veel pesticiden: hiernaar onderzoek te doen Andere info • In stroomgebied van lagune liggen 120 waterputten voor drinkwatervoorziening • Uitgangspunt is: meer niet vervuilen, effluent moet voldoen aan normen INETER, Recursos Hidricos, te Managua, tel. 2492756, Sr. Luis S Palacios R Algemeen Sr. Palacios komt uit Masaya, maar heeft weinig relevante informatie. INETER (rijksinstelling) doet fysisch en chemisch onderzoek en heeft hydrologische kaarten van o.a. grondwaterstromen. De missie van INETER is vooral inventarisatie, monitoring en evaluatie van natuurlijke hulpbronnen.. Er zijn diverse directies, o.a. meteorologie, recursos hidricos, ruimtelijke ordening/gebruik, vulkanologie, cartologie. Recursos hidricos heeft 3 werkterreinen: oppervlaktewater, grondwater (hydrologie) en hydrografie (lagunes, getijden, bodems). Hoofdpunten • Schoonmaken van meer Masaya is ook heel belangrijk voor omliggende dorpen (vissen, zwemmen, toerisme) • Masaya is wieg van Nicaraguaanse cultuur • Ineter werkt samen met Marena • Ineter is enige die metingen doet, maar nu geen onderzoek voor Masaya, vanwege gebrek fondsen • Unan, CIRA heeft biologische gegevens van meer (bacterien, nutrienten) • Kwetsbaarheid van ondergrondse waterlagen “moet nog bevestigd worden” (zie Zweeds onderzoek in Perfil II). Feitelijk kent Ineter geen rapport over die kwetsbaarheid • Waterzuivering bij Masaya: te benutten afvalwater zou door tunnel of i.d. getransporteerd moeten worden, omdat te irrigeren landbouwgebied hoger ligt. Als afvalwater niet elders wordt gebruikt, moet het wel beter gezuiverd worden voordat het in meer terecht komt. • Met overeenkomst zou Ineter en UNAN kunnen helpen, zoals eerste eerder met Enacal samenwerkte. Maar UNI is wellicht betere partner, omdat zij meer gegevens hebben en hierin een studieprogramma hebben. • Enacal is nu minder sterk, meer commercieel Kandidaat burgemeester Orlando Noguera (althans w.b. milieu) • • •
Bevestigd slechte situatie rond afval en afvalwater Ondersteuning door buurtgemeenschappen kan problemen helpen oplossen ENACAL niet in staat in alle wijken (constant) water te leveren
18
• • •
Financiele draagkracht gemeente dient te verbeteren (10% betaald afvalheffing) Gemeentebestuur moet leidende rol nemen Gemeente kent schulden. Voorbeeld: Marktkooplieden betalen waterrekening aan gemeente. Gemeente betaald ENACAL echter niet. ENACAL sluit markt af.
Maandag 31 mei 2004 ENACAL Managua, Gerencia de Proyectos e Inversiones, Ing. XavierYrigoyen M en Carolina Ruiz, gerente ambiental Zeer nuttig gesprek, belangrijke nieuwe informatie. Hoofdpunten • Leningen BID niet elk jaar toegekend en Internationaal Monetair Fonds stelt plafond • BID-project kon er niet meer bij, omdat men prioriteit gaf aan riolering van Managua (dit is momenteel de helft van investeringen van Enacal); daarbij was ook donatie van Duitsland, waarvan geprofiteerd moest worden • Perfil II gaat niet uitgevoerd worden met BID-fondsen (want dat duurt te lang), maar met lening van BCIE (Banco Centroamericano de Integracion Economica); dit project staat gepland voor volgend jaar • President zei: met BID duurt te lang, daarom beter met BCIE; hij wil dit graag voor einde van z’n termijn uitgevoerd zien • Het voorstel met BCIE omvat meer dan alleen Masaya, maar uit het BIDvoorstel is alleen het rioleringsdeel incl. behandeling afvalwater overgenomen; dus