De Tijdlijn van NLP: ONTWIKKELING
Redactie
NLP Ontwikkeling
Vlak voor de 80’er jaren werd het tot dan toe ontwikkelde NLP als ‘een fixed product’ in de markt gezet. Lang niet meer exclusief voor therapeuten, inmiddels
Van klassieke naar New Code NLP
hadden tienduizenden mensen uit het Bedrijfsleven en het Onderwijs een ‘Best show in Town’-workshop gevolgd over de toepassing van NLP in hun beroep. ‘Toepassing in’: in de meest letterlijke zin. NLP zou zich later pas (in de 90’er jaren) ontwikkelen
Terwijl vanaf 1980 aan de ene kant NLP geforma-
en passie van de ontwikkelaar. Dit geldt ook voor
In dit artikel wordt uiteengezet wat en hoe
liseerd werd tot officiële NLP-opleidingscurricula,
Richard Bandler en John Grinder.
Grinder’s perspectief op NLP (in nauwe samen-
tot ‘Persoonlijke Ontwikkelingsinstrumentarium’.
werd door de ‘inner circle’ van NLP’ers van het
In de vorige editie van INzicht kon je lezen over
werking met Judith DeLozier en later met Carmen
eerste uur de verdere ontwikkeling van de
de NLP-ontwikkelingsgang van Bandler: zijn ont-
Bostic St. Clair en heel recent Michael Carroll)
voort uit de disciplines van linguïstiek, Gestalt Therapie
nieuwste inzichten en nieuwste combinaties ter
wikkeling van onder andere DHE en NHR, met
evolueerde tot ‘New Code’ NLP.
en systeemtheorie. Dat leverde de taalpatronen (het
hand genomen naar persoonlijke smaak, inzicht
nadruk op submodaliteiten en ‘Deep trance’.
Een eerste beschrijving van NLP (‘Old Code’) kwam
Metamodel) en hun connectie met de diepe structuur van de ervaring op, die op haar beurt tot de ideeën over representatiesystemen en submodaliteiten, strategieën, scheiding van gedrag en intentie leiden, en alle gemaakte tussenvormen om technieken te creëren zoals zesstaps-herkadering, verandering van persoonlijke geschiedenis, ankeren of visuele/kinesthetische dissociatie. En veel informatie kwam voort uit het stellen van deze ene epistemologische vraag: ‘Hoe weet je dat?’. Judith DeLozier, medeontwikkelaar van ‘New Code NLP’ schrijft: ‘We begonnen de fysiologiepatronen, taalpatronen en de interne staat te koppelen. Als je de mate waarin welke patronen actief zijn begrijpt kun je je eigen patronen creëren. Mensen gingen uit van alleen het metamodel en begonnen anderen hiermee te analyseren en gedachtepatronen in beeld brengen. Ze konden niet begrijpen waarom ze al hun vrienden verloren! Ze beschouwden NLP als technologie, als een procedure wat ik een ritueel noem. Er zit geen wijsheid in zo’n stuk technologie. Wijsheid moet zitten in de drager van informatie. John Grinder en ikzelf dachten na hoe we mensen konden laten nadenken over waar de wijsheid zit’. Dat was het vertrekpunt voor de ontwikkeling van hun New Code NLP.
Nieuwe ontwikkelingen in NLP: New Code Vanaf begin 80’er jaren richtten Richard Bandler en John Grinder ieder voor zich, hun aandacht op een ander domein: ze gingen zelf NLP-modellen ontwerpen, door de variabelen in de door hen verwerkte patronen aan te passen. De ontworpen modellen bevatten dus verschillende gemanipuleerde componenten uit het eerdere modelleerwerk, maar een modelvoorbeeld (zoals bij Erickson) was er niet. De NLP-technieken zoals ‘change personal history’ en ‘phobia cure’ zijn nu typisch voorbeelden van NLP-ontwerp en niet van NLPmodellering.
50
I N z i c h t
j a a r g a n g
1 4 / 1
D e
T i j d l i j n
v a n
N L P
-
d e e l
3
51
De Tijdlijn van NLP: ONTWIKKELING
Werken met het Onbewuste
Begin 80’er jaren zette de trend zich in, die zich tot op
De New Code is een radicale uitbreiding van het princi-
de dag van vandaag doet gelden: dat er met behulp
pe achter kalibreren – de op een na meest essentiële
Een belangrijk element dat de New Code onderscheidt
van de bouwstenen van het toen bestaande gemodel-
vaardigheid voor iedereen die NLP op een kwalitatieve
van de Klassieke Code is het gebruik van het onbewus-
leerde NLP-instrumentarium (Metamodel, Miltonmodel
manier wil toepassen. De New Code vervult de belofte
te bij de selectie van de middelen om verandering
en de pas ontdekte nieuwe bouwstenen van NLP zoals
het veranderingsproces om te zetten in ‘generatieve
teweeg te brengen. Waar de cliënt in de Klassieke
bijvoorbeeld representatiesystemen, oogbewegingen en
verandering’.
Code bewust de hulpbron kiest, wordt in de New Code een context gecreëerd waar onbewuste processen
submodaliteiten, strategieën, Metaprogramma’s) volledig nieuwe instrumenten (zoals zesstaps-herkadering,
Eerder in dit artikel werd de belangrijke pijler van ‘con-
gebruikt worden (met minimale bewuste tussenkomst)
verandering van persoonlijke geschiedenis, ankeren of
gruentie’ in de New Code aangestipt. In NLP betekent
om verandering teweeg te brengen. Het gebruik van
visuele/kinesthetische dissociatie) ontworpen werden. Naast het feit dat John Grinder begin 80’er jaren ach-
Carmen Bostic en John Grinder
teraf een aantal onvolkomenheden in NLP had vastge-
congruentie dat het bewuste en het onbewuste op één
een signaal is een van de vele processen in de New
lijn zitten. Een aspect van het ontwikkelen van per-
Code die een cliënt in staat stelt rechtstreeks verbin-
soonlijke congruentie is te zorgen voor een duidelijk
ding te krijgen met zijn onbewuste.
Relatie tussen het bewuste en het onbewuste, Balans
signaal tussen het bewuste en het onbewuste. De eer-
NLP getraind waren vaak niet in staat waren de gehei-
tussen oefening en spontaniteit, Creativiteit in
ste keer dat we een signaalsysteem zagen in NLP, was
Goed georganiseerd en in de juiste banen geleid, zor-
men van NLP op zichzelf en in hun eigen leven toe te
Perceptuele posities, Aandacht: fixatie en weglating,
in de oude versie van de 6-stapsherkadering. Het
gen onbewuste processen voor verregaande, langduri-
steld, was het hem ook niet ontgaan dat mensen die in
passen. Hij nam zich voor om een set met NLP-patro-
Filters en Meervoudige beschrijvingen van de wereld,
gebruik van een onwillekeurig signaal betekende daar
ge ecologische veranderingen, die de beperkingen van
nen te ontwikkelen waarin de onvolkomenheden in NLP
tegengesteld aan alleen perceptuele posities: een kop-
een doorbraak in NLP. Een intern signaal waarover de
het bewustzijn omzeilen. Zoals gezegd: New Code is bedoeld als een verbetering van de Klassieke code.
ontstaan vanuit de gezamenlijke ontwikkeling in de
peling van de fysiologiepatronen, taalpatronen en de
cliënt geen bewuste controle heeft, wordt als deel van
jaren ’74 –’78 gecorrigeerd worden en die een congru-
interne staat.
de interventie opgeroepen en getest. Het onbewuste ontdekt nieuwe keuzes die passen bij de bedoeling of
Enkele van de belangrijkste operationele uitgangspun-
Coderen van Systemisch NLP
intentie van het oorspronkelijke gedrag (maar creëert
ten van de New Code NLP zijn:
In 1993 formuleerde Judith DeLozier tijdens een semi-
meer mogelijkheden) zonder dat het bewuste beseft
1. Het onbewuste van de cliënt krijgt expliciet de ver-
nar het als volgt: ‘Als je een manier hebt om jezelf in
wat er is geselecteerd. Het onbewuste communiceert
antwoordelijkheid toegewezen om de kritieke ele-
beweging te krijgen, je filters te veranderen, opmerkt
via de signalen wanneer het de nieuwe keuzes heeft
menten te selecteren – de gewenste toestand (DS
ente wijze van zelftoepassing zouden vragen en mogelijk maakten.