zonder vast afval (en waterleiding?) e.a.. • In dit nieuwe plan wordt water pas na biofilter voor irrigatie gebruikt. • Eenvoudige ontwerpen doet Enacal zelf, uitwerking gebeurt door deskundige bureaus • Ontwerp voor Perfil II (riolering en zuivering) is door Proconsul uitgevoerd (zie kopie document dd. Mei 2000) • Samenwerking met Masaya: in begin goed. • Personele situatie bij gemeente Masaya is geen struikelblok, men vraagt aan gemeente geen financiele bijdrage, maar wel aankoop van grond voor redelijke prijs (precio catastral) • Te verwachten moeilijkheden, na beschikbaarheid van fondsen, liggen vooral bij aanbestedingsproces: wie gaat project doen, komen er bezwaren of claims van andere partijen. Daarom moet dit proces zo duidelijk mogelijk zijn. Uitvoering van een project kan hierdoor wel jaar vertragen. • verantwoordelijk voor planning (bij/met BCIE) is Guillermo Leclair, tel.nr. gekregen Andere info • zuiveringsinstallatie van Masaya is eigendom van Enacal • bij uitvoering project worden weinig problemen verwacht • Er is momenteel een proces van decentralisatie (bv. Matagalpa, Jinotega), waarbij men afgebakende projecten wil overdragen aan gemeente of aan autonome organisatie, waarin ook gemeente zit. • Mogelijke andere financierder is Fondos Sociales Suplementarios; in Cebaco is zo een o.a. door Ned gefinancierd riolerings en waterzuiveringsproject gedaan. Mogelijk kan dit instituut een deel van project financieren; zo’n bijdrage helpt om bij BCIE project goedgekeurd te krijgen. (Navraag bij de Nederlandse Ambassade leerde dat dit FSS wordt beheerd door de regering van Nicaragua en dat aanvragen niet via de ambassade lopen.)
MARENA, Posaf te Managua, Mauricio Rodriguez, technisch directeur (zie folder Posaf) Algemeen Uitleg over Posaf programma en BID-fondsen. Hoofdpunten • Posaf heeft 3 componenten: 1. Investering voor productiesystemen en boerderijen; 2. Vermindering van effecten van natuurrampen; 3. Institutionele versterking van milieumanagement • Criteria voor gebieden binnen Posaf zijn o.a. : bosbeheer en beschermde gebieden (daarom zit MM er niet bij) Andere info • BID-procedure: • Ná perfildocument doet BID nog feasability studie en stellen dan project voor met uitvoeringsreglement, o.a. over leningencontract. Haalbaarheidsstudie is geen lening, kan door BID zelf (indien tussen 100- en 300.000 dollar) of door ingehuurd team worden gedaan
19
• • •
• • • • • • •
Ministerie van Financien is counterpart van BID die contract tekent BID-projecten moeten ook door parlement goedgekeurd worden Binnen BID moet ook het nodige papierwerk gedaan worden, en lobbywerk op hoofdkantoor ook nodig, maar dhr. Soto heeft belangrijke stem. • Er is nog technische steun nodig om project verder te brengen; haalbaarheidsstudie gebeurt pas na verzoek gemeente, Enacal of Marena Voor Masaya-project mogelijk beter samenwerken met door Danida gesteund Marenaproject: Fonds voor kleine milieuprojecten Bij BID is Jaime Cofre contact voor Posaf, dat budget van 32 miljoen van BID heeft,plus 3 miljoen van Fondos Nordicos Dennis Fuentes is belangrijk contact Wij zouden minister van Marena kunnen spreken, of vice-minister, of algemeen secretaris Dennis Corales was milieuspecialist van BID (zie Perfil-document), maar hij is nu weg Gemeente Masaya had veel interne problemen Enacal is verantwoordelijk voor drinkwater (en riolering), Marena voor milieuaspecten, gemeente voor regenwaterafvoer