Nieuwe Code: werken op het niveau van ‘innerlijke state’ om nieuwe keuzeopties te creëren
wanneer je in miscommunicatie bent met iemand
ontdekt, en de cliënt is zich pas bewust van de veran-
of ‘desired state’), de hulpbron of het nieuwe
anders, herkent wanneer je karakterologische adjectie-
dering wanneer de problematische context zich nog
gedrag.
ven gebruikt, als je in communicatie bent met die
eens voordoet. De ecologie en dus de congruentie situ-
andere persoon, waar zit dan je aandacht? En als je je
eert zich op het niveau van het onbewuste. Zonder de
ergens anders op richt maakt dat dan een verschil?
congruentie van een duidelijk signaalsysteem is het
kritieke stappen. 3. De selectie van nieuw gedrag is onderworpen aan
Dat is het enige punt. Wanneer deze beschrijvingen
patroon niet doeltreffend. Het idee van onbewuste
zorgvuldige kaders zodat het nieuwe gedrag vol-
elkaar gaan beïnvloeden krijg je systemisch NLP, wat
selectie loopt als een rode draad door de New Code
doet aan de oorspronkelijke positieve intenties van
nu zich begint te ontwikkelen.
heen.
het te veranderen gedrag.
John Grinder en Judith DeLozier reisden na afhandeling
Als ik terug ga naar het begin is NLP in elk geval syste-
van de processen met Richard Bandler af naar Congo,
misch. Systemisch betekent het geheel van de geest.
Afrika waar ze jaren verbleven. In 1984 komen zij
Maar als ik dan begin het te coderen wordt het niet zo
opnieuw in de openbaarheid met hun publicatie ‘Turtles
systemisch, is het niet? Omdat het coderen nooit gelijk
all the way down - Prerequisites to Personal Genius’
staat met het geheel van de geest, het is alleen wat
met hun tweede beschrijving van NLP oftewel ‘New
het bewustzijn eruit haalt en zegt: “Welnu, dit staat
Coding’. Grondslag voor dit werk was hun eigen begrip
voor dit en dat staat voor dat”.
van NLP en hun gevoel van onderbelichte schatplichtig-
Coderen, dat is de paradox. Zodra we iets coderen is
heid aan Gregory Bateson’s werk over informatietheo-
het dan nog systemisch? Tot welk niveau moeten we
rie en biologie, de boeken van Carlos Castaneda over
gaan in ons denken om het systemisch karakter ervan
de Yaqui Manier, en hun Afrikaanse ervaring met drum-
te handhaven? Voor mij is er geen nieuwe betekenis te
men, dansen, zingen en verhalen vertellen in Congo.
ontdekken, eerder is het iets dat we half hebben ver-
Oftewel: de correlatie tussen NLP en ‘the threads of
geten en ons opnieuw moeten herinneren.’ Ze verbindt
culture, community, art, aesthetics and epistemology’.
daar de cruciale vraag aan: ‘De vraag is nu hoe stop-
Ze namen deze nieuwe ideeën mee in hun zoektocht
pen we dat terug in het lichaam? We kijken hoe het
om de technologische procedures van NLP te transfor-
systeem op een natuurlijke wijze tevoorschijn komt.
meren tot wijsheid en pure informatie en vroegen zich
We kijken hoe het systeem zichzelf benadrukt, hoe het
af: ‘Hoe kunnen we een andere beschrijving geven van
uit haar grenzen gaat en dan weer opnieuw op een
wat we al gespecificeerd hebben in deze andere Code?’.
natuurlijke wijze in balans komt. Dat is holistisch, dat
Ze kwamen tot een reeks van zeven specifieke, signifi-
is systemisch. En ik denk dat dat de nieuwe uitdaging
cante elementen: Interne staat (gemoedstoestand),
is voor NLP.’
52
2. Het onbewuste wordt expliciet betrokken bij alle
I N z i c h t
j a a r g a n g
1 4 / 1
MC Escher - Day and Night (1938)
D e
T i j d l i j n
v a n
N L P
-
d e e l
3
53
De Tijdlijn van NLP: ONTWIKKELING
mentale staat (‘state’1) en de intentie, in tegenstel-
treffende manier om toegang te krijgen tot een zoge-
New Code games en de ‘Chain of Excellence’
ling tot het gedragsniveau.