Dinsdag 1 juni 2004 SILAIS te Masaya, epidemiologa Dra Dulce Maria Cardenas en anderen Algemeen SILAIS zit in proces van transitie met personele wisselingen, daarom niet bekend met project BID, maar voelen zich wel betrokken. Vandaag is dag van het kind, waar men druk mee is. Kopie gekregen van Plan Invierno 2004. Directeur (was eerder directeur ziekenhuis) en anderen zijn dankbaar voor hulp van N’megen aan ziekenhuis (stagiaires) en zeggen alle medewerking toe. Dra. Dulce heeft ook cursus gedaan over salud ambiental. Men kent afvalplan van gemeente niet, noch studies van universiteit.. Hoofdpunten • Vast afval is groot probleem • Er zijn gegevens over bestrijding van epidemieen (diarhee, dengue, luchtwegproblemen, malaria, intoxicatie), plan invierno 2004 (voorlichting, registratie, bestrijding vectoren, monitoring e.d.) en registratie van ziektegevallen door gezondheidscentra. • Momenteel geen malaria en nog weinig Dengue (momenteel 60 gevallen, waarvan meeste in stad, met enkele ernstige gevallen), normaal is er toename na regens, ook te maken met afval, slechte waterafvoer en overstromingen • Elk departement kent eigen karakteristiek, bijv. Dengue door slechte riolering en afval • Geven veel voorlichting(scampagnes) over hygiene, afval opruimen en broeinesten van ziekteverwekkers • Samenwerking met gemeente: eerder gering, maar nu is er goede coordinatie en overleg, bijv. SILAIS coordineert bestrijding malaria en dengue, hebben ook radioprogramma. • Silais meldt bij gemeente illegale vuilstort (na klachten van burgers) en controleren maatregelen ook. 10 ‘hygienistas’ van Silais controleren bij restaurants, slachthuis, vuilstortplaatsen. Bij brand op stort trok Silais bij gemeente aan de bel. • Bij brand zijn er vooral problemen met ademhaling en huid • Zijn ook begonnen om met Enacal te overleggen, bijv. over dat bevolking gewaarschuwd moet worden bij onderhoudswerk waterleiding (geeft vuil water) • Gemeente wil wel milieuinspecteurs hebben, maar daarvoor is geen geld. Er zijn meer illegale vuilstorten vanwege ontbreken milieuinspecteurs. • Probleem bij (officiele) stortplaats is dat er geen bewakers zijn om scharrelaars tegen te houden. Ook wordt vuilnis niet gescheiden en niet (met 20 cm grond) afgedekt. Dit wordt door Silais bij gemeente gemeld. • Markt: afval wordt onvoldoende opgehaald (lag er bijv. 20 dagen), hierdoor veel vliegen; ook is er onvoldoende drinkwater (door niet betalen of slechte watersituatie in hele wijk). Vuilophalers worden niet betaald en vuiltransportwagens zijn kapot. • Bij voorlichtingscampagne Limpiemos Masaya was gezondheidscentrum betrokken, maar SILAIS waarschijnlijk niet. Andere info • Krijgen steun Luxemburg voor nieuwe gebouw, zoeken ook steun voor radioprogramma • Silais geinteresseerd in technische ondersteuning door ons voor verbetering technische kennis van hygienistas
20