naamde ‘high performance state’ (toestand van hoge
New Code games activeren neurolo-
en was sterk onder de indruk van hun
In de New Code worden hulpbronnen rechtstreeks
prestaties) is via een New Code-spel. Een dergelijk
gische circuits die fungeren als basis
manier van werken. In 2002, na de publica-
gecreëerd door deelname aan een activiteit, vaak een
game bevat de variabelen van de drie belangrijkste
voor verandering in de door de cliënt
tie van hun boek ‘Whispering in the Wind’
‘spel’ (game, zie onder) dat zelf een ‘high performance
representatiesystemen, translaterale bewegingen2 om
geselecteerde context. De structuur
(waarin de auteurs een totale NLP-inventa-
state’ creëert. Die ‘high performance state’ is vrij van
beide hersenhelften zo sterk mogelijk te betrekken. De
van een New Code-spel is zo ontwor-
risatie maakten van ‘hoe het was’ en ‘hoe
elk verleden of elke inhoud. Daarentegen, als in de
taken kunnen in verschillende stappen steeds com-
pen dat het bij de speler vanzelf leidt
het zou moeten zijn’), begon hij met hen
Klassieke Code een ‘state’ uit het verleden wordt
plexer gemaakt worden. De interactie van de variabe-
naar de activering van een ‘high perfor-
samen te werken. Tot dan hadden vooral
gebruikt, bijvoorbeeld via ankeren, draagt het proces
len creëert een ‘high performance state’ en/of het
mance state’ (vrij van inhoud). De
mensen in Latijns-Amerika
ook zijn historische connecties, associaties en ander
hoogste niveau daarvan, een ‘know nothing state’
games en activiteiten zijn gebaseerd op
kunnen kennismaken met
4. De interventie vindt plaats op het niveau van de
(bepaalde contexten van) zijn leven wil. Een zeer doel-
Australië of Europa. Michael Carroll ontmoette John en Carmen tijdens een cursus in 1998
materiaal dat geenszins relevant is voor de context van
(‘toestand van niets weten’). Deze ‘states’ worden ver-
de ‘Chain of Excellence’.
de patronen van de New
toepassing met zich mee. Er kan zelfs verborgen, pro-
volgens overgebracht naar de context waarin de cliënt
Prestatie is een functie van de toestand die
Code en Michael Carroll
blematisch materiaal mee ingebracht worden in de hui-
meer keuze wil. Een ‘high performance state’ is dus
je toegang kan geven tot enorme mogelijk-
wilde de nieuwe patronen
dige context.
een toestand waarin de cliënt presteert zonder te den-
heden op het niveau van het onbewuste. De meest
ook in Europa bekender
ken. Bij een ‘know nothing state’ presteert de cliënt op
doeltreffende en directe manier om zo een toestand te
maken. Hij vond een groot
‘High Performance’ en ‘Know Nothing states’
zeer hoog niveau zonder zich daarvan bewust te zijn.
activeren is door het manipuleren van de fysiologie. En
deel van het NLP-aanbod in
In levensbedreigende situaties geeft het onbewuste
dat kan dan weer het beste door de ademhalingspatro-
Engeland nog zeer steriel en
In NLP New Code wordt gewerkt op het niveau van de
ons toegang tot deze states en zijn mensen vaak tot
nen te manipuleren. Fysiologie en ademhalingspatro-
op de bewuste geest gericht
innerlijke toestand (state) om nieuwe keuzeopties voor
verbluffende dingen in staat om hun leven te redden.
nen zijn basiselementen van de New Code-games.
(met verouderde patronen),
de cliënt te creëren (in tegenstelling tot de Klassieke
Het goede nieuws is dat je helemaal geen levensbe-
De ‘Chain of Excellence’ suggereert dat ons vermogen
ofwel ‘een soort van lopende
Code waar volgens John Grinder gewerkt wordt op het
dreigende situatie nodig hebt om op een zo hoog
om uitmuntend te presteren, geassocieerd is met
niveau van gedrag). Achterliggende gedachte is dat
mogelijk niveau te kunnen presteren, maar dat je dat
bepaalde toestanden, waarbij een specifieke fysiologie
band werk (de mensen massaal oppeppen maar ze in feite erg weinig leren)’. Het resul-
‘state’ verschillende gedragingen omvat, waarvan som-
ook kunt door de New Code te leren. Enkele bekende
hoort. De verbinding tussen prestatie/gedrag en onder-
taat is de in 2003 door John Grinder in Engeland opge-
mige zelfs ontoegankelijk zijn voor de cliënt als hij
games zijn het alfabetspel, het NASA-spel, verschillen-
liggende ‘states’ met hun geassocieerde fysiologie, is
richte NLP Academy. Michael Carroll vertelt over de
bewust nadenkt over de nieuwe keuzes die hij in
de balspellen en ‘trampoline formats’.
hoe we non-verbaal communiceren en maakt kalibre-
trainingen van NLP Academy: ‘Toen ging ik volgens de
ren mogelijk. De ‘Chain of Excellence’ is een strategie
New Code mijn eigen processen creëren, waarvan een
[1] State of staat is een moeilijk te vertalen begrip, in dit artikel wordt het gebruikt in de betekenis van een innerlijke toe-
die de kracht en de wijsheid van het onbewuste erkent
aantal later door John en Carmen werden opgenomen
stand, van gevoelens, sensaties, waarneming, bewustzijn en de daarbij behorende fysiologisch en neurologische kenmer-
en systematisch benut.
in hun opleidingen. Onze Practitioner- en
Ervaringen met deze patronen van onbewuste toegang
pe koppen, die op hun beurt nieuwe technieken gingen
Trainercursussen NLP New Code lokten heel wat knap-
ken. [2] Translaterale bewegingen zijn die bewegingen waarbij armen en benen gekruist worden, en dus naar de andere kant van het lichaam worden gericht. De linkerhersenhelft controleert het rechterdeel van het lichaam, en de rechterhersenhelft controleert het linkerdeel. Als armen en benen gekruist zijn, worden beide helften gedwongen met elkaar te com-
lijken volgens New Code te leiden tot wat zij nu de
uitwerken en delen met de Trainers. Voor ik het goed
municeren. Dit maakt de hersenen ‘los’ en stimuleert het leerproces.
‘disciplined high performance state’ noemt. Het veran-
en wel besefte, ontstond er een heel team van mensen
deringsformat New Code brengt de cliënt in een ‘high
die nieuwe patronen creëerden.’
performance state’, een toestand die vrij is van alle
De NLP Academy geeft in de jaren die volgen om prak-
verwachtingen en van interne representaties, terwijl de
tische redenen naast de meer Klassieke Code-trainin-
aandacht puur signalen in de externe context regis-
gen, de New Code in een aparte opleiding omdat hun
treert. Alle responspatronen zijn even toegankelijk en
opleiding voor cursisten moet aansluiten op eerder
geven daarmee het onbewuste het recht en de verant-
(elders) gevolgde trainingen.
woordelijkheid een van de vele in periodes van voorbe-
In de eerste jaren werden er cursussen Klassieke Code
reiding beoefende patronen te selecteren. Het vermo-
(vanuit een New Code perspectief), ondersteund door
gen om bewuste filters op te heffen zonder daarbij het
een uitgebreid zelfstudiepakket op cd-rom gegeven.
profijt van voorbereiding te verliezen is volgens New
Daarnaast gaven ze ook een vierdaagse opleiding voor
Code een voordeel in de ontwikkeling en toepassing
gevorderden (‘Advanced Skills’) waarin dieper ingegaan
van een ‘know nothing state’.
werd op NLP New Code en enkele andere (nieuwe) patronen. De gevorderdenopleiding was een uitbreiding
2002: New Code ook in Europa gelanceerd
van de Practitioneropleiding maar geen Master Practitioneropleiding.
Tijdens de 90’er jaren en het begin van de jaren 2000 werkten John Grinder en zijn inmiddels nieuwe
54
I N z i c h t
j a a r g a n g
1 4 / 1
Integratie Classic Code / New Code
(levens-)partner Carmen Bostic St. Clair vooral in het
John, Carmen en Michael voerden vele discussies over
bedrijfsleven. Hun publieke NLP-cursussen vonden
de manier waarop NLP het beste aangeleerd zou kun-
vooral plaats in Latijns-Amerika en nu en dan in
nen worden. Een interessant punt voor hun vormden
D e
T i j d l i j n
v a n
N L P
-
d e e l
3
55
De Tijdlijn van NLP: ONTWIKKELING
de ideologische
veel gevallen werd omgedraaid. Het niveau van zelf-
verschillen tus-
congruentie bij de Practitioners bleek dat van de trai-
Oefening van Judith DeLozier om de New Code zelf te ervaren ‘Actief Dromen’
sen de
ners in opleiding te overstijgen.’