ENACAL Masaya, technisch directeur Mario Ortege; commercieel directeur en vice-gerente Jose Luiz Espinoza Algemeen Dhr. Ortega pas 10 dagen hier, maar wel 20 jr bij Enacal. Vraagt of “colectora”ook in BID-voorstel zit. Weten van voorstel aan BCIE. Gemeente heeft tot nu toe weinig gedaan. Bij Ocotal ervaring dat gemeente projectgeld van Tercer Mundo gedeeltelijk voor zichzelf gebruikte. Daarom beter om projectgeld direkt aan Enacal toe te kennen. Zijn niet bekend met 10 % eigen bijdrage van Enacal bij BID-project. Hoofdpunten • Men gaf bij BID-geld voorkeur aan Managua-riolering • Heeft wel gehoord van nuttig gebruik effluent; in Granada is ook hergebruik van afvalwater voor weilanden (waarvoor niks betaald wordt) • Voorstudie door Proconsul dateert van 2000, hierdoor zullen niet alle nieuwe wijken in zuiden en oosten zijn opgenomen. Denkt dat eerste plan (zonder biofilter) al van 20 jaar gelden is. • Huidige rioolbuizen zijn erg oud en moeten daarom ook vervangen worden. • Probleem van dit moment: bekkens zitten vol water, met veel modder en onvoldoende capaciteit. • Weten niet hoe afvalwater verkocht zal worden en of er huizen staan of zijn gepland op plaats biofilters. Aankoop van grond kan probleem zijn als er woningen zijn gepland. • Men vraagt zich ook af of die plaats nog wel binnen de gemeente Masaya valt. • Inmiddels is tijd doorgelopen en kan er van alles veranderd zijn • Enacal is verantwoordelijk voor schoonmaken van bezinkbekkens, maar bedrijf is bijna failliet. Dat schoonmaken zou elke 5 jaar moeten gebeuren, maar de laatste schoonmaak was 8-10 jaar geleden. • Alleen 52 % van waterafnemers betalen hun rekening, en dat wordt nog steeds erger. Dat komt vanwege: slechte watervoorziening, vroeger was water gratis, soort instelling dat water gratis zou moeten zijn. Vooral in centrale deel van Nicaragua zijn wanbetalers. • Ook geen wetgeving die illegale aftappers verplichten om te betalen… • Lekkages binnen huizen zijn moeilijk op te lossen: goede kranen zijn duur en Enacal alleen verantwoordelijk tot watermeter bij huis • Samenwerking met gemeente: (nog) geen nauw contact • Riolering vuil water en regenwaterafvoer zijn 2 geheel gescheiden systemen. De laatste is onvoldoende of ontbreekt geheel. Hemelwaterafvoer via riool geeft problemen. • Veel mensen gebruiken vuilwaterriool voor afvoer regen/oppervlaktewater en gooien er rommel in: gevolg is verstoppingen en te weinig capaciteit bezinkbekkens • Huizen zonder rioolaansluiting hebben vaak beerput (sumidero) of latrine, of laten afvalwater gewoon over oppervlak weglopen. Enacal heeft geen controle over sceptic tanks en sumidero’s • Bij bestaande bezinkbekkens heeft Enacal nog ca. 8 Mz grond over. • Te verwachten grootste knelpunt: wat te doen met effluent ? Als er goede behandeling in bekkens is, zou effluent gewoon in lagune terecht kunnen blijven komen. Maar Marena vindt dat laatste denkelijk niet goed. • Enacal moet eindontwerp goedkeuren, daarna INAA ook. Andere info • Nu 13.000 huizen aangesloten op riolering (60 % van (stads)bevolking)
Woensdag 2 juni 2004 Ana Cecilia, Alcaldia Masaya Algemeen Samenvatting gegeven van onze bevindingen, conform briefing van vanmorgen. Ana Cecilia heeft meer zorgen na onze briefing, dacht dat project door BID verder gebracht moest worden en dat BID alles zou regelen en studies zou financieren. Hoofdpunten • Weet niet waarom rapport Enacal niet af is. • Er waren, volgens opmerkingen Michael Platzer, veel twijfels over geschiktheid van plan. Opgemerkt wordt dat gemeente advies aan universiteiten kan vragen . • Gemeente Masaya heeft geen geld en ook geen deskundigen. Gemeente heeft voor rest van jaar geen geld meer over; als er iets gefinancierd moet worden zal een ander project moeten stoppen. Opgemerkt wordt dat zoeken van co-financiering ook meer kans geeft op goedkeuren van project.
21
• • • • • • • • •
Ana Cecilia vraagt zich af hoe het met regenwaterafvoer zit als BCIE-project wordt uitgevoerd. Opgemerkt wordt dat uitvoering van elk onderdeel al winst is. Hoe is uitbreiding van riool- en waternet mogelijk als RO-plan ontbreekt ? Plan van Enacal moet gebaseerd zijn op actuele situatie. In gemeentelijk ontwikkelingsplan is groei in N richting – kan Enacal dat bijhouden ? Mogelijk kan het bureau dat voor Salto-project werkte, een offerte maken voor regenwaterafvoer. Bij studie voor 8 Mz vroeg dit bureau 1000 $. Bekend met problemen van aanbesteding (geeft vertraging projectuitvoering), doordat wet niet duidelijk is. In Masaya moeten alle projectfondsen volgens officiele aanbestedingsprocedure, i.t.t. sommige andere gemeenten Volgens Ana Cecilia wordt door boeren nog steeds veel pesticiden gebruikt. Het Plan ambiental, dat opgesteld is door Marena, is van 2000 en verouderd. In Nijmegen wil Ana Cecilia graag zien waar RO op gebaseerd is, hoe milieueducatie gaat en hoe milieuregels opgesteld worden. Vanwege compleetheid van BID-plan, wordt geconcludeerd dat vooral op dit project ingezet moet worden
Kandidaat burgemeester Gloria Laros hotel te Masaya • • • • • • • • • • • • •
Kent (details van) BID-project zelf niet, maar er is wel brede bekendheid aan gegeven, o.a. door president Rond juni/juli 2003 was er besloten bijeenkomst over dit onderwerp, maar zij was toen al weg uit Raad. Zij denkt dat dit over BID ging, vanwege zelfde totaalbedrag. Maar er zou niet gezegd zijn dat vast afval daarbij ook zou worden aangepakt . ( Wij vemoeden dat dit het BCIE-voorstel is) Mensen dachten dat deel van geld naar Alcaldia was gegaan en dat, omdat straten e.d. niet verbeterden, de gemeente dat geld in eigen zak gestoken had Mensen hier hebben slechte gewoontes t.a.v. afval, terwijl schone straten van groot belang zijn voor gezondheid Huidig bestuur heeft wel schoonmaakploegen gevormd, maar bevolking werkte niet mee Wil gemeentelijke verordening die mensen verplichten om de stoep voor hun huis schoon te houden Wil mensen zelf meer betrekken bij schoonhouden van straten, en gemeentepersoneel gebruiken voor parken of als opzichters. Na overtreding en waarschuwing boetes uitdelen. Wil banklening, door parlement goed te keuren, om meer vuilniswagens te kopen en voor zware machines om wegen buiten de stad te repareren. En ook voor machines om straatstenen (adoquines) te maken, zodat straten gerepareerd kunnen worden (deze stenen zijn goedkoper dan asfalt) Illegale stort voorkomen door reparatie van wegen, schoonmaken straten en afvoer van afval naar stort Bij voorlichting wil ze gebruik maken van leerlingen en in avond en weekend wijken bezoeken om voorlichting te geven Haar motto is “amor en autoridad”, met nauwe samenwerking tussen bevolking en gemeente. Zij wil studenten/leerlingen of arbeiders na trainingen inzetten als milieupolitie, want met de inzet van politie zijn slechte ervaringen bij een Intur-project Wil schonere, meer attractieve toeristische stad, zodat het weer “stad van bloemen “ wordt.
Donderdag 3 juni 2004 MASINFA, Lic. Thelma Fernandez en Manuel … (resp. Habitat), Masaya Algemeen CODESMA (Commissie voor Desarrollo Sostenible de Masaya) werken projecten uit. Masinfa werkt vooral met mensen buiten de stad. Masinfa wil deelnemen in project van Malecon, om daar verkooppunt te hebben voor bijv. verkoop van organisch fruit. Het gemeentelijk Commite voor Desarrollo Municipal is er nog steeds niet…. Thelma vindt dat wij gemeente geen steun moeten geven zonder voorwaarden te stellen, bijv. inzake bovengenoemde CDM, of zonder goede samenwerking met bevolking. Riolering, drinkwater en behandeling afvalwater Thelma is verantwoordelijke voor het Salto-huizenbouwproject, incl. het biofilter. Enacal liet bij Salto-project weten dat nieuwe wijk niet op riolering kon worden aangesloten vanwege ondercapaciteit van bezinkbekkens. Bevestigt probleem met terrein achter Coyotepe. Onder vorige gemeenteraad was er bijeenkomst waar raadslid opmerkte dat terrein was aangekocht door rijke familie, die er huizen wilde gaan bouwen. Kent BID-document niet, wel van gehoord.