Klassieke en de
Michael Carroll, die als enige in de wereld door John
New Code en
Grinder tot Master Trainer is gecertificeerd, concludeer-
Deze oefening komt van de oorspronkelijke bewo-
d. Neem aan dat het symbool relevant is voor je
de manier
de recentelijk op zijn blog: ‘Bij de NLP Academy staat
ners van Amerika en wordt genoemd Actief Dromen.
oorspronkelijke intentie, beslissing of probleem. Dan
waarop beide
‘Premier Practitioner’ vandaag voor een opleiding die
Het is net als dromen terwijl je wakker bent en het
wordt je het symbool. Ga in de tweede positie met
groepen van
het beste van de Klassieke Code combineert met de
is een manier om problemen op te lossen en om een
het symbool. Vraag jezelf: “Als ik het symbool ben,
patronen
New Code; een synthese van versnelde leerprocessen
goede tijd te hebben. Het maakt gebruik van de
welke kenmerken zou ik dan hebben?” Bijvoorbeeld,
getraind kun-
waarbij zowel de New als de Klassieke Code in één cur-
modelleerstaat, focus van de aandacht, filters en
als een bepaalde boom heel helder in je gezichtsveld
nen worden.
sus worden aangeleerd.’
drievoudige beschrijving om informatie te verzame-
is verschenen dan is dat jouw symbool. Als ik een
John, hoewel
Kort samengevat worden de volgende kenmerken van
len uit de grotere geheel van de geest.
boom was wat zijn dan mijn kenmerken als een
trots op de
de New Code onderscheiden;
Klassieke Code,
1. Toekennen van een grote rol aan het onbewuste bij
a. Stel eerst een bepaalde intentie vast of neem
hebben vogels hun nest in mij gebouwd en komen
een specifiek filter. Zeg tegen jezelf dat je een
kleine dieren mij bezoeken?
boom? Ben ik stevig geplant, flexibel aan de top,
belangrijke beslissing moet nemen of dat je een pro-
Judith DeLozier
gaf volgens
veranderingsprocessen zoals bijvoorbeeld bij het
Michael Carroll
genereren van hulpbronnen vanuit het onbewuste
zelf te kennen dat die wat hem betreft niet meer
bleem moet oplossen. Dit is wat je aan het grotere
e. Vervolgens ga je in de derde positie, als een
onderwezen hoeft te worden: ‘Hij heeft het niet zo
geheel van de geest gaat vragen om informatie
waarnemer, een getuige. En vanuit de derde positie
begrepen op het streven naar evenwicht tussen beide
erover uit te filteren.
merk de relatie op tussen de informatie gekoppeld
codes of een te sterke aanhankelijkheid van trainers
aan het symbool en jouw intentie. Hoe gaan de
aan de Klassieke Code’. De paradox waar ze tegen aan-
2. Gebruikmaken van onvrijwillige signalen voor onbewuste communicatie 3. Een radicale uitbreiding van het principe achter kalibreren 4. Geen aandacht besteden aan de inhoud van de
b. Ga dan in een staat van niet-weten. Het heeft de
intentie en de symbolische informatie samen? Hoe
liepen was dat cursisten die de tweede module volgden
volgende kenmerken: geen interne dialoog, eerder
kan deze nieuwe informatie mijn denken doen ver-
en dus kennismaakten met de eenvoud en de doel-
5. Het expliciete gebruik van perceptuele posities 6. Toepassen van een gestroomlijnde versie van het
problematiek van de cliënt
perifere dan geconcentreerde (foviale) blik en geen
anderen? Misschien ontdek ik manieren om meer
treffendheid van de New Code, zich afvroegen waarom
overmatige spanning. Door het lichaam gaan en
flexibel te worden ten aanzien van mijn intentie;
ze de langdradige ankerformats voor manipulatie van
Metamodel met gereduceerde vragen, expliciet
controleren of er spanning is in bepaalde delen is
misschien verander ik mijn perceptie van tijd en dat
een ‘state’ hadden moeten leren, als ze toch met de
kaderen en een meer verfijnd onderscheid tussen
prima, ik noem dit een schoonmakende kwaliteits-
zou wel eens de sleutel kunnen zijn dat het verschil
processen van de New Code een toestand veel efficiën-
staat. Het idee is er doorheen te lopen en te contro-
maakt.
ter konden manipuleren. Daar viel tegen in te brengen
leren of er ergens spanning is in het lichaam en of het daar hoort te zijn? Omdat, wanneer je probeert
Voor mij is het resultaat van deze oefening het ont-
beschrijving, interpretatie en evaluatie 7. Toepassing van een veranderingsformaat met
dat ankerformats waardevolle feedback geven over de
gebruikmaking van ‘games’ om een ‘high perfor-
kalibreerniveaus van de NLP-practitioner en dat het
mance state’ te creëren.
het te controleren voel je je schouders omhoog
dekken van informatie. Ik wil mijn bewustzijn
gebruik van ankers om een ‘state’ vast te leggen en te
gaan, je aandacht begint samen te trekken en hoe
gebruiken om mijn intentie vast te stellen omdat dat
stabiliseren in heel wat contexten erg nuttig kan zijn.
meer je probeert des temeer het samentrekt. Niet
is hoe het probleem wordt waargenomen. Het voor-
alles hoeft ontspannen te zijn. Een beetje spanning
onderstelt dat de lijnen open staan voor het grotere
In 2007 vroegen John Grinder en Carmen Bostic St.