22
Masinfa heeft programma voor plattelandsvereinigingen met eigen drinkwatersysteem. Als men daarvoor betaald kunnen gelden gegenereerd worden voor uitbreidingen of ontwikkeling, maar gevaar van commercialisatie ligt op de loer. Project Habitat van Masinfa Basiscomponenten: 1. Verbetering milieusituatie in urbane gebieden, o.a. door voorlichting/educatie; 2. Organische productie door toepassing van organische mest. Ons wordt gevraagd te helpen bij aanvraag Cordaid Vast afval en compostfabriek Masinfa is nu eigenaar van compostfabriek. Er is principieel verschil van mening met gemeente over vast afval. Masinfa vindt dat vervuiler moet betalen en dat gemeente eigenaar is van afval en verantwoordelijk voor de afvoer daarvan. Gemeente neemt deze verantwoordelijkheid niet/onvoldoende. Vorig jaar is er 8 maanden lang overleg geweest hierover. Gemeenteraad moet concessie verlenen aan Masinfa voor afvoer GFT-afval van markt naar compostfabriek. Gemeente wil dat Masinfa niet alleen voor die concessie betaald (1000 C/jaar), maar ook voor transport en scheiding op de markt. Masinfa wil niet betalen voor vuilophalers (en –scheiders) of voor de inefficientie van de gemeente daarbij. Gevolg is dat compost dan te duur wordt. J.l. maart werd er een contract opgesteld, maar dat is door gemeente niet getekend, vanwege conflicht met M. Huhn. Daarna is conflict opgelost. Hueck zou overeenkomst naar Raad brengen, wat echter niet gebeurd is.. Bij kunstmest betaald boer 400 C/manzana, terwijl compost 600 tot 900 zou gaan kosten ! Advies is nl. bij compost om 25-30 quintales (zakken) per manzana te gebruiken en een zak kost 30 Cordoba. Omdat nu nog geen GFT (uit stad) wordt gebruikt voor compostfabrfiek, draait deze momenteel op 40 % van capaciteit. Met afnemers is Masinfa in overleg over 1. Certificering van compost, en 2. Kosten van compost. Capaciteit van fabriek is 450 ton/maand, terwijl op markt 16 ton GFT per dag geproduceerd wordt. Japan heeft veel steun gegeven voor o.a. voorlichting en voor afvalplatform op markt. Duitsland steunt trainingen over gebruik van compost in landbouw. Vuilstort Na problemen bij de stort werden door gemeente 2 commissies gevormd (technische en beleids-).
Gesprek met Alcalde, Masaya Gesprek ter voorbereiding van bezoek aan BID, waarbij eerst liedje over afval ten gehore wordt gebracht en wij een cd ervan krijgen. Hueck lijkt belang van bezoek aan BID in te zien: “It’s clear, it’s our part”. Twee techneuten van Openbare Werken (Manuel Flores en nog een Manuel) worden opgeroepen voor info over onderzoek naar regenwaterafvoer. • • • • • • • •
Voor biofilters van BID is ruim 18 ha grond nodig Kopie van reactie/offerte van Belgische firma over BID-plan ontvangen 10 jaar geleden verbouwde men nog sorghum rond pilas, nu staan er huizen en enkele bedrijven begin jaren 90 is er studie over regenwaterafvoer (door Enacal ?) gedaan, maar in het rapport ontbreken enkele pagina’s; de betrokken ambtenaar is echter vertrokken en anderen zijn niet op hoogte; misschien is dat compleet te maken met gegevens van andere, grotere studie Raul Flores was/is specialist uit Masaya, Ayestes van ingenieursburo is ander die erover weet. Studie over bestrating van 5 wijken kostte 15.000 Euro Ook zijn plannen gemaakt voor uitbreiding van regenwaterafvoer UNI zou gevraagd kunnen worden voor studie, dat zou goedkoper zijn.
Vrijdag 4 juni 2004 Gesprek (2e) met De Soto BID Managua Aanwezig: Hueck met ondersteuning (2x Manuel), Bea, Ton, Toon en Monic Hueck start onhandig met overhandiging van Belgische contra expertise en vraagt BID om bijdrage voor hemelwater ontwerp. Ton benadrukt belang van project voor gemeente en samenwerking. De Soto licht nogmaals toe wat van gemeente Masaya en ENACAL wordt verwacht. Na dit gesprek zijn afspraken en intenties in overeenkomst tussen Masaya en Nijmegen vastgelegd en in Masaya ondertekend door Hueck en Ton
23
ENACAL, Managua. met Ing. Guillermo Leclair, verantwoordelijke Planning Tel: 0265 1882. Email:
[email protected] Dinsdag 8 juni 2004 (verslag Monic Schaapveld) Na een korte inleiding over doel van het bezoek en de missie van de milieudelegatie van Nijmegen, vertelt Ing. Leclair dat er inderdaad moeilijkheden zijn geweest rond het BIDvoorstel voor Masaya. In de beginperiode ontstond er verschil van mening over wie de uitvoerende organisatie voor dit project zou zijn: de gemeente Masaya of Enacal. Daarnaast heeft Enacal de gemeente Masaya aangeboden hen te ondersteunen bij het maken van het ontwerp voor hemelwaterafvoer, maar het is niet gelukt om met de vorige burgemeester tot een overeenkomst te komen. Inmiddels had het BID de prioriteit gelegd bij projecten van het Ministerie van Transport en Infrastructuur, voor de aanleg van wegen. Enacal heeft met eigen middelen een ontwerpstudie voor de riolering en zuiveringssysteem laten uitvoeren. Er onstonden vraagtekens rond opties voor zuiveringssysteem, of dit via anearobische lagunas of biofilters zou moeten en in hoeverre de vorming van algen een probleem zou kunnen worden. De studie is bijna rond, maar een probleem is dat de Proconsul-opsteller ervan inmiddels overleden is, en alleen hij alle gegevens en informatie had. Bovendien kampte Enacal met financiële problemen. Omdat de regering de prioriteit gelegd had bij de aanleg van wegen, en het daarmee onzeker was of het BID-project wel doorgang zou vinden, heeft Enacal besloten om geen middelen meer te investeren in het afronden van de studie. Wat nog ontbreekt is een keuze maken rond wat te doen met de uitstroom en het definitieve ontwerp vaststellen. Vorig jaar is er een nieuw bestuur aangetreden bij Enacal, die besloot het Masaya project weer op te pakken en te proberen er financiering voor te vinden. Begin dit jaar kwam het aanbod van de BCIE om drinkwater en rioleringsprojecten in te dienen: Enacal heeft nu voor een totaal van 44 miljoen dollar aan projecten ingediend bij de BCIE, waaronder het project voor Masaya: het afronden van het ontwerp en de uitvoering van de werkzaamheden. Het project is begin juni ingediend: de traject bij de BCIE is als volgt: evaluatie van het projectvoorstel (2 maanden), bespreking in kredietcommissie (1 maand), bespreking in Raad van Bestuur (1 maand). Keurt het BCIE het goed, dan gaat het naar het Parlement, die moeten volgens de wet binnen 60 dagen een beslissing nemen, doen ze dat niet dan kan de regering besluiten een wetsdecreet uit te vaardigen. De hele procedure neemt dus 6 maanden in beslag. Ing. Leclair overhandigt een uitdraai van het Masaya-project. Vervolgens is een kopie van de intentieverklaring tussen Burgemeester Masaya en Nijmegen overhandigd, en uitgelegd wat de bedoeling daarachter is, en dat we de vrijheid hebben genomen om ook de rol van Enacal bij het BID-project te noemen en dat de gemeente Nijmegen bereid is financiering beschikbaar te stellen voor het afronden van de Enacal-studie. Ing. Leclair kon zich vinden hierin en heeft nog eens benadrukt dat Enacal de rol van uitvoerder op zich wil nemen en dat ze de gemeente Masaya ondersteuning kunnen geven bij de studie naar hemelwaterafvoer. Ook zei hij dat ze het zeer waarderen als de gemeente Masaya Enacal zou ondersteunen bij de aankoop van het benodigde terrein. En hij noemde de goede samenwerking met de gemeente Masaya rond het Salto-project.
24