Code NLP-trainingen vooral in Engeland. Carmens spe-
is goed, het laat je weten dat je leeft, maar niet te
geheel van de geest. Het is ook een voertuig om de
Clair aan Michael Carroll een manier te vinden om de
ciale affiniteit is het domein van verslavingen en aller-
verbinding tussen het bewuste en het onderbewuste
New en de Klassieke Code te integreren op
gieën. Aan hun Britse NLP Academy is Frank Pucelik als
steeds weer te verdiepen.
Practitionerniveau, zodat ze het onderscheid achterwe-
gasttrainer verbonden, net zoals Stephen Gilligan.
ge konden laten. In Latijns-Amerika was dit al
Johns vroegere partner, Judith DeLozier is niet verbon-
veel. c.
Als je in deze gemoedstoestand bent maak je
een wandeling. Je staat open voor alles wat er gebeurt en je bent klaar om op te merken wanneer de buitenwereld je een symbool aanbiedt. Naar mijn ervaring duurt het ongeveer vijf minuten voordat een symbool je aandacht trekt. Dit symbool kan zijn visueel, auditief of dat je bijvoorbeeld in een plas stapt. Je staat er voor open. Er zijn twee manieren om erover te denken. De Westerse manier zou zeggen dat het onbewuste slechts een symbool van
Judith DeLoziers bijdrage aan de ontwikkeling van New Code in haar samenwerking met John Grinder is de meer systemische en meer verbindende benadering van NLP, de schatplichtigheid aan Gregory Bateson, de ontwikkeling van de waarneemposities en aandachtfocus en de samenhang tussen bewuste en onbewuste processen.
importantie heeft gepakt. De oorspronkelijke bewo-
Tot op de dag van vandaag geven John Grinder en Carmen Bostic St. Clair samen met Michael Carrol New
gebeurd, maar toen John en Carmen daar begonnen te
den aan dit Britse instituut. Zij woont en werkt nog
werken, was de NLP-markt er een heel stuk jonger (en
steeds in de VS als zaken- en samenwerkingspartner
dus flexibeler) dan in Engeland. Hij kreeg het idee om
van Robert Dilts (NLP University- nlpu.com) en geeft
tegelijk een Practitioner- en een Traineropleiding te
nog regelmatig trainingen over de hele wereld.
organiseren. Elke Practitioner zou daarbij een Trainer als mentor krijgen; beide zouden hieruit veel voordeel
Literatuur:
halen. Het was volgens Michael Carroll een gedroomde
-
kans om de Klassieke en de New Code te integreren in dezelfde cursus op Practitionerniveau, zonder gebonden te zijn aan een lineaire leerstructuur. Hij noemde
ner van Amerika zou zeggen dat het universum je
de cursus ‘Premier Practitioner’ en vermeldt interessan-
een geschenk heeft gegeven. Beiden zijn mooie per-
te resultaten. ‘Interessant, want de cursisten in de
spectieven, maar verschillende perspectieven. Denk
Practitioneropleiding leerden van meet af aan NLP New
eraan om te wandelen met gratie en gemak.
Code, en verwierven dus een set vaardigheden die hun
Turtles All the Way Down - Prerequisites To Personal Genius, DeLozier, Judith en Grinder, John (1987)
-
Whispering in the Wind, Bostic St. Clair, Carmen en Grinder, John (2002)
mentors niet hadden, waardoor de rol van mentor in
56
I N z i c h t
j a a r g a n g
1 4 / 1
D e
T i j d l i j n
v a n
N L P
-
d e e l
3
57
De Tijdlijn van NLP: ONTWIKKELING
John Grinder: was gepromoveerd op transformationele Grammatica en auteur en hoogleraar linguïstiek voordat hij in 1974 zijn kennis inzette voor wat later NLP zou gaan heten. Ondanks zijn inmiddels gevorderde leeftijd is hij tot nu toe actief met verdere ontwikkeling en uitdragen van NLP.
Een Veranderingsformat New Code van Michael Carroll In deze enkelvoudige sequentie in 4 stappen is het
cliënt is zich ner-
vooral van belang dat de coach het subject (player
gens van
of speler genaamd) goed kalibreert.
bewust, tot het
1. Identificeer vanuit 3de waarnemingspositie een
plotseling te laat
context waarin de cliënt een verschil in ervaring
is. In beide
wenst
gevallen kan je
2. Associeer in de context waar de verandering/toestand gewenst is. (1ste positie). Zorg dat je toe-
werken met het kinesthetische
gang hebt tot het hele systeem van schakelingen
‘trigger point’
via alle representatiesystemen
(uitlokkings-
3. Scheidingstoestand (met andere woorden: stap er weer uit) 4. Krijg toegang tot de know nothing state of high performance state (HPS), bv. via een game 5. De coach brengt de cliënt met de volledig geacti-
Judith DeLozier: maakte sinds 1975 deel uit van de eerste ontwikkelgroep van NLP. Vanaf 1979 vormde zij een koppel met John Grinder, verbleef vele jaren met hem in Afrika na zijn breuk met Bandler en ontwikkelde samen met John New Code NLP. Carmen Bostic St. Clair: van origine onderwijzeres. Ze haalde hierna een MBA en een juridische graad en werd zeer succesvol in directievoering en fusieactiviteiten van grote ondernemingen. Het (mede) verder ontwikkelen van New Code heeft zij na de scheiding van John en Judith voortgezet.
punt), dat plaatsvindt lang
Michael Carroll
voor de ongewenste state de situatie overneemt.
veerde neuroverbindingen van de HPS, terug naar de context (plaatsanker), waar de client zonder iets bewust te willen veranderen gewoon instapt zodat de HPS overgedragen wordt naar
Alledaagse context en het ‘Trigger point’ van de
de VAK-stimuli van de probleemsituatie.
ongewenste toestand. Dit ligt ver onder de bewustzijnsdrempel.
Michael Carroll: was succesvol werkzaam in de financiële dienstverlening toen hij in 1995 met NLP kennismaakte. In 2005 verkocht hij zijn inmiddels eigen bedrijf om zich voor 100 % voor het ontwikkelen en uitdragen van NLP in te zetten. Hij heeft hiervoor o.a. New Code NLP naar Europa gehaald.
Staat (of ‘state’) als een digitaal en analoog concept In het veranderingsformat New Code
Voor meer info en contact NLP Academy:
hierboven is er sprake van twee sterke
www.nlp-academy.com
‘states’. Dat zijn de ‘high performance state’ en een ‘context state’. Er is ook
Een exemplaar van het alfabetspel kan je krijgen door een
nog een scheidingsstaat en de staat in
mail te sturen naar
[email protected]
de waarnemerpositie. Deze laatste ‘states’ worden duidelijk gemarkeerd en als digitale eenheden gebruikt door de coach. Het is de bedoeling
In dit diagram zie je het vroege gedeelte, waar de
de hoge prestatie staat (HPS) te schuiven naar de
ongewenste toestand zich voordoet onder de
context waarin de huidige toestand gelokaliseerd is.
bewustzijnsdrempel en al lang voor beide toestan-
De cliënt krijgt toegang tot de verschillende keuzes
den overlappen. De coach schept een situatie waar-
die inherent zijn aan de high performance state
in, door oog te hebben voor het ‘trigger point’ van
wanneer hij in de echte wereld in de context van de
de ongewenste toestand, nieuwe keuzes kunnen
huidige toestand komt. Er zijn verschillende New
worden gecreëerd vóór de ongewenste toestand kan
Code processen waarbij de coach ‘state’ gebruikt als
overnemen. In mijn (MC- redactie) ervaring is wer-
een ‘analoog’ concept en werkt met de overlapping
ken met het ‘trigger point’ vooral nuttig als je te
van twee toestanden. Dit is vooral nuttig als cliënten
maken hebt met verslavingen en allergieën.
situaties ervaren waarin een hulpeloze toestand hen zo snel opslorpt dat ze controle verliezen (wanneer de ‘state’ hun systeem overneemt). Anderzijds kan een ‘state’ iemand ook heel langzaam besluipen, zodat hij zich niet bewust is van wat er gebeurt tot hij helemaal door de toestand overspoeld is. De John Grinder
58
I N z i c h t
j a a r g a n g
1 4 / 1
D e
T i j d l i j n
v a n
N L P
-
d e e l
3
Carmen Bostic St. Clair
59
